Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing. Project GROOTER

Transcriptie

1 Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Project GROOTER Kwalificatieprofielen, opleidingskaders en model voor Proeven van bekwaamheid voor functiegerichte opleidingen Bevolkingszorg: - Leider opvanglocatie - Teamleider Preparatie nafase - Informatiecoördinator 1

2 Colofon Dit document beschrijft de kwalificatieprofielen, opleidingskaders en een model voor proeven van bekwaamheid voor de functies leider opvanglocatie, teamleider Preparatie nafase en informatiecoördinator binnen Bevolkingszorg. Het wordt aanbevolen om, bij het ontwikkelen van de functiegerichte opleidingen en proeven van bekwaamheid, naast dit document ook kennis te nemen van de volgende GROOTER-documenten (alle uit 2013): - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg; - voor de functiegerichte opleiding Informatiecoördinator tevens: Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Opleidingskaders voor procesopleidingen Bevolkingszorg. Opdrachtgever Landelijk Overleg Coördinerend Gemeentesecretarissen (Veiligheidsberaad) Ministerie van Veiligheid en Justitie Opdrachtnemer Dhr. M. Dewachter, adjunct coördinerend gemeentesecretaris, Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant Projectleiders Mw. K. Scheffers, gemeente Tilburg Dhr. R. van Zon, Advante Onderwijskundige ondersteuning Mw. A. Zonneveld, PLATO (Universiteit Leiden) Contactpersonen Expertgroepen Expertgroep Communicatie: Mw. S. van Petten, Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (+ secretaris GROOTER) Mw. M. Delfgaauw, Ministerie van Veiligheid en Justitie Expertgroep Publieke zorg: Mw. M. van Dalen, gemeente Den Haag Dhr. M. van de Wetering, Veiligheidsregio Zeeland Expertgroep Omgevingszorg: Dhr. J. van der Heijden, gemeente Lingewaard Dhr. P. van der Pol, Veiligheidsregio Flevoland en Gooi en Vechtstreek Expertgroep Ondersteuning: Mw. M. de Bas, gemeente Papendrecht Mw. A. Barrett, Veiligheidsregio Twente Expertgroep Informatie: Dhr. H. van den Berg, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Dhr. M. Schipper, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond Met dank aan mw. A. Vos, BMC (deskundige RCP/CENS2) en alle overige leden van de Expertgroepen. Adres Waar in dit document hij staat geschreven wordt bedoeld: hij/zij. Waar zijn staat wordt bedoeld zijn/haar. Waar hem staat wordt bedoeld hem/haar. Voor de leesbaarheid is steeds voor de verkorte vorm gekozen. Datum: 22 april 2013 Versie: 1.1 Status: Definitief Projectgroep GROOTER 2

