info voor patiënten en familie Elektroconvulsietherapie
|
|
- Hendrik Koning
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 info voor patiënten en familie Elektroconvulsietherapie
2 Elektroconvulsietherapie of ECT ECT is een van de meest werkzame psychiatrische behandelingen. Als zorgvuldig voor ECT gekozen wordt, helpt de behandeling bij negen op de tien patiënten. Door de oppuntstelling van de apparatuur en de techniek is het bovendien een veilige behandeling met weinig nevenwerkingen. Toch bestaan over deze vorm van behandelen nog altijd veel misverstanden. In deze brochure proberen we een duidelijk antwoord te geven op tien veelgestelde vragen. Wat is elektroconvulsietherapie? Elektroconvulsietherapie, kortweg ECT, is een behandeling voor patiënten die lijden aan depressie, manisch-depressieve stoornis en sommige vormen van psychose (schizofrenie en schizo-affectieve stoornis). ECT, vroeger elektroshocktherapie genoemd, wordt al sinds 1938 met succes toegepast. Al sinds de jaren 30 probeerde men convulsies uit te lokken door bepaalde medicijnen in te spuiten. Convulsies zijn een soort ontladingen in de hersenen. Omwille van het succes van deze behandelingen werd later geprobeerd om convulsies op te wekken door een elektrische stimulus toe te dienen. Dat was veel eenvoudiger en ook voor de patiënten minder vervelend. Vele jaren ervaring leert dat ECT een zeer doeltreffende, snelwerkende en veilige behandeling is. In België worden jaarlijks naar schatting een 500-tal mensen met ECT behandeld. Hoe werkt ECT? Bij psychiatrische aandoeningen, bijvoorbeeld depressies, is het evenwicht van bepaalde scheikundige stoffen in de hersenen verstoord. Deze stoffen, de neurotransmitters of boodschapperstoffen, zorgen er voor dat signalen van de ene zenuwcel naar de andere worden doorgegeven. De elektrische ontlading die met ECT gepaard gaat, zorgt er voor dat het evenwicht in deze scheikundige stoffen wordt hersteld. ECT heeft ook een invloed op de belangrijkste klieren in de hersenen die hormonen vormen: de hypofyse en de hypothalamus. Door ECT worden hormonale stoffen aangemaakt en vrijgezet in het bloed. Deze stoffen hebben een regelende invloed op onze stemming en gedachten.
3 Wanneer kan ECT gebruikt worden? ECT wordt gebruikt bij ernstige depressies, zowel in het kader van een unipolaire majeure depressie als in het kader van een manisch-depressieve stoornis, bij een manie (bij een manisch-depressieve stoornis) en bij psychotische aandoeningen (zoals schizofrenie of schizo-affectieve stoornis). De keuze om ECT te gebruiken hangt meestal af van de ernst van het ziektebeeld en van de snelheid waarmee resultaat wordt verwacht. Zo zal sneller tot ECT worden overgegaan bij depressies met ernstig gevaar voor zelfmoord, of bij dreigende uitputting (in het kader van een manie of bij depressies waarbij patiënten niet meer eten of drinken). ECT wordt ook gebruikt wanneer een depressie niet reageert op een behandeling met psychotherapie en verschillende geneesmiddelen of combinaties van geneesmiddelen (medicatieresistente depressie). Er zijn nog een aantal andere minder vaak voorkomende situaties waarin ECT kan worden toegepast, zoals bij de ziekte van Parkinson en het Maligne Neuroleptisch Syndroom, een weinig voorkomende maar zeer ernstige complicatie van het gebruik van neuroleptica. Hoe verloopt een elektroconvulsieve behandeling? ECT wordt uitgevoerd door een psychiater, een anesthesist en een verpleegkundige. De behandelingen worden gewoonlijk s morgens gegeven. Vanaf middernacht vóór de behandeling mag je niets meer eten of drinken. De behandelingen vinden plaats onder volledige narcose (verdoving) in het operatiekwartier op 1K12C. Je voelt dus helemaal niets van de behandeling. Je wordt vooraf lichamelijk goed onderzocht en er worden een elektrocardiogram en een bloedonderzoek verricht om na te gaan of je fit genoeg bent om een korte volledige narcose te ondergaan. Wanneer je in het operatiekwartier aankomt, geeft de anesthesist je een spuitje in een ader van de arm. Na het inspuiten van het slaapmiddel val je binnen de minuut in slaap. Nadien krijg je een spierverslappend middel ingespoten. De psychiater houdt dan twee elektroden, kleine metalen plaatjes, tegen je hoofd. Door de elektroden wordt een zeer korte, nauwkeurig gemeten elektrische stroom gegeven. Deze stroom veroorzaakt een algemene ontlading van de zenuwcellen in de hersenen (zie ook Hoe werkt ECT?). Hierdoor treden ook spiertrekkingen in het hele lichaam op. Door de toediening van het spierverslappend middel zijn die echter nauwelijks merkbaar. De ontlading duurt gemiddeld zo n 20 tot 60 seconden. Je merkt daar zelf helemaal niets van. De ontlading in de hersenen wordt zorgvuldig gemeten door meetelektroden die op je voorhoofd worden gekleefd. Ook je hartritme wordt gedurende de hele behandeling opgevolgd door kleefelektroden op je borstkas. ELEKTROCONVULSIETHERAPIE 3
