Christelijke Hogeschool Ede. Jaarverslag & jaarrekening CHE overtuigend anders

Transcriptie

1 Christelijke Hogeschool Ede Jaarverslag & jaarrekening 2011

2 Jaarverslag Ontwerp Robin Hertog, InfoServe Apeldoorn Contact Marketing & Communicatie Bezoekadres: Marijke Toorman - du Crocq Oude Kerkweg 100 Telefoon: JS Ede Telefoon: Postadres: Fax: Postbus 80 info@che.nl 6710 BB Ede Website:

3 Jaarverslag 2011 Woord vooraf 3 Woord vooraf Het College van Bestuur kijkt met dankbaarheid terug op het jaar De CHE boekte uitstekende resultaten, waarmee onze reputatie van kwaliteitsinstelling bevestigd is. We vierden dit onder meer met een zeer geslaagd studentenfeest in de Reehorst. En in het najaar kwamen we voor de achtste achtereenvolgende keer als beste hogeschool uit de bus, een geweldige erkenning voor al onze medewerkers. Op de twee belangrijkste investeringslijnen hebben we forse stappen gezet. Met betrekking tot de herhuisvesting hebben we in het verslagjaar de keuze voor een architect gemaakt en een voorlopig ontwerp voor een grootschalig ver- en nieuwbouwprogramma vastgesteld. Ook zijn goede stappen gezet in de ontwikkeling van een kenniscampus rondom de Zandlaan, samen met de naburige onderwijsinstellingen. Hierbij zal ook nieuwe studentenhuisvesting worden gerealiseerd. Ook op het gebied van ICT en informatiemanagement zijn diverse projecten succesvol afgerond. Voorts was de eerste uitgave van een nieuw intern magazine (Nex(t) us) in het verslagjaar een feit, met daarin informatie over onze strategische projecten. Ondertussen zijn onze studenten onverminderd tevreden over de CHE. Op vrijwel alle indicatoren van de nationale studentenenquête scoren wij significant boven het branchegemiddelde. Onze lectoraten hebben mooie onderzoeksresultaten gerealiseerd, ook in nauwe samenwerking met het beroepenveld. En we zijn ondertussen financieel gezond. De instroom in september 2011 is licht gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Het aantal uitgereikte diploma s is daarentegen sterk gestegen, met 100 naar meer dan 800. Al deze gediplomeerden kregen de nieuwste vertaling van de Belijdenissen van Augustinus cadeau. Dit alles gebeurt in een tijd waarin het HBO zwaar onder druk staat en reputatieschade heeft opgelopen. Die druk gaat ons niet voorbij. De inspectie is op bezoek geweest en heeft ook bij ons verbeterpunten aangewezen. Die pakken we ook zonder treuzelen op en we doen dat omdat we een sterk samenbindende missie hebben. Juist daarover hebben we ook gesproken met de staatssecretaris, toen hij een werkbezoek aan de CHE aflegde. Niet alles wat belangrijk is in het onderwijs, is meetbaar in prestaties in indicatoren. Studenten merken wat een bezielde hogeschool is, zonder dat dat altijd in getallen is uit te drukken en te verantwoorden. Het gaat in het onderwijs vooral om de liefde, voor de student en het vak, waarbij al het andere verbleekt, zoals Paulus in 1 Korinthe 13 ook zegt. Met deze boodschap positioneren wij ons ook in de publieke arena van politiek-bestuurlijk Nederland. Al met al ben ik trots op onze medewerkers, die met hart en ziel hebben gewerkt om dit alles mogelijk te maken. Het is een eer en een genoegen om met elkaar aan de CHE verbonden te zijn en ons beroep uit te oefenen als een echt beroep, als geroepenen van Boven. Kees Boele, Voorzitter College van Bestuur

4 Jaarverslag 2011 Inhoudsopgave 4 Inhoudsopgave Woord vooraf 2 Inhoudsopgave 3 Hoofdstuk - Strategie en Beleid 7 Inleiding Organisatieprofiel Missie en visie Onderscheiding binnen HBO Organisatiestructuur Juridische structuur Strategische Instellingsdoelen Toekomstverwachtingen en continuïteitsrisico s Financiën Strategie Samenwerking Instellingsaccreditatie Groei Governance Raad van Toezicht Medezeggenschap en studentenparticipatie Klachtenafhandeling Samenwerkingsverbanden op CHE-niveau Strategische alliantie Lokale samenwerking met oog op kenniscampus Nationale samenwerking Internationale samenwerking Samenwerking op academieniveau 17 Hoofdstuk 2 - Onderwijs Ontwikkelingen op academieniveau Journalistiek & Communicatie Gezondheidszorg Theologie Mens & Organisatie Sociale Studies Educatie Uitbesteding onderwijsprogramma s Stages Outsourcing en maatwerktrajecten Onderwijskwaliteit Externe onderzoeken Externe onderzoeken Kwaliteitszorg extern 24 Hoofdstuk 3 - Studenten Werving en selectie Studentenaantallen 25

5 Jaarverslag 2011 Inhoudsopgave Studentenaantallen per opleiding Marktaandelen Kerkelijke achtergrond Studierendementen Begeleiding van studenten Vertrouwenspersoon Decanaat Pastoraat Specifieke groepen Profileringsfonds Aansluiting vooropleiding met HBO 32 Hoofdstuk 4 - Personeel Ontwikkelingen personeelsbeleid Resultaat & Ontwikkelgesprekcyclus (R&O) Convenant leerkracht Medewerkers tevredenheidsonderzoek en werkdruk Decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen Formatieontwikkeling Werving en selectie ARBO en ziekteverzuim Arbeidsomstandigheden Verzuim Professionalisering Kerkelijke achtergrond 39 Hoofdstuk 5 - Lectoraten Algemeen Lectoraat Docent en Talent Lectoraat Jeugd en Gezin Lectoraat Verpleegkundige Beroepsethiek Lectoraat Religie in Media en Publieke Ruimte Lectoraat Geestelijk leiderschap Lectoraat Sociale Innovatie 45 Hoofdstuk 6 - Transfer Algemeen Transferactiviteiten per academie Educatie Sociale Studies Gezondheidszorg Journalistiek & Communicatie Mens & Organisatie Theologie Kosten en baten totaal Publieke middelen en private middelen 48 Hoofdstuk 7 - Internationalisering Beleid en ontwikkelingen 49

