Masterplan voor de Vallei van de Oude Kale tussen Nevele en Merendree (versie januari 2016)

Transcriptie

1 Masterplan voor de Vallei van de Oude Kale tussen Nevele en Merendree (versie januari 2016) Naar aanleiding van gesprekken tussen Natuurpunt, de gemeente, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) over het beheer en de inrichting van de opgespoten terreinen heeft Natuurpunt een Masterplan uitgewerkt voor het deel van de Vallei van de Oude Kale tussen Nevele en Merendree. In dit artikel lichten we onze visie toe over het opwaarderen van de Vallei van de Oude Kale, waarbij we rekening houden met harde randvoorwaarden zoals de geplande hermeandering van de Oude Kale en oog hebben voor de belangrijkste mogelijke functies van het gebied: landbouw, natuur, recreatie en mobiliteit. Indien je zelf opmerkingen of reacties hebt op deze visie, zijn we steeds bereid deze mee te nemen bij het verfijnen van onze visie en het uitstippelen van een actieplan. Zowel positieve als negatieve opmerkingen zijn welkom op via of 0497/ Situatieschets Tussen Nevele en Merendree ligt een geconcentreerde bundel van wegen en waterwegen: het Schipdonkkanaal met twee trekwegen en de Oude Kale met op haar oevers enkele (onderbroken) trage wegen. Parrallel hieraan lopen op de Wildekouter/Vosselarekouter en de Ossekouter ook nog verschillende autowegen. Dit netwerk aan wegen zit verweven in een ecologisch waardevolle Vallei van de Oude Kale met daarrond landschappelijk en landbouwkundig waardevolle kouters. Momenteel zijn het dorp en de vallei vrijwel volledig afgescheiden van elkaar, zelfs voor fietsers en wandelaars. In Landegem bijvoorbeeld is de westelijke trekweg slechts op 3 plaatsen bereikbaar: aan de waterzuiveringsinstallatie aan de E40, langs de Brouwerijstraat (Landegembrug) en de Spoorwegstraat (spoorwegbrug). Ook de oevers van de Oude Kale en de vallei als geheel zijn nauwelijks toegankelijk. Enkel tussen de Brouwerijstraat en de sporthal ligt een vlot toegankelijk wandel- en fietspad en recent werd daar één bijkomend brugje over de Oude Kale aangelegd om de bossen op de opgespoten terreinen vlotter bereikbaar te maken. Vooral in de dorpskern van Landegem vormt de beperkte toegankelijkheid een knelpunt voor de opwaardering van de vallei. In deze visietekst wordt daarom heel veel aandacht besteed aan de ontsluiting van de vallei, vooral in Landegem. Ontwikkelingsvisie Een betere ontsluiting van de vallei zou een hele meerwaarde betekenen op verschillende vlakken, voornamelijk voor recreatie en mobiliteit. Dit kan gerealiseerd worden met behoud van de landschappelijke waarden, natuurwaarden en landbouwwaarden. Het toegankelijk maken van de opgespoten terreinen en andere delen van de vallei voor recreanten kan de actuele schaarste aan recreatiemogelijkheden oplossen. Door de ligging vlakbij de dorpskern zijn de opgespoten terreinen hiervoor ideaal gelegen. De aanwezigheid van toegankelijk dorpsgroen

2 verhoogt het welzijnsgevoel en resulteert in een actievere, gezondere bevolking. Het creëert tevens een ontmoetingsplaats voor de buurtbewoners, waardoor het sociale netwerk versterkt wordt. Ook op het vlak van mobiliteit kan de herwaardering en de verdere ontwikkeling van een trage wegennetwerk in de vallei een oplossing bieden voor enkele mobiliteitsknelpunten in Nevele. De (her)aanleg van een trage weg op de rechteroever van de Oude Kale kan resulteren in een veilig en vlot toegankelijk (fiets-) alternatief voor de druk bereden as Stationstraat Vosselarestraat. Van hieruit kan tevens een alternatieve toegang tot de gemeenteschool voorzien worden, waardoor de gevaarlijke situatie ter hoogte van de schoolpoorten verbeterd kan worden. De meerwaarde voor mobiliteit en recreatie kan gerealiseerd worden zonder te raken aan de huidige waarde van het gebied. Het landschappelijk (half)open karakter van de Vallei van de Oude Kale en koutergebieden tussen Landegem en Vosselare kan perfect behouden blijven. Hetzelfde geldt voor het behoud van de landbouwwaarden op de kouters: er moet geen waardevolle landbouwgrond opgeofferd worden voor de aanleg van nieuwe verbindingswegen. Wat de natuurwaarden betreft lijkt het openstellen van dit gebied op het eerste zicht nadelig. Met de opstart van een beter beheer van de natuur- en valleigebieden, zowel op de opgespoten terreinen als in de vallei, kan de negatieve impact van verhoogde recreatie en verstoring gecompenseerd worden. Hierbij is het van belang om in de opgespoten terreinen voldoende ontoegankelijk rustgebieden te behouden en aandacht te hebben voor een harmonisch parkbeheer in de toegankelijke zones. De natuurwaarden in de vallei kunnen best verhoogd worden door bijkomende percelen in de vallei als natuurgebied in te richten.