3 Voorwoord Het project GROOTER richt zich op de bevolkingszorgprocessen binnen de crisisbeheersingsorganisatie. Hiertoe zijn binnen GROOTER een aantal documenten ontwikkeld. Het gaat om (beschrijvingen van): - Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg; - Taakkaarten Bevolkingszorg; - Opleidingskaders voor procesopleidingen Bevolkingszorg; - Kwalificatieprofielen, opleidingskaders en model voor 'Proeven van bekwaamheid' voor functiegerichte opleidingen Bevolkingszorg; - Kwalificatieprofielen, opleidingskaders en model voor 'Proeven van bekwaamheid' voor sleutelfuncties binnen de crisiscommunicatie (vastgesteld in september 2012 door het Landelijk Overleg Coördinerend Gemeentesecretarissen). Het eerste document, de beschrijving van taakorganisaties, processen en producten van bevolkingszorg, vormde de basis voor het opstellen van de taakkaarten voor bevolkingszorg en de opleidingskaders voor de procesgerichte opleidingen en de functiegerichte opleidingen (en daarbij behorende kwalificatieprofielen) 1. De documenten moeten dan ook in onderlinge samenhang worden bekeken. Doel project GROOTER Doel van de producten van GROOTER - en hiervoor GROOT - is enerzijds professionalisering van de bevolkingszorg en anderzijds betere uitwisselbaarheid tussen gemeenten en veiligheidsregio's. De producten van GROOTER zijn opgesteld door het veld en voor het veld. Dit betekent dat bij de ontwikkeling van de producten gebruik is gemaakt van functionarissen die in de praktijk een rol binnen de (gemeentelijke) crisisbeheersing vervullen en die daarin ook (praktijk)ervaring hebben opgedaan. Gedurende de looptijd van het project GROOTER zijn we geconfronteerd met enkele andere landelijke projecten, waaronder de uitkomsten van de Commissie 'Bevolkingszorg op orde' (juli 2012), 'Slachtofferinformatiesystematiek (SIS)' (november 2012) en 'Bovenregionale samenwerking' (januari 2013). Onderstaand wordt aangegeven, hoe binnen GROOTER gestalte is gegeven aan de relatie met deze projecten. Relatie met 'Bevolkingszorg op orde' Bij het opstellen van producten van GROOTER zijn de uitkomsten van de Commissie 'Bevolkingszorg op orde' en de visie op zelfredzaamheid waar mogelijk meegenomen. Daarnaast zijn, door de processen te beschrijven, de projectgroep en expertgroepen ook zelf tot de conclusie gekomen dat het verder ontwikkelen van kwalificatieprofielen en opleidingskaders voor bepaalde processen en functionarissen niet nodig was. Het belangrijkste voorbeeld daarvan is het proces Omgevingszorg. De werkzaamheden die vallen onder omgevingszorg zijn praktisch geheel vergelijkbaar met de werkzaamheden die reguliere gemeentelijke afdelingen zoals Milieu, Stadsbeheer en Bouw- en woningtoezicht dagdagelijks uitvoeren. Aanvullende specifieke procesopleidingen en/of functiegerichte opleidingen zijn daarom niet nodig. Wel is het belangrijk dat de betrokken leidinggevenden (HTo Omgevingszorg en teamleiders Milieubeheer, Ruimtebeheer en Bouwbeheer) en procesmedewerkers aansluiting vinden in de crisisorganisatie. Een algemene basisopleiding Bevolkingszorg (uit GROOT) of Crisisbeheersing (uit CENS2), en voor het hoofd taakorganisatie resp. de teamleiders tevens een algemene opleiding tot hoofd taakorganisatie resp. teamleider (uit GROOT), volstaan daarbij. Relatie met 'Slachtofferinformatiesystematiek (SIS) In verband met de ontwikkeling van een slachtofferinformatiesystematiek (SIS) was bij de start van het project GROOTER al besloten om het gemeentelijke proces Registratie van slachtoffers ( CRIB ) nog niet uit te werken. Wel is in de loop van het project besloten, na vaststelling van de slachtofferinformatiesystematiek, om het deelproces Verwanteninformatie niet te positioneren onder de taakorganisatie Communicatie, maar dit terug 1 Uitgangspunt voor het eerste document waren het Referentiekader Regionaal Crisisplan 2009 en het product van de Werkplaats Oranje Kolom regionaal crisisplan (september 2011). 3

4 te geven aan het proces Registratie van slachtoffers. Informatieverstrekking over de uitvoering van verwanteninformatie is beschreven als onderdeel van het proces Pers- en publieksvoorlichting. Het project SIS zorgt voor een goede aansluiting met de regio's en de bevolkingszorgprocessen. De producten van GROOTER zijn daarbij een van de uitgangspunten. Relatie met 'Bovenregionale samenwerking' In januari 2013 heeft het Veiligheidsberaad ingestemd met de uitwerking van het advies van de bestuurlijke werkgroep 'Bovenregionale Samenwerking'. Het verbeteren van de samenwerking tussen overheden richt zich in dit advies o.a. op eenduidigheid in (bovenregionale) crisiscommunicatie (aspect 4). Bij de uitwerking van het advies is uitgegaan van de proces- en productbeschrijvingen, kwalificatieprofielen en opleidingskaders ontwikkeld in het project GROOTER. Verdere professionalisering bevolkingszorg Na vaststelling van bovengenoemde GROOTER-producten door het Landelijk Overleg Coördinerend Gemeentesecretarissen (opdrachtgever project GROOTER) zijn deze beschikbaar voor veiligheidsregio's, gemeenten en opleidingsinstanties. Zij kunnen op basis van deze producten hun medewerkers toerusten voor hun taak bij een crisis of incident. Ik hoop dat hiermee een volgende stap kan worden gezet in de verdere professionalisering van bevolkingszorg, maar ook in uniformiteit en uitwisselbaar van functionarissen in Nederland. Ik wil allen die hieraan hebben meegewerkt hartelijk dankzeggen voor hun professionele inbreng en betrokkenheid. Maarten Dewachter, Opdrachtnemer namens het Landelijk Overleg Coördinerend Gemeentesecretarissen 4