6 Jaarverslag 2011 Inhoudsopgave Internationale onderwijsprogramma s 49 Hoofdstuk 8 Materiële Voorzieningen Huisvesting & Beheer Duurzaamheid ICT 50 Hoofdstuk 9 Financiën Financieel resultaat Treeasury-management Meerjarenperspectief en risicomanagement Governance en intern toezicht 53 Bijlage 1: Samenstelling en bezoldiging CvB en RvT 54 Bijlage 2: Overzicht bachelor- en masteropleidingen 57 Bijlage 3: Lijst met afkortingen 58 Bijlage 4: Jaarrekening 60 A Inleiding 62 B Jaarrekening 63 B1 Grondslagen 63 B2 Balans per 31 december 2011 (Na resultaatbestemming) 64 B3 Exploitatierekening B4 Kasstroomoverzicht 65 B5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 76 B6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 74 B7 Toelichting op de exploitatierekening 75 C Overige gegevens 81 C1 Controleverklaring 81 C2 Gebeurtenissen na balansdatum 82 C3 Voorstel bestemming exploitatiesaldo 82 D Bijlagen 83 D1 Gegevens van de rechtspersoon 83 D2 Financiële Specificatie Rijkssubsidies 83 D3 Declaraties en Onkostenvergoedingen College van Bestuur 83 E Diversen 85 E1 Overzicht resultaat units CHE-Transfer 85

7 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 7 Hoofdstuk 1 Strategie en Beleid Inleiding 2011 was voor de HBO-instellingen een roerig jaar. Diverse hogescholen werden geconfronteerd met diplomafraude en andere problemen. Voor de Inspectie was dit aanleiding tot extra onderzoek. Ook binnen de CHE vond extra onderzoek plaats met uiteindelijk bevredigende resultaten. Verder heeft de regering zijn plannen met het Hoger Onderwijs vastgesteld. Hierover zijn vervolgens afspraken gemaakt met de HBO-raad. Kernbegrippen in het nieuwe beleid zijn prestatiebekostiging en niveau van onderwijs. Daarnaast daagt de regering hogescholen uit zich te profileren. De plannen vormen het antwoord van de regering op de voorstellen van de commissie Veerman. Het nieuwe bekostigingsstelsel heeft in 2011 zijn beslag gekregen. Daarbij zijn de nadelige gevolgen voor de academie Theologie beperkt gebleven. Niettemin ondervinden we de gevolgen van het niet langer bekostigen van een tweede studie. Over het geheel gezien staan de HBO-instellingen er niet goed voor. De reputatie van het HBO is door affaires en onderzoeken schade berokkend. Gevolg hiervan is dat hogescholen gevraagd wordt aan te tonen dat de kwaliteit deugdelijk is, met als neveneffect meer onderzoek, meer rapportage, meer verantwoording en een nog formalistischer benadering van de kwaliteit van onderwijs. We hebben bij dit alles niet altijd het gevoel dat dit bijdraagt aan de kwaliteit van onderwijs. De inspanning en kosten komen volledig ten laste van de CHE en worden daarmee onttrokken aan het onderwijs zelf. In de ogen van de CHE moet een adequater systeem denkbaar zijn. De CHE is ook in 2011 uitgeroepen tot de beste Hogeschool van Nederland, voor de achtste keer op rij Organisatieprofiel De CHE heeft tien HBO-opleidingen, drie HBO Masters en zes lectoraten. Daarnaast verzorgen we onder de naam CHE-Transfer activiteiten, zoals (post HBO) cursussen, trainingen, advies en onderzoek. Al deze activiteiten bij elkaar maken de CHE tot een kenniscentrum. De hogeschool gaat uit van de stichting voor christelijk hoger beroepsonderwijs op gereformeerde grondslag te Ede. In 2011 hadden we meer dan HBO-studenten en ongeveer 510 medewerkers. Kenmerkend voor de CHE zijn de drie kernwaarden die voortkomen uit onze visie op leren en onderwijs: relatie, inhoud en verantwoordelijkheid. Wij zien de mens als een schepsel dat niet zelfstandig bestaat, maar in relatie tot God, zijn medemensen en de materiële werkelijkheid. Concreet betekent deze visie dat studenten en medewerkers op elkaar betrokken zijn. Goede begeleiding en aanspreekbaarheid van docenten vormen de pijlers onder ons leerklimaat. Het begrip inhoud staat voor kwaliteit en visie. Vanuit een christelijke visie op het beroep onderwijs leveren wij een hoge kwaliteit. We leiden mensen op die verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen in de pluriforme samenleving. De beroepen waarvoor de CHE opleidt, zijn belangrijk voor de wereld waarin wij leven. We leren de studenten hoe zij later een bijdrage kunnen leveren aan onze samenleving. Dat is ook conform onze plaats in de traditie van het gereformeerd protestantisme Missie en visie Wat is de CHE? De CHE is een hoger onderwijs- en kenniscentrum. Medewerkers en studenten vormen een leer- en werkgemeenschap die zich richt op: - Het ontwikkelen en verzorgen van hoogwaardig hoger beroepsonderwijs, waardoor studenten en cursisten als persoon en als christen worden gevormd, toegerust en opgeleid tot (startende) professionals; - Het ontwikkelen, delen en toepassen van kennis, die zij op commerciële en niet-commerciële basis ter beschikking stelt aan de samenleving, die levensbeschouwelijk pluriform is. - De CHE stelt zich bij haar activiteiten onder het gezag van de Bijbel, die zij erkent als het betrouw-

8 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 8 bare en geïnspireerde Woord van God, zoals verwoord in het gereformeerd belijden. Waar leidt de CHE voor op? Een afgestudeerde CHE-student heeft zich ontwikkeld tot een volwaardig startende professional. In zijn/ haar opleiding staan de kernwaarden van de CHE centraal. We streven ernaar dat: - de student zijn of haar professionaliteit weet te relateren aan zijn of haar relatie tot God en de naaste; - de student inhoudelijk gemotiveerd, deskundig, bij de tijd op zijn of haar vakgebied en internationaal georiënteerd is; - de student in staat is om beroepsmatig gedrag te verantwoorden vanuit een christelijke beroepsvisie, in genuanceerde en respectvolle omgang met andere overtuigingen en standpunten. Wat doen wij met onze kennis? We profileren ons niet alleen als christelijk kenniscentrum, maar ook als kweekvijver voor kadervorming op HBO-niveau. Bij het aanbieden van onze kennis, onder andere door middel van contractactiviteiten, willen we inspringen op de actualiteit in het werkveld van onze onderwijsvelden. Hierbij blijven we trouw aan de eigen missie. Geld is niet de eerste drijfveer, maar de wens om betekenisvol te zijn in de samenleving. Wat is de relevantie van onderzoek? Lectoren stimuleren het onderzoek binnen de academies. Oogmerk van dit onderzoek is onder meer dat het bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs en innovatie in het werkveld. Daarom zoeken academies in toenemende mate samenwerkingsverbanden met het werkveld waarvoor opgeleid wordt Onderscheiding binnen HBO Onze missie is sterk verweven met de activiteiten van de CHE. We onderscheiden ons binnen het HBO met name door: - een duidelijk christelijke identiteit, die sterk doorwerkt in het beleid, de strategie, het onderwijs en de studentbegeleiding; - een hoog kwaliteitsniveau, dat onder meer blijkt uit een - acht keer op rij - nummer 1 positie in de Keuzegids Hoger Onderwijs; - een hoge contactintensiteit, een goede mix van contacttijd (groepsgewijs en/of individueel), werken aan opdrachten en zelfstudie, gekoppeld aan beschikbaarheid en bereikbaarheid van docenten en ondersteuners; - het op eigen wijze implementeren van onderwijskundige visies zoals competentieleren, waarbij we kiezen voor langzaam toenemende keuzevrijheid voor de student naarmate het studietraject volgt; - een efficiënt kwaliteitszorgsysteem waarin de nadruk ligt op de mate van tevredenheid van stakeholders; - nadrukkelijk te streven naar samenwerking en partnerships met het werkveld om onderwijs en praktijktheoretisch onderzoek af te stemmen op de beroepswerkelijkheid in het veld en daar op deze manier een eigen bijdrage aan te leveren; - het kiezen voor opleidingstrajecten waarin de vraag vanuit het beroepenveld een belangrijke rol speelt. Het beroep is leidend en kaderstellend voor keuzes die studenten kunnen maken; - relatief sobere faciliteiten, met als doel zoveel mogelijk middelen in het onderwijs te investeren Organisatiestructuur De CHE gaat uit van de Stichting voor christelijk hoger beroepsonderwijs op gereformeerde grondslag. Het College van Bestuur treedt, sinds de statutenwijziging in 2008, op als bestuur van de Stichting en als bestuur van de hogeschool. De primaire processen (onderwijs, onderzoek en Transfer) worden verzorgd vanuit zes organisatorische eenheden (academies). Drie diensten verzorgen de ondersteuning van het CvB en de academies.

9 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 9 Organisatieschema In 2011 had de CHE een tweehoofdig CvB, dr. C.P. Boele (voorzitter) en vanaf 1 mei mr. drs. A. Bestebreur MPA (lid), ondersteund door een bestuurssecretaris en een controller. Per kwartaal is er financieel gerapporteerd aan het CvB en de RvT. Per halfjaar is de RvT geïnformeerd over de voortgang van beleid (doelen van de Kaderbrief) Juridische structuur De Christelijke Hogeschool Ede kent een meerlagenstructuur van een College van Bestuur (CvB) en daaronder de managers van de verschillende afdelingen en academies. De Raad van Toezicht (RvT) ziet toe op een adequate besturing van de CHE en controleert het CvB. We zijn een instelling die in stand gehouden wordt door een stichting Strategische Instellingsdoelen In het Strategisch Instellingsplan CHE (IP 2012) zijn vijf strategische doelen geformuleerd. Aan de hand van deze doelen rapporteren wij over de resultaten in 2011.

10 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid De CHE continueert haar positie als een kwalitatief hoogwaardige instelling waarin wij vanuit een christelijke visie op de beroepspraktijk onderwijs geven. Ook in 2011 is de CHE door studenten en deskundigen beoordeeld als de beste hogeschool van Nederland. Deze eer komt ons voor de achtste keer op rij toe. Dit bleek uit de Keuzegids Hoger Onderwijs Deze gids verschijnt jaarlijks en biedt een vergelijking en kwaliteitsbeoordeling van alle aangeboden opleidingen in de verschillende vakgebieden. Deze beoordeling is gebaseerd op een combinatie van studentenoordelen (de Nationale Studenten Enquête), studiestatistieken en oordelen uit visitatie- en accreditatierapporten. De CHE heeft gemiddeld de hoogste score. In 2011 zijn de opleidingen Journalistiek en Communicatie geaccrediteerd. Beide opleidingen hebben waarderende accreditatierapporten ontvangen. Op de drie standaarden is twee keer goed en één keer voldoende gescoord. Daarnaast bevatten de rapporten een aantal aanbevelingen waarmee de opleidingen hun winst kunnen doen. Uit kwaliteitszorgrapportages vanuit academies en op basis van hogeschoolbreed onderzoek blijkt dat studenten, werkveld en alumni het onderwijs waarderen. Tegelijkertijd is de uitkomst van dit onderzoek ook aanleiding om op onderdelen de kwaliteit te verbeteren. De Inspectie heeft een onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de toetsing in de CHE. Daaruit bleek dat met name de administratieve organisatie op punten verbetering behoefde. Met het oog daarop is in 2011 de Onderwijs- en Examenregeling grondig herzien. Verder zijn de examencommissies geprofessionaliseerd. 2. In 2012 is de CHE, in samenwerking met de beroepspraktijk, systematisch actief in kennisontwikkeling als belangrijke stap op weg naar de CHE als kenniscentrum. In 2011 bezonnen we ons intensief op de samenhang van werkveld, onderwijs en onderzoek, in de CHE academieontwikkeling genoemd. Inspiratiebron hierbij was onder meer het adviesrapport Differentiëren in drievoud; omwille van kwaliteit en verscheidenheid in het hoger onderwijs, van de commissie Veerman. Onderwijs en onderzoek zijn in de CHE georganiseerd in de academies. Daarbij hebben de academies tot taak beide aan te laten sluiten op ontwikkelingen in het werkveld. De vraag van het werkveld, al dan niet actief gearticuleerd, dient leidend te zijn. Met het oog hierop wordt gestreefd naar samenwerkingsverbanden met het werkveld bij zowel de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs als bij de ontwikkeling en uitvoering van onderzoekstrajecten. Bovendien dient het onderzoek aan te sluiten op de onderwijspraktijk. Transferactiviteiten worden hier nadrukkelijk in meegenomen. Hogeschoolbreed hebben medewerkers in de CHE zich intensief bezonnen op de gevolgen van academieontwikkeling voor het onderwijs en voor het praktijkonderzoek. Gedachteontwikkeling is één. Uitwerking van deze plannen en ideeën bleek echter veel te vragen van de academies, lectoraten en diensten. In diverse academies en ondersteunende afdelingen zijn plannen concreet uitgewerkt en wordt op verschillende terreinen intensief met de beroepspraktijk samengewerkt en vindt ook, met het lectoraat als aanjager, systematisch kennisontwikkeling plaats en wordt praktijkonderzoek verricht. Maar niet bij alle academies en afdelingen van ondersteunende diensten gaat deze ontwikkeling even snel. Bij een aantal moeten plannen nog concreet worden uitgevoerd. Eind 2011 was wel duidelijk dat voor academieontwikkeling maatwerk is vereist. 3. In 2012 is de organisatiestructuur van de CHE zodanig ingericht dat een adequate en verantwoorde beheersing van het instellingsbeleid is gewaarborgd.

