Samen kiezen voor herstel

Transcriptie

1 Valeriussymposium 2012 Beeld: Shutterstock Juli Samen kiezen voor herstel Donderdag 15 november 2012

2 Samen kiezen voor herstel Wat zijn ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA)? En wat verstaan wij onder herstel? Deze twee veelgebruikte begrippen uit de hedendaagse psychiatrie staan centraal in het programma van het Valeriussymposium Hulp verlenen aan mensen met psychotische stoornissen, ernstige stemmingsstoornissen en ernstige persoonlijkheidsstoornissen is de core business van de psychiatrie. Hoe effectief zijn wij in de behandeling van deze aandoeningen en de problemen die zij met zich meebrengen voor degenen die er aan lijden? Over welke levens- en gezondheidsgebieden strekt onze bemoeienis zich uit, en hoe lang gaan we daarmee door? Wie zijn daarbij betrokken en hoe werken deze hulpverleners effectief en efficiënt met elkaar samen? Zijn onze interventies afgestemd op datgene waar de cliënt en diens naastbetrokkenen behoefte aan hebben? Wat is herstel bezien vanuit hun perspectief, en wat is hun eigen rol daarbij? GGZ ingeest Bij GGZ ingeest kunnen mensen met psychische klachten rekenen op kwalitatief goede en betrouwbare zorg. Kenmerkend voor onze werkwijze is de persoonlijke aandacht voor cliënten. Binnen GGZ ingeest staan medewerkers klaar voor ruim cliënten van alle leeftijden, ongeacht hun culturele achtergrond. GGZ ingeest is groot in kleinschaligheid, met negentien locaties in Amsterdam, Amstelveen, Haarlem, Hoofddorp en Bennebroek. Met de intensieve samenwerking tussen GGZ ingeest en VUmc is de grootste divisie psychiatrie bij een universitair medisch centrum ontstaan. Gezamenlijk leveren de instellingen een compleet zorgaanbod waarin lichamelijke en psychische zorg integraal worden benaderd. GGZ ingeest en VUmc verrichten baanbrekend wetenschappelijk onderzoek. Door het toepassen hiervan wordt de kwaliteit van zowel de lichamelijke als psychische zorg verbeterd. Deze en andere vragen komen aan de orde in lezingen en workshops waarin de thematiek wordt uiteengezet, ingekaderd en nader uitgewerkt. Er is aandacht voor ziektebegrip, behandelingsmogelijkheden, samenwerking met de cliënt en zijn naasten, de samenhang van psychische en lichamelijke gezondheid, maatschappelijke inbedding en werk, en de rol van richtlijnen en kenniscentra. Daarbij komen steeds verschillende perspectieven aan de orde: dat van de hulpverlener, en dat van de personen waarom het allemaal begonnen was. Ten slotte beoogt deze dag in een rondetafeldiscussie tot een synthese daarvan te komen. Ambitieus? Zeker wel, maar zonder ambities lukt het ons niet om een positieve wending te geven aan deze vaak levenslange problematiek. Wij nodigen u van harte uit om actief deel te nemen aan dit symposium. Graag begroeten we u op 15 november. Namens de raden van bestuur van GGZ ingeest en VUmc, Ralph Kupka, dagvoorzitter Valeriussymposium

