3de bach TEW. Productiemanagment. Notities. uickprinter Koningstraat Antwerpen ,00

Transcriptie

1 3de bach TEW Productiemanagment Notities Q uickprinter Koningstraat Antwerpen 167 6,00

2 Online samenvattingen kopen via

3 Les1: Basisconcepten van Operations Management Inhoud Definities Supply Chain (of toevoerketen) Supply Chain Management (SCM) Operations Management (OM) Operations Research (OR) Producten versus diensten Productieconcepten OM bedrijfsprocessen OM beschermingsmechanismen Productiedoorlooptijd en leveringstermijn Productieomgevingen MTS /MTO /ATO/ETO Ontkoppelpunten Wachttijden Supply Chain De supply chain is de (toevoer)keten van organisaties en processen nodig om ruwe materialen tot eindproducten te transformeren en deze eindproducten tot bij de klant/markt/gebruiker te brengen. Supply chain = integrale goederenstroom, integrale logistieke keten leverancier. Supply chain is niet enkel logistiek! Aankopen, producten maken, distribueren! Niet alleen het stukje transport telt dus mee! Het Supply Chain netwerk bestaat uit: Leveranciers (suppliers), Productiecentra (manufacturing centers), Manufacture wordt meer gezegd als je iets assembleert, het is meer mechanisch. Productieplant bij semi-proces, meer chemie etc. 1

4 Magazijnen o Tanks en silo s: waarom is dit moeilijker te plannen? Hoeveel producten kunnen erin? In een rek kan je meerdere producten zetten, maar bij een lege tank kan je niet zomaar een nieuwe erbij zetten o Silo s: je denkt meer aan graan, dit wordt in verschillende batchen ingevoerd, maar dit wordt toch steeds gebruikt voor hetzelfde doel. Men zal proberen de kwaliteit van het graan te volgen, omdat men ervan uitgaat dat de kwaliteit telkens zakt. Distributiecentra (distribution centers), o Regionaal, lokaal o Enkel transportknooppunt, of met extra faciliteiten Distributiecentra: hot topic, veel belangrijker dan vroeger. Waarom? Deze snelheid die we verwachten, de combinaties van orders die we doorgeven etc maken dat het niet meer vanuit fabrieken vertrekt, maar vanuit distributiecentra dicht bij ons. In de DC is het absoluut niet alleen transport meer, men gaat nog veel verder dan dat! Personalisatie, kleur etc gebeurt steeds meer in DC s, omdat alles snel moet! Verkooppunten o Groothandel (wholesalers) o Detailhandel (retailers) o Directe verkoop (direct sales) Tussen groot-en detailhandel is het soms moeilijk om een nuance te maken. B2B: glucose en suiker van coca cola, onderdelen van iphones aan apple. C2C: e-bay. G2C: taks on web, my pension Supply Chain Netwerk Hoe worden al deze dingen aan elkaar gehecht? Essentie van het netwerk, is de pijlen ertussen! Materialen die zich in een SC bevinden worden onderscheiden als: Grondstoffen (raw materials) Halfafgewerkte producten (intermediate products, semi-finished products, components, subassemblies) Eindproducten (finished products) MRO-artikelen 2

