De kraamzorg in kaart. Feiten, financiering, kosten en opbrengsten

Transcriptie

1 De kraamzorg in Feiten, financiering, kosten en opbrengsten

2 Wat is kraamzorg? Wat zijn feiten rondom kraamzorg? Definitie > Feiten > Hoe wordt kraamzorg gefinancierd? Wat kost kraamzorg en wat levert het op? Financierings > Kosten & opbrengsten >

3

4

5

6

7 Definitie Wat is kraamzorg? Kraamzorg richt zich op het bieden van zorg, instructies en voorlichting aan moeder, haar partner en kind in de nieuwe gezinssituatie en levert de volgende producten en diensten: Inschrijving Intake (thuis of telefonisch) Begeleiding en assistentie bij de bevalling Kraamzorguren Wat is kraamzorg? Welke tarieven kent de kraamzorg? maximum tarieven in 21* maximum tarieven in 212** Inschrijving 38,22 4,27 Intake (thuis/telefonisch) 57,33 / 19,12 6,4 / 2,14 Begeleiding en assistentie bij de bevalling (eenmalig/per uur) 76,45/ 41,21 8,55/ 43,42 Tarieven Kraamzorg per uur 41,21 43,42 * bron: NZa, Tariefbeschikking nr , 29 **bron: NZa, Tariefbeschikking nr , 211 Welke afkortingen kent de kraamzorg? Zvw Zorgverzekeringswet Afkortingen Definitie

8

9 25 25 aantal x aantal x * 23* 24* 8 3 procenten 7 6 aantal x / /2 24/26 26/28 28/ leeftijd procenten

10 25 aantal x /

11 25 aantal x /4 22* 23* 24*

12 8 7 procenten 6 3/ / /2 24/26 26/28 28/21

13 3 aantal x /

14 35 leeftijd /

15 3 procenten /

16 Afdeling of concern van een organisatie die ook andere vormen van zorg biedt 34% 98 Waarborgen hygiëne Huishoudelijke basistaken Verzorging en controle kraamvrouw en kind 16 66% Zelfstandige organisatie Observeren, signaleren en rapporteren 5 12 Voorlichting, instructie en integratie tweede kind in het gezin

17 Afdeling of concern van een organisatie die ook andere vormen van zorg biedt 34% 98 66% Zelfstandige organisatie 1/2

18 Huishoudelijke basistaken Verzorging en controle kraamvrouw en kind 8 16 Waarborgen hygiëne 8 49 Observeren, signaleren en rapporteren /2 Voorlichting, instructie en integratie tweede kind in het gezin

19 4 overig procenten 3 2 zelfstandig (ZZP) tijdelijk dienstverband bij een (kraam) zorgorganisatie 5% 9% 8% 1 78% uur uur uur 7-14 uur - 7 uur vast dienstverband bij een (kraam)zorgorganisatie Praktijkleerweg 3 maanden 9% Praktijkleerweg 9 maanden wel gestopt % 34% 76% 66% Praktijkleerweg 18 maanden niet gestopt 4 3 procenten 2 1 < 21 jaar 21-3 jaar 31-4 jaar 41-5 jaar > 5 jaar

20 4 3 procenten 2 1/ uur uur uur 7-14 uur - 7 uur

21 overig zelfstandig (ZZP) tijdelijk dienstverband bij een (kraam) zorgorganisatie 5% 9% 8% 78% 2/5 vast dienstverband bij een (kraam)zorgorganisatie