5 Inhoudsopgave Inleiding 6 Kwalificatieprofielen 7 1. Kwalificatieprofiel voor de leider opvanglocatie 8 2. Kwalificatieprofiel voor de teamleider Preparatie nafase Kwalificatieprofiel voor de informatiecoördinator 23 Opleidingskaders Opleidingskader voor de opleiding Leider opvanglocatie Opleidingskader voor de opleiding Teamleider preparatie nafase Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator 42 Model voor Proeven van bekwaamheid Suggestie voor afsluitende toetsvorm binnen de opleiding Leider opvanglocatie PvB voor de teamleider Preparatie nafase PvB voor de informatiecoördinator 53 Bijlage 1. (Voorlopige) opleidingsstructuur processen/functionarissen onder Bevolkingszorg 56 Bijlage 2. Lijst met afkortingen 60 Bijlage 3. Lijst van kwaliteiten met mogelijke beoordelingscriteria 61 5

6 Inleiding Het project GROOTER adviseert, voor de volgende drie functies binnen bevolkingszorg een functiegerichte opleiding aan te bieden: - leider opvanglocatie; - teamleider Preparatie nafase; - informatiecoördinator. Deze specialistische en/of adviserende functies zijn dusdanig cruciaal voor hun proces, dat een eigen functiegerichte opleiding (en bij de tweede en derde functie een bijbehorende proeve van bekwaamheid) gerechtvaardigd is. Daarom is voor elk van deze functies in dit document allereerst een kwalificatieprofiel beschreven. Mede op basis daarvan is vervolgens per functie een opleidingskader opgesteld. Hierna is aangegeven, hoe de toetsing kan plaatsvinden. Aanbevolen wordt om bij het ontwikkelen van de functiegerichte opleidingen en proeven van bekwaamheid naast het gebruik van dit document ook kennis te nemen van de volgende GROOTER-documenten: - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg, 2013; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg, 2013; - voor de functiegerichte opleiding Informatiecoördinator tevens: Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Opleidingskaders voor procesopleidingen Bevolkingszorg, In de documenten van GROOT en GROOTER wordt gesproken over opleidingen. Zo worden met betrekking tot bevolkingszorg basisopleidingen, procesopleidingen en functiegerichte opleidingen voorgesteld. Wanneer dit in de praktijk handig is, kan ervoor gekozen worden diverse (kleinere) opleidingen te clusteren tot een (grotere) opleiding. Bijvoorbeeld om functionarissen die instromen in een bepaalde functie, in een meerdaags traject de diverse opleidingen van basis tot en met functiegericht te laten volgen. Of om functionarissen die functies vervullen die in een regio erg verwant zijn, hetzelfde functiegerichte opleidingstraject te laten volgen. Op die manier kunnen de opleidingen dus modulair worden ingezet. Een totaaloverzicht van de (voorlopige) opleidingsstructuur voor processen en functionarissen onder bevolkingszorg is weergegeven in bijlage 1. Verder wordt bij elk opleidingskader afzonderlijk schematisch weergegeven, hoe deze opleiding past binnen de (voorlopige) opleidingsstructuur voor de betreffende taakorganisatie. In bijlage 2 is een lijst met afkortingen opgenomen. Bijlage 3 omvat een lijst van kwaliteiten met mogelijke beoordelingscriteria. 6

