Werken met het beste bewijs

Transcriptie

1 Pleegzorg in 2020 Werken met het beste bewijs Jeugd-in-Onderzoek 13 maart 2017 Carolien Konijn en Ellen Schulze (Spirit te Amsterdam)

2 Inhoud workshop 1. Meta-analyse risicofactoren instabiliteit in pleegzorgplaatsingen 2. Samenwerking pleegouders ouders 3. Behoefte aan ondersteuning bij pleegouders 4. Context voor pleegzorg in Stabiliteit plaatsingen versterken door: Samenwerking tussen ouders en pleegouders verbeteren, meer systemische ondersteuning Meer ondersteuning van pleegouders

3 1. Meta-analyse instabiliteit pleegzorg Definitie instabiliteit: breakdown, uitval, voortijdige beëindiging, verplaatsingen, verhuizingen. Beperking tot langdurige pleegzorg (opvoedingsvariant in netwerk- of bestandsgezinnen) Motivatie: instabiliteit in plaatsingen verhoogt de kans op negatieve uitkomst en negatieve ontwikkeling van kinderen in pleegzorg (Aarons et al., 2010; Herrenkohl et al., 2003; Rock et al. 2015). Studie is nog niet helemaal af; wordt in 2017 gepubliceerd*. * Konijn, Admiraal, Baart, Stams, Lindauer, Colonnesi, Assink (in preparation). A meta-analysis and review of risk factors for foster care placement instability.

4 Selectie van studies Periode: Inclusiecriteria: Onderzoeken met originele gegevens over de samenhang tussen risicofactoren en instabiliteit van pleegzorgplaatsingen. Betreft langdurige pleegzorg Publicaties in peer reviewed wetenschappelijke tijdschriften Zoektermen: Resultaat: (foster care OR out-of-home-care OR out-of-home-placement) AND (breakdown OR failure OR disruption OR (in)stability OR continuity OR permanency OR movement OR transition) 930 artikelen uit PsychInfo en ERIC waarvan 42 studies voldoen aan alle inclusiecriteria

5 Onderzochte risico-domeinen Kindfactoren: 1. Leeftijd van het kind bij plaatsing 2. Sekse van het pleegkind 3. Etniciteit van het pleegkind 4. Geschiedenis van mishandeling en/of misbruik 5. Gedragsproblemen van het pleegkind Factoren van pleeggezin / plaatsing: 1. Kwaliteit van de opvoeding door pleegouders 2. Plaatsing samen met broertjes / zusjes 3. Plaatsing in netwerk- of bestandspleeggezin 4. Eerdere periode van uithuisplaatsing 5. Aantal eerdere uithuisplaatsingen

6 Statistische analyse Gekeken naar samenhang tussen genoemde risicofactoren en instabiliteit (breakdown, movement, instability) Samenhang uitgedrukt / omgerekend naar correlaties (r) Multilevel meta-analyse: 3 bronnen variantie effectsizes Level 1: variantie in alle geobserveerde effectsizes Level 2: variantie (van effectsizes van) IN studies Level 3: variantie (van effectsizes van) TUSSEN studies Aparte analyses voor alle 10 risicodomeinen Uitgevoerd met metaphor package in the R environment (version 3.2.0; R Core Team, 2015; Viechtbauer, 2010)

7 Resultaten (1) 42 studies; aantal pleegkinderen N= (variërend van per studie); Gemiddelde leeftijd 9,13 jaar (SD=3,77); Culturele achtergrond : 54% pleegkinderen afkomstig uit minderheidsgroepen; Sekse: 49% meisjes, 51% jongens; Onderzoeken zijn uitgevoerd in USA / Canada (k=24), in Europe (k=16), en in Australië (k=2). 293 correlaties tussen genoemde risicofactoren en instabiliteit

8 Resultaten (2) Instabiliteit hangt samen met (in volgorde van relevantie): 1. Gedragsproblemen pleegkind (r =.35), m.n. externaliserend gedrag 2. Plaatsing in bestandsgezin (r =.31) 3. Opvoedvaardigheden pleegouders (r =.29) 4. Leeftijd van pleegkind (hoe ouder hoe meer instabiliteit) (r =.25) 5. Plaatsing zonder brusjes (r =. 16) 6. Geschiedenis van mishandeling en misbruik (r =.14) Geen significante samenhang met: Sekse en culturele achtergrond pleegkind, aantal en periode eerdere uithuisplaatsingen.

9 Implicaties voor praktijk (Meer) ondersteuning nodig bij: Voorkomen en begeleiden gedragsproblemen; Verder ontwikkelen opvoedingsvaardigheden pleegouders; Extra ondersteuning bij pleeggezinnen met pubers; Versterking traumasensitief opvoeden, traumabehandeling. Uitgangspunten beleid: Indien mogelijk: kinderen samen met broertjes en zusjes plaatsen Indien mogelijk: kinderen plaatsen in het netwerk.

