Bloeddrukmeting & Bloeddrukbehandeling. Cardiovasculaire sterfte en hypertensie Eerst een casus. Eerst een casus
|
|
- Christiaan Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cardiovasculaire mortaliteit per persoonsjaren Bloeddrukmeting & Bloeddrukbehandeling Nanno Kleefstra, arts, Kenniscentrum Diabetes, Zwolle, UMCG Groningen Frits Holleman, internist, AMC, Amsterd Eerst een casus Mw. L., 49 jaar Na gewichtstoene DM type 2 Metformine 3 dd 500 mg HbA1c 45 mmol/mol (6,3%) Nu voor het eerst: Bij herhaling RR: 152/88 mmhg 148/82 mmhg Is dit goed of niet goed, en hoe gaan we haar behandelen? Eerst een casus Wat is een goede/niet goede bloeddruk? Wat is haar cardiovasculaire risico? Wat is de winst van behandeling? Wat is uw advies? Cardiovasculaire sterfte en hypertensie Niet diabeten Diabeten < > 200 Systolische bloeddruk (mmhg) Stler J et al. Diabetes Care 1993;16: Hypertensie is een risicofactor voor hart- en vaatziekten 1
2 Hypertensierichtlijnen Wat is hypertensie? Wat is normale bloeddruk? NHG: Systolisch >140 mmhg CBO/NIV: >140 mmhg (voorheen >60 jaar: >160/90) (In 2013 zal dit in NL anders worden ) Winst risico-reductie Risico Effect behandeling Aantal pat. te behandelen in 5 jaar in 5 jaar om 1 incident te voorkómen RRR 30% - 30% = 9,0% eraf 11 20% - 30% = 6,0% 17 10% - 30% = 3,0% 33 5% - 30% = 1,5% 67 3% - 30% = 0,9% 111 2% - 30% = 0,6% 167 NNT in 5 jaar Niet iedereen behandelen: - Bij laag risico te weinig winst - Wel de kosten en bijwerkingen DM en hart- en vaatziekte Cardiovasculair risico bij DM?? in sommige studies gelijk aan patiënten met hartinfarct in andere studies gelijk aan patiënten zonder diabetes Voorheen UKPDS en een Finse studie: - validatie in NL pakt slecht uit SCORE cohortstudie (n = in Europa): DM geeft toene van 15 jaar van vasculaire leeftijd (geldt voor vrouwen en mannen) 9 10 ZODIAC Study 1998: n = : n >
3 Resultaten CV mortality estimate UKPDS: 28.9% Observed CV mortality: 17.6% Beleid bij DM bij hypertensie en hypercholesterolemie: Gebruik voor medicenteus beleid: Score-risicotabel maar verhoog leeftijd met 15 jaar Dus bij diabetes: Bij leeftijd 50 jaar is behandelleeftijd 65 jaar!! NB: Bij leeftijd 55 jaar is behandelleeftijd 70 jaar: bijna altijd medicenteus behandelen!! 14 Eerst een casus Mw. L., 49 jaar Na gewichtstoene DM type 2 Metformine 3 dd 500 mg HbA1c 45 mmol/mol (6,3%) Rookt niet. Bij controle RR: 152/88 mmhg Bij herhaling RR: 148/82 mmhg Totaal/HDL-cholesterol 5,3/0,9 = 6,0 BMI 38, geen lichasbeweging (moe van) Filie Moeder op 50e myocardinfarct. 16 Medicatie bij 10-jrs risico van 10-20% bij: Niet verhogend Mild verhogend Sterk verhogend 1 ste gr filielid Geen 1 x < 65 jr 2x < 65 jr of 1x < 60 jr Lichelijke activiteit Belaste filieannese, ook etniciteit Obesitas, ook bij weinig beweging en veel stress Eindorgaanschade (micro-albuminurie, GFR <45-60, of LVH) 30 min/dag, 5 dgn/ week < 30 min/dag, < 5 dgn/ week Sedentair bestaan BMI < > 35 (kg/m 2 ) egfr (ml/min/1,73m 2 ) > 60 < 65 jaar: GFR >60 > 65 jaar: GFR > < 65 jaar: GFR > 65 jaar: GFR < 30 Alle leeftijden 1 sterk risicoverhogende factor: indicatie voor medicenteuze behandeling 2 mild risicoverhogende factoren: indicatie voor medicenteuze behandeling 17 De casus: u mag behandelen Mw. L., 49 jaar Na gewichtstoene DM type 2 Metformine 3 dd 500 mg HbA1c 45 mmol/mol (6,3%) Rookt niet. Bij controle RR: 152/88 mmhg Bij herhaling RR: 148/82 mmhg Totaal/HDL-cholesterol 5,3/0,9 = 6,0 BMI 38, geen lichasbeweging (moe van) Filie Moeder op 50e myocardinfarct. 3
4 Echter: bij controle Mw. L., 49 jaar Na gewichtstoene DM type 2 Metformine 3dd 500 mg HbA1c 45 mmol/mol (6,3%) Waarmee gaan we haar behandelen? Bij controle RR: 158/82 mmhg Bloeddruk steeds hoger! Waarmee gaan we haar behandelen? Vervolg casus Na enige tijd behandelen met: Lisinopril Hydrochloorthiazide Amlodipine RR: 166/84 mmhg!! Vervolg casus Na enige tijd behandelen met: Lisinopril Hydrochloorthiazide Amlodipine RR: 166/84 mmhg!! Plasma kreatinine: 800 (oeps. ) Vervolg casus Lab belt: monsterverwisseling: kreatinine 80 Klachten: hoofdpijn, druk achter ogen Patiënte gebruikt weinig zout Inmiddels is HCT gestaakt i.v.m. spierkrpen Bij lichelijk onderzoek geen bijzonderheden, behalve obesitas en striae. Vervolg casus Aanvullend onderzoek: Lab en ECG (geen afw) Kalium: 2,4 mmol/l, verder geen afwijkingen, ook geen albuminurie. Conclusie: Therapie resistente hypertensie met hypokaliemie zonder orgaanschade 4