7 Kwalificatieprofielen 7

8 1. Kwalificatieprofiel voor de leider opvanglocatie In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. Een functie waarbij een functiegerichte opleiding wordt aanbevolen is leider opvanglocatie. Aan de basis van een opleidingskader ligt een kwalificatieprofiel van de betreffende functie. Dit hoofdstuk beschrijft het kwalificatieprofiel voor de leider opvanglocatie Positionering/context van de functie De leider opvanglocatie maakt deel uit van het team Opvang en is verantwoordelijk voor de totale gang van zaken op de opvanglocatie. De leider opvanglocatie: ontvangt leiding van en legt verantwoording af aan de teamleider Opvang; geeft direct of indirect leiding aan allen die werkzaam zijn op de opvanglocatie; is voorzitter van het afstemmingoverleg op de opvanglocatie; aan dit overleg nemen vertegenwoordigers van alle op de opvanglocatie aanwezige disciplines deel; is voor de teamleider Opvang, de medewerkers en andere disciplines op de opvanglocatie het aanspreekpunt; stemt de werkzaamheden af met de teamleider Opvang Profielkenmerken Kerntaken De leider opvanglocatie heeft de volgende kerntaken: 1. Inrichten van de opvanglocatie bij de start van de opvang. 2. Leiden van het afstemmingsoverleg op de opvanglocatie. 3. Direct of indirect leiding geven aan allen die op de opvanglocatie werkzaam zijn (loopt door alle procesfasen heen). 4. Adviseren, informeren en rapporteren (loopt door alle procesfasen heen). 5. Afronden van het proces. Uitwerking kerntaken Kerntaak 1. Inrichten van de opvanglocatie bij de start van de opvang Werkzaamheden De leider opvanglocatie: Bepaalt in overleg met de teamleider Opvang de opvanglocatie en richt de organisatie van de opvanglocatie in. Wijst de taken op de opvanglocatie toe. Bepaalt de fysieke inrichting van de opvanglocatie. Regelt (aanvullende) faciliteiten voor de opvanglocatie via de back office, waar nodig met aanvraag van extra mensen en middelen. Laat een logboek/verslaglegging bijhouden in het eigen team. 8

9 Kerntaak 2. Leiden van het afstemmingsoverleg op de opvanglocatie Werkzaamheden De leider opvanglocatie: Leidt het periodieke afstemmingsoverleg met groepsleiders en vertegenwoordigers van andere disciplines; doel is afstemming en coördinatie tussen de diverse processen, bijvoorbeeld: o stemt af met het proces Verplaatsen mens en dier (vervoer voor getroffenen naar opvanglocatie en bij vertrek); o stemt af met en bepaalt ruimtelijke indeling en routering (bijvoorbeeld ruimte voor psychosociale en geestelijke hulp, ruimte voor EHBO/medische hulp); o stemt huisregels af met de andere procesvertegenwoordigers; o stemt interne communicatie af, zodat alle hulpverleners goed geïnformeerd zijn en blijven (o.a. ontwikkelingen in totaalbeeld); o stemt informatie af naar opgevangen doelgroep (eenduidige en liefst geïntegreerde informatie), zowel over de situatie op de opvanglocatie als de ontwikkelingen rond het incident (o.a. op basis van het totaalbeeld); o o stemt afscherming/bewaking af; stuurt op het faciliteren en waar nodig stimuleren van zelfredzaamheid en zelfwerkzaamheid van getroffenen op de opvanglocatie. Kerntaak 3. Direct of indirect leiding geven aan allen die op de opvanglocatie werkzaam zijn (loopt door alle procesfasen heen) Werkzaamheden De leider opvanglocatie: Vertaalt het inzetplan in concrete acties en taken op de opvanglocatie. Geeft opdrachten tot het uitvoeren van de opvang, o.a.: o stelt groep(en) samen en verdeelt taken, incl. afspraken met externe partijen; o wijst zo nodig groepsleiders aan; o wijst waarnemer/observator aan; o bepaalt werkplekken/ruimtes voor medewerkers en getroffenen; o bepaalt huisregels. Draagt zorg voor het hanteren van relevante regels, plannen en procedures door het team. Bewaakt de veiligheid en het welzijn van allen die op de opvanglocatie werkzaam zijn en de opgevangen doelgroep. Bewaakt de voortgang van het proces Opvang op de opvanglocatie (checkt hiertoe ook de fysieke inrichting van de opvanglocatie en toetst aan eerste zorgbehoefte); stuurt zo nodig bij. Ziet erop toe dat het team gedurende het incident over de benodigde mensen en middelen kan beschikken; draagt zo nodig zorg voor het aanvragen van extra mensen en middelen en/of draagt zorg voor tijdige aflossing van de ingezette medewerkers via de back office. Kerntaak 4. Adviseren, informeren en rapporteren (loopt door alle procesfasen heen) Werkzaamheden De leider opvanglocatie: Informeert/adviseert de teamleider Opvang over de voortgang, productie en eventuele afwijkingen in de procesuitvoering ten opzichte van het inzetplan (o.g.v. informatie/advies groepsleider(s)). Zorgt dat iedereen (allen die op de opvanglocatie werkzaam zijn en de opgevangen doelgroep) op de hoogte is van ontwikkelingen in totaalbeeld, voortgang, prioriteiten en effectiviteit. Fungeert als aanspreekpunt voor de teamleider Opvang, de medewerkers en andere disciplines op de opvanglocatie. Laat activiteiten, besluiten en ingekomen/uitgaande berichten bijhouden in logboek. Kerntaak 5. Afronden van het proces Werkzaamheden De leider opvanglocatie: Geeft signaal Einde opvang. 9

