ING Groep. Jaarverslag. Aangescherpte strategie om groei te versnellen

Transcriptie

1 2007 ING Groep Jaarverslag Aangescherpte strategie om groei te versnellen

2 In dit verslag 1.1 Ons profiel Management 2 Kerncijfers 3 ING in het kort 4 Bericht van de voorzitter 6 Aandeelhoudersinformatie Verslag van de Raad van Bestuur Strategie 10 Financiële hoofdpunten 13 Kapitaalbeheer 16 Risicobeheer 19 Insurance Europe 24 Insurance Americas 28 Insurance Asia/Pacific 32 Wholesale Banking 36 Retail Banking 40 ING Direct 44 Vermogensbeheer 48 Human resources 52 Merkpositionering 54 Verantwoord ondernemen Onze governance Bericht van de Raad van Commissarissen 58 Corporate governance 61 Rapport Stichting ING Aandelen 71 Rapport Stichting Continuïteit ING 73 Artikel 404 Sarbanes-Oxley-wet 74 Remuneratierapport 76 Ondernemingsraden Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans 88 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 89 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 90 Geconsolideerd mutatie-overzicht eigen vermogen 91 Grondslagen voor de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening 93 Grondslagen voor het geconsolideerd kasstroomoverzicht 110 Toelichting op de geconsolideerde balans 111 Additionele informatie bij de geconsolideerde balans 141 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 163 Gesegmenteerde informatie 174 Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht 180 Risicobeheer 181 Kapitaalbeheer Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke balans 236 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 237 Vennootschappelijk mutatie-overzicht eigen vermogen 238 Grondslagen voor de vennootschappelijke balans en winst-en-verliesrekening 239 Toelichting op de vennootschappelijke balans Overige informatie Accountantsverklaring 244 Voorstel voor winstbestemming 245 Bepalingen inzake uitgifte van aandelen Additionele financiële informatie RAROC-performance 247 Embedded value 248 Financiële begrippenlijst 252

3 2 1.1 Ons profiel Management Hoofdpunten Bestuurssamenstelling op 31 december 2007 Raad van Bestuur M.J. Tilmant (55), voorzitter E.F. Boyer de la Giroday (1) (55) drs. D.H. Harryvan (54) J.C.R. Hele (49), chief financial officer mr. C.P.A. Leenaars (1) (46) T.J. McInerney (51) drs. H. van der Noordaa (46) drs. J.V. Timmermans (47), chief risk officer J.M. de Vaucleroy (46) (1) voorgedragen voor herbenoeming per 22 april 2008 Raad van Commissarissen drs. C.A.J. Herkströter RA (1) (70), voorzitter (tot 1 januari 2008) drs. J.H.M. Hommen (64) (voorzitter, vanaf 1 januari 2008) E. Bourdais de Charbonnière (2) (68), vicevoorzitter drs. H.W. Breukink (57) mr. P.A.F.W. Elverding (59) mw. L. Gross Goldberg (3) (70) dr. C.D. Hoffmann (65) P. Hoogendoorn RA (62) drs. P.C. Klaver (62) W. Kok (69) G.J.A. van der Lugt (67) ir. K. Vuursteen (66) (1) afgetreden per 1 januari 2008 (2) voorgedragen voor herbenoeming per 22 april 2008 (3) treedt af per 22 april 2008 > Nettowinst 2007 stijgt met 20,1% tot EUR miljoen > Risicobeheer en bedrijfsprofiel beschermen ING tegen directe gevolgen van onrust op de kredietmarkt > Goede commerciële groei: nieuwe productie verzekeringsbedrijf stijgt met 38% en groei bancair volume zet zich voort Net profit in EUR billion 8 > Sterke vermogenspositie door 6 efficiënte kapitaalallocatie > Aangescherpte strategische 2 focus 0 op bankieren, beleggen, levens verzekeringen en pensioenen NL GAAP IFRS Audit Committee* drs. J.H.M. Hommen, voorzitter (tot 1 januari 2008) W. Kok (voorzitter, vanaf 1 januari 2008) dr. C.D. Hoffmann G.J.A. van der Lugt Remuneratie- en Nominatiecommissie* drs. C.A.J. Herkströter RA, voorzitter (tot 1 januari 2008) drs. J.H.M. Hommen (voorzitter, vanaf 1 januari 2008) E. Bourdais de Charbonnière mw. L. Gross Goldberg ir. K. Vuursteen Net nettowinst profit in miljarden EUR billion euro s Total BALANSTOTAAL assets in EUR billion in miljarden euro s Corporate Governance Committee* drs. C.A.J. Herkströter RA, voorzitter (tot 1 januari 2008) drs. J.H.M. Hommen (voorzitter, vanaf 1 januari 2008) E. Bourdais de Charbonnière mw. L. Gross Goldberg ir. K. Vuursteen * De samenstelling van de commissies werd in januari 2008 gewijzigd. Meer informatie vindt u op pagina Mevrouw J. Spero en de heren H. Manwani, A. Mehta en J.P. Tai zijn voorgedragen voor benoeming in de Raad van Commissarissen. De Aandeelhoudersvergadering beslist op 22 april 2008 over deze voordrachten tot benoeming. Meer informatie over de leden van de Raad van Bestuur en over de leden van de Raad van Commissarissen, evenals over de nieuw te benoemen leden, vindt u op pagina en Herbeleggingsindex Total assets in EUR billion NL GAAP IFRS NL GAAP IFRS NL GAAP IFRS Certificaten ING MSCI World Insurance MSCI World Banks

4 3 Kerncijfers (op totaalbasis) (1) Baten (in miljoenen euro s) Verzekeringsactiviteiten Bankactiviteiten Totale baten (2) Bedrijfslasten (in miljoenen euro s) Verzekeringsactiviteiten Bankactiviteiten Totale bedrijfslasten Voorzieningen voor debiteurenverliezen bankbedrijf (in miljoenen euro s) Winst voor belastingen (in miljoenen euro s) Verzekeringsactiviteiten Bankactiviteiten Totale winst voor belastingen Belastingen Minderheidsbelangen Nettowinst Cijfers per gewoon aandeel (in euro s) Nettowinst 4,32 3,57 3,32 2,71 2,00 Dividend 1,48 1,32 1,18 1,07 0,97 Eigen vermogen (in moederbedrijf) 17,73 17,78 16,96 12,95 10,08 Balans (in miljarden euro s) Balanstotaal Eigen vermogen Kapitaalratio s Verhouding schuld/eigen vermogen ING Groep 9,5% 9,0% 9,4% 10,2% 14,4% Kapitaaldekkingsratio verzekeringsbedrijf 244% 274% 255% 204% 180% Verhouding schuld/eigen vermogen verzekeringsbedrijf 13,6% 14,2% 13,4% 14,3% 19,8% Tier 1-ratio bankbedrijf 7,39% 7,63% 7,32% 6,92% 7,59% Beurswaarde (in miljarden euro s) Key performance indicators Rendement op eigen vermogen 24,2% 23,5% 26,6% 25,4% 21,5% Stijging nettowinst 20% 7% 25% n.v.t. 10% Verzekeringsbedrijf Waarde nieuwe levenproductie (in miljoenen euro s) Intern rendement (leven) 14,3% 13,3% 13,2% 12,1% 10,9% Combined ratio (schade) 97% 91% 95% 94% 98% Bankbedrijf Kosten/batenverhouding 68,3% 64,0% 63,9% 69,4% 70,1% RAROC na belastingen 19,9% 19,7% 22,6% 14,5% Beheerd vermogen (in miljarden euro s) Medewerkers (aantal fte s per jaarultimo) (1) Cijfers volgens NL GAAP (Nederlandse grondslagen voor financiële verslaglegging). (2) Inclusief intercompany-eliminaties.

5 Ons profiel ING in het kort De klant staat centraal bij het aanbieden van onze financiële producten en diensten. Wij willen uitstekende dienstverlening bieden, optimaal gemak en concurrerende prijzen. Dit blijkt ook uit onze missie: onze klanten een toonaangevende dienstverlening bieden bij hun financiële keuzes voor de toekomst. Ons profiel ING is een wereldwijde financiële instelling die diensten levert op het gebied van bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. We hebben meer dan 75 miljoen klanten in Europa, de Verenigde Staten, Canada, Latijns-Amerika, Azië en Australië. Op basis van onze kennis en ervaring, onze uitstekende dienstverlening en onze wereldwijde omvang kunnen we de wensen vervullen van een brede klantengroep van particulieren, kleine (familie)bedrijven, grote ondernemingen, instellingen en overheden. Gemeten naar beurswaarde (31 december 2007) is ING een van de 20 grootste financiële instellingen ter wereld. Onze strategie Om te kunnen inspelen op de veranderende voorkeuren van de klant en onze zakelijke slagkracht verder te vergroten, ligt ING s strategische focus op bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. We willen particuliere klanten die producten leveren die zij in de loop van hun leven nodig hebben om financiële reserves op te bouwen, hun beleggingen te beheren en zich goed en met vertrouwen voor te bereiden op hun pensioen. We willen meer investeren in bancaire distributie en ons daarbij in toenemende mate richten op snelgroeiende markten. Het succes van deze strategie wordt ondersteund door efficiënte herallocatie van ons kapitaal. Het kapitaal dat wij genereren in volwassen markten wordt ingezet in snelgroeiende markten of teruggegeven aan onze aandeelhouders. Met deze strategie blijft ING gericht op het creëren van waarde voor haar aandeelhouders door hen op de langere termijn een hoger totaalrendement te bieden dan het gemiddelde van onze concurrenten. Onze stakeholders ING doet zaken op basis van duidelijk vastgestelde business principles. Bij alles wat wij doen proberen wij zo goed mogelijk rekening te houden met de belangen van klanten, aandeelhouders, medewerkers, zakenrelaties en de samenleving als geheel. Verantwoord ondernemen ING streeft ernaar de winstgevendheid te vergroten op basis van een duidelijke bedrijfsethiek en met respect voor haar stakeholders. Verantwoord ondernemen is een belangrijk onderdeel van de strategie van ING: we nemen ethische, maatschappelijke en milieutechnische overwegingen mee in onze zakelijke besluiten Divisies ING Insurance Europe Insurance Americas Insurance Asia/Pacific Wholesale Banking Retail Banking ING Direct Underlying profit before tax 2007 Underlying Insurance Europe profit before tax 2006 Insurance Europe Underlying profit before tax Onderliggende winst Insurance Europe voor belastingen* in 2006 miljoen Underlying euro s profit 2.249before tax 2007 Insurance Europe Underlying profit before tax 2006 Insurance Americas Underlying profit before tax Underlying Insurance Americas profit before tax Insurance Americas Underlying profit before tax 2007 Insurance Americas Underlying profit before tax 2006 Insurance Americas Underlying profit 1.992before tax 2007 Insurance Asia/Pacific Underlying profit 1.992before tax 2007 Underlying Insurance Asia/Pacific profit 576 before tax 2006 Insurance Asia/Pacific Underlying profit 576 before tax Insurance Asia/Pacific Underlying profit 621 before tax 2007 Insurance Asia/Pacific Underlying profit 621 before tax 2007 Wholesale Banking Underlying profit 621 before tax 2007 Underlying Wholesale Banking profit 2.399before tax 2006 Wholesale Banking Underlying profit before tax Wholesale Banking Underlying profit 2.525before tax 2007 Wholesale Banking Underlying profit 2.525before tax 2007 Retail Banking Underlying profit 2.525before tax 2007 Underlying Retail Banking profit 2.062before tax 2006 Retail Banking Underlying profit before tax Retail Banking Underlying profit 1.935before tax 2007 Retail Banking Underlying profit before tax ING Direct Underlying profit before tax Underlying ING Direct profit before tax ING Direct Underlying profit before tax 2007 ING 530 Direct Underlying profit before tax 2006 ING Direct * 2006 Exclusief Overig verzekerings- 694 en bankbedrijf Underlying profit before tax Insurance Europe 694