22 Praktijkleerweg 3 maanden 9% Praktijkleerweg 9 maanden 15% 76% 486 3/5 Praktijkleerweg 18 maanden

23 wel gestopt 34% 66% 4/5 niet gestopt

24 4 3 procenten 2 5/5 1 < 21 jaar 21-3 jaar 31-4 jaar 41-5 jaar > 5 jaar

25 Ziekenhuisbevallingen zijn steeds meer in zwang Bijna honderd organisaties bieden kraamzorg Nederland telt bijna honderd aanbieders van kraamzorg* die een dikke werkweek zorg kunnen leveren aan moeder en kind. Het aantal geboortes daalt licht... en blijft naar verwachting in de toekomst ongeveer gelijk. Aantal kraamzorgaanbieders en organisatievorm (212) Samenstelling en omvang basistakenpakket kraamzorg in uren aantal x Aantal bevallingen bron: CBS, Statline, 212 aantal x * Prognose aantal bevallingen 23* 24* *prognose bron: CBS, Statline, 212 Cliënten Zorgaanbieders Afdeling of concern van een organisatie die ook andere vormen van zorg biedt 34% 98 66% Zelfstandige organisatie bron: ActiZ bewerking van ZiZo 21, 211 Waarborgen hygiëne Observeren, signaleren en rapporteren Huishoudelijke basistaken Verzorging en controle kraamvrouw en kind Voorlichting, instructie en integratie tweede kind in het gezin * zelfstandigen zonder personeel niet meegeteld * Weergegeven is de verdeling van het basistakenpakket in uren, niet het daadwerkelijke aantal geleverde uren bron: ActiZ e.a., Landelijk indicatieprotocol kraamzorg, 28 Baby s worden steeds vaker geboren in het ziekenhuis Percentage ziekenhuisbevallingen ( ) met behulp van een keizersnede. Aantal keizersnedes In de kraamzorg werken herintreders in deeltijd met een vaste aanstelling procenten / /2 24/26 26/28 28/21 bron: CBS, Statline, 212 aantal x Culturele diversiteit en leeftijd van pas bevallen vrouwen nemen toe bron: CBS, Statline, 212 Wat zijn feiten rond kraamzorg? procenten In Nederland werken bijna tienduizend kraamverzorgenden, veelal in deeltijd Aantal contracturen van kraamverzorgenden (21) uur uur uur 7-14 uur - 7 uur bron: Bewerking DigiMV 21, 212 op basis van een vast contract. Type dienstverband van kraamverzorgenden in percentages (27) overig zelfstandig (ZZP) 9% tijdelijk dienstverband bij een (kraam) 5% zorgorganisatie 8% vast dienstverband bij een (kraam)zorgorganisatie 78% bron: Stichting FAOT, Monitoring Kraamzorg III, 28 Cliënten voor kraamzorg worden ouder Gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen leeftijd bron: CBS, Statline, 212 procenten en zij hebben steeds vaker een vader en/ of moeder die buiten Nederland is geboren. Percentage pas bevallen vrouwen van allochtone afkomst bron: CBS, Statline, 212 Werknemers Veel leerling-kraamverzorgenden volgen de praktijkleerweg Aantal leerlingen vanuit de praktijkleerweg dat inzetbaar is onder Actiz leden (29) Praktijkleerweg 18 maanden 76% Praktijkleerweg 3 maanden 486 9% Praktijkleerweg 9 maanden 15% bron: ActiZ, Quickscan Kraamzorg, 29 en zijn herintreders. Percentage dat tijdelijk* stopte met werken (27) 66% niet gestopt 34% wel gestopt bron: Stichting FAOT, Monitoring Kraamzorg III, 28 * Gemiddelde duur van de werkonderbreking is elf jaar van boven de veertig jaar. De leeftijd van kraamverzorgenden in percentages (27) procenten < 21 jaar 21-3 jaar 31-4 jaar 41-5 jaar > 5 jaar bron: Stichting FAOT, Monitoring Kraamzorg III, Feiten

26

27

28

29 Hoe wordt kraamzorg gefinancierd? De Zvw financiert alle vormen van geïndiceerde kraamzorg De Zvw vergoedt de kosten voor inschrijving en intake. De Zvw vergoedt assistentie door kraamverzorgenden bij bevallingen zonder medische indicatie. Assistentie bij bevallingen door kraamverzorgenden vindt thuis plaats, in een kraamhotel, geboortecentrum of polikliniek. De Zvw vergoedt de assistentie bij bevalling en verzorging van moeder en kind, afhankelijk van de indicatie gedurende 8-1 dagen. Kraamzorg indiceert het aantal benodigde uren kraamzorg, verloskundigen accorderen. Moeder en kind hebben afhankelijk van de indicatie recht op minimaal 24 en maximaal 8 uur kraamzorg. Zorgverzekeringswet 25 Eigen bijdragen en betalingen Burgers betalen mee aan kraamzorg Voor kraamzorg geldt een eigen bijdrage per uur (in 21: 3,9 per uur; in 212: 4, per uur). Burgers kunnen zich aanvullend verzekeren voor de eigen bijdrage kraamzorg. Burgers kunnen meer dan het aantal geïndiceerde uren kraamzorg afnemen en betalen hier zelf voor. Burgers kunnen zich aanvullend verzekeren voor extra, niet-geïndiceerde uren kraamzorg. De kosten van kraamzorg tellen niet mee voor het eigen risico. Eigen bijdragen voor kraamzorg (21) (schatting) 3 Uitgaven vanuit de Zvw aan kraamzorg (21) 25 euro s in miljoenen alle vormen van geïndiceerde kraamzorg 257 miljoen bron: CVZ zorgcijfers Kraamzorg, miljoen (21) euro s in miljoenen miljoen* * schatting op basis van geleverde uren kraamzorg maal de eigen bijdrage bron: CVZ zorgcijfers Kraamzorg, 212 Financierings 15

