Samen werken aan gezondheid

Transcriptie

1 Samen werken aan gezondheid Overzicht dienstverlening GGD Groningen

2 Inhoudsopgave Inleiding Jeugdgezondheidszorg 0-18 jarigen (JGZ) Basispakket JGZ individueel Neonatale gehoorscreening Neonatale hielprikscreening Huisbezoek bij geboorte Contactmomenten tot 18 jaar Extra contactmoment(en) Inloopspreekuren Telefonische advisering Basispakket JGZ Collectief Groepsconsulten Groeps- en themabijeenkomsten Samenwerken Onderzoek en advisering voor beleid Aanvullend volume basispakket - gemeente specifieke taken Aanvullend preventief pakket - gemeente specifieke taken Consultatieteam Pesten Gezonde school Instroom nieuwkomers Moeders informeren moeders Pedagogische gezinsondersteuning Plezier op school Prenatale voorlichting en zorg Prenatale zorg - huisbezoek Prenatale zorg - opzetten multidisciplinaire ketenaanpak Preventieve logopedie Stevig Ouderschap Telefonische advisering - jeugdhulp Training Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) - Toeleiding e.d Vroeg Erbij Team, expertiseteam integrale vroeghulp Zorg voor Jeugd - Applicatiebeheer Rijksvaccinatieprogramma Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) OGGz - collectieve taken OGGz - gemeente specifieke taken

3 3. Specialistische zorg en veiligheid Infectieziektebestrijding Seksuele gezondheid Seksuele gezondheid - spreekuren Seksuele gezondheid - collectieve preventie en voorlichting Tuberculosebestrijding Forensische geneeskunde Lijkschouw Forensisch medisch onderzoek Letselbeschrijving en -rapportage Medische Arrestantenzorg Reizigersadvisering Medische Milieukunde Gezondheidskundig Advies Gevaarlijke Stoffen (GAGS) Technische hygiëne inspectie Inspecties kinderopvang Inspecties bedrijven die tattoeëren, piercen en permanente make-up aanbrengen Inspectie schepen Hygiëne advies seksbedrijven Inspectie asielzoekerscentra Overige inspecties Toezicht Wmo en toezicht calamiteiten en geweld Publieke Gezondheid Asielzoekers GGD als crisisdienst Gezondheid algemeen Advisering Publieke Gezondheid Gezondheidsbevordering Epidemiologie Gezondheid in de Omgevingswet Bijlage 1 - Toelichting individuele contactmomenten tot 18 jaar Bijlage 2 - Vaccinatieschema Rijksvaccinatie programma

4 S a m e n w e r k e n a a n g e z o n d h e i d Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) OGGz - collectieve taken Jeugdgezondheidszorg 0-18 jarigen (JGZ) OGGz - gemeente specifieke taken Basispakket JGZ individueel Neonatale gehoorscreening Neonatale hielprikscreening Huisbezoek bij geboorte Contactmomenten tot 18 jaar Extra contactmoment(en) Inloopspreekuren Telefonische advisering Basispakket JGZ Collectief Groepsconsulten Groeps- en themabijeenkomsten Samenwerken Onderzoek en advisering voor beleid Aanvullend volume basispakket - gemeente specifieke taken Aanvullend preventief pakket - gemeente specifieke taken Instroom nieuwkomers Moeders informeren moeders Pedagogische gezinsondersteuning Plezier op school Prenatale voorlichting en zorg Preventieve logopedie Stevig Ouderschap Prenatale zorg - huisbezoek Prenatale zorg - opzetten multidisciplinaire ketenaanpak Telefonische advisering - jeugdhulp Training Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) - Toeleiding e.d. Vroeg Erbij Team, expertiseteam integrale vroeghulp Consultatieteam Pesten Zorg voor Jeugd - Applicatiebeheer Gezonde school 4 Rijksvaccinatieprogramma

5 Gezondheid algemeen Advisering Publieke Gezondheid Specialistische zorg en veiligheid Gezondheidsbevordering Epidemiologie Infectieziektebestrijding Gezondheid in de Omgevingswet Seksuele gezondheid Spreekuren Collectieve preventie en voorlichting Tuberculosebestrijding Forensische geneeskunde Lijkschouw Forensisch medisch onderzoek Letselbeschrijving en -rapportage Medische arrestantenzorg Reizigersadvisering Medische milieukunde GAGS Technische hygiëne inspectie Inspecties kinderopvang Inspecties bedrijven die tatoeëren, piercen en premanente make-up aanbrengen Inspectie schepen Hygiëne advies seksbedrijven Inspectie asielzoekerscentrum Toezicht Wmo en toezicht calamiteiten en geweld Overige inspecties Publieke gezondheid asielzoekers GGD als crisisdienst 5

6

7 Inleiding Beste lezer, Om u een goed beeld te geven van onze activiteiten hebben wij een overzicht gemaakt van onze producten en diensten. Dit overzicht is bedoeld als basis voor uw gesprekken met GGD Groningen over de invulling van gemeentelijke wensen en behoeften inzake publieke gezondheidszorg. Vanaf 2018 zullen wij met elke gemeente jaarlijks een dienstverleningsovereenkomst afsluiten. Doel daarvan is te komen tot dienstverlening op maat. Het voorliggende overzicht vormt een goede basis voor het gesprek daarover. Ons doel is steeds tot co-creatie te komen, afgestemd op de behoeften van de afzonderlijke gemeenten. Wat doet GGD Groningen? Namens alle Groninger gemeenten voeren wij taken uit op het gebied van collectieve preventie en publieke gezondheid. Zowel wettelijke als niet-wettelijke taken, op regionaal en gemeentelijk niveau. Dagelijks werken ruim 450 medewerkers aan de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van alle inwoners van de provincie Groningen. Wij werken veel samen, zowel binnen de GGD als met externe partners. Dit doen we zoveel mogelijk lokaal, dus dichtbij. GGD Groningen vervult een centrale rol binnen de jeugdgezondheidszorg. Voor gemeenten, zorg- en onderwijsinstellingen zijn wij tevens een vraagbaak voor informatie over leefwijze, gezondheid en zorg. Zo ondersteunen wij scholen door middel van een structureel schoolgezondheidsbeleid met de methodiek Gezonde School. GGD Groningen geeft ook reisvaccinaties en adviseert hierover. En we doen nog veel meer. 7

8 Gemeenten en GGD Groningen Wij helpen gemeenten een dagelijkse leefomgeving te realiseren die gezonder en veiliger is. Een omgeving die uitnodigt tot bewegen en die kans biedt op zelfredzaamheid en participatie. De couleur locale staat hierbij centraal. Het aanbod van onze producten en diensten is divers en uitgebreid. Veel van onze diensten hebben raakvlakken met elkaar en met verschillende maatschappelijke domeinen. Zo is bijvoorbeeld gezondheidsbevordering een thema binnen de jeugdgezondheidszorg, bij volwassenen en specifiek ook bij asielzoekers en statushouders. Gezondheid overstijgt het fysieke, lichamelijke aspect. Ook werk, sociale vaardigheden en mentaal welbevinden staan hiermee in directe verbinding. Positieve gezondheid, het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren, is hierbij ons uitgangspunt. Graag gaan wij het gesprek met u aan over mogelijkheden tot ondersteuning, samenwerking en co-creatie. Groningen, najaar 2017 Jos Rietveld Directeur Publieke Gezondheid 8

9 9

10

11 Jeugdgezondheidszorg 1 GGD Groningen is in de gehele provincie actief op het gebied van de jeugdgezondheidszorg (JGZ). De focus ligt op preventie van gezondheidsproblemen. JGZ-medewerkers voeren onder andere het Basispakket JGZ uit, dat wettelijk is vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid en het Besluit Publieke Gezondheid. 11

12 Kracht van JGZ JGZ heeft een unieke positie in de gezondheidszorg, omdat JGZ als enige partij vrijwel alle jeugdigen 0-18 jaar in beeld heeft en over een langere periode laagdrempelige, preventieve zorg aanbiedt. JGZ draagt eraan bij dat kinderen zich goed kunnen ontwikkelen en dat ze gezond en veilig opgroeien. Het doel hiervan is het normaliseren en het bevorderen van de eigen kracht van gezinnen en jongeren. Door vroegtijdig te signaleren, aan te geven wat tot de normale ontwikkeling behoort en de eigen kracht van jeugdigen en gezinnen te versterken, draagt JGZ bij aan het voorkomen van (grotere) problemen waardoor zwaardere vormen van zorg minder nodig zijn. Zo kunnen jeugdigen en gezinnen snel de juiste ondersteuning en passende zorg krijgen. Basispakket jeugdgezondheidszorg (JGZ) Elk gezin en iedere jeugdige krijgt in Nederland een pakket aan preventieve gezondheidszorg aangeboden. Wat dit inhoudt staat in het Basispakket JGZ. JGZ screent, volgt en beoordeelt systematisch de gezondheid en ontwikkeling. Daarnaast ondersteunt en begeleidt JGZ ouders bij het opgroeien en opvoeden van jeugdigen, geeft preventieve voorlichting en advies. Doordat JGZ-professionals op die manier gezondheid verbinden met de sociale context van jeugdigen en ouders, hebben zij een sterk signalerende functie: indien nodig, schakelen zij de juiste zorg of hulp in. Om deze taken goed te kunnen uitvoeren, werken JGZ-professionals intensief samen met andere partijen, bijvoorbeeld binnen de jeugdhulpverlening en adviseren zij over collectieve maatregelen. Landelijk Professioneel Kader (LPK) Per 1 januari 2016 is het Landelijk Professioneel Kader (LPK) voor JGZ van kracht en vervangt deze de Richtlijn Contactmomenten JGZ In het LPK wordt de uitvoering van het Basispakket JGZ, zoals beschreven in de Wet Publieke Gezondheid, uitgewerkt. Het LPK biedt ruimte aan een meer flexibele uitvoering van het Basispakket JGZ. Hierdoor kan JGZ goed aansluiten op de behoeften en mogelijkheden van jeugdigen en hun ouders. Zo biedt JGZ zorg op maat. 12

13 Contactmomenten Het LPK beschrijft de JGZ-contactmomenten voor de verschillende ontwikkelings- c.q. leeftijdsfasen, rekening houdend met de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma en landelijke professionele richtlijnen. Samen bieden deze contactmomenten doorlopende, samenhangende en onderbouwde preventieve gezondheidszorg. Zie bijlage 1: Toelichting JGZ contactmomenten tot 18 jaar voor nadere toelichting op de invulling van de contactmomenten. Het uitgangspunt is dat alle contactmomenten uit het LPK aan iedere jeugdige worden aangeboden, maar in overleg met ouders kan van het schema worden afgeweken. Dat is een professionele afweging die door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige gemaakt wordt in overleg met de jongere en/of zijn ouders. Als het goed gaat met de jeugdige en het gezin, is minder contact mogelijk. Wanneer nodig kan JGZ meer ondersteuning bieden. Onder momenten van contact worden alle vormen van persoonlijk contact verstaan: face-to-face, telefonisch, e-consult, groepsconsult en/of observatie. JGZ-professionals kijken samen met ouders/jeugdigen naar ondersteuningsbehoeften en naar invulling, vorm en frequentie van JGZ-contacten. Doordat de LPK deze flexibiliteit biedt, is het een mooi instrument om te kijken hoe JGZ beter kan aansluiten op de leefwereld van gezinnen, op veranderende vragen en wensen van ouders en kinderen en op de nieuwe visie van positieve gezondheid. Naast de individuele contactmomenten zijn ook de collectieve, preventieve activiteiten beschreven in het LPK. Met thema s als ouderschap, hechting en weerbaarheid werkt GGD Groningen preventief aan problemen als kindermishandeling, armoede en schoolverzuim. Samenwerking Het begeleiden van ouders en opvoeders, onder meer via individuele afspraken op het consultatiebureau en collectieve begeleiding op scholen (primair, voortgezet en speciaal onderwijs), is een belangrijk onderdeel van JGZ. De samenwerking met gemeenten en andere partijen is hierbij cruciaal. Afhankelijk van de lokale setting werkt JGZ intensief samen met of als onderdeel van een Centrum voor Jeugd en Gezin, lokaal sociaal team of WIJ-team. Per gemeente kunnen afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld hoe de zorg van JGZ het beste kan aansluiten op de keten of bij welke multidisciplinaire overleggen met sociale teams, scholen en andere ketenpartners JGZ aanwezig is. 13

14 Advisering voor beleid Het geven van advies over (jeugd)beleid is een belangrijke taak van JGZ. Deze adviesfunctie is opgenomen in het Basispakket JGZ. Door haar contactmomenten met vrijwel alle jeugdigen in de provincie Groningen, beschikt JGZ over een enorme hoeveelheid informatie over gezondheid en welzijn. Op basis van informatie, verkregen uit individuele contacten, adviseert JGZ over een collectieve aanpak. De informatie kan, naast overige databronnen, gebruikt worden voor beleidsontwikkeling op lokaal (gemeente en anderen zoals scholen) en landelijk niveau. Voor de volumebepaling van onze diensten binnen het Basispakket JGZ is rekening gehouden met de volgende verdeling: met 80% van de jeugdigen gaat het goed. We gaan ervan uit dat deze doelgroep weinig tot geen aanvullende ondersteuning nodig heeft vanuit de jeugdgezondheidszorg. Die ondersteuning is er voor de overige 20%, de jeugdigen die meer aandacht nodig hebben. Voor hen worden de extra individuele contactmomenten en de activiteiten die vallen binnen de kerntaak Samenwerken uitgevoerd. Aanvullend Volume Basispakket Zoals hierboven is toegelicht, beschrijft het LPK het totaalpakket van contactmomenten, contactmomenten op indicatie, samenwerking en aanwezigheid in de keten en advisering voor beleid. Het kan zijn dat in een gemeente behoefte is aan extra inzet van JGZ, doordat meer dan 20% van de jeugdigen in deze gemeente extra aandacht behoeft of omdat de gemeente extra aandacht wil besteden aan bepaalde speerpunten of doelgroepen. In die gevallen is het mogelijk om extra volume af te nemen van de producten en diensten in het Basispakket JGZ. Denk hierbij aan extra inzet voor individuele contactmomenten, extra inloopspreekuren of extra samenwerkingsoverleggen. 14

15 Aanvullend Preventief Pakket Het grootste deel van de taken die JGZ uitvoert, is voor alle kinderen, jongeren en ouders in de provincie Groningen hetzelfde. Bijvoorbeeld de screeningen en de inentingen volgens het Rijksvaccinatieprogramma. Er is ook een deel dat lokaal bepaald wordt: het Aanvullend Preventief Pakket. Dit pakket bestaat onder meer uit programma s en bijeenkomsten. Aanvullend op het Basispakket JGZ kan dit door een gemeente worden afgenomen; per gemeente kan de behoefte aan en de vraag naar de JGZ-dienstverlening immers verschillen. De aansluiting op het sociaal domein, de contacten met het onderwijs en de eerstelijns gezondheidszorg bijvoorbeeld, vragen om een gebiedsgerichte aanpak. JGZ kan gemeenten adviseren over een Aanvullend Preventief Pakket dat past bij de couleur locale van de gemeente. Rijksvaccinatieprogramma Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) valt niet onder het Basispakket JGZ, maar deze zijn wel aan elkaar verbonden. Het RVP wordt net als het Basispakket JGZ aan alle jeugdigen aangeboden. De uitvoering van de vaccinaties vindt vaak ook gelijktijdig plaats met een contactmoment uit het LPK of tijdens een groepsvaccinatie. Ruimte voor couleur locale De samenstelling van het Basispakket JGZ is voor iedere gemeente gelijk, maar binnen de taken en wettelijke kaders kan JGZ tegemoetkomen aan de lokale situatie van een gemeente door bijvoorbeeld afspraken te maken over prioritering van specifieke doelgroepen en speerpunten en over de aansluiting van JGZ bij het sociaal domein. Daarnaast heeft iedere gemeente de mogelijkheid om gebruik te maken van het Aanvullend Volume Basis pakket of een onderdeel van het Aanvullend Preventief Pakket, passend bij de wensen van een gemeente. 15

16 1.1. Basispakket JGZ individueel Neonatale gehoorscreening Een screening bij pasgeborenen om gehoorverlies vroegtijdig te signaleren. Wat willen we bereiken? Voorkomen van achterstand in de (spraak-taal)ontwikkeling van kinderen door het vroegtijdig opsporen van gehoorverlies. Voor wie doen we het? Alle pasgeborenen die in de provincie Groningen wonen, met uitzondering van de pasgeborenen die op een Neonatale Intensive Care Unit (NICU) liggen. Zij krijgen de screening vanuit het ziekenhuis aangeboden. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals bieden alle pasgeborenen tussen de vierde en zevende dag na de geboorte een gehoorscreening aan. Wanneer de uitslag van de screening onvoldoende is, vindt een tweede en zo nodig een derde screening plaats. Bij een onvoldoende gehoorscreening verwijzen we door naar een audiologisch centrum voor nader onderzoek. Wat bereiken we daarmee? Gehoorafwijkingen zijn tijdig gesignaleerd. Zo nodig is doorverwezen, waardoor achterstand in spraak-taalontwikkeling wordt voorkomen. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde screeningen Aantal uitgevoerde tweede screeningen Aantal uitgevoerde derde screeningen Aantal verwijzingen naar het audiologisch centrum Wie hebben we hiervoor nodig? Screeners Coördinatoren Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 16

17 Neonatale hielprikscreening Een screening bij pasgeboren kinderen voor het opsporen van een aantal behandelbare ernstige (veelal) erfelijke aandoeningen. Wat willen we bereiken? Tijdig opsporen van negentien stofwisselingsziekten en twee andere aangeboren afwijkingen waardoor behandeling tijdig kan starten en ernstige gevolgen (grotendeels) worden voorkomen. Voor wie doen we het? Alle pasgeborenen die in de provincie Groningen wonen, met uitzondering van de pasgeborenen die langer dan 72 uur in het ziekenhuis liggen. Zij krijgen de hielprikscreening vanuit het ziekenhuis aangeboden. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals bieden alle pasgeborenen tussen de vierde en de zevende dag na de geboorte een hielprik aan. Zij voeren ook de bloedafname uit. Zo nodig (onvoldoende vulling, onbetrouwbaar materiaal, uitslag niet conclusief) wordt er een tweede hielprik uitgevoerd. Wat bereiken we daarmee? Ernstige, zeldzame aangeboren afwijkingen zijn tijdig gesignaleerd, waardoor vroegtijdig juiste hulp geboden is. Hierdoor zijn ernstige gevolgen van deze afwijkingen beperkt. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde hielprikscreeningen Aantal uitgevoerde herhalingen van hielprikscreeningen Wie hebben we hiervoor nodig? Screeners Coördinatoren Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering vanuit het RIVM per uitgevoerde hielprikscreening. Contact Regiomanager 17

18 Huisbezoek bij geboorte Een huisbezoek waarin kennismaking met de JGZ, het bieden van (anticiperende) voorlichting en vroegtijdige signalering centraal staan. Wat willen we bereiken? Het gezin kennis laten maken met het aanbod van de Jeugdgezondheidszorg van GGD Groningen en het starten van de begeleidingsrelatie. Vroegtijdig ontwikkelingsstoornissen, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedvragen en -problemen opsporen door volgen de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen. Met preventieve voorlichting, advies en ondersteuning de gevolgen van gesignaleerde vragen, stoornissen of problemen minimaliseren/normaliseren. Waar nodig jeugdigen en ouders toeleiden naar de juiste zorg- of hulpverlening. Voor wie doen we het? Alle pasgeborenen die in de provincie Groningen wonen en hun ouders. 18

19 Wat gaan we daarvoor doen? Na de geboorte van het kind nemen onze professionals contact op met de ouders om een afspraak te maken voor het geboortehuisbezoek. Tijdens het huisbezoek verstrekken onze professionals informatie over de diensten van de Jeugdgezondheidszorg van GGD Groningen en: nemen een algemene anamnese af monitoren de draaglast en draagkracht van ouders meten factoren die de gezondheid van de pasgeborene bevorderen of bedreigen bieden preventie in de vorm van het geven van voorlichting en gericht individueel advies over gezond en veilig opgroeien geven individuele begeleiding en eventuele toeleiding naar passende zorg- of hulpverlening maken afspraken met ouders over de wijze waarop zij gebruik willen maken van het aanbod van de JGZ. Wat bereiken we daarmee? Eventuele afwijkende ontwikkelingen en problemen zijn gesignaleerd en zo nodig zijn interventies ingezet. Zo worden de gevolgen van gesignaleerde stoornissen of problemen geminimaliseerd. GZ professionals hebben met ouders de ondersteuningsbehoefte, vorm en frequentie afgestemd om zorg op maat te bieden. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde huisbezoek bij geboorte Aantal toeleidingen n.a.v. huisbezoek bij geboorte Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 19