3 Programma Dagvoorzitter is prof. dr. R.W. Kupka, hoogleraar bipolaire stoornissen GGZ ingeest en VUmc uur Ontvangst uur Welkomstwoord Prof. dr. A.T.F. Beekman, lid raad van bestuur GGZ ingeest, hoofd afdeling psychiatrie VUmc uur Opening dagvoorzitter Prof. dr. R.W. Kupka, hoogleraar bipolaire stoornissen GGZ ingeest en VUmc uur Het EPA-begrip: heeft het een kop en een staart? Prof. dr. J. van Os, hoogleraar en hoofd van de afdeling psychiatrie en psychologie, Maastricht UMC uur Herstellen is oefenen met jezelf en met je omgeving Dr. T. Kuipers, psychiater-directeur bij Altrecht Divisie Cura uur Koffie/theepauze uur Zonder de familie lukt het niet Mevrouw drs. M.J. van Lawick, klinisch psycholoog en hoofd opleiding Systeemtherapie, Lorentzhuis Haarlem uur Ruimte maken voor herstel en empowerment T.B. Kreuger, ervaringswerker F-ACT GGZ ingeest, drs. ing. B. Nijhof, coördinator Bugs & Testing bij Hyves en ervaringsdeskundige en P.M. Kole, adviseur raad van bestuur stichting beschermende woonvormen Utrecht en HEE docent uur Lunchpauze uur Ronde 1. Keuze uit: Workshop Herstel vanuit cliënten- en medewerkersperspectief Mevrouw J. Roozen, GGZ-agoog GGZ ingeest, mevrouw I. Duivenvoorden, ervaringsdeskundige Cliënten Belangen Bureau, mevrouw M. Gerritse, ervaringsdeskundige Cliënten Belangen Bureau en H. Schutte, ervaringsdeskundige Cliënten Belangen Bureau Workshop Dichtbij huis, wijkgericht werken Mevrouw T.M. den Ouden, senior vaktherapeut en coördinerend medewerker Actenz en mevrouw A.P. van der Meulen, coördinerend medewerker Actenz en projectleider WMO-projecten Amsterdam Nieuw-West, samen met twee ervaringsdeskundigen Workshop Lean: een stap op weg naar optimaal herstel Drs. W.M. van Ewijk, psychiater en lid van de raad van bestuur VUmc, E. Kist, lean coach bij GGZ ingeest en VUmc en mevrouw drs. A. van der Steenhoven, psychiater en directeur behandelzaken circuit sociale psychiatrie Zuid-Kennemerland GGZ ingeest Lezing Persoonlijk herstel als motor van klinisch herstel ( uur) Dr. J.C. van der Stel, senior-onderzoeker GGZ ingeest; lector geestelijke gezondheidszorg Hogeschool Leiden Lezing Herstel in de Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie ( uur) Dr. B. van Meijel, lector GGZ-verpleegkunde, Hogeschool Inholland/Parnassia Bavo Groep uur Ronde 2. Keuze uit: Workshop Mind the body! R. van Gool, verpleegkundig specialist GGZ, Master ANP, GGZ ingeest Workshop Waarom maakt WRAP het verschil? Mevrouw drs. P.L.F. Sedney, promovendus en wetenschappelijk medewerker Kenniscentrum Maatschappij en Recht, Hogeschool van Amsterdam en mevrouw drs. D. Boertien, programmacoördinator Herstel, Ervaringsdeskundigheid en Participatie Workshop Wetenschappelijk onderzoek in een zorginstelling: voorbeelden uit de praktijk Dr. P.D. Meesters, psychiater circuit ouderenpsychiatrie GGZ ingeest en dr. J.R. Theunissen, hoofd zorgonderzoek dienst onderzoek GGZ ingeest Lezing Zelfmanagement: voor soma en psyche? ( uur) Prof. dr. F.J. Snoek, hoogleraar/afdelingshoofd medische psychologie VUmc Lezing Kennis delen over EPA: de activiteiten van Kenniscentrum Phrenos ( uur) Prof. dr. J. van Weeghel, wetenschappelijk directeur van Kenniscentrum Phrenos, hoofd Onderzoek en Ontwikkeling van Dijk en Duin en bijzonder hoogleraar Rehabilitatie en participatie van psychiatrische patiënten bij Tranzo, Universiteit van Tilburg uur Koffie/theepauze uur Rondetafeldiscussie Herstel bij EPA: wie doet wat? Vanaf uur Borrel

