Barometer Internationale Samenwerking 2009 NCDO Onderzoeksrapport

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Barometer Internationale Samenwerking 2009 NCDO Onderzoeksrapport"

Transcriptie

1 bezoekadres Marnixkade ZL Amsterdam postadres Postbus MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0) F +31 (0) W Barometer Internationale Samenwerking 2009 NCDO Onderzoeksrapport Amsterdam, september 2009 Projectnummer: M4260 drs. Lonneke Gijsbers drs. Bram van der Lelij Bankrelatie: Rabobank , IBAN: NL77 RABO , BIC/SWIFT: RABONL2U. Motivaction International B.V. KvK Amsterdam: Prijsopgaven en leveringen geschieden conform de Leveringsvoorwaarden gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam.

2 Dit rapport is opgesteld door Motivaction International B.V. Wij verzoeken de opdrachtgever bij publicatie Motivaction als bron te vermelden. Voor de opdrachtgever is een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst op aanvraag verkrijgbaar.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond van het onderzoek Methode van onderzoek Leeswijzer 4 2 Samenvatting en conclusies Barometer Internationale Samenwerking Nederlandse bevolking Houding ten opzichte van internationale samenwerking Probleem, werkwijze en actoren Millenniumdoelen Budget voor internationale samenwerking Eigen bijdrage op gebied van internationale samenwerking Algemene conclusies Barometer Internationale Samenwerking jongeren Houding ten opzichte van internationale samenwerking Probleem, werkwijze en actoren Millenniumdoelen Budget voor internationale samenwerking Eigen bijdrage aan internationale samenwerking Algemene conclusies Verdiepende thema's Persoonlijke kenmerken versus kennis, houding en gedrag Relatie tussen kennis en houding Relatie tussen houding en gedrag Relatie tussen probleem, werkwijze en actoren Gedrag versus de meningen over de hoogte en besteding van budget(ten) voor ontwikkelingssamenwerking Algemene conclusies 18 3 Barometer Internationale Samenwerking Nederlandse bevolking Inleiding Houding ten opzichte van internationale samenwerking Het belang van internationale samenwerking Effectiviteit van internationale samenwerking Stellingen over internationale samenwerking Probleem, werkwijze en actoren Grootste probleem dat in ontwikkelingslanden speelt Bijdrage van verschillende werkwijzen Meest geschikte actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven Samenhang tussen probleem, werkwijze en actoren Millenniumdoelen Vergelijking millenniumdoelen met voorgaande jaren Budget voor internationale samenwerking Steun voor Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking Vergelijking budgetvraag met voorgaande jaren 32

4 3.5.3 Besteding van ontwikkelingsgelden Eigen bijdrage op gebied van internationale samenwerking Activiteiten waaraan is deelgenomen in de afgelopen 12 maanden Bekendheid van de minister Algemene conclusies 36 4 Barometer Internationale Samenwerking jongeren Inleiding Houding tegenover internationale samenwerking Het belang van internationale samenwerking Effectiviteit van internationale samenwerking Stellingen over internationale samenwerking Probleem, werkwijze en actoren Grootste probleem in ontwikkelingslanden Bijdrage van verschillende werkwijzen Meest geschikte actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven Millenniumdoelen Budget voor internationale samenwerking Steun voor Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking Besteding van ontwikkelingsgelden Eigen bijdrage aan internationale samenwerking Activiteiten waaraan jongeren de afgelopen 12 maanden deelnamen Bekendheid met de minister Algemene conclusies 50 5 Verdiepende thema's Inleiding Persoonlijke kenmerken versus kennis, houding en gedrag Betrokkenheid bij de omgeving Geloof of levensovertuiging Sekse Inkomenshoogte Leeftijd Mentality-milieu Opleidingsniveau Type respondent: de twee uitersten in kennis, houding en gedrag op het gebied van internationale samenwerking Relatie tussen kennis en houding Relatie tussen houding en gedrag Probleem, oplossing en geschikte actoren Gedrag versus mening over hoogte en besteding van budget(ten) voor 5.7 ontwikkelingssamenwerking Algemene conclusies 63 65

5 Bijlage 1: Vergelijking budgetvraag 2008 met en zonder schriftelijke respons Bijlage 2: Weegspecificaties Bijlage 3: Responsoverzicht Bijlage 4: Achtergrond Mentality Bijlage 5: Rechte tellingen NL representatief Bijlage 6: Groepentoetsen jongeren vs. 30-plussers Bijlage 7: Groepentoetsen hoofdstuk 5 Bijlage 8: Vragenlijst

6

7 1 Inleiding In opdracht van NCDO heeft Motivaction International B.V. onderzoek uitgevoerd naar de betrokkenheid bij internationale samenwerking onder de Nederlandse bevolking in de Barometer Internationale Samenwerking Dit onderzoek vormt de vierde in een reeks jaarlijks te verrichten metingen. Het eerste onderzoek heeft in 2006 plaatsgevonden. Dit jaar zijn de vragen ten opzichte van voorgaande jaren herzien. Deze herziening is ingegeven door: - De ervaringen uit voorgaande metingen - Het streven naar een herziene barometer met vragen die vanaf nu hetzelfde kunnen blijven en periodiek gesteld kunnen worden. - Voortschrijdend inzicht met betrekking tot het meten van betrokkenheid van internationale samenwerking - De behoefte aan nadere analyse van de onderzoeksresultaten op onderlinge samenhang (correlatie) en analyse van kenmerken van respondenten 1.1 Achtergrond van het onderzoek NCDO staat voor Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling. NCDO betrekt mensen in Nederland bij internationale samenwerking en ondersteunt hen met informatie, subsidie en adviezen. De millenniumdoelen zijn de leidraad voor alle activiteiten. Deze doelen zijn in 2000 door 189 landen afgesproken om zo vóór 2015 de wereldwijde armoede te halveren. Om draagvlak voor internationale samenwerking te vergroten, en om meer bekendheid te geven aan de millenniumdoelen, organiseert NCDO campagnes, debatten, onderwijsactiviteiten, exposities, mediaproducties en culturele projecten. Ook brengt NCDO de inspanningen van overheid en burgers om de millenniumdoelen te bereiken onder de aandacht. NCDO helpt mensen en organisaties in Nederland die zich inzetten voor de verbetering van de positie van mensen in ontwikkelingslanden. Deze lokale ontwikkelingsprojecten worden ondersteund met advies en subsidie. Bovenstaande taken worden gefinancierd door de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Om inzicht te krijgen in het maatschappelijke draagvlak voor internationale samenwerking en aanknopingspunten te verkrijgen voor handhaving en versterking hiervan, peilt NCDO sinds 2006 jaarlijks hoe het staat met de betrokkenheid van het Nederlandse publiek bij internationale samenwerking door middel van grootschalig, empirisch onderzoek onder de bevolking in de Barometer Internationale Samenwerking. 1

8 De doelstelling van het onderzoek is: Het in kaart brengen van de houding en in mindere mate ook de kennis en het gedrag van Nederlandse burgers, en in het bijzonder van jongeren tot 30 jaar ten opzichte van Internationale Samenwerking. De vraagstelling luidt: - Wat is de stand van zaken met betrekking tot de houding en in mindere mate ook de kennis en het gedrag onder het Nederlandse publiek ten aanzien van internationale samenwerking? - Wat is de stand van zaken met betrekking tot de houding en in mindere mate ook de kennis en het gedrag onder jongeren tot 30 jaar in vergelijking met 30-plussers ten aanzien van internationale samenwerking? - Is er sprake van samenhang (correlatie) tussen antwoorden op bepaalde vragen, en tussen de antwoorden en achtergrondkenmerken van de respondent? Het publiek zijn vragen voorgelegd over de volgende thema s: - Houding: mening over het belang en de bijdrage van internationale samenwerking en reactie op stelling over internationale samenwerking - Problemen, oplossingsrichtingen en ontwikkelingsactoren - Budget voor internationale samenwerking en de besteding van dat budget - De millenniumdoelen - Mondiale oriëntatie en de eigen bijdrage aan internationale samenwerking Uit voorgaande jaren (2006, 2007 en 2008) zijn vragen over de hoogte van het budget en de bekendheid van de millenniumdoelen behouden. De verschuivingen in de antwoorden zullen dan ook gerapporteerd worden. De volledige vragenlijst zoals deze is voorgelegd aan de respondenten is te vinden in bijlage 8. 2

9 1.2 Methode van onderzoek Er zijn twee steekproeven getrokken: Nederland representatief van n=1546 en een additionele steekproef (boost) onder jongeren van n=533. Het veldwerk heeft plaatsgevonden in juni Voor de dataverzameling is een steekproef getrokken uit het StemPunt.nu-panel van Motivaction. De data is online verzameld. Van alle respondenten waren zowel sociodemografische kenmerken als Mentality-milieu al bekend. Nederland representatief Eerdere jaren is gebruikgemaakt van een mixed-mode-opzet (online en schriftelijk) die representatief is voor de Nederlandse bevolking van jaar. Dit jaar is gekozen voor een online webmeting die representatief is voor de Nederlandse bevolking in de leeftijd van jaar. Deze keuze is gemaakt om de volgende redenen: - Dit jaar is de vragenlijst voor een grotendeels herzien en zal veel minder vergeleken worden met voorgaande jaren. Alleen de vraag of het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingshulp verhoogd, verlaagd of gelijk moet blijven en vragen over de millenniumdoelen worden vergeleken. - In een schriftelijke vragenlijst kunnen we niet voorkomen dat de respondent heen en weer bladert, of alvast vooruit leest. Dit kan de antwoorden beïnvloeden (met name bij de twee varianten van de budgetvraag die dit jaar gesteld worden). - Op basis van de antwoorden op de budgetvraag in 2008 is bekeken of de schriftelijke meting sterk van invloed is op de resultaten. Deze invloed bleek zeer beperkt (maximaal 0.6% tussen antwoorden met en zonder schriftelijke respons), zie bijlage 1. Boost jongeren Daarnaast is dit jaar extra aandacht besteed aan het draagvlak onder jongeren (15 30 jaar). In de representatieve steekproef zit al een deel van de jongeren. Dit deel is niet groot genoeg om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over jongeren in het algemeen. Daarom zijn er extra jongeren in het onderzoek betrokken door middel van een boost van n=533. In totaal zijn 801 jongeren in het onderzoek betrokken. Weging Er is een weging uitgevoerd om de data zo representatief mogelijk te maken voor de Nederlandse bevolking. Tevens zijn er aparte wegingen uitgevoerd voor (1) jongeren, die deels afkomstig zijn uit de boost en deels uit de Nederlands representatieve steekproef en (2) 30-plussers. De volgende weegvariabelen zijn gehanteerd: geslacht, leeftijd, opleiding, Nielsen-regio, Mentality en de meest recente peiling van de Tweede Kamerverkiezingen (alleen voor deel Nederland representatief). In bijlage 2 zijn de weegspecificaties voor de drie wegingen te vinden. 3

