COLUMNA VARIALIS PRINSES OP DE ERWT SYNDRROM HET ACCENT OP YVONNE VAN VLERKEN

Transcriptie

1 BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING FEBRUARI 2007 CODEX CIVICUS EVEN MET DE OGEN ROLLEN COLUMNA VARIALIS PRINSES OP DE ERWT SYNDRROM HET ACCENT OP YVONNE VAN VLERKEN

2 U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid. En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis ( ). Chemodis B.V. Postbus 9160, 1800 GD Alkmaar. Telefoon (072) , fax (072)

3 MESSAGE JAARGANG 15, NUMMER 1 SAMENSTELLING BMS REDACTIE ADRES PASSIEBLOEM AK ROTTERDAM INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL LEDEN ADMINISTRATIE POSTBUS AA SLIEDRECHT VORMGEVING ROMEC DESIGNS INFO@ROMEC-DESIGNS.CO.UK 2007 DRUK DRUKKERIJ DE POTTER WEG EN LAND DB BERGSCHENHOEK INFO@DEPOTTER.NL VERSCHIJNING KOPIJ FEBRUARI 13 JANUARI APRIL 10 MAART JUNI 12 MEI SEPTEMBER 11 AUGUSTUS NOVEMBER 27 OKTOBER ADVERTENTIES TELEFOON: (078) INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL ADVERTENTIE INDEX CHEMODIS... 2 SPORT 2000 STEHMANN...8 MEERSPORT...9 ROMEC DESIGNS...9 LAFLAMME CHIROPRACTIE LOPHARM TOCO THOLIN THOMAS COOK...22 HEATHLOVE...23 NATURAL HEALTH PRODUCTS...23 PODIAMED...23 ZILVEREN KRUIS ACHMEA...24 Op pagina 4 Carel Schott is helemaal lyrisch over een nieuwe therapie. Om deze kennis en ervaringen met jullie te delen heeft hij er zelfs een cursus voor uitgeschreven. Dit laatste is tevens goed nieuws voor afgestudeerden die zich hebben aangesloten bij de BATC. Om je declaraties te kunnen blijven indienen en je kennis op peil te houden hebben zij haar leden verplicht gesteld om per jaar minimaal 3 x 6 uur naof bijscholing te volgen. Juist deze therapie waar Carel het over heeft en door Marita Versteeg wordt gedoceerd, wordt door de BATC geaccrediteerd als erkend nascholingstraject. Ook Nicolette Korthuis heeft zich weer uitgesloofd en wist ditmaal 5-voudig Nederlands kampioene duathlon en Europees- en Wereldkampioene duathlon long distance van 2006 aan de haak te slaan voor een spetterend interview. Op pagina 7 leesje alles over Yvonne van Vlerken BMS BELANGENVERENIGING Om deze Message spetterend af te sluiten gaat Hans van der Weyden het hebben over bloed aan de paal. Gelukkig kunnen wij na het lezen van al deze interessante artikelen snel een reisje naar Cuba boeken want Thomas Cook reizen heeft weer een super aanbieding voor onze lezers. Veel leesplezier INHOUD ALTERNATIEF BEKEKEN 4 columna varialis 4 Even met de ogen rollen HET KENNISPAD 6 Na- en bijscholing voor therapeuten HET ACCENT OP 7 Yvonne van Vlerken CODEX CIVICUS 10 Prinses op de erwt syndroom CHARCOT 11 NATUURLIJK! 13 Verwondering cursusoverzicht 13 VAN DISTAAL NAAR NORMAAL 15 Bloed aan de paal UIT DE PERS 20 OREN 21 OEFENDAGEN 21 LEDENREIS 22 LUCHT 12

4 ALTERNATIEF BEKEKEN Kruidenbuidelmassage Kruiden hebben zo hun eigen werking. Ze stimuleren bijvoorbeeld de stofwisselingsfuncties of helpen lichaam en geest ontspannen. In verschillende massagetradities en culturen zoals de Ayurvedische- en de Thaise massagetraditie, kent men sinds eeuwen de toepassing van kruiden bij massage. Locale kruiden worden in de juiste verhoudingen samengevoegd. Ze worden in linnen verpakt tot een heerlijk geurende buidel. Warmte activeert de bloedcirculatie en lost spanningen op, waardoor ontgifting wordt bevorderd. Bij de kruidenbuidelmassage worden kruiden en warmte gecombineerd. De warme kruidenbuidels worden op het lichaam gedrukt en geven de weldadige warmte en de heerlijk geurende kruiden af. Via ons grootste zintuig, de huid, bereiken de kruiden het lichaam en geven daar hun helende werking af. In een prachtige balans tussen de componenten warmte en kruiden worden lichaam en geest uitgenodigd te ontspannen, te ontgiften, te revitaliseren en te verjongen. De kruidenbuidelmassage is een behandeling die balans brengt voor lichaam en geest. Tijdens de behandeling worden de rug en schouders gemasseerd met de kruidenbuidels. Daarna volgt een behandeling met warme olie. Natuurlijk is deze behandeling goed te combineren met andere behandelingen als schoonheidsbehandelingen of lichaamsmassages. EVEN MET DE OGEN ROLLEN Ik draai al een aantal jaartjes mee in therapie- en opleidingsland. Toen ik onlangs eens goed en langdurig achterom keek, bleek mijn carrière dit jaar een vijfentwintigjarig jubileum te gaan bereiken. In 1982 heb ik namelijk mijn diploma sportmassage behaald. Daarna fysiotherapie gedaan, haptonomie, hypnotherapie en NLP, psychotherapie (EAP) en diverse energetische opleidingen gevolgd bij Ton van Gelder. De afgelopen jaren heel veel ervaring opgedaan als therapeut, docent en trainer. Ik heb interessante dingen geleerd en meegemaakt en veel mooie mensen ontmoet (schaar jezelf maar in dit rijtje), soms wel eens even een jaartje ingeslapen maar toch altijd gedreven bezig en op zoek naar nieuwe en interessante ontwikkelingen. COLUMNA VARIALIS DOOR CAREL SCHOTT Waarom schrijf ik dit? Omdat in een midlife crisis zit zoals een hele lieve cursiste zich onlangs afvroeg? Dat niet. Hoewel ik tegenwoordig wel in een midlife Chrysler rondrijd. Ik heb er één met een trekhaak voor een nog aan te schaffen vouwwagen en ondertussen drie zitjes voor de kinderen waarvan er 1 onlangs een tiener is geworden. Ben ondertussen wel melancholisch aan het terugblikken en beschouwen. Toch een kleine midlife crisis dan? Het is er dan wel eentje waarvan ik geniet. Schrijf ik dit dan om mezelf op de borst te kloppen? Ook niet, ervaring brengt bescheidenheid. Als er een ding is waar ik me de laatste jaren bewust van ben geworden, dan zijn dat de onmogelijkheden van therapie, coaching en training. De meest indrukwekkende positieve en negatieve momenten zijn me bij gebleven en hebben mijn beeld gekleurd. Enthousiasme De reden dat ik dit schrijf is mijn enthousiasme. Een therapievorm die al een aantal malen op mijn pad gekomen is en waarvan ik een bevlogen aanhanger ben geworden. Een wondertherapie? Een beetje, wonderlijk hoe het werkt en met vaak wonderlijke resultaten. Ik heb het over EMDR: eye movement desensitization and reprocessing. In de jaren negentig kwam ik er voor het eerst mee in aanraking, vlak na het beëindigen van mijn psychotherapie opleiding. Heb toen twee dagen scholing gevolgd. Zag tijdens die kennismaking de spectaculaire resultaten, maar geloofde het gewoonweg nog niet. Hoe kon je nu met zoiets simpels zulke goede effecten bereiken? Had ik al die jaren zitten slapen of voor niets op school gezeten? Ik ging er wel kort in de praktijk mee aan de slag, zag wel wat re- 4