6 5 Hieronder vallen de verzekerings- en vermogensbeheeractiviteiten in Europa. De belangrijkste verzekeringsactiviteiten bevinden zich in Nederland, België, Spanje, Griekenland en Centraal-Europa. In deze landen biedt ING levensverzekeringen aan, met bijzondere aandacht voor pensioenen. In Nederland en België bieden we ook schadeverzekeringen aan. Dit onderdeel biedt in Noord- en Latijns-Amerika producten en diensten op het gebied van verzekeren, beleggen, pensioenen en vermogensbeheer aan. Gemeten naar omzet behoort ING in de VS tot de top 10 van pensioenverzekeraars. Op basis van brutopremies zijn we in Canada de grootsteschadeverzekeraar. Daarnaast zijn we een toonaangevend pensioen- en levensverzekeringsbedrijf in een aantal Latijns-Amerikaanse landen, waaronder Argentinië, Mexico, Chili, Peru en Brazilië. Deze divisie levert levensverzekerings- en vermogensbeheerdiensten en vermogensopbouwdiensten in de regio. We hebben een goede marktpositie in Australië, Hongkong, Japan, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea en Taiwan. Onze activiteiten in China, India en Thailand zijn belangrijke toekomstige groeimarkten. Deze divisie verzorgt wereldwijd bankdiensten voor de zakelijke markt. De primaire focus ligt op Nederland en België, waar we een volledig scala aan producten bieden aan bedrijven en instellingen. In andere landen hanteren we een meer selectieve aanpak ten aanzien van klanten en producten. ING Real Estate, de grootste vastgoedvermogensbeheerder in de wereld gemeten naar beheerd vermogen, is ook onderdeel van Wholesale Banking. Hieronder vallen de bankdiensten voor particulieren in Nederland en België en de opkomende markten van Polen, Roemenië, Turkije, India en China. Private-bankingdiensten worden aangeboden in Nederland, België, Luxemburg, Zwitserland en in verschillende landen in Azië, Latijns-Amerika en Centraalen Oost-Europa. Deze divisie houdt zich bezig met directbankieren voor klanten in Australië, Canada, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De belangrijkste producten zijn spaarrekeningen en hypotheken en in toenemende mate beleggingsfondsen en betaalrekeningen. Winstbijdrage aan de Groep voor belastingen (onderliggend) 19% 22% 6% 25% 22% 6%

7 6 1.1 Ons profiel Bericht van de voorzitter ING toont haar kracht onder moeilijke omstandigheden Beste stakeholder, ING heeft sterk gepresteerd in een voor de financiële sector buitengewoon moeilijk jaar, met een zwakke dollar, een vlakke rentecurve en natuurlijk de onrust op de financiële markten. Ik ben daar zeer tevreden over. We hebben voor onze aandeelhouders een aantrekkelijke winst gerealiseerd. En mede dankzij onze sterke balans, ons grote klantenbestand en een solide risicobeheer hebben we ons kunnen beschermen tegen de directe invloed van de turbulentie op de markten. Onze nettowinst steeg met 20,1% tot EUR miljoen, terwijl de onderliggende nettowinst de totale winst exclusief de invloed van desinvesteringen en bijzondere posten met 19,4% toenam. ING heeft de afgelopen jaren systematisch geïnvesteerd in het verbeteren van het risicobeheer. Mede hierdoor is de directe invloed van de turbulentie op de kredietmarkten beperkt gebleven. Op commercieel gebied hebben we het uitstekend gedaan. Ons bankbedrijf liet wederom een sterke volumegroei zien en ING Direct verwelkomde de 20-miljoenste klant, een uitstekende prestatie gezien het feit dat het bedrijf pas 10 jaar bestaat. Ook steeg de omzet in levensverzekeringen sterk in Centraal-Europa, Azië en de VS. Ik geloof stellig dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn als zij de klant centraal stellen. De voorkeur van de klant verandert snel en dit heeft invloed op de financiële sector. Doordat klanten langer leven, vermogender worden en gemakkelijke toegang tot financiële producten verwachten, zien we een sterke toename van de particuliere tegoeden, vooral in opkomende markten. Daarnaast zien we een aanzienlijke verschuiving in de distributie van financiële producten, waarbij banken in toenemende mate het voortouw nemen. Dit biedt uitstekende groeimogelijkheden en ik ben ervan overtuigd dat ING een goede uitgangspositie heeft. We hebben een groot klantenbestand, zijn sterk in productontwikkeling en hebben een stevige positie in snelgroeiende markten. Ook hebben we ruime ervaring in het ontwikkelen van innovatieve distributiekanalen, zoals het opzetten van de grootste directbank ter wereld. Verder is ING een van s werelds bekendste financiële merken, hetgeen in 2007 werd versterkt door de succesvolle sponsoring van het ING Renault F1-team. Om te kunnen inspelen op de veranderende voorkeuren van de klant en onze zakelijke slagkracht verder te vergroten, hebben we besloten onze strategie te richten op bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. We willen consumenten de financiële producten leveren die zij in de loop van hun leven nodig hebben om financiële reserves op te bouwen, hun beleggingen te beheren en zich goed en met vertrouwen voor te bereiden op hun pensioen. We zullen meer in bancaire distributieplatformen investeren, onze productkennis op het gebied van vermogensbeheer en vermogensvorming verder versterken en ons kapitaal meer gaan inzetten in snelgroeiende markten. In lijn met onze aangescherpte strategie hebben we onze investeringen in 2007 al opgevoerd en zijn een omvangrijk acquisitieprogramma gestart. Daarmee konden we onze positie versterken in belangrijke groeimarkten, waaronder Turkije, Zuid-Korea, Thailand en Latijns-Amerika. Daarnaast hebben we een aantal bedrijfsonderdelen verkocht die niet tot onze kernactiviteiten behoren, zoals begin 2008 de schadeverzekeringsactiviteiten in Mexico. Ook zijn we blijven investeren in autonome groei en hebben we de efficiency en het groeipotentieel van ons bedrijf verder verbeterd. In Nederland zijn we bezig om ING Bank en Postbank samen te voegen onder één merknaam. En in België werken we aan verbetering van de dienstverlening voor de particuliere markt. In Centraal-Europa hebben we nieuwe verzekeringsbedrijven en particuliere banken opgezet en we hebben daarnaast belangrijke overeenkomsten gesloten voor bancaire distributie in Griekenland en Maleisië. Ook hebben we aanzienlijk geïnvesteerd in de verdere groei van ING Direct. Het is duidelijk dat we onze strategische initiatieven alleen kunnen ontplooien met goede en toegewijde medewerkers die graag een stapje extra doen voor onze klanten. We hebben veel energie gestoken in het aantrekken en behouden van de beste mensen en zijn er trots op dat we in een toenemend aantal landen worden beschouwd als een van de beste werkgevers. We hechten veel belang aan onze rol in de samenleving en we proberen voortdurend te voldoen aan de hoogste bedrijfsethische normen. Verantwoord ondernemen is volledig ingebed in onze bedrijfsvoering. Op maatschappelijk en milieutechnisch gebied hebben we opnieuw vooruitgang geboekt. ING werd in 2007 CO 2 - neutraal. En persoonlijk ben ik er zeer trots op dat ING en haar medewerkers geld hebben ingezameld om ongeveer kinderen één jaar naar school te kunnen laten gaan. Op 1 januari 2008 is de heer Cor Herkströter afgetreden als voorzitter van de Raad van Commissarissen van ING Groep. De heer Jan Hommen is benoemd tot zijn opvolger. Mede namens mijn collega s in de Raad van Bestuur wil ik mijn bijzondere waardering en dankbaarheid uitspreken voor de bijdrage die Cor Herkströter gedurende de afgelopen negen jaar aan ING Groep heeft geleverd. Zijn bijdrage aan het succes van ING is van grote waarde geweest. Voorts wil ik mevrouw Luella Gross Goldberg bedanken voor haar inspanningen en bijdragen aan ING in de afgelopen jaren. Zij treedt af als lid van de Raad van Commissarissen tijdens de Aandeelhoudersvergadering in april. ING heeft zich gericht op het verbeteren van het aandeelhoudersrendement door een aantrekkelijke dividendverhoging en de inkoop van eigen aandelen voor EUR 5 miljard. Over de afgelopen vier jaar was ons aandeelhoudersrendement 74%, ruim boven het gemiddelde van vergelijkbare ondernemingen. De recente ontwikkelingen waren minder gunstig, wat ook is toe te schrijven aan de financiële markten. Gezien onze sterke positie en de aangescherpte strategie, heb ik vertrouwen in de toekomstige groeimogelijkheden van ons bedrijf. Michel Tilmant voorzitter Raad van Bestuur

8 7 Aandeelhoudersinformatie 26,75 Aandelenkoers ING ultimo ,48 Voorgesteld dividend per aandeel KOERSONTWIKKELING In 2007 daalde de koers van het aandeel ING met 20,4% tot EUR 26,75 ultimo Gemeten over heel 2007 bleef het ING-aandeel 23,8% achter bij de AEX. Over de vierjaarsperiode steeg de koers van het aandeel ING met 44,7%. DIVIDEND Op 20 februari 2008 heeft ING Groep voorgesteld om over 2007 een totaaldividend uit te keren van EUR 1,48 per (certificaat van een) gewoon aandeel. Dit dividend, dat op 22 april 2008 moet worden goedgekeurd door de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders, betekent een stijging van 12% ten opzichte van EUR 1,32 over Rekening houdend met het interimdividend van EUR 0,66 dat in augustus 2007 werd betaald, zal het slotdividend EUR 0,82 per (certificaat van een) gewoon aandeel bedragen, dat volledig in contanten zal worden uitbetaald.de notering van het ING-aandeel ex-dividend vindt plaats op 24 april Het slotdividend zal worden betaald op 5 mei 2008 (Euronext Amsterdam by NYSE Euronext) en op 12 mei 2008 (New York Stock Exchange). 74% Totaal aandeelhoudersrendement % Totaal aandeelhoudersrendement AA- S&P-rating voor ING Groep TOTAAL AANDEELHOUDERSRENDEMENT Het totale aandeelhoudersrendement van ING was 74% over de vierjaarsperiode en 37% over de driejaarsperiode RATINGS Creditratings, zoals toegekend door ratingbureaus, zijn indicatoren voor de waarschijnlijkheid van tijdige en volledige terugbetaling van rente en hoofdsom van vastrentende waarden. Zie pagina 9 voor een overzicht van de belangrijkste ratings van ING. 22 april 2008 Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders JAARLIJKSE ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS Op 22 april 2008 zal de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaatsvinden in het Muziekgebouw aan t IJ, Piet Heinkade 1 te Amsterdam. De vergadering is ook te volgen via webcast. De vergaderstukken zijn beschikbaar op de internetsite van ING Groep, Gedrukte exemplaren van de vergaderstukken kunnen vanaf 26 maart 2008 gratis worden verkregen bij ING Groep N.V., Amstelveenseweg 500, 1081 KL Amsterdam.

9 8 1.1 Ons profiel Aandeelhoudersinformatie (vervolg) RESERVERINGS- EN DIVIDENDBELEID Het reserverings- en dividendbeleid van ING Groep wordt bepaald door enerzijds de behoefte aan interne financiering en groeimogelijkheden en anderzijds de dividendverwachtingen van beleggers. Met betrekking tot de interne financieringsbehoefte spelen onder andere de wettelijke solvabiliteitseisen en kapitaalratio s een rol. Het voldoen aan deze eisen is voor ING Groep van fundamenteel belang. Even belangrijk voor ING Groep zijn de creditratings, die rechtstreeks van invloed zijn op de financieringskosten en dus op de winstgevendheid. De beleggers verwachten van hun kant een dividend dat recht doet aan de behaalde financiële resultaten en dat bovendien een zekere mate van voorspelbaarheid heeft. Jaarlijks na publicatie van de financiële resultaten over de eerste zes maanden van dat jaar, wordt als voorschot op het uiteindelijke dividend een interimdividend beschikbaar gesteld. Dit interimdividend is de helft van het totale dividend over het voorgaande jaar. In februari 2005 heeft ING haar dividendbeleid als volgt vastgesteld: ING is voornemens dividend uit te keren op basis van de onderliggende langetermijnwinstontwikkeling, gegeven de invoering van de International Financial Reporting Standards (IFRS) die naar verwachting fluctuaties in de nettowinst teweeg zullen brengen. Begin 2005 is besloten het dividendbeleid te wijzigen en over te gaan tot een dividend volledig in contanten. Beleggers en analisten reageerden hier zeer positief op. ING heeft geen plannen om het dividendbeleid te wijzigen. AANDELENTERUGKOOPPROGRAMMA Op 16 mei 2007 heeft ING een aandelenterugkoopprogramma geïntroduceerd, waarmee over een periode van 12 maanden, te beginnen vanaf juni 2007, gewone aandelen (of certificaten van gewone aandelen) met een totale waarde van EUR 5 miljard worden teruggekocht. Ultimo 2007 waren op basis van dit programma 91,7 miljoen (certificaten van) gewone aandelen teruggekocht voor een totaalbedrag van EUR miljoen. Aan het eind van 2007 was ongeveer 55,9% van het terugkoopprogramma afgerond en naar verwachting zal dit programma doorlopen tot juni BEURSNOTERINGEN De (certificaten van) gewone aandelen ING Groep zijn genoteerd aan de effectenbeurzen van Amsterdam, Brussel, Frankfurt, Parijs, New York (NYSE) en de Zwitserse beurzen. De (certificaten van) preferente aandelen zijn genoteerd aan Euronext Amsterdam by NYSE Euronext. Opties op (certificaten van) gewone aandelen van ING Groep worden verhandeld op de Euronext Amsterdam Derivative Markets en op de Chicago Board Options Exchange. Maatschappelijk en geplaatst kapitaal in miljoenen Ultimo 2007 Ultimo 2006 Gewone aandelen maatschappelijk geplaatst Preferente aandelen maatschappelijk geplaatst Cumulatief preferente aandelen maatschappelijk geplaatst Aantallen geplaatste en uitstaande aandelen in miljoenen Ultimo 2007 Ultimo 2006 (Certificaten van) gewone aandelen van nominaal EUR 0, , ,1 (Certificaten van) gewone aandelen in eigen bezit 126,8 53,8 Aantal uitstaande (certificaten van) gewone aandelen 2.099, ,8 (Certificaten van) preferente aandelen van nominaal EUR 1, (Certificaten van) preferente aandelen in eigen bezit 10 Aantal uitstaande (certificaten van) preferente aandelen 6 63 Koersen certificaten van gewone aandelen Euronext Amsterdam by NYSE Euronext in euro s Hoogste beurskoers 34,69 35,95 29,75 Laagste beurskoers 24,38 27,82 20,99 Koers ultimo 26,75 33,59 29,30 Koers/winstverhouding* 6,2 9,4 8,8 * Gebaseerd op de beurskoers ultimo december en de onderliggende nettowinst per gewoon aandeel over het boekjaar. Dividendhistorie in euro s Interimdividend 0,66 0,59 0,54 Slotdividend 0,82* 0,73 0,64 Totaal 1,48* 1,32 1,18 * Voorgesteld. KOERSVERLOOP van CERTIFICATEN VAN GEWONE AANDELEN ING over VIERJAARSPERIODE VieRJAARsPeRiOde Index 1 januari 2004 = /04 04/04 07/04 10/04 01/05 04/05 07/05 10/05 01/06 04/06 07/06 10/06 01/07 04/07 07/07 10/07 01/08 ING (EUR) AEX (EUR) Dow Jones (USD)

10 GEOGRAFISCHE SPREIDING ING-AANDELEN* in procenten Verenigd Koninkrijk 25 Verenigde Staten en Canada 24 Nederland 18 België 11 Luxemburg 7 Zwitserland 5 Frankrijk 5 Overige 5 Totaal 100 * Cijfers 2007, gebaseerd op informatie van verschillende grote depotbanken. CERTIFICAATHOUDERS MET MINIMAAL 5%-BELANG Op grond van de Wet melding zeggenschap was ultimo 2007 één certificaathouders bekend met een (potentieel) belang in ING Groep tussen 5 en 10%. Dit was AllianceBernstein Corporation. INVESTOR RELATIONS Naast financiële persberichten en andere financiële publicaties geeft ING elk kwartaal het magazine ING Shareholder uit. Via onze Investor Relations-sectie op de website kunt u zich op deze publicatie abonneren. Om op de hoogte te blijven van de persberichten en ander ING-nieuws kunt u zich eveneens via de Investor Relations-sectie op opgeven voor de service. BELEGGERS EN FINANCIËLE ANALISTEN KUNNEN CONTACT OPNEMEN MET: ING Groep Investor Relations (IH ) Postbus AV Amsterdam Telefoon: Fax: investor.relations@ing.com Belangrijkste creditratings voor ING (1) Standard & Poor s Moody s Fitch ING GROEP AA Aa2 AA ING VERZEKERINGEN kortlopend A-1+ P-1 langlopend AA Aa3 AA ING BANK kortlopend A-1+ P-1 F1+ langlopend AA Aa1 AA financiële kracht B (1) De ratings van Standard & Poor s, Moody s en Fitch hebben een stable outlook. BELANGRIJKE DATA in 2008 EN 2009* Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders dinsdag 22 april 2008, uur Registratiedatum voor recht op dividend woensdag 23 april 2008 (NYSE) maandag 28 april 2008 (NYSE Euronext) Notering ING-aandeel ex-slotdividend 2007 donderdag 24 april 2007 (NYSE Euronext en NYSE) Betaalbaarstelling slotdividend 2007 maandag 5 mei 2008 (NYSE Euronext) maandag 12 mei 2008 (NYSE) Publicatie cijfers eerste kwartaal 2008 woensdag 14 mei 2008, 7.30 uur Publicatie cijfers tweede kwartaal 2008 woensdag 13 augustus 2008, 7.30 uur Notering ING-aandeel ex-interimdividend 2008 donderdag 14 augustus 2008 (NYSE Euronext en NYSE) Betaalbaarstelling interimdividend 2008 donderdag 21 augustus 2008 (NYSE Euronext) donderdag 28 augustus 2008 (NYSE) Publicatie cijfers derde kwartaal 2008 woensdag 12 november 2008, 7.30 uur Publicatie cijfers 4e kwartaal 2008/jaarcijfers 2008 woensdag 18 februari 2009 Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders dinsdag 28 april 2009 Notering ING-aandeel ex-slotdividend 2008 donderdag 30 april 2009 Betaalbaarstelling slotdividend 2008 donderdag 8 mei 2009 (NYSE Euronext) donderdag 15 mei 2009 (NYSE) * Alle data zijn onder voorbehoud. Bovenstaande tabel geeft de creditratings van ING voor de lange termijn weer. Deze ratings zijn uitsluitend gebaseerd op inzichten van de ratingbureaus zelf op het moment dat de rating werd toegekend. Nadere informatie over het belang van een rating kan slechts worden verkregen bij het ratingbureau. Een rating is geen aanbeveling om effecten te kopen, verkopen of aan te houden en alle ratings moeten onafhankelijk van elkaar worden beoordeeld. Er is geen garantie dat een bepaalde creditrating gedurende een gegeven periode van kracht blijft en een creditrating kan op ieder moment worden verlaagd, opgeschort of ingetrokken door een ratingbureau wanneer de omstandigheden dit naar het oordeel van het ratingbureau rechtvaardigen. ING is niet verantwoordelijk voor de nauwkeurigheid of betrouwbaarheid van de ratings.

11 Verslag van de Raad van Bestuur Strategie Aangescherpte strategie om groei te versnellen Kernpunten > Focus op bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen > Particuliere klanten voorzien van producten om financiële reserves op te bouwen, beleggingen te beheren en zich voor te bereiden op hun pensioen > Investeren in bancaire distributie en snelgroeiende markten > Onze basisdiensten blijven verbeteren en vasthouden aan ons sterke kapitaalen risicobeheer Ondanks de moeilijke omstandigheden in 2007 heeft ING goed gepresteerd, zowel op commercieel gebied als op het gebied van risicobeheer en kapitaalallocatie. Dit illustreert naar onze mening de kracht van onze strategie. We willen profiteren van de veranderende voorkeuren van klanten waarmee de financiële sector wordt geconfronteerd. We willen ons kapitaal versneld inzetten in snelgroeiende markten door ons te richten op bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. In 2007 hebben we ook kapitaal aan onze aandeelhouders teruggegeven door middel van een aantrekkelijk dividend en een omvangrijk aandelenterugkoopprogramma. GEZONDE BASIS ZORGT VOOR GOEDE PRESTATIES ING heeft in 2007 goed gepresteerd. Het was voor de financiële sector een buitengewoon moeilijk jaar, dat werd gekenmerkt door een zwakke dollar, een vlakke rentecurve en vooral de problemen op de Amerikaanse subprimehypotheekmarkt die zich in de tweede helft van het jaar verspreidden over de gehele financiële markt. Onder deze uitdagende omstandigheden heeft ING een goed commercieel resultaat neergezet. We hebben een solide volumegroei gerealiseerd in het bankbedrijf, zoals blijkt uit de stijging van de toevertrouwde middelen bij ING Direct en Retail Banking. Daarnaast zien we een sterke groei in de omzet en de waarde van de nieuwe productie bij onze levensverzekeringsactiviteiten. De onrust op de financiële markten heeft het risicobeheer binnen de financiële sector in de schijnwerpers gezet. ING heeft deze onrust het hoofd kunnen bieden met beperkte directe gevolgen. Al met al zijn we van mening dat onze prestaties over 2007 aantonen dat ons bedrijf in de basis gezond is. NIEUWE STRATEGISCHE RICHTING We zien de voorkeuren van de klant veranderen en de financiële sector moet daarop inspelen. We hebben ervoor gekozen om ons op die gebieden te richten waar, gegeven onze kwaliteiten, voor ons de beste mogelijkheden liggen als financiële dienstverlener. Dit betekent concreet dat we onze strategische focus gaan toespitsen op bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. We willen onze particuliere klanten voorzien van de producten die zij nodig hebben om hun financiële reserves op te bouwen, hun beleggingen te beheren en zich goed en met vertrouwen voor te bereiden op hun pensioen. Profiteren van de veranderende klantvoorkeuren De voorkeur van de klant verandert en de financiële sector dus ook. Naarmate meer klanten langer leven weten zij dat zij meer zullen moeten sparen om van een comfortabele oude dag te genieten. En over de hele wereld, vooral in opkomende markten, worden mensen steeds rijker. Dit resulteert in een sterke groei van de toevertrouwde middelen. Er is met name een toenemende vraag naar spaar- en beleggingsproducten, hetzij van banken of van verzekeringsmaatschappijen. En aangezien klanten uit vele producten en diensten kunnen kiezen, verwachten zij goede beleggingsprestaties van hun financiële dienstverleners. Tegen deze achtergrond ondergaat de levensverzekeringssector een verschuiving van traditionele naar beleggingsproducten. Hierdoor verschuift de distributie in toenemende mate naar het bankbedrijf. Door de technologische ontwikkelingen krijgen klanten sneller en steeds gemakkelijker toegang tot financiële

12 11 producten en vragen alleen advies als zij dat echt nodig hebben. Dit heeft geleid tot een groei van directe distributiekanalen, zoals blijkt uit het succes van de Postbank en ING Direct. Onze expertise en kennis verder uitbouwen ING onderscheidt zich door drie belangrijke kerncompetenties: een breed productassortiment, een grote distributiekracht en een sterke merknaam op de particuliere markt. Onze productkennis blijkt uit de ruime ervaring die wij hebben met het ontwikkelen van spaarproducten, hypotheken, variabele lijfrentes, pensioenen en andere beleggingsproducten. Met ons volledige productassortiment kunnen we onze klanten gedurende hun hele leven bijstaan. We hebben in elke productcategorie voldoende schaalgrootte en wanneer we de tegoeden van de verschillende bedrijfsonderdelen bij elkaar optellen inclusief Retail Banking en ING Direct zijn we een van de grootste spaarbanken ter wereld. Onze productontwikkeling wordt ondersteund door de grote kennis en ervaring van onze vermogensbeheerders en het vermogen van onze wholesalebankingactiviteiten om activa te genereren waarin we het geld van onze klanten uitzetten. We hebben een groot kantorennetwerk en een grote distributiekracht, inclusief onze sterke positie in opkomende markten. We bedienen onze 75 miljoen klanten via verschillende distributiekanalen via internet en bankkantoren, via tussenpersonen en via distributieovereenkomsten met andere marktpartijen. We hebben ons distributiemodel aangepast aan de markt en een naam opgebouwd voor de ontwikkeling van innovatieve bancaire distributiemodellen in volwassen en opkomende markten. In sommige markten hebben we een sterk distributienetwerk via tussenpersonen. ING heeft een van s werelds meest toonaangevende merken voor financiële dienstverlening opgebouwd. Het vergroten van de naamsbekendheid van het ING-merk wereldwijd heeft in de afgelopen jaren een hoge prioriteit gehad. De wereldwijde sponsoring van het ING Renault F1-team en de allereerste wereldwijde merkpositioneringscampagne waren in 2007 zeer succesvol. Door de sponsoring van de F1 is de naamsbekendheid van ING wereldwijd aanzienlijk toegenomen. Daarnaast heeft de sponsoring geresulteerd in veel nieuwe of potentiële commerciële activiteiten. Nieuwe strategische focus Om te kunnen profiteren van de veranderende voorkeuren van de klant en onze zakelijke slagkracht verder te vergroten, hebben we besloten onze strategische focus aan te scherpen richting bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen: We willen onze particuliere klanten voorzien van de producten die zij tijdens hun leven nodig hebben om hun financiële reserves op te bouwen, hun beleggingen te beheren en zich goed en met vertrouwen voor te bereiden op hun pensioen. We gaan meer investeren in de uitbreiding van bancaire distributieplatformen. We gaan in toenemende mate investeren in snelgroeiende markten. Daarbij zal ING eveneens haar productassortiment aanscherpen en zich richten op bepaalde kernproducten en -activiteiten, zoals rekeningen-courant, sparen, hypotheken, beleggingsfondsen, pensioenen, levensverzekeringen, beleggingsgerelateerde verzekeringen en variabele lijfrentes. Daarnaast willen we onze productontwikkelingskennis verder versterken, onder andere op het gebied van vermogensbeheer. Goed vermogensbeheer is onontbeerlijk om onze strategie tot een succes te maken. Voorts versterken we wereldwijd onze organisatie en beleggingsexpertise om onze klanten optimaal te kunnen bedienen en in toenemende mate producten te ontwikkelen waarin onze vermogensbeheer-, verzekerings- en kapitaalmarktexpertise samenkomt. Ook onze kennis op het gebied van wholesale banking is van fundamenteel belang, vooral om het ingelegde geld van particuliere klanten weer uit te zetten als beleggingen in de economie. Wholesale Banking genereert hoogrenderende activa waarin we het geld van onze klanten kunnen beleggen. Daarnaast hebben we veel expertise op het gebied van risicobeheer en financiële markten. De ontwikkelingen in de afgelopen maanden hebben wederom aangetoond dat het van essentieel belang is zelf activa te kunnen creëren teneinde een gezonde positie van ons bedrijf te handhaven. We gaan ook investeren in de verdere uitbreiding van onze bancaire distributieplatformen. Banken voldoen aan veel behoeftes van de klant met een volledig productassortiment variërend van liquiditeiten tot leningen en beleggingen. Het bankbedrijf is structureel goed gepositioneerd en biedt mogelijkheden om klanten op jonge leeftijd te werven en ze lang aan ons te binden. Daarnaast is bankieren een snelgroeiende sector in opkomende markten, waarvan Turkije een belangrijk voorbeeld is. Ook vindt een gestage en fundamentele verschuiving plaats naar internetbankieren. We onderscheiden ons al op dit gebied en willen dat verder uitbouwen. We gaan meer nadruk leggen op opkomende markten om te kunnen profiteren van hun structurele langetermijngroei. Daarbij steunen we op onze sterke thuismarkt. Vanuit de reeds sterke marktpositie in Azië, Centraal-Europa en Latijns-Amerika willen we onze investeringen in deze groeimarkten opvoeren. Al met al gaan we aanzienlijk investeren in autonome groei en aanvullende acquisities. Daarbij gaan we ook onze huidige activiteiten beoordelen in het licht van de aangescherpte strategische focus. Bedrijfsinitiatieven in 2007 We hebben ons investeringsinspanningen in 2007 al opgevoerd en zijn een omvangrijk acquisitieprogramma opgestart dat ons strategische posities geeft in belangrijke groeimarkten zoals Turkije, Zuid-Korea, Thailand en Latijns-Amerika. Zo hebben we in Turkije Oyak Bank overgenomen en aldus ons klantenbestand uitgebreid met 1,2 miljoen klanten. Daarnaast hebben we een groot belang verworven in TMB, een retailbank in Thailand. Ook zijn we blijven investeren in verbetering van onze productontwikkelingskennis. We hebben pensioenactiviteiten in Latijns-Amerika gekocht, waarmee we toegang hebben verkregen tot meer dan vijf miljoen klanten in vijf aantrekkelijke snelgroeiende markten in die regio. In Zuid-Korea hebben we meer schaalgrootte verkregen door de overname van Landmark Investment Management, de nummer 12 vermogensbeheerder in dat land. Ook hebben we nieuwe variabele lijfrenteproducten geïntroduceerd in Japan, de Verenigde Staten en Europa. In de VS zijn door de overname van NetBank door ING Direct de toevertrouwde middelen met USD 1,4 miljard gestegen.