10 Geeft leiding aan de beëindiging van de activiteiten op de opvanglocatie en laat de opvanglocatie sluiten. Levert bijdrage aan de inhoudelijke overdracht (aan HTo Publieke zorg) t.b.v. de nafase, onder andere door het inventariseren van lopende activiteiten, mede in relatie tot het totaalbeeld. Debrieft de deelnemers aan het afstemmingsoverleg. Evalueert de totale gang van zaken op de opvanglocatie. Draagt zo nodig op verzoek van de teamleider Opvang bij aan de begeleiding en nazorg van de ingezette gemeentelijke medewerkers. 10

11 Leider opvanglocatie Profiel kwaliteiten en kerntaken Relatie kwaliteiten kerntaken Voor de leider opvanglocatie worden de volgende kwaliteiten van belang geacht om succesvol in de genoemde taken te kunnen functioneren (zie bijlage 3 voor een toelichting op de kwaliteiten met de mogelijke beoordelingscriteria): Kwal. Kerntaken 1. Inrichten opvanglocatie bij start opvang 2. Leiden afstemmingsoverleg op opvanglocatie 3. Direct of indirect leiding geven 4. Adviseren, informeren, rapporteren 5. Afronden proces Acc Ana Besl Comm Coörd Daad Ger. op sam Met leid Met pol.bst inz Onaf Overt Refl Str. best De met blauw aangegeven kwaliteiten worden het meest relevant voor deze functie geacht. Dit betreft niet per definitie kwaliteiten die bij alle kerntaken een rol spelen. Het betreft de kwaliteiten die het meest typerend zijn voor deze functie en/of cruciaal zijn bij het uitvoeren van (een deel van) de kerntaken. Meest relevante kwaliteiten (zonder prioriteitsvolgorde): - Besluitvaardig - Communicatief - Coördinerend - Gericht op samenwerking - Stressbestendig Besluitvaardig Tijdig kiezen op basis van een analyse met oog voor de mogelijke consequenties. De leider opvanglocatie: Beoordelingscriterium Kerntaak Leidt het besluitvormingsproces (BOB) Maakt afweging van belangen Formuleert een helder besluit Beslist wat te doen, in welke volgorde 11