4 Na enkele minuten word je al terug wakker. Vaak zal je gedurende enkele minuten een beetje in war zijn, zoals ook soms het geval is bij patiënten die een operatie hebben ondergaan. Daarom blijf je na de behandeling nog even uitrusten in de ontwaakkamer van het operatiekwartier. Is één behandeling voldoende? Eén behandeling is bijna nooit voldoende. Vele patiënten voelen wel snel een verbetering, bijvoorbeeld na een drietal behandelingen. Meestal zijn acht tot twaalf behandelingen nodig voor een goed resultaat. De behandelingen worden twee of drie keer per week gegeven. In die periode blijven mensen in het ziekenhuis opgenomen omwille van de ernst van het ziektebeeld. Na de behandeling zal je verder medicijnen moeten innemen om een herval te voorkomen. Als je ondanks een goed effect van de ECT en een vervolgbehandeling met medicijnen toch opnieuw ziek wordt, kan een onderhoudsbehandeling met ECT toegepast worden. Je komt dan één keer per week tot één keer per maand ambulant naar het ziekenhuis voor een elektroconvulsiebehandeling. Veroorzaakt ECT geheugenverlies? Met de huidige moderne apparatuur en door de verfijning van de techniek is de kans op ernstige geheugenklachten vandaag de dag klein. Als er zich problemen voordoen, dan gaat het over het moeilijk kunnen onthouden van de dingen die gebeuren in de periode van de behandeling. Die duurt meestal enkele weken. Gewoonlijk verdwijnt het moeite hebben met het inprenten van nieuwe gebeurtenissen enkele weken na het einde van de behandeling. Heel uitzonderlijk duurt het langer. Heel soms hebben patiënten problemen om zich sommige gebeurtenissen van de periode vóór de behandeling te herinneren. Er is dan sprake van geheugengaten, waar de meeste patiënten geen last van hebben, maar die soms lang kunnen blijven bestaan. Het is dus uitzonderlijk dat er blijvende effecten zijn op intellectuele mogelijkheden en geheugen. Wat zijn de bijwerkingen? Net zoals bij elke andere behandeling, bijvoorbeeld een behandeling met antidepressiva, heeft ook ECT mogelijke bijwerkingen. Ten eerste is er het risico dat samenhangt met de narcose. Dit risico is hetzelfde als bij een narcose voor een kleine ingreep. Bij ECT ben je maar enkele minuten in slaap en is dus ook maar een kleine hoeveelheid van een verdovend middel nodig.
5 De bijwerkingen die kunnen voorkomen zijn: een lichte verwardheid of agitatie onmiddellijk na het wakker worden. Deze verwardheid duurt meestal maar een paar minuten. hoofdpijn na de behandeling. Die kan enkele uren duren en met een gewone pijnstiller behandeld worden. Wanneer de hoofdpijn telkens opnieuw optreedt, geven we preventief een pijnstiller tijdens de behandeling. spierpijn, meestal als gevolg van het spierverslappend middel. Deze pijn is ook van korte duur en kan indien nodig met een pijnstiller verholpen worden. voorbijgaande geheugenklachten zoals beschreven in vorig punt (Veroorzaakt ECT geheugenverlies?). Andere bijwerkingen zijn erg zeldzaam. Het is belangrijk om te weten dat de bijwerkingen in de regel van voorbijgaande aard zijn. ECT is veilig en heeft over het algemeen minder bijwerkingen dan geneesmiddelen. Is ECT een doeltreffende behandeling? ECT is een zeer werkzame behandeling. Als zorgvuldig wordt beslist om ECT te gebruiken, dan helpt de behandeling bij minstens zeven op de tien patiënten met een ernstige depressie. Vaak is een depressie gecompliceerd door andere moeilijkheden, zoals alcoholproblemen, angsten en persoonlijkheidsstoornissen. De kans op een goed resultaat is dan kleiner, maar nog altijd ongeveer 50%. Een ECT-kuur kan niet voorkomen dat mensen opnieuw ziek worden. Daarom is een goede nabehandeling noodzakelijk om de kans op herval te verkleinen. Wat is informed consent? Voor elke behandeling die in de geneeskunde wordt toegepast, is de toestemming van de patiënt nodig. De arts legt je uit hoe een behandeling werkt, wat de bijwerkingen zijn en waarom deze behandeling voor jou wordt aanbevolen. Wanneer je akkoord gaat met de voorgestelde behandeling, geef je je geïnformeerde toestemming of informed consent. Het is niet verplicht dit schriftelijk te doen, maar bij de meeste behandelingen waarbij een narcose nodig is, zal de arts je om een schriftelijke toestemming vragen. Je kan op elk moment deze toestemming intrekken, zonder dat daar een bijzondere reden voor nodig is. Soms wordt toch ECT toegepast zonder toestemming van de patiënt. Dit gebeurt alleen wanneer de patiënt zo ziek is dat hij/zij niet kan instemmen en wanneer de behandeling levensreddend is. In dat geval wordt meestal de toestemming van een familielid gevraagd. ELEKTROCONVULSIETHERAPIE 5
6 Waarom zijn veel mensen dan nog angstig voor ECT? ECT wordt al vanaf de jaren dertig gebruikt. Toen waren de apparatuur en de techniek echter nog niet op punt gesteld. De behandeling was ook toen al erg werkzaam, maar er traden veel meer geheugenstoornissen op. Bovendien gebeurde de behandeling toen zonder narcose en zonder spierverslappende middelen, zodat hevige spierschokken optraden met soms spierscheuren en zelfs beenbreuken tot gevolg. Hevige tegenstanders van psychiatrische behandelingen - antipsychiatrische organisaties zoals de Church of Scientology - proberen vandaag nog steeds dit oude beeld van ECT op te hangen. Ook in romans en films zoals One flew over the cuckoo s nest en Frances worden de oude elektroshocks heel afschrikwekkend voorgesteld, net zoals de psychiatrie in haar geheel trouwens. Tenslotte zijn ook op het internet talrijke antipsychiatriesites te vinden, die ECT als een onmenselijke behandeling beschrijven. De meeste mensen weten niet zo goed wat ECT is en denken dat het een ouderwetse en in onbruik geraakte behandeling is. ECT heeft echter een belangrijke evolutie doorgemaakt en de behandeltechnieken zijn verfijnd en wetenschappelijk bestudeerd. Vandaag is ECT een moderne, goede en veilige behandeling.