5 sultaten maar miste mijn gedrevenheid. Achteraf gezien deed ik het gewoon fout. Het vuurtje doofde uit. Hondje Carel blafte maar de karavaan trok verder. EMDR bleef niet wachten op Carel Schott en vervolgde zijn weg. Ondertussen is het de meest wetenschappelijk onderzochte therapievorm bij stressgerelateerde stoornissen met de hoogst gemeten effectiviteit. Het steekt gewoon met kop en schouders boven alle andere De Columna Varialis, een inkijk in mijn belevenissen, denkbeelden en ervaringen. Soms afwijkend, dan alledaags gewoon. Iets dat mij verbaast of wat me raakt; uit verleden, heden of de toekomst. Zijn het dwaze kronkels of juist heel herkenbare gedachten? Een plek in dit blad om de ogen te openen of sluiten. therapievormen uit. Het eerste toepassingsgebied was aanvankelijk de post traumatische stressstoornissen (PTSS) maar het indicatie gebied wordt door enthousiaste therapeuten steeds verder uitgebreid. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt bij fobieën, angst- en paniekstoornissen, eetproblematiek, repeterende dromen, dwangstoornissen en ander psychisch ongemak. Allemaal negatieve dingen waar menigeen graag vanaf wilt. EMDR kent nog een ander nieuw indicatie gebied. Het biedt ook uitstekende hulp bij het versterken van positieve ervaringen en de motivatie. In de mentale sportbegeleiding wordt het tegenwoordig vanuit die achtergrond dan ook ruimschoots toegepast. Wapperen Drie jaar geleden trok de EMDR stoet weer langs mijn huis. Ik besloot om ditmaal de karavaan te volgen. Een nieuwe cursus werd door mij gevolgd, ondertussen vanuit veel meer kennis, ervaring en openheid. En nu ging ik echt om. Vooral na praktijk ervaringen in mijn directe omgeving en vooral ook door de goede en prettige samenwerking met Marita Versteeg. Ik volgde samen met haar en Peter Burger deze nieuwe cursus EMDR. Marita heeft ondertussen een dagtaak aan het wapperen, zoals wij EMDR wel eens in de wandelgangen noemen. EMDR kent vele voordelen. Het is weinig belastend voor de cliënt, biedt vaak goede, soms spectaculaire resultaten en het scoort zeer hoog in wetenschappelijk onderzoek. De bevindingen uit de EMDR sluiten naadloos aan op moderne neurofysiologische en neuropsychologische kennis. Wie zich ooit verdiept heeft in de fysiologie van stress, trauma en verwerking, vindt geen beter onderbouwde methodiek bij de behandeling van klachten op dat gebied dan het wapperen met de handen. Hoe het werkt Heel kort door de bocht, het zorgt ervoor dat je hersens alles weer op een rijtje krijgen. We hebben van nature een prachtig systeem om vervelende indrukwekkende gebeurtenissen te verwerken. Een bewust en een onbewust systeem. Om diverse redenen, waarbij stress een grote rol speelt, gaat het soms mis met die verwerking. Een gebied in onze hersenen dat met angst, onrust en onzekerheid te maken heeft, wordt niet meer goed geleegd en raakt overvol. Het vuil hoopt zich op en kan zich in allerlei klachten gaan melden. Klachten waarvan je meestal heel goed weet waar ze vandaan komen; die vervelende periode in je leven of die indrukwekkende traumatische ervaring. Denk hierbij aan angsten, onrust, onzekerheid etc. EMDR kan ook soms ingezet worden bij allerlei lichamelijke en stressgerelateerde klachten waarvoor geen oorzaak gevonden kan worden (aspecifieke gezondheidsklachten zoals bijvoorbeeld, vermoeidheid, lage rugpijn, onbegrepen buikpijn, etc.). Er zijn zelfs successen met EMDR gemeld bij de behandeling van fantoompijn. De methodiek op zichzelf is heel gemakkelijk. Maar voordat je het kunt toepassen is er wel wat te leren en kennis te vergaren. Na een kort maar grondig intake gesprek wordt de patiënt in contact gebracht met de effecten die hij in het hier en nu ervaart gekoppeld aan een oude, eerdere ervaring. Daarna moet de patiënt met zijn ogen vingerbewegingen volgen die de therapeut op korte afstand van zijn gezicht maakt, het wapperen. In het brein wordt hiermee het natuurlijke verwerkingsmechanisme opgeroepen zoals dit normaliter in de droomfase van de slaap werkzaam is. Dit vond ik tijdens mijn eerste kennismaking nou erg vaag. Maar ja, vaag is iets totdat je jezelf erin verdiept. Ik voelde me net Yomanda toen ik zo voor het eerst met mijn vingers aan het wapperen was. Nu weet ik hoe het werkt en zie dat het werkt. Verdieping liet mij de kracht zien. Je hoeft niet per se met de vingers te wapperen, het kan tegenwoordig ook met een afwisselende geluidsprikkel via een koptelefoon of met tikjes afwisselend tegen de linker en rechterknie. Het gaat erom dat om en om de linker en rechterhersenhelft geprikkeld wordt, terwijl de patiënt aan zijn vervelende ervaring denkt, of deze ervaart of voelt. En dan gebeurt er iets wonderlijks. Vergelijk het maar met een muntje in een botsautootje gooien. Je denkt het stuur in handen te hebben en soms is dat ook zo, maar dan wordt onverwacht je koers gewijzigd door een zet van achteren. Je lacht, bent soms bang en roetsjt door de botsbaan niet altijd wetend waar je uitgaat komen. En dan staat je karretje stil en kun je opgelucht van de baan aflopen. Het ritje duurt zelden langer dan drie kwartier. Lijkt lang maar vergelijk het eens met weken praten over een probleem of de vervelende bijwerkingen van sommige medicijnen. Onlangs heb ik in mijn eigen omgeving weer mogen genieten van de spectaculaire mogelijkheden van EMDR, iemand die al twee jaren bij een (welwillende) psychiater liep, niet meer naar buiten durfde, zichzelf steeds meer afzonderde, liep na twee behandelingen EMDR al weer alleen buiten! Alle medicijnen waren al geprobeerd zonder succes en met veel bijwerkingen, en nu dit. Ook de psychiater rolde met zijn ogen en kon het bijna niet geloven. Hij gaf aan dat hij niet direct met deze indicatie aan EMDR had gedacht. Maar ook hij was om en besloot om vaker door te gaan verwijzen. EMDR en de massagetherpeut Past EMDR nu in het behandelpakket van een massagetherapeut? Dat is een punt waar ik lang over na heb gedacht. Het antwoord op deze vraag is door een samenloop van omstandigheden positief beantwoord. De BATC (zie elders in deze message het artikel over nascholing) vereist van bij hun aangesloten therapeuten kwaliteit, onder andere nascholing moet hiervoor borg staan. Of IVS Opleidingen hier over na- en mee wilde denken. Wij nemen die handschoen op. In april organiseren wij een EMDR cursus voor massage- en sporttherapeuten, Personal Health Coaches en ieder ander met een paramedische of hulpverlenende achtergrond. Rol net als ik en vele andere patiënten en hulpverleners maar een paar keer goed met je ogen. Het biedt je een extra instrument in je praktijk. Met goede resultaten, veilig en efficiënt. Het enige wat je nodig hebt om er mee aan de slag te gaan is de lef om buiten je soms beperkende denkkaders te treden. REAGEREN 5

6 EMDR De spits wordt op 23, 24 maart afgebeten (verdieping op 14 april) met een cursus EMDR: eye movement desensitization and reprocessing (zie elders ook de Columna Varialis). Een praktisch gerichte cursus met een goede theoretische ondersteuning en uitgebreid cursusmateriaal. Diverse andere, korte, interessante cursussen en workshops zijn al in voorbereiding. Ieder kwartaal wordt er iets nieuws aangeboden. Houdt de website van IVS Opleidingen dus goed in de gaten! NA- EN BIJSCHOLING VOOR THERAPEUTEN: HET KENNISPAD De beroepsopleidingen tot massage-/sporttherapeut en Personal Health Coach (PHC) hebben een sterke groei doorgemaakt. Deze opleidingstrajecten hebben tegenwoordig alle drie het HBO niveau. Dit heeft o.a. geresulteerd in een erkenning van, in eerste instantie alleen voor de massagetherapie opleiding, door de BATC. Een belangenorganisatie voor zaken rondom de natuurgerichte gezondheidszorg. BATC De BATC kun je zien als een soort intermediair tussen therapeuten, zorgverzekeraars en de consument. Via een kwaliteitscontrole systeem worden therapeuten en opleiders op hun waarde geschat. Vervolgens bemiddelt de BATC met zorgverzekeraars en belangenorganisaties van consumenten. In de praktijk betekent dit dat een patiënt onder behandeling van een door de BATC erkend therapeut, behandelingen vergoed krijgt door de zorgverzekeraar. Natuurlijk alleen wanneer die patiënt natuurgerichte gezondheidszorg (is ook alternatieve of complementaire zorg) in zijn polis heeft meeverzekerd. Dit is een zeer gunstige ontwikkeling geweest voor de beroepsgroep van de massagetherapie. Het is een erkenning van het niveau van de massagetherapeuten en daarnaast economisch interessant voor de praktijkhouder en patiënt en zorgverzekeraar. Spannend Voor ons is dit ook een spannend moment en de eerste berichten van therapeuten uit het veld zijn gunstig. We horen over goed lopende vergoedingen. Hou je daarbij wel strak aan de adviezen die de BATC geeft. Graag horen wij van jullie ervaringen met en rondom de BATC. Aan erkenning voor de sporttherapeuten en de Personal Health Coaches wordt achter de schermen nog hard gewerkt. Voor wat hoort wat De BATC streeft naar kwaliteit en niveau. Een bij de BATC aangesloten therapeut moet ook ergens voor staan. Eén van de eisen is een volwaardige medische kennis op HBO niveau. IVS Opleidingen biedt daarom sinds september van dit jaar de cursus HBO-medische kennis aan. In juni zullen de eerste studenten afstuderen. Bijscholing De BATC vraagt ook om een regelmatige bijscholing de aangesloten therapeuten. Als opleidingsinstituut met jarenlange ervaring heeft IVS Opleidingen hier hardop in meegedacht. Elke bij de BATC aangesloten therapeut dient per kalenderjaar minimaal 3 maal 6 uur bijscholing te volgen, staat in de reglementen. Dit mag niet ontaarden in een verplicht nummer waarin eventjes de uurtjes bij elkaar gesprokkeld worden, en men weer vrolijk een jaar achterover leunt. Nascholing moet iets te bieden hebben. Het gevoel geven dat je echt wat leert. Waar je ervaringen uitwisselt met collega s, maar waar je ook nieuwe mensen uit andere beroepsgroepen tegenkomt. Massagetherapeuten, maar ook andere BATC leden, sporttherapeuten en PHC ers en andere geïnteresseerden met voldoende achtergrond en motivatie. Dit heeft geresulteerd in het: Kennispad IVS ; na- en bijscholing voor therapeuten. Cursusinformatie EMDR De basiscursus eye movement desensitization and reprocessing, EMDR wordt gegeven op 23 en 24 maart. Op 14 april is er een verdiepings cursus. De cursustijden voor alle dagen zijn 9.30 tot uur. Deze cursus is geaccrediteerd als nascholing voor de BATC. Doel en inhoud De student bekend maken en vaardigheden aanleren met EMDR binnen zijn of haar eigen specifieke praktijksituatie. De theorie EMDR omvat: neuropsychologie en neurofysiologie, wetenschappelijke onderzoek, protocol (met daarin verwerkt: domeinen, cognities, VOC schaal, SUD score, body scan, future template, indicaties en contra-indicaties). De praktijk EMDR omvat: intake gesprek, training praktische vaardigheden, demonstraties docenten, oefenen in groepjes, evaluatie en feedback De cursus staat o.l.v. Marita versteeg met assistentie van Peter Burger en Carel Schott. Kosten De basiscursus (23 en 24 maart) kost E 295,-, de verdieping (14 april) E 145,-. Iedere cursist ontvangt een uitgebreide cursushandout, de kosten hiervan bedragen E 35,-. LINK 6

7 Triatlete Yvonne van Vlerken is geboren op 5 november 1978 in Krimpen aan de Lek. Yvonne is 5-voudig Nederlands Kampioen Duathlon en in 2006 is zij zowel Europees- als Wereldkampioene Duathlon Long Distance geworden. HET ACCENT OP... DOOR NICOLETTE KORTHUIS omdat ik pas na ongeveer anderhalf uur goed in mijn ritme raak. Dat is ook de reden dat ik een warming-up van minimaal één uur doe. Ik ben net een dieseltje: het duurt even voordat ik op gang ben, maar als ik eenmaal op gang ben... Hoeveel trainingsuren heb je? Tijdens een normale week train ik 30 uur. Als ik echter op trainingsstage ben, dan 40 uur per week. Het ideale beeld voor een triatleet is: trainen, eten, slapen, trainen etc. Per 1 januari van dit jaar ben ik minder gaan werken (10 uur per week als fitness/aerobicsinstructrice) om zo meer tijd aan mijn trainingen te kunnen besteden. Hoe c.q. waarom ben je begonnen met duathlon en triatlon? Voordat ik duathlons en triatlons deed, heb ik meegedaan aan de Ultimate Fitness Challenge. Ik was inmiddels tot de finale in Malta doorgedrongen maar heb uiteindelijk verloren op de catwalk onderdelen. Dit was een deceptie voor mij, vooral omdat ik op de sportieve onderdelen heel goed presteerde. In rennen en fietsen was ik al goed en toen mijn partner zei dat ik moest gaan zwemmen, zodat ik dan aan triatlons zou kunnen meedoen, heb ik zijn advies ter harte genomen. Zes jaar geleden ben ik gaan leren (goed) zwemmen en zo is mijn carrière geboren. Wat is Duathlon Long Distance precies en wat is het verschil tussen een duathlon en een triatlon? Wat in Nederland bekend staat als de Run- Bike-Run is eigenlijk een korte duathlon. Hierbij begin je met 10 km lopen vervolgens fiets je 40 km om daarna weer 5 km te lopen. Als goede atlete ben je hiermee binnen twee uur klaar. Bij de Duathlon Long Distance zijn de afstanden 15 km lopen, 90 km fietsen en 7,5 km lopen. Een triathlon is 3,8 km zwemmen, 180 km fietsen en een hele marathon lopen. Hiermee ben je tussen de negen en de negen-en-een-half uur onderweg. Bij een halve triathlon worden deze afstanden gehalveerd, dus: 1,9 km zwemmen, 90 km fietsen en een halve marathon lopen. HET ACCENT OP Yvonne van Vlerken Waar gaat jouw voorkeur naar uit? Mede gezien het feit dat ik pas een jaar of zes geleden ben begonnen met zwemmen, ben ik beter in de duathlon, maar een triatlon heeft meer aanzien. Door de buitenwereld (sponsoring, publiciteit) wordt je eigenlijk gedwongen om triatlons in je programma op te nemen. Het leuke van een triatlon is wel dat het drie verschillende onderdelen zijn, alles heeft voor- en nadelen. In ieder geval geldt voor beide: ik ben beter op de lange afstanden dan op de korte. Dit komt Waarom ga je in het buitenland op trainingskamp? Omdat het in Nederland in de winter niet te doen is. Vijf uur op de fiets in de kou is superslecht voor je lichaam. De Krimpenerwaard (waar ik woon) is mooi en je kunt hier prima fietskilometers maken, er zijn voldoende zwembaden en ik kan hier zowel op verharde als op onverharde wegen mijn looptrainingen uitvoeren. Daar hoef ik dus niet voor weg. Het is puur en alleen vanwege de temperatuur, dat ik naar het buitenland ga. Eén trainingskamp wordt door Topsport Rotterdam gefinancierd en alle andere trainingskampen betaal ik uit eigen portemonnee. Meestal doe ik er 3 of 4 per jaar. Als het enigszins mogelijk is, probeer ik de trainingen in het buitenland te combineren met een wedstrijd. Drie weken na het verdedigen van mijn titel (21 oktober 2007) wil ik aan het WK Half Iron Man in Clearwater (Florida, USA) deelnemen. Mijn streven is om na Clearwater aan een zwemstage in Australië deel te nemen. Mijn zwemtechniek is duidelijk voor verbetering vatbaar en omdat in Australië 9 van de 10 atleten professionals zijn, zijn daar de trainingsfaciliteiten ook beter. Het wedstrijdseizoen begint in april en eindigt in oktober/november, dus trainingsstages in de wedstrijdvrije periodes zijn ideaal. Wat is je meest en je minst favoriete training? Als ik echt zou moeten kiezen dan is fietsen is mijn favoriet en zwemmen de minste. Ik heb één hoofdtrainer die mij vanaf het begin van mijn carrière begeleid heeft: Frank Senders (Stapsport, België). Buiten het veelvuldige telefonische contact wat ik met hem heb, mailen we regelmatig en ga ik één keer per twee weken naar hem toe. Mark Both, mijn partner zorgt voor de dagelijkse begeleiding. Qua training heb ik iedere dag een ander programma. Normaal gesproken train ik drie keer per dag, zowel duur- als interval trainingen. Vandaag bijvoorbeeld ga ik 1,5 uur zwemmen, fietsen en lopen. Ook doe ik stabiliteitstrainingen, yoga (voor soepelheid) en trainingen om de overgang te oefenen van fietsen naar het hardlopen e.d. Omdat ik deze winter het accent van mijn trainingen op het lopen wil richten, train ik bij PAC in Rotterdam. Hier let men extra veel op mijn looptechniek. Er zoveel verschillende dingen dat het nooit saai is. Het is eigenlijk een manier van leven. 7

8 Het is wel een sport maar toch. Bij alles wat ik in mijn dagelijks leven doe, vraag ik mij af: heeft dit een uitwerking op mijn prestaties? Wat zijn je doelen? In ieder geval mijn duathlon titels prolongeren en hopelijk hetzelfde te bereiken met de triatlon. Met andere woorden: tot de wereldtop behoren en dan het liefst in beide takken van sport. Dat is als dame wel te doen, omdat de top bij de dames kleiner is dan bij de mannen. Ik heb eind 2006 aan het WK halve triatlon in Florida meegedaan en ben toen 5e geworden. Zoals gezegd, is zwemmen niet mijn sterkste onderdeel, maar kan ik mijn opgelopen achterstand gemakkelijk inhalen op het fietsonderdeel. Ik heb mezelf toe naar de koppositie gefietst en dat een uur volgehouden. Dat is heerlijk hoor! Jammer genoeg heb ik deze positie tijdens de halve marathon op moeten geven wat resulteerde in een 5e plaats. Persoonlijk ben ik hier super trots op want dit was mijn eerste triatlon op zo n hoog niveau. Dit belooft nog wat voor de toekomst, hoop ik. Eén van de redenen dat ik het accent van mijn trainingen deze winter op het lopen wil leggen is omdat ik moet proberen mijn koppositie met fietsen te consolideren tijdens het looponderdeel. Heb je een sponsor? Ik heb diverse kleinere sponsors. Voor mijn fiets Van der Velden Wielersport, voor het broodnodige water: Aquadraat (water met extra zuurstof) en ik wordt al meerdere jaren op financieel gebied gesteund door Veenman Drukkers. Helaas is de financiële vergoeding niet met mijn prestaties meegegroeid, haha. Mijn schoenen, loopjasje en zwemkleding worden gesponsord en mijn auto is door diverse kleinere sponsors gefinancierd. Negen van de tien keer heb ik kleding aan met logo s van sponsors. Dit moet ook wel anders zou het voor mij financieel niet haalbaar zijn. Het liefst zou ik één grote sponsor willen. Dat is ook veel professioneler, maar helaas is dat nog steeds toekomstmuziek. De Nederlandse triatlon bond heeft geen geld, dat is in feite een armlastige bond. Ze willen wel, maar kunnen niet. Er worden alleen vergoedingen uitgekeerd aan deelnemers van de Olympische afstand (een kwart triatlon). Bij grote wedstrijden worden de winnaars betaald maar hier moet je niet veel bij voorstellen. Normaal gesproken krijgt een winnaar tussen de 50,- en 100,- bij kleine wedstrijden en tot 1000,- bij de grotere. Daar kan je niet echt een deur mee intrappen. Je moet om aan een wedstrijd deel te kunnen nemen, ook inschrijfgeld betalen. Het inschrijfgeld voor de Half Iron Man in Clearwater is 450,-. De winnaar ontvangt 8.000,-. Maar als je daar je reis- en verblijfkosten van af haalt, moet je er uiteindelijk nog geld op toeleggen. Nu mijn naam inmiddels bekender is kan ik gelukkig rekenen op gratis deelname. Momenteel ben ik nog semi-prof, maar ik zou heel graag prof willen worden. Ik kan nu niet helemaal met mijn sport bezig zijn en dat is niet ideaal. Na een training moet ik altijd nog gaan werken om de broodnodige centjes binnen te brengen Heb je een verzorgingsteam? Wat dat betreft kan ik me gelukkig prijzen. Ik heb een super verzorgingsteam. Mijn team bestaat uit: een mecanicien, een kok, een monteur, een masseur, een therapeut en een mental coach. En dit alles in één persoon: mijn partner Mark. Even serieus: dit is wel mijn grote voordeel op de concurrentie. Omdat hij alles doet, kan ik mij voor de volle 100% op de sport richten en dat is iets wat mijn concurrenten niet kunnen. Ik prijs mij wat dat betreft als een zeer gelukkig mens. Na een training moet je goed eten en zelf heb ik er moeite mee om goed op mijn voeding te letten. Mark zorgt ervoor dat ik verantwoord eet en geen kans krijg (lees: neem) om bijvoorbeeld te snoepen. Wat dat betreft is hij mijn rots in de branding. En we hebben een goede uitwerking op elkaar: hij wordt actiever van mij en ik rustiger van hem. Een ideale combinatie. Als Mark er om welke reden dan ook een keer niet is, kan ik een beroep doen op een collega van hem. Ook dat is fijn natuurlijk. Moet je iets extra s doen of laten om op dit niveau te kunnen blijven presteren? Vooral heel veel laten. Ik drink niet, rook niet en doe niets waarbij ik onnodige energie verspil. Voor mij is dit alles geen opgave, hoewel ik me voor kan stellen dat anderen daar anders over denken. Gelukkig respecteert mijn omgeving dit. Ik zal bijvoorbeeld nooit naar een verjaardag gaan omdat dit ten koste van mijn energie gaat. Ik ga iedere avond om uur naar bed en sta om uur weer op. Ik slaap iedere nacht

9 tien uur. December is altijd een rustige maand. Normaal gesproken zit ik op 12 tot 13% vet en in december is dat ongeveer 16%. Maar dat is er in januari echt wel weer af. Voor wat betreft het doen: ik train ongeveer 30 per week en ik gebruik voedingssupplementen van Juice Plus. Omdat de voedingssupplementen moeten voldoen aan de normen van het WADA (World Anti Doping Agency) en de supplementen van Juice Plus hieraan voldoen, zal ik niet snel overstappen op een ander merk. Verder gebruik ik extra ijzer en een multivitamine. Word je gemasseerd en waar ligt het accent van zo n massage? Minimaal 4x per week. Soms alleen mijn kuiten maar soms ook een gehele lichaamsmassage. Het ligt er maar net aan waar ik op zo n moment behoefte aan heb, of wat mijn lichaam nodig heeft. Soms krijg ik een massage tussen twee trainingen door, maar het gebeurt ook wel eens dat ik een stoelmassage krijg. Vaak wordt ik vlak voor het slapen gaan gemasseerd omdat dit dan super ontspannend is en ik dus goed kan slapen. Hier thuis wordt alleen gebruik gemaakt van producten van Chi. Zowel Mark als ik zijn super tevreden over hun (aromatische) oliën. Maar als alles helemaal goed gaat, heb ik geen behoefte aan een massage. Ik besef heel goed dat ik geluk heb dat mijn partner massagetherapeut is, maar ik begrijp absoluut niet dat zo weinig sporters zich laten masseren. Ik heb diverse Messages van de BMS gelezen en ik las dat er maar weinig sporters zijn die zich laten masseren. Deze mensen beseffen echt niet welk voordeel je hierbij kunt hebben. Wat doet een massage voor een triatleet? Een heleboel. Een sneller herstel (omdat je een enorme trainingsomvang hebt), sneller fit en het houdt je blessurevrij. In tegenstelling tot bij boksen (interview Esther Schouten) houd ik er niet van om vlak voor de wedstrijd spanning op de spieren te hebben. Twee dagen voor de wedstrijd krijg ik een zware massage van top tot teen, de avond voor de wedstrijd krijg ik een Manuele Lymfe Drainage met een mix cranio-sacraal therapie en op de wedstrijddag zelf worden alleen de spieren losgeschud. Indien noodzakelijk wordt er (daar waar nodig) gemobiliseerd. Wat zijn de meest voorkomende blessures bij triatleten? Omdat het eigenlijk drie geheel verschillende sporten zijn, zijn de blessures ook heel divers. Blessures kunnen variëren van kuiten en achillespezen tot rug. Lopen, op verharde wegen, is denk ik het meest gevoelig voor blessures. Heb je zelf wel eens een blessure gehad en wat is hieraan gedaan? Nooit, maar dat komt natuurlijk omdat ik een eigen masseur heb, haha. Waar moet volgens jou een massage voor een topsporter aan voldoen? De persoon die de massage geeft is naar mijn mening net zo belangrijk als de soort massage die gegeven wordt. Hij/zij moet een kwalitatief goede massage geven, moet de sporter kennen en weten wat belangrijk is. Met andere woorden: er moet een consensus zijn. Verder denk ik dat de massage afhankelijk is van het moment waarop die gegeven wordt: voor of na de wedstrijd. Als ik zeg dat de massage, twee dagen voor de wedstrijd, zwaar moet zijn, dan bedoel ik ook zwaar. Ik heb dan geen enkele behoefte aan wat geaai of gefriemel. Na de wedstrijd moeten de afvalstoffen zo snel mogelijk afgevoerd worden, dus is dat weer een heel andere massage. Zoals al eerder gezegd: ik besef heel goed in wat voor bevoorrechte positie ik verkeer met een partner die masseur is, maar buiten dat kan ik in alle eerlijkheid zeggen dat massage een heel belangrijk onderdeel van mijn leven is. Heb je zelf nog iets toe te voegen aan het interview? Ik denk het niet. Ik denk dat je alles wel gevraagd hebt. Als het mag, wil ik nog wel graag kwijt dat ik heel graag één grote sponsor zou willen en dat ik het jammer vind dat m n sport zo ondergewaardeerd wordt. Het valt in het niets qua aandacht in vergelijking met sporten als voetbal, tennis en zelfs darts. Het is jammer dat het geld wat beschikbaar is, naar de Olympische afstand gaat en niet naar onze afstanden. REAGEREN NICOLETTE@BMS-BELANGENVERENIGING.NL LINKS GROOTHANDEL IN SPORTVERZORGINGS-, EHBO/BHV- EN PEDICURE ARTIKELEN Als u het niet vraagt zult u het nooit weten, dus vraag naar onze prijslijst, of kom gerust eens langs in onze winkel/showroom. Leverancier van o.a. Biofreeze, Chemodis, Volatile, Toco BSN Medical, Mueller, Gehwol en Laufwunder, Curetape en Kinesiotape en ook draagbare en vaste massagebanken/stoelen en de diverse toebehoren. Doe meer met meersport! Openingstijden: Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag uur uur uur uur uur J.A. Beyerinkstraat 5a 2912 AA Nieuwerkerk a/d IJssel Telefoon (0180) Fax (0180) info@meersport.nl Website Website ontwerp, bouw en hosting Huisstijl ontwikkeling Publicaties Advertenties Promotiematerialen Belettering, stands en displays