5 Vervolg casus Oorzaken renaal K-verlies: Oorzaken hypokaliaemie: Verminderde intake Toegenomen verlies renaal verlies, m.n. diuretica (>95%) gastro-intestinaal verlies huid Transcellulaire shift, bij alkalose Dialyse Hyperaldosteronisme: bijnierhyperplasie of -adenoom Cushing (overmaat aan cortisol): obesitas, striae, DM Glycirrhizine (in drop, zoethout, kauwgom enz.) Genetische renale tubulaire defecten, Liddle, Bartter, Gitelman, apparent mineralocorticoid excess, glucocorticoid remediable aldosteronism, congenitale bijnierhyperplasie, renale tubulaire acidose Toegenomen natrium- flow naar het distale nefron: diuretica, salt wasting nefropathy Polyurie Hypomagnesiëmie: o.a. door protonpompremmers Medicenten: fotericine B, l-dopa, cis-platina, fludrocortison, enz. Annese achteraf Gebruikt sinds halfjaar gr drop/dag. Drop stop: na 4 weken RR: 120/82 mmhg (zonder medicatie!) Hypertensie is een diagnose, meestal geen specifieke oorzaak = essentiele hypertensie, maar soms wel! Hier drop: alles had ook bij Cushing gepast! Drop Drop bevat een stof afkomstig uit zoethout (glycirrhizine): remt de afbraak van cortisol (bijnierschorshormoon) Deze stof verhoogt de bloeddruk. Deze stof zorgt voor kaliumverlies. Daarnaast bevat drop vaak veel zout. Het is daarom goed te adviseren om weinig drop te gebruiken. Glycirrhizine zit ook in zoethout(thee)! Hypertensie Geen oorzaak (95%) Essentiële hypertensie Oorzaak (5%) Secundaire hypertensie Meestal door aandoeningen van de nier door nierziekte of nierarterievernauwing Bijnier: teveel cortisol, aldosteron, catecholine Kans op secundaire hypertensie is groter naarmate de bloeddruk sterker verhoogd of moeilijker te behandelen is, de patiënt jonger is of ontspoort na een goede instelling. Bloeddruk meten 5
6 Belang van goed meten Onderzoek: meeste artsen meten bloeddruk niet volgens de richtlijnen Na een cursus in het bloeddruk meten volgens de richtlijnen, meten van medische studenten na 1 jaar slechts 5% volgens die richtlijnen. Wat is de beste methode om de bloeddruk te meten? Dit leidde tot meetfouten en daardoor fouten in de diagnose en behandeling. Bailey, RH, et al. Arch Intern Med 1993; 153: Stephan Hales Fysioloog, chemicus, botanicus en uitvinder Directe meetmethode 33 Riva-Rocci Kinderarts en internist Italië 1905: Korotkoff Indirecte meetmethode Occlusiemethode Kwikmanometer Verboden Riva-Rocci Indirecte meetmethode Occlusiemethode Aneroïde manometer Veer! Manometer geregeld ijken!! 35 Klassiek spreekuurmeting = indirecte methode Ook wel de occlusiemethode genoemd Comprimeren van slagader (a. brachialis) en daarna decomprimeren Verschijnen en verdwijnen van Korotkofftonen registreren met stethoscoop 36 6
7 Automatische meters Oscillometrische meetmethode Slingeringen in vaatwand worden gedetecteerd Maximale slingering = gemiddelde arteriële druk Systole en diastole worden hierop berekend Niet allemaal betrouwbaar Zie Klassieke meters Automatische meters Automatisch polsmeters Kortom Er zijn goede klassieke bloeddruk meters en Er zijn goede automatische bloeddruk meters
8 Methode Standaard Eerste consult aan beide armen meten Minimaal een tweede consult: Bloeddruk laatste consult is uitgangswaarde Per consult 2 maal meten en middelen Evt thuis meten 5 mm Hg lager Juiste manchet Vooral een smalle manchet heeft consequenties. Waarom en welke? Juiste manchet Vooral een smalle manchet heeft consequenties. Manchetgrootte Bij patiënten met DM2 >25% armomtrek >32 cm. 45 Kortom meetmethode Meetmethode Stap voor stap. In het rood alleen voor klassieke bloeddrukmeter 47 Meten na enkele (5) minuten rust Meten bij zittende patiënt Geen knellende kleding Juiste manchet (armomtrek meten!) Manchet ter hoogte van sternum Manchet 2-3 cm boven elleboogsplooi Let op positie manchet tov a. brachialis (pijl of slang is midden van manchet) 48 8
9 Meetmethode Niet praten en arm ontspannen Palperen a. brachialis Manchet verder opblazen tot +/- 20 mm Hg als pols verdwijnt. Membraan stethoscoop in elleboogsplooi Op 2 mm Hg nauwkeurig aflezen Deflatie 2 mm Hg per seconde 49 Meetmethode Systole op het moment dat tonen hoorbaar worden (Diastole op het moment dat tonen GEHEEL verdwijnen (oa zwangeren Korotkoff fase IV)) 50 Thuis meten bloeddruk Thuis-bloeddrukmeting Indicaties thuis meting: Alle milde Ht patiënten: witte-jas hypertensie? (spreekkerhypertensie?) Controle behandeling Therapietrouw verbeteren Verdenking hypotensie (klachten: duizelig, slap) Therapie-resistente hypertensie 51 Minimum 4-5 dagen Dagelijks 2-3x in de ochtend en de avond Gemiddelde o.b.v. laatste 3 dgn waarbij per sessie Per keer alleen de laatste 2 metingen gebruiken Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 ochtend avond Ambulent meten bloeddruk Indicaties voor bulante meting: spreekker hypertensie? Discrepantie bloeddruk op spreekuur en thuis Opvallende variabiliteit in spreekuurbloeddrukken Symptomen passend bij hypotensieve periode Therapie-resistente hypertensie: >140/90 mmhg bij 3 of meer antihypertensiva (Medicatie voldoende lang/24 uur werkza?) Thuismetingen en 24-uurs meting Bloeddruk drempelwaarden hypertensie: Meting SBD DBD Spreekker Thuis, protocollair Ambulant, 24u Ambulant, dag Ambulant, nacht