10 1.3 Leeswijzer In dit rapport worden de resultaten van de Barometer Internationale Samenwerking 2009 beschreven. De belangrijkste resultaten zijn te vinden in hoofdstuk 2 Samenvatting en conclusies. In hoofdstuk 3 gaan we uitgebreid in op de resultaten van het onderzoek onder de gehele bevolking. Dit hoofdstuk bevat tekst en tabellen met rechte tellingen voor alle vragen die in de huidige meting zijn gesteld. In hoofdstuk 4 worden jongeren en 30- plussers met elkaar vergeleken. Ook hier zijn de tabellen met rechte tellingen in de tekst opgenomen. In hoofdstuk 5 worden een vijftal thema's besproken waarin voornamelijk mogelijke verbanden getoetst worden. De tabellen behorende bij dit hoofdstuk zijn in bijlage 7 te vinden. In bijlage 4 is achtergrondinformatie opgenomen over het Mentality-model en de 8 milieus. In bijlage 5 en 6 zijn twee tabellensets te vinden: rechte tellingen voor Nederland representatief en tabellen waarin is getoetst naar leeftijd (jongeren versus 30-plussers). In bijlage 7 zijn de tabellen behorende bij hoofdstuk 5 opgenomen. Voor de tabellen die in het rapport weergegeven worden zijn sommige vraagstellingen ingekort en antwoordcategorieën samengevoegd. Sommige vragen zijn met een inleidende tekst aan de respondenten voorgelegd. Deze teksten zijn niet altijd weergegeven in de tabellen. De complete vragenlijst, zoals deze aan de respondenten is voorgelegd is te vinden in bijlage 8. Significante verschillen worden in het rapport met een kleur aangeven. Hierbij geldt: rood is meer dan het gemiddelde, blauw is minder dan het gemiddelde. Met een significant effect wordt bedoeld dat het gevonden effect van een onafhankelijke variabele, zoals leeftijd, op een afhankelijke variabele, bijvoorbeeld houding, niet op toeval berust. In dit onderzoek is een betrouwbaarheidsgrens gekozen van 95%. Indien in dit rapport verschillen besproken worden die niet significant zijn, wordt dit expliciet vermeld. 4

11 2 Samenvatting en conclusies In dit hoofdstuk wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten en conclusies van de Barometer Internationale Samenwerking Hierbij wordt de opzet van de rest van het rapport gevolgd. Eerst zullen de belangrijkste resultaten voor de Nederlandse bevolking besproken worden (H3). Vervolgens wordt ingegaan op de jongeren (H4) en ten slotte zullen een vijftal thema's besproken worden waarin mogelijke verbanden getoetst worden (H5). De belangrijkste resultaten worden puntsgewijs weergegeven en telkens ingeleid met de conclusie. Elke paragraaf wordt afgesloten met een subparagraaf 'Algemene conclusies'. 2.1 Barometer Internationale Samenwerking Nederlandse bevolking Houding ten opzichte van internationale samenwerking Het belang van internationale samenwerking 68% van de Nederlanders vindt het (zeer) belangrijk om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen. - Van deze 68% vindt 50% het 'zeer belangrijk' om mensen in arme landen te helpen en 18% vindt het 'belangrijk'. 23% neemt een neutraal standpunt in en slechts 7% vindt dit (zeer) onbelangrijk. Effectiviteit van internationale samenwerking Het merendeel van de Nederlanders denkt dat ontwikkelingssamenwerking deels bijdraagt aan de verbetering van de leefomstandigheden van mensen in ontwikkelingslanden. Een minderheid is geheel overtuigd van deze bijdrage. - 14% van de Nederlanders heeft het idee dat ontwikkelingssamenwerking niet bijdraagt aan een structurele verbetering van de leefomstandigheden in ontwikkelingslanden. 18% denkt van wel en 60% denkt dat het deels bijdraagt. 8% heeft hierover geen mening. Stellingen over internationale samenwerking De meerderheid van de Nederlanders vindt dat er hulp geboden moet worden aan mensen in ontwikkelingslanden. Ondanks dat Nederlanders niet overtuigd zijn van de oplosbaarheid van het armoedeprobleem, hebben zij een overwegend positieve houding ten opzichte van internationale samenwerking. - 64% is het eens met de stelling dat problemen in ontwikkelingslanden zo groot zijn dat we niet kunnen toekijken zonder te helpen. - 34% is het eens met de stelling dat het armoedeprobleem niet op te lossen is en 27% is het daarmee oneens. - 42% vindt dat geld geven aan ontwikkelingslanden zin heeft. 19% is het hiermee oneens. 5

12 - 50% vindt dat het mede door het handelen en het beleid van rijkere landen komt dat arme landen arm zijn. 17% is het hier mee oneens. - 10% vindt dat ontwikkelingslanden hun problemen alleen moeten oplossen en 62% is het hiermee oneens. - 63% vindt dat het oplossen van armoede in ontwikkelingslanden ook in het belang is van de rijkere landen. 10% is het hier mee oneens. - 23% vindt dat er geen geld moet gaan naar ontwikkelingslanden zolang er in Nederland mensen in armoede leven. 44% is het hier mee oneens Probleem, werkwijze en actoren Grootste probleem dat in ontwikkelingslanden speelt 'Gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen' en 'goed beleid en openbaar bestuur' worden als grootste problemen in ontwikkelingslanden gezien. - 30% van de Nederlanders vindt 'gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur' het grootste probleem dat in ontwikkelingslanden speelt. - 27% vindt gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen het grootste probleem Bijdrage van verschillende werkwijzen Werkwijzen waarvan veel bijdrage wordt verwacht met betrekking tot het ontwikkelen van een land en armoedebestrijding zijn: het financieren van projecten gericht op structurele armoedebestrijding en maatschappijopbouw, en het uitzenden van deskundigen. - 53% van de bevolking denkt dat het financieren van projecten gericht op structurele armoedebestrijding (zeer) veel bijdraagt aan de ontwikkeling en armoedebestrijding in een land. - Volgens 50% draagt het uitzenden van deskundigen (zeer) veel bij. - 49% denkt dat het financieren van projecten gericht op maatschappijopbouw (zeer) veel bijdraagt. - Door een kleiner deel van de bevolking wordt (zeer) veel bijdrage verwacht van het verlenen van noodhulp (24%), lobby en beleidsbeinvloeding (20%), en van bewustwordingsactiviteiten rond internationale samenwerking in Nederland (17%). Meest geschikte actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven Internationale organisaties en professionele ontwikkelingsorganisaties worden het vaakst als meest geschikte actoren gezien. - 48% van de Nederlanders denkt dat internationale organisaties het meest geschikt zijn om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. - Eveneens 48% denkt dat professionele organisaties het meest geschikt zijn. (Er waren meerdere antwoorden mogelijk). - Daarnaast werden door meer dan 10% genoemd: maatschappelijke instellingen en organisaties (18%), hulpinitiatieven van particulieren (14%), nationale overheid (13%) en het bedrijfsleven (13%). Lo- 6

13 2.1.3 Millenniumdoelen kale overheden als provincies en gemeenten werden door 4% als meest geschikt genoemd. Ongeveer een kwart van de bevolking kan minimaal één millenniumdoel noemen - 23% van de Nederlanders geeft aan wel eens van de millenniumdoelen gehoord te hebben en 24% weet het niet zeker maar 'gelooft van wel'. 45% van de bevolking heeft nog nooit van de millenniumdoelen gehoord. - 51% van degenen die (denken) wel eens van de millenniumdoelen (te) hebben gehoord kan minimaal één millenniumdoel noemen. Dit komt neer op bijna een kwart van de totale bevolking. Verdeeldheid over haalbaarheid van de millenniumdoelen - Nederlanders hebben het grootste vertrouwen in het behalen van de volgende millenniumdoelen: minder kindersterfte (34% denkt dat dit, waarschijnlijk, behaald zal worden in 2015) en minder moedersterfte (zal volgens 32% behaald worden). Voor alle andere doelen geldt dat meer Nederlanders denken dat ze niet behaald worden dan dat ze wel behaald zullen worden. Vergelijking millenniumdoelen met voorgaande jaren Millenniumdoelen zijn in bekendheid toegenomen. - 23% van de bevolking heeft zoals gezegd wel eens van millenniumdoelen gehoord en 24% weet het niet zeker, maar 'gelooft van wel'. In 2008 gold dit voor respectievelijk 12% en 21%. Hier is dus sprake van een behoorlijke toename. In de jaren zagen we ook al een gestage toename. - Het percentage Nederlanders dat minimaal één van de acht millenniumdoelen kan noemen is ook gestegen. Dit is 24% ten opzichte van 18% in 2008, 15% in 2007 en 12% in Millenniumdoelen die in bekendheid zijn toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren ( ) zijn: minder kindersterfte (genoemd door 21%), gelijke rechten voor mannen en vrouwen (genoemd door 14%), terugdringen moedersterfte (genoemd door 12%) Budget voor internationale samenwerking Steun voor Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking De meerderheid van de Nederlanders vindt dat het budget gelijk moet blijven of verhoogd moet worden. - 34% van de Nederlanders vindt dat de Nederlandse ontwikkelingshulp verminderd moet worden, 56% vindt dat deze gelijk moet blijven en 10% dat deze vergroot moet worden. 7