13 Verslag van de Raad van Bestuur Strategie (vervolg) In 2007 hebben we verschillende niet-kernactiviteiten verkocht waaronder RegioBank in Nederland. In België hebben we onze intermediair- en employeebenefitsactiviteiten afgestoten, omdat deze niet voldoende omvang hadden en omdat we verwachten dat het bancaire distributiekanaal in de toekomst sneller zal groeien. ING zal haar verzekeringsproducten in België dan ook blijven verkopen via de eigen bancaire distributiekanalen. Begin 2008 hebben we in lijn met onze strategie onze schadeverzekeringsactiviteiten in Mexico verkocht. In de volwassen markten hebben we zowel onze efficiency als onze concurrentiepositie verbeterd. We hebben besloten Postbank en ING Bank in Nederland te integreren om zo beter en effectiever tegemoet te komen aan de behoeften van particuliere klanten. Dit is een belangrijke investering en het benadrukt onze sterke betrokkenheid bij de bancaire markt in Nederland. Om in België tegemoet te komen aan de veranderende voorkeuren van de klant zijn we ook daar bezig de dienstverlening en het distributiemodel voor deze particuliere markt te optimaliseren. ING België heeft een programma ontwikkeld om haar groei te versnellen door zich te concentreren op de directe distributiekanalen. En nadat de strategische focus met succes is aangescherpt en haar kapitaalefficiency en rendementen zijn verbeterd, zijn bij Wholesale Banking nieuwe initiatieven voor groei ontwikkeld. Deze zijn gericht op de Benelux en Centraal-Europa, alsmede op activiteiten in Structured Finance, Financial Markets en ING Real Estate. VOORTGAANDE EFFICIËNTE KAPITAALALLOCATIE We willen verdergaan met efficiënte herallocatie van kapitaal, omdat dat belangrijk is voor een succesvolle uitvoering van de strategie. Het kapitaal dat we genereren in volwassen markten wordt opnieuw ingezet in snelgroeiende activiteiten of teruggegeven aan onze aandeelhouders. Dit proces wordt ondersteund door een actief beheer van onze bedrijvenportefeuille. In 2007 zijn we door gedisciplineerd kapitaalbeheer en solide winstgevendheid van onze activiteiten in staat gebleken onze sterke vermogenspositie te behouden. We hebben de vrije leverage met een derde vergroot en tegelijkertijd onze vermogenspositie gehandhaafd en gezorgd voor maximale financiële flexibiliteit om onze nieuwe strategische doelstellingen te realiseren. Onze vermogenspositie is onder het nieuwe Basel II-toezichtsregime nog sterker. ING gebruikt haar kapitaaloverschot om acquisities te financieren, dividend uit te keren aan aandeelhouders en aandelen terug te kopen. In juni 2007 is begonnen met een terugkoopprogramma van EUR 5 miljard en de verwachting is dat dit in juni 2008 zal zijn afgerond. Eind 2007 was 55,9% van het programma voltooid. risicobeheer de bedrijfsonderdelen bij het signaleren van nieuwe commerciële kansen en het verlagen van de financieringskosten en bij strategische beslissingen. CONCLUSIES EN AMBITIES ING heeft in 2007 onder moeilijke marktomstandigheden goed gepresteerd, zoals blijkt uit de uitstekende commerciële prestaties. En met het risicobeheer volledig geïntegreerd op alle niveaus, is ING goed beschermd tegen de ergste gevolgen van de onrust op de markt. Om van de veranderende klantvoorkeuren te kunnen profiteren en onze expertise en kennis verder uit te bouwen, hebben we ervoor gekozen onze strategie aan te scherpen richting bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. We willen onze particuliere klanten voorzien van de producten die zij nodig hebben om financiële reserves op te bouwen, hun beleggingen te beheren en zich goed en met vertrouwen voor te bereiden op hun pensioen. We gaan meer investeren in verdere uitbreiding van het bancaire distributieplatform in snelgroeiende markten. In 2007 hebben we al een aantal initiatieven ontwikkeld ter ondersteuning van deze strategie en in 2008 zullen we hiermee doorgaan. Met deze aangescherpte strategie blijft ING zich richten op waardecreatie voor haar aandeelhouders teneinde hen op de langere termijn te belonen met een beter beleggingsrendement dan het gemiddelde van onze vergelijkbare concurrenten in de financiële sector. ADDITIONELE INFORMATIE In het verslag van de Raad van Bestuur is informatie opgenomen over de strategie, financiële hoofdpunten, kapitaalbeheer, risicobeheer, ontwikkelingen binnen de zes divisies van ING, alsmede informatie over vermogensbeheer, personeelszaken, merkpositionering en verantwoord ondernemen. Voor verdere informatie wordt verwezen naar het hoofdstuk over corporate governance (pagina 61-70), dat geacht wordt hier te zijn ingelast. SOLIDE RISICOBEHEER VOLLEDIG GEÏNTEGREERD In de afgelopen jaren heeft ING systematisch geïnvesteerd in het verbeteren van haar risicobeheer. We hebben een sterke risicobeheerfunctie opgebouwd en het risicobeheer volledig geïntegreerd in de dagelijkse praktijk van alle activiteiten en in de strategische planning. Daarmee is het gedachtegoed van solide risicobeheer binnen heel ING ingebed. De onrust op de financiële markten in de afgelopen maanden onderstreept hoe belangrijk goed risicobeheer is. ING heeft de kredietcrisis het hoofd kunnen bieden met beperkte directe gevolgen. Daarnaast ondersteunt

14 Dutch Dutch GAAP GAAP IFRS IFRS Financiële hoofdpunten Total Total assets assets ING in in EUR EUR billion billion toont veerkracht ondanks turbulente markten 1,400 1,400 1,200 1,200 8 ING 1,000heeft in 2007 veerkracht getoond onder turbulente marktomstandigheden 800 waarbij de directe 6 invloed van de 800 krediet- en liquiditeitscrisis beperkt is gebleven. De resultaten 600 stegen 600 door verkoopwinsten op aandelen 4 en lagere risicokosten, maar werden negatief beïnvloed door de lagere herwaardering 200 van vastgoed en private equity. ING heeft sterke commerciële groei laten zien en het rendement 0 verbeterd. 03 De 04 kosten 05 bleven onder controle en daarnaast investeerden we in nieuwe groeimogelijkheden. Dutch GAAP IFRS ING Dutch stelt GAAP voor het dividend IFRS met 12% te verhogen tot EUR 1,48 per aandeel, volledig in contanten uit te betalen GROEPSRESULTATEN De totale nettowinst steeg met 20,1% tot EUR miljoen. De onderliggende nettowinst (totale nettowinst exclusief desinvesteringen en bijzondere posten) steeg met 19,4% tot EUR miljoen. Dit is inclusief de nettowinst op de verkoop van de belangen in ABN AMRO en Numico van EUR miljoen. De winst per aandeel steeg van EUR 3,57 tot EUR 4,32. De onderliggende winst voor belastingen steeg met 12,4%. De hoge belastingvrije winst op aandelenbeleggingen resulteerde in een daling van de effectieve belastingdruk van 19,2% in 2006 naar 13,9% in Dividend Dividend Bijdrage in in EUR EUR divisies aan onderliggende winst voor belastingen 1.50 Contribution business 2007 line 2007 underlying profit before tax 1.50 in in procenten percentages Insurance Europe Insurance Americas Insurance Asia/Pacific Wholesale Banking Retail Banking ING Direct Totaal Bancaire Loans Loans and and advances advances kredietverlening to to customers customers in miljarden euro s in EUR EUR billion billion * 04* * Openingsbalans onder IFRS, 1 januari Value of new business Waarde Value of new nieuwe business productie verzekeringsbedrijf in EUR million in miljoenen EUR million euro s Sterke commerciële groei Hoewel de onrust op de kredietmarkten in de tweede helft van 2007 de marktomstandigheden Contribution bemoeilijkte, Business bleef Lines to to de 2006 commer- underlying profit befo in in EUR million ciële groei goed, zowel bij het bank- als het verzekeringsbedrijf. De levensverzekeringsactiviteiten in opkomende markten lieten een goede omzet zien, zoals blijkt uit de stijging van de waarde Insurance Europe van de nieuwe productie met 57,3% en van de nieuwe verkopen Insurance Americas (genormaliseerde premieproductie op jaarbasis) met 23,1%. Insurance Asia/Pacific ING Direct trok in ,8 miljoen nieuwe klanten aan. De Wholesale porte Banking feuille woonhuishypotheken steeg van EUR 69 miljard ultimo Retail 2006 Banking ING Direct tot EUR 97 miljard ultimo De toevertrouwde middelen namen met EUR 4,4 miljard af door een daling met EUR 14 Total miljard in het VK. Bij ING Direct in het VK zijn maatregelen genomen om de activiteiten te herpositioneren, onder andere door zich te richten op minder rentegevoelige * klanten. * Underlying pre-tax De groei profit. Excludes in de component volwassen Other in in Banking and and Insurance. markten komt vooral tot uitdrukking in de Benelux waar de consumptieve kredietverlening met EUR 39 miljard is toegenomen. Hiervan is EUR 12 miljard toe te schrijven aan de overheveling van bij Nationale-Nederlanden afgesloten hypotheken. Verbeterde rendementen ING richt zich op het vinden van de juiste balans tussen groei en rendement teneinde maximale waarde te creëren en heeft voortdurend oog voor efficiënte kapitaalallocatie en discipline in prijsstelling. Het onderliggende naar risico gewogen rendement op kapitaal (RAROC) na belastingen van het bankbedrijf verbeterde van 20,5% tot 22,3%, dankzij lagere belastingtarieven. Het intern rendement op de nieuwe levenproductie verbeterde van 13,3% in 2006 tot 14,3% in Kosten onder controle Investeren in winstgevende en duurzame toekomstige groei heeft prioriteit bij ING. De bedrijfslasten bleven onder controle, ondanks voortdurende investeringen in nieuwe groei-initiatieven. De totale bedrijfslasten namen met 7,8% toe en de onderliggende bedrijfslasten (exclusief de invloed van desinvesteringen en bijzondere posten) stegen met 5,9%. De onderliggende kosten/batenverhouding binnen het bankbedrijf verslechterde van 63,5% in 2006 tot 65,2% door investeringen in groeiactiviteiten. Bij het verzekeringsbedrijf namen de kosten in verhouding tot de traditionele levenproducten toe van 13,3% in 2006 tot 14,3%. Dit was vooral toe te schrijven aan investeringen in groei-initiatieven in Centraal-Europa en Azië/Pacific. Kosten in verband met beleggingsverzekeringen als percentage van het beheerd vermogen stegen van 0,75% tot 0,76%. Aantrekkelijke stijging van het dividend ING zal aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 april 2008 voorstellen het totale dividend over 2007 vast te stellen op EUR 1,48 per (certificaat van een) gewoon aandeel, een stijging ten opzichte van EUR 1,32 in Rekening houdend met

