Astma en neusallergie. Aanvallen voorkomen en verminderen. nummer 2 april 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Astma en neusallergie. Aanvallen voorkomen en verminderen. nummer 2 april 2013"

Transcriptie

1 nummer 2 april 2013 Astma en neusallergie Aanvallen voorkomen en verminderen Een service van AstraZeneca voor mensen met longaandoeningen en allergie

2 Een aanval Hatsjie! Niezen, loopneus, jeuk aan de neus Voor mensen met hooikoorts of een andere neusallergie bekende, maar vervelende verschijnselen. Bloeiend gras, uitkloppen van een kleed of bezoek van een hond kan ervoor zorgen dat ze behoorlijk last krijgen van hun neus. Anderen krijgen juist een piepende ademhaling, verstopte luchtwegen en worden benauwd. Dat zijn de mensen met astma. Ook astma kan door allergie komen, al zijn er ook andere prikkels waardoor je een astma-aanval kunt krijgen. Huisarts Roland Riemersma en allergoloog Hanneke Oude Elberink vertellen wat je kunt doen om aanvallen van astma of neusallergie te voorkomen of de gevolgen ervan te beperken. Dr. Hanneke Oude Elberink is internist-allergoloog aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Dr. Roland Riemersma is huisarts in Appingedam en geeft onderwijs aan huisartsen en huisartsen in opleiding over luchtwegaandoeningen en longfunctieonderzoek. 2 Astma en neusallergie

3 Ontsteking door prikkels Astma: piepen en hoesten Bij astma en neusallergie is hetzelfde mis: de luchtwegen zijn ontstoken, legt huisarts Roland Riemersma uit. Is die ontsteking vooral in de neus, dan heet dat neusallergie (de medische term is aller gische rhinitis), is het vooral lager in de borst en de keel dan spreekt men van astma. Bij allebei kan de ontste king erger worden door contact met prikkels oftewel uitlokkende factoren. Dan is er sprake van een aanval. Sommige mensen hebben alleen neusallergie, anderen alleen astma, maar veel mensen hebben allebei. Zeventig procent van de mensen met astma heeft óók neusklachten, vertelt allergoloog Hanneke Oude Elberink. Andersom heeft vijftien tot veertig procent van degenen met neusallergie óók astma. Astma onder controle? Iemand kan zijn astma goed of minder goed onder controle hebben. Gebruik van medicijnen en andere maatregelen - die hierna nog aan de orde komen - zijn hierbij belangrijk, maar natuurlijk maakt het ook veel uit hoe gevoelig iemand is. De Zorgstandaard Astma van de Long Alliantie Nederland maakt onderscheid in drie zorgzwaartes, namelijk mensen die hun astma volledig (1), gedeeltelijk (2) of niet/onvoldoende (3) onder controle hebben. Dit bepaalt onder andere hoe vaak je voor controle naar de dokter moet en of dat bij de huisarts of bij de longarts gebeurt. Iemand kan ernstig astma hebben, maar toch door de juiste maatregelen en trouw gebruik van medicijnen astma goed onder controle hebben. Astma is een ontsteking van de lagere lucht - wegen, dat wil zeggen: vanaf de keel naar beneden. De luchtpijp en de vertakkingen daarvan, die naar de longen gaan, zijn bij astma permanent ontstoken; soms wat meer, soms wat minder. Het slijmvlies van de luchtwegen is een beetje verdikt en opgezwollen en er wordt altijd wel wat slijm aangemaakt. Toch heeft iemand met astma daar niet permanent last van. Astma kan opflakkeren: de ontsteking kan erger worden door bepaalde prikkels. Bij zo n astma-aanval wordt het slijmvlies van de luchtwegen nog dikker en wordt er meer slijm aangemaakt. Ook trekken de spiertjes rond de luchtwegen samen. Al met al worden de luchtwegen nauwer en kan er minder lucht doorheen. Door de vernauwde luchtwegen kan er niet genoeg zuurstof naar de longen worden vervoerd. Weefsels en organen, vooral de spieren, kunnen dan bij inspanning niet genoeg zuurstof krijgen. Het gevolg is dat je gaat hijgen, een piepende ademhaling krijgt en gauw moe wordt. Bij inspanning moet je dan telkens even wachten tot de longen weer genoeg lucht hebben. De luchtpijp raakt makkelijk geprikkeld en gaat dan slijm afgeven. Dat slijm zet aan tot hoesten (ook s nachts). Het is goed om te weten welke prikkels bij jou een astma-aanval uitlokken. Dit kunnen allergische of niet-allergische prikkels zijn. In de tabel staan voorbeelden hiervan. Bijna alle mensen met astma hebben last van de genoemde niet-allergische prikkels, terwijl de gevoeligheid voor allergische prikkels per persoon kan verschillen. 3 Astma en neusallergie

4 Astma en neusallergie: ontsteking van de luchtwegen door prikkels Voorbeelden van allergische prikkels en niet-allergische prikkels bij astma Allergische prikkels bijvoorbeeld stuifmeel (graspollen of boompollen) huisdieren huisstof Niet-allergische prikkels bijvoorbeeld sigarettenrook roet of fijnstof in de lucht sterke luchtjes in de lucht zoals parfum, wasmiddelen of verf mist, smog, vocht plotselinge temperatuurovergang lichamelijke inspanning stress 4 Astma en neusallergie