14 Vergelijking budgetvraag met voorgaande jaren De steun voor het Nederlands overheidsbudget is door de jaren heen niet veel veranderd. - In 2009 zien we dat 66% van de bevolking vindt dat het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking gelijk moet blijven of verhoogd moet worden. Hierin zijn geen grote verschillen met voorgaande jaren ( ). - In vergelijking met voorgaande jaren is het aandeel van de Nederlanders dat het budget gelijk wil houden iets vergroot. Het aandeel dat het budget wil vergroten is iets verkleind. Besteding van ontwikkelingsgelden Volgens Nederlanders worden budgetten voor ontwikkelingssamenwerking het beste besteed door particulieren en door maatschappelijke en professionele ontwikkelingsorganisaties. - 49% denkt dat professionele organisaties hun budget (zeer) goed besteden. Evenveel mensen denken dat particulieren en maatschappelijke organisaties hun budget (zeer) goed besteden. Van internationale organisaties en de Nederlandse overheid denkt respectievelijk 33% en 28% dat budgetten (zeer) goed besteed worden Eigen bijdrage op gebied van internationale samenwerking Activiteiten waaraan is deelgenomen in de afgelopen 12 maanden Bijna driekwart van de bevolking doet iets op het gebied van internationale samenwerking. Losse donaties (geld en goederen) en loterijen meest populair. - 38% van de Nederlanders heeft in de afgelopen 12 maanden via losse donaties geld gegeven aan een goed doel op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. 34% heeft goederen gedoneerd en ook 34% deed mee aan een loterij die goede doelen steunt. - 22% van de bevolking heeft de afgelopen 12 maanden fairtradeproducten gekocht. 20% is (vaste) donateur van een ontwikkelingsorganisatie. Bekendheid van de minister Om zicht te krijgen op het algemene kennispeil ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking, is aan de respondenten de vraag voorgelegd of zij weten wie de minister voor ontwikkelingssamenwerking is. Bijna een kwart van de bevolking kan de naam van de minister van ontwikkelingssamenwerking noemen - 25% van de Nederlanders zegt te weten hoe de minister van ontwikkelingssamenwerking heet. Van deze 25% noemt 93% spontaan ook daadwerkelijk minister Koenders. 8

15 2.1.6 Algemene conclusies Ondanks dat Nederlanders niet overtuigd zijn van de oplosbaarheid van de problemen, hebben zij een overwegend positieve houding ten opzichte van internationale samenwerking. Uit de Barometer Internationale Samenwerking 2009 blijkt dat zij niet overtuigd zijn van de oplosbaarheid van problemen in ontwikkelingslanden en twijfels hebben over de effectiviteit van internationale samenwerking en het behalen van de millenniumdoelen. Dit betekent echter niet dat de rijkere landen ontwikkelingslanden de rug toe mogen keren. Geld geven heeft zin en arme landen moeten geholpen worden zich te ontwikkelen. Het merendeel van de bevolking vindt dan ook dat het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking minimaal gelijk moet blijven. De steun voor het Nederlands overheidsbudget is door de jaren heen niet veel veranderd ( ). Naast een overwegend positieve houding en een meerderheid die het budget steunt, heeft ook een aanzienlijk deel van de Nederlanders (72%) in de afgelopen 12 maanden een eigen bijdrage geleverd op dit gebied. Wat is volgens Nederlanders het grootse probleem, de beste werkwijze en de meest geschikte partij om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven? Aan de respondenten zijn een aantal problemen voorgelegd en vervolgens is hen gevraagd wat men als grootste probleem ziet in ontwikkelingslanden. Twee problemen worden het vaakst genoemd: 30% van de Nederlanders vindt dat 'gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur' het grootste probleem is en 27% ziet 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen' als grootste probleem. Nederlanders verwachten de grootste bijdrage van werkwijzen die gericht zijn op het financieren van projecten die gericht zijn op structurele armoedebestrijding en maatschappijopbouw. Ook wordt vaak een bijdrage verwacht van het uitzenden van deskundigen. Nederlanders hebben veel vertrouwen in professionele ontwikkelingsorganisaties. Zij worden zowel gezien als geschikte actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven als een partij die hun budgetten goed besteden. Internationale organisaties worden naast professionele ontwikkelingsorganisaties vaak geschikt gevonden om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. Van particuliere en maatschappelijke organisaties wordt net als van professionele ontwikkelingsorganisaties vaak gedacht dat zij hun budget goed besteden. Ondanks een aanzienlijke stijging in de bekendheid van de millenniumdoelen ten opzichte van eerdere jaren ( ), kan nog steeds maar een kwart van de bevolking spontaan een millenniumdoel noemen. Ook ongeveer een kwart weet hoe de minister van ontwikkelingssamenwerking heet. 9

16 2.2 Barometer Internationale Samenwerking jongeren Houding ten opzichte van internationale samenwerking Het belang van internationale samenwerking Het merendeel van de jongeren vindt het, net als 30-plussers, belangrijk om hulp te bieden aan ontwikkelingslanden. - 12% van de jongeren vindt het (zeer) onbelangrijk om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen. Van de 30-plussers vindt 7% dit (zeer) onbelangrijk. Het merendeel van de jongeren, vindt net als 30-plussers dat dit (zeer) belangrijk is: respectievelijk 64% en 66%. Effectiviteit van internationale samenwerking Iets meer jongeren dan 30-plussers denken dat ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan een structurele verbetering van leefomstandigheden. - 21% heeft het idee dat ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan een structurele verbetering van de leefomstandigheden in ontwikkelingslanden. Onder 30-plussers is dit 16%. Stellingen over internationale samenwerking Jongeren zijn positiever over de oplosbaarheid van het armoedeprobleem en de zin van geld geven. - Jongeren zijn het minder vaak eens met de stelling dat het armoedeprobleem niet op te lossen valt (30% vs. 35% van de 30-plussers). - Ook ontkennen zij minder vaak dat geld geven aan ontwikkelingssamenwerking zin heeft dan 30-plussers (16% vs. 22%). Jongeren vinden net als 30-plussers dat er hulp geboden moet worden aan ontwikkelingslanden. Jong en oud hebben dezelfde meningen over de volgende stellingen: - De problemen in ontwikkelingslanden zijn zo groot dat we niet kunnen toekijken zonder te helpen (beide groepen 61% (zeer) mee eens) - Ontwikkelingslanden moeten hun problemen alleen oplossen (resp. 60% en 61% (zeer) mee oneens) - Het oplossen van armoede in ontwikkelingslanden is ook in het belang van de rijkere landen (resp. 58% en 62% (zeer) mee eens) - Zolang in Nederland mensen in armoede leven, moet er geen geld naar ontwikkelingssamenwerking gaan (resp. 44% en 41% is het hier (zeer) mee oneens, 34% en 32% is neutraal of heeft geen mening en 22% en 26% is het hier (zeer) mee eens). 10

17 2.2.2 Probleem, werkwijze en actoren Grootste probleem dat in ontwikkelingslanden speelt Jongeren noemen net als 30-plussers 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen' en 'gebrek aan goed beleid en openbaar bestuur' als grootste problemen in ontwikkelingslanden. Welk van de twee problemen het vaakst genoemd wordt verschilt. Jongeren noemen 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen' het vaakst en 30-plussers 'gebrek aan goed beleid en openbaar bestuur'. - 33% van de jongeren vindt gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen het grootste probleem dat in ontwikkelingslanden speelt. Op de tweede plaats komt 'gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur' (genoemd door 27%). - Voor 30-plussers is dit juist omgekeerd. 32% van hen noemt 'gebrek aan goed beleid en openbaar bestuur' als belangrijkste probleem en 23% noemt 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen'. Bijdrage van verschillende werkwijzen Er zijn veel overeenkomsten tussen jongeren en 30-plussers en hun ideeën over de bijdrage van verschillende werkwijzen aan de ontwikkeling van een land en armoedebestrijding. Jongeren zijn positiever over noodhulp dan 30- plussers. - 31% van de jongeren vindt dat het verlenen van noodhulp (zeer) veel bijdraagt aan het ontwikkelen van een land en armoede helpt te bestrijden. Van de 30-plussers deelt 22% deze mening. - Verder zijn er geen opvallende verschillen. Ook jongeren denken het vaakst dat het financieren van projecten gericht op structurele armoedebestrijding (53%) of maatschappijopbouw (48%) en het uitzenden van deskundigen (45%) (zeer) veel bijdragen. Meest geschikte actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven Jongeren zijn iets positiever over de geschiktheid van de verschillende actoren om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. - Jongeren vinden net als 30-plussers internationale organisaties en professionele ontwikkelingsorganisaties het meest geschikt om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven (resp. 49% en 48%; er waren meerdere antwoorden mogelijk). - Jongeren zijn over het algemeen wat positiever over alle actoren. Zo vindt bijvoorbeeld 16% van de jongeren de nationale overheid het meest geschikt, vs. 11% van de 30-plussers. 17% vindt het bedrijfsleven meer geschikt, vs. 13% van de 30-plussers. 11

