Handvatten voor sterke rekenaars op school

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handvatten voor sterke rekenaars op school"

Transcriptie

1 Handvatten voor sterke rekenaars op school Marlin Nijhof, adviseur Rekenen

2

3 Handvatten voor sterke rekenaars op school INLEIDING Op elke school zitten sterke rekenaars. Leerlingen die goed zijn in rekenen. Dit kunnen leerlingen zijn die altijd als eerste klaar zijn, maar ook rekenaars die een stuk langzamer werken. Leerlingen die rekenen-wiskunde het allerleukste vak vinden, maar ook leerlingen die het saai vinden. En wellicht ook wel een leerling waar je nu niet zo aan denkt met een B of C-score op de CITO? Onderstaande informatie geeft inzicht in sterke rekenaars en enkele handvatten voor de praktijk. De informatie is samengesteld vanuit verschillende artikelen, lezingen en andere bronnen, welke achterin staan vermeld. Een vlotte rekenaar of een begaafde rekenaar? Het is natuurlijk maar welke naam je het beestje geeft, maar sterke rekenaars verschillen onderling. Grofweg zou je een indeling kunnen maken tussen vlotte rekenaars en begaafde rekenaars. Deze indeling is niet zozeer af te lezen uit toetsscores of vaardigheids-scores. De taxonomie van Bloom (fig.1) kan wel helpen het verschil duidelijk te maken. De taxonomie van Bloom werkt met niveaus van begrijpen en denken. Een hoger niveau omvat altijd de lager gelegen niveaus. In een doorsnee rekenles uit een lesmethode heb je de eerste drie niveaus nodig. Een leerling moet zich een bepaalde vaardigheid of strategie herinneren, begrijpen en kunnen toepassen. Bijvoorbeeld bij het berekenen van de oppervlakte; lengte maal breedte en daarbij natuurlijk hoe je die 3m. x 8m. uitrekent. De middelste stap kan zelfs weggelaten worden in sommige gesloten rekenlessen. De leerling vermenigvuldigt netjes alle maten met elkaar zodat het antwoord (de oppervlakte) kloppend is maar heeft geen idee waarom. Dit is natuurlijk niet wenselijk en hierin is de rol van de leerkracht essentieel. Een vlotte rekenaar rekent vlot en nagenoeg foutloos op de eerste drie niveaus. Een begaafde rekenaar zit daarbij ook op het niveau van analyseren, evalueren en creëren. De leerling wil graag in deze niveaus uitgedaagd worden of zoekt hier zelf de uitdaging in door naar vragen en antwoorden te zoeken. Deze drie niveaus zijn echter lastig te vinden in sommige lesmethoden. Fig. 1 Taxonomie van Bloom 1

4 Kenmerken van rekenkundig begaafde leerlingen Goed in het leggen van verbanden Goed in het analyseren Maken van grote denksprongen Interesse in rekenen en wiskunde Oog voor structuren en patronen Geneigd tot visualisatie van wiskundige problemen Convergent en divergent denkvermogen Creativiteit; reken- en wiskunde kennis op een nieuwe manier gebruiken Leerbehoeften voor rekenkundig begaafde leerlingen Open opdrachten Complexe opdrachten Betekenisvolle opdrachten Beroep doen op creativiteit Uitlokken tot een onderzoekende houding Uitnodigen tot reflectie Uitdagen tot denken op een hoger abstractieniveau Beroep doen op metacognitieve vaardigheden Beroep doen op zelfstandig leren en leren leren Behoefte aan topdown leren* *Sterke rekenaars starten graag met het einddoel voor ogen. Oftewel; waar moet ik naartoe werken? Waarom moeten we dit leren? Dit noemen we topdown leren. Mogelijke hobbels voor sterke rekenaars Automatiseren en memoriseren Sterke rekenaars kunnen vaak razendsnel rekenen. De noodzaak om bepaalde zaken te memoriseren (zoals de tafels) hebben zij om deze reden niet. Ze zien het nut er niet van in. Daarnaast geven ze zichzelf een stukje meer uitdaging door dit soort sommen steeds razendsnel uit te rekenen. Dat geeft meer voldoening dan het antwoord al te weten. Dat kan ze verderop in de leerjaren juist in de problemen brengen. Wat helpt is de leerlingen aan te geven waarom ze bepaalde dingen gememoriseerd moeten hebben (top down benadering). Leren leren en het frustratiegevoel Doordat de lesstof in de klas veelal van een relatief laag niveau is voor sterke rekenaars, leren deze leerlingen minder snel hoe ze een probleem dat ze niet kennen, op kunnen lossen. Ook zij hebben instructie nodig bij opdrachten die een stapje te hoog zijn, met name wat betreft de aanpak. Sommige leerlingen zijn geneigd deze vragen maar gewoon over te slaan en leerkrachten denken dikwijls dat de lesstof dan te moeilijk is en accepteren dit. Bij goed verrijkingsmateriaal is een gezonde portie frustratie nodig om het te volbrengen. Pas daarna, het moment van beheersing, voelt prettig en leuk. Sommige sterke leerlingen zijn dit frustratiegevoel niet gewend. Grote denksprongen maken, kleine stappen opschrijven Het altijd moeten noteren van tussenstappen bij het berekenen van een complexere som kan nutteloos en frustrerend voelen voor sterke rekenaars. Bij sommige sterke rekenaars lukt het ook gewoon niet om kleinere tussenstappen op papier te krijgen. Het noteren van tussenstappen hoeft zeker niet altijd te gebeuren, maar leerlingen moeten het wel kunnen. Zeker in het voortgezet onderwijs hebben zij dit nodig. Leerlingen bij wie dit niet lukt, hebben uw hulp daarbij nodig. 2