7 Vragen? Noteer ze hier ELEKTROCONVULSIETHERAPIE 7
8 Dienst Psychiatrie Angst- en stemmingsstoornissen Ingang 17, route 1700 Tel. leefeenheid 1: Tel. leefeenheid 2: Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden.niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent. Nevelland Graphics cvba-so Mei V03 (788) v.u.: Eric Mortier, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent UZ Gent Postadres De Pintelaan 185 Toegang C. Heymanslaan B 9000 Gent T: +32 (0) info@uzgent.be volg ons op
info voor patiënten en familie hoofd, hals en zenuwstelsel Elektroconvulsietherapie
info voor patiënten en familie hoofd, hals en zenuwstelsel Elektroconvulsietherapie Elektroconvulsietherapie of ECT ECT is een van de meest werkzame psychiatrische behandelingen. Als zorgvuldig voor ECT
Nadere informatieAddendum 2. Patiënteninformatie ECT 4 5
Addendum 2 Patiënteninformatie ECT 4 5 4 Deze tekst is een herwerkte versie van het artikel Patiëntenvoorlichting Elektroconvulsietherapie (Sienaert, 2002) dat in het Nederlands tijdschrift Psychopraxis
Nadere informatieInformatiebrochure Elektroconvulsietherapie
P s yc h i at r i s c h Ziekenhui s D u f f e l Informatiebrochure Elektroconvulsietherapie Stationsstraat 22c 2570 Duffel tel : 015 30 40 30 www.pz-duffel.be Inhoud Inhoud Inleiding 3 Wat is elektroconvulsietherapie?
Nadere informatieWegwijzer Electroconvulsietherapie
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel Wegwijzer Electroconvulsietherapie Stationsstraat 22C 2570 Duffel 015 30 40 30 www.pz-duffel.be Inhoud Inhoud 1 Inleiding 2 Wat is elektroconvulsietherapie? 2 Hoe werkt
Nadere informatieInformatie Elektroconvulsietherapie
Informatie Elektroconvulsietherapie Leuvensesteenweg 517, 3070 Kortenberg, Tel: 02/758.05.11, Fax: 02/759.53.80 www.upckuleuven.be Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat uw behandeling mogelijk kan
Nadere informatieInformatie voor patiënten. Elektroconvulsietherapie
Informatie voor patiënten Elektroconvulsietherapie Je arts heeft met jou besproken dat je behandeling mogelijk wordt voortgezet met elektroconvulsietherapie of ECT. Over deze vorm van behandeling bestaan
Nadere informatieInformatie voor patiënten. Elektroconvulsietherapie
Informatie voor patiënten Elektroconvulsietherapie 2 Je arts heeft met jou besproken dat je behandeling mogelijk wordt voortgezet met elektroconvulsietherapie of ECT. Over deze vorm van behandeling bestaan
Nadere informatieElectroconvulsietherapie (ECT)
Electroconvulsietherapie (ECT) Beste patiënt In samenspraak met uw behandelende arts hebt u beslist de behandeling verder te zetten met electroconvulsietherapie ( ECT ). Het is van groot belang dat u goed
Nadere informatieElectro Convulsie Therapie (ECT)
Electro Convulsie Therapie (ECT) In overleg met uw psychiater heeft u besloten voor Electro Convulsie Therapie (ECT) als behandeling. Deze vorm van behandeling wordt toegepast bij verschillende, over
Nadere informatieElektroconvulsietherapie (ECT)
Elektroconvulsietherapie (ECT) inhoud 1 Wat is ECT? 02 2 Wanneer wordt overgegaan tot ECT? 02 3 Hoe verloopt de behandelingsprocedure 03 4 Beschrijving van de behandeling 04 5 Wat zijn de mogelijke bijwerkingen?