5 Neusallergie: niezen en jeuk Iemand met neusallergie heeft vooral last van niezen, een loopneus en jeuk aan de neus. Dus van verschijnselen in de neus, soms de bijholtes in het hoofd, maar niet lager dan de neus. De verschijnselen treden met name op nadat je een stof hebt ingeademd waarvoor je allergisch bent, bijvoorbeeld stuifmeel, huidschilfertjes van huisdieren of uitwerpselen van de huisstofmijt in het huisstof. Zolang je niet permanent aan zulke stoffen blootstaat, blijft het bij hinderlijke niesbuien en jeuk. Maar als je constant in contact bent met dergelijke stoffen, gaat het neusslijmvlies ontsteken. Het raakt geprikkeld en gaat overmatig slijm produceren, waardoor je neus verstopt raakt. Soms komen ook de bijholten vol te zitten. Het lijkt op een heftige chronische verkoudheid, maar zonder dat er een verkoudheidsvirus aan te pas komt. Uiteindelijk wordt het slijmvlies zo gevoelig dat je ook last krijgt van andere prikkels en de verkoudheid in stand blijft. Bij een plotselinge aanval kun je soms afleiden waar je allergisch voor bent. Was je buiten en bloeiden de boomkatjes (vroeg in het voorjaar)? Of was het een mooie zomerdag met bloeiende grassen? Was je op bezoek bij iemand met een huisdier? Of heb je de wollen dekens uitgeklopt (huisstofmijt)? Overeenkomsten We hebben gezien dat iemand met astma vooral last heeft van benauwdheid en hoesten en iemand met neusallergie vooral van niezen, een loopneus en jeuk aan de neus. Maar verder zijn er veel overeenkomsten tussen deze twee aandoeningen. Zowel astma als neusallergie zijn continu in lichte mate aanwezig en flakkeren op na een prikkeling door allergische of andere prikkels. Dan ontstaat er een aanval. Het gaat vrijwel altijd om ingeademde prikkels. Een enkele keer krijgen mensen last na een andere vorm van contact. Zo reageren sommige mensen bijzonder heftig op een wespensteek of op bepaalde voedingsmiddelen (bijvoorbeeld bepaalde vruchten), waarbij ook benauwdheid of verschijnselen van neusallergie kunnen ontstaan. Dit komt echter slechts zelden voor. Hooikoorts is een speciale vorm van neusallergie Als de allergie wordt uitgelokt door stuifmeel (pollen), wordt de populaire naam hooikoorts gebruikt. Hooikoortsklachten treden vooral op in het voorjaar en de zomer, afhankelijk van de bloeitijd van de plant die de allergieklachten uitlokt. Overigens kan iemand met hooikoorts naast neusklachten ook last hebben van jeuk aan de ogen en waterige ogen, maar ook van astma in die tijd van het jaar (seizoensastma). Er is geen populaire term voor andere soorten neusallergie, bijvoorbeeld als iemand neusklachten heeft door huisdieren of stof. Dit type allergie kan het hele jaar klachten veroorzaken (artsen noemen dat perenniaal). 5 Astma en neusallergie

6 Voorjaars- en zomer - klachten: pollenallergie In het voorjaar krijgen veel mensen weer last van hun allergie, met name degenen die allergisch zijn voor stuifmeel van bomen (in het vroege voorjaar) of voor graspollen (van april t/m augustus). Het is heel belangrijk om op tijd een naderende aanval af te weren Pollen of stuifmeel, dat is hetzelfde. Het bestaat uit minieme korreltjes die door planten worden afgegeven. Ze waaien mee met de wind tot ze landen op een meeldraad van zo n zelfde plant en die bevruchten. Miljarden stuifmeelkorreltjes worden er afgegeven. Bij droog en winderig weer kan de lucht er vol mee zitten. Het hooikoortsweerbericht is dan ongunstig. Wetenschappers hebben nauwkeurig vastgesteld wanneer welke planten bloeien en dus pollen afgeven, al kan dat bij hogere of lagere tempe - ratuur soms wat eerder of later in het jaar zijn. Op pagina 13 staat de pollenkalender. Hierin zijn de bloeitijden van plantensoorten opgenomen waar veel mensen allergisch voor zijn. Meer gegevens over de bloeitijden zijn te vinden op pollenkalenders op internet bijvoorbeeld Ook diverse app s voor mensen met hooikoorts geven informatie over pollentijden. 6 Astma en neusallergie

7 Aanvallen Aanvallen door reactie op prikkels kenmerken zowel astma als neusallergie. Vooral voor mensen met astma voelt een aanval erg bedreigend, weet Hanneke Oude Elberink. Als je neus dicht zit door de neusallergie kun je nog door je mond ademhalen. Maar ben je benauwd door een astma-aanval, dan beperkt dat je in je doen en laten. De ontsteking die bij astma in de luchtwegen zit, verdwijnt meestal niet. Dat komt omdat er voort - durend contact blijft met een prikkel die de ontsteking aan de gang houdt. Er is bijvoorbeeld altijd wel wat huisstof. Soms komt er een aanval. Hanneke Oude Elberink somt op: Dan ben je plotseling blootgesteld aan een nieuwe prikkel: iets waarvoor je allergisch bent, bijvoorbeeld stuifmeel. Of je hebt een hond op bezoek gehad. Maar onderschat ook de problemen van de hooikoortspatiënt niet: Ook zij zijn beperkt omdat ze last krijgen zodra ze zich op een dag met veel pollen in de lucht buiten vertonen: ontzettende jeuk aan de neus, niezen en snotteren. Bij degenen die allergisch zijn voor prikkels die langdurig aanwezig zijn, kunnen de neus en de oren dicht gaan zitten, ze kunnen hun smaak en reuk verliezen en last krijgen van de lagere luchtwegen. Door de verstopping van neus- en bijholtes kunnen deze mensen ook heel moe worden. Of je hebt iets gegeten waarvoor je allergisch bent. Je kunt ook meer last van de ontstekings - verschijnselen krijgen door smog of roet in de lucht, doordat je uit een warm huis in de koude buitenlucht komt, door sigarettenrook of inspan ning. Roland Riemersma voegt toe: Het is ook vaak een verkoudheidvirusje dat van de neus afzakt naar de lagere luchtwegen. Dan gaat iemand piepen en hoesten en binnen twee à drie dagen is het helemaal mis. Dan is de ontsteking zo erg dat er een kuur met prednisolon en even tueel antibiotica nodig is. Daarom is het heel belangrijk om op tijd een naderende aanval af te weren. Kun je erachter komen wat bij jou een aanval veroorzaakt, dan kun je de prikkels vermijden die de aanval uitlokken. Daarom adviseren de artsen om goed op te letten wanneer je klachten verergeren. Is dat in een bepaald seizoen? Als je buiten bent of juist binnen bent? Zodra je hier een patroon in ontdekt, kun je zelf al veel doen. 7 Astma en neusallergie

