Onderzoek leesgedrag

Transcriptie

1 Onderzoek leesgedrag Uitgevoerd door Scholieren.com in maart

2 Inhoud Voorwoord 3 Steekproefsamenstelling 4 Resultaten - Vragen over lezen 6 - Literatuurlijst 9 - Boekselectie 11 - Boekverslagen 14 - Verschillen tussen jongens en meisjes 16 Conclusies 17 2

3 Voorwoord Scholieren en lezen, daar wordt veel over geschreven. Vaker negatief dan positief. Scholieren zouden boeken links laten liggen, geen interesse hebben in welke literatuur dan ook en wie maakt er nou nog zelf een boekverslag? Wij vonden het wel weer eens tijd om aan de scholieren zelf te vragen in hoeverre zij zich herkennen in dit beeld. We hebben daarom ruim 1100 middelbare scholieren middels een enquête vragen gesteld over hun leesgedrag, de literatuurlijst, het uitkiezen van boeken en het maken van verslagen. De resultaten worden weergegeven in dit rapport en bieden een aardig inkijkje in de opvattingen van scholieren ten aanzien van verplicht en vrijwillig lezen. De vragenlijst is uitgezet op Scholieren.com van 27 februari t/m 2 maart

4 Steekproefsamenstelling Aantal responses Totaal aantal responses in deze vragenlijst 1456 Aantal volledige, bruikbare responses 1103* Percentage van totaal 75,76% *Op dit aantal respondenten zijn de volgende vragen gebaseerd. Wat is je geslacht? Jongen ,82% Meisje ,19% Zeg ik liever niet 22 1,99% Wat is je leeftijd? Gemiddelde leeftijd 15,59 jaar Standaardafwijking 1,70 Jonger dan ,27% ,45% ,52% 4

5 ,42% ,67% ,12% ,40% ,52% Ouder dan ,63% Welk niveau doe je? Vmbo bb 10 0,91% Vmbo gl 18 1,63% Vmbo tl 99 8,98% Havo ,74% Vwo ,75% In welke klas zit je? ,62% ,88% ,51% ,57% ,66% ,76% 5

6 Resultaten Vragen over lezen 1. Heb je de afgelopen drie maanden één of meer boeken gelezen? Ja ,94% Nee ,06% 2. Heb je de afgelopen drie maanden ook voor je plezier een boek gelezen, of alleen omdat het moest voor school? * Ja, ik heb ook één of meer boeken gelezen voor mijn plezier ,46% Nee, ik heb alleen één of meer boeken gelezen omdat het moest voor school ,54% *deze vraag is alleen getoond aan de 959 respondenten die op vraag 1 Ja antwoordden. 3. Hoeveel uur per week besteed je aan het lezen van boeken voor je plezier (dus niet voor school)? * ,76% ,29% ,06% 5 of meer 82 14,88% 6

7 *deze vraag is alleen getoond aan de 551 respondenten die op vraag 2 Ja antwoordden. 4. Zou je meer boeken lezen als je er meer tijd voor had? Ja ,26% Nee ,74% 5. Wat is het laatste boek dat je gelezen hebt voor school? 1103 respondenten hebben antwoord gegeven op deze open vraag. Er zijn 1029 titels genoemd, waarvan 617 unieke. Hieronder zie je de top 10 meest genoemde titels. Antwoord Telling (aantal keer genoemd) Het diner 23 Een vlucht regenwulpen 16 De aanslag 14 De donkere kamer van Damokles 13 Het gouden ei 13 Een weeffout in onze sterren 13 De passievrucht 11 Hersenschimmen 11 Hongerspelen 11 Kaas 11 7

8 6. Wat is het laatste boek dat je gelezen hebt voor je plezier? 1103 respondenten hebben antwoord gegeven op deze open vraag. Er zijn 881 titels genoemd, waarvan 588 unieke. Hieronder zie je de top 10 meest genoemde titels. Antwoord Telling (aantal keer genoemd) De hongerspelen 37 Een weeffout in onze sterren 34 Harry Potter 26 The maze runner 19 Divergent 12 Boy 7 10 De grijze jager 10 Game of Thrones 9 The lord of the rings 9 Hoe overleef ik Hoe lees jij een boek meestal? Gewoon op papier ,21% Op een e-reader 66 5,98% Op een tablet/laptop 29 2,63% Ik luister naar een audioboek 13 1,18% 8

9 Literatuurlijst Geef aan of je het eens bent met de volgende vier stellingen. 8. De literatuurlijst van mijn docent Nederlands bevat veel recent uitgebrachte boeken. Eens ,10% Oneens ,96% N.v.t ,94% 9. De literatuurlijst van mijn docent Nederlands is hopeloos ouderwets. Eens ,65% Oneens ,59% N.v.t ,76% 10. Ik mag zelf boeken voorstellen voor mijn literatuurlijst (of de boekverslagen die ik schrijf). Eens ,53% Oneens ,13% N.v.t. 70 6,35% 9

10 11. Als een boek wordt afgekeurd door mijn docent, heeft hij/zij daar meestal een goede reden voor. Eens ,67% Oneens ,30% N.v.t ,03 10

11 Boekselectie 12a. Welke eigenschappen van een boek zijn bepalend voor de keuze voor een boek dat je voor school moet lezen? Antwoord* Telling Percentage Of het onderwerp interessant is ,87% De dikte van het boek (aantal pagina s) De tekst op de achterkant (flaptekst) Of het boek makkelijk beschikbaar is (bieb, boekenkast ouders) Of er informatie over te vinden is op internet ,29% ,48% ,49% ,82% Hoe oud het boek is ,64% De bekendheid van het boek ,92% Of het een pakkende titel heeft % De bekendheid van de schrijver ,96% De lettergrootte ,15% Of het verfilmd is ,51% Of er plaatjes in het boek staan 44 3,99% De kaft/voorkant 12 1,10% Anders, namelijk ,24% Bij Anders, namelijk werden antwoorden gegeven als Het aantal punten dat ik ervoor kan halen, Wat mijn leraar ervan vindt, Of het vertaald is, en Of het literair is. Ook de schrijfstijl van de eerste of een willekeurige bladzijde werd een aantal keer genoemd. *bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 11

12 12b. Welke eigenschappen van een boek zijn bepalend voor de keuze voor een boek dat je voor je plezier leest? Antwoord* Telling Percentage** Of het onderwerp interessant is ,56% De tekst op de achterkant (flaptekst) ,87% Of het een pakkende titel heeft ,36% Of het boek makkelijk beschikbaar is (bieb, boekenkast ouders) ,85% De bekendheid van het boek ,13% De dikte van het boek (aantal pagina s) ,69% De bekendheid van de schrijver ,51% Hoe oud het boek is 96 17,42% Of het verfilmd is 54 9,80% De lettergrootte 28 5,08% Of er informatie over te vinden is op internet 27 4,90 Of er plaatjes in het boek staan 19 3,45% De kaft/voorkant 11 2,00% Anders, namelijk 52 9,44% Bij Anders, namelijk werden antwoorden gegeven als aanraden van anderen, leeftijdscategorie, de prijs, en het genre. *bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. **deze vraag is alleen getoond aan de 551 respondenten die op vraag 2 Ja, ik heb ook één of meer boeken gelezen voor mijn plezier antwoordden. 12

13 13. Wie geeft je wel eens advies bij het kiezen van een boek dat je voor school moet lezen? Antwoord* Telling Percentage Mijn leraar ,78% Vrienden/klasgenoten ,06% Niemand, ik kies het zelf ,61% Mijn ouders ,47% Recensies ,32% Een medewerker in de (school)bibliotheek ,34% *bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 14. Wie geeft je wel eens advies bij het kiezen van een boek dat je voor je plezier leest? Antwoord* Telling Percentage** Niemand, ik kies het zelf ,79% Vrienden/klasgenoten ,65% Mijn ouders ,05% Recensies ,60% Mijn leraar 44 7,99% Een medewerker in de (school)bibliotheek 31 5,63% *bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. **deze vraag is alleen getoond aan de 551 respondenten die op vraag 2 Ja, ik heb ook één of meer boeken gelezen voor mijn plezier antwoordden. 13

14 Boekverslagen 15. Hoe vaak schrijf je een boekverslag zonder het boek (helemaal) gelezen te hebben? Nooit ,34% Soms ,37% Regelmatig ,32% Altijd 99 8,98% 16. Hoe maak je een boekverslag als je het boek niet (helemaal) hebt gelezen? Antwoord* Telling Percentage** Met hulp van Scholieren.com ,03% Met hulp van andere internetbronnen ,39% Met hulp van Wikipedia ,84% Met boekverslagen van anderen (vrienden, broer/zus) ,72% Met hulp van een verfilming ,00% Anders, namelijk 34 5,26 Bij Anders, namelijk werden antwoorden gegeven als Ik zoek de vragen op in het boek, Uit de duim, Gokken en Op basis van het deel dat ik wel gelezen heb. *bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. **deze vraag is alleen getoond aan de 647 respondenten die op vraag 15 Soms, Regelmatig, of Altijd antwoordden. 14

15 17. Ben je wel eens door de mand gevallen? * Nee, nooit ,74% Ja, één keer 41 6,34% Ja, twee of drie keer 6 0,93% Ja, vaker dan drie keer 0 0,00% *deze vraag is alleen getoond aan de 647 respondenten die op vraag 15 Soms, Regelmatig, of Altijd antwoordden. 18. Wat waren de gevolgen daarvan? * Ik kreeg een lager cijfer 18 38,30% Ik kreeg een waarschuwing/preek 14 29,79% Niks 10 21,28% Ik kreeg een straf (extra boek lezen, opnieuw maken, strafwerk, etc.) 5 10,64% *deze vraag is alleen getoond aan de 47 respondenten die op vraag 17 Ja, één keer, Ja, twee of drie keer, of Ja, vaker dan drie keer antwoordden. 19. Ben je nadat je betrapt werd gestopt met vals spelen? * Ja 9 19,15% Nee 38 80,85% *deze vraag is alleen getoond aan de 47 respondenten die op vraag 17 Ja, één keer, Ja, twee of drie keer, of Ja, vaker dan drie keer antwoordden. 15

16 Verschillen tussen jongens en meisjes Voor een aantal vragen hebben we de antwoorden nog eens nader bekeken en daarbij onderscheid gemaakt tussen jongens en meisjes. De volgende vragen geven inzicht in de verschillen in leesgedrag tussen jongens en meisjes. Heb je de afgelopen drie maanden één of meer boeken gelezen? Jongens Meisjes Ja 77,62% 91,66% Nee 22,38% 8,34% Heb je de afgelopen drie maanden ook voor je plezier een boek gelezen, of alleen omdat het moest voor school? Jongens Meisjes Ja, ik heb ook één of meer boeken gelezen voor mijn plezier 41,28% 64,19% Nee, ik heb alleen één of meer boeken gelezen omdat het moest voor school 58,72% 35,81% *deze vraag is alleen getoond aan de respondenten die op vraag 1 Ja antwoordden. Hoe vaak schrijf je een boekverslag zonder het boek (helemaal) gelezen te hebben? Jongens Meisjes Nooit 30,94% 45,62% Soms 30,11% 34,21% Regelmatig 23,48% 14,60% Altijd 15,47% 5,56% 16

17 Conclusies Vragen over lezen Er wordt nog gelezen en door velen niet eens met tegenzin. Bijna 87% van de scholieren geeft aan dat ze de afgelopen drie maanden een of meer boeken hebben gelezen. Ongeveer 58% las daarnaast ook een boek voor het plezier, de overige 43% alleen omdat het moest voor school. Van de plezierlezers besteedt het grootste gedeelte (38%) 2 à 3 uur per week aan lezen. En er is meer positief nieuws: 72,3% van de scholieren zou meer boeken lezen, als hij of zij daar meer tijd voor zou hebben. Dat lezen doet overigens verreweg het grootste deel van de scholieren nog gewoon ouderwets op papier (90,2%). Amper 6% kiest voor een e-reader. In twee open vragen is gevraagd naar het laatst gelezen boek voor school en privé, om te kijken of er verschil zit in boeken die scholieren voor school moeten lezen en die ze zelf uitkiezen. In de top 10 boeken voor school vinden we veel klassiekers terug: Een vlucht regenwulpen, Het gouden ei, De passievrucht, De aanslag. Het diner staat bovenaan. De top 10 boeken die gelezen worden voor het plezier, wordt aangevoerd door de populaire reeks van The Hunger Games. Uit het Engels vertaalde fantasy/science fiction is sowieso in trek, in de top 10 vinden we ook Harry Potter, Divergent, Game of Thrones, Lord of the Rings en The Maze Runner terug. Literatuurlijst De literatuurlijst blijft een punt van discussie. Bijna 50% van de ondervraagde scholieren vindt dat er op de literatuurlijst van de docent Nederlands weinig recente boeken staan, bijna 30% noemt de literatuurlijst zelfs hopeloos ouderwets. De meeste scholieren mogen echter wel zelf suggesties doen voor boeken voor de lijst (73,5%). Als deze suggesties worden afgekeurd, vindt 52,7% dat de docent daar meestal een goede reden voor heeft. Boekselectie Scholieren kiezen zowel een boek dat ze voor school moeten lezen, als een boek dat ze voor hun plezier lezen vooral op basis van het onderwerp (79,9%, respectievelijk 90,6%). Voor het verplichte boek zijn kenmerken als de dikte (61,3%), de flaptekst (56,5%) en of het boek makkelijk voor handen is (54,5%) vervolgens belangrijk. Bij het kiezen van een boek voor het plezier wordt voornamelijk gelet op de flaptekst (73,9%) en een pakkende titel (51,4%). Opvallend: de kaft wordt in beide gevallen totaal niet belangrijk gevonden. Kiezen is lastig, daarom vragen scholieren wel eens om advies. Bij het verplichte boek voor school is logischerwijs de docent de meest geraadpleegde adviseur (45,8%), gevolgd door vrienden en klasgenoten (44,1%). Als scholieren een boek kiezen voor hun plezier, laten ze zich 17

18 minder graag adviseren. 62,8% kiest dan zelf, 44,65% vraagt nog om tips aan vrienden of klasgenoten. Boekverslagen Meer dan de helft van de scholieren (58,7%) leest de verplichte boeken voor school niet, of niet helemaal alvorens ze er een verslag van maken. 32,4% hiervan vertelt dat dit soms voorkomt, bij 17,3% is het meer regel dan uitzondering en bijna 9% van de respondenten biecht op nooit een boek (helemaal) te lezen. Dat dit relatief vaak gebeurt, is niet zo verwonderlijk, want maar liefst 92,7% van de scholieren zegt nog nooit gepakt te zijn. De kleine groep die wel door de mand viel, werd meestal gestraft met een lager cijfer. De straffen bleken niet erg effectief, want 80,9% stopt niet met vals spelen na een reprimande. Hoe doen scholieren dit dan, een verslag maken zonder het boek te lezen? Nou voornamelijk met behulp van Scholieren.com (89,0%). Dit resultaat is enigszins bevooroordeeld, want wij hebben de vragenlijst ook uitgezet. Als alternatieven worden genoemd: andere internetbronnen (67,4%), Wikipedia (48,8%), verslagen van anderen (39,7%) of een verfilming (34,0%). Ook wordt er gegokt en uit de duim gezogen. Verschillen tussen jongens en meisjes Het wordt algemeen aangenomen dat meisjes meer lezen dan jongens. Onze gegevens ondersteunen die hypothese. 91,7% van de meisjes nam afgelopen drie maanden één of meer boeken ter hand, tegenover 77,6% van de jongens. De meerderheid van de meisjes las de afgelopen drie maanden ook voor het plezier (64,2%), de meerderheid van de jongens alleen omdat het moest (58,7%). Uiteraard zijn de meisjes ook braver dan de jongens. 45,6% van de meisjes schrijft nooit een verslag zonder het boek te lezen, terwijl maar 30,9% van de jongens dit kan beamen. 18