Nadere informatieElektroconvulsietherapie (ECT)
Psychiatrie Elektroconvulsietherapie (ECT) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSY008 / Elektroconvulsietherapie (ECT) / 17-10-2013 2 Elektroconvulsietherapie
Nadere informatieElektroconvulsietherapie
Specialist op het gebied van intensief forensische zorg Elektroconvulsietherapie Wat is ECT? Wat is ECT? ECT is een behandeling die wordt toegepast bij een aantal psychiatrische aandoeningen. Het gaat
Nadere informatieEcho-endoscopie onder narcose
info voor patiënten Echo-endoscopie onder narcose Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een echo-endoscopie?... 05 03 Welke voorbereiding is nodig?... 05 04 Welke bijwerkingen kunnen optreden?... 06 05
Nadere informatieElektroconvulsietherapie
Elektroconvulsietherapie (ECT) U krijgt binnenkort elektroconvulsietherapie (ECT). In deze folder leest u wat ECT inhoudt en hoe de behandeling gaat. Deze behandeling werd in 1939 in Nederland voor het
Nadere informatiebewegingsstelsel info voor patiënten EU REKA Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker
bewegingsstelsel info voor patiënten EU REKA Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wie kan aan EU REKA deelnemen?... 04 03 Hoe ziet het revalidatieprogramma eruit?...
Nadere informatieElektroconvulsie therapie (ECT) Afdeling PAAZ
Elektroconvulsie therapie (ECT) Afdeling PAAZ Albert Scweitzer ziekenhuis afdeling Psychiatrie mei 2015 pavo 0373 Inleiding De psychiater heeft met u besproken dat u elektroconvulsie therapie (ECT) gaat
Nadere informatieKatheterablatie van voorkamerfibrillatie
info voor patiënten Katheterablatie van voorkamerfibrillatie Inhoud 01 Wat is voorkamerfibrillatie?... 04 02 Behandeling... 04 03 Ablatie... 09 04 Na de ablatie... 10 05 Complicaties... 10 06 Resultaat...
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN KATHETERABLATIE VAN VOORKAMER FIBRILLATIE
INFO VOOR PATIËNTEN KATHETERABLATIE VAN VOORKAMER FIBRILLATIE INHOUD 01 Wat is voorkamerfibrillatie? 4 02 Behandeling 4 03 Ablatie 9 04 Na de ablatie 10 05 Complicaties 10 06 Resultaat 10 07 Besluit 10
Nadere informatieInhoud. Inleiding. Inleiding. 2. Voorafgaand aan de behandeling. 3. De behandeling. 3. Indicatie. 5. Mogelijke bijwerkingen en complicaties.
Infobrochure ECT Inhoud Inleiding. 2 Voorafgaand aan de behandeling. 3 De behandeling. 3 Indicatie. 5 Mogelijke bijwerkingen en complicaties. 5 Het einde van de behandeling. 6 Inleiding Elektroconvulsieve
Nadere informatiebewegingsstelsel info voor patiënten EU REKA Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker
bewegingsstelsel info voor patiënten Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wie kan aan deelnemen?... 04 03 Hoe ziet het revalidatieprogramma eruit?... 05 04 Praktische
Nadere informatieElektrofysiologisch onderzoek (EFO) en ablatie
info voor patiënten Elektrofysiologisch onderzoek (EFO) en ablatie Inhoud 01 Het elektrofysiologisch onderzoek (EFO)... 04 02 Aanmelden... 04 03 Verloop van het onderzoek... 09 04 Mogelijke complicaties...
Nadere informatieElectroshock behandeling
Electroshock behandeling Uw behandelend psychiater heeft voor u een behandeling met electroshock therapie of electroconvulsie therapie (afgekort ECT-behandeling) afgesproken. Deze folder geeft u informatie
Nadere informatieElektroconvulsietherapie
Elektroconvulsietherapie Uw behandelend arts heeft met u de mogelijkheid van elektroconvulsietherapie (ECT) besproken. In deze brochure vindt u informatie over deze vorm van behandeling. Neem altijd uw
Nadere informatieRaf en Henri gaan naar de operatiezaal
kritieke diensten info voor patiënten Raf en Henri gaan naar de operatiezaal Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Op weg naar de operatiezaal... 06 03 In de operatiezaal... 09 04 Terug naar het Brandwondencentrum...
Nadere informatieinfo voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Ga je mee?
info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Ga je mee? Inhoud 01 Welkomstwoordje van Raf......................... 3 02 Stel jezelf even voor...................................