8 Aanval voor zijn Vaak voelen mensen een astma-aanval aankomen. Ze zijn prikkelbaarder, ze moeten meer hoesten of merken dat ze s nachts minder goed slapen. Riemersma: Mensen merken dat ze slecht slapen of dat ze meer van hun noodmedicijnen gebruiken. Even een pufje om goed door te kunnen slapen. Dan weten ze zelf al: straks gaat het mis. Nu moet ik handelen. Daarom is het zo belangrijk de signalen van een aanval te herkennen. Hanneke Oude Elberink is het hiermee eens: Mensen met astma moeten leren wat bij hen op een aanval wijst. Ze kunnen bijvoorbeeld bij een aanval nagaan of ze zich de afgelopen dagen anders voelden, minder of juist meer eetlust hadden of veel dorst hadden. Als je de signalen van een astma-aanval voelt, moet je extra goed voor jezelf zorgen, waarschuwt Riemersma. Een aanval kan anders zo erg worden dat je ontzettend benauwd wordt, geen enkele inspanning meer aan kunt, veel slijm ophoest en beroerd wordt. Dan krijg je bronchitis en moet de dokter sterkere medicijnen voorschrijven; soms ook een antibioticumkuur. Een hooikoortsaanval daarentegen komt heel snel opzetten: op een dag dat er veel stuifmeel in de lucht zit begint de neus te kriebelen, moet je plotseling veel niezen, gaan de ogen tranen en krijg je een loopneus. In de loop van het pollenseizoen krijg je meer en meer last van een verstopte neus en moeheid. Herken de signalen van verslechtering van uw astma op tijd astma-aanval op zijn ergst percentage verandering klachten In de week voor een astma-aanval nemen klachten s nachts en gebruik van luchtwegverwijder vaak al toe. Herken de signalen van verslechtering van astma, dan kun je tijdig ingrijpen op basis van de adviezen van dokter of verpleegkundige. Dit kan helpen de astma beter onder controle te houden. nachtelijke klachten kortwerkend zonodig gebruik 0 neem uw maatregelen astmacontrole astmacontrole dagen voor en na een astma-aanval Deze gegevens komen uit het volgende wetenschappelijke onderzoek: Tattersfield AE et al., AMJRCCM 1999;160: Astma en neusallergie

9 Wat kun je ertegen doen? Een aanval van astma of neusallergie kun je niet altijd voorkomen. Maar je kunt de kans erop wel beperken. En als je een aanval voelt aankomen, kun je de ernst ervan beperken. Hieronder lees je wat je zoal kunt doen. Prikkels vermijden Iedereen die allergisch is, moet prikkels vermijden, vertelt Oude Elberink. Allergisch voor stof? Geen vloerbedekking, pluizige kleden of wollen dekens. Geef stof geen kans door de vloeren regelmatig te dweilen. Ventileer het huis goed (met name de slaapkamer) en zorg voor droge lucht. Allergisch voor huisdieren? Neem geen huisdier of doe het huisdier weg; hoe erg dat ook is. Continue blootstelling maakt de klachten chronisch en beschadigt de luchtwegen permanent. Daar krijg je later heel veel last van. Allergisch voor stuifmeel? In de pollentijd binnen blijven met ramen en deuren dicht. Zet buiten een grote (zonne)bril op. Allergisch voor voedsel? Zorg dat je dat voedingsmiddel niet eet. Mensen met astma en neusallergie moeten ook andere prikkels zoveel mogelijk vermijden, ook al is dat niet altijd mogelijk. Ga niet bij rokers staan (rook zelf ook niet!), probeer plotselinge temperatuurovergangen te vermijden, blijf binnen bij smogalarm. Je kunt zelfs overwegen om buiten de stad en ver van de snelwegen te gaan wonen, daar zit veel minder fijnstof of roet in de lucht. Regelmatig leven Het helpt om goed voor je lichaam te zorgen: regelmatig leven, op tijd naar bed, voldoende slapen, gezond eten, regelmatig bewegen, je conditie op peil houden. Door regelmatig te sporten kan de neus goed open blijven en heeft de ontsteking minder vat op je lichaam. Maar het allerbelangrijkste is: niet roken. Rook beschadigt de wand van de luchtwegen en veroorzaakt voortdurend ontstekingen. De luchtwegen blijven dan voortdurend geprikkeld. Verder raden de artsen aan om te zorgen dat je niet te zwaar wordt. Als je te zwaar wordt, ga je minder makkelijk bewegen en kom je in een vicieuze cirkel, waarschuwt Riemersma. Blijven rennen en draven zo lang je dat kunt, is echt het beste. Tips om pollen te vermijden Houd ramen en deuren van het huis zoveel mogelijk dicht, zodat je pollen buiten houdt. Dat geldt zeker voor het slaapkamerraam (gebruik eventueel een pollenhor). Wilt u iets buiten doen? Hooikoortspatiënten kunnen dat het best doen bij vochtig weer, bijvoorbeeld na een regenbui. Let ook op het weerbericht voor hooikoortspatiënten op de radio (Radio 1, uur, tussen half mei en half juli), op teletekst (pag. 709) en op de websites van weerstations). Mensen met pollenastma hebben juist meer last van vochtige lucht. Aan zee heeft u vaak minder last van pollen. Zet buiten een (zonne)bril op om te voorkomen dat pollenkorrels op het oog landen. Jeukende ogen? Niet wrijven! Je kunt de jeuk verminderen door een nat washandje op de ogen te leggen of door de ogen met lauw water te spoelen. 9 Astma en neusallergie

10 Het allerbelangrijkste is: niet roken 10 Astma en neusallergie

11 Trouw medicijnen nemen Mensen met astma hebben baat bij bepaalde medicijnen, mensen met alleen neusallergie bij andere medicijnen. De dokter heeft de juiste medicijnen voorgeschreven. Als je die medicijnen goed volgens de instructies gebruikt, zul je minder aanvallen krijgen, zeggen beide artsen. Dus als je medicijnen hebt die je dagelijks moet gebruiken, dan moet je er niet mee stoppen. Als je een aanval voelt aankomen, kan het zinvol zijn om iets te veranderen aan het gebruik. De dokter zal hierover adviseren. Het is belangrijk om altijd de doseringsadviezen van de dokter op te volgen. Medicijnen bij astma Medicijnen bij astma bestaan uit ontstekingsremmers en luchtwegverwijdende middelen. De ontstekingsremmers zijn belangrijk om de ontsteking die permanent aanwezig is te onderdrukken. De luchtwegverwijdende middelen kunnen letterlijk lucht geven doordat ze zorgen dat de luchtwegen minder samentrekken. De dokter zal aangeven hoe vaak en op welke momenten deze medicijnen gebruikt moeten worden en hoeveel ervan gebruikt moet worden. Omdat de medicijnen bij astma moeten werken in de lagere luchtwegen en de longen, worden ze via de mond ingeademd met een inhalator. Het is belangrijk om dat met aandacht en op de juiste manier te doen, anders werken de medicijnen niet goed. De dokter, verpleegkundige, praktijk ondersteuner, doktersassistent, apotheker of apothekersassistent zal instructie geven hoe de inhalator op de juiste manier gebruikt wordt. Medicijnen bij neusallergie Medicijnen bij hooikoorts of andere neusallergie remmen de allergische reactie. Daardoor nemen de verschijnselen zoals een loopneus, niezen, tranende ogen en de hinderlijke jeuk aan neus of ogen af. Deze middelen worden gegeven als tabletten, via een neusspray of neusinhalator of via oogdruppels, afhankelijk van de plaats waar de allergische verschijnselen optreden. De tabletten werken in het hele lichaam; dat kan soms zinvol zijn bij iemand met allergische klachten in neus én in de longen. Het beste effect wordt in dit geval doorgaans bereikt door zowel de astma als de neusallergie te behandelen., vertelt Hanneke Oude Elberink. Ook van de hooikoortsmedicijnen geeft de dokter aan hoe vaak en op welke momenten ze gebruikt moeten worden en hoeveel ervan gebruikt moet worden. Bij gebruik van de toedieningen in de neus of de ogen wordt vaak instructie gegeven. Sterkere middelen Als een ernstige astma-aanval ontaardt in een longontsteking of bronchitis, zal de dokter tabletten voorschrijven met sterkere ontstekings - remmers en zo nodig bij een infectie met bacteriën antibiotica. Immunotherapie Als iemand vooral klachten krijgt door allergie en niet door andere prikkels, dan kan immuno - therapie helpen. Hiermee wordt het lichaam langzaam aan gewend aan de allergene prikkel. Dit is een langdurig proces van drie tot vijf jaar dat alleen mogelijk is als de dokter precies weet waar je allergisch voor bent. 11 Astma en neusallergie