18 2.2.3 Millenniumdoelen Er zijn geen verschillen in de bekendheid van de millenniumdoelen tussen jongeren en 30-plussers. Wel hebben jongeren meer vertrouwen in de haalbaarheid van de millenniumdoelen. Jongeren hebben net als 30-plussers vaker van de millenniumdoelen gehoord dan in % van de jongeren heeft wel eens van millenniumdoelen gehoord, net als 23% van de 30-plussers. Nog eens 24% van zowel de jongeren als 30-plussers weet het niet zeker, maar 'gelooft wel eens' van de millenniumdoelen gehoord te hebben. - In 2007 dacht 35% wel eens van de millenniumdoelen te hebben gehoord. De bekendheid in 2009 ligt dus een stuk hoger (49%). - Er zijn geen duidelijke verschillen tussen de millenniumdoelen die jongeren en 30-plussers noemen. Beiden noemen ongeveer even vaak dezelfde doelen, met aan kop 'armoede en honger verminderen'. - Jongeren zijn positiever over de haalbaarheid van vrijwel elk millenniumdoel. Het grootste verschil zien we bij 'het verminderen van moedersterfte'. 38% van de jongeren denkt dat dit gehaald zal worden, tegenover 27% van de 30-plussers Budget voor internationale samenwerking Steun voor Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking Meer steun onder jongeren voor verhoging van het budget voor ontwikkelingshulp. Geen veranderingen ten opzichte van Jongeren vinden vaker dan 30-plussers dat de Nederlandse ontwikkelingshulp vergroot moet worden (15% vs. 8% van de 30- plussers) of gelijk moet blijven (60% vs. 52%). 25% van de jongeren en 39% van de 30-plussers vindt dat de ontwikkelingshulp verminderd moet worden. - In 2007 vond 17% van de jongeren dat de Nederlandse ontwikkelingshulp vergroot moest worden. 56% vond dat deze gelijk moest blijven en 27% vond dat deze verminderd moest worden. We zien hierin weinig verschillen met Besteding van ontwikkelingsgelden Jongeren hebben meer vertrouwen in besteding van ontwikkelingsbudgetten. - Jongeren vinden vaker dan 30-plussers dat internationale organisaties hun budget (zeer) goed besteden (45% vs. 27%). Hetzelfde geldt voor professionele ontwikkelingsorganisaties (55% vs. 45%) en voor de nationale Nederlandse overheid (33% vs. 25%). 12

19 2.2.5 Eigen bijdrage aan internationale samenwerking Activiteiten waaraan is deelgenomen in de afgelopen 12 maanden Jongeren zijn vaker op zoek geweest naar informatie over ontwikkelingslanden, maar hebben minder vaak financiële bijdragen gedaan op het gebied van ontwikkelingshulp. - Van de activiteiten die voorgelegd zijn, hebben jongeren het vaakst een bijdrage geleverd via losse donaties (33%) en donaties van goederen (27%). 30-plussers deden dit iets vaker. Van hen deed 38% een losse donatie en 35% heeft goederen gedoneerd. - Jongeren hebben in de afgelopen 12 maanden wel iets vaker tvprogramma's bekeken, een artikel of een boek gelezen of via internet informatie gezocht over ontwikkelingslanden (18% tegenover 12% van de 30-plussers). Bekendheid met de minister Om zicht te krijgen op het algemene kennispeil ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking, is aan de jongeren de vraag voorgelegd of zij weten wie de minister voor ontwikkelingssamenwerking is. Jongeren zijn minder bekend met de minister van ontwikkelingssamenwerking, Bert Koenders. - 19% van de jongeren geeft aan te weten hoe de minister voor ontwikkelingssamenwerking heet, ten opzichte van 28% van de 30- plussers Algemene conclusies We zien zowel overeenkomsten als verschillen in de houding van jongeren en 30-plussers ten opzichte van internationale samenwerking. Jongeren vinden net als 30-plussers dat het belangrijk is om hulp te bieden aan ontwikkelingslanden. Wat opvalt aan de jongeren is dat zij positiever zijn over de effectiviteit van internationale samenwerking en de oplosbaarheid van het armoedeprobleem dan 30-plussers. Ze vinden daarnaast vaker dat het zin heeft om geld te geven aan ontwikkelingssamenwerking. Ook zijn ze vaker van mening dat het Nederlands overheidsbudget voor internationale samenwerking verhoogd moet worden of gelijk moet blijven. Zelf hebben jongeren in de afgelopen 12 maanden minder vaak geld of goederen gedoneerd, wel hebben ze vaker gezocht naar informatie over ontwikkelingslanden. Wat is volgens jongeren het grootse probleem, de beste werkwijze en de meest geschikte partij om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven? Jongeren noemen net als 30-plussers het vaakst 'gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur' en 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen' als grootste probleem in ontwikkelingslanden, maar de nadruk verschilt. Jongeren vinden vaker dat gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke bronnen het grootste probleem is, terwijl 30-plussers juist vaker vinden dat dit gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur is. De ideeën van jongeren over de bijdrage van verschillende werkwijzen wijken niet af van de ideeën van 30-plussers, behalve over noodhulp. Jonge- 13

20 ren zijn positiever over de bijdrage van noodhulp aan de ontwikkeling en armoedebestrijding in een land. Ten aanzien van de verschillende actoren op het gebied van internationale samenwerking zijn jongeren significant positiever over het bedrijfsleven en de nationale overheid. De hogere percentages (niet significant) bij bijna alle andere actoren doet vermoeden dat jongeren over het algemeen meer vertrouwen hebben in de voorgelegde partijen. Ook zien we dat jongeren meer vertrouwen hebben in de besteding van ontwikkelingsbudgetten door verschillende partijen dan 30-plussers. Net als 30-plussers hebben jongeren veel vertrouwen in professionele ontwikkelingsorganisaties: zij worden vaak genoemd als geschikte actor en besteden volgens de jongeren hun budgetten het vaakst (zeer) goed. Er zijn geen verschillen in de bekendheid van de millenniumdoelen tussen jongeren en 30-plussers. Wel zijn jongeren positiever over de haalbaarheid van de millenniumdoelen, al geldt ook voor de jongeren dat een minderheid denkt dat de doelen behaald zullen worden in Dit alles wijst op een meer optimistische houding van jongeren ten aanzien van internationale samenwerking in het algemeen. Het is de vraag of dit alleen een leeftijdsgebonden effect is (en dus tijdelijk) of dat er sprake is van een generatie die anders aankijkt tegen internationale samenwerking en de organisatie ervan. 14

21 2.3 Verdiepende thema's Persoonlijke kenmerken versus kennis, houding en gedrag Betrokkenheid bij de omgeving Een sterk gevoel van betrokkenheid bij de wereld gaat samen met meer kennis, een positievere houding en actiever gedrag op het gebied van internationale samenwerking. - Een sterker gevoel van betrokkenheid bij de omgeving (gemeente, regio, Nederland, Europa, de wereld) gaat samen met een positievere houding ten opzichte van internationale samenwerking. - Dit verband is sterker wanneer het de betrokkenheid met de wereld betreft dan wanneer het landelijke of regionale betrokkenheid is. - Betrokkenheid bij de wereld hangt samen met kennis op gebied van internationale samenwerking. - Er is een sterke samenhang tussen betrokkenheidsgevoel bij de wereld en het eigen gedrag op het gebied van internationale samenwerking Geloof of levensovertuiging Frequent bezoek aan een kerk of geloofgemeenschap hangt samen met een positievere houding ten aanzien van internationale samenwerking en meer deelname aan activiteiten op het gebied van ontwikkelingshulp. Sekse Mannen weten vaker wie de minister van ontwikkelingssamenwerking is. Vrouwen tonen een positievere houding ten aanzien van internationale samenwerking en hebben hier vaker een eigen bijdrage aan geleverd. Inkomenshoogte Er is geen eenduidig beeld over de samenhang tussen inkomen en houding ten opzichte van internationale samenwerking. Wel is er een positieve samenhang tussen inkomen en kennis op het gebied van internationale samenwerking. En ook zien we een positief verband tussen het hebben van een hoger inkomen en enkele vormen van gedrag: donateurschap en het kopen van fairtradeproducten. Leeftijd We zien enkele verbanden tussen leeftijd en kennis, houding en gedrag. Het kennisniveau is wat lager onder jarigen jarigen zijn positiever over de bijdrage van ontwikkelingssamenwerking. Ook zijn er enkele vormen van gedrag die vaker voorkomen bij bepaalde leeftijdsgroepen jarigen weten minder vaak wie de minister van ontwikkelingssamenwerking is, maar zijn even goed op de hoogte van de millenniumdoelen. - Tieners hebben in de afgelopen 12 maanden vaker naar tvprogramma's gekeken, een artikel of boek gelezen of via internet informatie gezocht over ontwikkelingslanden (42% vs. 15% gemiddeld). Twintigers en vijftigers waren in de afgelopen 12 maanden vaker do- 15

22 nateur van een ontwikkelingsorganisatie (25% en 26% vs. 20% gemiddeld). 50-plussers hebben vaker deelgenomen aan een loterij die goede doelen steunt (41% van de vijftigers en 43% van de zestigers vs. 34% gemiddeld). Mentality-milieu Er zijn duidelijke verbanden tussen Mentality-milieu en kennis, houding en gedrag ten aanzien van internationale samenwerking. Postmaterialisten en kosmopolieten hebben een hoger kennisniveau, een positievere houding en zijn actiever ten aanzien van internationale samenwerking. Moderne burgers en gemaksgeoriënteerden juist minder. Opleidingsniveau Een hoger opleidingsniveau hangt samen met meer kennis, een positievere houding en actiever gedrag op het gebied van internationale samenwerking Relatie tussen kennis en houding Kennis hangt samen met een positievere houding ten opzichte van internationale samenwerking - Nederlanders die weten hoe de minister van ontwikkelingssamenwerking heet, vinden het vaker dan gemiddeld belangrijk om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen. Dit geldt ook voor degenen die een millenniumdoel kunnen noemen (resp. 78% en 81% vs. 68% gemiddeld). - 86% van de Nederlanders die minister Koenders kunnen noemen en 89% van degenen die een millenniumdoel kunnen noemen denken dat ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan structurele verbetering in ontwikkelingslanden (vs. 78% gemiddeld). - Meer kennis hangt ook positief samen met de mening dat geld geven aan ontwikkelingssamenwerking zin heeft en de mening dat de problemen in ontwikkelingslanden zo groot zijn dat we niet kunnen toekijken zonder te helpen Relatie tussen houding en gedrag Er is een sterk verband tussen gedrag en houding ten aanzien van internationale samenwerking - Nederlanders die het (zeer) belangrijk vinden om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen, hebben veel vaker deelgenomen aan activiteiten op het gebied van internationale samenwerking. - Deze tendens is ook te zien bij andere vragen die betrekking hebben op de houding ten opzichte van internationale samenwerking. Nederlanders die vinden dat de problemen in ontwikkelingslanden zo groot zijn dat we niet kunnen toekijken zonder te helpen, hebben vaker deelgenomen aan de voorgelegde activiteiten op het gebied van internationale samenwerking. Hetzelfde zien we bij Nederlanders die denken dat ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan een structurele verbetering van de leefomstandigheden in ontwikkelingslanden. 16