Nadere informatieinfo voor ouders en familie man, vrouw en kind Hypospadie
info voor ouders en familie man, vrouw en kind Hypospadie Hypospadie Wat is hypospadie (of hypospadias)? Hypospadie is een vaak voorkomende aangeboren afwijking aan de penis. De afwijking komt voor bij
Nadere informatieElectro Convulsie Therapie (ECT)
Patiënteninformatie Electro Convulsie Therapie (ECT) 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Voorbereiding 5 De opname 6 De behandeling 7 Na de behandeling 8 Risico's van de behandeling 9
Nadere informatieElektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor patiënten
Elektroconvulsie therapie Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen Informatie voor patiënten Uw arts heeft met u de mogelijkheid van elektroconvulsie therapie (ECT) besproken. Ook hebt
Nadere informatieinfo voor patiënten Afdeling Geriatrie
info voor patiënten Afdeling Geriatrie 01. Inleiding Welkom op de afdeling Geriatrie van het UZ Gent. U bereikt de afdeling via ingang 50, route 575. Deze brochure bevat praktische informatie voor uw opname
Nadere informatieinfo voor patiënten Ik krijg een pacemaker
info voor patiënten Ik krijg een pacemaker Inhoud 01 Algemene informatie... 04 02 De opname... 04 03 De ingreep... 09 04 Het verblijf... 10 05 Wat te doen nadien?... 10 06 Praktische richtlijnen... 11
Nadere informatiePAAZ. Elektroconvulsietherapie
PAAZ Elektroconvulsietherapie Uw behandelend arts heeft met u de mogelijkheden van elektroconvulsietherapie (ECT) besproken. In deze brochure vindt u informatie over deze vorm van behandeling. ECT wordt
Nadere informatieElektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor verwijzers
Elektroconvulsie therapie Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen Informatie voor verwijzers Effectieve behandelmethode Elektroconvulsie therapie (ECT) passen we toe bij mensen met specifieke
Nadere informatieTransitie met een hart
info voor jongeren en hun ouders/verzorgers Transitie met een hart Inhoud 01 Opgroeien en zelfstandig worden... 04 02 Transitie, wat is dat?... 04 03 Transitie in het ziekenhuis... 04 04 Transitie met
Nadere informatieElektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor verwijzers
Elektroconvulsie therapie Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen Informatie voor verwijzers Effectieve behandelmethode Elektroconvulsie therapie (ECT) passen we toe bij mensen met specifieke
Nadere informatiebewegingsstelsel info voor patiënten EU REKA Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker
bewegingsstelsel info voor patiënten Een revalidatieprogramma voor mensen na kanker Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wie kan aan deelnemen?... 04 03 Hoe ziet het revalidatieprogramma eruit?... 05 04 Praktische
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN TENS-THERAPIE PIJNBEHANDELING
INFO VOOR PATIËNTEN TENS-THERAPIE PIJNBEHANDELING INHOUD 01 Inleiding 4 02 Hoe werkt TENS? 4 03 Bij welke pijnklachten werkt TENS? 5 04 De behandeling 5 05 Aantal sessies per dag 5 06 Voordeel 6 07 Contra-indicaties
Nadere informatieinfo voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee?
info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Stel jezelf even voor... 06 03 De afdeling Intensieve zorg... 09
Nadere informatieGeriatrisch dagziekenhuis
info voor patiënten Geriatrisch dagziekenhuis 01. Geriatrisch dagziekenhuis Het Geriatrisch dagziekenhuis richt zich tot personen ouder dan 75 jaar met acute of chronische aandoeningen, toenemende inactiviteit,
Nadere informatieRaf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee?
info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? Inhoud 01 Welkomstwoordje van Raf... 2 02 Stel jezelf even voor... 4 03 De afdeling Intensieve
Nadere informatieinfo voor de patiënt metabole en cardiovasculaire aandoeningen Echocardiografie
info voor de patiënt metabole en cardiovasculaire aandoeningen Echocardiografie Inhoud 01 Wat is een echocardiografie?... 04 02 Soorten echocardiografie... 09 01. Wat is een echocardiografie? Bij een echografie
Nadere informatieWat is ECT? Elektroconvulsietherapie: is dat nog van deze tijd? MANISCH-DEPRESSIEF? ZO GEK NOG NIET! Gent, 8 oktober 2011 20-10-2011
Elektroconvulsietherapie: is dat nog van deze tijd? MANISCH-DEPRESSIEF? ZO GEK NOG NIET! Gent, 8 oktober 2011 prof dr pascal sienaert upc-kul, campus kortenberg Wat is ECT? 1 E LECTRO C ONVULSIE T HERAPIE
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN GALBLAAS- OPERATIE
INFO VOOR PATIËNTEN GALBLAAS- OPERATIE INHOUD 01 Inleiding 4 02 De galblaas 4 03 Redenen om de galblaas te laten verwijderen 5 04 De operatie 6 05 Mogelijke complicaties 8 06 Pijn 9 07 Verloop van de
Nadere informatieINFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK
INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat is erfelijkheidsonderzoek? 4 02 Wat kan de psycholoog voor u doen? 5 03 Hoe en wanneer kunt u de psycholoog inschakelen?