5 o o o Onderhoudsmateriaal (Maintenance): wat je nodig hebt om het bedrijf te onderhouden Reserveonderdelen (Repair): reserveonderdelen voor uw machines ed Gereedschappen (Operating supplies): gereedschappen, hamers tangen folie etc die ergens nodig zijn om dingen mee te beschermen of ermee te werken ed Flows: wat gaat er over die flows? Meestal spreken we hier over de SC van producten! De Supply Chain is een term die beschrijft hoe organisaties (leveranciers, producenten, distributeurs, en klanten) met elkaar gelinkt zijn. Supply Chain Management Supply Chain Management (SCM) Heeft betrekking op het design, ontwikkeling, optimalisatie en het management van de interne en externe componenten van de SC Overkoepelt (wereldwijd) o Aanleveren van materialen, o Transformatie van het materiaal, o Distributie van eindproducten (of diensten) tot aan de klanten, o En dit consistent met de algemene objectieven en strategieën van het bedrijf Consistent met de objectieven en strategie van het bedrijf: ga jij voor het beste, ultieme designproduct en kan je er langer op wachten? De SC is daarop ingesteld: je moet een goed fashionable product krijgen, maar dit neemt tijd in. De strategie moet weerspiegelen op de SC! Snelheid, betrouwbaarheid, agility (flexibiliteit), kosten, assets! SC Operations Reference model SCOR onderscheidt volgende Supply Chain processen Source - Make - Deliver - (Return): materiaalstroom Plan: informatie en coördinatiestroom (!) Plan: plannen van de operations, balanceren vraag en aanbod. Probeer te voorspellen wat je verkoopt, waar, hoeveel in DC, hoeveel machines etc? Source: bestellen van goederen/diensten tem betaling ervan Make: conversie materialen naar eindproduct/creatie van een dienst Deliver: behandelen tem leveren van klantenorders/diensten Return: terugname van producten uit de markt (niet: recyclage / reparatie) omdat ze niet verkocht geraakten (rechts) & links: als je teveel materialen hebt gekocht, hoe breng je deze terug naar je leveranciers? 3

6 Extended Supply Chain Operations Management (OM) Operations Management is het deelgebied van SCM dat gaat over de productie van goederen en diensten. OM is verantwoordelijk voor het effectief en efficiënt verloop van operaties binnen een bedrijf, alsook voor de toevoer van grondstoffen en uitvoering van logistieke acties. Operationeel Management streeft naar de integratie van functionele afdelingen (interne integratie) binnen een bedrijf, terwijl Supply Chain Management nood heeft aan integratie met leveranciers en klanten (externe integratie) - Manufacturing of Productiemanagement is een oudere term voor OM - OM: make & plan OM: transformatieproces Operations Management omvat Het beheren van het transformatieproces dat input omzet in output en dat tot stand komt door het uitvoeren van handelingen (operations) Het beheren van de informatiestromen van klant tem de leverancier Het optimaal omgaan met de financiële stromen tussen alle partijen 4

7 Informatie: Order: klantenbestellingen Forecast: voorspellingen, wat zouden we gaan verkopen? Tijdsreeksen: ik denk dat ik volgende week het gemiddelde van de vorige week verkopen? Wat zit er niet in bij deze redeneringen? Promoties, seizoeneffecten, Financiële informatie: zorg dat je geld hebt om je producten te kopen, zorg dat je klanten betalen. Finance component is dus belangrijk! Producten versus diensten Industriesector Voeding Chemie/Farmacie Staal/Papier/Textiel Bouwmaterialen: parket, elektrische componenten Constructie High tech Energie... Dienstensector Banken & verzekeringen Telefoniemaatschappijen Energietoeleveraars... Non Profit o Gezondheidssector o Onderwijs o Overheid o... 5

8 Goods versus Services Pure Goods: brood, hamers, spaghetti = fast-moving consumer goods, wordt veel verkocht Core goods: producten die een handleiding hebben, garantie, Tangible: je kan de goederen vastpakken, VR mogelijk, de producent heeft niet veel interactie met de eindklant Meestal homogeen Niet vervliegbaar: mensen kunnen uit de VR kopen Core services: vliegtuigreis is service, daar hoort een vliegtuig bij. Hotel is service, daar hoort een infrastructuur bij Pure services: consulting (geen infrastructuur) Je kan de diensten niet vastnemen of stockeren. Bij diensten heb je dikwijls experten nodig, is een veel moeilijker proces dan tastbare goederen. Operations research (OR) Operations research, of operationeel onderzoek (ook wel besliskunde, management science) richt zich op de toepassing van wiskundige technieken en modellen om processen binnen organisaties te verbeteren of te optimaliseren. Tijdens de WOII werd in Engeland en de Verenigde Staten onderzoek gedaan naar het (kunnen) uitvoeren van bepaalde militaire operaties. Dit leidde tot het vakgebied 'Operations Research'. Bekendste technieken: Lineaire programmering, Mixed Integer Programming Dynamisch programmeren, Stochastisch programmeren Speltheorie Heuristieken Onderzoekdomein departement Engineering Management 6