5 Een vertaling van behoeften naar de praktijk Tussen de leerbehoeften van sterke rekenaars en de gemiddelde rekenles op school kunnen verschillen zitten. De sterke rekenaars hebben meer behoefte aan betekenisvol leren, hetgeen verschilt van lineair leren. Dit blijkt uit het onderstaande schema: Lineair (schools) leren Zie compacten/rekenles/ Nieuwe edities van lesmethoden voorzien hier veelal zelf in door op drie niveaus het rekenonderwijs in te delen, waarbij er een compactere en verrijkte route voor de sterke rekenaars is. Betekenisvol leren Einddoel is onbekend of niet geheel duidelijk. Nadruk ligt op de tussenstap. Leerproces is bij voorbaat opgedeeld in kleine stappen Instructie gericht op het vinden van het juiste antwoord Einddoel is vertrekpunt en richtinggevend Leerproces is nog open Instructie gericht op herkennen en verwoorden van het probleem en wat er te leren is. Om de rekenlessen ook voor sterke rekenaars interessant en waardevol te houden/maken, kunnen de volgende handvatten helpen. Ze zijn opgedeeld in: Schoolbreed In de les Materialen en ideeën Schoolbreed Sterke rekenaars; een visie, een lijn uitzetten Wat wil het schoolteam met sterke rekenaars op school? Zit er één visie in het team of zijn er verschillende opvattingen? Het is belangrijk hier één lijn in te trekken. Compacten en verrijken Voor de oudere edities van lesmethoden heeft het SLO routeboekjes voor leerlingen ontwikkeld. Hierin staat beschreven welke lesstof en instructie de leerlingen wel moeten volgen en welke niet. Zo wordt de lesstof compacter. De richtlijnen voor wat sterke rekenaars in ieder geval niet mogen overslaan: Belangrijke stappen in het leerproces Overgang naar formele notaties Reflectieve activiteiten Belangrijke strategieën en werkwijzen Constructieve/ontdekactiviteiten Verrijkingsstof die wezenlijk moeilijker is Activiteiten op tempo Introductie van een nieuw thema Het doel van het compacten is tweeledig: De leerling wel de basis laten oefenen/ herhalen Tijd creëren voor verrijking In plaats van de geschrapte lesstof moet een verrijking aangeboden worden. Menig plusboekje laat hierin nog wel eens te wensen over. Het is belangrijk hier schoolbreed één lijn in te trekken en hier is een taak weggelegd voor de rekencoördinator of rekengroep binnen de school. 3

6 Dit betekent niet dat iedereen hetzelfde moet doen in de groep, maar wel dat: Er een lijn zit in hoe de verrijking er op school uitziet voor sterke rekenaars. Er een lijn zit in welke leerlingen daarvoor in aanmerking komen (wees hierin niet te star met toetsscores, gebruik ze bijvoorbeeld als richtlijn). Het duidelijk is wat van zowel de leerlingen als de leerkrachten wordt verwacht. Er ideeën worden uitgewisseld over de inhoud van verrijking. De opdrachten worden beoordeeld en op het rapport vermeld. Dit geeft aan dat er waarde aan gehecht wordt. Plusklassen? Sommige scholen werken met zogenoemde plusklassen waar sterke leerlingen in een bepaalde frequentie bij elkaar komen voor extra verdieping. Wanneer dit organisatorisch mogelijk is, zijn er een aantal eisen om dit goed te laten verlopen: Duidelijkheid over het doel van een plusklas bij iedereen. Duidelijkheid over welke leerlingen deelnemen. Een sterke leerkracht die tijd krijgt voor een goede voorbereiding. Overleg met de groepsleerkrachten over wat er in de plusklas inhoudelijk aan de orde komt. Gericht op het leerproces, niet op het product. Ook gericht op het leren leren. Er voor zorgen dat de verantwoordelijkheid voor de uitdaging die deze leerlingen krijgen niet alleen bij de leerkracht van de plusklas komt te liggen, maar dat ook de eigen leerkrachten daar een rol in houden. hebben behoefte aan instructie, het uitwisselen van gedachten en een stuk aandacht en erkenning. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan in een volle klas, waar de aandacht toch vaker uitgaat naar de zwakkere leerlingen. Start met tenminste één moment in de week (bijvoorbeeld 15 minuten op vrijdag) waarbij je met je sterke rekenaars om tafel zit. Kijk terug op rekenwerk dat gemaakt is en vooruit naar rekenwerk dat gaat komen. Ga daarbij in op de inhoud van het rekenwerk en niet alleen op welke sommen gemaakt moeten worden en het aantal fouten. Gesprekspunten kunnen zijn: Wat vonden leerlingen lastig afgelopen dagen en wat hebben ze toen gedaan? Pik er zelf als leerkracht een opgave uit en bereid enkele inhoudelijke vragen voor. Verbind een rekenvaardigheid die gaat komen aan de werkelijkheid; waarom zouden we dit moeten kunnen? Vraag het de leerlingen zelf Bedenk niet vóór de sterke rekenaars wat ze moeten doen, maar bedenk mét de sterke rekenaars wat ze kunnen doen. Sterke rekenaars kunnen vaak goed met je meedenken hoe hun rekenonderwijs uitdagender kan worden. Wat wil jouw sterke rekenaar eigenlijk zelf graag leren? In de les Reserveer tijd Reserveer tijd voor leerlingen die met andere lesstof bezig zijn: je sterke rekenaars. Ook zij 4

7 Een vraag erbij, in plaats van materiaal erbij We zoeken vaak naar materiaal waar de leerlingen zelfstandig mee aan de slag kunnen. Maar ook zonder extra materiaal kun je uitdagen. Bedenk bij de rekenles een vraag uit de hogere denkniveaus van Bloom (fig. 1, pag. 1) en je daagt de leerling uit binnen de bestaande rekenles. Je kunt de vraag ook door de leerlingen zelf laten bedenken. Waarom is 15 x 16 niet net zoveel als 14 x 17? Enkele voorbeelden: Optelsommen in groep 3 Maak bij elke som (4+3=7) nog een som, maar nu met drie stapjes waar hetzelfde antwoord uitkomt ( + + =7) Meten (afstanden / schaal) in de bovenbouw Welke hoofdstad in Europa ligt het verst weg van alle andere hoofdsteden? Maak een top 3 Vermenigvuldigen en delen in de middenbouw Bedenk een keersom waar precies 100 uitkomt met 4 stapjes ( x x x = ) Hoeveel weet je er? Betekenisvolle deelproblemen met bijvoorbeeld geld of vervoer. Haal de structuur weg Wanneer leerlingen vermenigvuldigsommen oefenen, staan deze vaak in keurige rijtjes in het rekenboek. Voor sterke rekenaars is het uitdagender om de structuur van de rijtjes weg te laten. Bedenk zoveel mogelijk keersommen waar 24 uitkomt, doet een beroep op creativiteit terwijl leerlingen met dezelfde rekeninhoud bezig zijn. Een opgave bedenken voor elkaar Laat leerlingen een probleem/opgave bedenken voor elkaar. Eventueel kun je als leerkracht al richtlijnen bedenken waar de vraag aan moet voldoen (bijvoorbeeld qua rekendomein). Is uitdagend rekenwerk voor uw sterke rekenaars hun hoofdmaaltijd of een toetje voor na de les? C. Verbeek (KPC) 5