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies 01. Inleiding U (of uw kind) krijgt binnenkort een behandeling of een ingreep. De kans bestaat dat u (of uw kind) daarbij bloed toegediend
Nadere informatieinfo voor patiënten Blaasfunctieonderzoek
info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek Inhoud 01 Het blaasfunctieonderzoek... 04 02 Bijwerkingen... 06 03 Praktisch... 07 04 Kort samengevat... 07 05 Contactgegevens... 08 01. Blaasfunctieonderzoek
Nadere informatieinfo voor patiënten PIPAC Verneveling van chemotherapie in de buikholte
info voor patiënten PIPAC Verneveling van chemotherapie in de buikholte 01. Inleiding U wordt behandeld voor buikvlieskanker of carcinomatose. Deze carcinomatose kan niet chirurgisch verwijderd worden
Nadere informatieklinisch ondersteunende sector info voor patiënten CT-afdeling
klinisch ondersteunende sector info voor patiënten CT-afdeling Inhoud 01 CT-afdeling... 04 02 Voorbereiding... 05 03 Aandachtspunten... 06 04 Kleding... 06 05 Het onderzoek... 06 06 Wachttijden... 07 07
Nadere informatieUw kind krijgt een hartoperatie
man, vrouw en kind info voor de ouders Uw kind krijgt een hartoperatie UZ Gent, Afdeling Kindercardiologie - Cardiochirurgie Uw kind krijgt een hartoperatie We vragen u aanwezig te zijn tussen 10u00 en
Nadere informatiein gesprek over: Elektroconvulsietherapie (ECT)
in gesprek over: Elektroconvulsietherapie (ECT) Colofon Auteurs: M. van Verschuer W.W. van den Broek Redactie: W. Smith-van Rietschoten (eindredacteur) J.L.M. van der Beek E.A.M. Knoppert-van der Klein
Nadere informatieRAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG
INFO VOOR KINDEREN DIE OP BEZOEK KOMEN RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG GA JE MEE? INHOUD 01 Voorwoord 4 02 Even kennismaken 5 03 Intensieve zorg 6 04 Fotozoektocht 7 05 Jouw opdrachten
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN SLIJMVLIES - OVER HECHTING
INFO VOOR PATIËNTEN SLIJMVLIES - OVER HECHTING INHOUD 01 Inleiding 4 02 Het slijmvlies 4 03 Doel van de ingreep 4 04 Preoperatieve anesthesieconsultatie 4 05 Voorbereiding op de operatie 5 06 Verdoving
Nadere informatieDownsyndroomscreening
info voor de ouders Downsyndroomscreening 01. Wat is het syndroom van Down? Het syndroom van Down (trisomie 21) is een afwijking in het erfelijk materiaal van de baby (de chromosomen). Een baby met het
Nadere informatieinfo voor patiënten Pleurapunctie
info voor patiënten Pleurapunctie Inhoud 01 Afsprk... 04 02 Wat is een pleurapunctie?... 05 03 Wrom een pleurapunctie?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop... 06 06 Na het onderzoek... 07 07 Resultt...
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Galblaasoperatie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Galblaasoperatie 01. Galblaasoperatie Binnenkort wordt tijdens een operatie uw galblaas verwijderd. Deze ingreep noemen we ook een cholecystectomie.
Nadere informatieVervangen van de stijgbeugel bij otosclerose
info voor patiënten Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose 01. Inleiding In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten om een ooroperatie te ondergaan op de afdeling Neus-, keel- en oorheelkunde
Nadere informatieinfo voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie
info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie Neuscorrectie: rhinoplastie / rhinoseptoplastie Een neuscorrectie (rhinoplastie en rhinoseptoplastie) kan om verschillende
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN POLIKLINISCHE CONSULTATIE GERIATRIE
INFO VOOR PATIËNTEN POLIKLINISCHE CONSULTATIE GERIATRIE INHOUD 01 Doelstelling 4 02 Doelgroep 4 03 Locatie 4 04 Openingsuren 4 05 Verloop van de consultatie 5 06 Multidisciplinair team 6 4 / 01 DOELSTELLING
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor patiënten Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje
man, vrouw en kind info voor patiënten Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje Mijn baarmoederhalsuitstrijkje vertoont afwijkingen. Antwoorden op veelgestelde vragen. Wat
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Impedantiemeting
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Impedantiemeting Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een impedantiemeting?... 04 03 Hoe gebeurt de meting?...04 04 Wat wordt van u verwacht?...05
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN BEHANDELING MET RADIOACTIEF SAMARIUM QUADRAMET
INFO VOOR PATIËNTEN BEHANDELING MET RADIOACTIEF SAMARIUM QUADRAMET INHOUD 01 Inleiding 4 02 Wat is Quadramet? 4 03 Voorbereiding 5 04 Verloop van de behandeling 6 05 Resultaten 7 06 Maatregelen na het
Nadere informatieHersteloperatie van de eileiders
man, vrouw en kind info voor de patiënt Hersteloperatie van de eileiders UZ Gent, Vrouwenkliniek Hersteloperatie van de eileiders na sterilisatie Wat is een hersteloperatie van de eileiders? In deze patiëntenbrochure
Nadere informatieOperatieve hysteroscopie
info voor patiënten Operatieve hysteroscopie Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een hysteroscopie?... 04 03 Waarom een operatieve hysteroscopie?... 05 04 De ingreep... 06 05 Na de ingreep... 07 07 Eventuele
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN DROGE OGEN
INFO VOOR PATIËNTEN DROGE OGEN INHOUD 01 Inleiding 4 02 Diagnose 4 03 Klachten 5 04 Oorzaken 5 05 Behandeling 6 06 Wat kunt u zelf doen? 7 07 Meer info 7 4 / 01 INLEIDING In deze brochure krijgt u uitleg
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN PTERYGIUM VLEUGELTJE
INFO VOOR PATIËNTEN PTERYGIUM VLEUGELTJE INHOUD 01 Inleiding 4 02 Slijmvlies 4 03 Pterygium 4 04 Klachten 5 05 Behandeling 5 06 Voorbereiding op de operatie 5 07 Verdoving 6 08 Tijdens de operatie 6 09
Nadere informatieINFO VOOR FAMILIE GERIATRISCHE GEDRAGSOBSERVATIE- EENHEID (GGOE)
INFO VOOR FAMILIE GERIATRISCHE GEDRAGSOBSERVATIE- EENHEID (GGOE) INHOUD 01 Inleiding 4 02 Werking 5 03 Onthaalgesprek 6 04 Bezoekregeling 7 05 Informatie over de zorg en behandeling 7 06 Wat meebrengen?
