Prof. dr. Kris Van Den Branden KULeuven Centrum voor Taal en Onderwijs

Transcriptie

1 Prof. dr. Kris Van Den Branden KULeuven Centrum voor Taal en Onderwijs Prof. dr. Katrien Struyven Vrije Universiteit Brussel Vakgroep Educatiewetenschappen

2 Waar hebben we het over?

3 Competentie = totale som Kennis VH Attitude Beroep/ reële context Integratie

4 Wat is een competentie? Een cluster van attitudes, kennis en vaardigheden die mensen toelaat om in bepaalde situaties gepast gedrag te vertonen. a combination of skills, abilities and knowledge needed to perform a task in a specific context. a set of personal characteristics (e.g. skills, knowledge, attitudes) that an individual possess or needs to acquire, in order to perform an activity within a specific context (Dochy & Nickmans, 2005; Merriënboer et al., 2002; Sampson & Fytros, 2008)

5 Generieke kenmerken van competenties Competenties zijn contextgebonden; Competenties zijn ondeelbaar; Competenties zijn veranderlijk in de tijd; Competenties zijn verbonden met taken en activiteiten; Leer- en ontwikkelingsprocessen zijn voorwaardelijk voor competentieverwerving; Competenties staan in een bepaalde relatie tot elkaar. (Merriënboer et al, 2002)

6 Wat maakt competenties aantrekkelijk? Snelle evoluties, nieuwe eisen: Arbeidsmarkt wenst flexibele, breed inzetbare, competente werknemers ; onderwijs en opleiding zijn daartoe middelen Groei, talentontwikkeling centraal (>< dominante deficitmodel) Totaalbenadering, persoonsgericht en contextgericht

7 economisch perspectief perspectief persoonlijk perspectief Sleutelcompetenties leutelcompetenties 21ste eeuw maatschappelijk-cultureel perspectief Zie o.a. Dumont et al, 2010; Gardner, 2008; Marzano & Heflebower, 2011; OECD, 2005; Partnership for 21th century skills, 2009; Trilling and Fadel, 2011; Van den Branden, 2012; Voogt & Robllin, 2012; Wagner, 2010

8 Competentie 1: Taal en informatie doen werken Vaardig, kritisch, doelgericht informatie verwerken Feiten van (ongenuanceerde) meningen onderscheiden Helder communiceren en helder verslag uitbrengen in meer dan 1 taal

9 Competentie 2: Kennis doen werken Kennis flexibel toepassen en gebruiken om authentieke problemen op te lossen in uiteenlopende situaties Kennis aanwenden om genuanceerd te denken en weloverwogen oordelen te vellen eerder dan zich te laten leiden door mediagenieke slogans, extreme dogma s of emotionele stereotypen

10 Competentie 3: Verbeelding doen werken L E T T E R R E E K.

11 Competentie 4: Sociale relaties doen werken Leren samenwerken en samen leven met mensen die van ons verschillen Andere standpunten en zienswijzen respecteren, compromissen uitwerken, conflicten op een vreedzame manier beslechten Verschillen tussen mensen positief uitbuiten

12 Competentie 5: Technologie doen werken In regard to media and technology, it can be said that Millennials are self-taught but not well-taught. (Considine, Horton & Moorman, 2009)

13 Competentie 6: Verandering doen werken Je flexibel aanpassen aan nieuwe situaties, feiten, wendingen en informatie Niet bang zijn voor verandering

14 Competentie 7: Je eigen leer-kracht doen werken Breed arsenaal aan leerstrategieën, leerattitudes en leervaardigheden ontwikkelen Je eigen ontwikkeling in handen kunnen nemen Het geloof in je eigen leer-kracht niet verliezen

15 Competentie 8: Je eigen leven doen werken Je ontwikkelen tot onafhankelijk denkende mensen die zelfstandig beslissingen kunnen nemen Leren voor jezelf zorgen en weerbaar worden Je eigen levensroute kunnen uitstippelen en vormgeven

16 Competentie 9: Het leven op deze planeet doen werken Verder dan je eigen neus kijken Een bijdrage leveren tot een betere wereld om je heen Opkomen tegen onrecht Het voortbestaan van de planeet verzekeren

17 Actualiseer het curriculum! 1. taal en informatie doen werken 2. kennis doen werken 3. verbeelding doen werken 4. moderne technologie doen werken 5. sociale relaties doen werken 6. verandering doen werken 7. je eigen leer-kracht doen werken 8. je leven doen werken 9. het leven op deze planeet doen werken kernonderdeel van het curriculum despite the political commitment of most governments, at school and classroomlevel most teaching practices do not yet foster the learning of 21st century competences. Voogt & Roblin, 2012, p. 315

18 Wat doen succesvolle onderwijssystemen? - Ze confronteren de leerling met zinvolle inhouden en haalbare uitdagingen. - Ze motiveren leerlingen zetten hen aan tot actief leren. - Ze geven leerlingen kansen om verbindingen te maken tussen het nieuwe en het gekende, tussen gekende ideeën, tussen abstract en concreet, tussen disciplines en vakken, tussen binnenschools en buitenschools - Ze maken het leren socialer en collaboratiever. - Ze maken gebruik van een variatie aan werk- en groeperingsvormen. - Ze doorbreken de grenzen tussen vakken en tussen school en buitenwereld. - Ze scheppen een veilig klimaat waarin fouten maken mag. - Ze differentiëren tussen studenten; werken op maat. - Ze geven studenten feedback, ondersteuning en begeleiding. - Ze bevorderen het zelfsturend en reflectief vermogen van de student (Hattie, 2012; Hattie & Yates, 2014; Mitchell, 2016; Muijs & Reynolds, 2011; Pashler e.a., 2007; Petty, 2009; Rosenshine, 2012; Van den Branden, 2015; Willingham, 2009)