10 Behandeling van hypertensie 3 stappen Niet-medicenteuze therapie Ook bij elke medicenteuze stap: 1. Vermindering van het natrium/zout-gebruik 2. Gezonde voeding 3. Vermindering van het lichasgewicht 4. Verhoging van de lichelijke activiteit 5. Stoppen met roken 6. Vermindering van het alcoholgebruik 56 Natrium-gevoeligheid Iedereen reageert anders op Natrium (Na) Sommige mensen kunnen veel Na gebruiken zonder invloed op RR (niet gevoelig). 40% van mensen met Ht is Na-gevoelig Na-gevoeligheid komt meer voor bij ouderen, negroiden en diabeten Hoeveelheid zoutbeperking WHO adviseert matige zoutbeperking (zoutarm) als onderdeel van hypertensie-behandeling Maximaal 3 gr Natrium per dag = 7,5 gr NaCl (keukenzout) Bij nierfunctieverlies of hartfalen <2 gr of <5 gr NaCL per dag Cpese, V. Salt sensitivity in hypertension. Hypertension 1994; 23: Enkele tips Meer verse producten eten Natrium-arme producten eten Geen zout bij koken gebruiken Geen zout of sausen op tafel zetten Natrium niet alleen in keukenzout Natrium komt ook voor in andere chemische verbindingen in de voeding: Ve-tsin, mononatriumglutaat (smaakversterker) Natriumbicarbonaat (rijsmiddel) Natriumalginaat (in chocolademelk) Natriumbenzoaat (conserveermiddel) 59 Lees de verpakking 60 10
11 Voorbeelden Gekookte aardappelen, verse sperziebonen, een haaskarbonade en jus, alles zonder zout bereid Voorbeelden Zelfde maaltijd, maar nu met sperziebonen uit blik 125 mg natrium 620 mg natrium Voorbeelden kant-en-klare boerenkoolstpot met worst: 1740 mg natrium kant-en-klare lasagne met vlees en saus: 2750 mg natrium kant-en-klare tjap tjoi met witte rijst: 1200 mg natrium Medicenteuze behandeling 63 + Hart - frequentie - slagvolume Snelle respons Bloeddrukbehandeling: moeilijk? Cardiac output Bloeddruk Baroreceptoren Sympathisch zenuwstelsel + Arteriële constrictie Renine + Water en zout retentie Aldosteron Angiotensine II Angiotensine I Angiotensinogeen Veneuze terugvloed Veneuze constrictie Langze respons + Hart - frequentie - slagvolume Snelle respons Bloeddruk behandeling Β-blokker Cardiac output Bloeddruk Baroreceptoren Sympathisch zenuwstelsel + Arteriële constrictie Renine + Water en zout retentie Aldosteron Angiotensine II Angiotensine I Angiotensinogeen Diuretica Veneuze terugvloed Veneuze constrictie ACE-remmer AIIA Langze respons 11
12 Behandeling: Stap 1 Geef niet-medicenteuze adviezen Start met een thiazidediureticum 1 dd 12,5 mg Hydrochloorthiazide (of chloortalidon) Bij patiënten met microalbuminurie start met een ACE-remmer Werkingsmechanisme thiazidediuretica Uitscheiding van Natrium in de urine waardoor er meer urine gevormd wordt Lichte ondervulling van ongeveer ½-1 liter Een vlakke dosiswerkingscurve dus niet meer dan 12,5 mg Behandeling: Stap 2 Werking ACE-remmers en AIIantagonisten (ARB) Voeg ACE-remmer toe aan medicatie Beginnen met lage dosering, daarna stapgewijs ophogen Indien bijwerkingen ACE-remmer, vervang door angiotensine blokker (ARB) of ga naar stap 3 Inactieve eiwitten Kriebelhoest Angiotensinogeen Bradykinine Angiotensine I ACE - - remmers Angiotensine II AIIRantagonisten AT 1 receptor Alternatieve routes Vasodilatie Behandeling: Stap 3 Lokale werking CcB Voeg een calciumantagonist (CcB) toe, beginnen met een lage dosering, daarna stapsgewijs ophogen Evt een selectieve beta-blokker; Niet-selectieve beta-blokkers zijn gecontraindiceerd Beta-blokkers als 4e middel of eerder op cardiale indicatie (angina pectoris, hartfalen, ritmestoornissen) ACE Adenosine ACE Bradykinine - NOS L-Arginine NO PGI 2 cgmp Vaatrelaxatie Ca 2+ Endotheline PLA 2 camp Ca-antagonist ET1 receptor Vaatconstrictie Endotheel Gladde spiercel 12
13 % patiënten Vermindering in levensverwachting (jaren) Bijwerkingen middelen De praktijk Antihypertensivum Bijwerkingen Controle Diuretica 1. Hypokaliëmie 2. Jicht 3. Hyponatriëmie Kalium, Natrium, Kreatinine ÀCE-remmers Beta-blokkers AII-antagonisten 1. Kriebelhoest 2. Hyperkaliëmie 3. Angio-oedeem 1. Koude acra 2. Slecht slapen, nachtmerries 3. Impotentie 4. Moeheid, gestoorde inspanningstolerantie 1. (Angio-oedeem) 2. Hyperkaliëmie Kalium, Kreatinine Te trage hartfrequentie Kalium, Kreatinine Patiënten met DM hebben allemaal een verhoogde bloeddruk bij lage streefwaarden Door medicenteus behandelen wordt de systolische bloeddruk met niet meer dan 30 mmhg verlaagd (bij gebruik van bewezen doseringen) Streefwaarden bereikt 1e lijn 27% 1.8 middel pp 2e lijn 31% 2.3 middel pp Calcium-antagonisten 1. Perifeer oedeem 2. Obstipatie 3. Flushes, hoofdpijn UKPDS aantal gebruikte medicenten geen een twee > twee Minder strikte controle Jaren na randomisatie Strikte controle Medicatie bij hypertensie Behandeling hypertensie: Stap 1 Thiazidiureticum of calciumantagonist Stap 2 Voeg ACE-remmer (bij kriebelhoest ARB) toe Stap 3 Combineer thiazidediureticum, ACE-r of ARB en calciumantagonist Stap 4 Overweeg therapieresistente hypertensie (THR) Stap 5: Intensiveer medicatie (z.m. 1 dd in combinaties) Stap 6: Verwijs bij blijvend hoog risico en >6 maand TRH - patiënten < 65 jaar en SBD >140 mmhg - patiënten 65 jaar en SBD >160 mmhg NB: Beta-blokker alleen op indicatie (coronairlijden, AF of hartfalen), evt bij jongeren 76 Interactie diabetes en andere risicofactoren Effect diabetes op overleving Risico coronairziekte Emerging Risk Factors Collaboration, Lancet 2010: Emerging Risk Factors Collaboration, NEJM 2011:
14 Vermindering in levensverwachting door DM (jaren) Effect diabetes op overleving Therapie resistentie hypertensie SBD >140, ook bij thuismeting of bulante meting, bij 3 antihypertensiva van verschillende klassen, inclusief een diureticum, in adequate doses Beïnvloedbaar: 2,5 jaar Uitsluiting therapieontrouw, bloeddrukverhogende medicatie, zout, drop, obesitas, slaap-apnoe, inactiviteit Secundaire hypertensie: nierinsuff, nierarteriestenose, hyperaldosteronisme, pheochromocytoom, Cushing, e.a. Emerging Risk Factors Collaboration, NEJM 2011: Beleid: verwijzen: secundaire hypertensie? 80 Take home Hypertensie hoeft niet altijd behandeld Natrium/zout beperking en gezond leven helpt Vaak 2 of meer tabletten noodzakelijk Alle middelen effectief, echter beperkt, combinatie-tx effect met minder bijwerkingen Kies voor middel die meerdere werkingen combineert (bijvoorbeeld micro-albuminurie) Bij onvoldoende resultaat verder onderzoek Reserve dia s.. (maar niet minder interessant) Risicoreductie NNT Relatieve risicoreductie Procentuele vermindering in kans op een complicatie door een interventie Pil X vermindert Uw kans op een hartinfarct met 30% Absolute risicoreductie Absolute verandering in kans op een complicatie door een interventie Pil X vermindert Uw kans op een hartinfarct in de komende tien jaar van 10% naar 7% 14
15 Risicoreductie en NNT Hoe hoger de kans op een bepaalde complicatie is, des te groter het aantal patiënten dat profiteert van de behandeling Number Needed to Treat is het aantal patienten dat je (één jaar) moet behandelen om één complicatie te voorkomen Relatieve risicoreductie 20%? Absolute kans 50% dan heeft 10% voordeel NNT = 10 patiënten behandelen om één te helpen Absolute kans 10% dan heeft 2% voordeel NNT = 50 patiënten behandelen om één te helpen Absolute kans 2% dan heeft 0,4% voordeel NNT = 250 patiënten behandelen om één te helpen NNT en NNH NNT en NNH Primum non nocere Elk middel met een werking heeft een bijwerking NNT= Number Needed to Treat aantal patiënten dat je behandelt om er één te helpen NNH = Number Needed to Harm Aantal patiënten dat je behandelt om één bijwerking te veroorzaken Basisprincipes Overwegingen bij medicatiekeuze Absolute en relatieve risicoreductie Verminderde meerwaarde (Leef)tijd als belangrijkste risicofactor Interacties van DM met andere risicofactoren Verminderde meerwaarde Stel: patient met HbA1c van 10% heeft een absolute sterftekans van 50% in de komende 10 jaar Glucosebehandeling reduceert risico met 20% Wat is het risico bij verlagen van HbA1c Naar 9% >>> 40% sterfte (ARR 10%, NNT 10) Naar 8% >>> 32% sterfte (ARR 8%, NNT 12,5) Naar 7% >>> 25,6% sterfte (ARR 6,4%, NNT 16) Naar 6% >>> 20,5% (ARR 5,1%, NNT 20) 15
16 Opfriscursus Stichting Langerhans Opfriscursus Stichting Langerhans Relatieve risicoreductie 50% Verminderde meerwaarde PIL 4 PIL 3 PIL 2 PIL 1 Bij gelijke relatieve risicoreductie zal de absolute risicoreductie bij elke volgende behandelstap afnemen Het risico op interacties en bijwerkingen neemt echter steeds meer toe Een voorbeeld Niet zo veel... Vrouwen jonger dan 35 jaar die de pil slikken hebben meer dan 4 keer zo veel kans op het krijgen van een hartinfarct dan vrouwen die de pil niet slikken. Wat zegt dit? De kans dat een vrouw jonger dan 35 jaar en die geen pil slikt een hartinfarct krijgt = 0, De kans wordt bij pilslikken: 0, NNT = 1 / 0, = 36 miljoen Leefstijl verbetering, effecten van tx Effecten leefstijl verbetering Stoppen met roken: extra risico na 1 jaar stop gehalveerd. Verlies levensjaren < 30 e jr gestopt: geen < 40 e jr gestopt: 1 jaar < 50 e jr gestopt: 4 jaar < 60 e jr gestopt: 7 jaar Nooit gestopt: 10 jaar > 50 e jaar beweging t.o.v. inactieve leefstijl: 1-4 jaar winst LDL-chol. goed geregeld: na 5 jr risico = normaal chol. Bloeddruk goed geregeld: na 1-2 jr risico = normotensief
17 Smoking is like jumping off a cliff Dokters geboren vóór vs. na 1930: rokers onveranderd slecht af Doll et al. BMJ 2004;328:1519 Doll et al. BMJ 2004;328:1519 Leefstijl veranderen moeilijk Anti RR middelen 99 Anti-hypertensiva Vooral effectief voor CVA preventie Blijvende compliance noodzakelijk Veel risico op bijwerkingen /slechtere kwaliteit van leven Orthostase Verslechtering nierfunctie, hyponatriëmie Veel plassen, inspanningsbeperking Moeheid Mogelijk zelfs contraproductief No Legacy Effect of Earlier BP Control UKPDS 81. N Eng J Med 2008; 359: After median 8.0 years post-trial follow-up Aggregate Endpoint Any diabetes related endpoint RRR: 24% 7% P: Microvascular disease RRR: 37% 16% P: Myocardial infarction RRR: 21% 10% P: All-cause mortality RRR: 18% 11% P: RRR = Relative Risk Reduction, P = Log Rank 17
18 Anti-hypertensiva en mortaliteit bij ouderen > 60 jaar: HR 0.9 bij gebruik anti-ht > 80 jaar: HR 1 bij gebruik anti-ht Anti-HT bij pten > 60 jaar: gering effect op mortaliteit Dus: maximaal 10% vermindering mortaliteit Musini et al. Cochrane Database Syst Rev Musini et al. Cochrane Database Syst Rev Bloeddruk bij DM & overleving 70-jarigen 80-jarigen RR 170 mm Hg RR mm Hg RR < 140 mm Hg Scherpe regulatie bloeddruk? ACCORD-BP studie de Langerhans boys& girls. Age Ageing 2010:
Transmurale afspraken interne <-> huisartsen
Transmurale afspraken interne huisartsen dr. D.R. Faber, internist-vasculair geneeskundige A. van Essen-Rubingh, huisarts 18-03-2014 Casus Hypertensie Vrouw, 44 jaar, belaste familie anamnese, was
Nadere informatieHbA1c streefwaarden. ADVANCE trial. Uitkomsten ADVANCE. Uitkomsten ADVANCE
1 Dr. Frits In de nieuwe diabetesstandaard wordt rekening gehouden met leeftijd en duur van de diabetes. Maakt het nog uit of iemand een macrovasculaire complicatie heeft (minder streng doel?) of microvasculaire
Nadere informatieHypertensie. Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013
Hypertensie Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013 Waarom bloeddruk? Bloeddruk: niet te laag Bloeddruk: niet te hoog Het verband tussen bloeddruk en cardiovasculaire complicaties heeft als drempel
Nadere informatieScherpe behandeling of kan het ook wat minder?
20-06-2011 Over wie hebben we het? Scherpe behandeling of kan het ook wat minder? Langerhansdagen 2011 Frits Holleman Internist-Endocrinoloog Academisch Medisch Centrum Amsterd Effect diabetes op risico
Nadere informatieBloeddruk: hoe lager hoe beter?
Bloeddruk: hoe lager hoe beter? Zijn de SPRINT en andere studies van nut voor met name de oudere type 2 patiënten? Dr. K.J.J. (Hans) van Hateren Huisarts & onderzoeker Geen Conflicts of interest Number
Nadere informatieStreefwaarden naar leeftijd: zowel de glucose, de bloeddruk als de lipiden?
Streefwaarden naar leeftijd: zowel de glucose, de bloeddruk als de lipiden? F. Holleman Langerhansdagen 2013 Streefwaarden naar leeftijd: zowel de glucose, de bloeddruk als de lipiden? F. Holleman Langerhansdagen
Nadere informatieDokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011
Dokter wat heb ik Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011 Pretoets Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? 1. De risicotabel geeft een schatting van het 10-jaarsrisico
Nadere informatie24 uurs Bloeddruk meting (ABPM)
24 uurs Bloeddruk meting (ABPM) Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014 Dr. G. vanmontfrans, Vasculair internist AMC Dr. T. Tumkaya, kaderhuisarts HVZ Waarom ABPM? Gegevens over 30-60 metingen ipv
Nadere informatieRichtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam
Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam Sanne van Wissen internist-vasculair geneeskundige Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Stellingen Stelling 1: Niet elke diabeet heeft
Nadere informatieTips en trics voor de nefrologie anno 2015. Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen
Tips en trics voor de nefrologie anno 2015 Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen Disclosures Dr. I.C. van Riemsdijk None Drs. M. Wabbijn None Inleiding Algemeen: wat is nierfunctie
Nadere informatieInhoud. CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard. Preventieparadox. Quiz. Preventieparadox. Preventieparadox 14-6-2015
Inhoud CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard Karlijn Ravenshorst, kaderarts HVZ i.o. Quiz Preventie NHG-standaard Risicotabel Hypertensie Hypercholesterolemie Patiënten met HVZ Casuïstiek Quiz
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieNIEUWE CVRM RICHTLIJN 2018 (concept)
NIEUWE CVRM RICHTLIJN 2018 (concept) Spiegelbijeenkomst Zorggroep Flevoland, 23 mei 2018 Dr J.E. Heeg, internist vasculaire geneeskunde Isala ziekenhuis, Zwolle Conflicts of interest dr J.E. Heeg, internist,
Nadere informatieHypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist
Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk
Nadere informatieHYPERTENSIE. Introductie
HYPERTENSIE Introductie 1 HYPERTENSIE bloeddruk: niet zo maar een getal PRESENTATIE DOOR MARTIE DE GROOT VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST VASCULAIRE GENEESKUNDE IKAZIA ZIEKENHUIS MEER OVER HYPERTENSIE HYPERTENSIE
Nadere informatieWorkshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra
Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke
Nadere informatieMedicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG
Medicatie bij atherosclerose Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Wat heeft de patiënt? Cerebrovasculair lijden Perifeer arterieel vaatlijden Coronairlijden Inhoud Trombocytenaggregatieremmers
Nadere informatiePrimaire preventie HVZ
Primaire preventie HVZ Stel altijd een risicoprofiel op bij patiënten: met doorgemaakte HVZ, diabetes mellitus (DM), reumatoïde artritis (RA) of chronische nierschade met een belaste familieanamnese voor
Nadere informatieWanneer is mijn bloeddruk goed?