30

31 4 4 euro s in miljoenen 3 2 euro s in miljoenen 3 2 Begroot Verschil Reiskosten per uur Indirecte kosten per uur procenten Directe personeelskosten

32 4 euro s in miljoenen /

33 4 euro s in miljoenen 3 2 Begroot 2/ Verschil 211

34 1 8 Reiskosten per uur Indirecte kosten per uur procenten Directe personeelskosten 3/3

35 4 5 totaal per dag 35 4 aantal uren 3 aantal uren Cliënten in achterstandswijk Cliënten in niet-achterstandswijk 8 Nederland* uren in miljoenen 7 6 België Duitsland Zweden Spanje euro s uur x maximum uurtarief 4,3 2 x maximum tarief verpleegdag dag kraamzorg (1/8 deel basistakenpakket) Ziekenhuisverblijf gezonde moeder en gezonde baby score 6 score score Bejegening Effect van kraamzorg Informatie en communicatie Jeugdgezondheidszorg verzorgings- Verpleeg- en huizen Cliëntgerichtheid Continuïteit van zorg Organisatie van zorg Aantrekkelijkheid van het werk -1 Kraamzorg Hulp thuis (Wmo) Zorg thuis (AWBZ) Toekomstgerichtheid Cliëntgerichtheid

36 4 35 aantal uren 3 1/

37 5 totaal per dag 4 aantal uren 3 2 2/5 1 Cliënten in achterstandswijk Cliënten in niet-achterstandswijk

38 8 uren in miljoenen 7 6 3/

39 Nederland* België Duitsland 4/5 Zweden Spanje

40 euro s uur x maximum uurtarief 4,3 2 x maximum tarief verpleegdag 5/ dag kraamzorg (1/8 deel basistakenpakket) Ziekenhuisverblijf gezonde moeder en gezonde baby

41 1 8 score /3 Bejegening Effect van kraamzorg Informatie en communicatie Cliëntgerichtheid Continuïteit van zorg Organisatie van zorg

42 1 8 score 6 4 2/3 2 Toekomstgerichtheid Cliëntgerichtheid Aantrekkelijkheid van het werk

43 5 4 3 score 2 1 3/3-1 Kraamzorg Hulp thuis (Wmo) Zorg thuis (AWBZ) Jeugdgezondheidszorg verzorgings- Verpleeg- en huizen

44 Kraamzorg biedt moeder en kind zorg thuis na de bevalling euro s in miljoenen De uitgaven voor kraamzorg stijgen* Gerealiseerde uitgaven voor kraamzorg in euro s * In 28 is het aantal uren in het verzekerde pakket verruimd met vijf ** voorlopig cijfer bron: CVZ, Zorgcijfers Kraamzorg, 212 euro s in miljoenen De kosten voor de sector stijgen waardoor het verschil met de begrote kosten daalt. Begrote uitgaven voor kraamzorg in euro s en het verschil met de gerealiseerde uitgaven Begroot Verschil 211 bron: Ministerie VWS, Kraamzorg begrotingscijfers, 212 Kosten Opbrengsten aantal uren Moeders en baby s krijgen een werkweek zorg in de kraamperiode Gemiddeld aantal uren verleende kraamzorg per cliënt Sinds 28* worden in Nederland meer uren kraamzorg verleend. Totaal aantal uren verleende kraamzorg bron: CVZ, Zorgcijfers Kraamzorg, 212 cliënten in een achterstandwijk nemen minder af dan anderen. Gemiddelde aantal uren kraamzorg per cliënt, totaal en per dag (21) aantal uren Cliënten in achterstandswijk totaal per dag Cliënten in niet-achterstandswijk bron: PwC, Kraamzorg cliënten in achterstandswijken leidt tot meerkosten, 211 Kraamzorg maakt een kortere verblijfsduur in het ziekenhuis mogelijk Verblijfsduur in het ziekenhuis in dagen in meerdere landen na bevallingen die spontaan op gang zijn gekomen (27) procenten Het grote aandeel arbeidskosten maakt jaarlijkse tariefsverhoging noodzakelijk. Kostenverdeling per uur kraamzorg in procenten (21) Reiskosten per uur Indirecte kosten per uur Directe personeelskosten bron: ActiZ, Benchmark in de Zorg, 211 Wat kost kraamzorg en wat levert het op? uren in miljoenen * In 28 is het aantal uren in het verzekerde pakket verruimd met vijf bron: CVZ, Zorgcijfers Kraamzorg, 212 Nederland* België Duitsland Zweden Spanje dit levert een besparing op. Een dag kraamzorg vergeleken met een dag ziekenhuiszorg voor moeder en kind (29) * Verblijfsduur bij poliklinische bevallingen zonder medische indicatie is maximaal een dag bron: OECD, Health data 211, 211 euro s uur x maximum uurtarief 4,3 1 dag kraamzorg (1/8 deel basistakenpakket) 2 x maximum tarief verpleegdag Ziekenhuisverblijf gezonde moeder en gezonde baby bron: NZa, Tariefbeschikking nummer , 28, NZa, Bijlage 1 bij beleidsregel CI-194 versie 2, 28 Cliënten en medewerkers zijn tevreden Cliënten zijn zeer tevreden over kraamzorg maar kritisch over de organisatie en continuïteit van zorg. Score op de Consumer Quality (CQ) Index (21; schaal: 1-1) Kraamverzorgenden geven hun werk een royale voldoende Medewerkerstevredenheid in de kraamzorg (21; schaal: 1-1) en zijn koploper in het aanbevelen van hun organisatie. Net Promotor Score (NPS)* onder werknemers in de kraamzorg, Jeugdgezondheidszorg en VVT (21)** 1 1 score Bejegening Effect van kraamzorg Informatie en communicatie Jeugdgezondheidszorg Cliëntgerichtheid Continuïteit van zorg Organisatie van zorg bron: Actiz, Benchmark in de Zorg, 211 score Aantrekkelijkheid van het werk bron: ActiZ, Benchmark in de Zorg, 211 score Kraamzorg Hulp thuis (Wmo) Zorg thuis (AWBZ) Verpleeg- en verzorgingshuizen Toekomstgerichtheid Cliëntgerichtheid bron: ActiZ, Benchmark in de Zorg, 211 * Stelling: Ik zou gerust mijn familie en vrienden laten verzorgen door mijn organisatie ** NPS is berekend als het verschil tussen het percentage helemaal eens minus eens en oneens 16 Kosten & opbrengsten