9 Oefening: source make deliver Geef voorbeelden van Source Make - Deliver processen bij: Een luchtvaartmaatschappij (vb. Ryan Air) Een autoconstructeur (vb. Volkswagen) Een retailer (vb. Colruyt) Een webwinkel (vb. Zalando) Een verzekeringsmaatschappi (vb. Ethias) OM: Een managementsysteem OM is idealiter een closed-loop management system dat de link bewaakt tussen strategie en uitvoering ahv een monitor-systeem en feedback-loop Naast definiëren van de strategie onderscheidt men: Design ( Translate Strategy en Optimise & Adapt ) Planning ( Plan Operations ) Execute & Control ( Execute Operations en Monitor & Learn ) OM omvat niet de het definiëren van bedrijfstrategie Je definieert uw strategie, deze vertaal je naar hoe je ze werkelijk wilt uitvoeren, daarna ge je werken binnen dat design en operaties uitvoeren, deze meten en hiervan uit leren om indien nodig, deze bij te stellen! Eventueel terugkoppen naar de strategisten. OM: Design van het productiesysteem Translate Strategy + Optimise & Adapt Productontwikkeling 7

10 o Moet voldoen aan noden van de klant o Moet rekening houden met produceerbaarheid, beschikbaarheid van materialen, kwaliteitseisen en kosten/prijs verhouding Productiestructuur en processen o Lay-out van productievloer/productieplant o Definiëren van de fabricageprocessen o Bepalen van de benodigde capaciteit van equipment (Sizing) Als je deze dan weet, hoe groot moet alles dan zijn (size)? o Dikwijls zijn er voor één product meerdere manieren om een product te maken. Welke kies je? Procestechnologie o Keuze van techniek, automatisatie, integratie van informatie- en machinetechnologie o Iedereen gaat naar automatisatie, dikwijls zie je toch dat robotten te duur zijn en dat mensen flexibeler zijn ook al maken we meer fouten! Job design o Efficiëntie van arbeidstaak & tools o Zorg dat de manuele jobs handig en efficiënt zijn uitgevoerd! Hoe maak je iets handiger? OM: Plannen productie en goederenstroom Plan Operations Lange termijn (Strategisch) o Horizon: 5 tot 10 jaar Middellange termijn (Tactisch) o Horizon: 3 m tot 2 jaar Korte termijn (Operationeel) o Horizon: 1 uur tot x weken Voorzien van veiligheidsbuffers in het productiesysteem + Voorzien van veiligheidsbuffers in het productiesysteem + Communicatie/Transparante besluitvorming Ondersteuning door geïntegreerde planningssystemen nodig OM: Execute Execute Operations + Monitor & Learn Aansturen van resources (mensen & machines) o In lijn met planning en vooropgezette objectieven o Key performantie indicatoren (KPI s) gebruiken als incentive voor continue verbetering Kwaliteitsbeheersing o Kostenverlagende maar ook opbrengstverhogende mgmt functie! o Evolutie van correctieve naar preventieve kwaliteitssystemen Kostenprijsbeheersing o Standard costing versus Activity based costing o Introductie lean concepten (vermijden van verspilling) Daarnaast werken met mensen! o Change Management o Actieve participatie in de werkprocessen nodig o Stimuleren van interne en externe samenwerking en communicatie 8

11 OM Bedrijfsvoering: Interne afdelingen en externe partners Binnen de organisatie: Marketing & Sales Research & Development Operations/ SC Management o Manufacturing/Production o Inventory management o Transportation & Distribution o Procurement o Planning o Customer Service Finance HR: mensen zoeken met de juiste skills, zowel topjobs als flexibele jobs. Overleg met vakbonden! Veiligheidsbuffers: buffer voor als er iets misgaat, zodat je meer tijd en VR hebt in uw reserve. Communiceer elk plan en zorg voor transparantie! Preventief: op voorhand zorgen dat dingen niet misgaan! Dit is tegenwoordig meer en meer belangrijk! Activity costing: wat kost het wanneer het uit de fabriek komt? Externe partners: Externe financier: mensen die uw ond willen financieren Concurrenten: je moet absoluut weten wat uw concurrent doet, wat is zijn performantie? 9

12 Les 2: Voorraadbeheer Inhoud Voorraad Het voorraadsysteem Definities van klantenservice Meten van voorraad EOQ Deterministische voorraadmodellen Stochastische voorraadmodellen Aankoop zit in productiemgmt, hier gebeurt de bestelling van de goederen. Definitie van voorraad Voorraad: de hoeveelheid van een bepaald item (product) aanwezig in de organisatie, waarbij het item zowel kan zijn: grondstof, halfafgewerkt product, eindproduct, hulpstof (MRO). VR moet telkens gemeten worden: VR is dus wat er moet liggen op een punt dat jijzelf bedoelt als VR. Een systeem zonder VR werkt niet! VR heeft ook te maken met service. Doel Vr: tegenmoetkomen van variabiliteit en garanderen van onafhankelijkheid van productie Voorraadpunt: een ontkoppelpunt in het productieproces/in de supply chain) dat structureel bedoeld is om goederen te stockeren (soorten producten en voorraadhoogte wordt gemonitord). Een speciale vorm van voorraad is Work In Process (WIP) = In-process inventory, maw goederen die nog behandelingen moeten ondergaan voordat zij op een voorraadpunt komen (vgl in transit) Boekhoudkundig worden half-afgewerkte product en in-process inventory onder dezelfde categorie goederen in verwerking gerekend: Opdeling: Direct materials WIP Finished products Doel van voorraad Tegemoetkomen aan de variabiliteit in de vraag (onzekerheid in de vraag) Garanderen van een zekere onafhankelijkheid t.o.v. productie (onzekerheid in productie) Een veiligheidsmarge inleggen t.o.v. de variabiliteit bij het aanleveren van materialen (onzekerheid leveranciers) Flexibiliteit in productie/aankoop mogelijk maken (optimalisatie) Voordeel halen uit economische schaalvoordelen (aankopen in volle vrachtwagens/paletten, volumekortingen benutten) Productie wil een zekere stabiliteit. Een VR is een stuk van uw working capital. Trends in voorraadbeheer Goed voorraadbeheer is strategisch o Compaq versus Dell: MTS versus ATO o Nokia versus Ericsson: aankoopstrategieën 10