Wanneer is mijn bloeddruk goed? Dag van de eerste lijn, 4 okt 2017 Janneke Koehoorn, huisarts DOK h Disclosure Belangenverstrengeling: geen. 1 Stellingen Hypertensie is een ziekte. Onjuist Om het risico
Nadere informatieNierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren
Nierfunctieonderzoek bij diabetes N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december 2011 Nieren Nieren 1 Functie & schade Nierfunctie : het vermogen om afvalstoffen te klaren (voorbeeld: kreatinine) het vermogen
Nadere informatieRiva Rocci Korotkoff Techniek
Riva Rocci Korotkoff Techniek 2 keer meten bij zittende pat na 5 min. rust Elleboogsplooi t.h.v. midden sternum = harthoogte Lange manchet (12 x 40 cm). Alleen bij echt dunne armen (12 x 26 cm) Niet praten
Nadere informatieHypertensie behandeling bij nierschade. Arno Kuijper
Hypertensie behandeling bij nierschade Arno Kuijper Casus 81 jarige patiente. VG: osteoporose, hypertensie, egfr 49ml/min, 2008 TIA Medicatie: clopidogrel, lisinopril 10mg, hydrochloorthiazide 12.5mg,
Nadere informatieRegionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management
Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management Deze regionale transmurale afspraak (RTA) CVRM is tot stand gekomen na overleg tussen de maatschappen interne geneeskunde
Nadere informatieChronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015
Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:
Nadere informatieFries Wisselprotocol CVRM
Fries Wisselprotocol CVRM Basis Educatie Leefstijloptimalisatie: o matig alcoholgebruik o bewuste voeding waaronder zoutbeperking (tot 5 gram/dag) o stoppen roken o voldoende lichamelijke activiteiten
Nadere informatieStaken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie
Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een
Nadere informatieRTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon. Regionale Transmurale afspraak CVRM. Doel: Waarom?
RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon B. Brenninkmeijer, internist M.Rubens, huisarts F. Assouiki, internist K.Tersmette, huisarts N. Haenen, cardioloog G.Pijnenburg, huisarts
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieDiabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...
Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts Waar gaat het over? Kwetsbare bejaarden: zin van goede glucoseregeling, bloeddrukbehandeling lipiden en bijv. funduscontrole 3 De bejaarde
Nadere informatieMedicatie, Consequenties voor dieetadviezen
Cardiovasculair risicomanagement Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen Marjon Achterberg en Jan Dirk Banga CVRM in de eerste lijn 19 juni 2014 De Eenhoorn, Amersfoort Uitgangspunt: de richtlijn 2011
Nadere informatieTransmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.
Nadere informatieStreefwaarden en Behandeling van Hypertensie bij Chronische Nierschade (CNS)
Aris Prins, Openbaar Apotheker Apotheek Poeldijk Streefwaarden en Behandeling van Hypertensie bij Chronische Nierschade (CNS) Prataap Chandie Shaw Internist-nefroloog Haaglanden Medisch Centrum Leerdoelen
Nadere informatieHypertensie behandeling bij nierschade. Arno Kuijper
Hypertensie behandeling bij nierschade Arno Kuijper Oud vs Nieuw RTA 2010 130/80 mmhg RTA 2018 130/80mmHg (individualiseren op basis van leeftijd, aard nierziekte en comorbiditeit) Introductie Hypertensie
Nadere informatieLeerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.
NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling
Nadere informatieBloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde
Bloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde Inhoud Hart- en vaatziekten in Nederland Bloeddruk Hypertensie Meten van bloeddruk Hart- en vaatziekten in Nederland
Nadere informatieTherapieresistente Hypertensie. Dr Paul Dendale
Therapieresistente Hypertensie Dr Paul Dendale Wat is hypertensie? Categorie Systolisch Diastolisch Optimaal Normaal Hoog normaal Graad 1 hypertensie (licht) Graad 2 hypertensie (matig) Graad 3 hypertensie
Nadere informatieHypertensie. Laila Niamut, internist nefroloog. 27 januari 2012
Hypertensie Laila Niamut, internist nefroloog 27 januari 2012 Inleiding Wat is hypertensie en wat zijn de gevolgen van hypertensie? Richtlijn CVRM (herziening 2011): * risicotabel * behandeling * bloeddrukthuismeting,24
Nadere informatieFries Wisselprotocol CVRM
Fries Wisselprotocol CVRM Basis Educatie Leefstijloptimalisatie: o matig alcoholgebruik o bewuste voeding waaronder zoutbeperking (tot 5 gram/dag) o stoppen roken o voldoende lichamelijke activiteiten
Nadere informatieHoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker
Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse HARM-onderzoek fouten kosten risicofactoren frequentie 1 op de 18 Leendertse et al. Arch Intern
Nadere informatieTHERAPIERESISTENTE HYPERTENSIE IN DE EERSTE LIJN. Nadenken of doorverwijzen?
THERAPIERESISTENTE HYPERTENSIE IN DE EERSTE LIJN Nadenken of doorverwijzen? Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatieHypertensie. Nascholing NVHVV 12 maart 2019
Hypertensie Nascholing NVHVV 12 maart 2019 Mohamed Ahdi, internist-vasculair geneeskundige Met dank aan Dr. Edith Beishuizen, internist-vasculair geneeskundige Hypertensie Wat is hypertensie? Hoe meten
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatie28-10-2010. Leefregels en voorlichting bij chronische nierschade. Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade
Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade Kathy Schoenmakers, nursepractitioner Hagaziekenhuis Anneke Boon, diabetesverpleegkundige SHG Annick Linders, huisarts SHG Leefregels
Nadere informatieDoel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011
Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties Haffner, NEJM 998 microvasculaire afwijkingen nefropathie retinopathie neuropathie macrovasculaire afwijkingen coronaire hartziekten cerebrovasculaire
Nadere informatieCardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus
Cardiovasculair risicomanagement Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus Inhoud eerste uur Risicoprofilering Anamnese Lichamelijk Onderzoek Aanvullende diagnostiek Evaluatie en risicoschatting
Nadere informatieWanneer is mijn bloeddruk goed?