11 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 11 De reorganisatie van de academies is in 2011 afgerond. Dit betekent dat met ingang van voorjaar 2011 academies het hart van de CHE vormen. Het primaire proces is hiermee in de besturingsfilosofie, maar ook in de organisatiestructuur leidend. De reorganisatie van de diensten is eveneens afgesloten. De CHE kent nu drie ondersteunende diensten: Onderwijs, Bedrijfsvoering en Facilitair. Doelstelling van deze reorganisatie was dat academies, op hun eigen domein, meer zelfstandigheid krijgen (budgetverantwoordelijkheid en beleidssturing). Bovendien hebben de academies een centrale plek in de vorming van het strategische beleid van de CHE. Diensten sturen niet, maar ondersteunen. Op basis daarvan hebben de diensten vanzelfsprekend ook hun inbreng in het strategisch beleid. Gevolg van deze reorganisatie is ook dat academies vanaf 2012 een eigen academieraad hebben voor decentrale medezeggenschap. De diensten zijn vertegenwoordigd in de Hogeschoolraad, tezamen met docenten en studenten. Dit nieuwe medezeggenschapsmodel zal in 2014 geëvalueerd worden. De ervaringen met het besturingsmodel zijn in 2011 positief. Op het terrein Planning en Control is aanzienlijke vooruitgang geboekt. Dat bleek ook uit de Managementletter van Deloitte. Financieel en managementmatig is de CHE beter in control. Ook de Hogeschoolraad onderkent dit. Verdere ontwikkeling wordt gezocht in meer integrale en systematisch managementrapportages aan de hand van jaarplannen die opgesteld worden in de A3 systematiek. De aandacht voor een betere administratieve organisatie raakt niet alleen aan het beleidsproces. Ook in het primaire proces wordt meer zorg besteed aan de PDCA-cyclus (Plan Do Check Act), concreet in de ontwikkeling en handhaving van de Onderwijs en Examenregeling. 4. In 2012 is de onderwijsvisie van de CHE verankerd onder haar medewerkers. De CHE daagt medewerkers daarnaast uit om de gekregen talenten optimaal te ontwikkelen en biedt hen daartoe de mogelijkheden. Onze onderwijsvisie drukken we onder meer uit in de waarden Inhoud, relatie en verantwoordelijkheid. Deze waarden zijn goed verankerd onder onze medewerkers. Dit blijkt uit evaluaties intern en extern. Daarbij is het onderwijs goed afgestemd op het werkveld waarvoor opgeleid wordt. Ook dat blijkt uit evaluaties en accreditaties. Hiermee is de ontwikkeling van de medewerkers niet tot een einde gekomen. In de visie op academieontwikkeling gaat het om nog nauwere afstemming tussen werkveld, onderzoek en onderwijs. Daaruit volgen nieuwe initiatieven die van invloed zijn op de onderwijsvisie. Het feit dat bijvoorbeeld onderzoek nadrukkelijker een plek dient te krijgen in het onderwijs heeft gevolgen. Zo zullen curricula hierdoor worden beïnvloed, worden andere competenties van docenten verwacht, zal er meer verbinding tussen afstudeeronderzoeken van studenten en onderzoeksthema s van lectoraten komen etc. Hetzelfde geldt voor participatie van het werkveld in het onderwijs in de hoofdfase. Dat vraagt om meer dan alleen maar opleiden voor het werkveld. Dat impliceert opleiden met het werkveld met gevolgen voor curricula, medewerkers en studenten. We hechten veel waarde aan de ontwikkeling van personeel omdat academieontwikkeling een grote impact heeft op hun werk. Professionalisering en persoonlijke ontwikkeling zijn dan ook gespreksonderwerpen in de Resultaat- en Ontwikkelgesprekken met medewerkers (twee keer per jaar). Hard wordt gewerkt aan de ontwikkelplannen voor medewerkers, teams, academies en de hogeschool en het vinden van voldoende tijd en ruimte voor de besteding van de gereserveerde middelen voor persoonlijke ontwikkeling. Professionalisering impliceert ook bezinning. Dat gebeurde in 2011 tijdens de Vocatiodag. Een dag waarop alle medewerkers van de hogeschool zich bezinnen op hun roeping, hun opdracht en hun wortels. Bezinning vindt daarnaast ook plaats tijdens vergaderingen en vieringen binnen academies en diensten.

12 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid Om het primaire proces van de CHE goed te kunnen faciliteren is in 2012 de CHE prettig en adequaat gehuisvest en zijn de ICT-voorzieningen state-of-the-art. De CHE is nog niet adequaat gehuisvest. Wel zijn er plannen ontwikkeld om dit te realiseren. In het kader van het project huisvesting is in 2011 de Voorlopig Ontwerpfase afgesloten. Daarbij is, op basis van het meerjarenperspectief, geconcludeerd dat de huisvestingsplannen uitvoerbaar lijken te zijn in combinatie met de overige strategische projecten. Het streven is om in 2012 de gedetailleerde uitwerking van dit ontwerp af te ronden. Eventuele bouwwerkzaamheden starten niet veel eerder dan in Niettemin kan hier gesteld worden dat het ontwikkeltraject voorspoedig verloopt. De strategische Informatie Management (IM-ICT) projecten vorderen gestaag. Alle vijf projecten zijn opgestart en de eerste resultaten in de state-of-the-art voorzieningen zijn al zichtbaar. De vernieuwde intranet site (Entree) is beschikbaar gekomen voor de gehele CHE. Daarnaast is de Customer Relatie Management (CRM) applicatie gereed voor de academies en diensten waardoor o.a. Transfer, Alumni en de Werving van nieuwe studenten meer eenduidig uitgevoerd kan worden. Diverse academies werken inmiddels met een digitaal portfolio. Verder is in 2011 hard gewerkt aan een nieuw cijferregistratiesysteem. Ook bij dit strategische project wordt duidelijker dat academies een eigen ontwikkel- en ondersteuningstraject behoeven, zonder dat daarbij de generieke doelstellingen ter discussie staan Toekomstverwachtingen en continuïteitsrisico s Maatschappelijk wordt de CHE geconfronteerd met de volgende trends en ontwikkelingen: 1. De gevolgen van de kredietcrisis werken onder meer door in de begroting onderwijs en onderzoek van de overheid. Concreet betekent dit voor de CHE dat bezuinigingen leiden tot minder manoeuvreerruimte. In het begrotingsbeleid is daarom gekozen voor een voorzichtige koers. De langstudeerdersmaatregel, efficiencykorting en nieuwe bezuinigingen stellen ons voor een fikse opgave. 2. Het beleid van prestatiebekostiging betekent dat de CHE een deel van de afgeroomde inkomsten alleen terug kan verdienen als aan overeengekomen prestatieniveaus wordt voldaan. Dit systeem is voor een kwalitatief goede, kleine hogeschool per definitie ongunstig. Bovendien wordt de CHE zo gedwongen te investeren in verantwoordingssystemen om aan te tonen dat prestatieafspraken worden gehaald. Hierdoor blijven minder middelen over om te investeren in het primaire proces (onderwijs) zelf. 3. In navolging van De Commissie Veerman daagt dit kabinet hogescholen uit een eigen profiel te kiezen. Tegelijkertijd is er weinig financiële ruimte om dit profiel gestalte te geven. Niettemin pakt de CHE dit aspect van het beleid met graagte op. Het Instellingsplan voor de periode zal vooral in het teken staan van dit profiel. Naast kwaliteit in het primaire onderwijsproces zal de CHE zich inzetten voor de uitbreiding van het praktijkonderzoek als integraal onderdeel van het primaire proces. 4. Het aantal onderzoeken naar kwaliteit is het afgelopen jaar zorgwekkend toegenomen. Als gevolg van incidenten in de HBO-sector besluiten overheid en inspectie tot steeds meer generieke onder zoeken, audits en aanvullende richtlijnen en codes, los van accreditaties. Dit legt een grote druk op de CHE, als relatief kleine hogeschool. De CHE is bezorgd over het feit dat kwaliteit in toenemende mate een bureaucratisch en procedureel begrip lijkt te worden Financiën Financieel bezien is de CHE gezond en is er geen continuïteitsrisico. Dat neemt niet weg dat de CHE zijn financiële beleid wel af heeft te stemmen op bezuinigingen.. De Commissie Veerman en het hoger onderwijsbeleid van dit kabinet vragen juist om investeringen, en die staan dan ook in de strategische agenda van de CHE. Dit impliceert een doordacht en sober beleid, waarbij bezuinigingen nodig zijn. Bij de opstelling van de begroting voor 2012 en het meerjarenperspectief is hier al mee gestart.