12 Communicatief Ideeën, meningen en informatie aan anderen overdragen in duidelijke taal, non-verbale communicatie en/of op schrift. Tactvol en effectief reageren op behoeften en gevoelens van anderen, taal en terminologie aanpassen aan verschillende niveaus. De leider opvanglocatie: Beoordelingscriterium Kerntaak Deelt relevante informatie Besteedt aandacht aan verbale en non-verbale signalen Luistert, vat samen en vraagt door Geeft aandacht en ruimte Formuleert kort, bondig en to-the-point Controleert of de boodschap is overgekomen als bedoeld Koppelt besluiten terug Coördinerend Vanuit een vastgesteld doel bepalen welke taken/activiteiten moeten worden georganiseerd en gepland en daarnaar handelen. Bepalen van prioriteiten. De leider opvanglocatie: Beoordelingscriterium Kerntaak Bepaalt prioriteiten Verdeelt mensen, tijd en middelen Behoudt overzicht over lopende acties Delegeert taken en controleert de voortgang Stemt acties af met andere teams Bewaakt de overdracht Gericht op samenwerken Actief inzetten voor een gezamenlijk resultaat en een gemeenschappelijk belang. De leider opvanglocatie: Beoordelingscriterium Kerntaak Benut de kennis en ervaring van alle disciplines die aanwezig zijn Werkt actief vanuit verschillende belangen aan het behalen van het gemeenschappelijke doel Spreekt onderlinge rolverdeling af Vraagt en biedt onafhankelijk advies/hulp Beschikt over inlevingsvermogen in partners Vertrouwt op de professionaliteit van anderen en laat verantwoordelijkheden liggen waar zij horen Betrekt/ondersteunt de leden van het afstemmingsoverleg bij (de voorbereiding van) besluiten en acties Wisselt van invloedstijl richting anderen, met het oog op de te realiseren doelen Stressbestendig Kalm en zelfverzekerd reageren in lastige situaties. Goede prestaties blijven leveren onder druk, bij tegenslag of tegenstand. Om kunnen gaan met weerstanden. De leider opvanglocatie: Beoordelingscriterium Kerntaak Handelt in lastige situaties rustig en relativerend, ondanks onzekerheid en moeilijke omstandigheden Houdt rekening met eigen fysieke en mentale grenzen 12

13 Vermindert druk door overzicht te creëren Blijft onder druk/tegenslag/tegenstand geconcentreerd en goede prestaties leveren Geeft bij (tijds)druk voorrang aan de juiste zaken Laat zich niet meeslepen door emotie Keuzes en dilemma s Leider opvanglocatie Kerntaak Keuzes Maakt een keuze m.b.t. de taken: - Maakt (samen met de teamleider Opvang) een keuze in de taakafbakening tussen back office Opvang en opvanglocatie. - Maakt een keuze in taakverdeling op de opvanglocatie. - Beslist op basis van de informatie welke actie ondernomen moet worden. Maakt een keuze m.b.t. inzet van materieel en mensen: - Maakt een keuze in de inrichting van de opvanglocatie. - Maakt een keuze in de samenstelling en bezettingsgraad van het opvangteam: zo goed mogelijk afstemmen op het incident en de getroffenen. - Maakt een keuze t.a.v. in te zetten andere processen en partijen. Bepaalt bij grote aantallen getroffenen welke prioriteiten worden gesteld (onderdak, kleding, voedsel, eenvoudige medische hulp, troost, et cetera). Maakt een keuze m.b.t. het wel/niet/hoe (welke) informatie inwinnen/delen: - Maakt een keuze m.b.t. de informatie-uitwisseling tussen back office Opvang en opvanglocatie. - Maakt een keuze van momenten waarop belangrijke beslissingen genomen moeten worden en de aard van de daarvoor benodigde informatie. - Bepaalt waar de informatie voor het uitvoeren van de taken vandaan gehaald moet worden. - Bepaalt welke informatie gedeeld kan worden met de getroffenen op de opvanglocatie. - Bepaalt wat van belang is bij het loggen van gegevens. Gaat op een bepaalde manier om met emoties, bijvoorbeeld eigen emoties of wrijving bij aanwezigen. Neemt tijdig initiatief voor het al dan niet inrichten van nachtopvang. Dilemma s Moet er snel een beslissing worden genomen zonder volledig geïnformeerd te zijn (met kans op fouten), of moet dit weloverwogen gebeuren op grond van veel informatie? Moet er wel of niet worden ingegaan op onjuiste informatie/ geruchten? Kan geconfronteerd worden met tegengestelde belangen: - Concrete belangen van getroffenen op de opvanglocatie versus meer abstracte belangen van bijvoorbeeld infor- 13