20 Contactmomenten tot 18 jaar Contactmomenten voor jeugdigen van 3 weken tot 18 jaar, waarin systematische monitoring, screening en signalering van de ontwikkeling van de jeugdige en advisering hierover centraal staan. Wat willen we bereiken? Vroegtijdig ontwikkelingsstoornissen, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedvragen en -problemen opsporen door volgen de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen. Met preventieve voorlichting, advies en ondersteuning de gevolgen van gesignaleerde vragen, stoornissen of problemen minimaliseren/normaliseren. Waar nodig jeugdigen en ouders toeleiden naar de juiste zorg- of hulpverlening. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen van 3 weken tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn en hun ouders. Wat gaan we daarvoor doen? Contactmomenten voor jeugdigen van 3 weken tot 18 jaar, waarin de volgende kerntaken centraal staan: het op systematische wijze volgen van de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongeren het beoordelen van de ontwikkeling in relatie tot de sociale, pedagogische en fysieke omgeving van de kinderen en jongeren en het gezin waarin ze opgroeien het tijdig signaleren van problemen en vroegtijdig opsporen van specifieke stoornissen het versterken van de eigen kracht ouders/jongeren door het geven van preventieve voorlichting, advies, instructie en kortdurende, laagdrempelige begeleiding het ontzorgen en normaliseren door het geven van voorlichting, advies en ondersteuning het inschatten van de zorgbehoefte en zo nodig direct toe te leiden naar de juiste zorg monitoring van (bijna) alle jeugdigen, ook na toeleiding naar ketenpartners. Voor alle contactmomenten is het van belang om te beoordelen in welke vorm ze moeten worden aangeboden. Dat is een professionele afweging die door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige gemaakt wordt in overleg met de jongere en/of zijn ouders. (zie bijlage 1: Toelichting JGZ contactmomenten tot 18 jaar voor nadere toelichting op de invulling van de contactmomenten.) 20

21 Wat bereiken we daarmee? Alle inwoners van Nederland hebben 1 jaar van hun gezonde levensverwachting te danken aan de JGZ 1. Jeugdigen en hun ouders worden om die reden uitgenodigd voor de dertien individuele contactmomenten op vaste leeftijden. Van de verschenen jeugdigen zijn de afwijkende ontwikkelingen gesignaleerd en zijn zo nodig interventies ingezet of is doorverwezen. Van meer dan 40 interventies (vaccinaties, screeningen en adviezen) is de effectiviteit aangetoond 2,3. De baten van de screeningen en onderzoeken (hielprik, oogafwijkingen, gehoorstoornissen, hartafwijkingen, heupafwijkingen, spraak-taal ontwikkeling en indaling testikels) blijken ruim op te wegen tegen de kosten van de totale JGZ. Iedere euro die jaarlijks in de JGZ wordt geïnvesteerd levert elf euro op 1. 1 Kosteneffectiviteit van de jeugdgezondheidszorg, Verdonck, Kloosters en associates in opdracht van Actiz, Effectieve onderdelen van Basistakenpakket, Verloove, Van horick& Reijneveld, Een beknopte evaluatie van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg, Deurloo, van Rooijen, Beckers, Dunnink, Verkerk, in opdracht van het ministerie van VWS, 2012 Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde contactmomenten per leeftijd Aantal en type toeleidingen n.a.v. contactmomenten Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Doktersassistenten Consultatiebureau-assistenten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 21

22 Extra contactmoment(en) Een individueel extra contactmoment voor jeugdigen tot 18 jaar waarin zorgen of vragen worden opgepakt naar aanleiding van een screening of analyse van de situatie van de jeugdige. Wat willen we bereiken? Vroegtijdig ontwikkelingsstoornissen, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedvragen en -problemen opsporen door volgen de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen. Met preventieve voorlichting, advies en ondersteuning de gevolgen van gesignaleerde vragen, stoornissen of problemen minimaliseren/normaliseren. Waar nodig jeugdigen en ouders toeleiden naar de juiste zorg- of hulpverlening. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn en hun ouders. Wat gaan we daarvoor doen? Op ieder moment kan het noodzakelijk zijn om jeugdigen een of meerdere* extra contactmomenten, op locatie of thuis, aan te bieden. Dit kan variëren van een lichamelijke screening tot een consult over psychosociale problematiek of (het vermoeden van) multiproblematiek van de jeugdige. In dit laatste geval wordt de balans tussen draagkracht en draaglast opgemaakt. Onze professional kijkt samen met de ouder of met extra advies, voorlichting en ondersteuning de problematiek genormaliseerd kan worden of dat toeleiding naar jeugdhulp passend is. * In totaal kunnen er per kind maximaal 5 extra contactmomenten plaatsvinden. 22

23 Wat bereiken we daarmee? Afwijkende ontwikkelingen en problemen zijn gesignaleerd en geanalyseerd. Waar mogelijk zijn deze geminimaliseerd of genormaliseerd. Zo niet is er zicht op welke aanvullende hulp nodig is en is hier naar toegeleid. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde extra contactmomenten Aantal en type toeleidingen n.a.v. contactmomenten Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Doktersassistenten Consultatiebureau-assistenten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijke Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 23

24 Inloopspreekuren Een open spreekuur voor vragen van jeugdigen tot 18 jaar en hun ouders over opvoeden, opgroeien en gezondheid. Wat willen we bereiken? Vroegtijdig ontwikkelingsstoornissen, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedvragen en -problemen opsporen door volgen de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen. Met preventieve voorlichting, advies en ondersteuning de gevolgen van gesignaleerde vragen, stoornissen of problemen minimaliseren/normaliseren. Waar nodig jeugdigen en ouders toeleiden naar de juiste zorg- of hulpverlening. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn en hun ouders. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals organiseren een inloopspreekuur op locatie door jeugdverpleegkundige en/of jeugdarts. Jeugdigen en ouders kunnen hier terecht met vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid. De frequentie wordt afgestemd op de lokale behoefte. Wat bereiken we daarmee? Jeugdigen en ouders die gebruikmaken van het inloopspreekuur krijgen laagdrempelig antwoord op hun vragen. Afwijkende ontwikkelingen en problemen zijn gesignaleerd. Zo nodig krijgen zij een of meerdere extra contactmomenten aangeboden. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde inloopspreekuren Aantal deelnemers Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 24

25 Telefonische advisering Een dienst waar jeugdigen, ouders en professionals telefonisch, per en social media terecht kunnen met vragen over opvoeden, opgroeien, gezondheid, ontwikkeling en ouderschap. Wat willen we bereiken? Goede, laagdrempelige bereikbaarheid voor het beantwoorden van vragen van jeugdigen, ouders en professionals. Met preventieve voorlichting en advies de gevolgen van gesignaleerde vragen minimaliseren/normaliseren. Toeleiding naar juiste vorm van extra advies en zorg. Voor wie doen we het? Alle ouders en jeugdigen tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen of naar school gaan en professionals. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals, de jeugdverpleegkundigen van de Telefonische Advisering, zijn op werkdagen van 8.00 uur tot uur (tot 1 januari 2018 tot uur) bereikbaar via telefoon, en social media voor alle vragen rondom opvoeden, opgroeien, gezondheid ontwikkeling en ouderschap. Bij vragen die meer aandacht en / of een vervolg nodig hebben, maken onze professionals een afspraak met een GGD Groningen JGZ-medewerker voor persoonlijke begeleiding en ondersteuning. Of zij verwijzen door naar de CJG-locatie bij hen in de buurt voor verdere begeleiding als de vraag een onderwerp betreft dat buiten de JGZ valt. Wat bereiken we daarmee? Jeugdigen, ouders en professionals zijn snel en naar tevredenheid geholpen. Zij hebben een antwoord op hun vraag, hebben een afspraak bij of zijn verwezen naar het consultatiebureau, de CJGlocatie of andere hulpverlener bij hen in de buurt. Hoe gaan we dit meten? Aantal telefoongesprekken Aantal s Aantal gesprekken via social media Intercollegiale toetsing voor toezicht op kwaliteit van de advisering Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Stafverpleegkundigen Jeugdartsen Stafartsen Jeugdverpleegkundigen Telefonische Advisering Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid. Landelijk Professioneel Kader. De Telefonische Advisering is een onderdeel van de uitvoering van de Jeugdgezondheidszorg. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact

26 1.2. Basispakket JGZ Collectief Groepsconsulten Collectieve contactmomenten, waarin voorlichting, gezondheidscontroles en de behoefte van ouders centraal staan. Wat willen we bereiken? Educatie Ondersteuning Versterken van eigen kracht en het sociale netwerk Beoordeling van de gezondheid van de baby of jeugdige Voor wie doen we het? Ouders met een baby tot 1 jaar oud. Wat gaan we daarvoor doen? In sommige regio s worden groepsconsulten aangeboden via de Centering Parenting methode: De normale gezondheidscontroles van het consultatiebureau in het eerste levensjaar worden vervangen door de groepsbijeenkomsten. In de Centering Parenting bijeenkomsten staan vragen van ouders voorop. De groep wisselt ervaringen uit en ouders onderzoeken hun baby (gedeeltelijk) zelf. De professional stuurt licht en vult aan. 26

27 Wat bereiken we daarmee? Door uitwisselen van ervaringen in de groep wordt de sociale cohesie versterkt; ouders leren van elkaar en zoeken ook buiten de consulten om contact met elkaar. Door ervaringen met anderen te delen, hiervan te leren en meer betrokken te worden bij de gezondheid en ontwikkeling van de baby of jeugdige, wordt een goede en stevige basis gegeven aan de gezondheid van de baby of jeugdige en het ouderschap. Hoe gaan we dit meten? Opkomst groepsconsulten Tevredenheidsonderzoek onder ouders Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Consultatiebureau-assistenten of doktersassistenten De professionals die de Centering Parenting bijeenkomsten uitvoeren zijn geschoold volgens de methode Centering Parenting. Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 27

28 Groeps- en themabijeenkomsten Collectieve contactmomenten, waarin voorlichting en de behoefte van ouders centraal staan. Wat willen we bereiken? Educatie Ondersteuning Versterken van eigen kracht en het sociale netwerk Voor wie doen we het? Jeugdigen en hun ouders. Afhankelijk van de bijeenkomst hebben de jeugdigen één bepaalde leeftijd of kan de leeftijd van de jeugdigen verschillen. Wat gaan we daarvoor doen? Groepsbijeenkomsten: We bieden anticiperende voorlichting aan mensen die zichzelf opgeven om naar een groepsbijeenkomst te komen. De inhoud van het groepsbijeenkomst wordt bepaald door de vragen waarmee ouders komen. Themabijeenkomsten: We bieden selectieve preventie aan de mensen met een soortgelijke hulpvraag, die gericht zijn uitgenodigd voor een themabijeenkomst. Wat bereiken we daarmee? Jeugdigen en ouders zijn voorgelicht over voor hen relevante thema s. Ze zijn versterkt in hun eigen kracht. Door uitwisselen van ervaringen in de groep wordt de sociale cohesie versterkt; ouders leren van elkaar en zoeken ook buiten de bijeenkomsten om contact met elkaar. Door ervaringen met anderen te delen, hiervan te leren en meer betrokken te worden bij de gezondheid en ontwikkeling van de jeugdige, wordt een goede en stevige basis gegeven aan de gezondheid van de jeugdige en het ouderschap. Hoe gaan we dit meten? Opkomst groepsconsulten Tevredenheidsonderzoek onder ouders Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Consultatiebureau-assistenten of doktersassistenten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 28

29 Samenwerken Alle contactmomenten met ketenpartners, waar ouders en jeugdigen tot 18 jaar aan kunnen deelnemen, waarin de onderlinge zorg van het individuele kind wordt afgestemd. Contacten in het formele netwerk die erop gericht zijn om de samenwerking, toeleiding en signalering in de jeugdketen te verbeteren. Wat willen we bereiken? Een optimale samenwerking tussen onze professionals en ketenpartners binnen de formele netwerken, zoals de scholen, kinderdagverblijven en eerstelijns voorzieningen. Onze professionals hebben (bijna) alle jeugdigen in beeld, ook na toeleiding naar ketenpartners. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn en hun ouders. Alle ketenpartners werkzaam binnen de formele netwerken. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals betrekken ketenpartners uit het netwerk en zo nodig jeugdhulp wanneer er JGZ-overstijgende problematiek aanwezig is. Zij brengen actief casuïstiek in binnen multidisciplinaire overleggen. Daarnaast volgen onze professionals de jeugdigen na toeleiding tijdens de reguliere contactmomenten. Hierin betrekken zij de ouder en/of de jeugdige. De volgende activiteiten zijn onderdeel van deze kerntaak: deelname casuïstiekoverleg op individueel niveau met derden (in bijzijn van de ouder en/of de jeugdige) overleg met ketenpartners monitoren van verwijzingen; bij de ouder en/of de ketenpartner nagaan of zorg loopt en gezamenlijk nazorg afstemmen bij afschaling de ouder en de jeugdige toeleiden en doorleiden naar derden. Onze professionals zien en screenen (bijna) alle jeugdigen op vaste momenten, ze zijn in het beheer van longitudinale dossiers en hebben een integrale kijk op ontwikkeling en gezondheid van het kind. Daardoor kunnen onze professionals ketenpartners ondersteunen bij het signaleren van specifieke ziektebeelden of vermoedens van kindermishandeling. En kunnen ketenpartners casuïstiek voorleggen van specifieke/anonieme gevallen. De integrale kijk van GGD Groningen op ontwikkeling en gezondheid van een jeugdige in zijn omgeving, maakt onze rol effectief en ondersteunend. Wat bereiken we daarmee? Onze professionals zijn een spil binnen het (informele) wijknetwerk en een belangrijke ketenpartner. Dit leidt tot: Ondersteuning van ketenpartners bij het signaleren van specifieke ziektebeelden of vermoedens van kindermishandeling. Toeleiding van jeugdigen naar de juiste zorg- of hulpverlening. Kwalitatief goede samenwerking tussen GGD Groningen en haar formele netwerkpartners. 29

30 Hoe gaan we dit meten? Mate van tevredenheid opdrachtgever en ketenpartners over samenwerking, in onderling overleg af te stemmen hoe dit wordt geëvalueerd. Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Doktersassistenten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 30

31 Onderzoek en advisering voor beleid Het adviseren van gemeenten en ketenpartners in het kader van de gezondheid van jeugdigen. Wat willen we bereiken? Gericht en verdiepend adviseren aan gemeenten en ketenpartners in het kader van de gezondheid van jeugdigen, als input voor beleidsvorming op zowel lokaal, regionaal als landelijk niveau. Aansluiting op de wensen en behoeften van gemeenten en ketenpartners, met gevraagd en ongevraagd advies. Voor wie doen we het? Gemeenten en ketenpartners zoals scholen en kinderdagverblijven in de provincie Groningen. Wat gaan we daarvoor doen? De beleidsadviesrol van de JGZ is aanvullend op de rol die gemeenten hebben ten aanzien van (epidemiologisch) onderzoek en beleids - advisering. Onze professionals gebruiken informatie verkregen uit de individuele contacten op collectief niveau, beschikken over zowel kwantitatieve als kwalitatieve data en verzamelen deze data door - lopend (continue proces). Hierdoor kunnen zij informatie aanleveren die aanvullend en verdiepend is op bijvoorbeeld de Integrale Gezondheidsmonitor van de gemeente. Onderwerpen die we kunnen monitoren en waar advies op uitgebracht kan worden zijn onder andere: (over)gewicht middelengebruik psychosociale problematiek Wat bereiken we daarmee? Inhoudelijke en kwantitatieve rapportages in het kader van trendanalyses, adviezen gericht aan gemeenten en lokale ketenpartners zoals scholen en kinderdagverblijven, passend binnen de beschikbare middelen. Hoe gaan we dit meten? Mate van tevredenheid opdrachtgever en ketenpartners over samen - werking, in onderling overleg af te stemmen hoe dit wordt geëvalueerd. Wie hebben we hiervoor nodig? JGZ-medewerkers Epidemiologen Beleidsadviseurs Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Landelijk Professioneel Kader. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact Regiomanager 31

32 1.3. Gemeente specifieke taken - Aanvullend volume basispakket Het is mogelijk om extra volume af te nemen van de producten en diensten in het Basispakket JGZ. Denk hierbij aan extra inzet voor individuele contactmomenten, extra inloopspreekuren of extra samenwerkingsoverleggen. Wat willen we bereiken? Extra aandacht besteden aan door de gemeente benoemde speerpunten of risicogroepen. Voor wie doen we het? In overleg met gemeente te bepalen. Wat gaan we daarvoor doen? Voor de volumebepaling van onze diensten binnen het Basispakket JGZ is rekening gehouden met de volgende verdeling: met 80% van de jeugdigen gaat het goed. We gaan ervan uit dat deze doelgroep weinig tot geen aanvullende ondersteuning nodig heeft vanuit de jeugdgezondheidszorg. Die ondersteuning is er voor de overige 20%, de jeugdigen die meer aandacht nodig hebben. Voor hen worden de extra individuele contactmomenten en de activiteiten die vallen binnen de kerntaak Samenwerken uitgevoerd. Mogelijk heeft uw gemeente hier meer behoefte aan. Onze professionals kunnen u hierin adviseren. Kijk voor de verdere uitwerking bij het betreffende product uit het Basispakket JGZ, zie hoofdstuk 1.1 en 1.2. Wat bereiken we daarmee? Extra aandacht besteed aan door de gemeente benoemde speerpunten of risicogroepen. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. De prijs van het product fluctueert. Dit is namelijk afhankelijk van welke extra taken en hoeveel extra volume gemeenten willen. Contact Regiomanager 32

33 1.4. Gemeente specifieke taken - Aanvullend preventief pakket ConsultatieTeam Pesten Multidisciplinaire ondersteuning van leerkrachten, ouders en leerlingen bij de aanpak van pesten. Wat willen we bereiken? Pesten wordt effectief aangepakt, waardoor schadelijke gevolgen van pesten afnemen. Voor wie doen we het? Leerkrachten, ouders en leerlingen kunnen voor ondersteuning bij de aanpak van pesten het ConsultatieTeam Pesten inschakelen. Wat gaan we daarvoor doen? Intakegesprek met school en intake met slachtoffer en ouders om pestsituatie in kaart te brengen. Analyse van probleem d.m.v. vragenlijsten en observaties. Begeleiding door steungroepaanpak, gesprekken en coaching. Wat bereiken we daarmee? Schadelijke gevolgen van pesten zijn afgenomen. Minder kinderen worden gepest. Verbetering van groepsvorming. Er is een Kernteam Pesten ingesteld. Er is een Schoolveiligheidsbeleid geïmplementeerd. Hoe gaan we dit meten? Aantal kinderen verwezen naar ConsultatieTeam Pesten Tevredenheid betrokkenen over aanpak door middel van evaluatie Wie hebben we hiervoor nodig? Het ConsultatieTeam Pesten bestaat uit vertegenwoordigers van instellingen die samenwerken op het gebied van onderwijs, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg: een gz-psycholoog en een orthopedagoog/ generalist van CEDIN (educatieve dienstverlening), een jeugdverpleegkundige en een beleidsmedewerker van de GGD, een orthopedagoog van Jonx en een adviseur/trainer van MEE. Zij allen beschikken over specifieke expertise op het gebied van pesten. De sociaal-verpleegkundige van de jeugdgezondheidszorg GGD Groningen kan als intermediair functioneren tussen ouder en school en heeft een stimulerende en ondersteunende rol ten aanzien van de aanpak van pesten op de school. Deze kan ouders en school verwijzen en begeleiden naar het ConsultatieTeam Pesten voor een gerichte aanpak. Waarom gaan we het doen? Past binnen het kader van de Jeugdwet, Passend Onderwijs en Schoolveiligheidsbeleid. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact lydia.brookman@ggd.groningen.nl

34 Gezonde School De Gezonde School is een praktische werkwijze om scholen te ondersteunen om middels een structurele aanpak aandacht te besteden aan gezondheid en gezondheidsbevordering. Wat willen we bereiken? Gezondere kinderen en jongeren door het aanleren en bevorderen van gezond gedrag. Gezondheidsproblemen op volwassen leeftijd deels uitstellen of zelfs te voorkomen. Voor wie doen we het? Scholen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen biedt scholen ondersteuning in de vorm van advies, voorbeelden, instrumenten en tips bij de invoering van de Gezonde School-aanpak en Gezonde School-activiteiten, waarbij de school: inzicht krijgt in de gezondheidssituatie van leerlingen en leerkrachten, in de manier waarop de school al aan gezondheidsbevordering werkt en in mogelijkheden voor verbetering; 34

35 kiest welke thema s prioriteit hebben en welke activiteiten passen bij de behoefte en mogelijkheden van de school; activiteiten bij voorkeur uitvoert op vier niveaus: signaleren; gezondheidseducatie; schoolomgeving fysiek en sociaal; schoolbeleid; het proces en de activiteiten evalueert. Wat bereiken we daarmee? Gezondheidswinst voor leerlingen en leerkrachten en daarmee betere leerresultaten. Hoe gaan we dit meten? Aantal Gezonde Scholen Wie hebben we hiervoor nodig? JGZ-medewerkers voor ondersteuning aan scholen Gezondheidsbevorderaars ter ondersteuning van JGZ-medewerkers voor de koppeling met landelijke ontwikkelingen van Gezonde School Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid Hoe wordt het gefinancierd? Er zijn verschillende financieringsstromen voor het ondersteuningsaanbod vanuit GGD Groningen van een Gezonde School: Voor collectieve preventie activiteiten op scholen kan gebruik gemaakt worden van onderdelen van de Gezonde School methodiek. Collectieve preventie valt onder het Basispakket Jeugdgezondheidszorg (zie hoofdstuk 1.2 Basispakket JGZ Collectief) en wordt gefinancierd door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Landelijk ondersteuningsaanbod door de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Economische Zaken (EZ), waarop scholen kunnen inschrijven. Per Gezonde School kan hiervan 10 uur ondersteuning worden geboden. Financiering door gemeente voor extra ondersteuning en begeleiding van een Gezonde School. Contact adviesenbeleid@ggd.groningen.nl 35