13 Just-in-time filosofie o Voorraden zijn de bron van alle kwaad o Voorraden verbergen operationele/organisatorische problemen Lean manufacturing o Voorraden beperken tot het absolute minimum o Goed voorraadbeheer pakt de symptomen aan (bvb: als je toch een teveel hebt aan VR, moet je zoeken waar dat teveel van komt) Outsourcing van voorraad o Voorraad door derde partij laten bijhouden (fysisch en/of boekhoudkundig) Definitie voorraadsysteem Voorraadsysteem : het geheel van policies en controlemechanismes dat voor elk item de beoogde voorraadhoogte bepaalt, de werkelijke voorraadhoogte controleert (monitoring), en, bepaalt wanneer en met welke hoeveelheden de herbevoorrading moet gebeuren (replenishment policy) o Aankoop o Productie Policy staat voor politiek, m.a.w. beleidslijn (manier van werken). Voorraadsysteem: 5 componenten 1. Vraagstructuur o Onafhankelijke vraag: vraag van buiten, van de klant, je kan ze proberen manipuleren maar ze zijn onafh van het bedrijf o Afhankelijke vraag: vraag van iemand binnen het bedrijf die probeert te produceren voor de klanten, vraag naar componenten ed die door productie wordt bepaald omdat zij dat nodig hebben 2. Aanbodstructuur o Aankoop: De aankoopprijs zorgt ervoor dat je meer of minder van dat product bestelt. Als er iets wordt meegenomen in de bestelling dan is dat de transportkost per order, deze zit dan in de orderprijs, voor de rest vind je ze nergens o Productie 3. Constraint o Ruimtelijke beperkingen o Financiële beperkingen: misschien heb je het geld op dat moment niet o Bewaarcondities en houdbaarheid 4. Voorraad gerelateerde kosten (over een bepaalde periode) o Aankoopkosten = Prijs * Hoeveelheid goederen Prijs = Eenheidsaankoopprijs of Productieprijs per unit o Bestelkosten = Orderprijs * Aantal bestellingen Orderprijs = Kosten leveranciersselectie, aankoopadministratie, facturatie en transportkosten per order Productie: Omstelkosten = Omstelkost * Aantal producties o Voorraadbewaarkosten = Kapitaalkosten + Opslagkosten + Service kosten + Risicokosten 11

14 o Holding (of carrying) cost = Voorraadbewaarkost per producteenheid en per tijdseenheid (boekhoudkundig typisch per jaar, Operationeel per maand of week) Holding cost rate = holding cost uitgedrukt als % van de Voorraadwaarde Tekortkosten = Wat kost het als er niet genoeg voorraad is aan Extra handelingen Verlies van klanten: erg moeilijk te berekenen Voorraadbewaarkosten Voorraadbewaarkosten = Kapitaalkosten + Opslagkosten + Service kosten + Risicokosten Kapitaalkosten = Cost of capital * Voorraadwaarde waarbij Cost of capital op verschillende manieren berekend kan worden: o Intrestvoet (marginale kost van schuldfinanciering), o Gewogen gemiddelde kapitaalskost (GGKK, WACC) = gemiddeld rendement dat de financiers (aandeelhouders, banken,...) van de onderneming eisen o Hurdle rate: hoogst behaalde rendement op investering met gelijk risico Voorraadwaarde = Aankoopprijs of Kost berekend via direct costing methode o Direct costing = alle variabele kosten die direct in relatie staan met het product worden in rekening gebracht o In tegenstelling met de activity based costing die de kost van alle gerelateerd activiteiten tracht mee te nemen Cost of capital: het geld dat je in de VR hebt gestoken, dit had je eventueel kunnen gebruiken voor andere doeleinden. Wat kost het om het geld in de VR te steken, en er niet iets anders mee te doen? Men rekent hier minstens de intrestvoet, daarnaast gebruik je dikwijls ook de GGKK (het gem rendement dat de ADH en de banken van u verwachten). Wat verwachten mijn financiers? Voorraadbewaarkosten = Kapitaalkosten + Opslagkosten + Service kosten + Risicokosten Opslagkosten = Variabele opslagkost * Hoeveelheid goederen o Wel: variabele huur van magazijnen, kost van koelsystemen, extra personeel o Niet: (behoort wel tot magazijnkosten) De vaste kost van magazijnen of van vast magazijnpersoneel De handling kost om goederen in en uit het magazijn te halen Service kosten = Verzekeringskost * Hoeveelheid goederen o Variabele verzekeringskost voor specifieke goederen o In sommige landen: tax op goederen in voorraad Risicokosten = Risicokost * Hoeveelheid goederen o Verouderingskosten o Kosten van schade o Inkrimpingskosten (diefstal, verloren leggen) o Her-allocatiekosten: de extra kost aan verplaatsingen door gebrek aan ruimte 12