15 Verslag van de Raad van Bestuur Financiële hoofdpunten (vervolg) het interimdividend van EUR 0,66 dat in augustus 2007 werd betaald, zal het slotdividend EUR 0,82 bedragen, dat volledig in contanten zal worden uitgekeerd. Het aandeel ING zal op 24 april 2008 ex-dividend noteren en het dividend zal worden betaald op 5 mei 2008 (NYSE Euronext) en 12 mei 2008 (NYSE). Sterke kapitaalpositie De kapitaalpositie van ING Groep bleef goed gedurende Alle belangrijke kapitaalratio s voldeden aan hun doelstelling per ultimo De verhouding schuld/eigen vermogen van ING Groep nam toe tot 9,53%, vergeleken met 9,01% ultimo De verhouding schuld/eigen vermogen van het verzekeringsbedrijf was ultimo ,63%, een lichte daling ten opzichte van 14,15% ultimo De Tier 1-ratio van ING Bank daalde van 7,63% naar 7,39% ultimo De solvabiliteitsratio (BIS-ratio) van het bankbedrijf daalde van 11,02% naar 10,32%. Onder Basel II was de Tier 1-ratio per 1 januari 2008 ongeveer 9,9% en de BIS-ratio 13,8%. Dit zijn voorlopige getallen aangezien ING Bank pas vanaf het eerste kwartaal 2008 conform Basel II zal rapporteren. De doelstelling voor de Tier 1-ratio van ING Bank onder Basel II blijft onveranderd op 7,20% staan. Bij haar kapitaalbeheer kijkt ING in toenemende mate naar beschikbare financiële middelen (AFR) en economisch kapitaal (EC). De doelstelling is dat de AFR ten minste 120% is van het EC van ING Groep. Ultimo 2007 was de AFR EUR 49,7 miljard vergeleken met EUR 36,0 miljard aan EC na diversificatie, hetgeen resulteerde in een AFR/EC-ratio voor ING Groep van 138%. Aandelenterugkoop Het aandelenterugkoopprogramma van ING ter grootte van EUR 5,0 miljard verloopt volgens plan en zal naar verwachting in juni 2008 zijn voltooid. Ultimo december 2007 was 55,9% van de terugkoop afgerond. De aandelen die zijn teruggekocht worden in bewaring gehouden tot de goedkeuring is verkregen van de aandeelhouders om deze aandelen in te trekken. Desinvesteringen en bijzondere posten Desinvesteringen resulteerden in een winst na belastingen over 2007 van EUR 407 miljoen, vergeleken met een verlies van EUR 85 miljoen in De invloed van gedesinvesteerde onderdelen op de totale winst na belastingen bedroeg in 2007 EUR 32 miljoen, ten opzichte van EUR 96 miljoen een jaar eerder. De bijzondere posten bedroegen in 2007 EUR 369 miljoen en hadden betrekking op reorganisatievoorzieningen voor Wholesale Banking en Retail Banking, een voorziening voor de samenvoeging van ING Bank en Postbank, en een afdekkingstransactie op de verkoopprijs van Oyak Bank. De invloed van desinvesteringen en bijzondere posten wordt niet meegenomen in de onderliggende winst. VERZEKERINGSBEDRIJF De totale winst voor belastingen van het verzekeringsbedrijf nam met 32,9% toe. De onderliggende winst voor belastingen (exclusief de invloed van desinvesteringen en bijzondere posten) van het verzekeringsbedrijf steeg met 27,1% tot EUR miljoen, vooral door de winst van EUR miljoen op de verkoop van het belang van ING in ABN AMRO en Numico. De onderliggende winst voor belastingen van het levenbedrijf nam met 48,3% toe. De levensverzekeringsactiviteiten in de VS, Centraal- en Overig Europa en Latijns-Amerika lieten een sterke winstgroei zien, met name door de gestegen omzet, de groei van het beheerd vermogen en de beleggingswinsten. De onderliggende winst voor belastingen van het schadebedrijf daalde met 22,5%. In Nederland werd deze verslechtering vooral veroorzaakt door de druk op de premies, alsmede door een hoge eenmalige vrijval van schadevoorzieningen in Canada rapporteerde een daling van het resultaat door lagere verzekeringstechnische resultaten en een daling van de beleggingswinsten. Het onderliggende bruto premie-inkomen uit levensverzekeringen nam met 1,1% toe (8,1% exclusief valuta-invloeden), hetgeen met name toe te schrijven was aan de VS, Azië en Centraal- en Overig Europa. Het onderliggende bruto premie-inkomen uit schadeverzekeringen daalde met 2,1% (1,2% exclusief valuta-invloeden), doordat lagere premies in Europa slechts deels konden worden gecompenseerd door hogere premies in Canada en Latijns-Amerika. De onderliggende bedrijfslasten van het verzekeringsbedrijf namen met 5,7% toe tot EUR miljoen, vooral vanwege kosten voor de aanhoudende groei van de activiteiten van US Wealth Management en in Azië/Pacific en Centraal-Europa. Embedded value en waarde nieuwe productie De embedded value van de levensverzekeringsactiviteiten van ING nam in 2007 vóór dividend en kapitaalinjecties met 17,1% toe tot EUR miljoen. Na de dividendbetaling van EUR miljoen aan ING Groep bedroeg de embedded value ultimo 2007 EUR miljoen. De embedded-valuewinst, een belangrijke maatstaf voor waardecreatie, nam met 41,4% toe tot EUR miljoen. De waarde van de nieuwe productie steeg in 2007 met 37,9% tot EUR miljoen, hetgeen grotendeels was toe te schrijven aan de bijdrage uit opkomende markten in Azië/Pacific en Centraal- en Overig Europa. De grootste stijging deed zich voor in Centraal- en Overig Europa, door de bijdrage van de Roemeense pensioenactiviteiten van EUR 150 miljoen, en in Noord- en Latijns- Amerika, door de pensioenactiviteiten in de VS en Mexico. Nieuwe omzet, gemeten naar genormaliseerde premieproductie op jaarbasis, steeg met 13,3% tot EUR miljoen. Het intern rendement verbeterde van 13,3% over 2006 tot 14,3%. BANKBEDRIJF Ondanks de kredietcrisis en de onrust op de markt bleven de resultaten van de bancaire activiteiten van ING goed, vooral vanwege de commerciële groei bij alle drie divisies. De totale winst voor belastingen van het bankbedrijf daalde met 9,9%. De onderliggende winst voor belastingen (exclusief de invloed van desinvesteringen en bijzondere posten) daalde met 1,7% naar EUR miljoen. Hogere resultaten bij Retail Banking en de Corporate Line (Overig) werden tenietgedaan door lagere resultaten bij ING Direct en de productgroepen Financial Markets en Structured Finance van Wholesale Banking. De opbrengsten stegen met 3,5% terwijl de operationele lasten met 6,1% stegen, vooral door investeringen in groei. De risicokosten bleven laag. De onderliggende baten namen met 3,5% toe tot EUR miljoen. Het renteresultaat daalde met 2,0% doordat volumegroei teniet werd gedaan door de invloed van de afvlakkende en inverse rentecurves en de toegenomen concurrentie om spaar- en betaaltegoeden. De consumptieve kredietverlening nam met EUR 88,5 miljard, ofwel 20,2%, toe tot EUR 526,3 miljard (balans ING Bank N.V.). De toevertrouwde middelen stegen met EUR 31,4 miljard, ofwel 6,3%, tot EUR 528,2 miljard.

16 15 De totale rentemarge verkrapte van 1,06% in 2006 naar 0,94%. Provisie-inkomsten stegen met 10,5% door hogere beheervergoedingen, vooral uit beleggingsactiviteiten bij ING Real Estate. Beleggingsopbrengsten stegen met 58,8% door hogere verkoopwinsten op aandelen en hogere huuropbrengsten. De overige baten stegen met 4,0%. De onderliggende bedrijfslasten stegen met 6,1% tot EUR miljoen, vooral door investeringen ter ondersteuning van de groei van de bedrijfsactiviteiten, met name bij ING Direct, ING Real Estate en de retailbankingactiviteiten in de opkomende markten. De terugkerende onderliggende bedrijfslasten van de volwassen activiteiten namen met 2,6% toe. De onderliggende kosten/ batenverhouding verslechterde van 63,5% in 2006 naar 65,2% door investeringen in groeiactiviteiten. De onderliggende nettotoevoeging aan de debiteurenvoorziening steeg van EUR 97 miljoen in 2006 tot EUR 125 miljoen. De risicokosten bedroegen 4 basispunten van de gemiddelde naar kredietrisico gewogen activa doordat de bruto toevoeging aan de debiteurenvoorziening van 23 basispunten werd gecompenseerd door een vrijval van 19 basispunten. Over het geheel genomen bleef de kredietportefeuille gezond met een beperkte toename van afboekingen. VOORUITBLIK De kapitaalpositie van ING is sterk, vooral na de invoering van Basel II, en ING begint 2008 vanuit een sterke positie die bijdraagt aan voortgaande commerciële groei. Naar verwachting zullen de marktomstandigheden voorlopig nog moeilijk blijven, aangezien er nog geen einde is gekomen aan de economische onzekerheid en de marktvolatiliteit. Het creëren van aandeelhouderswaarde blijft van groot belang en ING heeft zich gehouden aan haar aankondiging om het aandeelhoudersrendement te verhogen door een aantrekkelijke stijging van het dividend en het lopende aandelenterugkoopprogramma van EUR 5,0 miljard. Het rendement bleef hoog, waarbij het onderliggende naar risico gewogen rendement op kapitaal (RAROC) na belastingen steeg van 20,5% in 2006 tot 22,3%, als gevolg van de lagere belastingdruk. De RAROC voor belastingen bleef gelijk op 26,2%. In de RAROC-berekeningen zijn de actuele risicokosten van 4 basispunten vervangen door de verwachte risicokosten van 25 basispunten, die zijn gebaseerd op de gemiddelde kredietverliezen over de conjunctuurcyclus. BEHEERD VERMOGEN Het beheerd vermogen nam in 2007 met EUR 36,9 miljard (6,1%) toe tot EUR 636,9 miljard. Deze groei is toe te schrijven aan een netto-instroom van EUR 40,4 miljard, waarbij EUR 14,2 miljard afkomstig was van Insurance Asia/Pacific, EUR 8,6 miljard van Retail Banking, EUR 8,5 miljard van Insurance Americas en EUR 6,6 miljard van ING Real Estate. Daarnaast zorgde de koersontwikkeling van aandelen en vastrentende waarden voor een bijdrage van EUR 16,2 miljard en was er een positieve invloed van acquisities en desinvesteringen ten bedrage van EUR 12,7 miljard. De groei werd tenietgedaan door de negatieve invloed van valutakoersen (vooral de Amerikaanse dollar) van EUR 32,5 miljard. Groei werd voornamelijk gerealiseerd met voor klanten beheerd vermogen, dat met 13,8% toenam tot EUR 460,1 miljard ultimo Het voor eigen rekening beheerd vermogen daalde met 9,6% naar EUR 176,8 miljard. Dit kwam doordat de netto-instroom en koersontwikkeling van aandelen en vastrentende waarden meer dan teniet werden gedaan door de negatieve invloed van valutakoersen en desinvesteringen.