36 Instroom nieuwkomers Een contactmoment voor jeugdigen tot 18 jaar die vanuit het buitenland komen*, in de provincie Groningen verblijven en in het verleden geen of onvolledige jeugdgezondheidszorg hebben ontvangen. * Dit zijn onder anderen jeugdigen die naar de provincie Groningen zijn geëmigreerd, vluchtelingen of kinderen van expats. Wat willen we bereiken? Vroegtijdig ontwikkelingsstoornissen, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedvragen en -problemen opsporen door volgen de lichamelijke, psychosociale en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen. Met preventieve voorlichting, advies en ondersteuning de gevolgen van gesignaleerde vragen, stoornissen of problemen minimaliseren/normaliseren. Waar nodig jeugdigen en ouders toeleiden naar de juiste zorg- of hulpverlening. Jeugdigen en ouders kennis laten maken met de diensten van GGD Groningen en het Nederlandse gezondheidzorgsysteem. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar die voor het eerst in Nederland verblijven en geen of onvolledige jeugdgezondheidszorg hebben ontvangen. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals bieden alle jeugdigen die vanuit het buitenland naar Nederland komen en in het verleden geen of onvolledige jeugdgezondheidszorg ontvingen, een contactmoment waarin de kerntaken, zoals beschreven bij het Basispakket JGZ individueel contactmoment centraal staan, zie hoofdstuk

37 Extra aandacht zal worden besteed aan: het in kaart brengen van de gezondheidsstatus van de jeugdige; het monitoren van de draaglast en draagkracht van de ouders en jeugdigen; het meten van factoren die de gezondheid bevorderen of bedreigen; het vaststellen van de vaccinatiestatus en het uitvoeren van Rijks - vaccinatieprogramma op de daarvoor vastgestelde leeftijden; het aanbieden van de neonatale gehoorscreening tot de leeftijd van zes weken, en in uitzonderingsgevallen (in overleg met de coördinator) tot de leeftijd van drie maanden als deze in het land van herkomst nog niet is uitgevoerd; het aanbieden van de neonatale hielprikscreening tot de leeftijd van zes maanden, ook als er in het land van herkomst al een hielprik is gedaan. Dit omdat het aantal ziektes waarop gescreend wordt in Nederland in veel gevallen uitgebreider is dan in andere landen; het geven van gericht individueel advies en begeleiding en eventueel toeleiden naar passende zorg- of hulpverlening; het kennis laten maken van de jeugdige en het gezin met de diensten van GGD Groningen. Wat bereiken we daarmee? Alle nieuwkomers tot 18 jaar die verblijven in de provincie Groningen zijn uitgenodigd voor dit contactmoment. Alle verschenen jeugdigen zijn onderzocht, de afwijkende ontwikkelingen, opgroei- en opvoedomstandigheden zijn gesignaleerd en zo nodig is toegeleid naar passende zorg- of hulpverlening. Ouders en jeugdigen hebben kennisgemaakt met de JGZ en het Nederlandse gezondheidssysteem en weten wat GGD Groningen voor hen kan betekenen. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde contactmomenten Aantal en type toeleidingen n.a.v. contactmoment Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Doktersassistenten Consultatiebureau-assistenten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid artikel 5 en Besluit Publieke Gezondheid artikel 3 t/m 10. Hoe wordt het gefinancierd? Nader te bepalen afhankelijk van ontwikkelingen. Contact Regiomanager 37

38 Moeders informeren Moeders (MIM) Opvoedingsondersteuning, gezondheidsvoorlichting en een steuntje in de rug aan moeders of zwangeren van een eerste kind door in contact gebracht te worden met ervaren moeder. Wat willen we bereiken? Verbeteren van de zelfredzaamheid en het zelfbeeld van de vrouwen die (voor het eerst) moeder zijn. Versterken van sociaal netwerk van moeders. Uiteindelijke doel is een positieve bijdrage te leveren aan de lichamelijke, geestelijke en sociale ontwikkeling van kinderen. Voor wie doen we het? Alle vrouwen die (voor het eerst) moeder of zwanger zijn en in de provincie Groningen wonen. Met name vrouwen met een beperkt sociaal netwerk, omdat zij bijvoorbeeld geen familie in de buurt hebben en/of nieuw zijn in de omgeving. Wat gaan we daarvoor doen? Vrouwen die (voor het eerst) moeder zijn, worden voor een periode van meestal 24 maanden ondersteund in de thuissituatie door een ervaren moeder, maar ook door onderlinge contacten met andere MIM moeders via bijvoorbeeld de MIM Whatsapp-groepen. Onze professionals coördineren en zijn aanspreekpunt voor vrijwilligers die vrouwen ondersteunen die (voor het eerst) moeder zijn geworden. De ervaren moeders worden door onze professionals begeleid. Onze professionals organiseren ontmoetingsbijeenkomsten en workshops gerelateerd aan opvoedingsvragen. De gemeente stelt een ruimte beschikbaar voor de bijeenkomsten. Wat bereiken we daarmee? De zelfredzaamheid en het zelfbeeld van de vrouwen die voor het eerst moeder zijn geworden, is verbeterd. Door informele zorg en het creëren van onderlinge betrokkenheid helpt MIM de eigen kracht van opvoeders en het gewone opvoeden en opgroeien te versterken. Het sociale netwerk van moeders is uitgebreid door onderling contact met andere moeders. Hoe gaan we dit meten? Aantal deelnemers Aantal vrijwilligers Mate van tevredenheid deelnemers middels anonieme evaluatie Wie hebben we hiervoor nodig? Coördinatoren Moeders Informeren Moeders, HBO Waarom gaan we het doen? Op grond van artikel 2.2 van de Jeugdwet is de gemeente gehouden mede beleid te voeren op het gebied van preventie om problemen te voorkomen of snel te signaleren. Dit kan onder meer door gezinnen ondersteuning te bieden in de vorm van Moeders informeren Moeders. Moeders informeren moeders is in 2014 beoordeeld en erkend als goed onderbouwd in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. 38

39 Er is een toenemende vraag naar en interesse voor MIM. In enkele jaren is het aantal deelnemende moeders verdrievoudigd en aantal geschoolde vrijwilligers bijna verdubbeld. Tevens is de doelgroep uitgebreid naar de prenatale fase (Moeders informeren Zwangeren) en is de werkwijze aangevuld met digitale middelen. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. De coördinator kan een moeder of vrijwilligster begeleiden/ ondersteunen voor 1,5 uur per maand. Minimum inzet van 8 uren per week verreist. Contact mim@ggd.groningen.nl

40 Pedagogische gezinsondersteuning Ondersteuning voor ouders met jeugdigen (tot 18 jaar) als de opvoeding niet helemaal vanzelf gaat. Wat willen we bereiken? Creëren van een positieve opvoedsituatie. Vergroten van de eigen kracht van de opvoeder. Vergroten van de pedagogische draagkracht en zelfvertrouwen van opvoeders. Vergroten van de kennis over de ontwikkeling en het gezond opgroeien en opvoeden van jeugdigen. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar en hun ouders die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn. Wat gaan we daarvoor doen? Bieden van informatie en advies aan opvoeders met vragen over opvoeden en oproeien en ontwikkeling van jeugdigen. Wanneer nodig, toeleiden naar hulp die aansluit op de vraag. Wat bereiken we daarmee? De ondersteuning voorkomt dat de opvoedingsproblemen en de problemen bij de jeugdige erger worden. Duurdere vormen van hulpverlening zijn dan vaak niet nodig. De ouders krijgen een goed en helder beeld van hun opvoedsituatie. Eigen kracht en vaardigheden zijn versterkt, net als het contact met hun kind(eren). Ouders kunnen in 75% van de gevallen zelfstandig verder met de opvoeding. Hoe gaan we dit meten? Gemiddeld aantal gesprekken per gezin Wie hebben we hiervoor nodig? HBO-pedagogen met aanvullende scholing (Video Hometrainer, Triple P, Sherborne) Waarom gaan we het doen? Gemeenten zijn verplicht in het kader van de Jeugdwet om te voorzien in een aanbod op het gebied van opvoedondersteuning. Dit mag overgelaten worden aan een ander dan GGD Groningen. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact

41 Plezier op school Een tweedaagse zomercursus voor aanstaande brugklassers, waarin kinderen leren hoe ze contact kunnen leggen met andere kinderen, op kunnen komen voor zichzelf en hoe ze kunnen omgaan met pesten. Wat willen we bereiken? Sociale competentie vergroten van kinderen die op de basisschool problemen hadden in de omgang met leeftijdgenoten. Zo kunnen zij een goede start maken in het voortgezet onderwijs en neemt het risico op herhaling van omgangsproblemen af. Voor wie doen we het? Voor kinderen die op de basisschool: Geplaagd en gepest worden Moeilijk vriendjes / vriendinnetjes kunnen krijgen Geen nee durven zeggen Vaak ruzie hebben zonder dat ze dat willen Vaak alleen staan Voor kinderen met autisme en voor kinderen die praktijkonderwijs volgen, zijn er aparte groepen. 41

42 Wat gaan we daarvoor doen? Kinderen leren in de tweedaagse zomercursus in een groep van maximaal 10 kinderen: omgaan met spannende momenten anders denken over zichzelf met helpende gedachten anderen aan kijken, stevig staan en duidelijk praten een praatje maken nee zeggen, hun mening geven, omgaan met kritiek omgaan met pesten zich voor te bereiden op de eerste schooldag Kort na de zomercursus heeft een trainer met de ouders een evaluatief gesprek over het verloop van de training bij het kind. Ongeveer zes weken na afloop van de zomercursus komen alle kinderen een middag terug om gezamenlijk met de trainers te bespreken hoe de eerste weken op de nieuwe school verlopen zijn en wat ze aan de cursus gehad hebben. Het moment van de cursus is ideaal, in de zomer - vakantie, de leerlingen zijn dan niet gebonden aan een groep. Wat bereiken we daarmee? De overgang naar het voortgezet onderwijs wordt vergemakkelijkt voor kinderen die op de basisschool problemen hadden in de omgang met leeftijdgenoten en sociale situaties. Hoe gaan we dit meten? Aantal deelnemende kinderen Aantal gegeven trainingen Tevredenheid over cursus van kinderen en ouders, gemeten tijdens evaluatie Wie hebben we hiervoor nodig? Plezier op School wordt uitgevoerd door twee trainers (waarvan minstens één gecertificeerde) binnen GGD Groningen, de GGZ, of particuliere eerstelijnspsychologen of pedagogenpraktijken. Waarom gaan we het doen? Binnen het kader van de Jeugdwet, Passend Onderwijs en de overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact lydia.brookman@ggd.groningen.nl

43 Prenatale zorg - huisbezoek Huisbezoek voor het geven van advies en ondersteuning, ter bevordering van een gezonde zwangerschap en ter voorbereiding op het ouderschap en de komst van de baby. Wat willen we bereiken? Signaleren van mogelijke risico s op psychisch, lichamelijk en sociaal gebied, om zo vroeg mogelijk passende ondersteuning te kunnen bieden of hulp in te schakelen. Toekomstig ouders voorbereiden op het ouderschap. Tijdens de zwangerschap al werken aan een vertrouwensrelatie tussen de JGZ-verpleegkundige en de aanstaande ouder(s). Voor wie doen we het? Alle aanstaande ouders die tijdens de zwangerschap als aanvulling op de verloskundige zorg, hulp of ondersteuning nodig hebben ter voorbereiding op het ouderschap en de komst van de baby. Wat gaan we daarvoor doen? Het prenataal huisbezoek wordt in de regel aangevraagd door de verloskundige omdat er op sociaal emotioneel gebied aspecten spelen zoals psychische problematiek, ongezonde voedingspatronen, armoede, stress, middelengebruik huiselijk geweld of slechte huisvesting. In het prenataal huisbezoek bespreekt onze professional: reden van verwijzing en doel huisbezoek de gezondheid van de moeder en het (ongeboren) kind het moederschap en de toekomst de omgevingsfactoren zoals sociale steun en huisvesting in kaart brengen van risico- en beschermende factoren de sociale voorzieningen De verloskundige wordt geïnformeerd over de inzet van prenatale voorlichting, voor goede aansluiting op de verleende zorg. Wat bereiken we daarmee? Door prenatale voorlichting zijn aanstaande ouders goed geïnformeerd en weten zij de weg naar hulp en ondersteuning te vinden. Hierdoor kunnen eventuele problemen voor het kind of het gezin worden voorkómen of in een vroegtijdig stadium worden onderkend en aangepakt. De kans op een goede start voor het kind is dan zo groot mogelijk. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde huisbezoeken Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Waarom gaan we het doen? Gemeentelijke verantwoordelijkheid voor prenatale voorlichting o.b.v. de Wet Publieke Gezondheid. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact Regiomanager 43

44 Prenatale zorg - opzetten multidisciplinaire ketenaanpak Het opzetten en coördineren van een multidisciplinaire aanpak op het gebied van prenatale zorg. Wat willen we bereiken? Continuïteit van zorg door een goede aansluiting van verleende zorg door verloskundige, gynaecoloog, kraamzorg en JGZ op elkaar. Voor wie doen we het? Kwetsbare gezinnen, waarbij risico s of zorgelijke situaties zijn gesignaleerd door een of meerdere ketenpartners. Wat gaan we daarvoor doen? Op verschillende manieren, afhankelijk van de lokale setting, wordt de ketenaanpak rondom geboortezorg vormgegeven. Voorbeelden zijn: 1. Integrale (warme) overdracht Ouders bespreken met de kraamverzorgende, JGZ-verpleegkundige en bij voorkeur de verloskundige aan welke zorg, begeleiding, ondersteuning zij behoefte hebben c.q. de professionals wenselijk vinden. Dit wordt met elkaar afgestemd. De integrale overdracht vindt plaats voordat de kraamzorg wordt afgerond. 44

45 2. Preventief platform Overleg op wijkniveau tussen de intakers van de kraamzorg en de JGZ-verpleegkundigen. Het overleg vindt eens per 6 weken plaats, momenteel alleen in de stad Groningen. Risico s of zorgelijke situaties gesignaleerd door de intaker van de kraamzorg bij het intakebezoek worden besproken met JGZ-verpleegkundige. Er wordt besproken hoe dit op te pakken en of prenataal huis bezoek door JGZ-verpleegkundige nodig is. Er vindt terugkoppeling plaats naar de verloskundige. 3. Multidisciplinair overleg Vanuit de ziekenhuizen in de stad Groningen hebben verloskundigen, gynaecologen, JGZ-artsen en de kraamzorg regelmatig overleg over de zwangere vrouwen waar zij zorg aan verlenen en waar medische of psychosociale problematiek is gesignaleerd. Informatie wordt uitgewisseld en er wordt besproken welke zorg nodig is. 4. Beleidsadvies GGD Groningen kan gemeenten ondersteunen bij het opstellen van beleid rondom geboortezorg en het organiseren van geboorteketenzorg. Wat bereiken we daarmee? De zorg rondom zwangeren is beter op elkaar afgestemd. Hoe gaan we dit meten? Aantal warme overdrachten Aantal besproken casussen Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Ketenpartners (verloskundige, kraamzorg) Ouders Waarom gaan we het doen? Gemeentelijke verantwoordelijkheid voor prenatale voorlichting o.b.v. de Wet Publieke Gezondheid. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact Regiomanager 45

46 Preventieve logopedie Het screenen van (bijna) alle kinderen van 0 tot en met 7 jaar op spraak- en taalontwikkeling. Wat willen we bereiken? Het voorkomen en minimaliseren van spraak- en taalachterstanden, door het tijdig signaleren en begeleiden van kinderen naar het juiste vervolgtraject en door het geven van voorlichting en adviezen aan ouders en professionals die met kinderen werken. Voor wie doen we het? Alle kinderen van 0-7 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn en hun ouders. De professionals die met hen werken. Wat gaan we daarvoor doen? De taalontwikkeling wordt bij kinderen van 0-4 jaar op het consultatiebureau beoordeeld door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Als de score hierbij onvoldoende is, doet de logopedist nader onderzoek tijdens een huisbezoek of een bezoek aan de peuterspeelzaal. Ouders krijgen adviezen en voorlichting. Hierdoor krijgen zij inzicht in wat zij zelf kunnen doen om het praten van hun kinderen te stimuleren. Indien nodig verwijst de logopedist door voor uitgebreider onderzoek of behandeling. Kinderen vanaf 4 jaar worden op school door de logopedist gescreend op verzoek van ouders en/of de leerkracht. Indien nodig krijgen ouders/leerkrachten adviezen of er wordt een passend vervolgtraject ingezet. 46

47 Wat bereiken we daarmee? Minder kinderen met een spraak-taalachterstand bij aanvang van het basisonderwijs, waardoor ze een grotere kans op een succesvolle schoolloopbaan hebben en laaggeletterheid wordt tegen gegaan. (Bijna) alle kinderen zijn duidelijk in beeld en worden gemonitord op taalontwikkeling. Recente studies laten zien, dat kinderen met spraak-taalproblemen een aanzienlijk risico lopen op gedragsstoornissen en leesproblemen. Dit betekent, dat vroege signalering van taalspraakproblemen en een adequaat vervolgtraject zorgt voor een aanzienlijke kostenbesparing (tot een besparing van 2 miljoen per jaar op het speciaal onderwijs), doordat uitstroom naar speciaal onderwijs, voortijdig schooluitval en gedragsproblemen voorkomen kunnen worden. Hoe gaan we dit meten? Aantal screeningen Aantal verwijzingen Mate van tevredenheid bij ouders, professionals Wie hebben we hiervoor nodig? Logopedisten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE) Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact logopedie@ggd.groningen.nl

48 Stevig ouderschap Een programma bestaande uit zes huisbezoeken voor gezinnen waarbij ouders te maken hebben met stress. Persoonlijke omstandigheden, het gezin of de directe sociale context kunnen aanleiding zijn tot verhoogd risico op opvoedingsproblematiek. Deze problemen kunnen uitgroeien tot kindermishandeling. Wat willen we bereiken? Vergroten en versterken van kennis, vaardigheden, inzicht en zelfvertrouwen t.a.v. het ouderschap van de ouders en van de ontwikkeling van het kind. Dit met het doel om opvoedproblematiek en kindermishandeling te voorkomen. Voor wie doen we het? Alle gezinnen met pasgeboren kinderen jonger dan 19 maanden, waarbij sprake is van een verhoogd risico op opvoedings-problematiek en in de provincie Groningen wonen. Specifieke criteria voor dit product zijn bij ons op te vragen. Op indicatie is het mogelijk Stevig Ouderschap prenataal in te zetten en/of begeleiding te verlengen of te starten na de leeftijd van 19 maanden. Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals bieden gezinnen een programma aan dat bestaat uit zes huisbezoeken in de periode van zes weken na de geboorte totdat het kind ongeveer 19 maanden is. In deze huisbezoeken worden de volgende items besproken en ten doel gesteld: Vergroten van kennis en inzicht in de ontwikkeling van het kind. Vergroten en versterken van kennis, vaardigheden en attitude inzake de verzorging en de omgang met hun kind waarbij er veel aandacht is voor de hechting. Verbeteren van het zelfvertrouwen en de competentiebeleving van de ouders als opvoeders, met oog voor de eigen ervaringen van de ouders. Verbeteren van stresshantering. Vergroten van sociale steun en vermindering van isolement. Bovenstaande is het standaardprogramma, op indicatie en bij een duidelijke doelstelling is verlenging of starten na de leeftijd van 19 maanden mogelijk, evenals het brengen van meer dan zes huisbezoeken. Ook is het mogelijk om op indicatie Stevig Ouderschap prenataal in te zetten. Er vinden dan drie à vier huisbezoeken voor de geboorte plaats, waarin de volgende specifieke aandachtspunten centraal staan: De beleving van de moeder Sociale netwerk Praktische voorzieningen Zwangerschap en gezonde leefstijl Voorbereiding op ouderschap Prenatale inzet kan doorlopen in het standaardprogramma Stevig Ouderschap. 48

49 Wat bereiken we daarmee? Ouders die hebben deelgenomen aan dit programma, hebben meer kennis opgedaan over de ontwikkeling en de opvoeding van hun kind, ouderschap en zichzelf als ouders. Zij kunnen deze informatie ook toepassen in de dagelijkse praktijk. De kans op ernstige opvoedingsproblemen wordt verkleind. Hoe gaan we dit meten? Aantal nieuwe trajecten Evaluatieformulieren Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen, opgeleid tot Interventieverpleegkundige Stevig Ouderschap. Waarom gaan we het doen? Jeugdwet, vanuit het kader Preventie. Stevig ouderschap is in 2006 beoordeeld en erkend als theoretisch goed onderbouwd in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact

50 Telefonische Advisering - Jeugdhulp Jeugdigen, ouders en professionals kunnen hier telefonisch, per of social media terecht om te vragen bij wie ze moeten zijn voor jeugdhulp. Binnen de jeugdhulp heeft de Telefonische Advisering een adviserende en schakelfunctie naar de jeugdhulpverlening. Wat willen we bereiken? Goede, laagdrempelige bereikbaarheid voor jeugdigen, ouders en professionals die willen weten bij wie ze terecht kunnen voor vragen over jeugdhulp. Toeleiding naar de juiste zorgverlener. Voor wie doen we het? Inwoners van de provincie Groningen Alle jeugdigen tot 18 jaar die de provincie Groningen naar school gaan en hun ouders (Zorg)professionals Wat gaan we daarvoor doen? Onze professionals zijn op werkdagen van 8.00 uur tot uur (tot 1 januari 2018 tot uur) bereikbaar via telefoon, of social media voor alle coördinatievragen op het gebied van jeugdhulp. GGD Groningen heeft een uitgebreide lijst met contactgegevens van zorgverleners en gemeenten in de provincie Groningen, zodat (zorg)professionals, ouders en jeugdigen met hun vraag efficiënt geadviseerd en verwezen kunnen worden naar de juiste zorgverlener. Wat bereiken we daarmee? Inwoners, ouders, jeugdigen en (zorg)professionals zijn snel en naar tevredenheid geholpen. Zij hebben een antwoord op hun vraag of zijn verwezen naar het juiste Sociaal Team, WIJ Team, CJG of zorgverlener. Hoe gaan we dit meten? Aantal telefoongesprekken Aantal s Aantal gesprekken via social media Intercollegiale toetsing voor toezicht op kwaliteit van de advisering Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdverpleegkundigen Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Telefonische Advisering Waarom gaan we het doen? Jeugdwet. Binnen de jeugdhulp heeft de Telefonische Advisering een adviserende en schakelfunctie naar de jeugdhulpverlening. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact

51 Training meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Training gericht op het signaleren, handelen en communiceren rondom (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling volgens de meldcode. Wat willen we bereiken? Beroepskrachten zijn in staat vroegtijdig (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling te signaleren en hier melding van te maken volgens de meldcode. Hierdoor kan eerder passende zorg en ondersteuning geboden worden aan de betrokkenen en kunnen de gevolgen van huiselijk geweld en kindermishandeling worden beperkt. Voor wie doen we het? Professionals binnen de gezondheidszorg, het onderwijs, de kinder - opvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie, die vanuit hun werk met (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling te maken kunnen krijgen. Wat gaan we daarvoor doen? Deze training geeft inzicht in de 5 stappen van de meldcode. Het trainingspakket bestaat uit een draaiboek, readers, werkmateriaal en achtergrondinformatie voor verschillende doelgroepen. De training wordt voor elke organisatie op maat gemaakt. De inhoud en uitgangspunten van elke training worden afgestemd op de specifieke vraag en werksituatie van de deelnemers. 51

52 De deelnemers (ver)krijgen: Kennis en inzicht in de stappen van de meldcode; Kennis van signalering van kinder-, ouder- en dierenmishandeling; Kennis ten aanzien van vroegtijdig herkennen van risicofactoren; Inzicht in de werkwijze van Veilig Thuis; De mogelijkheid van oefenen van vaardigheden om de cliënt in gesprek te gaan; Oefenen aan de hand van situaties uit de eigen praktijk. Wat bereiken we daarmee? Beroepskrachten kunnen huiselijk geweld en kindermishandeling vroegtijdig signaleren en zijn in staat te werken volgens de stappen van de meldcode. De gevolgen van huiselijk geweld en kindermishandeling zijn beperkt. Hoe gaan we dit meten? Evaluaties van elke training. Wie hebben we hiervoor nodig? Gecertificeerde trainers van GGD Groningen en Veilig Thuis Acteurs Waarom gaan we het doen? Het verplichte gebruik van een meldcode staat in de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Sinds 1 juli 2013 zijn professionals verplicht de meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. De meldcode geldt voor de sectoren: gezondheidszorg; onderwijs; kinderopvang; maatschappelijke ondersteuning; jeugdhulp; justitie. De training is geaccrediteerd bij BAMw. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering en financiering vanuit de organisaties die de trainingen aanvragen. Contact lydia.brookman@ggd.groningen.nl 52

53 Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Toeleiding e.d. De JGZ heeft op basis van de Wet Publieke Gezondheid de taak om te signaleren of een kind een (risico op een) taalachterstand heeft. De JGZ verwijst zo nodig ouders naar een VVE-voorziening. Gemeenten maken daartoe lokaal afspraken over wie welke aspecten van de toeleiding doet, zodat na signalering en verwijzen door JGZ de kinderen ook echt bij de VVE terechtkomen (en blijven). Wat willen we bereiken? Het voorkomen, vroegtijdig opsporen en aanpakken van taal- en onderwijsachterstanden bij jonge kinderen (peuters en kleuters). Voor wie doen we het? Peuters (2,5 tot 4 jaar) en kleuters (4 en 5 jaar) Wat gaan we daarvoor doen? Signaleren en verwijzen (wettelijke taak) Indiceren (facultatief af te nemen) Extra motiveren ouders (facultatief) Daadwerkelijke toeleiding (facultatief) Periodiek contact voorschoolse voorziening (facultatief) Volgen VVE-kinderen via reguliere contactmomenten (wettelijke taak) Monitoren en registratie van de doelgroep (facultatief) Wat bereiken we daarmee? Zoveel mogelijk doelgroepkinderen bereiken met voorschoolse educatie. Hoe gaan we dit meten? Op basis van keuze van gemeente - voor wat betreft de facultatieve activiteiten- kunnen de prestatie-indicatoren in samenspraak nader worden bepaald. Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid Wet OKE (ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie). Hoe wordt het gefinancierd? De activiteiten die vallen onder de wettelijke taak, worden gefinancierd door de gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (GR PG&Z). Financiering door gemeente voor de facultatieve activiteiten. De prijs van het product fluctueert. Dit is namelijk afhankelijk van de keuze van gemeente voor wat betreft de facultatieve activiteiten. Contact tuqay.mintes@ggd.groningen.nl 53

54 Vroeg Erbij Team, expertiseteam vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp. Vroeg Erbij Team, expertiseteam vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp. Wat willen we bereiken? Zo vroeg mogelijk zicht krijgen op de ontwikkeling en/of het gedrag van kinderen tot 12 jaar met een vermoedelijke ontwikkelingsachterstand of gedragsproblemen om daarna zo snel en efficiënt mogelijk advies te geven aan ouders/verzorgers en als het gewenst is door te verwijzen naar de juiste hulp. Voor wie doen we het? Alle ouders en kinderen van 0-12 jaar met een (dreigende) ontwikkelingsachterstand en/of gedragsproblemen die in de provincie Groningen wonen. Wat gaan we daarvoor doen? Jeugdartsen nemen deel aan zowel het kleine, lokale teamoverleg (1 e schil, bestaande uit jeugdarts van GGD Groningen, casemanager van MEE Groningen en gedragswetenschapper van Jonx/Lentis) als het grote, provinciale teamoverleg (2 e schil, bestaande uit GGD Groningen, MEE Groningen, Jonx/Lentis, Accare, Elker, NOVO, Kentalis, Visio en de afdelingen kinderrevalidatie en KNO-CSK van het UMCG) van het Vroeg Erbij Team. De organisatie en het casemanagement ligt bij Stichting MEE Groningen. Tijdens de overleggen worden verslagen van de casemanager en/of (medisch) specialisten besproken. Vervolgens volgt een gezamenlijk advies aan ouders over onder andere verder onderzoek, hulpverlening of passende dagbesteding. Wat bereiken we daarmee? In een zo vroeg mogelijk stadium starten van een hulpverleningsproces wanneer er sprake is van een (dreigende) ontwikkelingsstoornis en/of gedragsproblemen bij het jonge kind. Hoe gaan we dit meten? Het aantal besproken kinderen per maand inclusief de tijdsbesteding door de jeugdarts per uur wordt bijgehouden. Vanuit MEE Groningen wordt een klanttevredenheidsonderzoek verricht. Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen vanuit GGD Groningen Samenwerkingspartners van het Vroeg Erbij Team (zie Wat gaan we daarvoor doen? voor bijschrijving van samenwerkingspartners) Waarom gaan we het doen? In het kader van de Jeugdwet. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door Stichting MEE. Vroeg erbij team wordt centraal ingekocht door de uitvoeringsorganisatie Regionale Inkooporganisatie Groninger Gemeenten (RIGG). Contact vroegerbijteam@meegroningen.nl 54

55 Zorg voor Jeugd - applicatiebeheer Technisch en functioneel beheer Zorg voor Jeugd Groningen Wat willen we bereiken? Ondersteunen als hulpmiddel bij het signaleren, afstemmen en coördineren van zorg. Voor wie doen we het? Instellingen Procescoördinatoren Wat gaan we daarvoor doen? Technisch beheer Functioneel beheer Opstellen rapportages Regiobeheer: gebruikersinformatie, instructiebijeenkomsten Beheer instructiemappen en hulpmiddelen Relatie en contractbeheer leverancier Wat bereiken we daarmee? Efficiënt ingericht en beheerd systeem, die een efficiënt zorgproces van signaleren, samenwerken en coördineren bevordert. Hoe gaan we dit meten? Aantal aangesloten instellingen Aantal afgegeven meldingen Aantal coördinatie ingezet Wie hebben we hiervoor nodig? Applicatiebeheerder, procescoördinatoren, professionals van instellingen Waarom gaan we het doen? Aansluiting bij verwijsindex is verplicht wettelijk voor gemeente in het kader van de Jeugdwet. Hoe wordt het gefinancierd? Alle gemeenten dragen gezamenlijk bij aan Zorg voor Jeugd - applicatiebeheer. Jaarlijks krijgen ze hier een factuur voor. Contact ben.boddie@ggd.groningen.nl 55

56 1.5. Rijksvaccinatieprogramma Het vaccineren van jeugdigen op verschillende leeftijden volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Wat willen we bereiken? Voorkomen van (infectie)ziekten door middel van het bereiken van een zo optimaal mogelijke vaccinatiegraad onder jeugdigen. Voor wie doen we het? Alle jeugdigen tot 18 jaar die in de provincie Groningen wonen en/of schoolgaand zijn. Wat gaan we daarvoor doen? Jeugdigen krijgen de volgende vaccinaties aangeboden: Difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP) Haemophilus influenza type b (Hib) Hepatitis B (HepB) Pneumokokken (Pneu) Bof, mazelen en rodehond (BMR) Meningokokken C (MenC) Humaan papillomavirus (HPV) (voor 13-jarige meisjes) Vaccinatie kan plaatsvinden tijdens een individueel contactmoment (zie hoofdstuk Contactmomenten tot 18 jaar) of tijdens een groeps vaccinatiespreekuur. Extra aandacht wordt besteed aan jeugdigen die niet of onvolledig zijn ingeënt. Zie bijlage 2: Vaccinatieschema Rijksvaccinatieprogramma voor een overzicht van de vaccinaties per leeftijd. Wat bereiken we daarmee? Gezondheidswinst door een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad van de bevolking. Het Rijksvaccinatieprogramma beschermt alle jeugdigen in Nederland tegen twaalf ernstige infectieziekten. Deze infectieziekten leidden vroeger bij een aantal jeugdigen tot ernstige afwijkingen en/of waren vroeger belangrijke doodsoorzaken bij jeugdigen. Dankzij vaccinatie komen deze infectieziekten in Nederland niet of nauwelijks meer voor. Hoe gaan we dit meten? Aantal uitgevoerde vaccinaties Wie hebben we hiervoor nodig? Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Doktersassistenten 56

57 Waarom gaan we het doen? Per 1 januari 2019 wordt het RVP verder wettelijk verankerd in de Wet Publieke Gezondheid en komt de uitvoering van het RVP onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van gemeenten. De uitvoering van het RVP én het basispakket JGZ dienen bij dezelfde organisatie te worden belegd. De Rijksoverheid (via RIVM) blijft verantwoordelijk voor de inhoud, regie, coördinatie en landelijke registratie van het RVP. Hoe wordt het gefinancierd? De uitvoering van het RVP wordt met ingang van 2019 niet langer gefinancierd vanuit de Rijksbegroting, maar vanuit het gemeentefonds. Tot 2019 worden de kosten door het rijk direct aan GGD Groningen vergoed. Contact Regiomanager 57

58

59 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) 2 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) is een vangnettaak van GGD Groningen en heeft hierdoor een brede verbinding in zowel het maatschappelijke als het medische veld. De doelgroep bestaat uit zogenoemde zorgwekkende zorgmijders. Deze mensen zijn niet in staat om te zien of te erkennen dat er zorg of hulp nodig is, of zijn onvoldoende in staat deze te zoeken. Het gaat hierbij vaak om zeer complexe problematiek, waarbij bijvoorbeeld sprake is van overlast, vervuiling, verslaving, verwaarlozing en/of ernstige psychische problematiek. Het betreft hier zowel individuen als gezinnen. OGGz van GGD Groningen bevordert dat ook deze mensen de hulp en zorg krijgen die ze nodig hebben. 59

60 Het doel is mensen te motiveren reguliere zorg of ondersteuning te accepteren. Dit bevordert zelfredzaamheid, eigen regie en meedoen in de maatschappij. Gemeenten zijn wettelijk verplicht een sluitende ketenaanpak voor de OGGz-problematiek vorm te geven. Gemeenten kunnen de uitvoering hiervan bij de GGD inkopen. De OGGz is verdeeld in meerdere taken: Vangnet en adviestaken De uitvoering van de signalering van complexe problematiek en de toeleiding naar passende hulpverlening. Coördinatie OGGz-netwerken De OGGz-coördinatoren zorgen voor een sluitende samenwerking tussen betrokken partijen in het netwerk van organisaties die zich bezighouden met OGGz-problematiek. Staf en advies OGGz Advisering over domein-overstijgend beleid gericht op het versterken van de OGGz, ondersteunen van medewerkers en management bij OGGz-gerelateerde beleidsontwikkeling (zowel inhoudelijk/operationeel als strategisch) en aanbieden van scholingen aan medewerkers en ketenpartners. 60

61 2.1. OGGz Collectieve taken Het signaleren van kwetsbare personen (die om wat voor reden dan ook zelf geen hulpvraag kunnen formuleren) en het toeleiden van deze mensen naar passende hulpverlening Vangnet & Advies Uitvoering protocollen Staf & beleid Wat willen we bereiken? Voorkomen van het verergeren van de leefomstandigheden en het verkleinen van de gezondheidsrisico s van doelgroep en omgeving Succesvolle advisering op inhoud en beleid Voor wie doen we het? Zorgwekkende zorgmijders Gemeenten en bewoners (door het voorkomen van maatschappelijke onrust en het verkleinen van risico s voor omwonenden). Wat gaan we daarvoor doen? Vangnet & Advies Preventie van psychische problematiek (waaronder suïcidepreventie) Oppakken van complexe casuïstiek van mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen Signalering en bemoeizorg Preventie van afsluiting van nutsvoorzieningen door samenwerkingsovereenkomst met nutsbedrijven (Enexis, waterbedrijf etc) Vangnet en adviestaken, waar nodig inzetten drang en dwang in samenwerking net andere partijen (uitvoering en coördinatie van protocollen) Staf & Beleid Beleidsadvisering op OGGz problematiek en beleid aan gemeenten (extern) Beleidsadvisering, visievorming en ondersteuning medewerkers/ management/directie (intern) Signaleren van maatschappelijke ontwikkelingen en de consequenties hiervan voor onze doelgroep Signaleren en oplossen van knelpunten in de ketensamenwerking met netwerkpartners Opzetten meldpunt en uitvoering geven aan regeling verzekerbare onverzekerden Scholing (het verzorgen van OGGz scholing voor GGD medewerkers, primaire netwerkpartners en Basisteams) Deskundigheidsbevordering eigen medewerkers door BIKS bijeenkomsten (kennisnetwerken voor alle OGGZ medewerkers) 61

62 Provinciale samenwerking, standaardisering en kennisuitwisseling provinciebreed bevorderen in het kennisnetwerk OGGz (het voor - malig POCO) Wat bereiken we daarmee? We voorkomen verergering van problematiek en leefomstandigheden en we verkleinen de gezondheidsrisico s voor doelgroep en leefomgeving. We voorkomen dat mensen tussen wal en schip vallen door signalering van problematiek en toeleiding naar passende hulpverlening. Uiteindelijk leidt dit tot verbetering van kwaliteit van leven van de doelgroep. Gemeenten zijn door gedegen advies en uitvoering in staat een sluitende aanpak te realiseren voor de OGGz doelgroep. Hoe gaan we dit meten? Aantallen meldingen Aantallen succesvolle toeleidingen Gemeenten hebben een goed lopende ketensamenwerking, waarbij de doelgroep niet buiten beeld raakt Gemeenten maken gebruik van onze adviserende functie en passen de gegeven adviezen toe Gemeenten realiseren een goed lopend beleid gericht op aanpak OGGz problematiek Wie hebben we hiervoor nodig? Vangnet- en adviesmedewerkers Ketenpartners Stafmedewerker OGGz Adviseur Publieke Gezondheid Waarom gaan we het doen? Gemeenten hebben vanuit de Wet maatschappelijke ontwikkeling (Wmo) de wettelijke taak een voorziening te regelen voor hun meest kwetsbare bewoners. De OGGz doelgroep valt hieronder. Van oudsher wordt deze taak door GGD Groningen uitgevoerd. Wij zijn als GGD Groningen van en voor gemeenten en hebben hierdoor een onafhankelijke positie ten opzichte van de markt. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Daarnaast vindt financiering plaats o.b.v. het Programma van Eisen van gemeenten via de centrumgemeenteregeling. Contact oggz@ggd.groningen.nl 62

63 2.2. OGGz gemeente specifieke taken Coördineren en monitoren van meldingen die vallen onder OGGz problematiek OGGz netwerk Meldingen huiselijk geweld Protocollen Nazorg ex-gedetineerden Wat willen we bereiken? Een goed lopende ketenaanpak van OGGz en huiselijk geweld problematiek Verkleinen van risico s op calamiteiten/incidenten Monitoren van de meldingen rondom bovengenoemde problematiek Voor wie doen we het? In opdracht van gemeenten, ten behoeve van de OGGz doelgroep Wat gaan we daarvoor doen? Gemeenten kunnen naar behoefte onderstaande coördinatietaken inkopen (maatwerk): Coördinatie van: Preventie- en vangnetactiviteiten Hulpverlening voor individuen en specifieke groepen (huiselijk geweld, ex-gedetineerden en extreme vervuilingen) De OGGz-netwerken Hulpverlening / afstemmen van netwerkpartijen Huiselijk geweld (excl. huisverboden) Uitvoering Protocol PSH (Psychosociale Hulpverlening bij calamiteiten) Nazorg ex-gedetineerden, bijdragen aan goede opvang en signaleren van terugval Het faalprotocol van het NAS (Neonataal Abstinentie Syndroom) Protocol problematische woonhygiëne Het sociaal calamiteitenplan. De OGGz coördinator en de ambtenaar OOV (Openbare Orde en Veiligheid) werken samen in het gemeentelijk sociaal calamiteitenplan (SCP) Afstemmen: Sociale kaart (inzicht in aanbieders OGGz / hulpverlening en andere betrokkenen) Plan van aanpak en doorontwikkeling werkwijze Samenwerking gemeente domein-overstijgend (veiligheid, milieudienst, etc.) 63

64 Monitoring: Dossiervorming Volgen traject meldingen Signalering problematiek aan de hand van meldingen (regio s, soort problematiek, terugkerende problematiek, etc.) Wat bereiken we daarmee? Een goed functionerend netwerk rondom OGGz problematiek, waarbij de doelgroep in beeld is en tijdig signalen worden opgepakt. Hoe gaan we dit meten? Aantal besproken casuïstieken in het OGGz netwerk Doorlooptijd trajecten casuïstiek (hoe vaak wordt iemand besproken voordat passende zorg gestart is) Hoe snel weten mensen elkaar te vinden en hoe worden casussen opgepakt Wie hebben we hiervoor nodig? OGGz coördinatoren Adviseurs Publieke gezondheid en beleidsmedewerkers OGGz van GGD Groningen Beleidsmedewerkers gemeenten Ketenpartners Waarom gaan we het doen? Gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk voor het vormgeven van een sluitende ketenaanpak voor kwetsbare burgers en kan de OGGz coördinatiefunctie inkopen bij de GGD. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeente specifieke financiering. Contact 64

65

66

67 Specialistische Zorg en Veiligheid 3 Het onderdeel Specialistische Zorg en Veiligheid van GGD Groningen omvat meerdere afdelingen op het gebied van gezondheidsbescherming en veiligheid. Denk hierbij aan infectieziektebestrijding, medische milieukunde en technische hygiëne inspectie. 67