23 2.3.4 Relatie tussen probleem, werkwijze en actoren Er is een groep Nederlanders die vindt dat 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen' het grootste probleem is en een groep die vindt dat 'goed beleid en openbaar bestuur' het grootste probleem is. De twee groepen hebben verschillende ideeën over de bijdrage van de voorgelegde werkwijzen op het gebied van internationale samenwerking. - Nederlanders die 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen' als grootste probleem zien dat in ontwikkelingslanden speelt, vinden vaker dat de meeste werkwijzen (zeer) veel bijdragen aan de armoedebestrijding en ontwikkeling van een land - Nederlanders die 'gebrek aan goed beleid en openbaar bestuur' als grootste probleem zien, vinden vaker dat de meeste werkwijzen (vrijwel) niet bijdragen aan de armoedebestrijding en ontwikkeling van een land. Er blijkt sprake van een samenhang tussen wat men het grootste probleem in ontwikkelingslanden vindt en welke actoren het meest geschikt worden gevonden om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. - Nederlanders die 'gebrek aan goed beleid en openbaar bestuur' als grootse probleem zien, vinden vaker dat internationale organisaties het meest geschikt zijn om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven - Nederlanders die 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen' als grootste probleem zien, vinden vaker dat professionele ontwikkelingsorganisaties en maatschappelijke organisaties en instellingen het meest geschikt zijn om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. - Degenen die 'economische omstandigheden' als grootste probleem zien, vinden vaker dat de nationale overheid en het bedrijfsleven het meest geschikt zijn om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven Gedrag versus de meningen over de hoogte en besteding van budget(ten) voor ontwikkelingssamenwerking. Het leveren van een eigen bijdrage hangt samen met meer steun voor het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking en meer vertrouwen in de besteding van budgetten voor ontwikkelingssamenwerking. - Nederlanders die in de afgelopen 12 maanden aan activiteiten op het gebied van internationale samenwerking hebben deelgenomen, vinden vaker dat het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking hetzelfde moet blijven of verhoogd moet worden. - Ook denken degenen die in de afgelopen 12 maanden een bijdrage hebben geleverd vaker dat budgetten goed besteed worden door de voorgelegde organisaties op het gebied van internationale samenwerking: internationale organisaties, de nationale overheid, pro- 17

24 2.3.6 Algemene conclusies fessionele ontwikkelingsorganisaties en particuliere en maatschappelijke organisaties. In hoofdstuk 5 zijn we op zoek gegaan naar verbanden, ingedeeld naar vijf thema's. We kunnen concluderen dat er binnen elk thema verbanden zijn gevonden. Ten eerste zijn er een aantal persoonlijke kenmerken die samenhangen met kennis, houding en gedrag op het gebied van internationale samenwerking: betrokkenheid bij de omgeving, geloof of levensovertuiging, sekse, inkomenshoogte, leeftijd, Mentality-milieu en opleidingsniveau. Als we op zoek zouden gaan naar een Nederlander met zowel bovengemiddelde kennis, als een positievere houding en actiever gedrag op het gebied van internationale samenwerking, dan komen we op basis van de resultaten van dit onderzoek uit op: een hoger opgeleide postmaterialist of kosmopoliet met een bovengemiddeld inkomen. Wanneer we zouden zoeken naar iemand met minder kennis, een minder positieve houding en minder actief gedrag, dan komen we uit op: een lager opgeleide gemaksgeoriënteerde of moderne burger die zich in (zeer) geringe mate betrokken voelt bij de wereld om zich heen. Ten tweede zien we dat er een verband is tussen kennis en een positieve houding ten aanzien van internationale samenwerking. Nederlanders die beter geïnformeerd zijn -over millenniumdoelen en wie minister van ontwikkelingssamenwerking is-, zijn positiever over het belang en de effectiviteit van internationale samenwerking dan degenen die minder goed geïnformeerd zijn. Ten derde komt ook de relatie tussen houding en gedrag in dit onderzoek naar voren. Nederlanders die afgelopen 12 maanden zelf een bijdrage hebben geleverd, zijn positiever over het belang en de effectiviteit van internationale samenwerking. Ten vierde zien we een verband tussen wat als grootste probleem in ontwikkelingslanden ervaren wordt en wat als beste werkwijze en meest geschikte actoren. We zien hierin significante verschillen tussen de groep Nederlanders die 'gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen' als grootste probleem zien en degenen die vinden dat het grootste probleem 'gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur' is. Degenen die gebrek aan basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen als grootste probleem zien, zijn positiever over de bijdrage van verschillende werkwijzen aan ontwikkeling en armoedebestrijding in een land. Daarnaast worden door deze groep 'professionele ontwikkelingsorganisaties' en 'maatschappelijke en organisaties en instellingen' vaker als meest geschikte actoren gezien om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. Degenen die gebrek aan goed beleid en goed openbaar bestuur als belangrijkste probleem zien, hebben een kritische houding ten opzichte van de bijdrage van verschillende werkwijzen aan ontwikkeling en armoedebestrijding in een 18

25 land. Zij zijn vaker van mening dat internationale organisaties het meest geschikt zijn om ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. Ten vijfde blijkt er een relatie te zijn tussen gedrag en de ideeën die Nederlanders hebben over budgetten voor ontwikkelingshulp. Degenen die een eigen bijdrage leveren aan ontwikkelingssamenwerking tonen meer steun voor het Nederlands overheidsbudget voor ontwikkelingssamenwerking en hebben meer vertrouwen in een goede besteding van budgetten door verschillende actoren, met name door professionele ontwikkelingsorganisaties en maatschappelijke organisaties. 19

26 20

27 3 Barometer Internationale Samenwerking Nederlandse bevolking 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op de antwoorden van de Nederlandse bevolking op vragen die gesteld zijn in de Barometer Internationale Samenwerking Eerst komt de houding van Nederlanders aan bod. Wat is volgens hen het belang van internationale samenwerking en in hoeverre draagt het bij aan verbetering van de omstandigheden in ontwikkelingslanden? Vervolgens zal besproken worden wat volgens de Nederlandse bevolking de grootste problemen in ontwikkelingslanden zijn en welke werkwijzen het meest bijdragen aan armoedebestrijding en ontwikkeling van een land. Ten slotte is gevraagd welke partijen het meest geschikt zijn ontwikkelingssamenwerking vorm te geven. Hierna zullen de millenniumdoelen aan bod komen. Zijn Nederlanders bekend met de millenniumdoelen en kunnen ze deze ook benoemen? Deze resultaten worden vergeleken met voorgaande jaren. Ook wordt besproken in hoeverre de bevolking denkt dat de millenniumdoelen behaald zullen worden In paragraaf 3.5 staat het Nederlands overheidsbudget voor internationale samenwerking centraal. Hoe denken mensen over de hoogte van het budget? En is dit anders dan voorgaande jaren? Ook wordt besproken hoe Nederlanders denken over de besteding van ontwikkelingsgelden door verschillende actoren. Ten slotte gaan we in dit hoofdstuk kijken naar de Nederlanders zelf: in hoeverre leveren zij persoonlijk een bijdrage aan internationale samenwerking en kunnen we iets zeggen over hun mate van betrokkenheid bij wat er gebeurt in de wereld om hen heen? 21

28 3.2 Houding ten opzichte van internationale samenwerking Het belang van internationale samenwerking De eerste vraag die aan de respondenten is voorgelegd is hoe belangrijk zij het vinden om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen. De resultaten zijn weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 3.1 Hoe belangrijk is het, naar uw mening, om mensen in arme landen te helpen zich te ontwikkelen? (n=1546) Totaal Zeer onbelangrijk 4% Onbelangrijk 3% Ertussenin 23% Belangrijk 50% Zeer belangrijk 18% Weet niet/geen mening 3% Een ruime meerderheid van de Nederlanders (68%) vindt het (zeer) belangrijk om mensen in ontwikkelingslanden te helpen zich te ontwikkelen. Slechts 7% van de Nederlanders vindt dit (zeer) onbelangrijk. 23% van de Nederlanders heeft een neutraal standpunt Effectiviteit van internationale samenwerking Nederlanders zijn niet overtuigd van de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking De meningen zijn verdeeld over het nut van of de bijdrage die internationale samenwerking kan leveren aan armoedebestrijding. Bijna een vijfde antwoordt "ja" op de vraag of ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan een structurele verbetering van leefomstandigheden in ontwikkelingslanden. Meer dan de helft denkt dat ontwikkelingssamenwerking deels wel en deels niet bijdraagt en 14% denkt dat het helemaal niet bijdraagt aan structurele verbetering. Tabel 3.2 Draagt ontwikkelingssamenwerking naar uw idee bij aan een structurele verbetering van de leefomstandigheden in ontwikkelingslanden? (n=1546) Totaal Ja 18% Deels wel en deels niet 60% Nee 14% Weet niet/geen mening 8% Stellingen over internationale samenwerking Aan de respondenten zijn 7 stellingen voorgelegd die te maken hebben met het belang van internationale samenwerking. In onderstaande figuren 3.3 en 3.4 worden de resultaten weergegeven. 22

Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking

Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking NCDO heeft in de Barometer 2011 1 een aantal vragen opgenomen over sociaal en politiek vertrouwen. Het vermoeden bestaat dat er een relatie