10 2. Samenwerking pleegouders - ouders Naar presentatie Yvonne Aartsen (Lindehout)

11 Context pleegzorg Gezin primaire keuze voor kinderen die niet thuis kunnen wonen (beter én goedkoper). Kinderen / jongeren minder vaak in leefgroepen plaatsen aantal kinderen in pleegzorg met (ernstige) gedragsproblemen zal toenemen. Continuüm aan gezinsvormen ontstaan: pleegzorg met standaard begeleiding gezinshuis-plus (betaalde kracht) met intensieve begeleiding voor 2 kinderen en gezin In de toekomst behoefte aan pleegzorg met diverse vormen van ondersteuning om kinderen met meer ernstige problemen met meer stabiliteit op te vangen.

12 3. Behoeftepeiling onder pleegouders (bron: Onderzoek NVP en PIONN, 2015 gefinancierd door SKN) 66% - 72% pleegouders wil (meer) ondersteuning. Onderwerpen: (in volgorde van omvang) Gedrag pleegkind, afwijkend gedrag, begrijpen gedrag en emoties, hoe kind met moeilijk gedrag opvoeden; Loyaliteit: oa relatie / samenwerking met ouders van pleegkind; Trauma: begrijpen gevolgen voor kind, herkennen signalen, weten wat wel en niet te doen; Hechting: ontstaan en herkennen signalen van problemen, hoe veilige hechting vergroten; Overig: veiligheid vergroten, seksuele ontwikkeling, omgaan pleegkinderen met eigen kinderen. Uitwisseling van ervaringen met andere pleegouders

13 4. Ondersteuning ouders Naar presentatie Yvonne Aartsen

14 4. Ondersteuning pleegouders Zowel vanuit wetenschappelijke analyse als behoefte van pleegouders: versterking pleegouders MTFC-p, PCIT, PMTO (reeds onderzocht) E-learning hechting (Augeo Foundation, SKN) Pleegouders Sterk! (in ontwikkeling + onderzoek) Training Zorgen voor getraumatiseerde kinderen (in onderzoek)

15 Pleegouders Sterk! Onderdelen (8 bijeenkomsten á 2 uur + 2 boostersessies + evt. vervolg) Uitwisseling ervaringen pleegouders Kennis over trauma, loyaliteit en hechting Kennis en vaardigheden omgaan met lastig gedrag, opvoedvaardigheden Communicatie / samenwerking met ouders Zorgen voor jezelf Perspectief: blijvende intervisiegroep pleegouders Ontwikkeling stand van zaken : ontwikkeling programma voor pleegouders van 5-12 jr Najaar 2016: pilot evaluatie: positief 2017: start wetenschappelijk onderzoek + ontwikkeling versie voor pleegouders van jr. en 0-5 jr.

16 Zorgen voor getraumatiseerde kinderen (Coppens & Van Kregten, 2012) Doelgroepen: pleeg- en gezinshuisouders, pedagogisch medewerkers Doel training: traumakennis vergroten incl. gevolgen voor ontwikkeling kinderen; getraumatiseerde kinderen stabiliseren en zo nodig toeleiden naar traumabehandeling stabiliteit van pleegzorgplaatsing vergroten door opvoedstress te verminderen en traumasensitiviteit te vergroten. Onderdelen (8 bijeenkomsten van 2 uur): Kennis van trauma en begrijpen effecten ervan; Hoe veerkracht en veiligheid van kind te versterken; Omgaan met gevoelens en gedrag; (Belang van) relaties voor het kind en pleitbezorger zijn; Zorgen voor jezelf. Bascule: parallel Drakentraining voor kinderen (psycho-educatie)

17 Onderzoek Zorgen voor getraumatiseerde kinderen Uitgevoerd bij Spirit, Bascule en Intermetzo met ZonMw-subsidie en in samenwerking met Universiteit van Amsterdam Gestart in 2015; rapport zomer 2017 Training uitgevoerd bij zo n 180 pedagogisch medewerkers en 100 pleeg- en gezinshuisouders 4 metingen (tot half jaar na training + nulmeting/controleconditie) Meetconcepten: traumakennis, sensitiviteit (mind-mindedness), traumaklachten kind (CRIES), gedragsproblemen kind (SDQ), relatie kind-opvoeder (TASC), opvoedstress (OBVL). Resultaten: groot effect op vergroting traumakennis (vlgs deelnemers zelf), hoge tevredenheid. Andere resultaten komen nog.