Dorpsranden. Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Dorpsranden. Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden"

Lien van der Berg
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Dorpsranden Rijnwaarden Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden

richting richtingherwen Herwen richting richting

losse Huis Huis Tolkamer losse losse scheepsw

HerwenHerwen Tolkamer nieuwe nieuwe dorpsrand

situatie losse losse dorpsranden in in beeld

Herwen losse losse N- N- historisch lint

dorpsentree dorpsentree NN Lobith dorpsentree

Herwen richting NN NN e e NN losse e e losse

2 richting richtingherwen Herwen richting richting N N richting richtingherwen Herwen richting richting Situatie Dorpsranden in beeld e e N N losse losse Huis Huis Tolkamer losse losse scheepsw scheepsw oude oude dorpsrand dorpsrand HerwenHerwen Tolkamer nieuwe nieuwe dorpsrand dorpsrand open open Huis Huis open open situatie situatie losse losse dorpsranden in in beeld beeld dorpsranden N- N- typ typ Lobith Lobith Herwen losse losse N- N- historisch lint historisch lint uiterwaarden uiterwaarden dorpsentree dorpsentree NN Lobith dorpsentree dorpsentree richting Herwen richting richting Herwen richting NN NN e e NN losse e e losse scheepsw scheepsw oude oude dorpsrand dorpsrand mer Tolkamer

Dorpsranden Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden Type en kwaliteit De grote woningbouwopgave is voorbij.

In de jaren van de grote bouwopgaven zijn de overgangen tussen dorp en landschap lang niet altijd even zorgvuldig vorm gegeven. Nu is er de kans om op deze plekken een kwaliteitsslag te maken.

te creëren voor kleinschalige woningbouwprojecten. Vijf dorpen onder de loep Op uitnodiging van de Provincie Gelderland heeft Buro Lubbers deze vraag onderzocht.

3 Dorpsranden Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden Type en kwaliteit De grote woningbouwopgave is voorbij. Kwaliteit van wonen kan voor nieuwe doelgroepen evenals bestaande bewoners. De Provincie Gelderland heeft haar vizier daarvoor gericht op dorpsranden. In de jaren van de grote bouwopgaven zijn de overgangen tussen dorp en landschap lang niet altijd even zorgvuldig vorm gegeven. Nu is er de kans om op deze plekken een kwaliteitsslag te maken. De kernvraag is hoe we de dorpsranden kunnen verbeteren en tegelijkertijd mogelijkheden Wel hebben veel dorpen behoefte aan kleinschalige nieuwbouw niet meer gezocht worden in e en. te creëren voor kleinschalige woningbouwprojecten. Vijf dorpen onder de loep Op uitnodiging van de Provincie Gelderland heeft Buro Lubbers deze vraag onderzocht. De casus: de vijf dorpen van DIAGNOSE de Gemeente Rijnwaarden. Allereerst hebben wij de randen van deze vijf dorpen uitgebreid geanalyseerd. Kansen en knelpunten zijn in kaart gebracht en vervolgens verklaard. Daarna hebben we een reeks landschappelijke instrumenten geformuleerd voor de verbetering van de dorpsranden. Tot slot dit dorp op een mooie manier kan overgaan in het landschap. zijn we dieper in gegaan op en laten we zien hoe type en kwaliteit De dorpsranden in Rijnwaarden onderscheiden zich naar en opgespannen tussen wegen en landschap, stedelijke intties op de grens tussen dorp en landschap en bedrijvigheid in de vorm van bedrijfsterreinen, agrarische bedrijven en en. In het algemeen geldt dat de ruimtelijke kwaliteit goed is van de historische randen en vier soorten: historische randen gevormd door dijken, bedroevend is in de laatste twee categorieën. Waarom? Een waardevolle rand toont bijvoorbeeld een gelaagde overgang van rood naar groen met vrije doorzichten naar het landschap. 1a 1b 2a 2b 2c 3 Historische dorpsrand Uitbreidingswijken Stedelijke intties Minder geslaagde overgangen ontstaan onder meer door a b Bedrijvigheid naargeestige achterkantsituaties met abrupte overgangen. 1a. voorkant aan de dijk 1a 1a 1b 1b 2a 2a a a b b c c Uitbreidingswijken Uitbreidingswijken Stedelijke intties Stedelijke intties Bedrijvigheid Bedrijvigheid 1a. voorkant aan de dijk 1a. voorkant aan de dijk 1b. achterkant aan de dijk 2a. voorkant aan de weg 2a. voorkant aan de weg 2b. achterkant aan weg 3. stedelijke dorpsrand 3. stedelijke dorpsrand a. bedrijventerrein a. bedrijventerrein 1b. achterkant aan de dijk 1b. achterkant aan de dijk 2b. achterkant aan weg 2b. achterkant aan weg a. bedrijventerre slechte kwaliteit dor slechte kwaliteit dor b. agrarische bedr 2c. achterkant aan landschap uitvoering n.v.t. ontwerp stedelijke dorpsrand 2a. voorkant aan de weg 2c 2c Historische dorpsrand Historische dorpsrand 2b 2b omvang 5 km 2 locatie Gemeente Rijnwaarden c. e b. agrarische bedrijven b. agrarische bedrijven opdrachtgever Provincie Gelderland 2c. achterkant aan landschap 2c. achterkant aan landschap c. en c. en

4 Situatie Dorpsranden in beeld historisch lint uiterwaarden aanzicht westelijke dorpsrand 2. aanzicht oostelijke dorpsrand haag boerenhaag gelaagde overgang

Rijnwaarden. Oorspronkelijk bevonden de dorpen zich direct aan de dijken en de parallelle linten. Langgerekt en van beperkte omvang gingen de dorpen op in hun landschappelijke omgeving.

Zonder een overkoepelende visie om de landschappelijke kwaliteit te waarborgen, werden haaks op de linten nieuwe wegen aangelegd, die de verschillende dorpen dwars over het eiland met elkaar

5 Type en kwaliteit Dorpsranden Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden Doorbreien De oorzaak van deze wisselende kwaliteit schuilt in de landschappelijke ontstaansgeschiedenis van het eiland Rijnwaarden. Oorspronkelijk bevonden de dorpen zich direct aan de dijken en de parallelle linten. Langgerekt en van beperkte omvang gingen de dorpen op in hun landschappelijke omgeving. Met de tijd groeide echter de behoefte aan uitbreiding. Zonder een overkoepelende visie om de landschappelijke kwaliteit te waarborgen, werden haaks op de linten nieuwe wegen aangelegd, die de verschillende dorpen dwars over het eiland met elkaar verbonden. De infrastructuur van Rijnwaarden veranderde hierdoor. Her en der eindigden wegen pardoes in het landschap, wachtend op vervolg of invulling. De lege vlakken tussen de wegen nodigden uit om ingevuld te worden. Kortom, de infrastructuur diende als aanknopingspunt om door te breien. Het resultaat is bekend. Ruimtes tussen structuur dragers Receptuur Maar het kan anders. Met een kist vol landschappelijke en bouwkundige recepten kunnen de goede dorpsranden worden behouden en de mindere gerepareerd. Bovendien bieden deze recepten kansen voor de ontwikkeling van kleinschalige wooneenheden, natuurwaarde, recreatie en zelfs alternatieve agrarische bedrijvigheid. Een win-win oplossing dus. De recept en omvatten eenvoudige ingrepen variërend van het verstevigen van de randen en wegen met boomrijen, boomgroepen of solitaire bomen tot het creëren van buffers, afscheidingen en doorzichten of het met groen inpakken en camoufleren van esthetische vergissingen. Een ingrijpender recept is het toevoegen van kleine, losliggende woonclusters, vergelijkbaar met boeren, aan het einde van de wachtende wegen. Deze hedendaagse bieden een bijzondere woonkwaliteit....zijn ongewenst gevoelig scenario voor ongewenst doorbreien van het dorp In de praktijk zal een combinatie van instrumenten leiden tot optimaal resultaat. Dat laten de impressies van goed zien. Door op uitgekiende plekken nieuw programma te creëren en het landschap binnen de bebouwing te trekken, ontstaat niet alleen een luchtige, dorpsrand, maar ook natuur- en recreatieontwikkeling. Zo worden de aanvankelijke knelpunten getransformeerd tot unieke kansen, niet alleen in en Rijnwaarden, maar in heel Gelderland. bomenrij omkadert de achterkanten overgangszone van struiken naar kale aanblik verrommelde achterkanten richting het landschap

Toolbox voorkant aan de dijk, lange volumes

groepjes bomen onderbeplanting pad bomenrij

behouden bedrijventerrein landschappelijk

harde dorpsrand stenige dijk ap d behouden

6 Toolbox voorkant aan de dijk, lange volumes achterkant aan de dijk, maskerende tussenzone acherkant aan weg gerafelde randen maskeren omzoming boomgaard solitaire boom hagen op goothoogte lange volumes margestrook maskerende haag kruidenberm groepjes bomen onderbeplanting pad bomenrij stedelijke inttie historische dorpsrand behouden bedrijventerrein landschappelijk inpassen agrarische bedrijven heid maskeren harde dorpsrand stenige dijk ap d behouden dijk onverhard la naden vern naden vern doorzichten boomgroepen onderbeplanting

7 GSWIJKEN Dorpsranden Recepten voor een landschappelijke afronding van dorpsranden Voorbeelduitwerking VOORBEELDUITWERKING PANNERDEN n de t de n de 73 72

Reutsedijk 13 526 PC Vught Nederland +31

8 Reutsedijk PC Vught Nederland +31 (0)

Vergelijkbare documenten

stadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen

stadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Bestaande in te passen bomen en inmeting Stadhouderspark Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Duizenden dienstplichtigen