8 Materialen en ideeën Compact en rijk 45 activiteiten voor slimme kleuters voor groep Kien Per leerjaar 30 onderwerpen in een kopieermap voor groep 3 t/m 8 Methodes/Rekenen/Kien-rekenen.htm Rekentijger Werkboekjes voor groep 3 t/m 8, wordt veelal pittig gevonden id= Somplex 1000 werkbladen voor groep 3 t/m 8 view=3&productgroep=5 Somplextra Gaat verder dan Somplex met 24 deelprojecten voor groep 6,7,8. Gaat meer de meetkundige kant op binnen de wiskunde en wordt veelal pittig gevonden page=shop&productgroep=203 Plustaak Werkboeken met 32 plustaken voor groep 2 t/m 8 Methodes-en-lesmaterialen/Plustaak-Rekenen/ Rekenmeesters Stenvertblokken met plustaken voor groep 3 t/m 8 d199_stenvert-rekenmeesters.html Rekenweb Rekenspelletjes op het web op alle niveaus voor groepen 1 t/m 2 e klas VO Acadin Een digitale leeromgeving voor (hoog-) begaafde leerlingen Pittige Plustorens Projectmatige aanpak gericht op onderzoeken, ontwerpen en presenteren vanaf groep 3 Digitale Topschool Aanvullende opdrachten voor de bovenbouw van de basisschool. Strategische spellen als SET, Rush Hour en andere, bijvoorbeeld van 999, zowel individueel als met meerdere leerlingen te spelen. Kijk eens naar uw komende blok van rekenlessen. Wat hiervan beheersen uw sterke rekenaars nog niet? Vanaf welke groep kun je sterke rekenaars verrijken? Verwondering is de basis van de wetenschap. En laat dat nu juist een eigenschap zijn die kinderen als geen ander bezitten. Vanaf groep 1 (en daarvoor) is deze eigenschap aanwezig en daarom een goed uitgangspunt om leerlingen uit te dagen. 6

9 Elke leerling heeft een zone van naaste ontwikkeling. Voor de zwakkere rekenaar weten we dat het belangrijk is dat deze aangesproken wordt om zo nieuwe dingen te leren. Maar hetzelfde geldt voor een sterke rekenaar, ook al vanaf groep 1. Een kleuter uitdagen betekent niet direct dat de lesstof van de volgende groep al aangeboden moet worden. Juist in de hogere denkniveaus van Bloom (figuur 1) kan hierin veel bereikt worden. Dit vergt voorbereiding van de leerkracht waarbij open vragen op een hoger niveau gesteld dienen te worden. Ook het ontwikkelingsmariaal kan daarbij helpen, of juist niet. Veel ontwikkelingsmateriaal houdt op na de eerste drie denkniveaus (onthouden, begrijpen en toepassen) en is in die zin meer een testje (weet de leerling het?) dan materiaal dat een sterke leerling verder helpt ontwikkelen. Een kenmerk van goed materiaal is dat er een gezonde portie van de eerder genoemde frustratie nodig is. Om ontwikkelingsmateriaal te kiezen dat bruikbaar is om een paar stappen verder te gaan, kunnen onderstaande handelingsvragen helpen: Zijn er moeilijkere handelingen mogelijk? Zijn er toegevoegde handelingen mogelijk? Zijn er aanvullingen van materialen mogelijk? Zijn er geheel andere handelingen met het materiaal mogelijk? Zijn er toepassingshandelingen uit te voeren? Zijn er duo-opdrachten te maken? Op deze wijze kan er veel meer uit hetzelfde materiaal gehaald worden voor de sterkere rekenaar. Samengevat Weet als school wat je wilt met sterke rekenaars. Welke rol heeft de rekencoördinator op dit gebied? Weet wie je sterke rekenaars zijn. Gebeurt wat je wilt met sterke rekenaars ook echt in de praktijk? Praat met elkaar over ideeën, tips, vraagstukken en materialen. Let goed op of verrijking voor leerlingen ook echt verrijking is. Verrijken kan al door open vragen te stellen en een beroep doen op onderzoeken, redeneren, ontwerpen, en evalueren. Luister naar de leerlingen en laat ze meedenken. Reserveer in de klas tijd voor sterke rekenaars. Vind het wiel niet steeds opnieuw zelf uit. Informeer bij andere scholen, kijk in vakliteratuur of vraag een rekenspecialist. Bronnen Excellent rekenen. Suzanne Sjoers. Lezing op de Panamaconferentie voorjaar Slimme kleuters. Eleonoor van Gerven. Slim! Waarheen leidt de weg die wij moeten gaan? Dolf Janson. Tijdschrift Talent, februari Je zal maar kleuter mogen zijn! Pendelen tussen behoeftes en traditie. Dolf Janson. Tijdschrift Talent juni Compacten en verrijken van de rekenles voor (hoog)begaafde leerlingen in het basisonderwijs. Dolf Janson en Anneke Nooteboom. SLO, Kwaliteitskaart Effectief omgaan met goede rekenaars. Ina Cijvat en Dorien Hamstra. Projectbureau Kwaliteit, PO raad. De rekenspecialisten van Expertis Onderwijsasdivseurs helpen u graag verder! Neem hiervoor contact op met Marlin Nijhof, marlin.nijhof@expertis.nl 7

10 Notities 8

11

12 M.A. de Ruyterstraat CW Hengelo info@expertis.nl Utrechtseweg 31b 3811 NA Amersfoort

Passend onderwijs voor sterke rekenaars Compacte beschrijving voor een werkwijze in groep 3 t/m 8 voor leerkrachten, rekencoördinatoren en directie