68 Infectieziektebestrijding Onze afdeling Infectieziektebestrijding is het expertise- en kenniscentrum op het gebied van infectieziekten in de provincie Groningen. Gemeenten, (huis-)artsen, zorginstellingen, scholen, kindercentra en inwoners kunnen met vragen over infectieziekten bij ons terecht. Seksuele Gezondheid Sense Noord-Nederland is er voor vragen over seksualiteit, het afnemen van een soa-test of hiv-test en andere zaken die met seksualiteit te maken hebben. Seksueel geweld, prostitutie en seks bij jongeren zijn belangrijke thema s. Tuberculosebestrijding De GGD zorgt er voor dat in geval van TBC de ziekte formeel wordt geregistreerd. De sociaal verpleegkundige begeleidt de patiënt tijdens de langdurige behandeling. TBC-screening en -vaccinatie vindt onder meer plaats bij asielzoekers en reizigers. Tuberculosebestrijding vindt plaats in regionaal verband. Forensische Geneeskunde Forensische Geneeskunde ondersteunt politie en justitie in de provincie Groningen bij alle problemen op medisch gebied. Van medische zorg aan arrestanten, sporenonderzoek bij verdachten of slachtoffers tot aan lijkschouwing. Ook verzorgen wij regelmatig onderwijs aan studenten, huisartsen en specialisten. Reizigersadvisering GGD Groningen staat voor expertise in het voorkomen van infectieziekten op reis. Wij hebben alle deskundigheid onder één dak en werken uitsluitend met HBO-geschoolde verpleegkundigen die gespecialiseerd zijn in reizigerszorg. Naast advies over gezond reizen, geven wij ook de benodigde vaccinaties. 68

69 Medische Milieukunde De GGD en van Groningen, Friesland en Drenthe werken samen in het Kenniscentrum Medische Milieukunde en de Academische Werkplaats Milieu en Gezondheid. Het belangrijkste doel is preventie van de invloed van milieu op de gezondheid van bevolkingsgroepen. Aandachtsvelden zijn onder andere: gevaarlijke stoffen, straling, geluid en geur in het binnen - en buitenmilieu. Technische Hygiëne Inspectie GGD Groningen controleert en inspecteert de kinderopvang voor alle gemeenten in de provincie Groningen. We houden toezicht op de kwaliteit, waarbij de bescherming op het gebied van hygiëne en veiligheid van belang is. Wij doen dit ook voor schepen, seksinrichtingen en permanente make-up studio s, tattoo- en piercingshops. Voor meldingen over de kwaliteit van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) voert GGD Groningen voor een aantal gemeenten het toezicht op de Wmo uit. Publieke Gezondheid Asielzoekers GGD Groningen heeft een centrale rol in het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van asielzoekers en vergunninghouders in Nederland. Wij hebben specifieke kennis van en ervaring met publieke gezondheid voor asielzoekers. Deze expertise kan iedere Groninger gemeente inzetten. GGD als crisisdienst GGD Groningen is voorbereid op een mogelijke ramp, crisis of groot incident en is 24/7 bereikbaar en inzetbaar. GGD Groningen beschikt over een actueel GGD Rampen Opvang Plan (GROP) waarin de organisatiewijze ten tijde van crisis binnen GGD Groningen is vastgelegd. Groningen, Friesland en Drenthe werken hierin samen, waardoor op passende wijze kan worden opgeschaald wanneer dit in een crisis noodzakelijk is. 69

70 3.1. Infectieziektebestrijding Het voorkomen van introductie, verspreiding en waar nodig bestrijden van infectieziekten. Het via surveillance monitoren van de ontwikkeling van infectieziekten, beleid op dit terrein ontwikkelen en waar nodig de bestrijding van infectieziekten coördineren. Wat willen we bereiken? Het beperken van infectieziekterisico s, het voorkomen van besmettingen en, zo vroeg als mogelijk, bestrijden van infectieziekten. Voor wie doen we het? De inwoners van de provincie Groningen, betrokken ketenpartners en instellingen. Wat gaan we daarvoor doen? Er is een arts infectieziektebestrijding continu bereikbaar. Landelijk zijn er negen deeltaken voor de infectieziektebestrijding vastgesteld: Surveillance: registreren van, onderzoek doen naar en adviseren over de verspreiding, het aantal en de aard van infectieziekten aan relevante veldpartijen ter ondersteuning van de beleidsuitvoering. Meldingen: afhandeling van meldingen infectieziekten. Preventie: het geven van voorlichting en advies aan inwoners en professionals. Het communiceren van maatregelen ter voorkoming en ter beperking van de verspreiding van infectieziekten (inclusief nascholing). Bron- en contactopsporing: naar aanleiding van een signaal van een infectieziekte een eventuele bron opsporen en zo mogelijk het infectieziekterisico opheffen. Het opsporen van eventuele contacten die risico op infectie hebben gelopen, hen waarschuwen en waar mogelijk beschermende maatregelen nemen (vaccinatie, medicatie). Beleidsadvisering: het adviseren van gemeentebesturen en relevante partners over gewenste maatregelen en de consequenties daarvan. Netwerk- en regiefunctie: het onderhouden van contacten met relevante ketenpartners en waar nodig coördineren van activiteiten. Vangnetfunctie: inwoners en professionals kunnen terugvallen op GGD Groningen in geval van vragen en problemen op het gebied van infectieziekten. Outbreakmanagement: het bestrijden van verheffingen van infectieziekten ter voorkoming van verspreiding en vermindering van eventuele onrust. Onderzoek: in het basispakket betreft het alleen dat onderzoek dat gekoppeld is aan de directe preventie en bestrijding. Daarnaast is er ook een jaarlijks landelijk onderzoeksbudget beschikbaar voor specifieke onderzoeksprojecten. 70

71 Wat bereiken we daarmee? GGD Groningen is goed voorbereid op een infectieziekte-uitbraak door de jaarlijkse oefening van de afdeling. Inwoners van de provincie Groningen worden beschermd tegen infectieziekten en krijgen nuttige informatie als ze een besmettings - risico hebben gelopen, ook over noodzakelijke acties. Ketenpartners en instellingen worden goed geadviseerd over infectieziekten. Hoe gaan we dit meten? Aantal, naar ziekte gespecificeerde, geregistreerde meldingsplichtige infectieziekten in de provincie Groningen Aantal artikel 26 meldingen (ziekteclusters in instellingen) Meldingssnelheid binnen de per infectieziekte gestelde norm Aantal bron- en contactonderzoeken Aantal besmettingsaccidenten Aantal publieksvragen Wie hebben we hiervoor nodig? Geregistreerde artsen infectieziektebestrijding Geregistreerde verpleegkundigen infectieziektebestrijding Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Die taken zijn vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid. In de landelijke VISI normen (Versterking infrastructuur infectieziektebestrijding) staat de kwaliteit en formatieve inzet van de algemene infectieziektebestrijding beschreven. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z) voor het preventieve deel van de activiteiten. Diagnostiek bij uitbraken is declarabel via het OGZ (Openbare Gezondheid) diagnostiekbudget RIVM. Contact aizb@ggd.groningen.nl

72 3.2. Seksuele gezondheid Spreekuren voor soa, seksuele gezondheid en seksueel geweld Voorkomen van besmetting met en verspreiding van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s). Het via surveillance monitoren van de ontwikkeling van soa s en beleid op dit terrein ontwikkelen. Preventie is inclusief diagnostisch onderzoek en behandeling van soa s met daarnaast ook aandacht voor seksuele gezondheidszorg. Wat willen we bereiken? Voorkomen van besmetting met en verspreiding van soa s door proactieve informatievoorziening en vroegtijdige opsporing. Het bevorderen van een positieve seksuele en reproductieve gezondheid. Verhogen van de vaccinatiegraad voor hepatitis B onder de risicogroepen mannen die seks hebben met mannen (MSM) en prostituees. Voor wie doen we het? Inwoners van de provincie Groningen en in het bijzonder specifieke risicogroepen (waaronder jongeren, migranten, prostituees en mannen die seks hebben met mannen (MSM)). Wat gaan we daarvoor doen? We bieden spreekuren aan, gratis voor de specifieke risicogroepen, waarin informatie wordt gegeven, soa /hiv-testen worden aangeboden en doorverwijzing plaatsvindt op het gebied van soa, seksueel geweld en seksuele gezondheid. Tijdens spreekuren bestaat de mogelijkheid tot vaccinatie voor hepatitis B, passend binnen het landelijk vaccinatieprogramma voor risicogroepen (prostituees en MSM). Met behulp van de spreekuren wordt invulling gegeven aan de volgende landelijk vastgestelde deeltaken voor de seksuele gezondheidszorg: Surveillance: het monitoren van de verspreiding van soa s ter ondersteuning van de beleidsuitvoering, de bestrijding en het informeren hierover aan relevante veldpartijen. Meldingen: afhandeling van soa meldingen. Preventie: het geven van individuele en collectieve voorlichting aan inwoners en professionals en het communiceren van maatregelen ter beperking van de verspreiding van soa s. Bron- en contactopsporing: naar aanleiding van een vastgestelde soa eventuele bron opsporen en zo mogelijk het besmettingsrisico opheffen en het opsporen van eventuele contacten die risico op besmetting hebben gelopen, hen waarschuwen en waar mogelijk beschermende maatregelen nemen (vaccinatie, medicatie). Beleidsadvisering: het adviseren van gemeentebesturen en relevante partners over gewenste maatregelen en de consequenties daarvan. 72

73 Netwerk- en regiefunctie: het onderhouden van contacten met relevante ketenpartners en waar nodig coördineren van activiteiten. Vangnetfunctie: inwoners en professionals kunnen terugvallen op GGD Groningen in geval van vragen en problemen op het gebied van soa s. Outbreakmanagement: het bestrijden van verheffingen van soa ter voorkoming van verspreiding en vermindering van eventuele onrust. Onderzoek: in het basispakket betreft het alleen dat onderzoek dat gekoppeld is aan de directe preventie en bestrijding van soa s. Er is een nauwe samenwerking in Noord-Nederlands verband tussen GGD en en andere ketenpartners die zich richten op deze thema s. Wat bereiken we daarmee? Alle inwoners van de provincie Groningen hebben laagdrempelige toegang tot curatie en preventie op het gebied van seksuele hulpverlening, waardoor soa s vroegtijdig kunnen worden opgespoord en verspreiding kan worden voorkomen. Inwoners van de provincie Groningen hebben kennis over seksualiteit en zijn zich bewust van hun seksuele gedrag. Hierdoor wordt gezonder seksueel gedrag bevorderd. De vaccinatiegraad voor hepatitis B onder de risicogroepen MSM en prostituees is verhoogd, waardoor de kans op verspreiding afneemt. Hoe gaan we dit meten? Aantal consulten soa Aantal consulten seksuele gezondheid Aantal gevonden soa s en vindpercentage Aantal doorverwijzingen seksueel geweld Aantal vaccinaties onder de risicogroepen Wie hebben we hiervoor nodig? Sociaal geneeskundigen Verpleegkundigen Doktersassistenten Preventiemedewerkers Waarom gaan we het doen? Landelijk zijn de taken en kwaliteitseisen voor de seksuele hulp - verlening vastgelegd in het Kwaliteitsprofiel aanvullende seksuele gezondheid (2016). Wet Publieke Gezondheid artikel 6, lid 1, onderdelen a en b. Besluit Publieke Gezondheid artikel 11. Regeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg (ASG). Hoe wordt het gefinancierd? Gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z) Landelijke subsidieverstrekking vanuit ministerie VWS Landelijke financiering hepatitis B Contact soa.aids@ggd.groningen.nl ggdgroningendrenthe@sensenoord.nl

74 (Collectieve) Preventie en voorlichting voor soa, seksuele gezondheid en seksueel geweld We bieden activiteiten, workshops, trainingen en voorlichtingen aan op gebied van diverse thema s (o.a. seksuele gezondheid, weerbaarheid, anticonceptie, (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en diverse lespakketten) passend binnen de seksuele gezondheid voor diverse doelgroepen en professionals. GGD Groningen is onderdeel van Sense Noord-Nederland (NNL), waarbij GGD en Drenthe, Friesland en Groningen, ketenpartners en kenniscentra in Noord-Nederlands verband samenwerken. Wat willen we bereiken? Creëren van bewustwording, overdragen van kennis en verhogen van vaardigheden. Dit leidt tot een seksuele gezonde en bevredigende leefstijl, passend in het concept van positieve gezondheid. Voor wie doen we het? Inwoners van de provincie Groningen en in het bijzonder specifieke risicogroepen: Kwetsbare, laagopgeleide of licht verstandelijk beperkte jongeren LHBT (lesbi-, homo-, transgenders en biseksuelen) Migranten Professionals werkzaam met jongeren t/m 24 jaar. Professionals die met risicogroepen werken kunnen komen uit het onderwijs, jongerenwerk of andere hulpverlenende instanties Toekomstige professionals, studenten die een (relevante) beroeps - opleiding volgen Wat gaan we daarvoor doen? De thema s die tijdens de voorlichting kunnen worden behandeld zijn: Weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag Seksuele voorlichting Seksualiteitsvragen Seksuele ontwikkeling De thema s kunnen worden aangeboden als: Basisles Specialistische les Training HBO College Bijscholingen van professionals Daarnaast kunnen er ook nog (collectieve) preventieactiviteiten aan geboden worden op bijv. informatiemarkten, festivals of andere soortige bijeenkomsten als het maar passend is bij de eerder genoemde thema s en doelgroep en visie. Wat bereiken we daarmee? We realiseren bewustwording, dragen kennis over en verhogen vaardigheden, die leiden tot een seksuele gezonde en bevredigende leefstijl wat past in het concept van positieve gezondheid. Dit bereiken we door de focus te leggen bij de doelgroep maar ook bij de verschillende intermediairs en andere professionals. 74

75 Hoe gaan we dit meten? Aantal (groeps-) voorlichtingen (o.a. gastlessen ROC s, etnische minderheden) Aantal voorlichtingen aan professionals en intermediairs Wie hebben we hiervoor nodig? Verpleegkundigen Doktersassistenten Preventiemedewerkers Voorlichters Waarom gaan we het doen? Landelijk zijn de taken en kwaliteitseisen voor de collectieve preventie vastgelegd in het Kwaliteitsprofiel aanvullende seksuele gezondheid (2016). Wet Publieke Gezondheid artikel 6, lid 1, onderdelen a en b. Besluit Publieke Gezondheid artikel 11. Regeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg (ASG). Hoe wordt het gefinancierd? Gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z) Landelijke subsidieverstrekking vanuit ministerie VWS Als een voorlichting niet binnen onze doelgroep en/of kader valt berekenen wij een uurtarief. Contact soa.aids@ggd.groningen.nl ggdgroningendrenthe@sensenoord.nl

76 3.3. Tuberculosebestrijding Het voorkomen van verdere verspreiding van tuberculose in de provincie Groningen door het opsporen en vroegtijdig behandelen van tuberculose en tuberculose-infecties, surveillance van de verspreiding van tuberculose en het ontwikkelen van beleid. Wat willen we bereiken? Het voorkomen en de bestrijding van de infectieziekte tuberculose. Voor wie doen we het? Inwoners van de provincie Groningen en in het bijzonder specifieke risicogroepen die landelijk zijn vastgesteld door de KNCV (zie TBC-risicogroepenbeleid op Wat gaan we daarvoor doen? Landelijk zijn de volgende deeltaken voor de tuberculosebestrijding vastgesteld: Surveillance: het monitoren van de verspreiding van tuberculose ter ondersteuning van de beleidsuitvoering, de bestrijding en het informeren hierover aan relevante veldpartijen. Meldingen: afhandeling van tuberculose meldingen. Preventie: het geven van voorlichting aan inwoners en professionals en het communiceren van maatregelen ter beperking van de verspreiding van tuberculose. Screenen van groepen met een verhoogd risico op tuberculose of tuberculose-besmetting (zie Voor wie gaan we het doen? voor doelgroepbeschrijving). Vaccineren van kinderen < 12 jaar van ouders afkomstig uit hoogendemische gebieden*. Bron- en contactopsporing: bronopsporing: naar aanleiding van een vastgestelde tuberculose besmetting potentiële bronpatiënten met tuberculose opsporen en zo het voorkomen van verdere transmissie. contactopsporing: het opsporen van eventuele contacten die risico op besmetting hebben gelopen, hen waarschuwen en waar mogelijk beschermende maatregelen nemen (medicatie, behandeling en begeleiding van tuberculosepatiënten). Inspelen op de onrust die contactopsporing in de omgeving kan opleveren. Beleidsadvisering: het adviseren van relevante partners (bijv. instellingen en beroepsgroepen) over gewenste maatregelen en de consequenties daarvan. Netwerk- en regiefunctie: het onderhouden van contacten met relevante ketenpartners en waar nodig coördineren van activiteiten, waardoor hoogwaardig TBC-beleid geleverd kan worden. Belangrijkste samenwerkingspartners hierin zijn het UMCG en Beatrixoord. 76

77 Vangnetfunctie: inwoners en professionals kunnen terugvallen op GGD Groningen in geval van vragen en problemen op het gebied van tuberculose. Outbreakmanagement: het bestrijden van verheffingen van tuberculose ter voorkoming van verspreiding en vermindering van eventuele onrust. Kwaliteit en opleiding: GGD Groningen werkt sinds 2015 samen binnen Regiovorming Noord-Oost (REC) met de regio s Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland op het gebied van scholing en kwaliteitsbewaking. * WHO-incidentie >50 per inwoners Wat bereiken we daarmee? De verspreiding van tuberculose wordt door tijdig signaleren en vakkundig ingrijpen beperkt. Inwoners van de provincie Groningen worden beschermd tegen tuberculose en patiënten worden adequaat behandeld. Hoe gaan we dit meten? Aantal meldingen nieuwe TBC-patiënten Aantal patiëntencontacten verpleegkundigen Aantal BCG-vaccinaties Aantal Mantouxtesten Aantal röntgen thoraxfoto s Aantal behandelconsulten arts en verpleegkundig specialist. Percentage TBC-patiënten dat de behandeling afrondt Percentage personen dat preventieve behandeling voltooit De mate van tevredenheid van TBC patiënten over de geboden behandeling/begeleiding 77

78 Wie hebben we hiervoor nodig? Arts tuberculosebestrijding Arts infectieziektebestrijding Verpleegkundige specialist Sociaal verpleegkundige Doktersassistent Epidemioloog Medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundige Chauffeur Mobiele Röntgen Unit bus Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Publieke Gezondheid artikel 6, lid 1, onderdelen b en c, Besluit Publieke Gezondheid artikel 11. Wet op de Bevolkingsonderzoeken. Besluit Stralingsbescherming. Regelgeving Praktische Tuberculosebestrijding. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Consultkosten worden de cliënt zelf betaald en kunnen gedeclareerd worden bij de zorgverzekeraar. Tuberculosebestrijding activiteiten ten behoeve van de Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers (PGA) worden de kosten vergoed via de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA). Echter worden de eerste screening rechtstreeks door het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) betaald en de herhalingsscreening via GGD-GHOR Nederland bij COA gedeclareerd. Activiteiten voor de Dienst Justitiële Inrichtingen worden via GGD- GHOR Nederland gedeclareerd bij het ministerie van Justitie. X-thorax en Mantouxtesten in het kader van Contactonderzoek/ bronopsporing worden betaald door GGD Groningen. Vervolgonderzoek wordt bij de zorgverzekering ingediend of er zijn afspraken gemaakt bij bijv. een werkgever dat de kosten van een bloedonderzoek door de werkgever worden betaald. Contact tuberculosebestrijding@ggd.groningen.nl

79 3.4. Forensische geneeskunde Lijkschouw In de hoedanigheid van gemeentelijk lijkschouwer verrichten van een lijkschouw en het doen van aanvullend onderzoek bij (verdenking van) niet-natuurlijk overlijden of twijfel aan de aard van het overlijden, in samenwerking met politie en justitie. Wat willen we bereiken? Met inzet van forensisch-medische kennis vaststellen van aard en oorzaak van een overlijden en een bijdrage leveren aan het opsporen van een mogelijk misdrijf. Voor wie doen we het? Politie, justitie, gemeenten, nabestaanden. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen levert 24 uur per dag, 7 dagen per week forensisch geneeskundige expertise. Uitwendige lijkschouw Namens de burgemeester verlenen van uitstel tot begraven of cremeren. Het opstellen van een laissez passer Vaststellen van de aard en oorzaak van overlijden Afname urine en/of bloed t.b.v. toxicologisch onderzoek Mondelinge en schriftelijke rapportage en advies aan de Officier van Justitie bij een niet-natuurlijk overlijden Opmaken van een lijkschouwverslag en de overlijdenspapieren Zorg voor versturing van de juiste euthanasiedocumenten aan de toetsingscommissie euthanasie Collegiaal overleg over (procedure)vragen omtrent overlijden Collegiaal overleg over verplichte melding overleden minderjarigen Initiëren NODOK procedure bij onverwacht en onverklaard overlijden van een kind Wat bereiken we daarmee? Helderheid over de aard en oorzaak van overlijden. GGD Groningen levert onafhankelijk medisch advies, onderzoek en medische expertise. GGD Groningen signaleert vanuit forensisch geneeskundige expertise trends op het terrein van de OGZ. Hoe gaan we dit meten? Aantal lijkschouwen en lijkschouwen na euthanasie Aantal intercollegiaal overleg in verband met melding overleden minderjarige Aantal intercollegiaal overleg in verband met (procedure)vragen omtrent overlijden De mate van tevredenheid van de politie en justitie over uitvoering, samenwerking en verslaglegging 79

80 Wie hebben we hiervoor nodig? Forensisch arts (in de hoedanigheid van gemeentelijk lijkschouwer) Secretariële ondersteuning Waarom gaan we het doen? Wet op de Lijkbezorging Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding Meldplicht overleden minderjarigen. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering per lijkschouw door gemeente van overlijden. Contact