13 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid Strategie De CHE zet zich de komende jaren in voor: - Onderzoek naar nieuwe studierichtingen of afstudeervarianten. - Een bescheiden groei in studentenaantallen. - Gestage uitbreiding van Transferactiviteiten. - Een herziene en verbeterde vorming van docenten en studenten, juist ook op het punt van identiteit en liberal arts. - Gestage uitbreiding van het praktijkonderzoek, in nauwe relatie tot werkveld en onderwijs. - Groei van het aantal gepromoveerde docenten en docenten met een masteropleiding in de daarvoor relevante vakgebieden. - Een voorzichtige en bij de academie passende groei in internationale contacten. - Meer aandacht voor en participatie in regionale projecten. - Het leveren van een eigen bijdrage aan het maatschappelijk debat over religie in het publieke domein Samenwerking De CHE streeft naar intensieve samenwerking in de Strategische Alliantie tussen GH-Zwolle, Driestar Educatief en CHE. Verder participeert de CHE actief in het bestuur van de HBO-raad Instellingsaccreditatie De CHE maakt zich in 2012 op voor een instellingsaccreditatie. Deze wordt verwacht in najaar Groei De CHE verwacht een lichte groei van de instroom. Gestreefd wordt, op termijn, naar een studentenpopulatie van tot studenten. Het opleidingsaanbod blijft in 2012 gelijk aan dat van Wel wordt verkennend onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van nieuwe opleidingen Governance Raad van Toezicht De Raad van Toezicht (RvT) heeft aan de hand van een jaarplan, onder meer afgeleid van het reglement, zijn toezichthoudende taken uitgeoefend. De Raad van Toezicht is een onafhankelijk orgaan. De RvT vergaderde zes keer in Puntsgewijze kwamen onder andere onderstaande onderwerpen aan de orde. Managementletter In opdracht van het College van Bestuur (CvB) heeft een accountant van Deloitte een Managementletter opgesteld met daarin aanbevelingen aan de CHE om nog verder in control te komen, na de vooruitgang die er al is vergeleken met De RvT heeft het CvB verzocht hier een actieplan voor te schrijven. Dit onderwerp is ook intensief besproken in de Auditcommissie. De RvT constateerde dat op dit terrein goede vorderingen zijn gemaakt. Met ingang van 2012 kan daardoor control onderdeel zijn van het reguliere toezicht. Jaarverslag, jaarrekening 2010 en accountantsverklaring De RvT keurde het jaarverslag van de CHE over 2010 goed. Door de accountant (Deloitte) is een goedkeurende verklaring afgegeven. De financiële situatie van de CHE is gezond bevonden, met inachtneming van de plannen met betrekking tot huisvesting, informatiemanagement en academieontwikkeling. De RvT heeft met het CvB de risico s besproken, met name in het licht van de onzekere elementen in rijksbijdrage en de relatief hoge personele last. CvB en RvT kiezen voor een voorzichtig financieel beleid. Het CvB is door de Raad decharge verleend voor het in 2010 gevoerde beleid.

14 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 14 Begroting 2012, meerjarenperspectief Tijdens het jaar is de RvT aan de hand van kwartaaloverzichten geïnformeerd over de financiële resultaten. In het voorjaar en najaar is een financieel meerjarenperspectief voorgelegd aan de RvT waaruit blijkt dat de investeringsagenda (huisvesting, academieontwikkeling en ICT) van de CHE haalbaar is. De RvT is met het CvB van mening dat het meerjarenperspectief positief moet zijn. In het voorjaar is het financieel kader voor 2012 vastgesteld, in samenhang met de Kaderbrief In december is de begroting 2012 goedgekeurd. De RvT heeft zijn vertrouwen uitgesproken in het meerjarenperspectief. Ze beoogt met het CvB meer aandacht te schenken aan inhoudelijke vraagstukken en de kwaliteit van het onderwijs. Huisvesting De RvT heeft met waardering kennisgenomen van het beslisdocument voorlopig ontwerp huisvesting (incl. scenario s rond studentenaantallen en financiën) en goedkeuring verleend aan de investeringen die gemoeid zijn met de volgende fasen van de herhuisvestingplannen. De Raad heeft aangedrongen op voortgang in het proces en aandacht voor duurzaamheid. In de loop van 2012 zal de RvT zich buigen over het beslisdocument Definitief Ontwerp en de voorbereiding van de aanbesteding. De plannen krijgen dan een concreter gehalte en hebben dan ook omvangrijker financiële consequenties. Inmiddels is een no go besluit genomen en vindt heroriëntatie plaats op de plannen. Raadsaangelegenheden De vacature van de heer C. van Buuren, die ontstaan is vanwege het aflopen van de zittingstermijn, is ingevuld. Zijn zetel is per 8 april 2011 ingenomen door de heer drs. B.P. Hidding (RA). De heer mr. J.L. Burggraaf zal met ingang van 2012 de heer mr. P.A. de Lange opvolgen. Door de RvT is de profielschets vastgesteld. De zelfevaluatie van de RvT is uitgevoerd in april De doelen van toezicht zijn vastgesteld bij de vaststelling van het jaarplan Medezeggenschapsraad en de Raad van Toezicht De RvT heeft twee keer overleg gevoerd met de Medezeggenschapsraad over de voortgang van beleid. Concreet is gesproken over huisvesting, het financiële beleid i.c. de onderuitputting, planning en control, academievorming en de samenwerking met het CvB. De Medezeggenschapsraad heeft uitgesproken goede voortgang te zien op het terrein van Planning en Control en spreekt van een goede en open communicatie met het CvB. Kaderbrief en begroting 2012 De Kaderbrief 2012 is volgens planning goedgekeurd in het voorjaar van De begroting 2012 is goedgekeurd in december Veerman, kabinetsbeleid en HBO-zaken De RvT heeft zich met het CvB in een tweetal vergaderingen, waarvan één samen met het management van de CHE, bezonnen op de strategische agenda Hoger Onderwijs en de gevolgen hiervan voor de CHE en het beoogde profiel van de CHE. De RvT heeft daarbij te kennen gegeven vast te willen houden aan een hoge standaard voor kwalitatief hoger beroepsonderwijs, met daarbij ontwikkeling van het praktijkonderzoek. Daarnaast dient de CHE vast te houden aan de christelijke identiteit en daarmee aan de missie. De RvT heeft zijn goedkeuring verbonden aan het HBO-bestuurslidmaatschap van dhr. Boele met ingang van De RvT deelt de zorg van het CvB dat het overheidsbeleid leidt tot een verdere proceduralisering en daarmee bureaucratisering van het hoger onderwijs en adviseert het CvB, waar mogelijk, een eigen weg te zoeken.