4 Lezingen ochtendprogramma Workshops en lezingen middagprogramma Het EPA-begrip: heeft het een kop en een staart? Al tijden is men naarstig bezig met begrippen als common mental disorder en severe mental illness (ernstige psychiatrische aandoeningen). Maar wat zijn psychische stoornissen überhaupt? En zijn er behalve frequentie en ernst nog andere belangrijke dimensies die van nut kunnen zijn in de zorg? Jim van Os neemt u mee in een ontdekkingsreis die begint bij DSM-2 en die eindigt bij uzelf - want daar zit de sleutel tot het begrijpen van de stof van psychische stoornissen, en EPA in het bijzonder. Herstellen is oefenen met jezelf en met je omgeving Het motto herstellen doe je zelf is aan nuancering toe. De vraag is nu: wat moet je doen om te herstellen van een psychiatrische aandoening? Tom Kuipers legt in deze lezing de nadruk op de waarde van het oefenen met anderen om interactionele problemen, die ontstaan bij drie grote psychiatrische aandoeningen (psychose, bipolaire stoornis en persoonlijkheidsstoornis), het hoofd te bieden. Aan de orde komen onder meer: handicap, respons van de omgeving en daaruit afleidbare protheses. Zonder de familie lukt het niet De behoefte om te behoren tot een gemeenschap is een universele en existentieel menselijke behoefte. Het bekende proces van hospitaliseren kan ook zo begrepen worden. Eenzaamheid en isolement zijn bekende voorspellers van depressie, wanhoop en ineenstorting. Deel uitmaken van een sociaal netwerk is een goede voorspeller van sociaal en emotioneel herstel. Om dit te bevorderen, is een dialoog met de familie en de mensen die daarbij horen cruciaal, zo betoogt Justine van Lawick. Ruimte maken voor herstel en empowerment In deze lezing gaan Tim Kreuger, Martijn Kole en Bram Nijhof in op de kernwaarden van herstelondersteunende zorg. Het uitgangspunt hierbij is vertrouwen in het herstellend vermogen van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen. U gaat luisteren naar een herstelverhaal van een ervaringsdeskundige. Het ontwikkelen van een eigen identiteit en zingeving zijn cruciaal bij het hervinden van de kracht, regie en autonomie in het eigen leven. Toelichting Van tot en van tot bieden we een keuzeprogramma aan. Per ronde kiest u voor ofwel één workshop ofwel twee lezingen. Bij de inschrijving wordt gevraagd uw voorkeur op te geven. Indeling gebeurt op volgorde van binnenkomst en op basis van beschikbaarheid. Ronde 1 Workshop Herstel vanuit cliënten- en medewerkersperspectief Medewerkers en cliënten dienen zich er bewust van te zijn dat het proces van herstel van de cliënt zelf is. En dat het leveren van herstelondersteunende zorg alleen kan wanneer beiden werken vanuit het perspectief van de cliënt. Hoe kun je als medewerker ondersteuning bieden bij herstelplannen en -werkzaamheden en de cliënt aanspreken op eigen kracht en mogelijkheden? In deze workshop worden de twee perspectieven naast elkaar gelegd en hersteltools meegegeven waarmee u morgen meteen aan de slag kunt. Workshop Dichtbij huis, wijkgericht werken In deze workshop komen de ontwikkelingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) aan bod in relatie tot herstel, participatie en inclusie. De workshopleiders geven voorbeelden van activiteiten van Actenz (onderdeel van GGZ ingeest) in wijken in Amsterdam en Haarlem. Betrokken cliënten geven aan wat zij nodig hebben om daadwerkelijk mee te doen in de wijk. Aan de hand van concrete stellingen gaat u in groepjes met elkaar in gesprek, waarna een centrale terugkoppeling volgt. Workshop Lean: een stap op weg naar optimaal herstel Lean gaat over weten wat uw cliënt wil en zorgen voor toegevoegde waarde voor herstel. Maar wéét u waar uw cliënt behoefte aan heeft? En hoe betrekt u uw cliënten bij het vormgeven van de ideale behandeling? Lean biedt principes en instrumenten om elke dag een stap te zetten op weg naar ideale zorg en optimaal herstel. In deze workshop laten de workshopleiders u zien wat lean feitelijk is en welke concrete resultaten het heeft opgeleverd voor cliënten.