Nadere informatieinfo voor patiënten Bronchoscopie Onderzoek van de luchtwegen
info voor patiënten Bronchoscopie Onderzoek van de luchtwegen Inhoud 01 Afspraak... 04 02 Wat is een bronchoscopie?... 05 03 Waarom een bronchoscopie?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop... 06 06
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kijkoperatie (TEP-methode)
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kijkoperatie (TEP-methode) 01. Liesbreuk, herstel via een kijkoperatie (TEP-methode) Binnenkort wordt u geopereerd voor
Nadere informatieINFO VOOR DE OUDERS. Playmobil UW KIND KRIJGT EEN HARTOPERATIE
INFO VOOR DE OUDERS Playmobil UW KIND KRIJGT EEN HARTOPERATIE INHOUD 01 Opname 4 02 Operatie en intensieve zorg 5 03 Herstel en verblijf in het kinderziekenhuis 6 04 Ontslag 7 05 Broers en zussen 8 06
Nadere informatieAmbulante hysteroscopie
info voor patiënten Ambulante hysteroscopie Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een ambulante hysteroscopie?... 04 03 Waarom een ambulante hysteroscopie?... 05 04 Het onderzoek... 06 05 Na het onderzoek...
Nadere informatiemetabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers
metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers 01. Wat is het Intern Liaisonteam Geriatrie ()? Om de zorg voor ouderen op alle diensten
Nadere informatieEndonasale sinuschirurgie (FESS)
info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS) 01. Endonasale sinuschirurgie (FESS) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een operatie van de sinussen te ondergaan in het UZ Gent. De
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN PIPAC VERNEVELING VAN CHEMOTHERAPIE IN DE BUIKHOLTE
INFO VOOR PATIËNTEN PIPAC VERNEVELING VAN CHEMOTHERAPIE IN DE BUIKHOLTE INHOUD 01 Inleiding 4 02 Behandeling met PIPAC 4 03 Verloop van de behandeling 5 04 Kosten 5 05 Contact 6 4 / 01 INLEIDING U wordt
Nadere informatieRaf gaat een kijkje nemen in het Brandwondencentrum
info voor kinderen die op bezoek komen kritieke diensten Raf gaat een kijkje nemen in het Brandwondencentrum Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom jij iemand bezoeken in
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor de ouders Downsyndroomscreening
man, vrouw en kind info voor de ouders Downsyndroomscreening 01. Wat is het syndroom van Down? Het syndroom van Down (trisomie 21) is een afwijking in het erfelijk materiaal van de baby (de chromosomen).
Nadere informatieIntensieve Zorgen aan pasgeborenen.
info voor kinderen die op bezoek komen man, vrouw en kind Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom
Nadere informatieinfo voor de patiënt Echocardiografie
info voor de patiënt Echocardiografie Inhoud 01 Wat is een echocardiografie?... 04 02 Soorten echocardiografie... 09 01. Wat is een echocardiografie? Bij een echografie worden ultrageluidsgolven gebruikt
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor patiënten Operatieve hysteroscopie
man, vrouw en kind info voor patiënten Operatieve hysteroscopie Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een hysteroscopie?... 04 03 Waarom een operatieve hysteroscopie?... 05 04 De ingreep... 06 05 Na de ingreep...
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS
INFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Wat doen we? 4 03 Onderzoeken 5 04 Praktisch 5 05 Onthaal 6 06 Opname en verblijf 6 07 Wat brengt u mee bij opname? 7 08 Vervoer
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN UV CROSS- LINKING
INFO VOOR PATIËNTEN UV CROSS- LINKING INHOUD 01 Inleiding 4 02 Diagnose 4 03 Behandeling 5 04 Voor de behandeling 5 05 Verloop van de behandeling 6 06 Na de behandeling 7 07 Leefregels 7 08 Medicatie
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN CARDIOVERSIE
INFO VOOR PATIËNTEN CARDIOVERSIE INHOUD 01 Wat is een cardioversie? 4 02 Voorbereiding 5 03 Verloop 11 04 Na de cardioversie 12 05 Risico s 13 4 / 01 WAT IS EEN CARDIOVERSIE? Een elektrische cardioversie
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN BLAASFUNCTIE- ONDERZOEK
INFO VOOR PATIËNTEN BLAASFUNCTIE- ONDERZOEK INHOUD 01 Blaasfunctieonderzoek 4 02 Voorbereiding 4 03 Onderzoek 5 04 Nazorg 6 05 Bijwerkingen 6 06 Praktisch 7 07 Samenvatting 7 4 / 01 BLAASFUNCTIEONDERZOEK
Nadere informatieERCP Endoscopisch onderzoek van de galwegen en pancreas
info voor patiënten ERCP Endoscopisch onderzoek van de galwegen en pancreas Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een ERCP?... 04 03 Welke voorbereiding is nodig?... 05 04 Hoe verloopt het onderzoek?...
Nadere informatieHypospadie Hoe zorgt u voor uw kind na de ingreep?
info voor ouders man, vrouw en kind Hypospadie Hoe zorgt u voor uw kind na de ingreep? Hypospadie - hoe zorgt u voor uw kind na de ingreep? Onmiddellijk na de operatie In de meeste gevallen mag uw kind
Nadere informatieColoscopie onder lichte sedatie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Coloscopie onder lichte sedatie Voorbereiding met Laxoberon en Moviprep 01. Afspraak U kreeg zonet in onze polikliniek een afspraak voor een coloscopie
Nadere informatieinfo voor patiënten bloed, ademhaling & spijsvertering Leverbiopsie
info voor patiënten bloed, ademhaling & spijsvertering Leverbiopsie Leverbiopsie In overleg met uw behandelende arts werd een leverbiopsie vastgelegd. Deze brochure geeft u informatie over dit onderzoek.