81 Forensisch medisch onderzoek Het ondersteunen van de politie door onderzoek aan en in het lichaam gericht op het aantonen, afnemen en vastleggen van biologische en andere sporen. Het Wetboek van strafvordering vormt hiervoor het kader. Wat willen we bereiken? Door de inzet van specifieke medische kennis een bijdrage leveren aan de waarheidsvinding ten behoeve van het strafrecht. Voor wie doen we het? Politie en justitie, slachtoffers en verdachten van zeden- en gewelds - delicten. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen levert 24 uur per dag, 7 dagen per week forensisch geneeskundige expertise. Bloedafname in het kader van art. 8 Wegenverkeerswet en de Wet Middelenonderzoek bij Geweldplegers DNA afname Sporenonderzoek bij slachtoffers en verdachten van zedendelicten Wat bereiken we daarmee? GGD Groningen levert onafhankelijk medisch advies, onderzoek en medische expertise. GGD Groningen signaleert vanuit forensisch geneeskundige expertise trends op het terrein van de OGZ. Hoe gaan we dit meten? Aantal DNA-, bloed- en urineafnames Aantal zedenonderzoeken Aantal adviezen aan politie en justitie De mate van tevredenheid van de politie over uitvoering, samenwerking en verslaglegging Wie hebben we hiervoor nodig? Forensisch arts Secretariële ondersteuning Waarom gaan we het doen? Contract met nationale politie inzake afname bloed en lichaams - materiaal. Wegenverkeerswet (artikel 8), Wet middelengebruik bij Gewelds delicten, Wet afname DNA, meldcode huiselijk geweld. Ketenafspraken zedendelicten (CSG). Hoe wordt het gefinancierd? Externe financiering op contractbasis (politie). Contact forensisch.arts.groningen@ggd.groningen.nl

82 Letselbeschrijving en -rapportage Ten behoeve van waarheidsvinding en het strafproces beschrijven en interpreteren van letsels. Intercollegiaal advies en eventueel opstellen van een letselbeschrijving bij (mogelijk) toegebracht letsel waarbij de behandelaar (nog) geen indicatie ziet om politie in te schakelen. Wat willen we bereiken? Door de inzet van specifieke medische kennis een bijdrage leveren aan de waarheidsvinding ten behoeve van het strafrecht. Voor wie doen we het? Politie en justitie, slachtoffers en verdachten van zeden- en gewelds - delicten. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen levert 24 uur per dag, 7 dagen per week forensisch geneeskundige expertise. Medische verklaringen en letselbeschrijvingen Deskundigenrapportage (letselrapportage) na benoeming door de Rechter Commissaris Het namens de Politie opvragen en eventueel interpreteren van medische informatie bij behandelaars Advisering aan politie, inclusief vreemdelingenpolitie en justitie Intercollegiaal advies t.a.v. letsel Wat bereiken we daarmee? GGD Groningen levert onafhankelijk medisch advies, onderzoek en medische expertise. GGD Groningen signaleert vanuit forensisch geneeskundige expertise trends op het terrein van de OGZ. Hoe gaan we dit meten? Aantal medische verklaringen, letselbeschrijvingen en deskundigenrapportages De mate van tevredenheid van politie en justitie over de rapportages Wie hebben we hiervoor nodig? Forensisch arts Secretariële ondersteuning Waarom gaan we het doen? Contract met nationale politie inzake letselbeschrijving. Meldcode huiselijk geweld. Overeenkomst met het OM. Hoe wordt het gefinancierd? Externe financiering op contractbasis (Politie). Externe financiering op regiebasis (Openbaar Ministerie) Contact forensisch.arts.groningen@ggd.groningen.nl

83 Medische Arrestantenzorg Eerstelijns medische zorg voor en medische advisering over personen die zich onder de hoede van de politie bevinden. Wat willen we bereiken? Ontzorgen van de politie bij medische zorg aan arrestanten door het leveren van eerstelijns medische zorg en advies op kwalitatief hoogwaardig niveau. Voor wie doen we het? Politie, arrestanten. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen levert 24 uur per dag, 7 dagen per week forensisch geneeskundige expertise. Eerstelijns (acute) medische zorg aan arrestanten Beoordeling intoxicaties ingeslotene Beoordeling geestelijke toestand ingeslotene Overdracht binnen de zorgketen Advisering aan politie over medische bezwaren tegen insluiting Beoordeling verwarde personen Wat bereiken we daarmee? GGD Groningen levert onafhankelijk medisch advies, onderzoek en medische expertise. GGD Groningen signaleert vanuit forensisch geneeskundige expertise trends op het terrein van de OGZ. Hoe gaan we dit meten? Aantal verrichtingen medische zorg aan arrestanten en beoordelingen verwarde personen De mate van tevredenheid van de politie over de geleverde medische zorg aan arrestanten Wie hebben we hiervoor nodig? Forensisch arts Secretariële ondersteuning Waarom gaan we het doen? Contract met nationale politie inzake arrestantenzorg. Ketenafspraken opvang verwarde personen. Hoe wordt het gefinancierd? Externe financiering op contractbasis (politie). Contact forensisch.arts.groningen@ggd.groningen.nl Naast bovenstaande activiteiten, houden wij ons ook bezig met: Onderwijs aan geneeskundestudenten, huisartsen, verpleegkundigen, artsen in opleiding tot forensisch arts en belendende beroepsgroepen (juristen e.a.) Wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de forensische geneeskunde Advisering aan politie en justitie aangaande medisch inhoudelijke vraagstukken 83

84 3.5. Reizigersadvisering Door middel van advisering en vaccinaties aan reizigers en personen met werkgerelateerde infectieziekte-/ gezondheidsrisico wordt het risico op ziekte zo beperkt mogelijk gehouden. Wat willen we bereiken? Het voorkomen van gezondheidsrisico s bij (verre) reizen. In het bijzonder voorkomen dat men besmettelijke ziekten oploopt gedurende een reis en tegelijkertijd voorkomen van import van ziekten naar Nederland. Daarnaast het voorkomen van gezondheidsrisico s bij personen die vanwege werk in aanraking kunnen komen met infectieziekten. Voor wie doen we het? Alle reizigers naar gebieden met een infectieziekte-/ gezondheidsrisico. Personen met werkgerelateerde infectieziekte-/ gezondheidsrisico. Wat gaan we daarvoor doen? Het geven van voorlichting aan algemeen publiek om hen te stimuleren zich te laten informeren en vaccineren voor zij op reis gaan Het geven van voorlichting aan reizigers over gezondheidsrisico s op reis (o.a. kennisoverdracht van hygiënemaatregelen) Het vaccineren en immuniseren van reizigers Het voorschrijven van (reisgerelateerde) medicatie Verkoop van beschermende artikelen Zo nodig bloedonderzoek laten uitvoeren Gezondheidsadviezen en vaccinaties geven aan beroepsgroepen (bijv. politie, brandweer) 84

85 Wat bereiken we daarmee? Elke reiziger gaat goed voorgelicht en zo goed mogelijk beschermd op reis. Voorkomen van het ontstaan van infectieziekten bij personen uit beroepsgebonden risicogroepen, dan wel de overdracht van hepatitis B van zorgverlener naar patiënt. Inwoners van de provincie Groningen zijn beschermd tegen infectieziekten. Hoe gaan we dit meten? Aantal spreekuurbezoekers Aantal verstrekte vaccinaties De totale omzet De gemiddelde omzet per klant De mate van tevredenheid van klanten Wie hebben we hiervoor nodig? Sociaal geneeskundigen Sociaal verpleegkundigen Baliemedewerkers Waarom gaan we het doen? Markttaak, maar wettelijke verplichting voorlichting en advies te geven. Hoe wordt het gefinancierd? Reizigersadvisering wordt niet door gemeente, maar door de gebruiker gefinancierd. Contact RA@ggd.groningen.nl

86 3.6. Medische milieukunde Signaleren en onderzoeken van gezondheidsrisico s en -klachten in relatie tot zowel chemische, fysische als biologische milieufactoren. Advies en voorlichting aan inwoners, gemeenten en instanties. Wat willen we bereiken? Het (proactief en reactief) signaleren van ongewenste, risicovolle situaties op het gebied van gezondheid in relatie tot milieuaspecten. Hierbij wordt een inschatting gemaakt van mogelijke blootstelling aan milieu-determinanten en de gevolgen daarvan op de gezondheid. Het adviseren op basis van onderzoek en conclusies om de gezondheid van inwoners te beschermen en te bevorderen. Voor wie doen we het? Gemeenten Inwoners van de provincie Groningen Wat gaan we daarvoor doen? Onderzoek en signalering van ongewenste situaties in relatie tot milieu waar de gezondheid mogelijk bedreigd wordt Advisering aan gemeenten en ondersteuning bij beleidsontwikkeling ten aanzien van milieugezondheidszorg Advisering aan instellingen (scholen, kinderopvang etc.) Advisering aan inwoners Behandeling van (publieks)vragen en klachten m.b.t. buitenmilieu Verzorgen van voorlichting Verzorgen van of adviseren omtrent risicocommunicatie Het uitvoeren van onderzoek om een signaal te duiden en/of een advies te onderbouwen Blijven volgen van langjarige dossiers zoals gehoorschade en gewasbeschermingsmiddelen' Beoordeling van de risico s van blootstelling aan uitwendige factoren: chemisch, fysisch en biologisch Op verzoek wetenschappelijk onderzoek, tegen aanvullende financiering Wat bereiken we daarmee? Snelle, betrouwbare, reactieve en proactieve advisering /informatievoorziening aan de doelgroep. (Zoveel mogelijk zorgdragen voor) een gezonde en veilige leefomgeving voor iedereen. Hoe gaan we dit meten? aantal meldingen aantal (korte) telefonische vragen aantal (beleids)adviezen aan externen aantal collectieve voorlichtingsmomenten 86

87 Wie hebben we hiervoor nodig? De volgende professionals zijn beschikbaar: (sociaal) verpleegkundige medische milieukunde, arts medische milieukunde, arts maatschappij en gezondheid, toxicoloog. Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Publieke Gezondheid artikel 2, lid 2, onderdeel e en artikel 16. Besluit Publieke Gezondheid artikel 2, lid 3. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact milieu@ggd.groningen.nl

88 Gezondheidskundig Advies Gevaarlijke Stoffen (GAGS) De GAGS is een operationele rol (piketdienst) die ingezet wordt als deskundige in de acute fase bij ongevallen met (vermoedelijk) gevaarlijke stoffen (CBRNe [Chemisch, Biologisch, Radiologisch, Nucleair & explosief]- incident). Hierbij kan er potentieel of feitelijk sprake zijn van blootstelling van mensen aan gevaarlijke stoffen. Wat willen we bereiken? Na een incident met (vermoedelijk) gevaarlijke stoffen een gezonde en veilige leefomgeving voor iedereen behouden. Voor wie doen we het? De GAGS werkt voor de veiligheidsregio s (VR) Groningen, Friesland en Drenthe op basis van een piket. Inwoners en gemeenten in de werk - gebieden van VR Groningen, VR Fryslân en VR Drenthe. Wat gaan we daarvoor doen? 24 uurs beschikbaarheid Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS) Direct reactie op (mogelijke) calamiteiten milieugezondheidszorg Advies van GHOR over incidenten met (vermoedelijk) radiologische, nucleaire, biologische en chemische stoffen (via voedsel, drinkwater en leefomgeving) in de voorbereidings- en of repressiefase Indicatie van type en ernst van gezondheidseffecten die bij (eventuele) blootstelling kunnen optreden Interventies op de ongevals- of ramplocatie (bescherming van de bevolking, evacuatie) Communicatie over gezondheidsrisico's aan slachtoffers en hulp - verleners (risico-communicatie) Begeleiding van inwoners na een milieu-incident of -calamiteit 88

89 Wat bereiken we daarmee? De GAGS zorgt voor spoedeisende advisering tijdens de acute fase van een crisis over de te verwachten gezondheidseffecten en wenselijke acties tijdens en na het incident om een gezonde en veilige leef - omgeving voor iedereen te behouden. Hoe gaan we dit meten? Reactietijd na melding Inhoudelijke evaluatie na optreden door collega GAGS-en Wie hebben we hiervoor nodig? Gecertificeerde GAGS-en Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Besluit Publieke Gezondheid, art 2, lid 3, onderdeel b. Hoe wordt het gefinancierd? Gemeenschappelijke regeling VR (Veiligheidsregio Groningen) Gemeenschappelijke regeling VR (Veiligheidsregio Drenthe) Gemeenschappelijke regeling VR (Veiligheidsregio Friesland) Contact milieu@ggd.groningen.nl

90 3.7. Technische hygiëne inspectie Inspectie kinderopvang Het uitoefenen van toezicht door middel van inspecties waarbij getoetst wordt of er wordt voldaan aan de kwaliteitsvoorschriften. De pedagogische praktijk wordt getoetst aan de hand van indicatoren op basis van de vier basisdoelen uit de Wet Kinderopvang. Wat willen we bereiken? Toezicht houden op kinderopvanglocaties (kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang, gastouderbureaus en gastouderopvang) en peuterspeelzalen ter bevordering van de veiligheid, hygiëne en gezonde omgeving, zodat er sprake is van verantwoorde kinderopvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind, in een veilige en gezonde omgeving. Voor wie doen we het? Gemeenten Kinderdagverblijven Peuterspeelzalen Buitenschoolse Opvang Gastouderbureaus Gastouders Wat gaan we daarvoor doen? De voornaamste activiteiten betreffen de beoordeling van kwaliteits - aspecten door een onderzoek voor registeropname, door jaarlijks onderzoek en incidenteel onderzoek. Wij bezoeken kinderopvangorganisaties minimaal eens per jaar bezocht voor risicogestuurd onderzoek. Gastouders worden bezocht bij aanvraag nieuwe vergunning en verder jaarlijks steekproefsgewijs. De kwaliteitseisen zijn ingedeeld in de domeinen: kinderopvang in de zin van de wet pedagogisch klimaat personeel en groepen veiligheid en gezondheid accommodatie en inrichting ouderrecht Tot slot biedt GGD Groningen gemeenten advisering bij handhavingsbeleid. Wat bereiken we daarmee? De Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen garandeert een goed kwaliteitsniveau. Kwalitatief goede kinderopvang zorgt er ook voor dat kinderen worden gestimuleerd in hun ontwikkeling. 90

91 Door onze inspecties hebben wij een actueel overzicht van de aanwezige kinderopvang en peuterspeelzaal voorzieningen in de provincie Groningen, gebaseerd op het landelijk register kinderopvang. Inspectierapporten bevatten bruikbare adviezen/aanknopingspunt voor houders en ouders. Gemeenten zijn tevreden over de kwaliteit van de inspecties en kunnen dit gebruiken voor handhavingsadviezen. Hoe gaan we dit meten? Aantal geïnspecteerde kindercentra Aantal geïnspecteerde peuterspeelzalen Aantal geïnspecteerde gastouderbureaus Aantal geïnspecteerde gastouders Aantal onderzoeken voor registratie, incidentele onderzoeken en nadere onderzoeken Monitoren nieuwe instellingen(groei) Wie hebben we hiervoor nodig? Toezichthouder(s) Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Kinderopvang artikel 1.61 en de hieruit voort gekomen Beleids - regels Kwaliteit Kinderopvang. De Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE) Toetsing van kwaliteitsvoorschriften uit: Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen (WKO) Besluit Registratie Kinderopvang Regeling Wet Kinderopvang Beleidsregels Kwaliteit Kinderopvang en Peuterspeelzalen Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector Besluit Basisvoorwaarden Kwaliteit Voorschoolse Educatie Hoe wordt het gefinancierd? Tarief per inspectie in rekening te brengen bij de opdrachtgever (gemeente) volgens landelijke richtlijnen en tarieven THI. Contact thi@ggd.groningen.nl

92 Inspecties bedrijven die tatoeëren, piercen en permanente make-up (PMU) aanbrengen Inspecties van wettelijk verplichte hygiënemaatregelen bij tatoeage- en piercingshops en permanente make-up studio s (PMU-studio s) op basis van het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen; Wat willen we bereiken? Het bevorderen en bewaken van de hygiëne, veiligheid en gezondheid in gelegenheden die algemeen toegankelijk zijn, zodat het risico op overdracht van infectieziekten of andere gezondheidsrisico s gereduceerd wordt. Voor wie doen we het? Tatoeageshops Piercingshops PMU-studio s Wat gaan we daarvoor doen? Uitvoeren inspecties tatoeage- en piercingshops en PMU-studio s. Periodiek toezicht houden op hygiëne & veiligheid bij tatoeage- en piercingshops en bij evenementen waar getatoeëerd of gepiercet wordt of waar permanente make-up wordt aangebracht. Verstrekken, weigeren of intrekken van de vergunning. Bestaande organisaties worden bij afloop vergunning geïnspecteerd en nieuwe organisaties bij aanvraag van een vergunning. Adviseren aan VWS (NVWA) met betrekking tot handhavingsacties. Wat bereiken we daarmee? Hygiënische, veilige en gezonde tatoo/piercing en PMU bedrijven. Voor inwoners is het inzichtelijk waar veilig getatoeëerd, gepierd en PMU uitgevoerd wordt. Hoe gaan we dit meten? Aantal geïnspecteerde tatoeage- en piercingshops en PMU-studio s Monitoren nieuwe bedrijven(groei) Wie hebben we hiervoor nodig? Inspecteur(s) Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Warenwetbesluit tatoeëren en piercen artikel 7 Landelijke richtlijnen van Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid. Hoe wordt het gefinancierd? Tarief per inspectie/vergunning in rekening te brengen bij eigenaren van betreffend bedrijf volgens een landelijk vastgesteld tarief. Contact thi@ggd.groningen.nl

93 Inspectie schepen Inspecties van wettelijk verplichte hygiënemaatregelen bij schepen. Ship Sanitation Control (SSC) op basis van de gestelde eisen door de World Health Organisation (WHO); Wat willen we bereiken? Het bevorderen en bewaken van de hygiëne, veiligheid en gezondheid in internationaal varende schepen, zodat het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd wordt. Voor wie doen we het? Rederijen Wat gaan we daarvoor doen? Scheepsinspecties en verstrekken Ship Sanitation Certificates (SSC s) op aanvraag. Wat bereiken we daarmee? Hygiëne, veiligheid en gezondheid op internationaal varende schepen. Hoe gaan we dit meten? Aantal afgegeven Ship Sanitation Certificates (SSC s) Wie hebben we hiervoor nodig? Inspecteur(s) Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Publieke Gezondheid artikel 57. Regeling Publieke Gezondheid artikel 8. Hoe wordt het gefinancierd? Tarief per inspectie in rekening te brengen bij de opdrachtgever, volgens landelijk tarief. Contact

94 Hygiëneadvies seksbedrijven Inspecties en advies ten aanzien van hygiënemaatregelen bij prostitutiebedrijven op basis van door gemeenten opgestelde verordeningen aan de hand van de hygiënerichtlijnen van het LCHV; Wat willen we bereiken? Het bevorderen en bewaken van de hygiëne, veiligheid en gezondheid in gelegenheden die algemeen toegankelijk zijn zodat het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd wordt. Voor wie doen we het? Gemeenten Seksbedrijven Wat gaan we daarvoor doen? Uitvoeren inspecties prostitutiebedrijven en rapporteren, bij afloop vergunning of op verzoek van een gemeente. Wat bereiken we daarmee? Hygiënische, veilige en gezonde seksbedrijven, waar het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd is. Hoe gaan we dit meten? Aantal geïnspecteerde prostitutiebedrijven Monitoren nieuwe bedrijven(groei) Wie hebben we hiervoor nodig? Inspecteur(s) Waarom gaan we het doen? Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van gemeenten, waarin GGD Groningen gevraagd kan worden als onderdeel van de vergunningaanvraag de hygiëne van een seksbedrijf te beoordelen. In de APV van een gemeente kan staan dat GGD Groningen, of een andere controleur die door de gemeente is aangesteld, ook na het verlenen van de vergunning structureel de hygiëne blijft controleren. Inspecties uitgevoerd volgens landelijke richtlijnen LCHV. Hoe wordt het gefinancierd? Tarief per inspectie in rekening te brengen bij de opdrachtgever volgens landelijke richtlijnen en tarieven THI. Contact

95 Inspectie asielzoekerscentra Inspecties van wettelijk verplichte hygiënemaatregelen bij asielzoekerscentra. Op basis van een landelijk vastgestelde checklist wordt kennis genomen van situaties en handelingen op het gebied van hygiëne. Wat willen we bereiken? Het bevorderen en bewaken van de hygiëne, veiligheid en gezondheid in asielzoekerscentra, zodat het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd wordt. Voor wie doen we het? Asielzoekerscentra Wat gaan we daarvoor doen? Uitvoeren inspecties asielzoekerscentra Advisering en voorlichting asielzoekerscentra op basis van landelijk vastgestelde hygiënerichtlijnen door middel van een rapport en mondeling contact/overleg. Wat bereiken we daarmee? Hygiënische, veilige en gezonde asielzoekerscentra, waar het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd is. Hoe gaan we dit meten? Aantal geïnspecteerde asielzoekerscentra en voorlichtingsactiviteiten Wie hebben we hiervoor nodig? Inspecteur(s) Waarom gaan we het doen? Hygiënerichtlijn voor asielzoekerscentra van het LCHV Hoe wordt het gefinancierd? De financiering voor inspecties asielzoekerscentra is onderdeel van het budget dat GGD Groningen ontvangt voor uitvoering van de Publieke Gezondheid Asielzoekers (PGA), zie hoofdstuk 3.8. Contact

96 Overige inspecties (Evenementen, verpleeg- en verzorgingshuizen, kinderboerderijen etc.) Advisering met betrekking tot hygiënemaatregelen in (publieke) instellingen en bij grote evenementen. De Advisering vindt plaats op basis van hygiëne-onderzoeken of screening van vergunningaanvragen. Hierbij worden de verordeningen of vergunningsvoorwaarden van gemeenten en landelijk vastgestelde richtlijnen als uitgangspunt gebruikt. Wat willen we bereiken? Het bevorderen en bewaken van de hygiëne, veiligheid en gezondheid in gelegenheden die algemeen toegankelijk zijn, zodat het risico op overdracht van infectieziekten gereduceerd wordt. Voor wie doen we het? Gemeenten (Publieke) instellingen Grote evenementen Wat gaan we daarvoor doen? Bij screening vergunningaanvragen publieksevenementen wordt kennis genomen van onderdelen waarbij hygiëne en gezondheid aan de orde zijn. Met toepassing van landelijk vastgestelde risicoscans wordt een inschatting gemaakt van de risico s. Vervolgens wordt op basis van landelijk vastgestelde richtlijnen aan de gemeente advies uitgebracht ten behoeve van de vergunningverlening. Steekproefsgewijs wordt een hygiëneonderzoek gedaan bij de voorschouw van, of tijdens, een evenement aan de hand van een landelijk vastgestelde checklist. Advisering vindt vervolgens mondeling plaats of via een rapportage. Hygiëne-inspectie (publieke) instellingen. 96

97 Wat bereiken we daarmee? Kans op overdracht, uitbraak en verspreiding van infectieziekten is verkleind. Inwoners, medewerkers van gemeenten en collectieve voorzieningen hebben deskundige en betrouwbare informatie ontvangen over hygiëne, op basis waarvan een afgewogen beleid op het gebied van veiligheid, hygiëne en gezondheid mogelijk is. Geïnspecteerde instellingen/ bedrijven/ evenementen hebben adviezen en verbeterpunten ontvangen. Vergunningen en certificaten zijn afgegeven volgens landelijke voorwaarden. Hoe gaan we dit meten? Aantal adviezen bij steekproeven publieksevenementen Aantal adviezen na screening vergunningsaanvragen evenementen Aantal adviezen na hygiëne onderzoeken bij (publieke) instellingen Wie hebben we hiervoor nodig? Inspecteurs(s) Medewerkers infectieziektebestrijding Waarom gaan we het doen? De Algemene Plaatselijke Verordening wordt toegepast als één van de toetsingskaders, evenals de Hygiënerichtlijnen van het Landelijk Centrum voor Hygiëne en Veiligheid. Hoe wordt het gefinancierd? Tarief per inspectie in rekening te brengen bij de opdrachtgever, volgens landelijk tarief. Contact

98 Toezicht Wmo en toezicht calamiteiten en geweld Het uitoefenen van toezicht door middel van inspecties waarbij getoetst wordt of er wordt voldaan aan de kwaliteitsvoorschriften uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het uitvoeren van calamiteiten - onderzoek. Wat willen we bereiken? Toezien op en bevorderen van de kwaliteit van de maatschappelijke ondersteuning die gemeenten inkopen bij zorg- en welzijnsinstellingen. Voor wie doen we het? Gemeenten Contractaanbieders Wmo Wat gaan we daarvoor doen? Namens gemeenten toezien op de naleving van eisen en voorschriften (Wmo gemeentelijke verordeningen) door aanbieders van voorzieningen. Op verzoek van gemeenten kunnen een of meer van de volgende taken worden uitgevoerd: onderzoek van calamiteiten onderzoek van een terugkerend klachtenpatroon thematisch of proactief toezicht op naleving van kwaliteitseisen Adviesrapport met eventueel op te leggen corrigerende maatregelen. Wat bereiken we daarmee? Kwaliteitsverbetering Wmo aanbieders en inzichtelijk maken van de kwaliteit van de instellingen voor gemeentes en inwoners. Hoe gaan we dit meten? Aantal kwaliteitsonderzoeken Aantal calamiteitsonderzoeken Wie hebben we hiervoor nodig? Toezichthouder(s) Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die overgelaten mag worden aan een ander dan GGD Groningen. Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, artikel 6.1 Hoe wordt het gefinancierd? Gemeenten kopen formatie in tegen het geldende uurtarief. Contact thi@ggd.groningen.nl

99 3.8. Publieke gezondheid asielzoekers Het in onderaannemerschap uitvoeren van taken Publieke Gezondheidszorg ten behoeve van asielzoekers in de opvangcentra van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in de provincie Groningen, afgeleid van de Wet Publieke Gezondheid en op basis van contractuele afspraken tussen GGD GHOR Nederland (hoofdaannemer) en het COA (opdrachtgever). Wat willen we bereiken? Het beschermen, bewaken en bevorderen van de gezondheid en veiligheid van asielzoekers en het personeel van COA in de provincie Groningen. Voor wie doen we het? Direct: asielzoekers in de provincie Groningen. Indirect: de inwoners en colleges van B&W in de provincie Groningen. Wat gaan we daarvoor doen? Landelijk zijn acht deeltaken in het kader van de Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers (PGA) vastgesteld: Infectieziektepreventie & -bestrijding algemeen Technische hygiënezorg in de opvangcentra van het COA Tuberculosescreening, -preventie en -bestrijding Soa-hiv-preventie en bestrijding, seksuele en reproductieve gezondheid Gezondheidsbevordering door collectieve voorlichting Coördinatie lokale afstemming in de zorgketen Jeugdgezondheidszorg 0-18 jaar (conform het Basispakket JGZ 0-18, zie hoofdstuk 1.1 Basispakket JGZ individueel en hoofdstuk 1.2 Basispakket JGZ collectief) Epidemiologie (lokale bijdrage aan landelijk wetenschappelijk onderzoek, advisering en ondersteuning aan lokaal COA-management) Wat bereiken we daarmee? Verbeterde gezondheid van asielzoekers en het beschermen van de gezondheid van alle inwoners, inclusief het voorkomen en bestrijden van infectieziekten. Hoe gaan we dit meten? Prestatie-indicator en norm conform door GGD GHOR NL en COA vastgestelde normen die worden vastgelegd in kwartaalrapportages. Aantal, naar ziekte gespecificeerde, geregistreerde meldingsplichtige infectieziekten onder de asielpopulatie in de provincie Groningen Aantal artikel 26 meldingen (ziekteclusters per COA-locatie) Aantal collectieve interventies n.a.v. uitbraak per COA-locatie Aantal bron- en contactonderzoeken onder asielpopulatie en COA-personeel Aantal besmettingsaccidenten onder asielpopulatie en COA-personeel 99

100 Aantal uitgebrachte THZ-rapporten & om welke COA-locatie het betreft & datum inspectie Aantal collectieve en individuele soa-hiv voorlichtingen per locatie Aantal 1 e TBC-screeningen en vervolgonderzoeken per locatie Aantal vastgestelde TBC-besmettingen Aantal BCG vaccinaties Aantal JGZ-intakes, medische onderzoeken, contactmomenten RVP, PGO s en extra contactenmomenten per locatie Aantal verpleegkundige intakes binnen 6 weken na aankomst in Nederland Aantal medische intakes binnen 9 weken na aankomst in Nederland Mate van tevredenheid van COA en gemeenten met de geleverde diensten Wie hebben we hiervoor nodig? Leidinggevende(n) Publieke gezondheid asielzoekers Jeugdarts Jeugdverpleegkundige Doktersassistent Arts tuberculosebestrijding Sociaal verpleegkundige tuberculosebestrijding Arts infectieziektebestrijding Sociaal verpleegkundige infectieziektebestrijding Deskundige infectieziektebestrijding Sociaal verpleegkundige seksuele gezondheid Preventief medewerker seksuele gezondheid Medisch technisch medewerker Administratieve ondersteuning Beleidsmedewerker Gezondheidsbevorderaars Epidemioloog Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid/ contract COA-GGD GHOR NL. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers via GGD Nederland op contractuele basis. Contact Portefeuillehouder PGA: thi@ggd.groningen.nl, / Leidinggevende Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers, team Jeugdgezondheidszorg: /

101 3.9. GGD als crisisdienst 24/7 bereikbaar Voorbereiding van GGD Groningen op crisis en rampen; beschrijving van de melding, alarmeren, opschalen (crisisstructuur), afschalen, taken en verantwoordelijkheden crisisteam(leden), hoofdprocessen (verantwoordelijkheden en werkwijze). Wat willen we bereiken? Een directe en adequate respons van GGD Groningen op een (dreigende) crisis/ramp op basis van adequate organisatorische kaders, afspraken over werkwijzen, adequate informatiepositie en kwaliteiten en kwantiteiten. Voor wie doen we het? Inwoners, passanten, bestuurders en (keten)partners binnen de provincie Groningen. Wij werken ten tijde van crisis nauw samen met Veiligheidsregio, ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen, laboratoria, Geestelijke Gezondheidszorg, Omgevingsdienst, RIVM, etc. Wat gaan we daarvoor doen? GGD Groningen is 24/7 bereikbaar en inzetbaar voor het uitvoeren van onderstaande taken. GGD Rampen Opvang Plan (GROP) GGD Groningen beschikt over een actueel GROP waarin de organisatiewijze ten tijde van crisis binnen GGD Groningen en de wijze van afstemming met ketenpartners is vastgelegd. In het GROP staan o.a. de functionarissen die sleutelrollen vervullen, hun beschikbaarheid en bereikbaarheid, de 4 GGD-deelprocessen etc. De 4 GGD-processen zijn: 1. Infectieziektebestrijding 2. Medische Milieukunde 3. Gezondheidsonderzoek bij rampen 4. Psychosociale hulp GGD Groningen is ook verantwoordelijk voor de voorbereiding van deze 4 processen bij de Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure (GRIP)-opschaling (Veiligheidsregio). De afspraken over de verantwoordelijkheidsverdeling GHOR/GGD ten tijde van een GRIPsituatie (evt. tegelijkertijd met opschaling bij GGD Groningen) zijn vastgelegd in het hoofdstuk Geneeskundige zorg van het Regionaal Crisisplan. Continuïteitsplan Het continuïteitsplan zorgt ervoor dat de kritische bedrijfsprocessen in het geval van een calamiteit binnen een zodanige termijn zijn hersteld dat de continuïteit van de gemeentelijke organisatie geen gevaar loopt. 101

102 Het continuïteitsplan is van de gemeente Groningen. Omdat GGD Groningen gebruik maakt van diensten en een gebouw van de gemeente Groningen, raakt het continuïteitsplan ook de processen van GGD Groningen. GGD Groningen is betrokken bij het oefenen en het actualiseren van het continuïteitsplan. Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS); het adviseren van de bevolking over risico s, inclusief gezondheidskundig advies over gevaarlijke stoffen, in het bijzonder bij rampen of dreiging van rampen, zie hoofdstuk Gezondheidskundig Advies Gevaarlijke Stoffen (GAGS) voor verdere toelichting. Arts Infectieziektebestrijding; op basis van de Wet Publieke Gezondheid, artikel 17, moet er een arts infectieziektebestrijding beschikbaar zijn voor het geven van advies over infectieziektebestrijding bij een ramp of grootschalige uitbraak. Een ramp of grootschalige uitbraak is een GRIP-situatie en kan ook de Veiligheidsregio overstijgen. De arts infectieziektebestrijding heeft in dit kader dus een boven - regionale functie. Samenwerkingsafspraken GGD en Drenthe, Friesland en Groningen De drie noordelijke GGD en hebben een samenwerkingsovereenkomst, waarin onder meer staat dat in Noord Nederland op passende wijze worden opgeschaald kan worden wanneer dit in een crisis noodzakelijk is. Er kan dan snel en adequaat worden teruggevallen op elkaars expertise en capaciteit. 102

103 Wat bereiken we daarmee? De impact tijdens en na een crisissituatie/ramp is beperkt door acute en adequate reactie. Er is zo snel mogelijk herstel van een gezonde en veilige leefomgeving bewerkstelligd, zoals vóór de crisis/ramp aanwezig was. Hoe gaan we dit meten? De mate waarin GGD Groningen is voorbereid op een ramp of incident, af te meten aan: voldoen aan het kwaliteitskader van het LNAZ; beschikbaarheid van een actueel GROP; opgeleide, getrainde en beoefende sleutelfunctionarissen (crisisteam); paraatheid en beschikbaarheid van sleutelfunctionarissen (24/7). De mate van tevredenheid van inwoners, ketenpartners, gemeenten en inspectie over inzet van GGD Groningen. Wie hebben we hiervoor nodig? Leidinggevende crisisdienst Crisis- coördinator GROP-coördinator Piketarts GAGS-piket Operationeel beleidsmedewerker Arts infectieziektebestrijding Medisch milieukundige Sociaal verpleegkundige Opleidingsfunctionaris Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Publieke Gezondheid artikel 2, lid 2, onderdeel g en artikel 8, lid 3. Besluit Publieke Gezondheid artikel 2, lid 1 en 3 Wet op de Veiligheidsregio s en Besluit Personeel. Wet Toelating zorginstellingen Kwaliteitswet Zorginstellingen (het bieden van goede zorg en plan hiervoor) Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan gemeenschappelijke regeling Publieke gezondheid & zorg. Kosten voor sommige oefeningen worden betaald door Cycloon. Cycloon is onderdeel van het Acute Zorgnetwerk Noord-Nederland. Contact

104

105 Advies & Beleid 4 Gemeenten baseren hun gezondheidsbeleid op lokale problematiek. De afdeling Advies & Beleid levert hier met epidemiologisch onderzoek, projecten en beleidsadvies een actieve bijdrage aan. Het doel is een effectieve inzet van publieke gezondheidszorg, gericht op preventie. 105

106 De afdeling Advies & Beleid vormt een schakel tussen landelijke kennis en lokale uitvoering en houdt zich bezig met: Epidemiologie: onderzoek en monitoring van gezondheidsgegevens Vertaling en duiding van gezondheidsgegevens en ondersteuning bij het formuleren van gemeentelijk beleid door de adviseurs publieke gezondheid Signaleren en agenderen van publieke gezondheidsvraagstukken door de adviseurs publieke gezondheid Gezondheidsbevordering: adviseren en initiëren van interventies voor gezond gedrag. Denk hierbij aan meer bewegen en stoppen met roken. De functiegroepen epidemiologie, adviseurs publieke gezondheid en gezondheidsbevordering werken hierbij nauw met elkaar samen. 106

107 4.1. Advisering Publieke Gezondheid Het adviseren en ondersteunen van gemeenten op het gebied van Lokaal gezondheidsbeleid. Stimuleren van intersectoraal en integraal beleid: dwarsverbindingen met andere beleidsdomeinen zoals jeugd, armoede, ruimtelijke ordening, sport, Wmo, onderwijs, etc. zijn hierbij cruciaal. Advies is gebaseerd op epidemiologische gegevens/ monitoring waarbij landelijke en regionale ontwikkelingen (wettelijk en wetenschappelijk) naar de lokale context worden vertaald. Wat willen we bereiken? Advisering Publieke Gezondheid (PG) adviseert en ondersteunt de gemeente op het domein overstijgend werken aan publieke gezondheid en Lokaal Gezondheidsbeleid in brede zin, om een efficiënt en effectief beleid te ontwikkelen dat bijdraagt aan de verbetering van de volksgezondheid. Voor wie doen we het? De Groninger gemeenten en hun inwoners van de provincie Groningen en andere betrokkenen/belanghebbenden op het terrein van de publieke gezondheid. Wat gaan we daarvoor doen? Advisering op het bewaken van gezondheidsaspecten en preventie in bestuurlijke beslissingen. Advisering om preventie en de aanpak van gezondheidsvraagstukken vorm te geven binnen het huidige/lokale zorglandschap. Hierbij is aandacht voor innovatie en efficiency. De advisering sluit aan bij lokale behoeften en ontwikkelingen. Delen en verbinden kennis PG binnen en buiten de GGD: nemen management en afdelingen mee in nieuwe ontwikkelingen binnen PG, verbinden inhoudsdeskundigen GGD met gemeenten en samenwerkingspartners om tot een integraal/intersectoraal beleid te komen. Advisering op basis van nieuwe ontwikkelingen, (nieuwe/aangepaste) wet en regelgeving, best practices zowel regionaal als landelijk. Ook advisering op basis van de nieuwe gegevens van de gezondheidsprofielen. Advisering en ondersteuning aan gemeenten bij het vormgeven van hun (sector- en domein- overstijgend) lokale gezondheidsbeleid. Ondersteuning voor gemeenten op gebied PG en meedenken in het vormgeven van vragen. Zorgen voor agendasetting PG. 107

108 Wat bereiken we daarmee? Advisering en ondersteuning gemeenten bij totstandkoming nota s lokaal gezondheidsbeleid en bij andere relevante beleidsthema s die de publieke gezondheid raken. Adviseren over gezondheidsaspecten in bestuurlijke beslissingen. Samenwerking tussen publieke en eerstelijns gezondheidszorg in diverse projecten en pilots. Afstemming tussen de preventieve en curatieve zorg: groter bereik van risicogroepen. Gefundeerde basis bieden voor beleid, dat gericht is op bescherming, bewaking en bevordering van gezondheid. Hoe gaan we dit meten? Tevredenheid gemeente over het adviesproces o.a. tijdig nakomen van gemaakte afspraken. Tevredenheid over het gegeven advies zowel op inhoud als vorm. Informatie wordt verzameld door regelmatig contact en evaluatie. Gebruikmakend van de landelijke benchmarkindicatoren GGD GHOR NL en format evaluatie beleidsadvies uit Richtlijn voor opstellen advies door GGD NL. Wie hebben we hiervoor nodig? Adviseurs Publieke Gezondheid Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet/legitimatie: Wet Publieke Gezondheid Besluit Publieke Gezondheid Kamerbrief borging publieke gezondheid Koersdocument (Ontwikkelperspectief Publieke Gezondheid in de regio ) Wettelijke borging: Voordat besluiten worden genomen die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de publieke gezondheid vraagt het college van burgemeester en wethouders advies aan de gemeentelijke gezondheidsdienst. Brancherichtlijnen/veldnormen: Landelijke nota Gezondheids - beleid Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Aanvullende financiering vanuit gemeente op offertebasis voor grotere adviesvragen. Contact adviesenbeleid@ggd.groningen.nl 108

109 4.2. Gezondheidsbevordering Advisering over Gezondheidsbevordering door middel van effectief gebleken interventies. Verbinden van projecten en programma s om de effectiviteit te vergroten. Wat willen we bereiken? Gezondheidsvaardigheden vergroten. Een omgeving die gezond gedrag stimuleert. Gezonde inwoners van Groningen zodat ze mee kunnen doen in de maatschappij. Voor wie doen we het? Inwoners binnen de provincie Groningen. Wat gaan we daarvoor doen? (Door)ontwikkelen en ondersteunen van effectief gebleken interventies met extra aandacht voor positieve gezondheid en wijk-/regiogericht werken. Agendasetting positieve gezondheid en thema s die uit de monitor meer dan gemiddeld voorkomen. Nieuwe (communicatie)technieken zoals Social Media gebruiken om de doelgroep te bereiken en de preventiepartners te verbinden. (Door) ontwikkelen van activiteiten op het gebied van gezondheidsvaardigheden, vooral bij mensen met een lage SES. Signaleren en inspelen op relevante interne en externe ontwikkelingen Onderzoek ondersteunen en stimuleren ter ondersteuning van gezondheidsbevorderende programma s. Participeren in relevante landelijke en regionale netwerken. Ondersteunen van de JGZ bij het uitvoeren van de Gezonde Schoolmethode, het adviseren bij gezond schoolbeleid en een brug zijn naar de landelijke Gezonde School-organisatie. Ondersteunen van kennisoverdracht op gebied van bovenstaande activiteiten. Met het programma Jong Leren Eten, gefinancierd door de overheid, zorgen we voor een stimulans en verbinding van bestaande projecten op het gebied van voeding en voedsel voor 0-18 jaar. Publieksvoorlichting via GGD-website en/of campagne-activiteiten. 109

110 Wat bereiken we daarmee? Scholen voor basis- en voortgezet onderwijs worden ondersteund in een structureel schoolgezondheidsbeleid via de werkwijze Gezonde School. Een samenhangend overzicht van preventieve interventies (implementatie van methoden en uitvoeren van deskundigheids - bevorderingen) ten aanzien van overgewicht (voeding en bewegen), mondgezondheid, sociale en emotionele weerbaarheid, seksuele ontwikkeling, tabak en andere genotmiddelen. Samenwerking in de preventieketen met oog op een verbeterde risico-taxatie en toeleiding naar aanbod. Aandacht voor een ondersteunend, intersectoraal gemeentelijk beleid. Programmatische gezondheidsbevordering draagt bij aan een gezonde en veilige leefomgeving die een optimale gezonde groei & ontwikkeling stimuleert wat vervolgens tot betere schoolprestaties leidt. Voorkomt risico-gedrag dat kan leiden tot ongezondheid, schooluitval, maatschappelijke overlast. Efficiëncy in zorg door goede afstemming tussen individuele en collectieve preventie enerzijds en universele en selectieve preventie anderzijds. Kostenreductie door een vermindering van doorverwijzing naar zwaardere vormen van hulpverlening. 110