14 matievoorziening en voorbereiding van onderzoeken. - Strakke aansturing van de opvangorganisatie versus meer vrijheid van handelen voor het team (afhankelijk van o.a. kennis en ervaring). Kan geconfronteerd worden met een dilemma van HTo / teamleider Opvang: wens tot afschalen versus noodzaak tot openstaande acties / nazorg: uitgangspunt van zo snel mogelijk terugkeer naar de normale situatie versus voortzetten van veilige opvang op locatie (en mogelijk conflict met getroffenen). NB. Bovenstaande opsommingen omvatten een selectie van de meest voorkomende keuzes en dilemma s, maar zijn niet uitputtend. Vakbekwaamheid De vakbekwaamheid wordt geborgd door middel van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Onderstaand wordt bij vakbekwaam aangegeven, wat het wenselijke basisniveau is voor de inzetbaarheid in de functie. In het kader van vakbekwaam worden kan die vakbekwaamheid worden opgedaan; in het kader van vakbekwaam blijven kan die vakbekwaamheid worden onderhouden. De producten van de projecten GROOT en GROOTER schetsen kaders voor het opdoen en onderhouden van de vakbekwaamheid; de invulling ervan is een regionale verantwoordelijkheid. Vakbekwaam Het wenselijke basisniveau voor de inzetbaarheid in de functie van leider opvanglocatie is als volgt: Algemene kennis en vaardigheden: - HBO werk- en denkniveau - Kunnen werken in een complexe en hectische omgeving, waarin meerdere disciplines actief zijn Functionele kennis en vaardigheden: - Kennis van en inzicht in de multidisciplinaire (regionale) crisisorganisatie - Kennis van en inzicht in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de op de opvanglocatie werkzame disciplines en de onderlinge relaties - Beschikken over de in het profiel aangegeven competenties. Hierbij worden competenties aangeduid als: de genoemde kerntaken kunnen uitvoeren met de daarvoor benodigde kwaliteiten en uitgaande van de aangegeven context, mede aan de hand van de voor de functie specifieke keuzes en dilemma s - Affiniteit met zorg en welzijn van mens en dier - Kunnen improviseren - Ervaring met leidinggeven en vergadertechnieken - Ervaring met het werken onder crisisomstandigheden Vakbekwaam worden De leider opvanglocatie kan in een traject van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen werken aan de ontwikkeling van bovenvermeld wenselijk basisniveau (voor inzetbaarheid in de functie). Vanuit GROOT/GROOTER worden daartoe de volgende opleidingen aanbevolen: - Basisopleiding Bevolkingszorg, doelgroep leidinggevenden/sleutelfunctionarissen - Procesopleiding Opvang - Functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie - Evt. verdiepende/themagerichte opleiding(en) Daarnaast kan het wenselijke basisniveau (mede) ontwikkeld worden vanuit andere relevante trajecten van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Ook EVC s (eerder verworven competenties) kunnen bijdragen aan het wenselijke basisniveau. 14

15 Vakbekwaam blijven De leider opvanglocatie blijft vanuit zijn reguliere functie en op basis van bijscholing, training en oefening bovenstaande kennis en vaardigheden en de in dit profiel aangegeven competenties bezitten. De leider opvanglocatie voldoet daarbij minimaal aan de verplichtingen die in het kader van de Wet veiligheidsregio s en het regionaal vastgestelde opleidings-, trainings- en oefenbeleid worden gesteld. Vakbekwaam blijven is zowel een werknemers- als werkgeversverantwoordelijkheid. 15