Nadere informatieinfo voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Diabolo s of trommelvliesbuisjes
info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Diabolo s of trommelvliesbuisjes Diabolo s of trommelvliesbuisjes In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten om uw kind een ooroperatie (= plaatsen
Nadere informatieINHOUD. 01 Inleiding 4 02 Voorbereiding 4 03 Aandachtspunten 6 04 Kleding 6 05 Het onderzoek 6 06 Wachttijden 7 07 Diagnose 7 08 Kostprijs/betaling 7
CT-ONDERZOEK INHOUD 01 Inleiding 4 02 Voorbereiding 4 03 Aandachtspunten 6 04 Kleding 6 05 Het onderzoek 6 06 Wachttijden 7 07 Diagnose 7 08 Kostprijs/betaling 7 4 / 01 INLEIDING Uw arts heeft u voor
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN BEHANDELING MET Y-90 MICROSFEREN
INFO VOOR PATIËNTEN BEHANDELING MET Y-90 MICROSFEREN INHOUD 01 Inleiding 4 02 Wat zijn Yttrium-microsferen? 4 03 Toediening 4 04 Voorbereiding 5 05 Verloop van de behandeling 6 06 Voor- en nadelen van
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN EN MANTELZORGERS GEHEUGENPROBLEMEN BIJ OUDEREN BEGELEIDING VAN PATIËNTEN EN MANTELZORGERS
INFO VOOR PATIËNTEN EN MANTELZORGERS GEHEUGENPROBLEMEN BIJ OUDEREN BEGELEIDING VAN PATIËNTEN EN MANTELZORGERS Laura Van Biervliet, LUCA 2012 INHOUD 01 Begeleidingsprogramma 4 02 Opvolging 5 03 Praktisch
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN KEGELVORMIG HOORNVLIES KERATOCONUS
INFO VOOR PATIËNTEN KEGELVORMIG HOORNVLIES KERATOCONUS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Diagnose 5 03 Klachten 5 04 Behandeling 6 05 Hoornvliestransplantatie 7 06 Meer info 7 4 / 01 INLEIDING Deze brochure geeft
Nadere informatieinfo voor patiënten Behandeling met radioactief samarium (Quadramet )
info voor patiënten Behandeling met radioactief samarium (Quadramet ) Inhoud 01 Inleiding 04 02 Wat is Quadramet? 04 03 Voorbereiding 05 04 Verloop van de behandeling 06 05 Resultaten 07 06 Mtregelen
Nadere informatieinfo voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart
info voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart Inhoud 01 Opgroeien en zelfstandig worden... 04 02 Transitie, wat is dat?... 04 03 Transitie in het ziekenhuis... 04
Nadere informatieinfo voor patiënten EBUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de luchtpijp
info voor patiënten EBUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de luchtpijp Inhoud 01 Afspraak... 04 02 Wat is een EBUS?... 05 03 Waarom een EBUS?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop...
Nadere informatiehoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS)
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS) 01. Endonasale sinuschirurgie (FESS) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een operatie van de sinussen te
Nadere informatie7,4. Werkstuk door een scholier 1906 woorden 23 juni keer beoordeeld. Inleiding
Werkstuk door een scholier 1906 woorden 23 juni 2001 7,4 71 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Dit werkstuk gaat over depressie. Dit vonden we een interessant onderwerp, omdat het tegenwoordig veel voorkomt
Nadere informatiePlexusverdoving voor operaties aan schouder, arm of hand Anesthesie. Patiënteninformatie
Plexusverdoving voor operaties aan schouder, arm of hand Anesthesie Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 2. Wat is een plexusverdoving?... 4 3. Hoe verloopt een plexusverdoving?... 5 4. Veel
Nadere informatieRadiosynovior thesis
info voor patiënten Radiosynovior thesis Inhoud 01 Inleiding 04 02 Radiosynoviorthesis 04 03 Hoe verloopt deze behandeling? 05 04 Mtregelen na de behandeling 06 05 Resultaten 07 06 Vragen? 07 01. Inleiding
Nadere informatieVerpleegafdeling. Algemene en hepatobiliaire heelkunde Gastro-intestinale heelkunde. info voor de patiënt en de bezoeker
info voor de patiënt en de bezoeker bloed, ademhaling & spijsvertering Verpleegafdeling Algemene en hepatobiliaire heelkunde Gastro-intestinale heelkunde Verpleegafdeling Voorstelling De verpleegafdeling
Nadere informatieTrommelvliessluiting en/of herstel van de gehoorbeentjesketen
info voor patiënten Trommelvliessluiting en/of herstel van de gehoorbeentjesketen 01. Inleiding In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten een ooroperatie te ondergaan op de afdeling Neus-, keel-
Nadere informatieHet sterven nabij Informatie over het levenseinde
info voor naasten Het sterven nabij Informatie over het levenseinde Inhoud 01 Inleiding 03 02 Veranderingen 03 03 Het overlijden 05 04 Na het overlijden 06 04 Vragen? 06 05 Meer lezen 06 01. Inleiding
Nadere informatie