45 Literatuurlijst ActiZ, Aandacht loont; Benchmark in de Zorg 211, 211. ActiZ, bewerking DigiMV-gegevens 21 kraamzorgorganisaties, 212. ActiZ, bewerking ZiZo-gegevens 21 kraamzorgorganisaties, 211. Actiz, Quickscan Kraamzorg; Rapportage ActiZ ledenpanel onderzoek, 29. ActiZ, KNOV, LVG, Sting, BTN en Zorgverzekeraars Nederland; Landelijk indicatieprotocol kraamzorg; instrument voor toekenning van kraamzorg: Partusassistentie en kraamzorg gedurende de kraamperiode, 28. CBS, Statline, Bevalling, lengte en gewicht bij geboorte, borstvoeding; Geboorte naar diverse kenmerken; Geboorte; herkomstgroepering en leeftijd moeder; Kerncijfers van de bevolkingsprognose 21-26; Operaties in het ziekenhuis; soort opname, leeftijd en geslacht, 212. CVZ, Zorgcijfers Kraamzorg, 212. Stichting FAOT / NIVEL, Monitoring Kraamzorg III, 28. Ministerie van VWS, Kraamzorg begrotingscijfers, 212. NZa, Bijlage 1 bij beleidsregel CI-194 versie 2, 28. NZa, Tariefbeschikking nummer , 28. NZa, Tariefbeschikking nummer , 29. NZa, Tariefbeschikking nummer , 211. OECD, Health data 211, 211. PwC, Kraamzorg cliënten in achterstandswijken leidt tot meerkosten, 211.

46 Toelichting Wat zijn feiten rond kraamzorg? Hoe wordt de sector gefinancierd? Wat kost de kraamzorg en wat levert het op? In opdracht van ActiZ heeft De Argumentenfabriek feiten, financiering, kosten en opbrengsten in gebracht van de VVT, de kraamzorg en de Jeugdgezondheidszorg. Dit is de digitale versie van het deel van het Kaartenboek dat gaat over de kraamzorg. van ActiZ, Brancheorganisaties Zorg (BoZ), het CAK, het CVZ, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), de NZa, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en een aantal leden van ActiZ. Dank aan allen voor hulp bij het verzamelen en interpreteren van gegevens en het denkwerk. Een papieren uitgave van het enboek is verkrijgbaar bij ActiZ of De Argumentenfabriek. De feiten en cijfers in dit document zijn verzameld door ActiZ en De Argumentenfabriek, met hulp van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het College voor zorgverzekeringen (CVZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en PwC. Voorafgaand aan de data-verzameling heeft De Argumentenfabriek interviews gehouden met deskundigen van ActiZ. De concept-en zijn in vier denksessies voorgelegd aan deskundigen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Argumentenfabriek. De Argumentenfabriek Mei 212 In opdracht van: gemaakt door: