Dieren. Daima Martina. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Daima Martina 10 juni 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Wilde Konijn Het wilde konijn: Wie is wie? Mannetje = rammelaar of ram Vrouwtje = voedster Waar komen konijnen voor: Ze leven in de vrije natuur, liefst op zandgronden.ze zitten graag in half open landschappen tussen de struiken.. bossen of tussen struiken Het is oorspronkelijk afkomstig uit Spanje. Ze wonen in grote groepen ook kolonies genoemd. Ze graven een doolhof van gangen en vluchtpijpen. De ondergrondse holen worden wrangen genoemd. De woonruimte is de ketel, is gegraven door de vrouwtjes. Op de ketel komen een paar pijpen uit. Jonge konijntjes worden in speciale gangen geboren die wentel heet. Mama konijn bekleed dit met haren uit haar buikvacht. Hoe langer ze er wonen hoe meer pijpen en holen ze hebben kunnen maken. Grootte en uitzicht. Ze zijn 30 tot 45 cm groot en wegen 1 tot 2 kg.. Zijn oren zijn 7 cm. Lang. Staartlengte 4 tot 8 cm De achterpoten van een wild konijn zijn langer dan dat van een tam konijn omdat hij sneller moet lopen. Vacht is bruin gespikkeld van kleur..de buik en onderkant van de staart is wit. Door de bruine kleur vallen ze minder op. Ze hebben dezelfde kleur als hun woonplaats. Zo kunnen ze zich beschermen tegen roofdieren. Ze hebben scherpe snijtanden die blijven doorgroeien. Voedsel Ze eten vooral gras, planten, schors en twijgen van jonge struiken. Er zit voldoende sap in hun eten en daarom moeten ze niet veel drinken. In sommige landen zoals in Australië is er een echte konijnenplaag omdat ze het gras van het vee opeten. Een konijn eet best harde dingen om zijn tanden te slijten anders worden ze te lang.. Het wild konijn is ook een kleine dief. Als hij kort bij de boer woont gaat hij soms sla, wortelen, kool en andere groenten stelen. Meestal komen ze pas tegen de avond of s nachts buiten om te eten dan worden ze minder vlug betrapt. Voortplanting Paartijd van februari tot oktober.een mannetje mag met veel vrouwtjes paren. Vrouwtje maakt bedje van gras en haartjes uit haar buikvacht. Dan krijgt ze 5 tot 12 jongen en dit ongeveer 5 maal per jaar. Een vrouwtje kan wel 40 tot 50 jongen per jaar krijgen. De kleintjes worden na 1 maand geboren. De jongen zijn naakt en blind en doof. Ze wegen 50 gram.(= ongeveer 8 suikerklontjes) Ze hebben een donker blauwgrijze kleur. Een tam konijn is roos van kleur bij de geboorte. Pagina 2

4 Na 3 dagen begint de vacht te groeien. Oogjes gaan open na 10 dagen. Na 2 weken komen de oren overeind. Na 5 weken zorgen ze voor zichzelf. Na 6 weken wegen ze 350 gram. Voortbeweging Het konijn huppelt. Het kan tot 40 km per uur lopen door hun lange achterpoten. Een tam konijn kan niet zo snel lopen. Zoogdieren Een wild konijn is een zoogdier. Ze behoren tot de familie van de haasachtigen. Het heeft warm bloed en het lichaam is bedekt met haren. Een konijn is ook een knaagdier. Gevaren Het wilde konijn heeft veel vijanden: de vos, wilde kat, marters, lynx, arenden en andere roofvogels, slangen en de wolf. Een groep wilde konijnen heeft een stuk land snel kaal gegeten. Hierdoor wordt er veel op hun gejaagd. Normaal maakt een konijn geen lawaai tenzij ze bang of boos zijn. Dan gillen ze of trommelen hard met de poten op de grond om mekaar te waarschuwen. Levensduur Het kan 8 tot 10 jaar worden. Jammer genoeg worden de meeste konijntjes maar 1 tot 2 jaar. Een pasgeboren wild konijn: Naakt, doof en blind en donker van kleur. Een pasgeboren haas: ogen open, oren rechtop en de vacht is langer. Pagina 3