15 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 15 College van Bestuur-aangelegenheden De RvT heeft in het vroege voorjaar van 2011 de heer mr. drs. A. Bestebreur (MPA) benoemd als lid CvB. Aan de heer Boele is tien weken studieverlof verleend vanaf half oktober Commissies Er functioneren twee commissies binnen de RvT, te weten de auditcommissie en remuneratiecommissie. De remuneratiecommissie vergaderde twee keer. De auditcommissie vier keer. In de auditcommissie is onder meer gesproken over de managementletter, de begroting 2012, het meerjarenperspectief 2012, de financiële onderbouwing van de huisvestingsplannen en de jaarrekening Verder is daar gesproken over het verder realiseren van het Controlbeleid, het Treasurystatuut en de managementrapportages. In de remuneratiecommissie is gesproken over de samenstelling van de RvT in verband met de vacature op juridisch terrein. Verder is daar een voorstel voor de bijgestelde profielschets van de RvT ontwikkeld. Ook zijn daar voorstellen met het oog op de evaluatie van de RvT en het functioneringsgesprek met het CvB van advies voorzien. Beide commissies zijn adviescommissies van de RvT. De RvT komt tot een eigen oordeel, gehoord hebbende de adviezen, dan wel de bevindingen van de beide commissies Medezeggenschap en studentenparticipatie Gedurende het verslagjaar is er intensief overleg geweest tussen het CvB en de medezeggenschapsraad (MR). Er speelden dan ook grote thema s zoals de huisvesting, de financiën en de Onderwijs- en examenregeling (OER). Voor een deel zijn deze thema s een vervolg op ontwikkelingen in De MR - met name de Studentgeleding (SMR) - is intensief en kritisch betrokken geweest bij de totstandkoming van de OER, zowel inhoudelijk als procedureel. Onder leiding van Onderwijs & Kwaliteit is het proces goed doorlopen met alle betrokken partijen, wat heeft geleid tot een OER die op tijd gereed was en voldoet aan de veranderde wetgeving. In het kader van de academievorming is de nieuwe regeling medezeggenschap ingevoerd. Concreet betekent dit dat er vanaf 1 oktober een Hogeschoolraad (HR) en Academieraden (AR-en) van start zijn gegaan. Voor de HR was dit min of meer een voortzetting van de MR (wel met 2 leden minder) maar voor de AR-en was het bijna geheel nieuw: een Academieraad heeft veel meer rechten dan een Opleidingscommissie, waaronder instemmingsrecht op de academiebegroting. Dankzij constructieve samenwerking tussen alle betrokken partijen heeft de HR in december ingestemd met de begroting 2012 en ook de meeste AR-en hebben ingestemd met hun academiebegroting. Verder heeft de Hogeschoolraad een positief advies gegeven over het beslisdocument huisvesting voorlopig ontwerp. Het CvB bestempeld het overleg met de HR als constructief, inhoudelijk en kritisch. Naast het overleg met het CvB heeft de HR ook twee maal per jaar overleg met de Raad van Toezicht. De Studentgeleding van de HR (SHR) bestaat uit zeven studenten en is daarmee voltallig. De SHR denkt proactief mee in het bestuurlijke proces en wordt hierin ook actief betrokken. Op landelijk niveau denkt de SHR inhoudelijk mee over de politieke ontwikkelingen in Den Haag met betrekking tot studenten. De SHR is lid van het Studenten Verbond Ede(SVE) dat zich actief inzet voor de in Ede studerende student Klachtenafhandeling Per 1 juni 2010 heeft de CHE een centrale klachtenbalie bij Bureau Studentzaken. Hier kunnen klachten van allerlei aard worden ingediend. Bij de klachtenbalie zijn in 2011 twintig klachten binnengekomen en naar tevredenheid afgehandeld. Daarnaast hebben we een vertrouwenspersoon en een klachtencommissie voor meldingen met betrekking tot ongewenst gedrag. Zie voor meer informatie hoofdstuk over de activiteiten van de vertrouwenspersoon. Bij de klachtencommissie ongewenst gedrag is gedurende dit jaar geen klacht ingediend.

16 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 16 De Cobex (College van Beroep voor de examens) ex. WHW 7.60 behandelt de klachten die betrekking hebben op de uitvoering en toepassing van de Onderwijs- en Examenregeling. In de meeste gevallen leidt dit tot een minnelijke schikking. Waar nodig volgt een uitspraak. In 2011 zijn bij het Cobex zes zaken aan de orde geweest. Het betrof situaties rond de afronding van een Masteropleiding, het Bindend Afwijzend Studieadvies (BAS), beoordelingen stage/praktijkleren, multiple choice toetsing en de afronding van de propedeuse. Middels een procedure van minnelijke schikking zijn drie zaken afgerond; voor één daarvan was een hoorzitting van het college noodzakelijk om tot afspraken te komen. In twee andere zaken heeft het college na een hoorzitting een uitspraak gedaan. In beide gevallen is het beroep ongegrond verklaard. Eén van de beroepen m.b.t. het BAS is in december ingesteld. De procedure voor deze zaak loopt door in Aandachtspunten vanuit de Cobex-zaken worden besproken in het Centraal Overleg ExamenCommissies (COEC), waarin alle examencommissies van de hogeschool vertegenwoordigd zijn Samenwerkingsverbanden op CHE-niveau Strategische alliantie In dit samenwerkingsverband tussen de Gereformeerde Hogeschool (GH) te Zwolle, Driestar Educatief en de CHE is verkend op welke wijze samenwerking bij kan dragen aan een versterking van het onderzoeksbeleid op de betrokken hogescholen. Er zijn twee kleine werkgroepen gestart. Eén groep richt zich op gezamenlijke onderzoeksprojecten en de andere groep houdt zich bezig met de kwaliteitszorg van het onderzoek. In 2012 zullen de mogelijkheden voor samenwerking op andere terreinen nader onderzocht worden Lokale samenwerking met oog op kenniscampus Samen met andere onderwijsaanbieders in Ede wordt onderzocht of samenwerking in de nieuwbouwplannen kan leiden tot kostenbesparing en tot een kwaliteitsverbetering in het ontwikkelen en aanbieden van faciliteiten. Voordeel hierbij is dat de onderwijsaanbieders al bij elkaar in de buurt hun locatie hebben en het te bebouwen terrein in de nabijheid is Nationale samenwerking De CHE is actief lid van de volgende organisaties: - Besturenraad PCO - HBO-raad - Platform Normen en Waarden - Prof. Lindeboom Instituut - Stichting Christelijk-Sociaal Congres - VNO-NCW - Refo500 De CHE werkt samen met de volgende (onderwijs)instellingen: - De Wittenberg - Driestar Educatief - Eleos - Evangelische Alliantie - Evangelische Hogeschool - Gereformeerde Hogeschool Zwolle - GidsNetwerk - Guido de Brès scholengemeenschap in Amersfoort - HDS, christelijke organisatie voor Zorg en Welzijn - Hendrik Pierson Leerstoel (VU) - Hoornbeeck College