12 Gebruik medicijnen trouw volgens het advies van de dokter 12 Astma en neusallergie

13 Pollenkalender Deze pollenkalender geeft een indicatie. Voor een dagelijkse update kunt u terecht op diverse sites, bijvoorbeeld Maand januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december BOMEN/HEESTERS Acacia Berk Beuk Cipres Den Eik Els Es Esdoorn Haagbeuk Hazelaar Iep Jeneverbes Liguster Linde Olm (Paarde)kastanje Populier Spar Tamme kastanje Taxus Vlier Walnoot Wilg Maand januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december GRASSEN KRUIDEN Gerst Grassen Haver Mais Rogge Maand januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Bijvoet Brandnetel Ganzenvoet (Veld)zuring Smalle weegbree Moerasspirea De pollenkalender geeft aan wanneer u het meeste risico loopt voor pollen van bomen, grassen en kruiden. Door weersomstandigheden kunnen de perioden wisselen en dient men rekening te houden met afwijkingen van de bloeiperiode van ca dagen. Veel pollen Weinig pollen 13 Astma en neusallergie

14 Wat kun je doen, wat moet je doen? Om een aanval van astma of neusallergie te voorkomen: 1. Stop met roken Dit is het allerbelangrijkste. Door te roken blijven de luchtwegen ontstoken en kunnen ze niet genezen. Iemand die blijft roken, zal vaker last krijgen van astma-aanvallen. Stoppen met roken is niet makkelijk, maar als het eenmaal is gelukt, wordt het leven een stuk aangenamer. 2. Voor astmapatiënten Haal elk najaar de griepprik. Met een griepprik krijg je minder makkelijk een infectie. Dat kan een astma-aanval voorkomen. 3. Neem de medicijnen dagelijks in zoals geadviseerd door de zorgverlener 4. Zorg voor een goede conditie door een gezonde levensstijl Belangrijk is om te blijven bewegen op je eigen niveau en een goede balans te vinden tussen bewegen en rust. Professionele begeleiding, bijvoorbeeld door fysiotherapeuten gespecialiseerd in de begeleiding van mensen met luchtwegklachten, kan hier goed bij helpen. Zorg ook voor gezonde voeding en andere maatregelen die de weerstand verbeteren. Zorg voor een goed gewicht. Te zwaar? Probeer serieus af te vallen. 5. Ken prikkels die bij jou een aanval kunnen uitlokken en vermijd ze In het voorjaar en de zomer zijn dat vooral boom- en graspollen. Ook smog, roet, fijnstof en rook kunnen een aanval uitlokken. Binnen blijven en ramen dicht. In het najaar kunnen huisstof, verkoudheidsvirussen en plotselinge temperatuurovergangen een aanval uitlokken. Dan is het juist belangrijk om wel goed te ventileren. 6. Ken de voortekenen van een aanval Meer piepen, meer hoesten, meer kriebel aan de neus, slecht slapen? Weet wat voor jou de voor - tekenen zijn van een aanval. 14 Astma en neusallergie

15 Wat kun je doen, wat moet je doen? Bij de eerste verschijnselen van een aanval: 1. Houd je aan de adviezen en neem trouw de medicijnen Medicijnen die worden voorgeschreven, moeten goed volgens de adviezen van de dokter worden gebruikt. Alleen dan hebben ze het goede effect. 2. Trek tijdig aan de bel Erg benauwd, veel hoesten? Naar de dokter! Als je snel de juiste behandeling krijgt, dan kan de ontsteking snel weer onder controle worden gebracht en kom je weer op het oude niveau. 15 Astma en neusallergie

16 Ketenzorg is goede zorg. Mensen met astma zijn gebaat bij ketenzorg, benadrukt Roland Riemersma. Dat wil zeggen hulp van de huisarts, de diëtist, de fysiotherapeut en andere zorgverleners, goed op elkaar afgestemd. Met die zorg krijgen mensen met astma de helft minder aanvallen en ook de helft minder symptomen. In Groningen is Riemersma een van de voortrekkers van dit type zorg, dat ook wordt bepleit in de Zorgstandaard Astma van de Long Alliantie Nederland. Disclaimer De uitgave van deze brochure is mogelijk gemaakt door AstraZeneca BV. De informatie in deze brochure en de adviezen kunnen niet gezien worden als een vervanging van medische of andere professionele hulp, zorg, ondersteuning of informatievoorziening. AstraZeneca en de auteurs kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor de keuzes die de lezer van deze brochure hierin maakt. AstraZeneca wil haar bijdrage leveren aan de gezondheid en kwaliteit van leven van mensen met een chronische ziekte. Voor meer informatie over het bedrijf AstraZeneca kunt u kijken op

Hooikoorts en allergie

Hooikoorts en allergie 400019 Hooikoorts_400019 Hooikoorts 24-07-12 08:20 Pagina 8 Hooikoorts en allergie WAT IS HOOIKOORTS EN WAT IS ALLERGIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW

Nadere informatie

HOOIKOORTS EN ALLERGIE

HOOIKOORTS EN ALLERGIE HOOIKOORTS EN ALLERGIE WAT IS HOOIKOORTS EN WAT IS ALLERGIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL HOOIKOORTS EN ALLERGIE VOOR HUISSTOFMIJT

Nadere informatie

Hooikoorts, allergie voor huisstofmijt of huisdieren

Hooikoorts, allergie voor huisstofmijt of huisdieren Hooikoorts, allergie voor huisstofmijt of huisdieren Ongeveer één op de tien mensen heeft er last van. Niezen, een vol hoofd, jeuk aan de neus, een loopneus... het wijst op een gewone verkoudheid. Maar

Nadere informatie

Allergie (allergische rhinitis)

Allergie (allergische rhinitis) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Allergie (allergische rhinitis) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is allergie?... 3 Hooikoorts... 3 De belangrijkste allergenen... 3 Wat gebeurt er bij een allergieaanval?...

Nadere informatie

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus Allergie Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus 2 Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek

Nadere informatie

Astma. Individueel actie- en medicatieplan

Astma. Individueel actie- en medicatieplan Astma Individueel actie- en medicatieplan Dit plan gaat over hoe u het beste met uw astma om kunt gaan. U heeft niet altijd evenveel last van uw astma. Het is daarom fijn als u zelf uw medicijnen kunt

Nadere informatie

Wat is allergie? Wat is hooikoorts?

Wat is allergie? Wat is hooikoorts? K.N.O. Allergie Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en de daarbij behorende klachten. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de

Nadere informatie

Benauwdheid bij kinderen

Benauwdheid bij kinderen Benauwdheid bij kinderen Actieplan Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u hoe benauwdheid kan ontstaan en hoe u benauwdheidsklachten bij uw

Nadere informatie

Allergie. Afdeling KNO

Allergie. Afdeling KNO Allergie Afdeling KNO U bent allergisch voor: Huisstofmijt Farinemijt Graspollenmengsel Zomerkruiden Maïs Voorjaarsbomen I (hazelaar, berk, els) Voorjaarsbomen I I (es, wilg, populier) Voorjaarsbomen I

Nadere informatie

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is Wat is ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u een vermoeden heeft van astma, net de diagnose heeft gekregen of iemand in uw omgeving heeft astma. En daar wilt u graag iets

Nadere informatie

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte?

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Hooikoorts Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Dagelijks gaat ongeveer 20.000 liter lucht doorheen onze neus. Daarmee zouden ook allerlei stoffen het lichaam binnenkomen, indien het neusslijmvlies

Nadere informatie

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt Allergie Deze brochure biedt u informatie over luchtwegallergie en daarbij behorende klachten. Wat is luchtwegallergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

Astma en COPD VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER

Astma en COPD VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER Astma en COPD WAT ZIJN DE KLACHTEN MEDICIJNEN OM UW KLACHTEN TE VERMINDEREN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?

Nadere informatie

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Keel-, neus- en oorheelkunde Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Wat is allergie? Allergie is een reactie van uw lichaam op bepaalde prikkelende stoffen waarbij het afweersysteem

Nadere informatie

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hooikoorts en andere allergische reacties Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 6 Voorkomen van hooikoorts

Nadere informatie

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen KNO Niezen, loopneus en jeukende ogen Niezen, loopneus en jeukende ogen Een allergie is een veranderde reactie op prikkels die door bepaalde stoffen, allergenen genoemd, worden veroorzaakt. Allergenen

Nadere informatie

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13 Allergie KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Wat is allergie?... 5 3. Wat is hooikoorts?... 5 4. Wat zijn de belangrijkste allergenen?... 6 5. Welke klachten worden veroorzaakt door allergie?... 7

Nadere informatie

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties Informatie over Hooikoorts en andere allergische reacties Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Voorkomen van hooikoorts 4 Andere allergische reacties 5 Klachten en symptomen 5 Wanneer

Nadere informatie

Allergieën ontstaan meestal op kinderleeftijd en in de puberteit. Na het 45 ste levensjaar nemen de klachten door allergie geleidelijk af.

Allergieën ontstaan meestal op kinderleeftijd en in de puberteit. Na het 45 ste levensjaar nemen de klachten door allergie geleidelijk af. Allergie Inleiding De Keel- Neus- en Oorarts (KNO-arts) heeft u verteld dat allergie mogelijk een van de oorzaken van uw klachten is. In deze folder kunt u nalezen wat allergie is. Wat is allergie? Allergie

Nadere informatie

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste

Nadere informatie

Astma bij jongeren. Mijn actie- & medicatieplan

Astma bij jongeren. Mijn actie- & medicatieplan Astma bij jongeren Mijn actie- & medicatieplan Dit plan gaat over hoe je het beste met je astma kunt omgaan. Je hebt niet altijd evenveel last van je astma. Dit boekje helpt je om zelf je medicijnen aan

Nadere informatie

Inhaleren moet je leren Droog oefenen Geneesmiddelen op maat

Inhaleren moet je leren Droog oefenen Geneesmiddelen op maat In Nederland heeft één op de tien mensen last van een chronische aandoening aan de luchtwegen. Dit kan astma zijn, chronische bronchitis of emfyseem. Voor astma, chronische bronchitis en emfyseem samen

Nadere informatie

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Keel-, neus- en oorheelkunde Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Wat is allergie? Allergie is een reactie van uw lichaam op bepaalde prikkelende stoffen waarbij het afweersysteem

Nadere informatie

Astma / COPD-dienst Geldrop

Astma / COPD-dienst Geldrop Astma / COPD-dienst Geldrop Wat is astma en COPD Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De luchtwegen reageren overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels door het samentrekken van luchtwegspiertjes,

Nadere informatie

Vragenlijst Pulmocheck inspanningsastma

Vragenlijst Pulmocheck inspanningsastma Vragenlijst Pulmocheck inspanningsastma Beste ouders, Om een goed beeld te krijgen van de klachten van uw kind en de eventuele medicatie die het gebruikt, willen wij u vragen onderstaande vragenlijst in

Nadere informatie

Longaanvallen de baas. Longaanvallen bij COPD voorkomen en verminderen. nummer 1 februari 2013

Longaanvallen de baas. Longaanvallen bij COPD voorkomen en verminderen. nummer 1 februari 2013 nummer 1 februari 2013 Longaanvallen de baas Longaanvallen bij COPD voorkomen en verminderen Een service van AstraZeneca voor mensen met longaandoeningen Najaars- en winterongemakken met ernstige gevolgen.

Nadere informatie

Allergie. Wat is hooikoorts? Wat is allergie? Wat gebeurt er bij een allergieaanval? Hoe werkt de neus?

Allergie. Wat is hooikoorts? Wat is allergie? Wat gebeurt er bij een allergieaanval? Hoe werkt de neus? KNO Allergie Allergie In deze folder vindt u informatie over allergie, de klachten en andere aspecten die te maken hebben met allergie. Wat is allergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het

Nadere informatie

basisstof 1 gaswisseling bij dieren om te onthouden

basisstof 1 gaswisseling bij dieren om te onthouden 1 gaswisseling bij dieren Ademhaling: opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide. Een ander woord voor ademhaling is gaswisseling. Zuurstof is nodig voor de verbranding. Koolstofdioxide komt bij

Nadere informatie

In deze folder informeren wij u over wat astma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn.