Nadere informatie

Barometer Internationale Samenwerking 2010 NCDO Onderzoeksrapport

Barometer Internationale Samenwerking 2010 NCDO Onderzoeksrapport bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Barometer Internationale Samenwerking

Nadere informatie

BAROMETER INTERNATIONALE SAMENWERKING 2011. Auteur: Ilse Hento

BAROMETER INTERNATIONALE SAMENWERKING 2011. Auteur: Ilse Hento BAROMETER INTERNATIONALE SAMENWERKING 2011 Auteur: Ilse Hento Barometer Internationale Samenwerking 2011 Amsterdam, september 2011 Auteur: Ilse Hento (Hento Policy Support) Illustratie omslag, vormgeving:

Nadere informatie

Steeds meer mensen zijn bewust flexitariër

Steeds meer mensen zijn bewust flexitariër bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Steeds meer mensen zijn bewust

Nadere informatie

Stand.tv - FACTSHEET - Meting 30: Mexicaanse griep. Amsterdam, 19 augustus 2009 drs. Sander van Duijn drs. Frits Spangenberg

Stand.tv - FACTSHEET - Meting 30: Mexicaanse griep. Amsterdam, 19 augustus 2009 drs. Sander van Duijn drs. Frits Spangenberg bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Stand.tv Meting 30: Mexicaanse

Nadere informatie

Wind op Zee Beknopt rapport Natuur & Milieu

Wind op Zee Beknopt rapport Natuur & Milieu bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Wind op Zee Beknopt rapport Natuur & Milieu Amsterdam,

Nadere informatie

Rapport enquête Vissenbescherming en Dierenbescherming Amsterdam

Rapport enquête Vissenbescherming en Dierenbescherming Amsterdam bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Rapport enquête Vissenbescherming en Dierenbescherming

Nadere informatie

Schoon is de norm. Publieksonderzoek in het kader van het NederlandSchoon-congres 2017 Het rendement van schoon. Willemijn Bot Lonneke Gijsbers

Schoon is de norm. Publieksonderzoek in het kader van het NederlandSchoon-congres 2017 Het rendement van schoon. Willemijn Bot Lonneke Gijsbers Schoon is de norm Publieksonderzoek in het kader van het NederlandSchoon-congres 2017 Het rendement van schoon Willemijn Bot Lonneke Gijsbers 19-10-2017 B1779 Inhoudsopgave Achtergrond 3 Methode en opzet

Nadere informatie

Opinieonderzoek Klimaatakkoord

Opinieonderzoek Klimaatakkoord bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Opinieonderzoek Klimaatakkoord Beknopt rapport Natuur

Nadere informatie

Flitspeiling Voedselverspilling

Flitspeiling Voedselverspilling bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Flitspeiling Voedselverspilling Beknopt rapport Natuur

Nadere informatie

Een onderzoek autoverzekeringen. Pricewise 26-11-2014. Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003

Een onderzoek autoverzekeringen. Pricewise 26-11-2014. Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003 Een onderzoek autoverzekeringen Pricewise Rapportage Auteurs: Yvette Randsdorp, Rob Doornbos Project Z5003 26-11-2014 Inhoudsopgave Achtergrond, doel- en probleemstelling Pagina 3 Conclusies Pagina 4 Methode

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 44 t/m Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 44 t/m Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 44 t/m 47 2015 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 23 november 2015 Projectnummer: 20645 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting

Nadere informatie

Zonnepanelen in Nederland

Zonnepanelen in Nederland bezoekadres Marnixkade 1015 ZL Amsterdam 109 postadres Postbus 1001 E T moti@motivaction.nl MG 15262 F Amsterdam W +31 www.motivaction.nl (0)20 589 83 83 00 Zonnepanelen in Nederland Draagvlak en gebruik

Nadere informatie

Betere samenleving vraagt om andere opvoeding

Betere samenleving vraagt om andere opvoeding bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Betere samenleving vraagt om

Nadere informatie

Wat vindt Nederland van de Kip van Morgen?

Wat vindt Nederland van de Kip van Morgen? bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Wat vindt Nederland van de Kip van Morgen? Factsheet

Nadere informatie

Opvattingen over de figuur Zwarte Piet

Opvattingen over de figuur Zwarte Piet Opvattingen over de figuur Zwarte Piet Een opinieonderzoek onder het Nederlandse publiek, met uitsplitsingen naar autochtone Nederlanders en Surinaamse- en Antilliaanse-Nederlanders meting 4 November 2017

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 28 t/m 39. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 28 t/m 39. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 28 t/m 39 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 29 september 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting

Nadere informatie

Barometer Internationale Samenwerking 2008

Barometer Internationale Samenwerking 2008 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Barometer Internationale Samenwerking

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 40 t/m 51. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 40 t/m 51. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 40 t/m 51 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 27 december 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Samenvatting onderzoeksresultaten 2012

Samenvatting onderzoeksresultaten 2012 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Samenvatting onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Onderzoek financieel fitte werknemers

Onderzoek financieel fitte werknemers Onderzoek financieel fitte werknemers Een onderzoek naar de wensen en behoeften rondom hulp van de werkgever bij financiële vragen 1 Inhoudsopgave Samenvatting 4 Inleiding 7 Resultaten Financiële gevolgen

Nadere informatie

Onderzoek financiële goede voornemens

Onderzoek financiële goede voornemens Onderzoek financiële goede voornemens Een onderzoek naar financiële goede voornemens voor 2019 1 Inhoudsopgave Samenvatting 4 Inleiding 7 Resultaten Financiële goede voornemens 8 Wijzer in geldzaken Onderzoek

Nadere informatie

Gemeente Roosendaal. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 26 juni 2017

Gemeente Roosendaal. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 26 juni 2017 Gemeente Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 26 juni 2017 DATUM 26 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl (076) 515

Nadere informatie

Belastingontwijking en brievenbusfirma s

Belastingontwijking en brievenbusfirma s Belastingontwijking en brievenbusfirma s Een onderzoek onder het Nederlands publiek Rapportage Auteurs: Femke Konings en Bram van der Lelij Project Z8590 29-12-2016 Conclusies Achtergrond van het onderzoek

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 16 t/m 19. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 16 t/m 19. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 16 t/m 19 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 17 mei 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Bezuinigen op ambtenaren? Onderzoek onder het brede publiek en onder ambtenaren

Bezuinigen op ambtenaren? Onderzoek onder het brede publiek en onder ambtenaren Marnixkade 109 Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Bezuinigen op ambtenaren? Onderzoek onder het brede publiek en onder

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week t/m week Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week t/m week Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers Rapport monitor Opvang asielzoekers week 52 2016 t/m week 13 2017 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 13 april 2017 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting

Nadere informatie

Flitspeiling NAVO. Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek. Ministerie van Defensie

Flitspeiling NAVO. Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek. Ministerie van Defensie Flitspeiling NAVO Opinieonderzoek naar het draagvlak voor de NAVO onder het Nederlands publiek Inleiding en onderzoeksverantwoording Op verzoek van het ministerie van Defensie heeft Veldkamp een flitspeiling

Nadere informatie

FinQ Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders. Auteurs Jorn Lingsma Lisa Jager

FinQ Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders. Auteurs Jorn Lingsma Lisa Jager FinQ 2018 Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders Auteurs Jorn Lingsma Lisa Jager 14-1-2019 Projectnummer B3433 Achtergrond van de FinQ monitor Nederlanders in staat

Nadere informatie

Burgerpanel Leidse Regio - peiling februari 2017

Burgerpanel Leidse Regio - peiling februari 2017 Burgerpanel Leidse Regio - peiling februari 2017 Regionaal panel ten behoeve van de Toekomstvisie Leidse regio 2027 Wat is de beste vorm om bestuurlijk samen te werken om de Leidse regio toekomstbestendig

Nadere informatie

Opiniepeiling: Polen thuis in Nederland?

Opiniepeiling: Polen thuis in Nederland? Marnixkade 109 Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Opiniepeiling: Polen thuis in Nederland? Meningen van Polen in Nederland

Nadere informatie

Wat vinden Nederlanders van belastingontwijking door grote bedrijven?

Wat vinden Nederlanders van belastingontwijking door grote bedrijven? bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Wat vinden Nederlanders van belastingontwijking door

Nadere informatie

Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin & Karin Lammers Project Z6360. Effect toiletreclame Vodafone

Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin & Karin Lammers Project Z6360. Effect toiletreclame Vodafone Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin & Karin Lammers Project Z6360 Effect toiletreclame Vodafone Achtergrond, doel- en probleemstelling In opdracht van Altermedia, in naam van Oskar van Son, heeft Motivaction

Nadere informatie

Wat vinden Nederlanders van investeringen door verzekeraars in bedrijven die handelen in militaire goederen?