17 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 1 - Strategie en Beleid 17 - Leger des Heils - Pieter Zandt scholengemeenschap te Kampen - Stichting Centrum voor Bijbelonderzoek - Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte - Theologische Universiteit Apeldoorn - VU Amsterdam - Wageningen University - Woord en Daad - Youth for Christ Nederland - Zorggroep Rijnmond Op regionaal niveau werkt de CHE samen met: - Ichthus College Veenendaal - Kenniscentrum Wetenschap en Techniek - Lokale Omroep Ede - COG (ROC A12) - Stichting Food Valley - Stichting Technodiscovery - Technocentrum De Vallei - Ziekenhuis de Gelderse Vallei - Het Streek - Opella - Food4You - Ede s bedrijfscontact Internationale samenwerking Wij zijn actief lid van de International Association for the Promotion of Christian Higher Education (IAPCHE) en de Council for Christian Colleges and Universities (CCCU). Wij werken op instellingsniveau met diverse partners samen. Een overzicht van deze partners is aanwezig op: Samenwerking op academieniveau Ook op opleidingsniveau werkt de CHE in 2011 met veel partijen samen. Ons doel is om zowel te participeren in onderwijs en beroepsnetwerken als samen te werken met identitair verwante organisaties. De samenwerkingsrelaties die we aangaan zijn steeds gericht op het versterken van deskundigheid en kwaliteit. De eigen identiteit moet daarbij behouden blijven. In het kader van stages en projecten werken al onze opleidingen intensief samen met bedrijven en instellingen binnen de werkvelden waarvoor we opleiden. Ook zijn al onze opleidingen vertegenwoordigd in de landelijke opleidingsoverleggen.

18 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 2 - Onderwijs 18 Hoofdstuk 2 Onderwijs Ontwikkelingen op academieniveau Journalistiek & Communicatie J&C had een turbulent jaar dat voor een belangrijk deel in het teken stond van de visitatie die in 2011 plaatsvond. Het formele antwoord vanuit de NVAO is bij het ter perse gaan van dit jaarverslag nog niet bekend, maar het oordeel van Hobeon op drie standaarden was eenmaal een voldoende en twee keer een goed. Ook werd het jaar gekleurd door de komst van de nieuwe academiedirecteur. Begin 2011 startte mevrouw drs. A.M. Boender-Feenstra in deze functie. Naast de accreditatie nam zij ook de academievorming ter hand. Er werd een MT benoemd en het academiebureau kreeg versterking. We startten in het verslagjaar binnen de opleiding Communicatie met een nieuwe afstudeervariant creatieve communicatie, omdat daar vraag naar was vanuit de markt en vanuit studenten. Bij Journalistiek is in zowel jaar 1 als jaar 2 een crossmediaal blok geïmplementeerd. In jaar 1 hebben we de basis van het crossmediale denken en werken stevig neergezet. In jaar 2 hebben vijftig studenten zeven weken lang provinciehoofdstad Arnhem gecoverd in een wekelijkse televisie- en radio-uitzending, krant, eenmalig magazine en website. Ook internationaal is er aan de weg getimmerd. Begin februari werd met veel succes in Ede een Eurodriedaagse georganiseerd waarbij tweedejaars Communicatie en derdejaars Journalistiek hebben samengewerkt met een honderdtal studenten van Lessius Mechelen. Naast het investeren in onze intensieve lesmethodes, in de relaties met het beroepenveld en in het eigentijdshouden van het curriculum, ons opleidingsaanbod, investeren we ook in de faciliteiten. We zijn blij dat we in 2011 de nieuwe radiostudio in gebruik konden nemen, zodat onze studenten nog beter zijn toegerust op de actuele beroepspraktijk in het werkveld. Trots is J&C dat één van haar docenten een NWO-subsidie in de wacht heeft kunnen slepen voor zijn promotieonderzoek Gezondheidszorg Voor de academie Gezondheidszorg was het bezoek van de Inspectie bepalend voor het verslagjaar. Begin 2011 deed de Inspectie een onderzoek naar langstudeerders bij de opleiding Verpleegkunde. Hoewel daar geen serieuze onvolkomenheden werden aangetroffen en de kwaliteit van het afstudeerniveau niet ter discussie stond, wees de inspectie ons op het aanscherpen van protocollen met betrekking tot de OER, de eindtermen en het diplomasupplement. Daarop is geïnvesteerd in de beoordelingssystematiek en de toetsing. Ook is de beleidscyclus aangescherpt door die beter te verbinden met de kwaliteitscyclus. In maart 2011 is de functie van academiedirecteur ingevuld met de komst van mevrouw drs. S.D. van Heldenvan Deel (MPH). Daarmee was het MT compleet en kreeg academieontwikkeling verder vorm, te beginnen bij de rol van het onderzoek bij de kennisontwikkeling tussen werkveld en onderwijs. In september 2011 was er sprake van een stijging van het aantal studenten, waardoor er aanvankelijk problemen waren bij het vinden van voldoende stageplaatsen en bij het trainen van de vaktechnische vaardigheden. Dankzij de extra inspanningen van het stagebureau en de medewerking van de zorginstellingen zijn voldoende stageplaatsen van het juiste niveau geworven. Een aanzienlijke financiële bijdrage van het College van Bestuur maakte het mogelijk de inventaris voor de vaklokalen te vervangen en uit te breiden. Verder studeerde in 2011 de eerste lichting studenten van de duale variant in Dordrecht af. Een punt van zorg blijft de positionering van de HBO Verpleegkundige in de praktijk. Uit onderzoek onder