17 Verslag van de Raad van Bestuur Kapitaalbeheer Sterke vermogenspositie en efficiënte kapitaalallocatie ING streeft ernaar een sterke vermogenspositie te handhaven en kapitaal zo efficiënt mogelijk te alloceren. Daardoor kunnen we de groei bevorderen, het hoofd bieden aan financiële stress-situaties en bijdragen aan het creëren van aandeelhouderswaarde. In 2007 hebben wij onze stevige vermogenspositie verbeterd dankzij de sterke winstgevendheid en een goede bedrijfsvoering. ING heeft het overschot aan kapitaal aangewend voor het financieren van autonome groei, voor overnames, voor de terugkoop van eigen aandelen en voor het uitkeren van een aantrekkelijk dividend. Per saldo heeft ING de vrije leverage met een derde weten te vergroten. Daarmee is de vermogenspositie verder verstevigd en is er maximale financiële flexibiliteit om de strategische doelstellingen te realiseren. Vermogenspositie ING Groep N.V. in miljoenen euro s Ultimo 2007 Ultimo 2006 Eigen vermogen (in moedermaatschappij) Hybride kapitaal van ING Groep Leverage van ING Groep (kernschuld) Totaal kapitalisatie (bank- en verzekeringsbedrijf) / Herwaarderingsreserves vastrentend & overig / Leverage van ING Groep (kernschuld) (s) Gecorrigeerd vermogen (v) Verhouding schuld/eigen vermogen (s/(s+v)) 9,53% 9,01% Economisch kapitaal en beschikbare financiële middelen (AFR) EC ING Groep AFR ING Groep Verhouding AFR/EC 138% 137% Vermogenspositie ING Verzekeringen N.V. in miljoenen euro s Ultimo 2007 Ultimo 2006 Gecorrigeerd vermogen (v) Kernschuld (s) Verhouding schuld/eigen vermogen (s/(s+v)) 13,63% 14,15% Beschikbaar wettelijk vereist kapitaal (b) Door EU vereist wettelijk kapitaal (w) Kapitaaldekkingsratio (b/w) 244% 274% Buffer voor aandelen en vastgoed (av) Interne kapitaaldekkingsratio (b/(w+av)) 145% 156% Economisch kapitaal en beschikbare financiële middelen (AFR) EC ING Verzekeringen AFR ING Verzekeringen Vermogenspositie ING Bank N.V. in miljoenen euro s Ultimo 2007 Ultimo 2006 Kern Tier Hybride Tier Totaal Tier 1-kapitaal Overig kapitaal BIS-kapitaal Naar risico gewogen activa Tier 1-ratio 7,39% 7,63% BIS-ratio 10,32% 11,02% Economisch kapitaal en beschikbare financiële middelen (AFR) EC ING Bank AFR ING Bank STERKE VERMOGENSPOSITIE De vermogenspositie van ING Groep is in 2007 solide gebleven. Het gecorrigeerde vermogen steeg van EUR 42,5 miljard naar EUR 44,9 miljard. Het eigen vermogen ging van EUR 38,3 miljard naar EUR 37,2 miljard. De vrije leverage, gedefinieerd als de liquiditeiten die potentieel op het niveau van ING Groep bijeen zouden kunnen worden gebracht als alle kapitaalratio s aan de doelstelling voldoen, ging omhoog van EUR 3,1 miljard naar EUR 4,8 miljard. Deze toename is mogelijk gemaakt door nettowinstbijdragen van ING Verzekeringen en ING Bank van respectievelijk EUR 5,6 miljard en EUR 3,6 miljard. Verder is ook de beoogde ratio voor hybride kapitaal bij ING Verzekeringen verhoogd van 15% naar 25%. De vrije leverage nam af door de dividenduitkering aan aandeelhouders, de inkoop van eigen aandelen en het saldo van de overnames en desinvesteringen. De belangrijkste kapitaalratio s lagen eind 2007 binnen hun streefdoel. ING bepaalt die streefdoelen in overeenstemming met de beoogde AA-rating voor ING Groep, ING Bank en ING Verzekeringen. De limiet op de kernschuldratio (kernschuld is schuld die als vermogen wordt doorgeleend aan dochtermaatschappijen) voor ING Groep wordt afgeleid van de geschatte diversificatie tussen ING Bank en ING Verzekeringen. Kernschuldratio s in procenten Streefdoel Ultimo 2007 Resultaat Ultimo 2007 Streefdoel Ultimo 2006 Resultaat Ultimo 2006 Kernschuldratio ING Groep 10,0 9,5 10,0 9,0 Tier 1-ratio ING Bank 7,2 7,4 7,2 7,6 Kernschuldratio ING Verzekeringen 15,0 13,6 15,0 14,2 Op de markt is in de loop van het jaar een nader beroep gedaan op niet-achtergestelde schuld (senior debt) en hybride Tier 1-kapitaal voor ING Groep, waarvan de laatste categorie gespiegeld is doorgeleend aan zowel ING Bank als ING Verzekeringen. Daarnaast is met succes een lower Tier 2-transactie voor ING Bank afgesloten. ING Verzekeringen is het afgelopen jaar geen schulden aangegaan die niet door zakelijke zekerheden waren gedekt en voorrang hadden op andere schuldeisers. De toegang tot de internationale kapitaalmarkten werd in het tweede halfjaar belemmerd door de problemen op de hypotheekmarkt in de Verenigde Staten. Ondanks die crisis heeft ING Groep in oktober 2007 met veel succes een hybride Tier 1-transactie uitgevoerd op de binnenlandse Amerikaanse markt voor particulieren, zij het tegen een hogere renteopslag dan eerder in het jaar nog mogelijk was. PROFITEREN VAN BASEL II In de loop van 2007 is hard gewerkt aan het afronden van de voorbereidingen voor Basel II, dat banken richtlijnen geeft voor het minimaal aan te houden kapitaal om onverwachte verliezen die samenhangen met de financiële en operationele risico s op te kunnen vangen.

18 17 Maatstaven voor kapitaalbeheer ING kijkt bij het beheer van haar vermogen steeds vaker naar de beschikbare financiële middelen (AFR) en het gebruikte economische kapitaal (EC), beide begrippen uit de interne risicobeheersingsmodellen. Het economisch kapitaal is een maatstaf voor het totale risico dat de onderneming loopt gedurende een tijdshorizon van één jaar en met een betrouwbaarheidsinterval van 99,95%. AFR is gelijk aan de marktwaarde van de activa minus de marktwaarde van de verplichtingen, met uitzondering van de door ING uitgegeven hybride leningen, die als vermogen worden aangemerkt. Bij ING Bank is, bij het ontbreken van een volledige marktwaarde van de balans plus herwaarderingsreserve, Tier 1-kapitaal de referentie voor AFR. Zowel bij het bank- als het verzekeringsbedrijf moet AFR hoger zijn dan EC. Het EC van ING Groep is gelijk aan het EC van ING Bank plus het EC van ING Verzekeringen minus het diversificatie-effect (10% in het verleden en 15% vanaf 2008) plus eventueel aan ING Groep toegewezen EC. AFR ING Groep is gelijk aan AFR ING Bank plus AFR ING Verzekeringen minus de kernschuld ING Groep. Het streefdoel voor AFR ING Groep is dat het minstens 120% is van EC ING Groep. Het ING-beleid voorziet in een zo flexibele, en derhalve zo centraal mogelijke buffer. Basel II is van toepassing op ING Bank N.V., ING Investment Management B.V. en hun rechtspersonen. De Tier 1-ratio onder Basel II per 1 januari 2008 is circa 9,9% en de totale BIS-ratio 13,8%. Deze percentages zijn slechts indicatief: ING Bank gaat pas met ingang van het eerste kwartaal van 2008 formeel volgens Basel II rapporteren. De vergelijking met de kapitaalratio s onder Basel I is echter erg gunstig en vormt een afspiegeling van het gematigde risico in de balans van ING Bank, vooral dankzij de omvangrijke hypotheekportefeuille. Het streven is de kapitaalratio s de komende jaren terug te brengen naar de bestaande streefdoelen. Het onder Basel II vrijgemaakte Tier 1-vermogen bedraagt circa EUR 7 miljard. ING Bank heeft in 2007 de benodigde stukken voor het interne beoordelingsproces voor de solvabiliteit van ING (pijler 2 van Basel II) bij DNB gedeponeerd. Hierin wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste beleidslijnen, procedures en verslagen voor kapitaalbeheer. De deponering vormt de basis voor het toezicht op de solvabiliteit van ING Bank. De nieuwe Wet op het financieel toezicht regelt tevens het benodigde toezicht op financiële conglomeraten. Ook hier heeft ING Bank met de toezichthouder samengewerkt om zeker te stellen dat ING aan alle richtlijnen voldoet. CAPITAL LETTER De hoeksteen van het solvabiliteitsbeoordelingsproces bij ING is de jaarlijkse Capital Letter. Hierin is een analyse opgenomen van de vermogenspositie van ING, de argumenten die de beoogde kapitaalratio s rechtvaardigen en een prognose van de economische en zakelijke ontwikkelingen. Beoordeeld wordt tevens hoeveel kapitaal het bedrijf in de toekomst nodig heeft. Dit wordt afgezet tegen de verwachte beschikbaarheid van kapitaal op basis van de winstgevendheid en de beschikbare financiële instrumenten voor kapitaalbeheer. De vermogenspositie van ING Groep, ING Bank en ING Verzekeringen wordt in de Capital Letter behandeld vanuit het perspectief van de diverse stakeholders: toezichthouders, aandeelhouders, ratingbureaus en interne risicobeoordeling. De Capital Letter gaat verder in op de uitkomsten van recente stresstesten en bevat ook een plan voor onvoorziene gebeurtenissen (positief en negatief). Een overzicht wordt gegeven van de beschikbare instrumenten waarmee vermogen bij ING wordt beheerd. De Capital Letter wordt elk jaar in juni opgesteld, hetgeen samenvalt met het begin van de planningscyclus voor navolgende jaren. Het document is niet openbaar, maar wordt geaccordeerd door de Raad van Bestuur. De informatie wordt beschikbaar gesteld aan de Raad van Commissarissen en de toezichthouders. KAPITAALTOEREIKENDHEID De belangrijkste taak van de afdeling Capital Management op Groepsniveau is het beheren, plannen en verdelen van kapitaal binnen ING Groep, ING Bank en ING Verzekeringen, en het uitvoeren van alle daarmee samenhangende kapitaalmarkttransacties. Voor ING is het voordeel van gecentraliseerd kapitaalbeheer dat maximale financiële flexibiliteit wordt gecreëerd voor het realiseren van de strategische doelstellingen en het opvangen van financiële stress-situaties, en dat er een goed evenwicht wordt bewaard tussen de diverse eisen van de aandeelhouders, toezichthouders, ratingbureaus en internationale economisch kapitaalmodellen. Aan het begin van ieder jaar worden een financieringsplan en een securitisatieplan opgesteld waarin alle voorgenomen financieringen en andere kapitaalmarkttransacties worden beschreven. ING wil kapitaal zo efficiënt mogelijk inzetten. Daarom is het van belang dat de bedrijfsonderdelen voldoende prikkels krijgen om kapitaal alleen vast te houden ter dekking van de risico s in hun activiteiten en dat zij de rest laten doorstromen naar ING Groep. Bedrijfsonderdelen moeten op hun beurt natuurlijk kunnen rekenen op een kapitaalinjectie indien hun activiteiten winstgevend kunnen groeien. Als de beschikbare financiële middelen (kapitaal) het gebruikte economische kapitaal overtreffen, is sprake van vrij vermogen. Veel entiteiten van ING Verzekeringen moeten door restricties van toezichthouders en/of ratingbureaus meer kapitaal aanhouden dan alleen het economische kapitaal. Voor zover het vrije deel van het eigen vermogen echter niet aan restricties is gebonden, kan het elders worden ingezet ter stimulering van winstgevende groei. In 2007 heeft ING Verzekeringen Nederland in totaal EUR 5,8 miljard aan dividend aan de moedermaatschappij ING Verzekeringen uitgekeerd. Per 31 december resteerde er nog een vrij vermogen van EUR 3,5 miljard en een solvabiliteit volgens de EU-richtlijnen van 150% bij ING Verzekeringen Nederland. In 2007 is veel werk verricht aan het beheer van de corporate line (Overig) van ING Verzekeringen. In de corporate line worden kapitaalbeheer- en algemene beheerszaken opgenomen die de controle van de bedrijfsonderdelen overstijgen, zoals kapitaalfinanciering, top-down afdekkingen en speciale uitgaven die niet direct met de activiteiten samenhangen. Zo is een nieuw beleid voor omrekeningsrisico s bij vreemde valuta s goedgekeurd en werd het nieuwe renterisicobeheerbeleid geïmplementeerd. Capital Management heeft in 2007 in totaal voor EUR 6 miljard aan aandelenindexoptietransacties uitgevoerd ter bescherming van de waarde van de aandelenbelangen van ING Verzekeringen (daarnaast is ook een aantal aandelenposities van ING Bank afgedekt via de corporate line van ING Bank).