Wat vinden Nederlanders van investeringen door verzekeraars in bedrijven die handelen in militaire goederen? bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Wat vinden Nederlanders van investeringen door verzekeraars

Nadere informatie

De publieke opinie over het doden van krabben, kreeften en vissen voor consumptie

De publieke opinie over het doden van krabben, kreeften en vissen voor consumptie bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl De publieke opinie over het doden van krabben, kreeften

Nadere informatie

Factsheet: financiële planning MBO-ers

Factsheet: financiële planning MBO-ers bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Factsheet: financiële planning MBO-ers Onderzoek

Nadere informatie

Bereikscijfers FunX. Rapportage Auteurs: Ahmed Ait Moha, Marleen de Graaf & Fenneke Vegter Project Z

Bereikscijfers FunX. Rapportage Auteurs: Ahmed Ait Moha, Marleen de Graaf & Fenneke Vegter Project Z Bereikscijfers FunX Rapportage Auteurs: Ahmed Ait Moha, Marleen de Graaf & Fenneke Vegter Project Z4009 29-4-2014 Methodologie Periode: De onderzoeksgegevens zijn in de periode van 4 februari tot en met

Nadere informatie

Draagvlak voor het regeerakkoord: woningmarkt. Flitspeiling in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Draagvlak voor het regeerakkoord: woningmarkt. Flitspeiling in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Draagvlak voor het regeerakkoord: woningmarkt Flitspeiling in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. Resultaten Flitspeiling Draagvlak

Nadere informatie

Nut en noodzaak buurtkranten. Onderzoek, Informatie en Statistiek

Nut en noodzaak buurtkranten. Onderzoek, Informatie en Statistiek - Nut en noodzaak buurtkranten Onderzoek, Informatie en Statistiek In opdracht van: Stadsdeel Oost Projectnummer: 19206 Beek, Eliza van der Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 Postbus

Nadere informatie

Rapport flitspeiling Opvang asielzoekers

Rapport flitspeiling Opvang asielzoekers Rapport flitspeiling Opvang asielzoekers Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 21 September 2015 Projectnummer: 20645 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Ouders leren kinderen voor zichzelf opkomen Zelfbeheersing is nog belangrijker. De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders

Ouders leren kinderen voor zichzelf opkomen Zelfbeheersing is nog belangrijker. De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl - Factsheet opinieonderzoek

Nadere informatie

Barometer Internationale Samenwerking 2007

Barometer Internationale Samenwerking 2007 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Barometer Internationale Samenwerking

Nadere informatie

Betaalbaarheid van pensioen in de toekomst

Betaalbaarheid van pensioen in de toekomst Betaalbaarheid van pensioen in de toekomst Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen Jubileum / 21-4-2010 / P.1 / 21-4-2010 / P.1 Onderzoeksrapportage Amsterdam April 2010

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 4 t/m 7. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 4 t/m 7. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 4 t/m 7 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 19 februari 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Monitor Steun en Draagvlak

Monitor Steun en Draagvlak Bezoekadres: Alexanderkazerne Van Alkemadelaan 357 Postadres: MPC 58 A Postbus 90701 2509 LS Den Haag Nederland Monitor Steun en Draagvlak Steller: Drs. A.J.V.M. Vos Februari 2008 Rapportnummer GW-08-022A

Nadere informatie

Sparen voor een koopwoning

Sparen voor een koopwoning Sparen voor een koopwoning Consumentenonderzoek in opdracht van de Volksbank GfK februari 1 Inhoudsopgave 1 2 3 4 Management summary Onderzoeksresultaten Onderzoeksverantwoording Contact 2 Management summary

Nadere informatie

Randstad Online toets onder burgers Ministerie van VROM - samenvatting-

Randstad Online toets onder burgers Ministerie van VROM - samenvatting- bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Randstad 2040 Online toets

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 8 t/m 11. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 8 t/m 11. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 8 t/m 11 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 18 maart 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 20 t/m 23. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 20 t/m 23. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 20 t/m 23 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 10 juni 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Flitspeiling Klimaatakkoord op hoofdlijnen

Flitspeiling Klimaatakkoord op hoofdlijnen Flitspeiling Klimaatakkoord op hoofdlijnen Anne Tilanus 9 oktober 2018 H5670 Ten behoeve van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Inleiding In juli 2018 is het Klimaatakkoord op hoofdlijnen

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid

Nadere informatie

Monitoring gebruikerstevredenheid invoering 130 km/h

Monitoring gebruikerstevredenheid invoering 130 km/h TNS Nipo Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam t 020 5225 444 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport Monitoring gebruikerstevredenheid invoering 130 km/h Rick Heldoorn & Matthijs de Gier H1630

Nadere informatie

Rapportage omnibusvragen

Rapportage omnibusvragen Rapportage omnibusvragen Input voor Week van Zorg en Welzijn 2017 Lonneke Gijsbers 10-3-2017 Projectnummer Z8318 Inhoudsopgave Achtergrond, methode en opzet 3 Opvallende bevindingen Resultaten 4 6 Bijlage

Nadere informatie

Effect toiletreclame Ziggo. Altermedia Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin, Daan Damen en Jeroen Senster Project Z4778

Effect toiletreclame Ziggo. Altermedia Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin, Daan Damen en Jeroen Senster Project Z4778 Effect toiletreclame Ziggo Altermedia Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin, Daan Damen en Jeroen Senster Project Z4778 Achtergrond, doel- en probleemstelling In opdracht van Altermedia, in naam van Oskar van

Nadere informatie

Digipanel: Financiële armoede s-hertogenbosch Augustus 2006, Bureau Onderzoek en Statistiek

Digipanel: Financiële armoede s-hertogenbosch Augustus 2006, Bureau Onderzoek en Statistiek Digipanel: Financiële armoede s-hertogenbosch Augustus 2006, Bureau Onderzoek en Statistiek Inleiding In opdracht van de Taskforce Armoede heeft het Bureau Onderzoek en Statistiek acht stellingen over

Nadere informatie

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 12 t/m 15. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers.

Rapport monitor Opvang asielzoekers. week 12 t/m 15. Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers. Rapport monitor Opvang asielzoekers week 12 t/m 15 Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 15 april 2016 Projectnummer: 20672 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Resultaten

Nadere informatie

Nederlanders en vooruitgang in ontwikkelingslanden

Nederlanders en vooruitgang in ontwikkelingslanden 1 Nederlanders en Nederlanders en Sinds de start van World s Best News in 2016 voert Motivaction een jaarlijkse peiling uit naar de kennis van Nederlanders over. Dit is een verslag van de meest recente

Nadere informatie

Effect toiletreclame Vodafone Altermedia

Effect toiletreclame Vodafone Altermedia Effect toiletreclame Vodafone Altermedia Rapportage Auteurs: Jeroen Bruin & Karin Lammers Project Z6360 Inhoudsopgave Achtergrond, doel- en probleemstelling Pagina 3 Methode en opzet Pagina 4/5 Resultaten

Nadere informatie

Van Hulzen Public Relations Europees Jaar Gelijke Kansen voor Iedereen 0-meting en 1-meting

Van Hulzen Public Relations Europees Jaar Gelijke Kansen voor Iedereen 0-meting en 1-meting Van Hulzen Public Relations Europees Jaar Gelijke Kansen voor Iedereen en Management summary Amsterdam, 19 december 2007 Ronald Steenhoek en Stefan Klomp 1.1 Inleiding Dit jaar is door de Europese Commissie

Nadere informatie

Opiniepeiling in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012

Opiniepeiling in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Opiniepeiling in aanloop naar

Nadere informatie

Jongeren en het huwelijk. Jongeren en het huwelijk

Jongeren en het huwelijk. Jongeren en het huwelijk Inhoud Zijn je ouders nog bij elkaar? 3 Genschap van goederen: Stel je zou gaan trouwen, waarvoor zou je dan kiezen? 7 Ik zou later willen trouwen 4 Partneralimentatie: Waar gaat je voorkeur naar uit?

Nadere informatie

ZOMERPEILING: WARMTE, BEESTJES, LELYSTAD EN STIKSTOFBELEID

ZOMERPEILING: WARMTE, BEESTJES, LELYSTAD EN STIKSTOFBELEID Rapport ZOMERPEILING: WARMTE, BEESTJES, LELYSTAD EN STIKSTOFBELEID Onderzoek in opdracht van Milieudefensie augustus 2019 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam

Nadere informatie

PERCEPTIE EN WENSELIJKHEID SOC- ECONOMISCHE VERSCHILLEN

PERCEPTIE EN WENSELIJKHEID SOC- ECONOMISCHE VERSCHILLEN Rapport PERCEPTIE EN WENSELIJKHEID SOC- ECONOMISCHE VERSCHILLEN Juli 2018 Onderzoek in opdracht van GroenLinks www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede Rapportnummer

Nadere informatie

Kiezersonderzoek 2017 Onderzoek naar stemgedrag van gemeentepanelleden

Kiezersonderzoek 2017 Onderzoek naar stemgedrag van gemeentepanelleden Kiezersonderzoek 2017 Onderzoek naar stemgedrag van gemeentepanelleden Bestuursstaf Advies en ondersteuning Venlo, juli 2017 Onderzoek & Statistiek 2 Samenvatting In maart 2018 vinden er in Venlo gemeenteraadsverkiezingen

Nadere informatie

NOORDZEE EN ZEELEVEN. 2-meting Noordzee-campagne. Februari 2015. GfK 2015 Noordzee en zeeleven Stichting Greenpeace Februari 2015

NOORDZEE EN ZEELEVEN. 2-meting Noordzee-campagne. Februari 2015. GfK 2015 Noordzee en zeeleven Stichting Greenpeace Februari 2015 NOORDZEE EN ZEELEVEN 2-meting Noordzee-campagne Februari 2015 1 Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. Onderzoeksverantwoording 3. Onderzoeksresultaten 4. Contact 2 1. Samenvatting 3 Samenvatting Houding t.a.v.