5 Links tam konijn, rechts wild konijn. Kleur zoals de omgeving: schutkleur soort dier Wat voor soort dier is een konijn? a. prooidier b. knaagdier c. amfibie d. roofdier konijn Lees de tekst goed en sleep de woorden naar de goed plaats. Konijnen zijn en vaak dieren. Konijnen zijn en alle konijnen en hazen h Er zijn zowel tamme konijnen als wilde. Wilde konijnen komen ook in Nederland voor, vo Pagina 4

6 Een konijn staat bekend om zijn grote. Een konijn heeft namelijk twee grote wa Beschikbare keuzes: snijtanden, zachte, voortanden, konijnen, kleine, gebieden, haasachtigen, voedsel Kikkers Inleiding Vandaag wil ik jullie graag iets meer vertellen over de kikker. Iedereen van jullie kent wel de kikker, misschien woont er wel ergens één in jullie tuin? Zoals in onze tuin, daar woont namelijk een koppeltje bruine kikkers lekker verstopt in de filter van onze vijver. Ik had ze graag voor jullie eens meegebracht maar ik verstoor ze liever niet in hun winterslaap. Misschien trekken ze in de lente dan wel weg naar een rustiger plaatsje en kan ik niet meer genieten van ze in de lente en de zomer wanneer ze zwemmen in onze vijver. Kikkers bij ons in de buurt In onze streek vind je gewoonlijk de bruine en groene kikker toch springen er in de wereld zo n 2800 verschillende soorten kikkers en padden in het rond. Kikkers behoren tot de groep van de amfibieën wat eigenlijk in het Grieks wil zeggen amfi =dubbel bio = leven (dubbel leven). Ze behoren tot de gewervelde dieren en zijn koudbloedig dit wil zeggen dat ze zich aanpassen aan de temperatuur om zich heen. Daarom vinden ze het niet prettig wanneer we ze aanraken, omdat onze hand ongeveer 37 warm is en hun huid kan verbranden of kwetsen. Evolutie + bouw Ze zijn ongeveer 150 miljoenen jaren geleden ontwikkeld uit de vissen maar hebben zich aangepast aan het leven zowel in het water als op het land. De huid is niet voorzien van schubben zoals bij de vissen maar is bedekt met een slijmlaag om zuurstofgas te kunnen opnemen. Deze huid kan stoffen afscheiden die hun partner aantrekt maar ook giftige stoffen als bescherming tegen de vijand. Padden hebben geen slijmlaag maar een droge huid vol wratten en leven vooral op het land. Kwaken? Geluid Pagina 5

7 Kikkers maar ook padden kwaken om hun partner te lokken. Meestal zijn het de mannetjes die kwaken, daarvoor hebben ze een beter ontwikkelde opblaasbare kwaakblaas. Wijfjes bezitten deze ook maar ze is niet zo groot en minder rond. En iedere soort heeft zo zijn eigen geluid waardoor het mannetje enkel wijfjes van zijn eigen soort aantrekt. De voortplanting De voortplanting van kikkers en padden gebeurt meestal in het water. Het mannetje bevrucht de eitjes terwijl het vrouwtje ze legt. Al bevinden er onder de kikkers ook levendbarende soorten of paart het wijfje met verschillende mannetjes tegelijk. De moederkikker kan na de paring wel 4000 eitjes leggen. De eitjes of kikkerdril genaamd drijft in het water en broedt uit in de zon. Van zodra het in het water komt zwelt de gelei op en beschermt zo het eitje. Kikkerdril lijkt in het water net op een hoopje te liggen terwijl paddendril in lange snoeren (die wel een lengte van 4 meter kunnen bereiken) aan elkaar zit. In elk van deze eitjes zit een zwart stipje wat later zal uitgroeien tot een dikkopje. Veel van deze eitjes zijn echter niet bevrucht of sterven af of worden opgepeuzeld door hun natuurlijke vijanden. Het dikkopje en kikkervisje Het jonge dikkopje leeft in het water en komt na 10 dagen uit zijn eitje en ademt langs uitwendige kieuwen. Ze zijn in dit deel van hun leven dan ook planteneters. Na 6 tot 9 weken ontwikkelen bij het dikkopje de achterpoten en ze bewegen zich voort met hun staart. Nu spreekt men niet meer van een dikkop maar wordt het een kikkervisje. In de 12e week valt ook de staart af en ademt het langs zijn longen. Het is een klein kikkertje geworden. En kan nu het water verlaten en zijn eerste sprongetjes op het land zetten. Hij moet echter nog veel groeien want een volwassen kikker wordt 10 keer groter dan hij nu al is. Uitzicht Kikkers zijn uitgerust met een paar stevige achterpoten. Ze dienen in de eerste plaats om te springen natuurlijk. In 1977 werd het record gebroken in 3 sprongen was een kikker 10 meter verder geraakt. Maar door zijn lange achterpoten is hij ook een zeer goed zwemmer. Kikkers zwemmen natuurlijk geen schoolslag zoals wij. Maar bewegen zich voort door de achterpoten tegen hun lichaam te trekken. En zo dan weer uit te slaan en zo duwen ze zich verder in het water. Op hun kop vind je een paar reuze grote ogen daar de meeste kikker en paddensoorten nachtdieren zijn. Maar wat eet onze kikker zoal? De meeste volwassen kikkers eten vooral insecten of vlees. Naargelang de soort jagen ze op insecten, wormen, spinnen, vissen, andere kikkers of kleine reptielen. Meestal wordt er tijdens de jacht gebruik gemaakt van hun lange kleverige tong. Grotere kikker en paddensoorten zoals bv hoorn- en Afrikaanse stierkikkers verrassen hun prooi in een hinderlaag. Er Pagina 6

8 staan zelfs muizen en ratten op het menu. Het nut van deze dieren: Door zijn enorme eetlust is de kikker en de pad een zeer nuttig dier en verlost de mens van insecten en ongedierteplagen.al kunnen ze zelf, zoals de suikerpad in Australië, in de suikerrietplantages voor enorme beschadigingen zorgen. Risico Spijtig genoeg sneuvelen vele tijdens hun trektochten in het verkeer. Er worden door natuurorganisatie kikkeroverzetten geplaatst. Dit zijn simpele emmers die langs druk bereden gebieden ingegraven worden waar de kikkers, padden of salamanders intuimelen en veilig aan de overkant weer losgelaten worden. En hun tocht verder kunnen zetten die voor nageslacht moet zorgen. Zodat ook onze kinderen van deze prachtige dieren verder kunnen genieten. kikker Wat eet een kikker? a. waterplantjes b. insecten c. muisjes d. vissen kikker Wat is een vijand van de kikker? Let op er zijn meerdere antwoorden goed. a. insecten b. vogels c. slangen d. zoogdieren e. kikkers Spinnen Inleiding Spinnen zijn nuttige dieren,want ze ruimen veel insecten op. Spinnen maken draden, daar maken ze een web van of ze laten de insecten erover struikelen. Spinnen hebben 8 ogen maar kunnen niet goed zien.vooral de vrouwtjes kunnen niet goed zien. Pagina 7

9 Hier zie je de huisspin Tegenaria 1. Paren van spinnen Het mannetje gebruikt palpen om te paren, dat zijn voelsprieten bij zijn mond. Bij het mannetje zijn die aan de bovenkant verdikt. Als het mannetje een vrouwtje heeft gezien waar hij wel mee wil paren maakt hij een klein driehoekig web. Uit zijn achterlijf komt dan sperma,dat legt hij op het webje. Met zijn palpen zuigt hij dat dan op net zo lang tot zijn palpen vol zitten. Zo gaat hij naar het vrouwtje. Dan gaan ze paren als het vrouwtje dat ook wil. Het paren gaat zo: het mannetje steekt één palp in een gaatje in de buik van het vrouwtje, zo pompt hij het sperma erin als hij daar mee klaar is doet hij precies hetzelfde met de andere palp. Hier zie je 2 parende spinnen 2. Babyspinnen Spinnen leggen eitjes, als ze dat dan gaan doen, doen ze dat in een extra dik spinnenweb. Ze leggen tussen de 100 en 200 eitjes per keer. Die leggen ze allemaal op het web daar maken ze een grote bol van, dat noemen we een eipakket. Het duurt ongeveer twee maanden voor dat het eipakket opengaat. Twee weken voordat het opengaat komen de babyspinnen al uit hun ei maar nog niet uit het eipakket. Ze zijn dan nog wit en dat betekent dat ze nog geen voedsel nodig hebben.als na ongeveer twee weken elke babyspin klaar is om uit het eipakket te komen, knagen ze het eipakket open. De wolfspin draagt het ei met haar mee. 3. Opvoeding Spinnen worden niet meteen opgevoed. Als ze uit het eipakket komen zien ze hun moeder niet meer terug, dat is een groot nadeel want veel babyspinnen overleven het daarom niet. Er zijn veel hagedissen,vogels en andere grote spinnen die babyspinnen heerlijk vinden. De spin zal nooit uitsterven omdat een spin 12 keer in zijn hele leven een eipakket legt, dat zijn dus 1200 tot 2400 spinnen per spinnenleven. Pagina 8

10 Hier zie je heel veel babyspinnen. 4. Lichaamsbouw Een spin bestaat uit twee delen: een kopborststuk en een achterlijf. Het achterlijf zit met een dun steeltje aan het kopborststuk vast. Aan het kopborststuk zitten poten, ogen en kaken vast. Ook hebben ze palpen die zitten aan de mond vast. Daar paren ze niet alleen mee daar voelen ze ook nog mee. Spinnen hebben acht poten, het zijn eigenlijk zeven losse stukjes die met een soort touwtje aan elkaar vast zitten vandaar dat de poten zo soepel zijn. De poten zijn meestal bedekt met stekels en haren. Daar kunnen ze mee voelen en ruiken. Hier zie je een duidelijk plaatje waar je goed naar de lichaamsdelen van de spin kunt kijken. 5. Vervellen Spinnen hebben geen skelet. Hun huid is gemaakt van chitine, daar zijn onze nagels en haren ook van gemaakt. Een chitinehuid groeit niet mee dus daarom gaan ze soms vervellen. Die oude velletjes kun je vaak tussen het gras of in de vensterbank zien liggen. De nieuwe huid van de spin is iets groter.je kunt niet zeggen hoe vaak de spin gaat vervellen dat ligt er gewoon aan hoe groot de spin wordt. Hier zie je een velletje van de spin. 6. Soorten spinnen Er zijn twee groepen spinnen, spinnen die een web maken om hun prooi te vangen en de spinnen die dat niet doen. De groep die webben maakt heet de webspin, de kruisspin is bijvoorbeeld een webspin. Maar de huisspin hoort bij de andere groep dat zijn de jachtspinnen die moeten gewoon zonder web hun prooi vangen. Er zijn veel soorten jachtspinnen, bijvoorbeeld de zebraspin die loopt op een muurtje, als hij dan een lekker beestje ziet springt hij er bovenop. Pagina 9

11 Hier zie je een gele krabspin hij verstopt zich tussen bloemen zodat hij niet opvalt. 7. Voeding Spinnen leven van vlees, bijvoorbeeld van kleine insecten of andere spinnen.maar vogelspinnen eten ook muizen, vogels en kleine slangen. Spinnen kunnen niet kauwen dus daarom zuigen ze hun prooi leeg. Maar daarvoor moet hun prooi eerst vochtig zijn. Dat doen ze met hun gifkaken. Ze bijten en dan wordt het beest van binnen lek geprikt en dan is het ook meteen dood. Je kunt in een spinnenweb ook een leeggezogen insecten vinden. Ogen Sommige spinnen, zoals kruisspinnen die in Nederland heel veel voorkomen, kunnen slecht zien. Ze gebruiken vooral hun web om hun omgeving in de gaten te houden. Ondanks dat veel spinnen niet goed kunnen zien hebben toch verreweg de meeste spinnen ogen. Hoeveel ogen hebben de meeste spinnen? a. 4 b. 6 c. 8 d. 10 spinnen Hoeveel groepen spinnen bestaan er? a. 2 b. 3 c. 4 d. 5 Pagina 10

12 spinnen Hoeveel eitjes leggen spinnen per keer? a. 50 tot 100 b. 100 tot 200 c. 50 tot 200 d. 150 tot 200 spinnen Hoe lang blijven de baby spinnen ongeveer in hun eipakketjes zitten nadat ze geboren worden? a. 1 week b. 1,5 week c. 2 weken d. 2,5 week Zeesterren De gewone zeester Ik zal jullie vertellen over de gewone zeester, deze heet Asterias Rubens. De kleur van deze zeester kan van wit tot bruin zijn, maar meestal is hij rood. Hij komt voor in de Atlantische oceaan, Noordzee en de Oostzee. Ook zijn er zeesterren die in hele koude zeeën en in tropische zeeën leven. De meeste zeesterren hebben vijf armen, maar er zijn er ook met 10 of wel 44 armen daarop zitten wel honderden of duizenden zuignappen. Waarneer een zeester een arm kwijtraakt dan groeit hij vanzelf weer aan of waarneer een zeester in tweeën wordt gedeeld groeien zijnarmen gewoon weer uit tot 5 stuks. Dan heb je dus weer 2 nieuwe zeesterren. De zeester doet zich voortbewegen doormiddel van de zuignappen die onderaan zijn armen zitten. De huid heeft vaak stekels en knobbels en voelt ruw aan, door deze knobbeltjes haalt de ster adem, door zijn armen kan hij ook adem halen de huid die hier weer bovenop zit heeft trilhaar. Als er iets van vuiligheid op zit doet het trilhaar dat weg trillen. De mond zit aan de onderkant in het midden.daar zit ook de maag, waardoor de ster kan eten. Wat eet een zeester? Ik zal vertellen hoe een ster aan zijn eten komt. De meeste sterren eten graag mosselen of visvlees, wanneer de ster een mossel vindt kan hij met zijn voetjes aan de schelpjes trekken Pagina 11

13 zodat hij ietsje open gaat. Hij probeert zijn maag naar buiten te duwen en zo de spleet groter te maken. Wanneer hij open is spuugt de ster er een stof in waardoor de mossel vloeibaar wordt en dus opgegeten kan worden.als de zeester iets eet en er zit iets bij wat hij niet kan eten dan heeft hij bij zijn mond 2 tangetjes zitten die het verwijderen. Zeesterren behoren tot de stekelhuidige zoals bijvoorbeeld de zeekomkommers en de zee-egels.zeesterren hebben geen hoofd of hersenen of ingewikkelde zintuigorganen zoals oren, neus, ogen. Ze krijgen wel prikkels door hun armen wanneer ze in ander water komen of eten vinden!!!! Voortplanting van zeesterren Zeesterren kunnen zich ook voortplanten. De geslachtsklieren zitten in de armen, en de bevruchting vindt in het zeewater plaats. Wanneer een mannetje merkt dat er een vrouwtje in de buurt is laat hij zijn zaadjes los en het vrouwtje laat haar eitjes los. De zeester gaat op het uiteinde van haar armen staan om haar eitjes los te laten. Het vrouwtje laat ongeveer twee en half miljoen eitjes los en het gebeurt meestal 1 keer per jaar. Meestal in het voorjaar. Soorten Zeesterren Er zijn een aantal soorten zeesterren Rode zeester Blauwe zeester Kussenster Stekelster Zonnester Vragen Kan een zeester in een vis aquarium? Nee, zeesterren zijn heel gevoelig voor ontlasting van vissen. Kunnen zeesterren rotsen of koralen omvergooien? Als rotsen of koralen niet stevig zijn kan een zeester dat doen, maar meestal zijn zeesterren heel rustige dieren. Waarom verstoppen zeesterren zich overdag? De meeste nachtdieren bewegen overdag niet veel. Maar toch veel zeesterren gaan wel op zoek naar voedsel omdat ze honger hebben. Pagina 12