19 De leraar maakt het ultieme verschil The quality of an education cannot exceed the quality of its teachers (McKinsey-rapport, p. 17)

20 7 C s Toelichting Care Challenge De leerkracht geeft de leerlingen het gevoel dat hij echt om hen geeft. De leerkracht wil begrijpen hoe leerlingen over bepaalde dingen denken en hecht veel belang aan het welbevinden van de leerlingen. De leerkracht stelt hoge eisen aan de leerlingen. Hij introduceert veel nieuwe dingen. De leerkracht vraagt aan leerlingen om uit te leggen waarom ze een bepaald antwoord gaven. De leerkracht wil niet dat leerlingen opgeven als het moeilijker wordt en leert de leerlingen hoe ze hun fouten kunnen verbeteren. Clarify Captivate Confer Consolidate Control De leerkracht legt moeilijke dingen op een begrijpelijke manier uit. Als een leerling iets niet begrijpt, legt de leerkracht het op een andere manier uit. De leerkracht volgt op of de leerlingen de stof begrepen hebben. De leerkracht maakt de lessen interessant en maakt leren aangenaam. De leerkracht zoekt naar manieren om de aandacht en interesse van de leerlingen te verhogen. De leerkracht gaat volop in interactie met de leerlingen. De leerkracht vraagt naar de mening van leerlingen en geeft hen tijd om hun ideeën uit te drukken. De leerkracht gaat respectvol om met de ideeën van de leerlingen en geeft hen inspraak. De leerkracht controleert of de leerlingen de nieuwe stof begrepen hebben. De leerkracht geeft leerlingen feedback die hen helpt om hun werk te verbeteren. De leerkracht vat op het einde van de dag/les samen wat belangrijk is.. De leerkracht heeft controle over het leerlinggedrag. De leerkracht organiseert de les goed en laat weinig kostbare tijd verloren gaan. De leerkracht hecht veel belang aan respectvolle interactie in de klas.

21 Verschuivingen in het denken over instructie en evaluatie Kennis Competentie-gericht, op maat van lerende Delen, fragmenten Holistisch benaderen, reële situaties Lkr Ll, peer, externen +lkr, leerproces=actief Evaluatie Einde Onmiddellijk meetbaar Evoluties, bijsturen, FB, zelfsturing Groeiproces, langdurig, meerdere evaluaties, meerdere personen

22 Evalueren? OM te leren naar leerlingen kijken en je afvragen: Wat zie ik (gebeuren)? EN Wat kan ik voor deze leerling doen? Hoe kan ik het leerproces van deze leerling het best ondersteunen? Uitdagen? 1

23 Traditionele toetsing Competentiegerichte evaluatie Kennisgerichte evaluaties: korte open vragen/ meerkeuzevragen/ essays Summatief Docent beoordeelt Individueel Fragmentarische benadering van leerinhouden Tot waar student gekomen? Examens = sluitstuk Een toets op een vast toetsmoment voor iedereen Praktijkgerichte assessment, met complexe, authentieke taken, zoals portfolio s/ casus/ Formatief en summatief Studenten hebben inspraak Individueel/ duo s/ coöperatief Holistische benadering van thema s en contexten (als geheel) Hoe student verder helpen? (coaching) Feed-up, feedback & feedforward Continue evaluatie (om te leren) dus als startpunt, tijdens het leerproces en op het einde van een (deel van het) leerproces Meerdere assessmentmomenten en evaluatiemethodes (triangulatie) Mogelijkheden = inzetten op sterke leer- PROCES-sen en complexere UITKOMSTEN Formatief - evt. Zelfregulerend belang van zelfevaluatie (Castelijns, Segers & Struyven Evalueren om te leren Uitgeverij Coutinho)

24

25 Mona Lisa als metafoor 1 pixel = bv. 1 taak/toepassing/evaluatie. Meerdere pixels nodig om beeld te zien/tonen. Hoe meer pixels (door leerkansen en FB), hoe scherper het beeld. Pixel = onvoldoende om competentie in kaart te brengen

26 Voorbeelden Dagboek, logboek, video-diary Check-list Observatielijst Rubrics Reflectielijst Zelf-evaluatie en peer feedback Rapport (bv. GIP, stage, onderzoek, omvattend geheel) Simulaties, stationsproeven, rollenspel Probleemtaken, essays, papers met authentieke taken Project-producten, deliverables, Portfolio

27 Consequenties Evalueren van competenties betekent steeds Integratie van contexten en complexe(re) realiteiten te pakken krijgen Inzetten op meerdere evaluatiemethodes, liefst met meerdere momenten Idealiter via meerdere beoordelaars SAMEN kunnen ze een kwaliteitsvolle, betrouwbare beoordeling van competenties uitmaken Veelal interessant over meerdere vakken heen te kijken, evt. vertrekkende vanuit complexe realiteiten themagerichte taken (waarbij meerdere disciplines nodig) geïntegreerde evaluatie Onderwijsportfolio, competentiegroeikaart, e.a.

28 Vragen? Nu of later Dank u!

29 Graag meer lezen?