19 Verslag van de Raad van Bestuur Kapitaalbeheer (vervolg) Bij het afsluiten van levensverzekeringspolissen verkoopt ING Verzekeringen Nederland ook hypotheken. Begin 2007 was er binnen ING Verzekeringen Nederland circa EUR 17 miljard aan hypotheken opgebouwd, waarvan het leeuwendeel bij een hypotheekdochter. Deze entiteit is overgeheveld naar ING Bank, waar de activa goedkoper kunnen worden gefinancierd en de systemen aanwezig zijn voor een actief beheer van het risico van vervroegde aflossing. Door de overdracht is de operationele leverage van ING Verzekeringen aanzienlijk gedaald. Vervolgens zijn nog meer hypotheken direct overgedragen van ING Verzekeringen Nederland aan ING Bank. Hierdoor is liquiditeit ontstaan en is de implementatie van de nieuwe toewijzing van activa vergemakkelijkt. Per saldo is een bedrag van EUR 12 miljard aan hypotheken overgedragen. AANDELENTRANSACTIES Voorzien werd dat zonder nader ingrijpen in 2007 een aanzienlijk overschot aan kapitaal zou worden opgebouwd. Om die reden is besloten tot de terugkoop van eigen aandelen ten bedrage van EUR 5 miljard over een periode van twaalf maanden, vanaf juni Ultimo 2007 waren 90,7 miljoen aandelen ING teruggekocht voor een totaalbedrag van EUR 2,8 miljard. Het volledige effect van de terugkoop van eigen aandelen na afronding van het programma is naar verwachting een verbetering van de winst per aandeel met circa 7%. Na de terugkoop van preferente aandelen ING van Aegon in 2006 zijn ook de belangen in preferente aandelen ING van zowel Fortis als ABN AMRO teruggekocht. Na deze transactie hebben deze drie belangrijkste aandeelhouders nu al hun preferente aandelen ING terugverkocht aan ING Groep. Capital Management heeft gedurende het afgelopen jaar wederom de delta hedge voor personeelsopties bijgesteld. Aan het begin van 2007 hield ING Groep 52,7 miljoen aandelen aan als afdekking voor personeelsopties; ultimo 2007 waren het er 36,0 miljoen. Door de terugkoop van eigen aandelen, warrants en het deltahedge beleid is het aantal uitstaande aandelen met 52 miljoen afgenomen tot miljoen. Aan het eind van 2006 stonden er 17,2 miljoen warrants B uit. Een warrant B geeft de houder het recht om twee gewone aandelen ING Groep te kopen tegen een koers van EUR 24,96 per stuk. In de loop van 2007 zijn 7,9 miljoen warrants uitgeoefend, waarmee 15,8 miljoen nieuwe aandelen op de markt zijn gekomen. Begin januari 2008 zijn de laatste warrants uitgeoefend en kwamen er nog eens ruim 18 miljoen aandelen bij. Na 8 januari 2008 stonden er geen warrants meer uit. In het eerste halfjaar was Capital Management al begonnen met interne securitisering ter versterking van de toch al omvangrijke liquiditeitsbuffer van ING Bank. Deze leningen van AAA-kwaliteit dienen als onderpand voor liquiditeit. Op die manier is in 2007 EUR 29,3 miljard aan onderpand gecreëerd. ACQUISITIES EN DESINVESTERINGEN Voor het eerst in een aantal jaren was er in 2007 sprake van aanzienlijke overnameactiviteiten. Twee belangrijke transacties werden gedaan: de overname van Oyak Bank in Turkije en de verwerving van de Latijns-Amerikaanse pensioenactiviteiten van Santander. In het totaal was met deze twee overnames circa EUR 2,5 miljard gemoeid. ING Verzekeringen kocht vermogensbeheerder Landmark in Korea, nam nog een extra belang van 5% in ING Life Korea over van Kookmin Bank en nam daarnaast in Nederland pensioenfondsbeheerder AZL over. Overnames door ING Bank betroffen onder andere onlinebroker Sharebuilder in de Verenigde Staten, leaseactiviteiten in Oost-Europa en een belang in TMB in Thailand was tevens een druk jaar op het gebied van desinvesteringen: het intermediairkanaal van ING Verzekeringen in België is verkocht, evenals het resterende belang dat ING Verzekeringen nog had in Goudse Verzekeringen. Bij ING Bank zijn de meeste trustactiviteiten verkocht, veranderden RegioBank en Nationale Borg in Nederland van eigenaar en werd ook afstand gedaan van een joint venture in factoring in België. Belangen in SulAmérica in Brazilië en in Bank of Beijing in China zijn beide deels verwaterd door een beursgang. TRANSACTIES CAPITAL MANAGEMENT IN 2007 In 2007 heeft Capital Management de volgende financieringstransacties uitgevoerd: Voor ING Groep N.V. USD miljoen hybride Tier 1-kapitaal in de Amerikaanse retailmarkt met een vaste rente; USD miljoen hybride Tier 1-kapitaal in de Amerikaanse retailmarkt met een vaste rente; EUR miljoen 10-jaars seniorobligatie in de Europese institutionele markt met een vaste rente. Voor ING Bank N.V. USD miljoen lower Tier 2-kapitaal, institutionele eurodollarmarkt met een variabele rente. KAPITAALMARKTTRANSACTIES Om op rechtmatige wijze het onder Basel I verplicht aan te houden kapitaal te kunnen verlagen, beschikte ING over twee zogenoemde conduits, buiten de balans gehouden pakketten leningen met zelf verstrekte activa en zelf verzorgde securitisering, genaamd Mane en Simba. Deze posities werden gefinancierd met door activa gedekte kortlopende schuldpapieren. Het van kracht worden van Basel II heeft deze conduits grotendeels overbodig gemaakt. Door de toenemende spreads op dit schuldpaper en concurrerender alternatieve financieringen zijn Simba en Mane in het derde kwartaal afgebouwd. Hiermee vond zo n EUR 6 miljard aan risico gewogen Basel I-activa eind september de weg terug naar ING Bank.

20 19 Risicobeheer Risico s beheersen en waarde toevoegen Het jaar 2007 werd gekenmerkt door grote turbulentie op de financiële markten. Die nam aan het begin van het jaar de vorm aan van ongerustheid over subprimehypotheken en groeide vervolgens uit tot een algemene liquiditeitscrisis in de bankwereld. Daarmee is het risicobeheer in de hele financiële sector in de schijnwerpers komen te staan. Het effect van de crisis op de winst-en-verliesrekening uit hoofde van risicovolle beleggingen is beperkt. Direct aan de krediet- en liquiditeitscrisis toe te schrijven effect op de winst-en-verliesrekening, vóór belastingen in miljoenen euro s 3e kw 4e kw 3e/4e kw Amerikaanse subprime RMBS Alt-A CDO s/clo s Monolineverzekeraars Investeringen in SIV s, ABCP Leveraged finance Totaal Subprime RMBS, Alt-A RMBS, uitzettingen CDO s/clo s en herwaarderingen ultimo 2007 Geamortiseerde kostprijs* x EUR mrd Marktwaarde x EUR mrd Reële marktwaarde in % Herwaardering voor belastingen via vermogen x EUR mrd Amerikaanse subprime RMBS 3,1 2,8 90,1% 307 Alt-A RMBS 28,4 27,5 96,7% 936 CDO s/clo s 2,0 1,9 93,4% 134 Totaal * Aankoopprijs +/ amortisaties cumulatieve waardeverminderingen. Samenstelling economisch kapitaal per risicocategorie, ING Bank in miljarden euro s Kredietrisico (inclusief transferrisico) Marktrisico Niet-financieel risico* Totaal activiteiten bankbedrijf * Niet-financieel risico omvat zowel het operationele risico als het bedrijfsrisico. Samenstelling economisch kapitaal per risicocategorie, ING Verzekeringen in miljarden euro s Kredietrisico (inclusief transferrisico) Marktrisico Verzekeringstechnisch risico Niet-financieel risico* Totaal activiteiten verzekeringsbedrijf * Niet-financieel risico omvat zowel het operationele risico als het bedrijfsrisico. STANDHOUDEN OP EEN ONRUSTIGE MARKT ING integreert het risicobeheer in de dagelijkse activiteiten en strategische planning van ING. De afgelopen jaren is systematisch geïnvesteerd in de risicobeheerexpertise. De risicobenadering van ING komt tot uitdrukking in de gediversifieerde activiteiten en de samenstelling van de balans. Dankzij een krachtige risicobeheerorganisatie en een sterke liquiditeitspositie heeft ING in 2007 de gevolgen van de problemen op de kredietmarkten en andere financiële markten goed kunnen beheersen. Het beleid van ING voorziet in een goed gediversifieerde portefeuille van hoge kwaliteit. ING heeft hiertoe stringente limieten en beleggingsrichtlijnen opgesteld die zijn gedefinieerd in mandaten voor iedere portefeuille. Beleggings- en handelsbeslissingen zijn gebaseerd op uitgebreid intern onderzoek en niet alleen op gepubliceerde ratings. Vooruitlopend op een mogelijke daling van de markt zijn sommige limieten al vanaf begin 2007 stringenter geworden. ING past bij de hypotheekproductie conservatieve normen toe en heeft zelf geen Amerikaanse subprimehypotheken verstrekt. ING houdt zich ook niet bezig met de ontwikkeling van subprime residential mortgage backed securities (RMBS) of collateralised debt obligations (CDO s) en heeft geen materiële positie verworven in Amerikaanse op subprime gebaseerde CDO s/collateralised loan obligations (CLO s). Wat betreft de Amerikaanse huizenmarkt heeft ING vooral investeringen gedaan in RMBS van hoge kwaliteit. De positie van ING in vermogenscategorieën die in problemen verkeren subprime en Alt-A (RMBS) (met een risicoprofiel tussen prime en subprime ), CDO s en CLO s is derhalve van hoge kwaliteit en heeft niet geleid tot grote waardeverminderingen. Het totale directe negatieve effect op de winst-en-verliesrekening van ING in 2007 (voor belastingen) was EUR 255 miljoen (EUR 61 miljoen in het derde kwartaal en EUR 194 miljoen in het vierde). Het directe effect hangt voor het derde kwartaal samen met posities in beleggingscategorieën die in problemen verkeren alsmede in leveraged finance en voor het vierde kwartaal ook in monoline verzekeraars, structured investments vehicles (SIV s) en asset-backed commercial paper (ABCP). De herwaardering van de risicovolle beleggingscategorieën (Amerikaanse subprime RMBS, Alt-A RMBS en CDO s/clo s) per ultimo 2007 was EUR miljoen voor belastingen. Dit wordt geboekt ten laste van het eigen vermogen (na belastingen). Kwalitatief goede ABS-portefeuille De portefeuilles Amerikaanse RMBS, Amerikaanse Alt-A RMBS, CDO en CLO maken deel uit van de asset backed security (ABS) portefeuille van ING. Behalve van hoogwaardige kwaliteit is deze ook goed gediversifieerd dankzij de stringente limieten en beleggingsrichtlijnen die voor iedere portefeuille zijn vastgelegd. De totale ABS-beleggingsportefeuille, die vrijwel volledig bestaat uit voor verkoop aangehouden leningen, had per jaarultimo een omvang van EUR 84 miljard. De ABS-portefeuille bestaat hoofdzakelijk uit ABS-leningen met een AAA-rating (89%) of een AA-rating (10%). Niet-gerealiseerde winsten/(verliezen) op voor verkoop aangehouden (vastrentende) effecten, inclusief mortgage backed securities (MBS), worden verantwoord in de herwaarderingsreserve in het eigen vermogen, tenzij er aanwijzingen bestaan voor een bijzondere waardevermindering. In dat geval wordt de negatieve herwaarderingsreserve direct verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Daarnaast