In deze folder informeren wij u over wat astma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn. Wat is astma? In deze folder informeren wij u over wat astma inhoudt en welke behandelingsmethoden er zijn. Wat is astma? Astma is een chronische ziekte van de luchtwegen. Chronisch wil zeggen: langdurig.

Nadere informatie

luchtwegproblemen kinderen

luchtwegproblemen kinderen luchtwegproblemen bij kinderen 1 Luchtwegproblemen bij kinderen Informatie voor ouders van een kind met luchtwegproblemen Wat verstaan we onder luchtwegproblemen? Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling

Nadere informatie

Astma bij kinderen Diagnose en behandeling

Astma bij kinderen Diagnose en behandeling Thema: Astma bij kinderen Diagnose en behandeling dr. Janwillem Kocks Huisarts, Academische Huisartsenpraktijk Groningen Universitair Docent, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 19-3-2015 2 19-3-2015 3 Piepen

Nadere informatie

U bent bij de KNO-arts geweest met allergieklachten. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en daarbij behorende klachten.

U bent bij de KNO-arts geweest met allergieklachten. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en daarbij behorende klachten. Allergie U bent bij de KNO-arts geweest met allergieklachten. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en daarbij behorende klachten. Wat is allergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts PATIËNTEN INFORMATIE Hooikoorts 2 PATIËNTENINFORMATIE Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over hooikoorts. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Afdeling Longgeneeskunde. Informatie over astma

Afdeling Longgeneeskunde. Informatie over astma Afdeling Longgeneeskunde Informatie over astma Algemeen Bij astma is er sprake van een chronische ontsteking van de luchtwegen. Hierdoor kunnen de luchtwegen zich vernauwen. Dit kan tot de volgende klachten

Nadere informatie

Allergie voor huisdieren

Allergie voor huisdieren Allergie voor huisdieren Longgeneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Allergie voor huisdieren. Normaal zorgt ons afweersysteem ervoor dat lichaamsvreemde en mogelijk ziekteverwekkkende organismen die ons lichaam

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht aanwezig. Contact hiermee vermijden is dan ook niet

Nadere informatie

Allergie. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie. Inleiding

Allergie. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie. Inleiding KNO-heelkunde Allergie Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie Inleiding U bent bij de kno-arts geweest met allergieklachten. Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie

PATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie PATIËNTEN INFORMATIE Huisdierallergie Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over huisdierallergie. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen.

Nadere informatie

Wat is allergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen?

Wat is allergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Allergie Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en daarbij behorende klachten. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest, die u heeft verteld dat allergie

Nadere informatie

Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen

Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen De term hooikoorts dateert van enkele decennia geleden en heeft weinig met hooi en meestal niets met koorts te maken. Vermits de klachten het sterkst waren rond de hooitijd

Nadere informatie

Astma/COPD Dienst Geldrop

Astma/COPD Dienst Geldrop Astma/COPD Dienst Geldrop Wat is astma en COPD? Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. Wanneer de luchtwegen overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels reageren door het samentrekken

Nadere informatie

GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS

GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS Tips kunnen op geen enkele manier professione(e)l(e) medisch(e) advies, zorgen of aandacht vervangen. Als u twijfelt of het advies op u van toepassing is, praat dan met

Nadere informatie

Allergische reactie van de neus

Allergische reactie van de neus Allergische reactie van de neus U bent bij een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de oorzaken van uw klachten is. Deze folder geeft informatie over de

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Cara

Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt door een scholier 1387 woorden 2 mei 2002 7,7 79 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Heb jij wel eens geprobeerd een paar minuten door een rietje adem te halen?

Nadere informatie

COPD- en Astmacontroleboekje van:

COPD- en Astmacontroleboekje van: De Astma apotheken en COPD van Zorggroep Uw behandelplan Almere Inhoudsopgave Waarom dit boekje 1 Controleafspraak voor astma / COPD 4, 6, 8, 10 Doelen voor de controle de volgende keer 5, 7, 9, 11 Andere

Nadere informatie

Longaanval en COPD. Longgeneeskunde

Longaanval en COPD. Longgeneeskunde 00 Longaanval en COPD Longgeneeskunde 1 Een longaanval (ook wel exacerbatie genoemd) is vaak een enge ervaring. Veel mensen met COPD ondernemen geen actie bij een longaanval, terwijl dit wél noodzakelijk

Nadere informatie

Dierenallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Dierenallergie. Sophia Kinderziekenhuis Dierenallergie Sophia Kinderziekenhuis Is uw kind misschien allergisch voor dieren? In deze folder leest u wat een allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen u vragen

Nadere informatie

Astma / COPD-dienst Geldrop

Astma / COPD-dienst Geldrop Astma / COPD-dienst Geldrop Wat is astma en COPD Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De luchtwegen reageren overgevoelig op (allergische of niet-allergische) prikkels door het samentrekken van luchtwegspiertjes,

Nadere informatie

Antwoordvel Longquiz. Dat geldt zowel iedereen (ongeachte je gezondheid of conditie voor je met oefenen begon)

Antwoordvel Longquiz. Dat geldt zowel iedereen (ongeachte je gezondheid of conditie voor je met oefenen begon) Antwoordvel Longquiz 1. Uit welke onderdelen bestaan de luchtwegen? a. Neus, mond, luchtpijp, bronchiën, luchtblaasjes b. neus, mond, luchtpijp, bronchiën, luchtblaartjes c. neus, mond, luchtpijp, bronchiën,

Nadere informatie

Inleiding Symptomen Werking van de neus

Inleiding Symptomen Werking van de neus VERKOUDHEID 202 Inleiding U komt op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde, omdat u last heeft van verkoudheid. Verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in uw neus, bijholten en uw keel. Verkoudheid

Nadere informatie

OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND

OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Welkom op de afdeling longgeneeskunde. U bent opgenomen op deze afdeling omdat uw klachten van uw astma onverwacht erger zijn geworden. Vaak is

Nadere informatie

Wat is astma eigenlijk?

Wat is astma eigenlijk? Leven met ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u of iemand in uw omgeving last heeft van astma. En daar wilt u wat aan doen. Deze brochure helpt u begrijpen wat astma precies

Nadere informatie

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Welkom Geachte mevrouw Geachte heer In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Heeft u na het lezen van deze brochure nog bijkomende vragen, opmerkingen of wensen,

Nadere informatie

COPD. Individueel zorgplan longmedicatie & longaanval actieplan

COPD. Individueel zorgplan longmedicatie & longaanval actieplan COPD Individueel zorgplan longmedicatie & longaanval actieplan U heeft dit plan ontvangen zodat u zelf actie kunt onder- nemen zodra uw COPD klachten verergeren, verbeteren of plotseling toenemen. COPD

Nadere informatie

Wat is COPD? 1 van

Wat is COPD? 1 van Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de ziektes chronische bronchitis en longemfyseem. Artsen maken tegenwoordig geen onderscheid meer tussen

Nadere informatie

De longverpleegkundige

De longverpleegkundige De longverpleegkundige Algemeen U bent door uw longarts verwezen naar de longverpleegkundige. Een longverpleegkundige is een verpleegkundige, die zich heeft gespecialiseerd in astma en COPD (chronische

Nadere informatie

Allergie. Afdeling KNO

Allergie. Afdeling KNO Allergie Afdeling KNO Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en daarbij behorende klachten. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest, die u heeft verteld

Nadere informatie

Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten.

Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten. Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten. Toelichting bij de vragenlijst De vragenlijst bevat voornamelijk vragen over longklachten, allergische klachten en klachten tijdens en na het werk.

Nadere informatie

medicatie bij kinderen met allergische klachten van neus of ogen

medicatie bij kinderen met allergische klachten van neus of ogen medicatie bij kinderen met allergische klachten van neus of ogen inhoudsopgave Waarom deze brochure? 2 Vormen van allergie van neus en ogen 2 Behandeling 2 Ontstekingremmers 3 Neusdruppels 4 Antihistaminica

Nadere informatie

De heer NAviS (72), klant SeNSire WiNterSWijk

De heer NAviS (72), klant SeNSire WiNterSWijk De heer Navis (72), klant Sensire Winterswijk astma of COPD Een longziekte als astma of COPD heeft veel invloed op uw leven. U voelt zich minder gezond en vaak moet u uw leefstijl aanpassen. Dat kan veel

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Dieren zijn niet weg te denken uit ons bestaan. Ze zijn in het huis aanwezig als huisdier, we komen ze tegen op het werk (denk hierbij aan boerderijdieren, proefdieren

Nadere informatie

Subcutane immunotherapie. Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen

Subcutane immunotherapie. Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen Subcutane immunotherapie Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen 2 Allergie: hoe zat het ook al weer? Veel kinderen hebben klachten van allergische ziekten. Dit kan veroorzaakt worden door inademing

Nadere informatie

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN BENAUWDHEID BIJ KINDEREN 1009 Inleiding Uw kind heeft last van terugkomende benauwdheidaanvallen. Dit wordt astma genoemd of, als uw kind nog erg jong is, bronchiale hyperreactiviteit. Wij kunnen ons voorstellen

Nadere informatie

Astma en COPD. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Astma en COPD. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Astma en COPD Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Astma 3 Oorzaken van astma 4 Symptomen 5 Risico s 5 Behandeling 6 Geneesmiddelen 7 COPD 9 Oorzaken

Nadere informatie

Benauwdheidsklachten bij kinderen

Benauwdheidsklachten bij kinderen Benauwdheidsklachten bij kinderen Informatie voor ouders en/of verzorgers In deze folder staat meer informatie over hoe u benauwdheidsklachten bij uw kind herkent en wat kunt u daar aan kunt doen. Neem

Nadere informatie

De longverpleegkundige

De longverpleegkundige De longverpleegkundige De longverpleegkundige Van uw longarts heeft u de eerste informatie gekregen over uw aandoening en de klachten die daarmee gepaard gaan. Vervolgens heeft de longarts u verwezen naar

Nadere informatie

Astmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar

Astmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar Astmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar Afdeling kindergeneeskunde Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van astmatische klachten, zoals een piepende ademhaling met

Nadere informatie

Opname en ontslag bij COPD

Opname en ontslag bij COPD Opname en ontslag bij COPD Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten met COPD-gerelateerde klachten. In deze brochure krijgt u informatie over de aandoening maar ook over de behandeling tijdens

Nadere informatie

IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND

IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw kind is allergisch. Bijvoorbeeld voor graspollen, boompollen, huisstofmijt of katten. Door het toedienen van een

Nadere informatie

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN BENAUWDHEID BIJ KINDEREN 1009 Inleiding Uw kind heeft last van terugkomende benauwdheidaanvallen. Dit kan astma genoemd worden of, als uw kind nog erg jong is, bronchiale hyperreactiviteit. Wij kunnen

Nadere informatie

Longziekten. Behandeling van COPD / COPD pad. Afdeling: Onderwerp:

Longziekten. Behandeling van COPD / COPD pad. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Longziekten / COPD pad 1 De behandeling van COPD Inleiding Deze folder geeft u informatie over het ziektebeeld en de behandeling van COPD en geeft stapsgewijs weer wat u de komende

Nadere informatie

Centrumlocatie. Hooikoorts. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Hooikoorts. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Hooikoorts Afdeling Allergologie Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht aanwezig. Contact hiermee vermijden

Nadere informatie

Zorgboek Astma bij volwassenen

Zorgboek Astma bij volwassenen Zorgboek Astma bij volwassenen Eindredactie E.H. Coene, H. Vinke Redactie H. van Duijn, S. Kollaard De volgende organisaties hebben aan dit boek meegewerkt: z Longfonds z Nederlandse Vereniging van Artsen

Nadere informatie

Allergie. Keel-, neus- en oorheelkunde. Afspraak

Allergie. Keel-, neus- en oorheelkunde. Afspraak Keel-, neus- en oorheelkunde Allergie Afspraak Dag en datum:... dag... Tijd:... uur Waar: Gebouw H, verdieping 0, ontvangst 1 Wat is een allergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem

Nadere informatie

Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (juni 2011)

Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (juni 2011) Hooikoorts Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (juni 2011) Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht

Nadere informatie

Benauwdheidsklachten bij kinderen

Benauwdheidsklachten bij kinderen Kindergeneeskunde Benauwdheidsklachten bij kinderen i Patiënteninformatie Thuis en nu? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw kind heeft in het ziekenhuis gelegen in verband met ernstige benauwdheidsklachten.