19 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 2 - Onderwijs 19 alumni in 2011 blijkt dat veel afgestuurde HBO Verpleegkundigen in eerste instantie op MBO- niveau worden ingezet. Dit is een aandachtspunt dat met het werkveld besproken zal worden Theologie Voor de Academie Theologie was 2011 een jaar waarin er hard werd gewerkt aan meer structuur in het onderwijspakket dat de academie aanbiedt. We startten het project studieloopbaanbegeleiding en na de pilot maatwerkleren begonnen we met een project diversiteit in leerarrangement. Ook begonnen we met een GL-master opleiding. Naast nieuwe initiatieven is er voortgebouwd op voorgaande jaren. Zo gingen we verder met de bewerking van het toetsplan. De digitale opleiding kende een verdere indaling in werkprocessen. Ook is in het afgelopen jaar de herinrichting BeroepsPraktijkOriëntatie afgerond. Daarnaast zien we opnieuw een daling in het aantal langstudeerders op onze opleidingen Godsdienst Pastoraal Werk en Leraar Godsdienst. Vanuit de academie hebben verschillende docenten geparticipeerd in onderzoeksgroepen. En de academie Theologie nam deel aan de landelijke kennisbases GPW en GL Mens & Organisatie 2011 was voor M&O in onderwijskundig opzicht een relatief rustig jaar. Beleefden we in 2010 de visitatie P&A, in 2011 werd gestart met de voorbereiding van de visitatie MER in Er is rustig doorgewerkt aan de ingeslagen weg van een steeds intensievere verbinding met de beroepspraktijk in het gehele curriculum. De academie startte een bezinning over hoe de academie de komende planperiode eruit wil zien. Deze bezinning vindt plaats in het kader van het CHE-brede verandertraject academieontwikkeling Sociale Studies Het jaar 2011stond in het teken van het uitvoeren van het curriculum dat voorgaande jaren is ontwikkeld. Door de landelijke aandacht rond de kwaliteit van diploma s hebben we een verbeterslag gemaakt om de procedurele kant rond de examencommissie te verbeteren. Zo is de rol en positie van de examencommissie en in het bijzonder die van de examinatoren helder gemaakt binnen de academie. Ook hield de academie een studiedag over toetsen. Het aantal ingeschreven voltijd, deeltijd en duale studenten is in 2011 gestabiliseerd. Maar de terugloop van deeltijdstudenten en de verminderde instroom in jaar 2 valt op. Terugloop van deeltijdstudenten is een landelijk fenomeen. Om die reden is de PR-commissie samen met de afdeling Marketing & Communicatie begonnen met een extra campagne rond het werven van deeltijdstudenten Educatie In 2011 bleef ons onderwijsaanbod stabiel en hebben we vooral kwalitatieve werkzaamheden verricht op het bestaande onderwijs; zowel initieel als post-initieel. In het kader van VTB-pro (Verbreding Techniek Basisonderwijs) 90 leraren in het basisonderwijs geprofessionaliseerd op het domein van wetenschap&techniek. Dit deden we via een afgestemde leergang omgaan met techniek en onderzoekend leren. De trajecten zijn gesubsidieerd door VTB-professional. Het Kenniscentrum Wetenschap & Techniek (KWTG) is verder ontwikkeld en levert een goede bijdrage aan het toepassen van Wetenschap en Techniek in de basisschool in samenwerking met diverse partners in de regio. Verder hebben we in het verslagjaar goede voortgang gemaakt in samenwerking met twaalf schoolbesturen in het opzetten van een professionele en kwalitatief hoogwaardige samenwerking voor het opleiden van leraren. Dit gebeurt allemaal met behulp van een subsidie die in 2010 is verleend voor vijf jaar voor het concept Opleiden in de School.

20 Jaarverslag 2011 Hoofdstuk 2 - Onderwijs 20 Kennisontwikkeling en kennisdeling zijn gestimuleerd via enkele symposia en publicaties. Met name Vroeg Vreemde Talen Onderwijs (vooral vroeg Engels) en het jonge kind (4 7 jaar) zijn bij onze partnerscholen zeer in trek. De ontwikkeling van minoren binnen het curriculum geeft een krachtige impuls aan verdere kennisdeling en kennisontwikkeling in en met het werkveld. Er is een netwerk opgezet voor versterken van onderwijs aan het jonge kind. Het netwerk van het jonge kind heeft omstreeks 150 leden. Een aantal bijeenkomsten vonden plaats met als bijzondere afsluiting van het jaar 2011 een bijeenkomst over de overgang van groep 2 naar 3, waarop meer dan 350 deelnemers werden verwelkomd. Op deze manier wordt een verbinding gelegd tussen curriculum van de Pabo en de praktijkproblematiek Uitbesteding onderwijsprogramma s Stages Ongeveer een kwart van de opleidingsduur van alle opleidingen besteden we uit aan stage verlenende instellingen. Bij alle opleidingen is de student vanaf jaar 1 in contact met het werkveld. De student bekwaamt zich op deze wijze in de beroepspraktijk. Per opleiding is de ordening van stages en stagedoelen beschreven in een stagenota of praktijknota. Deze stagedoelen zijn een uitwerking van de kwalificaties, beschreven in het competentieprofiel van de opleiding. Vanuit de opleiding wordt de stage begeleid door een stagedocent. Vanuit het werkveld wordt de competentieontwikkeling begeleid door een praktijkbegeleider. Uit evaluaties blijkt dat praktijkbegeleiders tevreden zijn over de bekwaamheid van onze studenten. Voor sommige praktijkbegeleiders binnen academies geldt dat er meer behoefte is aan direct contact en samenwerking met de CHE. Bij de sociaal-agogische opleidingen vindt ook begeleiding door een supervisor plaats. Uit evaluaties blijkt de praktijk van supervisie hoge waarderingen te krijgen Outsourcing en maatwerktrajecten Naast de reguliere VTO, DTO en soms duale opleidingen biedt de CHE maatwerktrajecten aan bij een aantal academies, zoals Mens & Organisatie, Sociale Studies, Educatie, Verpleegkunde en Theologie. De vraag naar dergelijke trajecten neemt toe. Het gaat bij deze trajecten om individueel maatwerk op basis van een instroomassessment. Uit evaluaties blijkt dat de stap van een EVC rapportage naar een individueel leerplan (maatwerk) nog onderwijskundige aandacht behoeft. Verder verzorgen we via onze commerciële activiteiten enkele maatwerktrajecten voor externen zoals trainingen, cursussen, advies- en onderzoeksactiviteiten. In 2011 hebben we geen publieke middelen aangewend voor de organisatie van maatwerktrajecten voor bedrijven of organisaties. In 2011 was er geen sprake van het (gedeeltelijk) uitbesteden van bekostigd onderwijs aan private organisaties. Natuurlijk liepen studenten wel stages en ook voerden derde- en vierdejaars studenten opdrachten uit voor externe opdrachtgevers. Het betreft hier de opleidingen Personeel & Arbeid, MER en Communicatie (mini-ondernemingen) Onderwijskwaliteit Externe onderzoeken Keuzegids Hoger Ondewijs Voor het achtste jaar achtereen is de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) in de Keuzegids Hoger Onderwijs door studenten beoordeeld als beste (middelgrote) hogeschool van Nederland. De ranking van de keuzegids is niet alleen gebaseerd op studentenoordelen via de Nationale Studenten Enquete (NSE), maar ook op instroomcijfers, collegegelden, bindend Studie Advies en VBI-rapporten(accreditatie).