Tetanusvaccinatie Inleiding

Transcriptie

1 Tetanusvaccinatie Inleiding Elk jaar raken zo n drie miljoen Nederlanders betrokken bij een ongeval waarbij medische hulp noodzakelijk is. Van deze drie miljoen ongevallen vormen privé en sportongevallen de grootste groepen. Bedrijfsongevallen vormen de kleinste groep. Verkeersongevallen komen relatief ook niet heel vaak voor, maar door de aard van de verwondingen vallen in deze groep de meest ernstige letsels. Bij 7% van deze verkeersongevallen is ziekenhuisopname noodzakelijk. Bij verwondingen door een ongeval moet men denken aan open wonden, kneuzingen / bloeduitstortingen en verstuikingen. Een aantal ongevalslachtoffers heeft dusdanige verwondingen, dat infectie door onder andere straatvuil kan optreden. Ongeacht de ernst van de verwondingen moet men altijd bedacht zijn op het ontstaan van tetanus, doordat tetanusbacteriën in het lichaam zijn gekomen. 1

2 Wat is tetanus Tetanus is een spierkramp en verstijving van de spieren als gevolg van een infectie met de tetanusbacterie. Deze bacterie komt overal op de wereld voor. Het is een bacterie, die in een zuurstofarme omgeving prima kan gedijen. Hij komt met name voor in aarde, in straatvuil en in uitwerpselen van plantenetende dieren. Bij iedere verwonding die daarmee in aanraking is geweest bestaat er een kans dat de wond besmet is geraakt met tetanusbacteriën. Als de bacteriën zich in de wond vermeerderen komt er een gif vrij. Dit gif heeft een verlammend effect op de zenuwen: het veroorzaakt een verlamming gepaard gaande met krampen. Bij tetanus begint de verlamming meestal in de kaakspieren en breidt zich geleidelijk uit naar de overige spieren. Wanneer er geen onmiddellijke behandeling volgt, loopt de patiënt een zeer groot risico en kan hij komen te overlijden als gevolg van verlammingen van de ademhalingsspieren. Voorkómen van tetanus Tot een verlamming hoeft het echter niet te komen. Al vele jaren worden alle kinderen in Nederland gevaccineerd tegen o.a. tetanus (via de DTP en DKTP injecties.) Hiermee bouwen zij een weerstand op tegen het gif dat de ziekteverschijnselen veroorzaakt. Iemand die gevaccineerd is tegen tetanus en besmet raakt met tetanusbacteriën, zal door zijn weerstand tegen het tetanusgif niet ziek worden. De vaccinaties geven echter geen levenslange bescherming; daarom wordt een regelmatige herhalingsdosis sterk aanbevolen. 2

3 Is iemand niet door vaccinaties beschermd dan kunnen vlak nadat besmetting is opgetreden nog antistoffen worden gegeven. Deze geven een onmiddellijke bescherming tegen het tetanusgif. Tevens wordt een vaccinatie gegeven zodat het lichaam gedurende een langere periode voldoende weerstand opbouwt tegen het tetanusgif. Indien men nooit eerder gevaccineerd is tegen tetanus, wordt na ongeveer drie weken en zes maanden nogmaals een vaccinatie gegeven. Praktijk Bij een verwonding waarbij de kans bestaat dat men besmet is geraakt met tetanusbacteriën worden de volgende situaties onderscheiden: Men is ooit volledig gevaccineerd tegen tetanus en heeft zijn bescherming op peil gehouden door regelmatige herhalingsvaccinaties: de behandelend arts zal hooguit een extra dosis vaccin geven. Men is ooit volledig gevaccineerd tegen tetanus, maar heeft daarna niets meer gedaan om zijn bescherming op peil te houden: de behandelend arts zal dan naast een herhalingsvaccinatie ook een dosis antistoffen geven. Deze antistoffen geven onmiddellijk bescherming tegen het gif. Men is nooit gevaccineerd of dit is niet met zekerheid bekend: dit is de meest bedreigende situatie. De arts zal daarom een volledige vaccinatie voorschrijven. 3

4 Bij deze vaccinatie worden in totaal vier injecties gegeven: 1. een dosis antistoffen plus 2. een eerste dosis vaccin Deze twee injecties worden tegelijk bij de wondbehandeling op twee verschillende plaatsen toegediend; 3. ca. drie weken later een tweede dosis vaccin 4. drie tot twaalf maanden daarop een derde dosis vaccin. Hiermee wordt men direct beschermt tegen het tetanusgif (door injectie 1) en bouwt men een eigen weerstand op (injecties 2, 3 en 4.) Het is belangrijk dat men het voorgeschreven vaccinatieschema ook helemaal afmaakt, omdat anders geen optimale bescherming tegen tetanus ontstaat. Bijzondere risicogroepen Iedereen die niet voldoende gevaccineerd is, kan tetanus krijgen. Sommige mensen lopen echter een extra groot risico. Dit zijn: Personen werkzaam in de veeteelt en landbouw. Alle grond- en wegarbeiders. Medewerkers van plantsoenendiensten, hoveniers, bosarbeiders, enz. Medewerkers van vuilophaaldiensten. Behoort men tot één van bovenstaande groepen, dan is het van belang om van tijd tot tijd aandacht te besteden aan zijn/haar persoonlijke bescherming tegen tetanus. 4

5 Personen uit bovenstaande groepen, maar ook veldsporters en zij die veel in de tuin werken, komen regelmatig in contact met aarde; juist daarin komen tetanusbacteriën voor. Voorts is niet altijd een grote wond de oorzaak van tetanus. Integendeel, een prik van een doorn of een schram van een tak kan al genoeg zijn om een besmetting op te lopen! Doorgaans wordt voor zo n kleine verwonding geen medische hulp ingeroepen. Juist in dergelijke situaties is het van belang om voortdurend beschermd te zijn tegen tetanus. Dit houdt in dat men tenminste een volledige vaccinatie heeft gekregen en deze op peil houdt door iedere tien jaar een revaccinatie te vragen aan uw huisarts. 2e injectie vaccin dd. 3e injectie vaccin dd. 5

6 HD /02/2015 6

7 7