5 Lezing Herstel in de Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie Dit jaar verscheen de update van de Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie. Met de huidige aandacht voor herstel mag verwacht worden dat dit begrip ook in de richtlijn ruime aandacht krijgt. Berno van Meijel gaat na hoeveel aandacht de herstelbenadering nu krijgt in de richtlijn. En hoe wordt hier concreet invulling aan gegeven vanuit het perspectief van de cliënt en vanuit de GGZ-professional? En mogen we daardoor nu betere zorg en behandeling verwachten in de toekomst? Lezing Persoonlijk herstel als motor van klinisch herstel Psychische problemen kunnen mensen zelf oplossen en als het ernstig is, kunnen ze professionele hulp zoeken. Maar uiteindelijk zijn het de mensen zelf die verandering bewerkstelligen. Persoonlijk herstel, waarin mensen op zoek gaan naar wat zij zelf belangrijk vinden en duidelijk krijgen wat ze zelf willen en kunnen veranderen, vormt vaak de motor voor klinisch herstel. Deze lezing gaat in op de vraag in hoeverre aandacht voor persoonlijk herstel voorwaarde is voor progressie in de geestelijke gezondheidszorg. Ronde 2 Workshop Mind the body! Vandaag de dag overlijden mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen zo n twintig jaar eerder dan de algemene populatie. De oorzaken hiervan hangen onder meer samen met bijwerkingen van medicatie en een ongezonde leefstijl. Verbetering van lichamelijke gezondheid draagt niet alleen bij aan de kwaliteit van leven maar ook aan de mogelijkheden voor herstel. Tijdens deze workshop krijgen naast de somatische gezondheidsproblemen van mensen met EPA ook leefstijlinterventies en met name het stoppen met roken aandacht. Workshop Waarom maakt WRAP het verschil? In deze workshop staat Wellness Recovery Action Plan (WRAP) centraal. Deze zelfhulpmethode voor mensen met psychische ontwrichtende ervaringen is in Amerika ontwikkeld en wordt inmiddels wereldwijd toegepast. De methode werkt vanuit principes als herstel en ervaringsdeskundigheid en is in de VS evidence based geregistreerd. In het interactieve deel van de workshop verkent u met elkaar wat WRAP onderscheidend maakt en hoe dit zich verhoudt tot reguliere hulpverlening. Workshop Wetenschappelijk onderzoek in een zorginstelling: voorbeelden uit de praktijk In deze workshop ziet u aan de hand van twee voorbeelden hoe de resultaten van wetenschappelijk onderzoek dat voortkomt uit de zorgpraktijk, daar ook weer gevolgen voor kan hebben. Van 320 volwassen mensen met een ernstige psychiatrische aandoening zijn de zorgbehoeften gevolgd en gekoppeld aan zorggebruik, inclusief rehabilitatie en dagbesteding. In een onderzoek onder 114 ouderen met schizofrenie leidden de bevindingen van een zorgbehoeftescreening tot het opzetten van een nieuw aanbod voor dagactiviteiten en sociaal contact. Lezing Zelfmanagement: voor soma en psyche? Bij behandeling van chronische lichamelijke ziekten zoals diabetes, COPD en hartfalen wordt zelfmanagement steeds belangrijker. In de afgelopen jaren zijn verschillende zelfmanagementprogramma s voor chronische somatische patiënten ontwikkeld. Dergelijke programma s zijn gebaseerd op psychologische theorieën van gedragsverandering met vaak gunstige effecten op stemming en gevoelens van zelfeffectiviteit. Zelfmanagement van gezondheidsgedrag is relevant voor somatisch chronische patiënten met psychische comorbiditeit en psychiatrische patiënten met hoog risico op metabole en cardiovasculaire ziekten. Tijd voor een nieuw paradigma? Lezing Kennis delen over EPA: de activiteiten van Kenniscentrum Phrenos In deze lezing wordt de stand van zaken van kennis over een aantal centrale thema s in de behandeling en rehabilitatie van mensen met ernstige en langdurige psychische aandoeningen besproken. Daarbij passeren zowel evidence based interventies als veelbelovende nieuwe praktijken op het gebied van herstelondersteuning de revue. Tevens wordt stilgestaan bij de activiteiten die Kenniscentrum Phrenos ontplooit om kennis over kwalitatief goede zorg verder te ontwikkelen en over heel Nederland te verspreiden. Rondetafeldiscussie Herstel bij EPA: wie doet wat? Aan het eind van de dag buigen enkele sprekers en workshopleiders zich over de vraag: Wie doet wat? Hoe je daarbij de klemtoon legt, staat in deze rondetafeldiscussie centraal. Hebben behandelaren in hun behandeling voldoende aandacht voor herstel zoals dat voor de cliënt van belang is? Of is het vooral een zaak van de cliënt zelf om hierin het voortouw te nemen? En hoe krijg je deze perspectieven bijeen? In dit spanningsveld wordt het Valeriussymposium op creatieve en inspirerende wijze afgesloten.

6 Algemene informatie en inschrijving Doelgroep Dit symposium is bestemd voor psychiaters, psychologen, medisch specialisten, psychotherapeuten, verpleegkundigen, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, agogisch medewerkers, paramedici, vaktherapeuten en trajectbegeleiders. Accreditatie Accreditatie wordt aangevraagd bij de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP), het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), de Federatie van Gezondheidszorgpsychologen (FGzP) en kwaliteitsregister voor verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten(v&v van de V&VN). Tijdens het Valeriussymposium vinden twee controlemomenten voor de accreditatie plaats. Locatie Het symposium vindt plaats in de Amstelzaal van VUmc, De Boelelaan 1117, 1081 HV te Amsterdam. Het is raadzaam gebruik te maken van het openbaar vervoer vanwege geringe parkeermogelijkheden. Kijk op voor een actuele routebeschrijving. Kosten Het inschrijfgeld (incl. administratiekosten, symposiummap, lunch en drankjes) bedraagt voor: medisch specialisten: 175,-; overigen (zoals AIOS, AGNIOS, studenten, verpleegkundigen, paramedici, psychologen, psychotherapeuten): 95,-. Wijze van inschrijving U kunt zich online inschrijven via Betaling is mogelijk via ideal. Indien u voor accreditatie in aanmerking wilt komen, verzoeken wij u vriendelijk uw BIG-nummer in te vullen. Zonder dit nummer kunnen wij uw deelname niet verwerken en worden er géén accreditatiepunten bijgeschreven. Deelnemers krijgen automatisch een bevestiging van inschrijving per . Annulering van uw registratie dient schriftelijk te geschieden vóór 15 oktober Er wordt dan 35,- aan administratiekosten in rekening gebracht. Na deze datum bent u het volledige inschrijfgeld verschuldigd. Meer informatie PAOG cursus- en congresorganisatie - VUmc Irene van Baardwijk en Christel Sluis T (020) E paog@vumc.nl