Passend onderwijs voor sterke rekenaars Compacte beschrijving voor een werkwijze in groep 3 t/m 8 voor leerkrachten, rekencoördinatoren en directie Passend onderwijs voor sterke rekenaars Compacte beschrijving voor een werkwijze in groep 3 t/m 8 voor leerkrachten, rekencoördinatoren en directie Voor informatie over een werkwijze in groep 1/2 verwijzen

Nadere informatie

Passend onderwijs voor rekensterke kleuters k l e u t e r s u i t d a g e n m e t r e k e n e n

Passend onderwijs voor rekensterke kleuters k l e u t e r s u i t d a g e n m e t r e k e n e n Passend onderwijs voor rekensterke kleuters k l e u t e r s u i t d a g e n m e t r e k e n e n Voor informatie over een werkwijze in groep 3 t/m 8 verwijzen we naar de Handelingswijzer Passend onderwijs

Nadere informatie

Compacten bij rekenen

Compacten bij rekenen Compacten bij rekenen Kinderen die hoog scoren op de methode toetsen en op de Citotoetsen komen in aanmerking de oefenstof te compacten. Scores van 4.4 en hoger geven een A+ score aan. Deze kinderen hebben

Nadere informatie

Peergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden

Peergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden Peergroeponderwijs Over het opzetten van een plusklas Dé Dag 25 november 2016 Jaap Verouden jverouden@hetabc.nl Startopdracht Verzin zoveel mogelijk overeenkomsten tussen een kleerhanger en een koekoeksklok

Nadere informatie

Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster

Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid 1 Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster De missie van de Nutsscholen en de NHJ-Poolster Op de Nutsscholen geven wij eigentijds onderwijs, passend bij wat de leerlingen

Nadere informatie

versie okt 2017 protocol aanpak plusleerlingen

versie okt 2017 protocol aanpak plusleerlingen protocol aanpak plusleerlingen 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Aanpak plus-leerlingen... 3 2.1 Het menu voor alle plusgroep-leerlingen.... 3 2.2 Het menu voor de plusklas leerlingen... 4 3 en verrijken Rekenen,

Nadere informatie

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:

Nadere informatie

Verrijking als middel voor het hogere doel

Verrijking als middel voor het hogere doel Verrijking als middel voor het hogere doel Om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeftes van hoogbegaafde leerlingen, moet het standaardcurriculum aangepast worden. Sneller door de stof, stevig compacten,

Nadere informatie

- school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs

- school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs - school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs Beleidsplan hoogbegaafdheid 2016 1 2 Beleidsplan (hoog)begaafde leerlingen Doel Op onze school stemmen we ons onderwijs zodanig op de behoeften

Nadere informatie

XL-rekenspellen voor jonge slimme kinderen

XL-rekenspellen voor jonge slimme kinderen XL-rekenspellen voor jonge slimme kinderen SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Panamaconferentie 2014 Anneke Noteboom (SLO) Programma Welkom, doel, programma en wensen Wat zijn rekenspellen?

Nadere informatie

Achtergronden, activiteiten en ideeën bij de X-posters rekenen Karin Lukassen Jenneken van der Mark Suzanne Sjoers

Achtergronden, activiteiten en ideeën bij de X-posters rekenen Karin Lukassen Jenneken van der Mark Suzanne Sjoers Achtergronden, activiteiten en ideeën bij de X-posters rekenen Karin Lukassen Jenneken van der Mark Suzanne Sjoers 1 Inhoud Inleiding 1. De X-posters als oriëntatie op het X-niveau 2. De X-posters om het

Nadere informatie

Het jonge kind uitgedaagd!

Het jonge kind uitgedaagd! Esther de Boer en Marijke Bertu, 29 november 2012 Het jonge kind uitgedaagd! Programma 1. Welkom 2. Wat is een ontwikkelingsvoorsprong? 3. Wat daagt het jonge kind uit? 4. Wat is er aan materiaal? 5. Waarmee

Nadere informatie

Zij mogen allemaal leuke dingen doen!

Zij mogen allemaal leuke dingen doen! Onderstaande tekst is een bewerking van het artikel Zij mogen allemaal leuke dingen doen van Dolf Janson. Tijdschrift Talent jaargang 13, nr.2, maart 2011. Bewerking door Minka Dumont april 2011. Zij mogen

Nadere informatie

Werkgroep 5.2 Verrijkingsprojecten groep 3-4-5

Werkgroep 5.2 Verrijkingsprojecten groep 3-4-5 Werkgroep 5.2 Verrijkingsprojecten groep 3-4-5 Panama-conferentie Greetje van Dijk 19 januari 2017 van 16.15-17.30 uur g.vandijk@onderwijsadvies.nl Werkgroep-indeling 16.15 uur Welkom en toelichting programma

Nadere informatie

Het toepassen van differentiatie

Het toepassen van differentiatie SPECIAL REKENEN Afstemmen op onderwijsbehoeften Differentiëren in rekenonderwijs De rekenmethode geeft vaak suggesties voor verwerking op meerdere niveaus. Wat kun je als leerkracht zelf doen om je onderwijs

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Rijke Lessen. zetten je aan het denken. Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com. Doel Workshop

Rijke Lessen. zetten je aan het denken. Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com. Doel Workshop Rijke Lessen zetten je aan het denken Doel Workshop Het bieden van inzicht en handreikingen m.b.t.: Het zelf ontwerpen van lesmaterialen en projecten voor hoogbegaafde leerlingen Het vaardig maken van

Nadere informatie

Inhoud 1 Inleiding Aanpak plus-leerlingen Het menu voor alle plusgroep-leerlingen Het menu voor de plusklas leerlingen...

Inhoud 1 Inleiding Aanpak plus-leerlingen Het menu voor alle plusgroep-leerlingen Het menu voor de plusklas leerlingen... 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Aanpak plus-leerlingen... 3 2.1 Het menu voor alle plusgroep-leerlingen.... 3 2.2 Het menu voor de plusklas leerlingen... 4 3 Compacten en verrijken Rekenen, Taal en Spelling

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond middenbouw

Agenda onderwijsavond middenbouw Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen

Nadere informatie

Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep -

Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - S. Huitema Malmberg, s-hertogenbosch 1 inleiding In de afgelopen jaren zijn de verschillen tussen de kinderen in een klas duidelijk toegenomen.

Nadere informatie

2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn Dagelijks observeren met het drieslagmodel Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36

2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn Dagelijks observeren met het drieslagmodel Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36 Inhoud 7 aanraders 1. Functionele gecijferdheid als doel 04 2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn 10 3. Dagelijks observeren met het drieslagmodel 18 4. Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36

Nadere informatie

Vragen stellen in de reken-wiskundeles

Vragen stellen in de reken-wiskundeles Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

DE PLUSBUS. Informatiebrochure voor ouders

DE PLUSBUS. Informatiebrochure voor ouders Informatiebrochure voor ouders DE PLUSBUS In deze brochure vindt u algemene & praktische informatie over de plusklas De Plusbus. De Plusbus is onderdeel van Stichting Palludara. Inhoud Hoogbegaafd, nou

Nadere informatie

Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo. Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers

Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo. Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers Tafelweb Trek lijntjes tussen sommen die bij elkaar horen en leg uit wat ze met elkaar

Nadere informatie

Day a Week School Doelstellingen

Day a Week School Doelstellingen Day a Week School Doelstellingen Oorspronkelijke versie: februari 2012, herzien in september 2019 Inleiding Day a Week School (DWS) heeft als hoofddoelstelling een zo breed mogelijke basis te leggen voor

Nadere informatie

Day a Week School Doelstellingen

Day a Week School Doelstellingen Day a Week School Doelstellingen Oorspronkelijke versie: februari 2012, herzien in 2018 Inleiding Day a Week School (DWS) heeft als hoofddoelstelling een zo breed mogelijke basis te leggen voor cognitieve

Nadere informatie

Compacten en verrijken voor getalenteerde kinderen.

Compacten en verrijken voor getalenteerde kinderen. Onderwijsdag 20 maart 2012 Compacten en verrijken voor getalenteerde kinderen. Compacten en verrijken zijn begrippen die meestal gebruikt worden in de context van onderwijs voor begaafde leerlingen. Leerlingen

Nadere informatie

Plusleerlingen Omgaan met intelligente en begaafde leerlingen in de rekenles. Robert Timmermans

Plusleerlingen Omgaan met intelligente en begaafde leerlingen in de rekenles. Robert Timmermans Plusleerlingen Omgaan met intelligente en begaafde leerlingen in de rekenles Robert Timmermans Even voorstellen Aanleiding tot onderzoek Onderzoek Conclusies Plan van aanpak Stand van zaken Discussievraag

Nadere informatie

Beleid (hoog)begaafdheid. Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek

Beleid (hoog)begaafdheid. Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek Beleid (hoog)begaafdheid Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek Uitgangspunt missie en visie n Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken

Nadere informatie

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Reken zeker Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

XL rekenonderwijs Fontys OSO

XL rekenonderwijs Fontys OSO Even voorstellen Stapsgewijs naar Excellent Rekenonderwijs Stefan van Zaalen en Annemieke Weterings Panama Conferentie 2014 Stefan van Zaalen: Leerkracht OBS de Baanbreker Afgestudeerd specialist hoogbegaafdheid

Nadere informatie

Vroeger. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Een goede rekenstart in het vo. 6 : 2 x (1 + 2) = 6 : 2 x (1 + 2) = 6 : 2 x 3 = 6 : 2 x 3 = 9

Vroeger. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Een goede rekenstart in het vo. 6 : 2 x (1 + 2) = 6 : 2 x (1 + 2) = 6 : 2 x 3 = 6 : 2 x 3 = 9 Een goede rekenstart in het vo 19 november 2016 Suzanne Sjoers Vandaag sta ik stil bij Waarom staat rekenen weer op het rooster in het voortgezet onderwijs? Hoe ziet die rekentoets er dan uit? Waar lopen

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 8. Algemeen. Titel. Roosterveelhoeken. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

Uitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 8. Algemeen. Titel. Roosterveelhoeken. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Uitdager van de maand Roosterveelhoeken Rekenen Wiskunde, Groep 8 Algemeen Titel Roosterveelhoeken Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen De oppervlakte van een figuur (met vierkante

Nadere informatie

BLAADJE #4. mei 2018

BLAADJE #4. mei 2018 BLAADJE #4 mei 2018 School voor KEES GROEP 1/2 breinvriendelijk onderwijs OBS met engelse les vanaf groep 1 De Koningslinde is een jonge openbare basisschool (obs ) in Vught. In het stadhouderspark, in

Nadere informatie

Workshop. Aanleiding van de projectaanvraag Uitgangspunten van de activiteiten Opbouw van de website Ervaringen uit de pilots Aan de slag!

Workshop. Aanleiding van de projectaanvraag Uitgangspunten van de activiteiten Opbouw van de website Ervaringen uit de pilots Aan de slag! Workshop Aanleiding van de projectaanvraag Uitgangspunten van de activiteiten Opbouw van de website Ervaringen uit de pilots Aan de slag! Aanleiding Passende Perspectieven Rekenen Niet alle leerlingen

Nadere informatie

KINDEREN DIE MEER KUNNEN

KINDEREN DIE MEER KUNNEN KINDEREN DIE MEER KUNNEN INLEIDING Op de IJwegschool staat het kind centraal. Het onderwijs wordt aangepast aan het kind en niet andersom. Doordat de leerkrachten handelingsgericht werken waarbij de onderwijsbehoeften

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 8. Algemeen

Uitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 8. Algemeen Uitdager van de maand Breuken Rekenen Wiskunde, Groep 8 Algemeen Titel Breuken Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Met een breuk aangeven welk deel van een vorm gekleurd is (begrijpen).

Nadere informatie

(Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus

(Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus (Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus Linschoten juli 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Visie... 3 Doelgroep... 3 Signaleren... 4 Onderpresteerders... 4 Onderwijsbehoeften... 4 Begeleiding...

Nadere informatie

In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode

In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode GEREED SCHAP In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode Extra Rekenen De rekenstof van de reken-wiskundemethoden is op de grote gemiddelde groep afgestemd. Dit

Nadere informatie

Aanbevelingen voor de leerkracht

Aanbevelingen voor de leerkracht 2012 Aanbevelingen voor de leerkracht Milou Visser Iselinge Hogeschool Goed rekenonderwijs begint bij de leerkracht! Een aantal didactische aandachtspunten die bij het werken aan een rekenverbetertraject

Nadere informatie

COMPACTEN & VERRIJKEN GROEP 9

COMPACTEN & VERRIJKEN GROEP 9 COMPACTEN & VERRIJKEN en GROEP 9 in de midden- en bovenbouw De Nobelaer Inleiding Dit jaar starten we met een nieuwe aanpak voor leerlingen die meer aankunnen dan de reguliere lesstof. We vinden het belangrijk

Nadere informatie

Alles over. Rekenrijk. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Rekenrijk. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

De Ploeterklas* OG ZWeM

De Ploeterklas* OG ZWeM De Ploeterklas* OG ZWeM *De naam voor de afzonderlijke groepen wordt met medewerking van de leerlingen bepaald aan het begin van het schooljaar. De Ploeterklas biedt een aanvullend aanbod voor leerlingen

Nadere informatie

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers Een rekenspelletje vooraf Canadees vermenigvuldigen De krant krant krant krant Doelen Kennismaking met huidige rekendidactiek

Nadere informatie

PLG Leerkrachten middenbouw. maart PLG Leerkrachten (2) Agenda. Introductie. De toetsanalyse en vervolgstappen centraal

PLG Leerkrachten middenbouw. maart PLG Leerkrachten (2) Agenda. Introductie. De toetsanalyse en vervolgstappen centraal PLG Leerkrachten (2) PLG Leerkrachten middenbouw maart 2011 vs 1.0 100422 Agenda 1. Introductie 2. De toetsanalyse en vervolgstappen centraal 1.1: 1.2: 1.3: 1.4: Programma en doelen schooljaar 2010-2011

Nadere informatie

Plusgroep op De Zaaier Presenta1e aan ouders, september 2013

Plusgroep op De Zaaier Presenta1e aan ouders, september 2013 Plusgroep op De Zaaier Presenta1e aan ouders, september 2013 Wat ging er aan vooraf? Kennis opdoen Visie (meerbegaafden protocol) Signaleren Aanpassingen in de les Vakovers1jgende projecten Plusklas We

Nadere informatie

PLG Leerkrachten 4 groep 1-2

PLG Leerkrachten 4 groep 1-2 PLG Leerkrachten mei/ juni 2011 PLG Leerkrachten 4 groep 1-2 vs 1.0 100422 Agenda 1. Introductie 1.1: Programma en doelen schooljaar 2010-2011 1.2: Terugblik PLG 3: Toetsanalyse 1.3: Doelen vandaag 2.

Nadere informatie

Protocol Plusklas. Aanleiding

Protocol Plusklas. Aanleiding Protocol Plusklas Aanleiding In het schooljaar 2014-2015 heeft BBS Antonius zich tot doel gesteld een schoolbreed aanbod te bieden voor een leeftijdsheterogene groep meer- en hoogbegaafde leerlingen. Met

Nadere informatie

PROGRAMMA AOb-SLO REKENCONFERENTIE PO 3 november 2010 van 14.00-19.00 uur Hogeschool Domstad te Utrecht

PROGRAMMA AOb-SLO REKENCONFERENTIE PO 3 november 2010 van 14.00-19.00 uur Hogeschool Domstad te Utrecht PROGRAMMA AOb-SLO REKENCONFERENTIE PO 3 november 2010 van 14.00-19.00 uur Hogeschool Domstad te Utrecht 13.30 uur: Inloop 14.00 uur: Opening door dagvoorzitter Angèle van der Star, lid AObsectorbestuur

Nadere informatie

Rekenbollebozen, hebben we daar wat voor?

Rekenbollebozen, hebben we daar wat voor? Rekenbollebozen, hebben we daar wat voor? Rekenbollebozen, hebben we daar wat voor? De vraag naar rekenopdrachten voor slimme rekenaars wordt steeds groter. Het blijkt dat de verrijkingsstof in de rekenmethoden

Nadere informatie

Schoolbeleid: Zo doen wij dat! Marianne Espeldoorn

Schoolbeleid: Zo doen wij dat! Marianne Espeldoorn Schoolbeleid: Zo doen wij dat! 11-12-2013 Marianne Espeldoorn Deze presentatie Doel: - Verschillende mogelijkheden verkennen om het rekenbeleid in de school op een compacte en aansprekende manier vorm

Nadere informatie

Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten

Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere

Nadere informatie

In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode

In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode GEREED SCHAP In de rubriek Gereedschap bespreken verschillende experts elke maand een (les)methode Drempelspellen De website www.rekenspel.slo.nl van SLO geeft een overzicht van een groot aantal leuke

Nadere informatie

1 Inleiding. Compacten in het reken-wiskundeonderwijs voor begaafde en hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs

1 Inleiding. Compacten in het reken-wiskundeonderwijs voor begaafde en hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs Compacten in het reken-wiskundeonderwijs voor begaafde en hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs A. Noteboom & J. Klep SLO, Enschede De meeste leerkrachten in het basisonderwijs geven klassikaal

Nadere informatie

Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3.

Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Het rekenonderwijs van tegenwoordig ziet er anders uit dan vroeger. Dat komt omdat er nieuwe inzichten zijn over hoe kinderen het beste leren. Vroeger lag

Nadere informatie

Activiteiten van excellente leerlingen leiden tot extra opbrengsten voor de hele klas

Activiteiten van excellente leerlingen leiden tot extra opbrengsten voor de hele klas Activiteiten van excellente leerlingen leiden tot extra opbrengsten voor de hele klas De uitdager van de maand Anna Hotze en Edith Louman a.hotze@ipabo.nl e.louman@ipabo.nl Nemo, 14 mei 2014 Outline Introductie:

Nadere informatie

Acadin voor talenten in uw klas!

Acadin voor talenten in uw klas! Acadin voor talenten in uw klas! Dé digitale leeromgeving met uitdagend onderwijsaanbod voor talentvolle leerlingen. Acadin voor talenten in uw klas! In het Bestuursakkoord primair onderwijs (2014) staat

Nadere informatie

rijk onderwijs in de 21e eeuw

rijk onderwijs in de 21e eeuw rijk onderwijs in de 21e eeuw Dolf Janson WPO artikel 8: schoolloopbaan 1. Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen. Het wordt afgestemd

Nadere informatie

EVALUATIEVERSLAG - LEERLINGEN -

EVALUATIEVERSLAG - LEERLINGEN - EVALUATIEVERSLAG - LEERLINGEN - Amsterdam 216 Inleiding Day a Week School (DWS) Amsterdam biedt sinds 21 onderwijs aan cognitief talentvolle leerlingen; kinderen met een talent op analytisch en creatief

Nadere informatie

WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017

WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017 WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017 Even voorstellen: Thijs Backx Femke de Graef 2 Groep 7: - Belangrijk jaar - Meer eigen verantwoordelijkheid (zelf nakijken) - VO informatie avonden

Nadere informatie

Jaarplan van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens De BOE naar aanleiding van het schoolplan

Jaarplan van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens De BOE naar aanleiding van het schoolplan Jaarplan 2018-2019 van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens 2018-2019 De BOE naar aanleiding van het schoolplan 2015-2019 Tamar Süss September 2018 Inleiding In het jaarplan 2018-2019 wordt

Nadere informatie

Meerbegaafden protocol

Meerbegaafden protocol Meerbegaafden protocol Kardinaal de Jongschool 1. Doelstelling Er zijn grote verschillen in begaafdheid, tempo en belangstelling van kinderen. Naast zorg voor kinderen die minder snel mee kunnen meekomen,

Nadere informatie

Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1

Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in deze les op een speelse en kritische manier een verdieping leggen in de begrippen kilogram en gram aangezien de meeste leerlingen

Nadere informatie

CBS De Holtenhoek. Plusgroep 2012-2013

CBS De Holtenhoek. Plusgroep 2012-2013 Plusgroep 2012-2013 Wanneer hoogbegaafd? CITO A of A+ scores na zes of twaalf maanden doortoetsen op Cito begrijpend lezen en rekenen De leerling voldoet aan een aantal kenmerken van hoogbegaafdheid Kenmerken

Nadere informatie

Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4.

Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4. Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4. Kinderen ontwikkelen zich verschillend en in een verschillend tempo. Soms hebben kinderen op de basisschool moeite met een vak als rekenen/wiskunde,

Nadere informatie

Samenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012

Samenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012 Samenvatting van Resultaat met rekenen Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012 Lesvoorbereiding en evaluatie 1. Bepaal lesdoel en onderwijsbehoefte leerling(en) (wat hebben de leerlingen nodig om op de leerlijn

Nadere informatie

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Doelgroep:2.1. Wat zijn excellente leerlingen 2.2 Definitie die we hanteren 2.3 Excellente leerlingen in de schoolpraktijk

Nadere informatie

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011 Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011 Doelen Kennismaking met huidige rekendidactiek in het basisonderwijs Niveaus van oplossen en rol van modellen Kolomsgewijs rekenen en

Nadere informatie

Alles over. Rekenrijk. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Rekenrijk. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Rekenrijk Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Prototypische profielen Creatief Vermogen

Prototypische profielen Creatief Vermogen Prototypische profielen Creatief Vermogen 1. Creatief vaardig I (15%) Figuur 1. Prototypisch profiel Creatief vaardig I Leerlingen met het prototypisch profiel Creatief vaardig I (figuur 1) scoren rond

Nadere informatie

Slimme kleuters. Ontwikkelingsvoorsprong

Slimme kleuters. Ontwikkelingsvoorsprong HET JONGE KIND groep 1-2 Omgaan met ontwikkelingsvoorsprong in de groep Auteur: Drs. Eleonoor van Gerven Slimme kleuters Hoe kunt u slimme kleuters tegemoetkomen, zonder dat u moet overstappen naar een

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. Hoofdstuk 1 Goed rekenonderwijs met het team 12

Inhoud. Inleiding 7. Hoofdstuk 1 Goed rekenonderwijs met het team 12 Inhoud Inleiding 7 Hoofdstuk 1 Goed rekenonderwijs met het team 12 1.1 Zes kenmerken 14 1.2 Rolverdeling 15 1.3 Kenmerk 1: doelgericht onderwijs 18 1.3.1 Visie en doelen 21 1.3.2 Meten van doelen 24 1.3.3

Nadere informatie

Cursus Rekenspecialist. Amarantis - Leusden tweede bijeenkomst 1 februari 2011

Cursus Rekenspecialist. Amarantis - Leusden tweede bijeenkomst 1 februari 2011 Cursus Rekenspecialist Amarantis - Leusden tweede bijeenkomst 1 februari 2011 een laatste 4 2/5 x 2 1/2 Vier bijeenkomsten De kaders De rekendidactiek De praktijk Verdiepingsonderwerpen Programma Huiswerk

Nadere informatie

Gecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters

Gecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters Gecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters 25 januari 2012 Marije Bakker Welkom en programma Leerlijnen,domeinen, organisatie en praktische toepassing van gecijferd bewustzijn. 2

Nadere informatie

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 12 oktober 2010

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 12 oktober 2010 Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 12 oktober 2010 programma Huiswerk Artikel Hoofdrekenen of andere activiteit Didactiek basisonderwijs Potpourri van activiteiten Karakterisering realistische

Nadere informatie

Algemene inleiding. Twee voorbeelden van definities:

Algemene inleiding. Twee voorbeelden van definities: Protocol hoogbegaafdheid Rotterdamse Montessorischool December 2017 Inhoud Algemene inleiding... 3 Doel van het protocol... 4 Signalering... 5 Onderbouw... 5 Midden- en bovenbouw... 5 Kerndoelen en verrijking...

Nadere informatie

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN Van visievorming tot invoering Rekenmethode kiezen en implementeren 6 SPECIAL REKENEN Wist je dat het moment waarop je het eerste boek pakt uit een zichtzending van een nieuwe

Nadere informatie

Enkele weken voor de eindtoets, maken de leerlingen de eindtoets van het voorgaande jaar in dezelfde setting als bij de officiële eindtoets.

Enkele weken voor de eindtoets, maken de leerlingen de eindtoets van het voorgaande jaar in dezelfde setting als bij de officiële eindtoets. TOETSEN OP DE PWA; het hoe en waarom Alle basisscholen in Nederland moeten beschikken over een leerlingvolgsysteem: een serie toetsen of observaties waarmee de ontwikkeling van de kinderen gevolgd kan

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen

Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen Inhoud Doelgroep 3 Signalering en diagnosticering 3 Het vertrekpunt 3 Onderwijskundige maatregelen 4 Verrijken en

Nadere informatie

Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap

Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap Leermodule 8: Terugblik op zelfleiderschap Zelfleiderschap is dat je jezelf aanstuurt. Je doet wat jij belangrijk, waardevol, leuk of interessant vindt. Je kiest je eigen weg en je zorgt goed voor jezelf.

Nadere informatie

Rekenen in het VO. 9 december 2013

Rekenen in het VO. 9 december 2013 Rekenen in het VO 9 december 2013 Eén boek, vijf delen: Visie en organisatie (h 1 t/m 4) Rekenen (h 5 t/m 9) Afstemmen (h 10 t/m 13) Begeleiding (h 14 t/m 17) Onderzoek (h 18 en h 19) Kern: Goed rekenonderwijs

Nadere informatie

Differentiëren met een groepsplan

Differentiëren met een groepsplan Differentiëren met een groepsplan Dolf Janson 1 verschil maken recht doen aan verschillen afstemmen op verschillen adaptief onderwijs inspelen op onderwijsbehoeften onderwijs passend maken Recht doen aan

Nadere informatie

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken

Nadere informatie

EXcellent rekenen: rekenen met (hoog)begaafde leerlingen

EXcellent rekenen: rekenen met (hoog)begaafde leerlingen EXcellent rekenen: rekenen met (hoog)begaafde leerlingen S. Sjoers APS, Utrecht 1 inleiding In het Referentiekader (OCW, 2009) is er naast het F-niveau ook een S- niveau beschreven voor leerlingen die

Nadere informatie

Cursus rekenen in de bbl tweede bijeenkomst woensdag 14 december 2011 vincent jonker

Cursus rekenen in de bbl tweede bijeenkomst woensdag 14 december 2011 vincent jonker Cursus rekenen in de bbl tweede bijeenkomst woensdag 14 december 2011 vincent jonker volkskrant, 14 december 2011 een kale 4 2/5 x 2 1/2 Hoe leg je het uit? Programma in drie bijeenkomsten 1. Referentiekader

Nadere informatie

Protocol begaafdheid op de Curtevenne

Protocol begaafdheid op de Curtevenne Parklaan 3, Kortenhoef Postbus 118, 1243 ZJ Kortenhoef (035) 656 10 19 info@curtevenneschool.nl www.curtevenneschool.nl Protocol begaafdheid op de Curtevenne Ieder kind is uniek en toch lekker samen. en

Nadere informatie

WELKOM IN DE PLUSGROEP

WELKOM IN DE PLUSGROEP WELKOM IN DE PLUSGROEP Informatieboekje voor ouders SCHOOLJAAR 2018-2019 OBS DE HAARSCHOOL De Haarschool: Waar samen leren en creëren een beleving is! 1 VOORWOORD Dit boekje geeft u informatie over de

Nadere informatie

STUDIEGIDS 2015-2016 SPECIALISATIEMODULE SLIMME KLEUTERS. Groep 2

STUDIEGIDS 2015-2016 SPECIALISATIEMODULE SLIMME KLEUTERS. Groep 2 STUDIEGIDS 2015-2016 SPECIALISATIEMODULE SLIMME KLEUTERS Talent in de kleuterklas herkennen en begeleiden Groep 2 Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze opleiding Slimme kleuters! In deze gids zetten

Nadere informatie

Bijeenkomsten 2012-2013

Bijeenkomsten 2012-2013 Bijeenkomsten 2012-2013 Datafeedforward Intervisie Lezing/masterclass gekoppeld aan professionele leergemeenschap Werken in een Professionele LeerGemeenschap Motto: Professionals doen het samen en doen

Nadere informatie

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Hoe je het onderbuikgevoel zichtbaar maakt voor leerlingen (en jezelf) Wat bedoel ik met determineren? Hoe doe je dat

Nadere informatie

Positieve houding. Hoge verwachtingen. Flexibele planning

Positieve houding. Hoge verwachtingen. Flexibele planning Visie Aanpassingen in de gedragingen van de leerkracht Het vertalen van een politiek besluit zoals het M- decreet in de dagelijkse praktijk is geen gemakkelijke opgave. Als leerlingen met een beperking

Nadere informatie

Blij met je groepsplan? - NRCD en wat merken de leerlingen daarvan? E D C B A

Blij met je groepsplan? - NRCD en wat merken de leerlingen daarvan? E D C B A voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match

Nadere informatie

talenten ontwikkelen. Workshop Acadin. William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin

talenten ontwikkelen. Workshop Acadin. William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin talenten ontwikkelen Workshop Acadin William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin 1 wat biedt deze workshop? In deze workshop: 1. Wat is Acadin (kort) 2. Impressie van de leeromgeving 3. Hoe

Nadere informatie

Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 2013

Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 2013 Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 213 OPZET WORKSHOP 1. Wat is Flipping the classroom? 2. Wat kan dit betekenen voor slimme kinderen in het PO? 3. Voorbeeld voor kleuters bekijken en beoordelen

Nadere informatie

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 3 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie in instructie

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 3 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie in instructie Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 3 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie in instructie Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Wat

Nadere informatie

De functie van een rekenconflict

De functie van een rekenconflict ebook De functie van een rekenconflict Inleiding Om het rekenaanbod te verrijken brengt de leerkracht regelmatig bewust een conflictsituatie in. Het inbrengen van rekenconflicten is een werkwijze waarbij

Nadere informatie

De basisvaardigheden rekenen de baas

De basisvaardigheden rekenen de baas De basisvaardigheden rekenen de baas Speels leren en onderhouden van de basisvaardigheden rekenen met verantwoordelijkheid bij de lerenden zelf SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling NRCD

Nadere informatie