111 Vergroting van draagvlak in het tweede milieu van het kind; intermediairen (waar onder docenten en jongerenwerkers) worden gestimuleerd en ondersteund in het realiseren van hun gezondheidsbevorderende taken. Gezondheidswinst en reductie in zorg- en maatschappelijke kosten (40% van de chronische aandoeningen wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl). Het bevorderen van preventie in de zorg. Het bevorderen en faciliteren van samenwerkingsverbanden / netwerken op de verschillende speerpunten van het Rijk. Inbedding in een wijkgerichte aanpak, mede bevorderen van de sociale cohesie. Vergroten van de kans op maatschappelijk participatie en daarmee bijdrage aan de economische en sociale positie van de gemeente. Hoe gaan we dit meten? Aantal gezonde scholen Aantal gezonde kindercentra Mate van tevredenheid van de gemeente / scholen of netwerk - partners, gemeten door middel van feedback, evaluatie en/of tevredenheidsonderzoek Wie hebben we hiervoor nodig? Gezondheidsbevorderaar Makelaar Jong Leren Eten Waarom gaan we het doen? Wet Publieke Gezondheid Besluit Publieke Gezondheid Kamerbrief borging publieke gezondheid Koersdocument (Publieke Gezondheid in de regio ) Duurzaam Door: makelaar jong leren eten Gemeenten moeten in ieder geval zorgen voor het bijdragen aan de opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma s met inbegrip van programma s voor de gezondheidsbevordering. Brancherichtlijnen: RIVM/Centrum Gezond Leven, Loket Gezond Leven: Gezonde gemeente, handreiking Gezonde Gemeente Gezonde School, handleiding Gezonde School, interventiedatabase. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z). Contact adviesenbeleid@ggd.groningen.nl 111

112 4.3. Epidemiologie Epidemiologie beschrijft de staat van de regionale volksgezondheid. Voor gemeenten, zorg- en onderwijsinstellingen is GGD Groningen een vraagbaak voor informatie over leefwijze, volksgezondheid en zorg. Wat willen we bereiken? We leveren een bijdrage aan het verkleinen van gezondheidsverschillen door het analyseren en monitoren van de leefwijze en gezondheid. Daarbij geven wij mogelijke verklaringen voor gezondheidsverschillen. Voor wie doen we het? Gemeenten en (zorg)instellingen in de provincie Groningen. Wat gaan we daarvoor doen? Beschrijving en presentatie van de omvang van de meest actuele gezondheidssituatie en de trends daarin op regionaal en gemeentelijk niveau. Analyse van de gezondheidsverschillen tussen (risico)groepen naar regio en achtergrondkenmerken. Onderzoek naar (omgevings)factoren die gezondheid en gedrag beïnvloeden. Analyseren en bewerken van databestanden uit zowel interne als externe bronnen die van belang zijn voor de (volks)gezondheid (o.a. JGZ, GGDGHOR-NL/RGI). Advisering aan gemeenten op het gebied van toegepast onderzoek naar aanleiding van vragen van gemeenten en het lokaal gezondheidsbeleid. Onderzoeksdata van GGD Groningen digitaal toegankelijk maken (via een portal). Samenwerken met onderzoek- en zorginstanties en ketenpartners. Inbreng expertise en deelname overleg op verzoek van een gemeente. Adviseren, begeleiden en ondersteunen bij de opzet en uitvoering van onderzoek. Wat bereiken we daarmee? We geven gemeenten en (zorg)instellingen inzicht in de gezondheidssituatie en de factoren die daarop van invloed zijn van de inwoners in de provincie Groningen. We hebben gemeenten en (zorg)instellingen in de provincie Groningen voorzien van beleidsrelevante gegevens en gerichte beleidsadviezen. 112

113 Hoe gaan we dit meten? Het aantal (korte) vragen vanuit gemeenten of gemeentelijke organisaties die we hebben beantwoord. Aantal (grotere) onderzoeksvragen van gemeenten en partners /aantal inhoudelijke relevante onderwerpen die we hebben uitgediept. Tevredenheidsonderzoek over de gezondheidsinformatie die GGD Groningen levert ten behoeve van het gezondheidsbeleid van de gemeente. Wie hebben we hiervoor nodig? Epidemiologen, geregistreerd bij de vereniging voor epidemiologie conform artikel 17 sub c van het Besluit publieke gezondheid Epidemiologisch onderzoeker Waarom gaan we het doen? Taak met een wettelijke grondslag die verplicht door een GGD moet worden uitgevoerd. Wet Publieke Gezondheid Eisen Inspectie voor de Gezondheidszorg Kamerbrief Betrouwbare publieke gezondheid: Gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en Rijk Koersdocument 'Publieke gezondheid in de regio Groningen, ontwikkelperspectief ' Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan gemeenschappelijke regeling Publieke gezondheid & zorg. Aanvullende financiering vanuit gemeente op offertebasis voor grotere onderzoeksvragen. Contact adviesenbeleid@ggdgroningen.nl 113

114 4.4. Gezondheid in de Omgevingswet Adviseren over hoe het in stand houden en bereiken van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving met de invoering van de Omgevingswet een plek kan krijgen. Wat willen we bereiken? Gemeenten helpen met het realiseren van een dagelijkse leefomgeving die gezonder en veiliger is. Deze omgeving uitnodigt uit tot bewegen en biedt kans op zelfredzaamheid en participatie. Voor wie doen we het? Gemeenten (ondersteuning ambtelijk apparaat) en andere overheden zoals Veiligheidsregio, provincie Groningen, Omgevingsdienst Groningen, Waterschappen, Rijkswaterstaat en andere GGD en. Wat gaan we daarvoor doen? Bijhouden landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen Omgevingswet. Meedenken met werkgroepen over gezondheid in de Omgevingswet. Op verzoek van gemeenten een bijdrage leveren in hun proces rondom de Omgevingswet (impactanalyse, implementatie-plan, omgevingsvisie, omgevingsplan, pilots, programma, omgevings - vergunning en afwegingsruimte). Relatie leggen met Positieve Gezondheid, Healthy Ageing en gemeentelijke nota s gezondheidsbeleid. Wat bereiken we daarmee? Gemeenten hebben, waar gewenst, advies ontvangen gericht op het bereiken en in stand houden van een veiligere en gezondere fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Hoe gaan we dit meten? Via gezondheidsmonitor en op verzoek gerichte monitoren op maat. Wie hebben we hiervoor nodig? Beleidsmedewerkers Medisch milieukundigen Artsen infectieziektebestrijding Waarom gaan we het doen? Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 2019 in werking. Wet Publieke Gezondheid Artikel 16. Hoe wordt het gefinancierd? Financiering door gemeentelijke bijdrage aan gemeenschappelijke regeling Publieke gezondheid & zorg als het korte adviezen betreft. Aanvullende financiering vanuit gemeente op offertebasis voor grotere adviesvragen. Contact adviesenbeleid@ggd.groningen.nl 114

115 Bijlage 1. Toelichting individuele contactmomenten tot 18 jaar In het Basispakket JGZ staat welk pakket aan preventieve gezondheidszorg elk gezin en iedere jeugdige in Nederland door JGZ aangeboden moet krijgen. Dit beschrijft inhoudelijk de kern, waarvoor aandacht moet zijn tijdens de individuele contactmomenten. In het Landelijk Professioneel Kader (LPK) wordt de uitvoering van het Basispakket JGZ uitgewerkt. Het is gebaseerd op het geheel van richtlijnen en landelijke werkdocumenten die de JGZ-professional hanteert. Binnen het LPK zijn diverse ontwikkelingsfasen van een kind benoemd. Per ontwikkelingsfase zijn vervolgens contacten aangegeven, gebaseerd op de meest bepalende factor(en) vanuit de RVP, richtlijnen en landelijke werkdocumenten en gewenste evaluatiemomenten. Tijdens deze evaluatiemomenten wordt samen met de ouder en de jeugdige teruggeblikt op de ontwikkeling die de jeugdige heeft doorlopen en wordt vooruit gekeken naar de volgende ontwikkelingsfase. Om de professional handvatten te geven bij het terugblikken en vooruitkijken is het schema Ontwikkelingsaspecten en Omgevingsinteractie ontwikkeld. Hierin is terug te zien dat de ontwikkelingsaspecten en omgevingsinteracties niet los van elkaar te zien zijn en beide van invloed zijn op de ontwikkeling van een kind. Verderop in deze bijlage is ter illustratie een stukje uit dit schema uitgelicht en wordt een nadere toelichting op het schema gegeven. Het uitgangspunt is dat alle contactmomenten uit het LPK aan iedere jeugdige worden aangeboden, maar in overleg kan door ouders van het schema worden afgeweken. Het LPK biedt dus ruimte voor een meer flexibele uitvoering van het Basispakket JGZ. Hierdoor kan JGZ goed aansluiten op de behoeften en mogelijkheden van jeugdigen en hun ouders. Het schema zoals de contact momenten door JGZ GGD Groningen worden aangeboden, volgt later in deze bijlage. Inhoud contactmomenten Per leeftijd(sfase) worden verschillende contactmomenten aangeboden waarin preventieve gezondheids - onderzoeken (PGO s) plaatsvinden, zie schema contactmomenten JGZ GGD Groningen verderop. Aanbod gebeurd in overleg met ouders en jeugdige. De inhoud wordt aangepast op de leeftijd(sfase) van de jeugdige. Het schema Ontwikkelingsaspecten en Omgevingsinteractie is een hulpmiddel voor de JGZ-professional voor het volgen van de ontwikkeling van de jeugdige en de omgevingsinteractie die daarbij een rol speelt. De inhoud van de contactmomenten is gericht op: signaleren/screenen, voorlichting/advies, monitoren, verwijzen en vaccineren. In uitgewerkte vorm betekent dit dat de JGZ-professional aandacht heeft voor: Signaleren/screenen Vroegtijdig opsporen en preventie van specifieke stoornissen zoals: stoornissen in het visuele systeem, van niet-scrotale testis, congenitale hartafwijkingen, spraak-taalstoornissen, dysplastische heupontwikkeling. Algemeen lichamelijk onderzoek, onderzoek van de groei, lichamelijke verschijning, zintuigen, BMI, ontwikkeling (specifiek motorisch/psychosociaal), spraak/taalontwikkeling en het sociaal en emotioneel functioneren. 115

116 Voorlichting/advies Klantgericht (anticiperend, aansluitend bij de leeftijd) voorlichten en adviseren, het geven van instructie en begeleiding gericht op ondersteuning van ouders en jeugdigen betreffende o.a. de onderwerpen: depressie disbalans draagkracht/draaglast en ontvangen zorg/zorgbehoefte bij kind en gezin gebit en gebitsverzorging gezonde (borst-)voeding gezondheidsbedreigingen gezin en omgeving (sociaal, fysiek, psychisch, pedagogisch milieu) internetgebruik en gameverslaving kindermishandeling (waaronder vrouwelijke genitale verminking en shaken baby syndroom) leefstijl meeroken middelengebruik (alcohol, roken, cannabis en andere drugs) opvoedvragen en -problemen overgewicht / ondergewicht psychosociale problemen schoolziekteverzuim/schooluitval seksueel gedrag (waaronder seksueel overdraagbare aandoeningen en anticonceptie) sport en bewegen veilig slapen veiligheid vitamine D en K voedselovergevoeligheid voorkeurshouding weerbaarheid jeugdigen (waaronder pesten, discriminatie, geweld (waaronder seksuele dwang)) Monitoren Het in kaart brengen van het zorgsysteem rondom de jeugdige en het nagaan of de jeugdige tot een risicogroep behoort. Het beoordelen van het sociale, pedagogische en fysieke milieu van de jeugdige (waaronder de school - situatie). Inschatten van risicofactoren voor kindermishandeling en het risico op meisjesbesnijdenis. Verwijzen Het in afstemming met de jeugdige en zijn ouders vaststellen welke zorgverlening nodig is en het formuleren van een plan. Adviseren en/of verwijzen naar het (para)medisch circuit, huisarts of medisch specialistische zorg. Waar mogelijk wordt rechtstreeks verwezen. Samenwerking binnen het CJG-/WIJ-team, toeleiden naar vrij toegankelijke jeugdhulp binnen het binnen het CJG-/WIJ-team. Toeleiden naar Vroeg Erbij Team en Veilig Thuis en verwijzen naar VVE-voorzieningen en leerplicht. Toeleiden naar individuele voorzieningen zoals jeugdhulp en jeugdggz (eventueel met beschikking). Vaccineren Indiceren en geven van vaccinaties volgens het Rijksvaccinatieprogramma. 116

117 De PGO s worden wisselend door de jeugdarts en verpleegkundige uitgevoerd. Dit wordt onder andere bepaald door de inhoud van het consult en de leeftijdsfase van het kind. De jeugdarts heeft brede sociaal geneeskundige kennis en vaardigheden op het gebied van het opgroeiende kind. De jeugdarts wordt ingezet bij die consulten waar medisch onderzoek nodig is of medische screeningen worden gedaan. Deze richten zich op de groei, zintuigelijke, medische en lichamelijke ontwikkeling van de jeugdige en het vroegtijdig opsporen van afwijkingen. Verder stelt de jeugdarts de indicatie tot vaccinatie. Verpleegkundige consulten zijn met name gericht op vroegsignalering opvoedingsvragen, ondersteunen van de zelfredzaamheid van ouders, coördinatie van zorg, versterken van het zelfvertrouwen, geven van voorlichting en advies. De doktersassistent is verantwoordelijk voor de coördinatie en uitvoering van de screeningen op het basis onderwijs en heeft een rol bij het gezondheidsonderzoek op het voortgezet onderwijs. De consultatiebureau-assistent heeft een rol bij de voorbereiding van de consulten van de jeugdarts en jeugdverpleegkundige op het consultatie bureau. Schema Ontwikkelingsaspecten en Omgevingsinteractie (O&O) Life events: Bevalling en de komst van de baby, zwangerschap volgend kind, verhuizing, migratie, emigratie, scheiding, overlijden dierbaren, ziekte ouders, kinderen, dierbaren. Ontwikkelingsaspecten Biologisch <-> Psychisch <-> Sociaal Interactie met omgeving Common Assesment Framework (CAF) Lichamelijke ontwikkeling Motorische ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling Seksuele ontwikkeling Persoonlijke ontwikkeling Sociaalemotionele ontwikkeling Ontwikkelbehoeften Opvoedcapaciteit Impact op gezin Omgeving Slapen: 1 x overdag en 12 uur per nacht Pincetgreep, toren bouwen, bladzijde omslaan Brabbelen: ontwikkelen taalvaardigheid Ontstaan interesse in zindelijkheid Ontwikkeling eigen wil: zelf doen Imitatie van gedrag Stimuleren van communicatie Stimuleren taalontwikkeling (voorlezen en praten) Herziening taken, opvoeding en huishouden Kinderopvang Peuterfase 1-2 jaar Groei: 12 cm per jaar Voeding: mee eten, drinken uit de beker Loslopen Begrijpen opdrachten en boodschappen Leren: 3 nieuwe woorden per dag Opmerkzaam ten opzichte van (andere) geslacht Toenemend ikbesef Interesse andere kinderen, parallel spelen Meehelpen Structuur Vertrouwen en ruimte Steun Veilige, stimulerende omgeving Vasthouden aan eetritueel Ruimte geven om te ontdekken Stimuleren van spel (alle ontwikkelingsgebieden) Tandenpoetsen: twee keer per dag Mee eten met gezin Flexibiliteit en creativiteit Geduld en een ander tempo hanteren Speelruimte en mogelijkheden binnen en buitenshuis (bij vriendjes gaan spelen) Medeopvoeders Veilig en stimulerend speelgoed Vertrouwen geven, gedrag op temperament kind afstemmen Zorgdragen voor veilige omgeving Hierboven is een stuk uit het O&O-schema uitgelicht. In het schema worden enerzijds essentiële ontwikkelingsaspecten per leeftijdsfase van het kind benoemd. Anderzijds gaat het schema in op de ontwikkelbehoefte van het kind, de interactie van het kind met zijn ouders (opvoedcapaciteiten), het gezin (gebeurtenissen met impact op het gezin) en verdere omgeving. Alle zijn van invloed op de ontwikkeling van een kind. Om tot invulling van het schema en tot de essentie te kunnen komen zijn uiteraard keuzes gemaakt. Het schema pretendeert dan ook niet volledig te zijn. Vanzelfsprekend hebben professionals, naast de aspecten uit het schema O&O, ook oog voor de ontwikkelingsaspecten en omgevingsinteracties die niet in het schema zijn benoemd. Iedere JGZ-professional beschikt over basiskennis en handelt volgens de JGZ-richtlijnen. De richt lijnen, die gebaseerd zijn op evidence, geven richting aan (de kwaliteit van) het professioneel handelen en bieden daarmee tevens de mogelijkheid om er onderbouwd van af te wijken. Essentieel is het besef dat ieder kind uniek is. Het is aan de JGZ-professional om de vertaalslag te maken van de theoretische kennis naar het unieke kind en zijn of haar behoefte en die van de ouders. Zo werkt de JGZ-professional flexibel en op maat. Mocht u interesse hebben in het inzien van het hele O&O-schema, dan kunt u die via deze link downloaden. 117

118 Schema contactmomenten JGZ GGD Groningen Standaard worden aan alle jeugdigen en ouders de volgende contactmomenten aangeboden. In overleg met jeugdige en ouders en op basis van de ontwikkeling van de jeugdige kan van dit schema worden afgeweken. Er kan een contactmoment worden overgeslagen of er kunnen extra contactmomenten op indicatie plaats vinden (zie hoofdstuk Extra contactmoment) Leeftijdsfase Leeftijd Contactmoment Babyfase 4 e dag Huisbezoek voor screening gehoor en hielprik door screener 10 e - 14 e dag Huisbezoek bij geboorte door verpleegkundige 4 e week Consult door arts 8 ste week Consult, inclusief DMO-protocol door Verpleegkundige 3 maand Consult door arts 4 maand Consult door verpleegkundige 6 maand Consult door arts 7 maand Consult op indicatie 9 maand Consult op indicatie 11 maand Consult door verpleegkundige Peuterfase 14 maand Consult door arts 18 maand Consult op indicatie 2 jaar Consult door verpleegkundige 3 jaar Consult door arts 3 jaar 9 maand Consult door verpleegkundige Schoolkind 5 jaar (groep 2 BO) Screening/triage door doktersassistent (/verpleegkundige/arts) 9 jaar Massavaccinatie 10/11 jaar (groep 7 BO) Screening/traige/groepsvoorlichting door doktersassistent (/verpleegkundige/arts) Adolescent 12 jaar Massavaccinatie 14/15 jaar (klas 3 VO) NIEUW* *NIEUW Jij en Je Gezondheid - Nieuwe werkwijze Voortgezet onderwijs GGD Groningen wil beter aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. Door de inzet van Jij en Je Gezondheid (JEJG) in de contactmomenten op het voortgezet onderwijs (VO) wordt de kwaliteit van dienstverlening verbeterd en worden jongeren versterkt in hun eigen kracht. JEJG is een digitale innovatieve methode voor de jeugdgezondheidzorg (JGZ) in het voortgezet onderwijs (VO). Met JEJG wordt de ontwikkeling van jongeren in kaart gebracht, worden risicogedragingen en problemen op tijd gesignaleerd, wordt er informatie en advies geleverd en jongeren worden zo passend begeleid en geholpen. Leerlingen vullen klassikaal een digitale vragenlijst in over hun gezondheid. Na het invullen van de vragenlijst kan de leerling online zijn of haar gezondheidsprofiel met tips en adviezen inzien. Na het invullen van de vragenlijsten wordt de leerling al dan niet uitgenodigd voor een gezondheidsconsult door een JGZ-medewerker van GGD Groningen. Ook kunnen leerlingen zelf aangeven of zij (los van de uitslag) in gesprek willen met hen. 118

119 Bijlage 2. Schema Rijksvaccinatie programma Fase 1 Inenting 1 Inenting weken 3 maanden 4 maanden 11 maanden 14 maanden DKTP Hib HepB DKTP Hib HepB DKTP Hib HepB DKTP Hib HepB BMR Pneu Pneu Pneu MenC Fase 2 Inenting 1 Inenting 2 4 jaar DKTP Fase 3 Inenting 1 Inenting 2 9 jaar DTP BMR Fase 4 Inenting 1 Inenting 2 12 jaar HPV* HPV * (6 maanden later) Betekenis afkortingen D Difterie K Kinkhoest T Tetanus P Polio Hib Haemophilus influenzae type b HepB Hepatitis B Pneu Pneumokokken B Bof M Mazelen R Rodehond MenC Meningokokken C HPV Humaan Papillomavirus * Alleen voor meisjes 119

120 Colofon S a m e n w e r k e n a a n g e z o n d h e i d Teksten Tessa de Wit / Fennie Munneke Redactie Jitse Knoop Hanzeplein 120 Postbus AN Groningen ggd.groningen.nl Vormgeving Dion de Poel Foto s Depositphoto Telefoon ggdgroningen Oktober