Wanneer is mijn bloeddruk goed? Rozemarijn van de Sande, huisarts DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering en Ondersteuning Kwaliteitsbeleid Huisartsenpraktijken Noordwest-Nederland ISO 9001 gecertificeerd
Nadere informatieBenchmark Diabetes 2016 SEZ Zaanstreek-Waterland
SEZ Zaanstreek-Waterland Waterland Mvr. M.E.M. Nota Dhr. R.T. Swart Kenniscentrum voor Ketenzorg Inhoudsopgave Leeswijzer... 3 Populatiegegevens... 4 Populatiegegevens gespiegelde patiënten... 5 Proces-
Nadere informatieCardiovasculair Risicomanagement bij DM2
Cardiovasculair Risicomanagement bij DM2 Guy Rutten Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde DiHAG Sterrencursus 2009 Relevantie Van de mensen met DM 2 sterft 50-70% aan
Nadere informatieWorkshop hypertensie op jonge leeftijd
Workshop hypertensie op jonge leeftijd Monika Hollander, kaderhuisarts HVZ Bert-Jan van den Born, internist-vasc. geneeskundige, AMC Doel workshop Consensus tav diagnostiek en behandeling van jonge patienten
Nadere informatieCVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever
CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever We hebben reeds een hypertensie protocol, bedoeld voor alle patiënten met hypertensie. Vanaf nu gaan we op de praktijk ook werken via het
Nadere informatieCVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst
CVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst 20-02-2017 Jeanette Caljouw-Vos, kaderarts HVZ Bepaling bloeddruk SBD 140-160mmHg: aantal metingen over aantal maanden SBD >180mmHg of eindorgaanschade
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie
Continuing Nursing Education (CNE) Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie Sanne van Wissen 22 maart 2016 Utrecht @svanwissen Inhoud Bloeddruk en is er een optimale bloeddruk? Rol van
Nadere informatieChronische nierschade
Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen
Nadere informatieChronische Nierschade
Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige
Nadere informatieTopics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts
Topics in Chronic Disease Chronische Nierschade en de huisarts Toets Nierinsufficiëntie Casus Metabole stoornissen Vervolg casus Nabespreking toets Nierinsufficiëntie komt bij ruim 10% van de Nederlandse
Nadere informatieFries Wisselprotocol CVRM Auteurs: Wim Brunninkhuis, Martinus Fennema en Froukje Ubels, November 2014 Beheerder: Froukje Ubels
Fries Wisselprotocol CVRM Auteurs: Wim Brunninkhuis, Martinus Fennema en Froukje Ubels, November 2014 Beheerder: Froukje Ubels Basis Educatie Leefstijloptimalisatie: o matig alcoholgebruik o bewuste voeding
Nadere informatieBSD september 2014. Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler
BSD september 2014 Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler Casuïstiek chronische nierschade Wat kan de huisarts Wanneer consultatie nefroloog Wanneer verwijzing
Nadere informatieNadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden
Nadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden Streefwaarden Met HVZ RR systole RR diastole RR systole > 75 jaar Totaal Cholesterol LDL Nuchter Glucose Kalium Creatinine < 140 mmhg < 90 mmhg
Nadere informatieKalium. Annemieke Sobels, ziekenhuisapotheker Darius Soonawala, internist-nefroloog
Kalium Annemieke Sobels, ziekenhuisapotheker Darius Soonawala, internist-nefroloog a.sobels@hagaziekenhuis.nl d.soonawala@hagaziekenhuis.nl Programma Waarom is kalium relevant voor uw praktijk. Hyperkaliemie:
Nadere informatieWaarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring
MDRD vs kreatinine klaring Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine Dr. Wim JC de Grauw Huisarts Afd. Eerstelijnsgeneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Diabetes Huisartsen Adviesgroep (DiHAG) Lid
Nadere informatieMarike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis
Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis Nierschade bij diabetes en vaatlijden Wat is nierfunctie? Wanneer is er sprake van nierschade? Wanneer is er sprake van nierfunctieverlies?
Nadere informatieChronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG
Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang
Nadere informatieArteriële Hypertensie
Arteriële Hypertensie Fysiopathologie Screening secundaire hypertensie B. Maes Definitie European Societies of Hypertension and Cardiology 2007 systolisch (mm Hg) Optimaal
Nadere informatieSamenvatting en adviezen uitgebreid
Samenvatting en adviezen uitgebreid Doel De doelstelling van deze richtlijn is het bevorderen van de preventie en het ondersteunen van een zo goed mogelijke en gecoördineerde behandeling van patiënten
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatieHypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!
Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE
Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische
Nadere informatieHet belang van een goede cardiometabole instelling - maar wel op maat
Het belang van een goede cardiometabole instelling - maar wel op maat Prof. dr. Guy Rutten Nascholing zorggroep. Urk, 17 mei 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieLipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?
Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,
Nadere informatieEen hoge bloeddruk. Even voorstellen. WS Een hoge bloeddruk, de ongezouten feiten 5 en 13 november 2014. RCH Sandwich 2014 1. De ongezouten feiten
Een hoge bloeddruk De ongezouten feiten Even voorstellen Maaike Boogers Diëtiste Leonie Tromp Huisarts Tilburg Kaderarts Hart-, en Vaatziekten 2 1 Onze patiënt Leeftijd; 48 jaar BMI 44 (1.80 m, 142.5 kg)
Nadere informatieDiabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren
Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen
Nadere informatieGeen. Geen. Geen. Geen
Disclosure belangen dr. G. A. van Montfrans Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014 (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieROIG Vasculaire Geneeskunde 26 september 2007
ROIG Vasculaire Geneeskunde 26 september 2007 Locatie: Rijn-zaal Voorzitter: Yvo Smulders 0830 Ontvangst met koffie 0900-0930 Introductie, risicofactoren en risicostratificatie Y. Smulders, VUmc 0930-1000
Nadere informatie10-2-2015. De complexe hypertensiepatient. Casus: Antiliaanse dame 36 jaar. NATIONAAL HYPERTENSIE CONGRES 2015 6 FEBRUARI 2015
De complexe hypertensiepatient NATIONAAL HYPERTENSIE CONGRES 2015 6 FEBRUARI 2015 DR. TON VAN DEN MEIRACKER, VASCULAIR INTERNIST, ERASMUS MC ROTTERDAM DR. T TUMKAYA, KADERHUISARTS HVZ, MAASSLUIS Casus:
Nadere informatieUitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk
Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk ELLEN BANIERINK ANIOS INTERNE GENEESKUNDE 06-12-2016 Inhoud Aanleiding Vorming onderzoeksvoorstel Het onderzoek Praktisch gezien Planning Verloop Problemen
Nadere informatieCVRM casuïstiek Workshop benchmarkbijeenkomst
CVRM casuïstiek Workshop benchmarkbijeenkomst 21-03-2017 Jeanette Caljouw-Vos, kaderarts HVZ Casus dhr/mw Muller Stel een gezonde 82 jarige. RR 170/95 180/80 en 160/100. Mijn ingeving zegt de leeftijd
Nadere informatieInstellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur
Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Marjan Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist 22 januari 2019 Hartfalen Hartfalen is een
Nadere informatieLandelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten
Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten Joke Lanphen, kaderhuisarts hart en vaatziekten Inhoud presentatie 1 Voorkomen van HVZ bij DM type 2 2 NHG standaard CVRM en diabetes 3 Metingen
Nadere informatieDe nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2
De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 F. Holleman Belangenverstrengeling Academisch prestige: AMC Adviesraden: sanofi, Eli Lilly Onderzoekssponsoring: MSD Alle (neven)inkomsten afkomstig van
Nadere informatieDe oorspronkelijke witte-jas reactie in Milaan, 1983
Disclosure belangen Gert van Montfrans en Marianne Cammenga Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2015 (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieNefroloog? Mooi vak, maar... Chronische nierinsufficientie: wie doet wat?
Chronische nierinsufficientie: wie doet wat? Arno Kuijper Anneke Dalinghaus Nefroloog? Mooi vak, maar... Trails in medicine Cardiologie MDL Nefrologie De ene MDRD is de andere niet Man 47jr 2009 kreat
Nadere informatieDiabetes en hart- en vaatziekten. CVRM nieuwe stijl. Nieuwe richtlijn CVRM 2011 14-6-2013. Risicostratificatie. Wanneer risicostratificatie?
Diabetes en hart- en vaatziekten CVRM nieuwe stijl ~65% van alle sterfgevallen bij DM als gevolg van HVZ CVRM bij diabetes mellitus Karin Kaasjager Langerhansdagen 2013 Dood door HVZ 2- to 4-verhoogd Cardiovasculaire
Nadere informatieConsequenties voor de voeding
Alleen Diabetes? Chronische Nierschade Diabetes Mellitustype 2 wat betekent dat voor de voeding? DieGo, diëtisten Gooi en Omstreken Mariëtte Hoogers, diëtist te Hilversum Bron: DieGo Caresharing Nevendiagnoses
Nadere informatieChronische nierinsufficientie. WDH 9 mei 2016 Harmen Krepel, nefroloog
Chronische nierinsufficientie WDH 9 mei 2016 Harmen Krepel, nefroloog Belangenverstrengeling: Geen Bronnen (Concept) richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Patiënten met Chronische Nierschade Nederlandse
Nadere informatieNierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog
Nierschade: erger voorkomen.... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Inleiding Begrippen Indeling en voorkomen van chronische nierschade (CNS) Proteinurie en GFR als risicofactoren voor progressie nierschade
Nadere informatieHart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog
Van harte welkom! Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog CONFUCIUS: Chinees wijsgeer circa 500 voor Christus Het is niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel
Nadere informatieCVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io
CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieHartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties
Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie
Nadere informatie24 september 2015. Van harte welkom!
24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,
Nadere informatieRegulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade
Regulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade Symposium Chronische Nierschade, MCHaaglanden, 29-10-2012 Anneke Boon, diabetesverpleegkundige / POH Eduard Scholten, internist-nefroloog
Nadere informatieVoetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening. Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn
Voetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn Voetproblemen bij Diabetespatiënten Enkele weetjes Pathofysiologie Preventie Elke dag krijgen
Nadere informatieSamen Scholing 17 mei 2011
Samen Scholing 17 mei 2011 Zorggroep GO DM bv > april 2010, nu 1 jaar oud Zorgprogramma aanpassingen 2011 Kwaliteitscie. uitgebreid met 2 POH-S KIS verder uitgebouwd met FF en mogelijkheid voor teleoogheelkunde
Nadere informatieChronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Chronische nierschade: hoe vaak,
Nadere informatieHET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN
HET EFFECT VAN DE CVRM ZORGSTRAAT OP DE BLOEDDRUK EN HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Berdien Oosterveld Begeleiding: Job van der Palen Peter van der Lugt Mirella Nijmeijer Wetenschapsavond
Nadere informatieNationale Hartfalendag 2018
Richtlijn palliatieve zorg 2018 Concrete adviezen tav medicatie in NYHA III-IV hartfalen Louise Bellersen cardioloog, RadboudUMC, Nijmegen Nationale Hartfalendag 2018 Vrijdag 28 september 2018 Disclosure
Nadere informatieTransmurale zorg: hoe organiseer je dat? Dr. A.G. Lieverse - internist Máxima Medisch Centrum, Eindhoven
Transmurale zorg: hoe organiseer je dat? Dr. A.G. Lieverse - internist Máxima Medisch Centrum, Eindhoven Chronische zorg transmurale uitwerking Louis Lieverse Internist vasculair geneeskundige Stafarts
Nadere informatieINVENTARISATIEFORMULIER IN- EN EXCLUSIE CVRM Versie w1.1 Jan. 2017
INVENTARISATIEFORMULIER IN- EN EXCLUSIE CVRM Versie w1.1 Jan. 2017 Opname in de keten is alleen mogelijk voor patiënten die aan de onderstaande criteria voldoen: patiënten waarvan opdrachtnemer de hoofdbehandelaar
Nadere informatieBehandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade
Behandeling diabetes mellitus bij gevorderde chronische nierschade 9 maart 2015 Gabe van Essen, internist-nefroloog HagaZiekenhuis Aris Prins, apotheker Mirjam Timmerman, huisarts en kaderarts diabetes
Nadere informatie