14 zeester Lees de tekst en vul de woorden op de goede plaats in. De meeste zeesterren hebben armen, maar er zijn er ook met 10 of wel 44 arm Wanneer een zeester een kwijtraakt dan groeit hij vanzelf weer aan of wannee Dan heb je dus weer nieuwe zeesterren. De zeester doet zich voortbewegen d zeester Wat eet een zeester? a. alleen kleine vissen b. vis en mosselen c. plankton d. mosselen maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Pagina 13

15 Antwoorden soort dier Wat voor soort dier is een konijn? 1. prooidier 2. knaagdier 3. amfibie 4. roofdier konijn Lees de tekst goed en sleep de woorden naar de goed plaats. Konijnen zijn kleine en vaak zachte dieren. Konijnen zijn haasachtigen en alle konijnen en hazen Er zijn zowel tamme konijnen als wilde konijnen. Wilde konijnen komen ook in Nederland voor, v Een konijn staat bekend om zijn grote voortanden. Een konijn heeft namelijk twee grote snijtand kikker Wat eet een kikker? 1. waterplantjes 2. insecten 3. muisjes 4. vissen kikker Wat is een vijand van de kikker? Let op er zijn meerdere antwoorden goed. 1. insecten 2. vogels 3. slangen 4. zoogdieren 5. kikkers Ogen Sommige spinnen, zoals kruisspinnen die in Nederland heel veel voorkomen, kunnen slecht zien. Ze gebruiken vooral hun web om hun omgeving in de gaten te houden. Ondanks dat veel spinnen niet goed kunnen zien hebben toch verreweg de meeste spinnen ogen. Hoeveel ogen hebben de meeste spinnen? spinnen Pagina 14

16 Hoeveel groepen spinnen bestaan er? spinnen Hoeveel eitjes leggen spinnen per keer? tot tot tot tot 200 spinnen Hoe lang blijven de baby spinnen ongeveer in hun eipakketjes zitten nadat ze geboren worden? 1. 1 week 2. 1,5 week 3. 2 weken 4. 2,5 week zeester Lees de tekst en vul de woorden op de goede plaats in. De meeste zeesterren hebben armen, maar er zijn er ook met 10 of wel 44 arm Wanneer een zeester een kwijtraakt dan groeit hij vanzelf weer aan of wannee Dan heb je dus weer nieuwe zeesterren. De zeester doet zich voortbewegen d Juist antwoord: Lees de tekst en vul de woorden op de goede plaats in. De meeste zeesterren hebben vijf (alternatieven: 5) armen, maar er zijn er ook met 10 of wel 44 armen daarop zitten wel honderden of duizenden z Wanneer een zeester een arm kwijtraakt dan groeit hij vanzelf weer aan of wanneer zeester een z (alternatieven: 2) wordt gedeeld groeien zijn armen gewoon weer uit tot 5 stuks. Dan heb je dus weer 2 (alternatieven: twee) nieuwe zeesterren. De zeester doet zich voortbewegen doormiddel van de zuignappen die zeester Wat eet een zeester? 1. alleen kleine vissen 2. vis en mosselen 3. plankton Pagina 15

17 4. mosselen Pagina 16

18 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Daima Martina Laatst gewijzigd 10 juni 2015 om 09:58 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad leerling/student gemiddeld Pagina 17