Nadere informatie

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017 Gemeente Nederweert Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 30 juni 2017 DATUM 30 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl

Nadere informatie

Vereniging Wikimedia Nederland Onderzoek onder lezers

Vereniging Wikimedia Nederland Onderzoek onder lezers Vereniging Wikimedia Nederland Onderzoek onder lezers Rapportage Auteur: Seth Schaafsma Project Z6095 CC-BY-SA 6-7-2015 Inhoudsopgave Achtergrond Pagina 3 Conclusies Pagina 4 Methode en opzet Pagina 6

Nadere informatie

Bekendheid Overijsselse regio s. Rapportage meting 4 (december 2012)

Bekendheid Overijsselse regio s. Rapportage meting 4 (december 2012) Bekendheid Overijsselse regio s Rapportage meting 4 (december 202) NBTCNIPO Research Postadres Postbus 63470 2502 JL Den Haag Bezoekadres Prinses Catharina Amaliastraat 5, Den Haag Grote Bickersstraat

Nadere informatie

Stand.tv. Meting 29: Moslims over het land van Wilders - FACTSHEET -

Stand.tv. Meting 29: Moslims over het land van Wilders - FACTSHEET - Marnixkade 109 Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Stand.tv Meting 29: Moslims over het land van Wilders - FACTSHEET -

Nadere informatie

De Nederlander en de natuur. Rapportage

De Nederlander en de natuur. Rapportage De Nederlander en de natuur Rapportage Index 1. Samenvatting 3 2. Het belang van de Nederlandse natuur 6 3. De kijk op het Nederlandse natuurbeleid 8 4. Het groene netwerk 13 5. Onderzoeksverantwoording

Nadere informatie

Zorgen over het pensioeninkomen. 6 oktober 2011

Zorgen over het pensioeninkomen. 6 oktober 2011 Zorgen over het pensioeninkomen 6 oktober 2011 Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. De pensioensituatie van Nederlanders 3. De situatie van gepensioneerden 4. Kennis en informatievoorziening 5. Kennis van

Nadere informatie

Onderzoek TNS NIPO naar thuiswinkelgedrag en de bekendheid van het Thuiswinkel Waarborg in Nederland

Onderzoek TNS NIPO naar thuiswinkelgedrag en de bekendheid van het Thuiswinkel Waarborg in Nederland Onderzoek TNS NIPO naar thuiswinkelgedrag en de bekendheid van het Thuiswinkel Waarborg in Nederland In april 2013 heeft TNS NIPO in opdracht van Thuiswinkel.org een herhalingsonderzoek uitgevoerd naar

Nadere informatie

Publieke opinie: transparantie investeringskeuzes bij verzekeringsgroepen

Publieke opinie: transparantie investeringskeuzes bij verzekeringsgroepen bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl Publieke opinie: transparantie investeringskeuzes

Nadere informatie

Onderzoek Passend Onderwijs

Onderzoek Passend Onderwijs Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva

Nadere informatie

STADSPANEL HOORN OVER VUURWERK

STADSPANEL HOORN OVER VUURWERK STADSPANEL HOORN OVER VUURWERK Gemeente Hoorn September 2017 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2017 / 169 Datum September 2017

Nadere informatie

Burgerpanel Wijdemeren

Burgerpanel Wijdemeren BURGERPANEL WIJDEMEREN PEILING 3 2019 DORPENBELEID Gemeente April-mei 2019 Colofon Uitgave: Research 2Evolve Tesselschadelaan 15A 1217 LG Hilversum Tel: (035) 623 27 89 info@research2evolve.nl www.research2evolve.nl

Nadere informatie

Mening over sparen en beleggen van pensioenpremie

Mening over sparen en beleggen van pensioenpremie Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Pensioenvertrouwen ad hoc oktober 2009/ 11-1-2010 / P.1 / 11-1-2010 / P.1 Mening over sparen en beleggen van pensioenpremie Onderzoeksrapportage

Nadere informatie

Meerderheid Nederland niet van plan om geld te geven Nederlander twijfelt of geld voor noodhulp Hoorn van Afrika goed terecht komt

Meerderheid Nederland niet van plan om geld te geven Nederlander twijfelt of geld voor noodhulp Hoorn van Afrika goed terecht komt Onderzoekssamenvatting NCDO, 5 augustus 2011 Meerderheid Nederland niet van plan om geld te geven Nederlander twijfelt of geld voor noodhulp Hoorn van Afrika goed terecht komt In de Hoorn van Afrika vindt

Nadere informatie

Toezichthouders in de wijk

Toezichthouders in de wijk Toezichthouders in de wijk Hoe ervaren inwoners uit Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Zwijndrecht de aanwezigheid van Toezichthouders? Inhoud: 1 Conclusies 2 Bekendheid 3 Effect 4 Waardering taken Hondengerelateerde

Nadere informatie

- Factsheet - Verkenning van de beleving. van het asielzoekersvraagstuk. in Nederland

- Factsheet - Verkenning van de beleving. van het asielzoekersvraagstuk. in Nederland bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 W www.motivaction.nl - Factsheet - Verkenning van de beleving van het

Nadere informatie

De Begroting van het Volk 2012

De Begroting van het Volk 2012 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl De Begroting van het Volk 2012

Nadere informatie

DONATEURSVERTROUWEN LIJKT STABIEL...

DONATEURSVERTROUWEN LIJKT STABIEL... Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Kien Het Nederlandse Donateurspanel In dit rapport leest u de laatste ontwikkelingen rondom het donateursvertrouwen

Nadere informatie

Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd

Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Inleiding 4 1.1 Doelgroep 4 1.2 Methode 4 1.3 Respons 4 2. Resultaten Wmo 5 2.1 Contact en toegankelijkheid van hulp of ondersteuning

Nadere informatie

Energiezuinige apparatuur Natuur & Milieu

Energiezuinige apparatuur Natuur & Milieu Energiezuinige apparatuur Natuur & Milieu juli 2015 Contact: Maaike Jongsma T: 050-3171773 E: maaikejongsma@kienonderzoek.nl Groningen / Haarlem W: www.kienonderzoek.nl twitter.com/panelwizardnl facebook.com/panelwizardnl

Nadere informatie

Flitspeiling begeleid wonen

Flitspeiling begeleid wonen Grote Bickersstraat 76 1013 KS Amsterdam Postbus 1903 1000 BX Amsterdam tel 020 522 59 99 fax 020 622 15 44 e-mail info@veldkamp.net www.veldkamp.net Flitspeiling begeleid wonen Bart Koenen, Valerie Vieira

Nadere informatie

JEUGD WERKLOOSHEID 1-METING Onderzoek naar de perceptie van jeugdwerkloosheid onder jongeren in opdracht van het Ministerie VWS - Jeugd en Gezin

JEUGD WERKLOOSHEID 1-METING Onderzoek naar de perceptie van jeugdwerkloosheid onder jongeren in opdracht van het Ministerie VWS - Jeugd en Gezin JEUGD WERKLOOSHEID 1-METING Onderzoek naar de perceptie van jeugdwerkloosheid onder jongeren in opdracht van het Ministerie VWS - Jeugd en Gezin FERNANDO MC DOUGAL MSC ODETTE VLEK MSC AMSTERDAM, AUGUSTUS

Nadere informatie

Opkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012

Opkomstgedrag en opkomstmotieven van Nieuwe Nederlanders bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Opkomstgedrag en opkomstmotieven

Nadere informatie

Barometer Internationale Samenwerking 2006

Barometer Internationale Samenwerking 2006 bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Barometer Internationale Samenwerking

Nadere informatie

AFM Consumentenmonitor najaar 2014 Beleggers

AFM Consumentenmonitor najaar 2014 Beleggers AFM Consumentenmonitor najaar 2014 Beleggers November 2014 GfK 2014 AFM Consumentenmonitor November 2014 1 Beleggingsportefeuille GfK 2014 AFM Consumentenmonitor November 2014 2 Zes op de tien beleggers

Nadere informatie

Bekendheid Overijsselse regio s

Bekendheid Overijsselse regio s Rapport Bekendheid Overijsselse regio s Resultaten 3-meting december 2011 Rapportage: januari 2012 Bestemd voor: Aljona Wertheim-Davygora, Provincie Overijssel nbtc nipo research postadres Postbus 458

Nadere informatie

Landelijke peiling Nijmegen Resultaten tussenmeting, begin juli 2005

Landelijke peiling Nijmegen Resultaten tussenmeting, begin juli 2005 Resultaten tussenmeting, begin juli 2005 O&S Nijmegen 13 juli 2005 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Onderzoeksresultaten 5 2.1 Eerste gedachte bij de stad Nijmegen 5 2.2 Bekendheid met gegeven dat Nijmegen

Nadere informatie

E-boeken in de Nederlandse bibliotheken Een onderzoek naar de behoefte van Nederlanders over de uitleen van e- boeken in bibliotheken

E-boeken in de Nederlandse bibliotheken Een onderzoek naar de behoefte van Nederlanders over de uitleen van e- boeken in bibliotheken Rapport E-boeken in de Nederlandse bibliotheken Een onderzoek naar de behoefte van Nederlanders over de uitleen van e- boeken in bibliotheken Project: 16013937 Datum: 8 maart 2016 Aanleiding, doelgroep

Nadere informatie

Koopkracht onderzoek Inkomens- en uitgavenzekerheid en belastingmoraal 2019

Koopkracht onderzoek Inkomens- en uitgavenzekerheid en belastingmoraal 2019 Koopkracht onderzoek Inkomens- en uitgavenzekerheid en belastingmoraal 2019 1 Inhoudsopgave Samenvatting 3 Resultaten 8 Bijlagen 22 2 Samenvatting Koopkracht onderzoek 3 Inleiding Inkomens- en uitgavenzekerheid

Nadere informatie

OPVOEDEN KUN JE LEREN Onderzoek 1 naar het opvoeden van kinderen onder ouders in opdracht van het Ministerie voor Jeugd en Gezin

OPVOEDEN KUN JE LEREN Onderzoek 1 naar het opvoeden van kinderen onder ouders in opdracht van het Ministerie voor Jeugd en Gezin OPVOEDEN KUN JE LEREN Onderzoek 1 naar het opvoeden van onder ouders in opdracht van het Ministerie voor Jeugd en Gezin JORIS DE JONGH MSC ODETTE VLEK MSC AMSTERDAM, SEPTEMBER 2009 OPVOEDEN KUN JE LEREN

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

BURGERPANEL LANSINGERLAND

BURGERPANEL LANSINGERLAND BURGERPANEL LANSINGERLAND Evaluatie deelname burgerpanel November 2015 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede Rapportnummer 2015 / 164 Datum November 2015

Nadere informatie

Interactief bestuur. Omnibus 2017

Interactief bestuur. Omnibus 2017 Interactief bestuur Omnibus 2017 Afdeling Onderzoek & Statistiek Januari 2018 Samenvatting In het najaar van 2017 is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch weer het tweejaarlijks

Nadere informatie

Sociale cohesie en online buurtcontact

Sociale cohesie en online buurtcontact Sociale cohesie en online buurtcontact Publieksonderzoek in het kader van de Landelijke OpschoonDag Stichting Nederland Schoon i.s.m. exprtease Sibolt Mulder Willemijn Bot 6-3-2017 B1178 Samenvatting Supporter

Nadere informatie