3 Principeschets van het trage wegennetwerk: een hoofdas op de oever van de Oude Kale of aan de rand van de vallei, met talrijke verbindingsassen voor een vlotte bereikbaarheid van de vallei Belangrijkste actiepunten Aanleg van recreatiezones Een recreatiezone wordt best ingericht zo dicht mogelijk bij de potentiële gebruikers. Dit zijn voornamelijk de inwoners van Landegem, de Chiro en de gemeenteschool. Het inrichten van de recreatiezones gebeurt daarom best in de buurt van de dorpskern van Landegem. In dit masterplan wordt het voorstel van Natuurpunt voor een zonering van de opgespoten terreinen van W&Z aangehouden. Hierin onderscheiden we 4 zones: (1) een open speelzone die direct aansluit bij de dorpskern en de Chirolokalen (2) een vrij toegankelijke zone in het bos tussen de open speelzone en het kanaal (3) een zone die opengesteld zal worden voor recreanten op wandel-/ruiter-/fietspaden

4 en (4) een volledig afgesloten rustzone die enkel onder begeleiding van de beheerders toegankelijk is. Gezien de ruimtelijke bestemming als natuurgebied moet bij de inrichting van de open speelzone maximaal rekening gehouden worden met de aanwezige natuurelementen en kan door de aanleg van bv. enkele poelen en ruigtes het natuurlijk karakter versterkt worden. Een recreatief aantrekkelijk blote voetenpad behoort hier tot de mogelijkheden. Ook de Oude Kale (die in de toekomst zal meanderen tussen de open speelzone en de vrij toegankelijke zone in het bos) dient maximaal behouden te worden als natuurlijk element, maar kan geïntegreerd worden in een recreatieparcours. De VMM plant bv. om enkele grote stenen te plaatsen in de Oude Kale ter hoogte van de speelzone. In de Priesteragemeers kan eventueel ook een recreatieve/natuureducatieve zone (bv. blotevoetenpad ) worden aangelegd indien dit wenselijk is voor de gemeenteschool. In het verleden bleek de vraag naar natuureducatieve infrastructuur en/of materiaal (bv. de observatiewand, de natuureducatieve waterkoffer voor de Priesteragemeers) echter gering.

5 Aanleg van trage wegennetwerk Het netwerk van trage wegen kan opgesplitst worden in 4 secties die hieronder besproken worden: - Trage weg langs de Oude Kale tussen de Veldestraat en de spoorweg Dit is een feitelijke weg op percelen van W&Z die met een beter onderhoud direct tot functionele trage weg kan worden omgetoverd. - Trage weg tussen de spoorweg en de Brouwerijstraat Dit deel bestaat uit (1) een goed onderhouden feitelijke weg tussen de Brouwerijstraat en de sporthal, (2) een strook tussen de sporthal en Chemin 19 op percelen van W&Z

6 die met een relatief kleine investering opnieuw als trage weg kan worden ingericht en (3) een deel waar nog geen (evidente) verbindingen zijn. Door de verschillende bestaande verbindingen met de Stationsstraat wordt een groot deel van deze trage weg nu al goed ontsloten. Bijkomende verbindingen zouden zorgen voor een nog betere toegankelijkheid. - Trage weg tussen de Brouwerijstraat en de E40 Dit traject bestaat nog niet, maar de realisatie hiervan zou een grote meerwaarde betekenen voor Landegem, zowel naar recreatie, functionele fietsverbinding als het oplossen van een verkeersknelpunt aan de gemeenteschool. De school kan dan namelijk via een vlonderpad voor voetgangers en fietsers verbonden worden met de toekomstige trage weg langs de Oude Kale. Via deze weg wordt de Priesteragemeers ook vlotter toegankelijk, waardoor de inwoners beter kunnen genieten van pracht van dit natuurgebiedje. - Trage weg tussen de E40 en de Biebuyckstraat Momenteel liggen er in de zone tussen de E40 en de Biebuyckstraat enkele fragmenten van officiële trage wegen op de grens tussen kouter en vallei. Een doorlopende trage weg tussen de E40 (startend aan de nieuwe vistrap) en de Biebuckstraat zou een meerwaarde zijn voor trage mobiliteit en recreatiemogelijkheden. Behoud van het landschappelijke waarde, landbouwwaarden op de kouters en natuurwaarden in de vallei. Tussen Nevele en Landegem ligt een half-open valleilandschap dat via een vrijwel intacte steilrand overgaat in koutergebied. In het masterplan worden deze landschapstypes maximaal versterkt en blijven de open kouters behouden als landbouwgebied. Het gemeentelijk natuurreservaat Priesteragemeers bestaat uit een zeer waardevolle dotterhooilandvegetatie in overgang naar vossenstaartgrasland, met enkele waardevolle structuurelementen zoals houtkanten, ruigtes en rietvegetaties. Deze vegetatie dient absoluut behouden te blijven en zal uitgebreid worden richting E40 indien zich daar opportuniteiten voordoen. De opgespoten terreinen tussen Landegem en Merendree werden spontaan gekoloniseerd door schietwilgen. Grote delen van deze terreinen hebben een relatief soortenarme kruidlaag en zijn matig waardevol. In deze gebieden zijn mogelijkheden voor recreatief medegebruik zonder veel hinder voor de natuur op te leveren. Lokaal is de kruidlaag echter wel heel soortenrijk en neigt de begroeiing naar een nitrofiel alluviaal elzenbos. Dit is vooral het geval ten noorden van de spoorweg en op de laagst gelegen, vochtigste delen tussen de spoorweg en de Brouwerijstraat. Deze zeer waardevolle vegetatie dient absoluut behouden te blijven en zo mogelijk uitgebreid te worden.

7