Nadere informatie

Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar

Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar KINDERGENEESKUNDE Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar KINDEREN Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van astmatische klachten,

Nadere informatie

Anamneseformulier volwassenen polikliniek allergologie

Anamneseformulier volwassenen polikliniek allergologie www.dcklinieken.nl Anamneseformulier volwassenen polikliniek allergologie Datum anamnese: - - Patiëntenetiket: Aanvragend arts: E-mail: Plaats hier uw etiket KLACHTEN: Geef per onderdeel aan hoeveel hinder

Nadere informatie

Astmazorg WWW.ZORROO.NL

Astmazorg WWW.ZORROO.NL PATIËNTENINFORMATIE Astmazorg WWW.ZORROO.NL Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Betrokken medewerkers in de Astmazorg 3 Wat is Astma? 4 Diagnose Astma 5 Klachten voorkomen 6 Behandeling Astma 6.1 Behandeling met

Nadere informatie

Allergie en allergieonderzoek

Allergie en allergieonderzoek Allergie en allergieonderzoek KNO Uw arts heeft bij u een allergie geconstateerd. Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op onschadelijke stoffen zoals stuifmeel,

Nadere informatie

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte?

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Hooikoorts Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Dagelijks gaat ongeveer 20.000 liter lucht doorheen onze neus. Daarmee zouden ook allerlei stoffen het lichaam binnenkomen, indien het neusslijmvlies

Nadere informatie

Luchtweginfecties bij kinderen

Luchtweginfecties bij kinderen Als uw kind: jonger is dan drie maanden en koorts heeft (hoger dan 38 C) langer dan drie volle dagen koorts heeft koorts heeft gehad en na enkele dagen opnieuw koorts krijgt Luchtweginfecties bij kinderen

Nadere informatie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie 03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie Inhoud Wat is een allergie eigenlijk?... 1 Waarom is een behandeling nodig?... 1 Welke behandelingsvormen zijn mogelijk?... 2 Wat betekent 'specifieke

Nadere informatie

Medicatie bij kinderen

Medicatie bij kinderen Medicatie bij kinderen Met allergische klachten van neus of ogen mca.nl Inhoudsopgave Vormen van allergie van neus en ogen 3 Behandeling 3 Ontstekingremmers 3 Neusdruppels 4 Antihistaminica 5 Leukotrieëne

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1892 woorden 18 december keer beoordeeld. Verzorging

Werkstuk door een scholier 1892 woorden 18 december keer beoordeeld. Verzorging Werkstuk door een scholier 1892 woorden 18 december 2003 7 303 keer beoordeeld Vak Verzorging "Wat is astma?" Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De wetenschappelijke naam is: asthma bronchiale.

Nadere informatie

Sensire Astma en COPD

Sensire Astma en COPD Sensire Astma en COPD is onderdeel van Sensire. Astma en COPD Omgaan met veranderingen Astma en COPD. In veel opzichten lijken deze ziekten op elkaar. In beide gevallen kan er sprake zijn van benauwdheid

Nadere informatie

Immunotherapie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Immunotherapie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Immunotherapie Bij u is een allergie geconstateerd en wellicht komt u in aanmerking voor immunotherapie. In deze folder wordt uitgelegd wat immunotherapie inhoudt en wat u hiervan kan verwachten. Neem

Nadere informatie

Benauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar

Benauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar Benauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar Afdeling kindergeneeskunde Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van klachten als een piepende ademhaling met benauwdheid,

Nadere informatie

Wat is astma? Longgeneeskunde

Wat is astma? Longgeneeskunde Wat is astma? Longgeneeskunde Inhoudsopgave WAT IS ASTMA? 4 Een nieuwe naam 4 Hoe werken de luchtwegen? 5 Ontsteking van de luchtwegen 7 Verschil met longontsteking 7 Soorten klachten 8 Aanvallen en periodes

Nadere informatie

Uw huis saneren Allergische prikkels Niet-allergische prikkels Saneren

Uw huis saneren Allergische prikkels Niet-allergische prikkels Saneren Saneren Uw huis saneren Astma kan de kwaliteit van leven behoorlijk beïnvloeden. Om te zorgen dat u of uw kind zo min mogelijk klachten hebben is uw eigen inzet van het grootste belang! Naast het juist

Nadere informatie

Longverpleegkundige. Longgeneeskunde

Longverpleegkundige. Longgeneeskunde Longverpleegkundige Longgeneeskunde Astma en COPD Astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) zijn chronische aandoeningen van de ademhlingsorganen. Bij deze aandoeningen kan er sprake zijn van

Nadere informatie

Heeft uw kind het benauwd? Zeven aandachtspunten die kunnen helpen

Heeft uw kind het benauwd? Zeven aandachtspunten die kunnen helpen Heeft uw kind het benauwd? Zeven aandachtspunten die kunnen helpen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2013 Pavo 1050 Inleiding Als uw kind het plotseling benauwd krijgt, is het belangrijk dat u geen

Nadere informatie

Longontsteking Behandeling via het zorgpad

Longontsteking Behandeling via het zorgpad Longontsteking Behandeling via het zorgpad Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1043 Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longontsteking. Dit wordt ook wel een pneumonie genoemd.

Nadere informatie

Behandelplan 1. Medicijnen gebruiken

Behandelplan 1. Medicijnen gebruiken Behandeling van COPD Als de diagnose COPD is gesteld, krijgt u te maken met verschillende zorgverleners die hun best doen voor een goede behandeling van COPD. Ook verwachten zij iets van u als patiënt.

Nadere informatie

Wat is COPD? COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.

Wat is COPD? COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. COPD 2 U heeft van uw longarts gehoord dat u COPD heeft. Dit zou kunnen leiden tot bezorgdheid, maar ook tot onzekerheid. Waarschijnlijk wilt u niet alleen weten wat u precies mankeert, maar ook wat de

Nadere informatie

> waterdamp < zuurstof Aan ingeademde lucht = stikstof

> waterdamp < zuurstof Aan ingeademde lucht = stikstof Biologie Samenvatting Hoofdstuk 1 1. Wat is verbranding? Brandstof: Stof die verbrandt Energie: Komt vrij tijdens verbranding --> Beweging, Warmte, Licht Verbrandingsproducten: De stoffen die ontstaan

Nadere informatie

Wat is van invloed op de luchtwegen?

Wat is van invloed op de luchtwegen? Astma 2 U heeft van uw longarts gehoord dat u astma heeft. Dit zou niet alleen tot bezorgdheid kunnen leiden, maar ook tot onzekerheid. Waarschijnlijk wilt u niet alleen weten wat u precies mankeert, maar

Nadere informatie

Scriptie Biologie Cara

Scriptie Biologie Cara Scriptie Biologie Cara Scriptie door een scholier 1532 woorden 4 februari 2003 7,4 78 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 Ademhalen Ieder mens haalt vele malen per dag adem. Bij volwassenen is dat

Nadere informatie