10 Over pijn doen vele opvattingen de ronde. Vele van die opvattingen kunnen inmiddels de prullenbak in, het zijn mythes geworden. Sinds de 17e eeuw (Descartes) is er veel wetenschappelijk gedacht en gesproken over pijn. Dat heeft zo zijn invloed gehad op de bevolking die in die tijd leefde en hun nazaten. Allerlei verklaringsmodellen over pijn passeerden de revue, in den beginne waren dat godsdienstige opvattingen, later wiskundige, natuurkundige en biomedische. In 1965 kwam de volgende omwenteling binnen de wetenschap. CODEX CIVICUS PETER BURGER Ronald Melzack en Patrick Wall presenteerden toen de poorttheorie. Ik zal gezien de ruimte die ik heb de details achterwege laten, maar deze theorie zette het denken over pijn op zijn kop. Althans, in de medische wereld. De gewone burgers bleven (en vele van hen blijven) nog steeds, onwetend van dit feit, hardnekkig vasthouden aan oude biomedische ideeën over pijn. Mythes Zoals gezegd bestaan er vele mythen over pijn. Veel mensen denken nog over pijn op een manier die niet meer past bij de huidige biopsychosociale opvattingen. Naar pijn is en wordt nog steeds heel veel onderzoek gedaan. Een snelle scan van een Engelstalige, medische database levert circa hits op van wetenschappelijke, medische artikelen bij de zoekterm pain. Dus er is best wat over bekend. Terug naar de mythes; een veelvoorkomende mythe is de gedachte dat pijn gekoppeld is aan weefselschade. Oftewel je kunt alleen maar pijn hebben als er iets kapot is in je lichaam. Inmiddels is wel gebleken dat vele mensen pijn lijden zonder duidelijke, aantoonbare weefselschade. Je kunt dus pijn hebben zonder dat er medisch iets te vinden is. Een gevolg van deze mythe is een volgende misvatting: de oorzaak van pijn is altijd te vinden via medisch-technisch onderzoek, zoals röntgenfoto s en scans. Dat is dus niet waar. In hele specifieke gevallen wel, maar in 90% van de gevallen van bijvoorbeeld lage rug- en nekklachten niet. Een andere belemmerende mythe is dat: pijn geneest door rusten. Dat dit rusten zeer nadelig kan zijn voor herstel zal verderop blijken. Een laatste mythe (er zijn er helaas nog veel meer) die ik wil aanvoeren is: langdurige, passieve, therapeutische behandelingen zullen PODES 10

11 je van je pijn afhelpen. Ook dit is niet waar. Het is zelfs een factor die je niet van je pijn afhelpt, het duwt je nog verder de chroniciteit in. Chronische pijn Iedereen kan pijn krijgen of een blessure oplopen. Het lichaam is echter tot heel veel in staat om je er van af te helpen. Breuken, spierscheuringen, verstuikingen en overbelastingsproblemen zijn bijvoorbeeld voor je natuurlijke herstelmechanismen een makkie. Er is echter één voorwaarde: de omstandigheden moeten ideaal zijn. Nadelige omstandigheden zijn bijvoorbeeld veel te veel blijven doen bij een gezondheidsprobleem, maar ook rust nemen is zeer nadelig. Verder spelen zaken als langdurige spanningen en emoties een nadelige rol in het herstel. Veel voorkomend zijn de patiënten die door stress, emotioneel (bang, boos, bedroefd, bezorgd) in de problemen komen en daardoor niet aan herstel van het gezondheidsprobleem toe komen. De pijn blijft, wordt zelfs vaak nog erger en na zo n 3 maanden klagen wordt je in de medische wereld als chronisch pijnpatiënt gelabeld. Deze mensen komen dan ook vaak bij een therapeut of masseur terecht. Als behandelaar is het dan goed dat je je een aantal zaken realiseert. Iemand die chronische pijn heeft en bij wie geen duidelijke, anatomische afwijking is geconstateerd of bij wie een diagnose is gesteld waarmee geen goede verklaring voor de klachten te geven is, meestal één of ander syndroom, is gebaat bij een heldere uitleg over chronische pijn. Om zoiets helder en communicatief handig uit te kunnen leggen is wat oefening en ervaring vereist. Hieronder in het kort een aantal aandachtspunten die je zou kunnen gebruiken in je uitleg. Sensitisatie Het begint met het feit dat de pijn absoluut echt is en niet wordt verzonnen, ook al kunnen de medici niets vinden. Twijfelen aan de echtheid van de pijn leidt absoluut tot een verstoorde relatie met de patiënt en dus ook tot een minimale basis van vertrouwen. En een stevige vertrouwensbasis heb je hard nodig in je begeleiding van een patiënt. Chronische pijn ontstaat nadat de natuurlijke herstelmechanismen niet de gelegenheid kregen hun werk te doen. Gedurende de tijd dat de pijn aanwezig is, bijvoorbeeld een aantal maanden, wordt het centraal zenuwstelsel overgevoelig. Dit wordt sensitisatie genoemd. Dit fenomeen kan optreden na een echte blessure, maar ook bij pijn zonder aantoonbare schade. Sensitisatie kan door verschillende factoren in gang worden gezet: onderzoek wijst uit dat bijvoorbeeld stress en conflicten (relatie, familie, werk), emotionele en mentale factoren, maar ook vermijden van fysieke en sociale activiteiten je zenuwstelsel overgevoelig maken. De intensiteit van de pijn neemt dan langzaam maar zeker toe evenals het aantal pijnlokaties in het lichaam. Je wordt dan zo gevoelig dat zelfs normale prikkels zoals aanraken of gewoon bewegen al als pijnlijk worden ervaren. In de tijd kan dit leiden tot een situatie, waarin iemand zo overgevoelig wordt, dat er zelfs spontaan pijn op gaat treden. Besef je hierbij nog steeds dat er in het lichaam geen aantoonbare schade (meer) is. De ontstane overgevoeligheid is echter omkeerbaar, dus je kunt jezelf desensitiseren. Dit is echter geen snelle oplossing, dit kost De Codex Medicus, het handschrift of handboek van de geneeskunde was de inspiratiebron voor het ontstaan van de naam Codex Civicus, het handschrift van een burger. In deze rubriek behandel ik diverse onderwerpen bekeken door een Westerse of door een Oosterse bril. tijd en doorzettingsvermogen. Maar de beloning mag er zijn: minder/geen pijn en beter functioneren. Kies ondanks de pijn voor een actieve benadering. Kom in beweging. Doe dit middels een rustig (qua intensiteit) en opbouwend schema. Neem zelf de regie in handen en bouw de belastbaarheid weer op en de overgevoeligheid af. PODES Mocht je als behandelaar nog steeds de opvatting hebben dat langdurig passief behandelen en de patiënt veel rust laten nemen, de oplossing is voor het probleem, wees dan alert op een nieuwe diagnose: PODES, het prinses op de erwt syndroom, het gevolg van het op handen dragen van de gevoelige prins(es)/patiënt. Er werd eens een erwt op de bodem van een bed gelegd, daar bovenop kwamen twintig matrassen. Daar moest een prinses s-nachts op liggen. s-morgens vroegen ze haar hoe ze had geslapen. Oh, verschrikkelijk slecht! zei de prinses, Ik heb de hele nacht bijna geen oog dicht gedaan! De hemel weet wat er in mijn bed lag. Ik heb op iets hards gelegen en ik ben over mijn hele lichaam bont en blauw, afschuwelijk! Zo kon men zien dat het een echte prinses was, omdat ze dóór de twintig matrassen heen de erwt gevoeld had. Zó teer van huid kon alleen maar een heuse prinses zijn. En dit is geen mythe. REAGEREN PETER@BMS-BELANGENVERENIGING.NL UIT DE PERS CHARCOT De ziekte van Charcot is een gewrichtsdestructie als gevolg van verminderd pijngevoel, temperatuurgevoel en propriocepsis van het gewricht. Propriocepsis Propriocepsis is de gewaarwording over de stand en toestand van een gewricht: staat de voet recht, naar binnen of naar buiten gekanteld, welke spieren er zijn aangespannen en met welke beweging is het gewricht bezig. Pijnloos Indien deze, vaak onbewuste sensaties niet worden gevoeld, kan men het gewricht beschadigen. Opeenvolgende beschadigingen leiden tot slijtage van het gewricht. Uiteindelijk resulteert de slijtage in een gedeformeerd en instabiel gewricht. Vanwege het verminderde pijngevoel en propriocepsis zijn de afwijkingen vaak pijnloos, maar in het eindstadium met forse destructie en zwelling van het gewricht kan juist wel weer pijn optreden. Omdat de onderste gewrichten het zwaarst worden belast, ziet men de grootste schade meestal daar. Het verminderde pijngevoel en propriocepsis komt door beschadiging van de zenuwbanen in het been of ruggenmerg door bijvoorbeeld suikerziekte, andere soms erfelijke degeneratieve neurologische ziekten, ongevallen of infectieziekten. Behandeling De behandeling bestaat enerzijds in het bestrijden van de onderliggende kwaal, om de gevoelsfunctie zo veel mogelijk te herstellen. Anderzijds in het spalken van de pijnloze fracturen en fixeren van instabiele gewrichten om toename van schade te voorkomen. BRON ALGEMEEN DAGBLAD 11

12 LUCHT Eigenlijk is lucht, of beter gezegd zuurstof een onzichtbaar, reukloos en smaakloos gas. Een vijfde deel van de lucht die we inademen, bestaat uit zuurstof. Het stroomt via de luchtpijp naar onze twee longen. Daar komt de lucht terecht in een systeem van steeds kleiner wordende pijpjes, tot het uiteindelijk de alveoli (longblaasjes) vult. Deze alveoli bestaan uit dunne elastische wanden met een enorme oppervlakte: bij een volwassen man is dat ongeveer de grootte van een tennisbaan (80m 2 ). Praktijk voor behandeling van rug, knie-, voet- en schouderklachten, hoofdpijn & whiplash. Gespecialiseerd in de preventie en behandeling van sportblessures. Nijverheidsweg 2, Bavel, (0161) De alveoli zijn omgeven door een netwerk van heel fijne bloedvaatjes, nog dunner dan een haar. Daar passeert de lucht een dun vlies en zo komt de zuurstof in het bloed terecht. De zuurstof wordt voor het grootste deel aan hemoglobine gebonden. Als het hemoglobinegehalte van het bloed abnormaal laag is, kan het bloed niet voldoende zuurstof transporteren. Dit wordt anemie (bloedarmoede) genoemd. Onze bloedsomloop zorgt ervoor dat het zuurstofrijke bloed in de spieren en bij onze organen komt. Daar vindt de chemische reactie plaats voor de omzetting van ons voedsel in energie. Het afvalproduct, koolzuurgas, wordt terug naar de longen getransporteerd en weer uitgescheiden. De hoeveelheid lucht die in onze longen past, wordt grotendeels bepaald door onze lengte en of we man of vrouw zijn, maar het zuurstoftransport in ons lichaam kan wel verbeterd worden door regelmatig te sporten. Sport men weinig, dan ademt men zo n vijf tot tien liter per minuut; een sporter haalt wel vijftien liter per minuut. Met als gevolg meer zuurstof in het bloed, een betere verbranding en dus betere prestaties. Beschermd De longen zijn goed beschermd. In onze neus, keel en luchtpijp wordt de ingeademde lucht alvast voorverwarmd en vochtig gemaakt. Voordat de koude lucht de longen bereikt, is het al op een temperatuur van 30 graden Celsius gebracht. Bovendien is het onderweg gezuiverd van grotere stofdeeltjesen worden alle neergeslagen deeltjes worden door hoesten weer verwijderd. Ademhalen gaat automatisch. In onze hersenen bevindt zich een speciaal gebied, dat de hoeveelheid zuurstof en koolzuur in ons bloed meet en de ademhalingsspieren tot actie aanzet. Het middenrif trekt samen en de ribben worden naar voren en omhoog getrokken. Door de extra ruimte die ontstaat, wordt de lucht in onze longen gezogen. Als de spieren weer verslappen, veert de borstkas terug en ademen we de lucht gewoon weer uit. Door meerdere malen per dag bewust diep adem te halen wordt zowel de borstademhaling als de buikademhaling getraind. Het hele lichaam wordt hierdoor goed van zuurstof voorzien. Bovendien vergroot het op de lange duur de vitale capaciteit: de maximale hoeveelheid lucht die men kan verplaatsen na een maximale inademing. Bij vermoeidheid gaan onze spieren minder goed werken. Het hart pompt minder snel waardoor er minder bloed met zuurstof rond gaat. Om dat te compenseren geeuwen we af en toe. Bij een flinke geeuw gaat de mond ver open, de borstkas zet zich uit en zo wordt er veel zuurstofrijk lucht in de longen gezogen. We ademen zo n twaalf tot zestien keer per minuut. Bij een rustige ademhaling komt er per keer 0,5 tot 1,5 liter lucht in de longen. Per minuut is dat ongeveer tien liter lucht. Dat betekent dat er op één dag minstens tienduizend liter lucht onze luchtwegen passeert. Gemiddeld vullen onze longen zich zo n vijfhonderd miljoen keer per mensenleven. BRON HEALTH 12

13 cursussen 1E NVVS (ROTTERDAM) TELEFOON (010) / WEBSITE reanimatie (OOK VOOR VERLENGING VAN HET DIPLOMA) 12, 13 of 14 MAART Bezoek snijzaal erasmus start 17 MAART STOELMASSAGE start 9 JUNI cursussen IVS OPLEIDINGEN (dordrecht) TELEfoon (078) info@ivsopleidingen.nl website Verwondering Het nieuwe jaar is weer begonnen en de feestdagen met extra veel eten en drinken hebben we weer achter ons gelaten. In de media zien we weer tal van reclames voor dieetproducten en zogenaamde gezonde fruitdranken en drinkontbijten om ons weer op het juiste spoor te brengen. De vitamine supplementen vliegen ons ook weer om de oren, want we hebben volgens de marketeers en fabrikanten zeker in deze koude wintermaanden wat extra s nodig. De stop met roken campagne draait ook weer op volle toeren. NATUURLIJK! DOOR JEANINE VAN GREUNSVEN Heb jij ook weer goede voornemens? Teveel gegeten en gesnoept van de eigenlijk niet eens lekkere oliebollen? De fitness studio s komen weer volop met aanbiedingen om nu te starten met sporten en de regering laat weten dat de bioboeren niet extra gesteund worden met subsidies waardoor de norm van biologische productie van 5% op de totale landbouw productie niet gehaald wordt. In interviews in supermarkten wordt aan consumenten gevraagd of ze biologische producten kopen. Het antwoord is veelal nee, omdat men het duurder vindt. De prijzen van verschillende producten, biologisch en niet biologisch, met elkaar vergeleken leidt tot prijsverschillen van soms wel 100% of meer! Idioot natuurlijk, dat motiveert niet echt. De consument is er niet van overtuigd dat het gezonder is.toch is dat wel het geval zo blijkt uit onderzoek (ze bevatten meer voedingsstoffen) en de smaak is vaak veel beter. Verschuiving Er is een verschuiving gaande die waar het (niet) ondersteunen van de biologische landbouw verband mee houdt. We eten niet alleen met Kerst en Oud en Nieuw meer dan anders. Ons eetgedrag is veel meer door het jaar heen veranderd. Sinds enkele jaren eten we bijna dagelijks teveel, te vet en te weinig fruit, groenten en vis. Obesitas (ernstig overgewicht) wordt een nieuwe volksziekte en wordt door wetenschappers en artsen al als ziekte beschouwd. Echter het publiek ziet dat nog niet zo, dik zijn wordt een nieuwe norm en wordt als minder lelijk beschouwd dan vroeger. In de strakke kleding mogen love handles, dikke buiken, armen en bovenbenen gezien worden. Dat het uit de hand loopt zien nog weinigen van de bevolking. Leefstijl De nieuwe leef- en eetstijl gaat vooral onder jongeren tot grote problemen leiden de komende jaar. Alcohol gebruik onder jongeren stijgt schrikbarend. Het is niet vreemd om groepjes jarigen stomdronken te zien rondhangen s avonds. Indrinken voordat je uitgaat is gewoon geworden om vervolgens in de kroeg door te gaan. Daarna volgt stoer gedrag en worden mensen lastig gevallen of vernielingen aangericht. En weer volgt een zinloos postbus emdr (zie pagina 6) 23 en 24 februari sport en voeding start 12 maart acupressuur start 16 maart ayurvedische massage start 24 maart voetreflexmassage start 4 april pathologie start 11 april omgaan met stress en spanning start 13 april verdieping emdr 14 april tenen lezen 18 april starten van een eigen praktijk start 27 april cursussen AMICE OPLEIDINGSCENTRUM (barneveld) TELEfoon (0342) info@amice.nl website SHIATSU START 7 februari Rug-, Nek-, schoudermassage start 17 MAART Hotstone massage lichaam (2 opties) start 28 februari Start 30 maart Pathologie start 26 maart aromatherapie start 28 maart Start weloverwogen je eigen bedrijf start 28 maart 13

14 51 spotje om de jeugd op te roepen minder te drinken omdat alcohol leidt tot hersenschade. Ouders die sturend optreden zijn blijkbaar zeldzaam geworden. Diverse welvaartsziekten zullen gigantisch toenemen omdat juist bij zwaar overgewicht diverse aandoeningen eerder kunnen ontwikkelen. Diabetes neemt al snel toe, ook op jongere leeftijd, daarnaast zie je steeds meer hart en vaatproblemen en kanker ook bij jongere mensen. De gezondheidszorg staat nu al onder zo n grote druk en de kosten zijn zó opgelopen dat de ketel straks ontploft en adequate zorg door een tekort aan zorgverleners en faciliteiten zal ontbreken. Het lijkt voor velen de ver van m n bed show, maar de gevolgen zullen dramatisch zijn voor de eigen levenskwaliteit. Geweld We zien ook steeds meer geweld op scholen. Amerikaanse situaties werden voor kort nog hier voor onmogelijk gehouden. Inmiddels hebben we een vergelijkbare maatschappij met meer geweld en onverdraagzaamheid en een zieker wordende bevolking. Er zijn diverse omstandigheden aan te wijzen voor al die misère. Een oorzaak van geweld en onverdraagzaamheid wordt steeds meer afgeschoven op onze voeding (kwaliteit, kwantiteit en veiligheid) en onze leefstijl. Er zijn al experimenten gedaan op Amerikaanse scholen met ander eet en leefstijl gedrag met opmerkelijke resultaten. Haal alle fast food eten uit kantines weg en bevorder groenten en fruit consumptie, verwijder automaten en vervang ze door gezonde tussendoortjes. Het leidde tot een drastische daling van geweld en verzuim en een grote verbetering van de leerprestaties. Overheid De overheid denkt en handelt in vakjes en sektarisch, maatregelen en hun gevolgen worden niet met elkaar in verband gebracht. Er is geen helikopter view waarbij verbanden worden gelegd tussen de ene en de andere maatregel. Ministeries werken niet samen. Toch zou overheidshandelen zeker op zijn plaats zijn. Wat te denken van het ministerie van landbouw die biologische productie wel zou kunnen subsidiëren (prijzen lager, meer consumptie) en strengere regelgeving kunnen maken t.a.v. gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Het Ministerie van Economische Zaken zou met strengere regelgeving en verboden kunnen komen ten aanzien van gebruik van E-nummers en diverse kunstmatige geur/kleur/smaakstoffen en suikervervangers (aspartaam is zeer schadelijk). Het blijkt namelijk dat verschillende kunstmatige stoffen de hersenen beïnvloeden, dit kan niet alleen leiden tot gedragsstoornissen maar ook tot neurologische afwijkingen en simpel tot concentratie en geheugenverlies. Men zou ook nog beter kunnen reguleren dat drank en rookwaren op minder verkooppunten te verkrijgen zijn. Wat hebben benzine stations eigenlijk te maken met eten en drinken? Het ministerie van Volksgezondheid zou kunnen promoten dat de horeca rookvrij wordt net als bij openbare gebouwen al het geval is. Werkgevers en werknemers organisaties kunnen rookvrije werkplekken overeenkomen en rookplekken voor de verstokte rokers regelen. Dat is beter dan die zogenaamde heftige teksten op pakjes sigaretten. Men denkt, ik bepaal zelf wel of ik rook/drink en laat zich niet betuttelen. Begrijpelijk. Men vergeet echter wel dat alle kosten van de zieker wordende mens afgewenteld worden op de totale maatschappij. De verwachting is dat de verzekeraars ook het roer gaan omgooien in de toekomst en net als het vervuiler betaalt principe, gaat straks de ongezond levende verzekerde extra betalen. De verwachting is dat dit gaat komen. Jongeren Vooral jongeren worden zo blootgesteld aan allerlei ongezonde eet en drinkwaren dat dit rechtstreeks hun levenskwaliteit en gezondheid bedreigt. Dat kan zelfs leiden tot een verzwakking van onze kenniseconomie met verstrekkende gevolgen. Overdreven? Nee, als je op jonge leeftijd door ongezond eet en drinkgedrag cel en hersencelschade oploopt heeft dat rechtstreeks gevolgen voor je scholingsmogelijkheden en je maatschappelijke carrière. Het is een kwestie van lange termijn denken en lange termijn gevolgen op micro niveau en macro niveau kunnen overzien. Pessimistische kijk? Ja een beetje, omdat we zo gericht zijn op onszelf en niet op de gevolgen voor anderen letten en evenmin ons druk maken over later, want dat ligt nog zover weg. Het probleem ligt niet zozeer bij de individuele mens die ongezond wil leven en denkt, het zal mijn tijd wel duren. Het probleem ligt in het gegeven dat we niet alleen leven en alleen voor onszelf verantwoordelijk zijn. Niet alleen maken we deel uit van een sociale omgeving en maatschappij, we hebben ook nakomelingen die we moeten leren om voor zichzelf te zorgen. In een maatschappij die steeds zwaarder onder druk komt te staan qua gezondheidszorg voornamelijk veroorzaakt door leefstijl wordt dat een steeds grotere opgave. Niet de vergrijzing is het probleem, wat vaak wordt gedacht, maar de leefstijl en de tekort schietende zorg. We kunnen genetisch gezien gezond 120 jaar jong worden. Wanneer we niet tijdig beginnen met onze eigen verantwoordelijkheid ter hand te nemen, zullen we onze kinderen een maatschappij geven, waarin zij nog een slechtere levenskwaliteit zullen hebben dan wijzelf. Dat wil toch niemand. Goede voornemens beginnen bij onszelf en de hele maatschappij heeft daar belang bij! Preventie van ziekten begint bij een gezonde leefstijl ontwikkelen en gezonde goede voornemens daadwerkelijk uitvoeren. Een gezond 2007 toegewenst! REAGEREN JEANINE@BMS-BELANGENVERENIGING.NL 14

15 Ik wil het deze keer eens hebben over bloed en dan met name de mogelijke gevaren van bloedcontact in de sport. Waar moet je als sportmaseur/therapeut op letten en wat moet je weten. Ik heb de titel gekozen omdat ik van oorsprong korfballer ben en ik daar zelf ook nog steeds praktijkwerkzaamheden als verzorger verricht. Omdat er bij korfbal veel duels uitgevochten worden onder de korf moet ik regelmatig de paal in spreekwoordelijke zin van bloed ontdoen. VAN DISTAAL NAAR NORMAAL DOOR HANS VAN DER WEIJDEN Dit artikel bevat deze keer weinig eigen tekst maar is grotendeels opgebouwd uit de regels van een handvest wat binnen de verschillende sportbonden geïmplementeerd en uitgewerkt dient te worden omtrent bloedhygiëne. Als we het hebben over besmetting door bloedcontact spreek je al gauw over Hepatitis en het HIV-virus wat AIDS veroorzaakt. Wat veel mensen wellicht nog niet weten is dat er meerdere vormen van Hepatitis zijn en dat bijvoorbeeld ook het Epstein-Barr-virus (verantwoordelijk voor de ziekte van Pfeiffer) door bloed kan worden overgebracht. Bloed en bloedproducten moeten derhalve ook in de sport worden beschouwd als een mogelijke bron van diverse infectieziekten, wat een zorgvuldige hygiëne vereist. Naast wonden en wondverzorging is er nog een ander risicomoment dat met name voorkomt bij de wat meer professionelere sporter. Het betreft hier het gezamenlijk gebruik van injectiemateriaal (needle-sharing). Injectiemateriaal wordt namelijk om uiteenlopende redenen ook binnen de sport gebruikt. AIDS In 1981 is de ziekte AIDS, de afkorting van acquired immuno-deficiency syndrome, voor het eerst herkend in de Verenigde Staten. In 1983 werd de oorzaak van dit syndroom gevonden: HIV. Een specifieke test, door middel van het aantonen van antistoffen, kwam in 1985 op ruime schaal beschikbaar en heeft meer inzicht gegeven in de verspreiding van het virus. Het virus heeft zich inmiddels over de gehele wereld verspreid. Bloed aan de paal Voor infectie met HIV is het noodzakelijk dat het virus in de bloedbaan terecht kan komen. Dit kan gebeuren door rechtstreeks bloed-bloedcontact met besmet bloed. Het kan ook indirect, bijvoorbeeld via het slijmvlies van geslachtsorganen. Overdracht van HIV vindt op drie manieren plaats: via intiem seksueel verkeer met iemand die geïnfecteerd is; van een geïnfecteerde moeder op het kind (voor of rond de geboorte en via moedermelk); via direct bloed-bloedcontact met besmet bloed (in het bijzonder gezamenlijk naaldgebruik, bloedtransfusie, orgaantransplantatie). HIV wordt niet overdragen door hoesten, niezen, huidcontact, zweet, zwemwater, speek- 15

16 sel, of door gemeenschappelijk gebruik van glazen, bestek, douche/badkamer en toilet. Wat sporters betreft is in het kader van dit artikel alleen het laatste punt van belang. HIV-infectie en sport In 1991 maakte de beroemde Amerikaanse basketballer Michael Magic Johnson bekend dat hij HIV-seropositief was. Deze mededeling leidde tot een enorme commotie in de media en HIVbesmeting werd een hot item. In verschillende takken van sport werd de vraag gesteld naar de potentiële risico s en werden allerlei maatregelen, zoals verplichte HIV-tests voor onder meer de Olympische Spelen, overwogen. In Nederland kennen we het geval van de Haagse biljarter. Deze ten gevolge van een bloedtransfusie met HIV-besmette man werd in 1992 bij een Haagse biljartclub geweigerd vanwege zijn serostatus. Het uitsluiten van personen puur op basis van hun serostatus wordt echter afgewezen. Ondanks de afwijzing van verplichte HIV-tests in het kader van HIV-preventie in de sport wordt een dergelijke test in enkele gevallen toch toegepast. In de Amerikaanse staat Nevada heeft men voorafgaand aan bokswedstrijden een HIVtest verplicht gesteld. Ook in de professionele bokswereld bestaat de bereidheid verplichte HIV-tests in te voeren en worden ze ook toegepast, afgezien van de vraag of dat juridisch mogelijk is. In mei 1993 werd de Columbiaanse wereldkampioen profboksen Palacio HIV- seropositief bevonden vlak voor een titelgevecht. De test vond verplicht plaats in de week voorafgaande aan de partij. Hij moest zijn wereldtitel inleveren en het betekende het einde van zijn carrière als profbokser. Het gebruik van HIV-tests in het kader van HIV-preventie wordt in de sport vrijwel overal afgewezen om diverse redenen. Het uitvoeren van een HIV-test is een persoonlijke beslissing en moet niet worden opgelegd door een sportorganisatie. Een HIV-test geeft nooit 100% zekerheid; men kan zich namelijk in de windowfase bevinden waardoor onterecht de suggestie wordt gewekt dat het veilig is. Bovendien bestaat het risico dat men bloed hygiënische maatregelen zal verwaarlozen, waardoor het risico van bijvoorbeeld een Hepatitis B-infectie (HBV) groter wordt. Hepatitis B Hepatitis is een ontsteking van de lever. In de volksmond heet leverontsteking ook wel geelzucht. De ontsteking wordt vaak veroorzaakt door een virus; we spreken dan van een virale hepatitis. Virale hepatitis is wereldwijd de meest voorkomende leverziekte. Er zijn vijf verschillende vormen bekend, namelijk hepatitis A tot en met E. Hepatitis B, C en D worden op vergelijkbare wijze overgedragen, vooral via bloed. In dit kader wordt alleen hepatitis B besproken. Het HBV komt voor in bloed, sperma, vaginaal vocht en in geringe mate ook in speeksel. De besmettingswijze is vergelijkbaar met die van HIV. Het HBV is echter vele malen infectieuzer (1000x) dan HIV. De kans op besmetting via speeksel is echter waarschijnlijk minimaal. Ongeveer 50 tot meer dan 180 dagen na besmetting worden de ziekteverschijnselen merkbaar. Veel patiënten hebben last van moeheid, spier- en gewrichtspijnen, koorts en vervolgens geelzucht en donkerkleurige urine. In de meeste gevallen geneest men vanzelf. De totale ziekteduur kan drie tot zes maanden zijn. Bij sommigen gaat de HBVinfectie geheel zonder verschijnselen (subklinisch) voorbij. In enkele gevallen is de geelzucht ernstiger en wordt de lever aangetast. Ongeveer 1% van de patiënten sterft vrijwel onmiddellijk aan de gevolgen van de infectie. Bij 5-10% ontstaat een chronische vorm van hepatitis. Bij hen kan levercirrose (leververschrompeling door littekenvorming) en zelfs leverkanker ontstaan. Bij een (mogelijke) besmetting kan men antistoffen toegediend krijgen. Preventieve handelingen zijn gelijk aan die bij HIV. In tegenstelling tot HIV kan men dus tegen HBV-infectie gevaccineerd worden en gaan veel vormen vanzelf over. Hierin zit waarschijnlijk ook verborgen dat er zoveel te lezen en horen is over AIDS in tegenstelling tot hepatitis, terwijl hepatitis toch vele malen infectieuzer is. Pfeiffer De Ziekte van Pfeiffer is een vermoeidheidsziekte. Meestal begint het met koorts met keelpijn of keelontsteking. De lymfeklieren gaan opzwellen. De lever kan pijnlijk worden en gaan ontsteken en de milt gaat zich vaak vergroten. Er kunnen zich ook andere complicaties voordoen, zoals rode huiduitslag of uitslag op het mondslijmvlies. Pfeiffer wordt aangetoond in het bloed. De ziekte van Pfeiffer wordt ook wel kissing disease genoemd. Het wordt veroorzaakt door het Epstein-Barr virus en dat virus is overdraagbaar via het speeksel. Je kunt dus Pfeiffer krijgen als je iemand met Pfeiffer zoent, uit hetzelfde glas drinkt, hetzelfde bestek gebruikt, door aanhoesten of dus door contact binnen de sport. Het lastige is dat je Pfeiffer eigenlijk alleen krijgt als je een lage weerstand hebt. Als je met het virus in aanraking komt en je hebt een hoge weerstand, kan het zelfs zijn dat je helemaal niets merkt. Apart is dat je maar in enkele artikelen terugleest dat het ook via het bloed overdraagbaar is. Dit is mij zelf ook nog niet geheel duidelijk en ik zal als ik weer in het ziekenhuis ben daar even een internist over raadplegen. Huidverwondingen Bij een onbeschadigde huid is er geen risico voor HIV of HBV-infectie. Er bestaat kans op besmetting als besmet bloed van iemand anders op een beschadigde huid terechtkomt. Het risico van besmetting met HIV of HBV tijdens sportbeoefening is niet exact aan te geven, maar is 16

17 uiterst gering. Bij prikverwondingen met een besmette naald wordt de gemiddelde kans om met HIV geïnfecteerd te raken geschat op ongeveer 0,25%. De hoeveelheid bloed die moet worden overgebracht om een HIV-infectie te kunnen veroorzaken wordt geschat op ongeveer 0,1 ml. Voor een Hepatitis-B-infectie zou 0,0001 ml al voldoende zijn. In onderzoek van families met HIV-geïnfecteerde huisgenoten heeft men op geen enkele manier kunnen aantonen dat door nauw lichamelijk contact het infectiegevaar van HIV toeneemt. Over de gehele wereld wordt sinds het begin van de AIDS-epidemie aan sport gedaan. Tot nu toe is er één, overigens onvolledig gedocumenteerd geval in Italië bekend, waarbij vermoedelijk een speler met HIV besmet is geraakt tijdens een voetbalwedstrijd. De speler kwam in botsing met een HIV-geïnfecteerde tegenspeler. Beiden liepen een bloedende hoofdwond op. Er wordt betwijfeld of deze botsing de oorzaak was van de besmetting. Van het HBV zijn wel duidelijk bewezen gevallen van besmetting bekend in de sport. Overdracht van het HBV is beschreven in een sumoworstelschool in Japan. Daarbij had een drager van het HBV het virus via huidverwondingen, die tijdens het sumoworstelen frequent ontstaan, overgedragen op medesporters. Needle-sharing Onder needle-sharing wordt het gezamenlijk gebruik van injectiemateriaal (spuiten en naalden) verstaan. Sporters kunnen op verschillende manieren met naalden en spuiten in aanraking komen. Voorbeelden hiervan zijn lactaatmetingen, bepalingen van het hemoglobine- of cholesterolgehalte en bij het injecteren van vitamine- en ijzerpreparaten, anabole steroïden, groeihormoon of andere prestatieverhogende middelen. Tot nu toe zijn twee gevallen beschreven van sporters die door needle-sharing besmet zijn geraakt met HIV en/of met HBV. Het betreft in beide gevallen bodybuilders uit de Verenigde Staten. Een 37-jarige mannelijke bodybuilder heeft AIDS ontwikkeld ten gevolge van needlesharing bij het intramusculair toedienen van anabole steroïden. Vanwege een hepatitis-binfectie was hij twee jaar voor het vaststellen van zijn HIV-seropositiviteit met de injecties gestopt. Bij een 26-jarige mannelijke bodybuilder werden antistoffen tegen HIV gevonden; de besmetting was ontstaan doordat hij spuiten en naalden deelde met een collega-bodybuilder bij wie inmiddels AIDS was gediagnosticeerd. Mede door deze gevallen is gewezen op het risico van verspreiding van HIV en HBV, in het bijzonder bij gebruikers van dopinggeduide middelen, met name anabole steroïden. Handvest In binnen- en buitenland kan, ondanks de reeds gedane voorlichting, nog het nodige worden verbeterd op het gebied van bloedhygiëne. Zo kunnen preventie en behandeling van huidverwondingen in contactsporten nog verder worden verbeterd. Gebleken is dat ook in Nederland nog steeds misvattingen en onnodige angst bestaan over het besmettingsrisico van HIV. Tot de beginselen van sport behoren mogelijkheid voor deelname van iedereen, solidariteit en verbroedering. Het verplichten tot een HIV-test in de sport en het uitsluiten van geïnfecteerde personen, staan daarmee op gespannen voet. Om op de lange termijn het bloedhygiënisch gedrag van begeleiders en ook van de sporter te verbeteren is ook na een project Bloedhygiëne in de sport een langdurige aanpak noodzakelijk. Ten behoeve van dit langetermijneffect hebben sportorganisaties de verantwoordelijkheid zorg te dragen voor de implementatie van bloedhygiënische maatregelen. Derhalve is een handvest geformuleerd dat de uitgangspunten aangeeft voor het bloedhygiënebeleid van sporters en sportorganisaties. Het handvest wordt onderschreven door NOC/NSF, het NISG, de Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG), de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Sportgezondheidszorg (NVFS), de Federatie van SMA s, het Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS) en de Nationale Commissie AIDS-bestrijding (NCAB). Hieronder volgen de punten beschreven in dit handvest. Het HIV virus kan niet worden overgedragen tijdens de uitoefening van sport in afwezigheid van (bloedende) huidbeschadigingen. Het risico voor HIV-besmetting door bloed tijdens sportbeoefening is uiterst gering. Toch moet mede met het oog op andere bloedoverdraagbare aandoeningen zorgvuldig met verwondingen worden omgegaan. Er dient voorkomen te worden dat bloed van iemand anders op een beschadigde huid terechtkomt. Het genoemde, overigens uiterst lage, risico op overdracht van HIV is voornamelijk van toepassing op die sporten waarbij intensief, fysiek contact plaatsvindt. Bij deze sporten moeten de volgende richtlijnen worden toegepast. Sporters dienen, indien zij wonden hebben opgelopen, dit zelf aan verzorgers of trainers te melden. Wanneer er een bloeding optreedt moet de wond eerst verzorgd worden. Bij huidbeschadiging moet de huid gereinigd, gedesinfecteerd en afgeplakt worden met waterafstotend materiaal. Geadviseerd wordt, als er risico bestaat dat de wond blijft bloeden, de sporter te wisselen of de sport (tijdelijk) te staken. Kleding en materiaal waar bloed aanzit moet worden gereinigd of vervangen door schoon materiaal. Bij het afnemen van bloed dient het (para)medisch personeel zich te beschermen door handschoenen te gebruiken. Sportorganisaties hebben een taak hun leden te informeren over AIDS en andere via bloed overdraagbare aandoeningen, alsmede over de te nemen noodzakelijke preventieve maatregelen. In de reglementen van sportbonden dienen zo nodig nadere richtlijnen te worden opgenomen 17

18 Bezoek onze open dag op 17 maart a.s. Tijdens deze dag kunt u kennis maken met de school, de docenten en worden er diverse demonstraties gegeven. Van tot uur bent u van harte welkom! ADVERTEREN? (078) Spuiweg GT Dordrecht (078)

19 die een goede bloedhygiëne waarborgen. Het gebruik van verplichte HIV-tests in het kader van HIV-preventie in de sport dient door sportorganisaties veroordeeld te worden. Sportbeoefening kan bijdragen aan verbroedering en solidariteit tussen verschillende mensen en groepen. Derhalve moet sport toegankelijk zijn voor iedereen. Het scheppen van mogelijkheden daartoe is een taak van sportorganisaties. Het uitsluiten van HIV-seropositieven van sportdeelname wordt afgewezen. Het verdient aanbeveling dit handvest te verwerken in opleidingen en het overige beleid van sportbonden en sportverenigingen. Nationale sportorganisaties moeten het onderwerp bloedhygiëne ook bij overkoepelende internationale organisaties onder de aandacht brengen. Het lage risico op overdracht van HIV en HBV is voornamelijk van toepassing op die sporten waarbij intensief, fysiek contact plaatsvindt. Men moet dan vooral denken aan boksen, kickboksen, worstelen, rugby, judo en andere oosterse gevechtssporten. Primaire preventie ten aanzien van bloedingen is de eerste te nemen stap: een veilige accommodatie, korte nagels van handen en voeten, dragen van beschermende materialen, geen sieraden, kettingen of juwelen, enzovoort. Sporters moet duidelijk worden gemaakt dat men bij een huidwond niet kan doorgaan met sporten. Zij dienen zich direct bij verzorgers of trainers te melden voor verzorging. Zo nodig moet de wond worden verzorgd door de sporter zelf of door zijn medesporters. Tevens wordt geadviseerd de sporter te wisselen of de sportbeoefening (tijdelijk) te staken als het risico bestaat dat de wond blijft bloeden. Van belang is dat verbandmateriaal niet makkelijk te verwijderen is. Ook kleding en materiaal waar bloed aanzit moet direct worden gereinigd of vervangen door schoon materiaal. Wedstrijdreglementen zouden een goede bloedhygiëne moeten garanderen. Mede met het oog daarop zijn in een aantal sporttakken de reglementen aangepast. Een goed voorbeeld is de reglementswijziging bij het rugby. Internationaal is de regel ingevoerd dat een speler met een bloedende wond het veld uit moet om zich te laten behandelen. Hij mag maximaal 5 minuten worden vervangen. Dit mag in een wedstrijd bij één speler maximaal tweemaal voorkomen. Bij een derde verwonding moet hij definitief worden vervangen. Als de verwonde speler na 5 minuten niet kan terugkeren mag men de tijdelijke vervanger terugtrekken en met een speler minder verder spelen tot de behandeling voltooid is. Als men dat nalaat wordt de vervanging definitief. Binnen de judosport is men bij wedstrijden verplicht een behoorlijk bebloed judopak te verwisselen. Het zal duidelijk zijn dat bij wedstrijden de scheidsrechter en soms de wedstrijd/toernooiarts een belangrijke rol spelen. Zij nemen meestal de beslissing tot interventie. EHBSO hij huidverwondingen In geval van huidverwondingen moet de sporter direct worden verzorgd. Voorwaarde is natuurlijk een goed bereikbare en volledige EHBSO-koffer. Dit blijkt bij menige sportclub een manco te zijn. Een systeem waarbij verzorgers/trainers/sporters noteren wat ze gebruiken en waarbij één persoon verantwoordelijk is voor aanvulling van de gebruikte materialen is zeker aan te bevelen. Belangrijk is dat de verzorger, voorafgaand aan de behandeling, de eigen handen op wondjes controleert en deze afplakt met waterafstotende pleisters. Bij een wond moet de huid gereinigd, gedesinfecteerd en afgeplakt worden met waterafstotende pleisters. Waar mogelijk moet bloedcontact worden vermeden. In sommige gevallen kan de sporter zichzelf verzorgen. Nog steeds is de spons een geliefd, maar niet hygiënisch verzorgingsattribuut. Geadviseerd wordt een spons alleen ter verkoeling te gebruiken. Voor wondverzorging kan de spons slechts eenmalig (mits schoon) worden gebruikt. Na verzorging moet het verzorgingsmateriaal zorgvuldig worden weggegooid, liefst in speciaal daarvoor bestemde emmers of containers. De verzorger kan daarna volstaan de handen met water en zeep te wassen. De reële kans op besmetting is voor personen die incidenteel bij sport verzorging geven uiterst gering. Handschoenen zijn in principe niet nodig. Toch moeten handschoenen in het standaardpakket van de EHBSO-koffer zitten, omdat zich incidenteel situaties kunnen voordoen waarbij het in het kader van de algemene hygiëne verstandig is handschoenen aan te trekken. De handschoenen zijn er tevens voor situaties waarin een arts een wond moet hechten. De gebruikte handschoenen moeten na gebruik direct zorgvuldig worden weggegooid. Opruimen van bloed Vaak zal bij bloedende wonden ook de vloer of het (sport)materiaal besmeurd zijn met bloed. Men moet daarbij rekening houden dat bloed nog enige tijd infectieus kan zijn. Voorkomen moet worden dat anderen ermee in aanraking komen. Ook voor degenen die het bloed opruimen geldt dat handen van tevoren worden gecheckt op wondjes en zo nodig worden afgeplakt. Bij het schoonmaken is het handig gebruik te maken van papieren tissues, omdat die direct weggegooid kunnen worden. Daarna kan de plek huishoudelijk worden gereinigd. Eventueel kan voor desinfectie alcohol (70%) of een chlooroplossing (van een 1:50 verdunning met bleekmiddel) worden gebruikt. Wel moet rekening worden gehouden met schadelijke effecten van alcohol op rubber en van chloor op metalen. Na het schoonmaken de handen met water en zeep wassen. Bij wedstrijden gewichtheffen is het sinds kort de gewoonte dat de stang met alcohol wordt schoongemaakt als door de grote wrijvingskrachten de gewichtheffer de handen openhaalt en daardoor de stang besmeurt met bloed. Spuithygiëne Veelal worden de injecties bij sporters toegediend door niet-medici en bestaat het risico van onzorgvuldige en onhygiënische injecties, waardoor spierontstekingen en -abcessen kunnen ontstaan. Om elk risico te vermijden doet men er verstandig aan zich te laten injecteren door een arts. Ter bevordering van een goede spuithygiëne gelden de volgende richtlijnen: - gebruik altijd steriel, eigen materiaal; - gebruik het materiaal altijd maar één keer; - zorg ervoor dat een ander zich niet aan de naalden/spuiten prikt (naaldencontainer); - verwijs zoveel mogelijk naar mensen die op het gebied van injecteren kennis van zaken hebben; - draag handschoenen bij de afname van bloed. In geval van een prikaccident kan de volgende handelwijze worden gehanteerd: - laat de wond even doorbloeden; spoel de wond uit met schoon water; - desinfecteer de wond met alcohol of jodium; - bij twijfel over een mogelijke infectie, vooral in verband met hepatitis B, moet men binnen 48 uur contact opnemen met een arts. Wat heeft de sportverzorger hieraan? Ik denk dat uit het bovenstaande voldoende blijkt wat het belang van bloedhygiëne is binnen de sport en wat daarbij jullie rol kan zijn. Aan de ene kant moeten we niet overdrijven als het om bloed gaat wat betreft extreme voorzorgsmaatregelen en paniekreacties. Aan de andere kant is een zorgvuldige hygiëne van essentieel belang. Je hebt kunnen lezen dat als het goed is al deze regels van bovenaf via de bonden naar beneden toe verspreid dienen te worden. Ook bij onze sportbonden heerst er bureaucratie dus dacht ik dat het niet verkeerd was om het hier tevens van onderen af aan te bieden zodat wij het wellicht weer hogerop kunnen brengen als het binnen de sporttak waar je werkt nog niet goed geregeld is. REAGEREN HANS@BMS-BELANGENVERENIGING.NL 19

20 Diabeten rijden prima: Mensen die lijden aan diabetes kunnen net zo goed rijden als gezonde mensen, zelfs als hun glucosespiegel matig is verlaagd. dat concludeert internist A. Stork in zijn promotieonderzoek aan het UMC te Utrecht. Stork vergeleek in een rijsimulator het rijgedrag van gezonde mensen met dat van diabetespatiënten. Het blijkt dat diabetici ook bij een lage glucosespiegel van 2,7 nog goed kunnen autorijden (een normale spiegel is 5,0). Stork ontdekte wel dat mensen met ouderdomsdiabetes die tabletten gebruiken, vaker verkeerde beslissingen nemen over hun rijvaardigheid. Als de wet exact wordt toegepast, zouden veel mensen met diabetes die lage bloedglucosewaarden niet goed voelen aankomen, geen rijbewijs mogen hebben. Omdat diabeten in het verkeer nauwelijks meer ongelukken veroorzaken dan gezonde mensen, vindt Stork dat de wet moet worden veranderd. Vijftigduizend mensen lijden aan type I diabetes, ongeveer een kwart daarvan voelt een daling van de bloedsuikerspiegel slecht aankomen. Recht zitten niet zo goed voor de rug: Ga eens recht zitten. Dat is beter voor je rug, zei moeder steeds. Volgens onderzoekers had ze ongelijk. Achterover leunen blijkt een gezonde positie. De rug wordt minder belast bij een lichte neiging van 135 graden naar achteren, aldus wetenschappers van het academisch ziekenhuis in de Canadese stad Alberta. Hun bevindingen zijn op een congres in Chicago bekend gemaakt. Als je kaarsrecht zit in een hoek van 90 graden levert je rug een grotere strijd tegen de zwaartekracht dan bij de relaxtere 135 graden. Voorover gebogen zitten is onmiskenbaar de ongezondste houding. MRI leest succes: De mate van herstel na een acuut hartinfarct blijkt te kunnen worden voorspeld door een MRI-scan. Dit concludeert promovendus T.Baks, cardioloog van het Erasmus MC. Baks paste MRI toe op patiënten, vijf dagen na een acuut hartinfarct. Aan de schade van de hartspier kan heel goed worden afgelezen hoe groot de schade na vijf maanden zal zijn. De hartspierfunctie is sterk te herstellen door de patiënten te behandelen met een dotterprocedure en medicijnen. Met MRI kan de mate van herstel worden voorspeld. Meer astma onder allochtonen: Astma, COPD (longaandoeningen als bronchitis en longemfyseem) en hooikoorts komen in Nederland meer voor bij niet-westerse allochtonen. Vergeleken met autochtonenlijden vooral Turkse mannen tussen 40 en 65 jaar vaker aan COPD, terwijl astma vaker voorkomt bij Surinamers en Antillianen. dat blijkt uit een onderzoek van het Nivel en het Astma Fonds. Roken en overgewicht zijn risicofactoren voor met name COPD. Turkse mannen roken vaker dan Nederlandse en zijn vaker te zwaar. Dat astma vaker voorkomt bij Surinamers en Antillianen heeft mogelijk te maken met genetische aanleg, alsmede leefwijze en hygiëne. Meer coke bij tieners: Steeds meer Nederlandse tieners gebruiken cocaïne. Vooral notoire spijbelaars en vroegtijdige schoolverlaters snuiven geregeld. Van die groep heeft 10% van de 13- en 14-jarigen wel eens de harddrug gebruikt, bij jongeren van 15 en 16 is dat 20%. Dat zegt R. Ashruf van het Haagse psychomedisch centrum Parnassia. Hij deed onderzoek naar het cokegebruik van jongeren. Oorzaak wiegendood: Wiegendood wordt mogelijk veroorzaakt door een hersenafwijking. Dat blijkt uit autopsies bij 31 gestorven baby s. Amerikaanse artsen hebben de afwijking waargenomen in de hersenstam, het gebied waar onder meer de ademhaling, temperatuur en het ontwaken worden geregeld. dat melden ze in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA. De exacte reden van plotselinge kindersterfte was tot nu toe nooit opgehelderd. Wel waren allerlei risicofactoren gevonden, zoals slapen op de buik. Met hun ontdekkingen denken de artsen nu te kunnen verklaren waarom die omstandigheden voor sommige baby s dodelijk kunnen uitpakken. Bij de 31 baby s vonden de artsen afwijkingen in zenuwcellen die er voor zorgen dat we dieper gaan ademhalen bij een stijgende concentratie koolmonoxide in het bloed, dus als we dreigen te stikken. Bij de overleden baby s werkte dit veiligheidssysteem kennelijk slecht, waardoor ze ongemerkt te lang zonder zuurstof bleven zitten. De onderzoekers willen een test ontwikkelen die aangeeft welke baby s een verhoogd gevaar lopen. Operatierobot bij vrouwen: Een chirurgische robot heeft voor het eerst in Nederland een baarmoeder verwijderd bij een patiënte met baarmoederhalskanker. Volgens het team artsen van VU Medisch Centrum onder wiens leiding de ingreep plaats vond, zorgt opereren met een robot voor minder bloedverlies en complicaties. Tot voor kort kon een radicale verwijdering van de baarmoeder alleen met een grote operatie gebeuren. Nu kan een grote buikwond worden voorkomen omdat de robot voldoende heeft aan een klein gaatje om de ingreep uit te voeren. De opnameduur kan daardoor worden verkort van 10 dagen naar 3 tot 5. Baarmoederhalskanker komt in Nederland jaarlijks voor bij 700 vrouwen. Van hen komen ongeveer 300 in aanmerking voor een operatieve ingreep. Eerder maakte het Amsterdamse ziekenhuis bekend dat het, in samenwerking met 3 andere ziekenhuizen, een operatierobot had ingezet om bij 70 patiënten met prostaatkanker de prostaat te verwijderen. Zelftherapie nuttig bij depressie: Zelftherapie is nuttig voor patiënten met chronische depressie en angst, mits zij zelf controle hebben over agressief of suïcidaal gedrag. Dat blijkt uit onderzoek waarop Peter den Boer van het UMC Groningen op 18 oktober promoveerde. Cognitieve zelftherapie, als onderdeel van een behandelprogramma, kan het aantal bezoeken aan professionals in de geestelijke gezondheidszorg verminderen. Wie aan zelftherapie begint, doorloopt enkele cursussen en meerdere zelftherapiebijeenkomsten. Doel is dat patiënten zelf de controle over hun behandeling vergroten. Zeldzame ziekten: Huisartsen weten te weinig over zeldzame ziekten. Het is ook ondoenlijk alle zeldzame ziekten in detail te kennen, want er bestaan er vijf- tot zevenduizend van. De Vereniging Spierziekten Nederland en het Nederlands Huisartsen Genootschap hebben daarom een nieuwe aanpak ontwikkeld, waarin patiënten zelf een brochure over hun zeldzame ziekte aan de huisarts geven. 20