16 2. Kwalificatieprofiel voor de teamleider Preparatie nafase In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. Een functie waarbij een functiegerichte opleiding wordt aanbevolen is teamleider Preparatie nafase. Aan de basis van een opleidingskader ligt een kwalificatieprofiel van de betreffende functie. Dit hoofdstuk beschrijft het kwalificatieprofiel voor de teamleider Preparatie nafase Positionering van de functie De teamleider Preparatie nafase maakt deel uit van de taakorganisatie Ondersteuning van het team Bevolkingszorg. De teamleider Preparatie nafase: geeft leiding aan het team Preparatie nafase; ontvangt leiding van het hoofd taakorganisatie Ondersteuning en legt daaraan verantwoording af; is voor de ACBz (eventueel via het hoofd taakorganisatie Ondersteuning) het aanspreekpunt voor de voortgang van de preparatie van de nafase; stemt zo nodig over het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase af met de ACBz (eventueel via het hoofd taakorganisatie Ondersteuning) Profielkenmerken Kerntaken De teamleider Preparatie nafase heeft de volgende kerntaken: 1. Inrichten van het team Preparatie nafase. 2. Leiding geven aan het team Preparatie nafase. 3. Informeren en rapporteren. 4. Uitvoeren van het inzetplan Preparatie nafase: maken van een overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT en (indien verzocht) een 1 e concept plan van aanpak nafase 5. Afronden van het proces. Uitwerking kerntaken Kerntaak 1. Inrichten van het team Preparatie nafase 2 Werkzaamheden De teamleider Preparatie nafase: Vertaalt de inzetopdracht in een inzetplan Preparatie nafase. Bepaalt de samenstelling en bezettingsgraad van het team Preparatie nafase. Alarmeert de medewerkers in het team. Wijst taken toe. Regelt (aanvullende) faciliteiten, mensen en middelen. Regelt het bijhouden van een logboek/verslaglegging in het eigen team. 2 De grootte van het team Preparatie nafase is afhankelijk van de vraag; er is niet per definitie altijd een volledig team nodig. 16

17 Kerntaak 2. Leiding geven aan het team Preparatie nafase Werkzaamheden De teamleider Preparatie nafase: Vertaalt het inzetplan in concrete taken en acties. Geeft opdracht tot het starten van voorbereidingen voor de preparatie van de nafase. Bewaakt de voortgang van het proces Preparatie nafase; stuurt waar nodig bij. Draagt zorg voor het hanteren van relevante regels, plannen en procedures door het team. Bewaaakt het welzijn van de medewerkers in het team; draagt m.n. zorg voor een tijdige aflossing. Draagt zo nodig zorg voor het aanvragen van extra mensen en middelen. Kerntaak 3. Informeren en rapporteren Werkzaamheden De teamleider Preparatie nafase: Informeert het hoofd taakorganisatie Ondersteuning over de voortgang, productie en eventuele afwijkingen in de procesuitvoering. Wisselt informatie uit over het verloop van (het voorbereiden van) de preparatie van de nafase met de medewerkers in het team. Stemt af met de betrokkenen buiten het team (door teamleider Preparatie nafase en/of door medewerkers Preparatie nafase). (Laat) een logboek/verslaglegging in het eigen team bijhouden (door teamleider Preparatie nafase en/of door medewerkers Preparatie nafase). Kerntaak 4. Uitvoeren van het inzetplan Preparatie nafase: maken van een overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT en (indien verzocht) een 1 e concept plan van aanpak nafase Werkzaamheden De teamleider Preparatie nafase: Analyseert het totaalbeeld voor de doorvertaling naar de nafase. Signaleert de behoefte van de omgeving. Verzamelt overdrachtsformulieren nafase bij andere taakorganisaties, t.b.v. het opstellen van het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT en (indien verzocht) het 1 e concept plan van aanpak nafase. Stelt het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT en (indien verzocht) het 1 e concept plan van aanpak nafase op. Ontvangt eventueel het in het ROT vastgestelde overdrachtsdossier nafase van de ACBz / sectie Bevolkingszorg ROT, ten behoeve van het 1 e concept plan van aanpak nafase in opdracht van het BT. Verkrijgt informatie over besluiten van het BT m.b.t. thema s voor de nafase, via de informatiecoördinator van het team Bevolkingszorg. Indien hierom gevraagd is door BT: biedt het 1 e concept plan van aanpak nafase aan BT aan al dan niet door tussenkomst van ACBz; past zo nodig op verzoek aan. NB. Deze taken kunnen ook worden uitgevoerd door medewerkers Preparatie nafase met deze specifieke taak. Kerntaak 5. Afronden van het proces Werkzaamheden De teamleider Preparatie nafase: Levert zo nodig op verzoek van het hoofd taakorganisatie een bijdrage aan de evaluatie van het proces, in de overeengekomen (evaluatie)vorm. 17

18 TeamleiderPreparatie nafase Profiel kwaliteiten en kerntaken Relatie kwaliteiten kerntaken Voor de teamleider Preparatie nafase worden de volgende kwaliteiten van belang geacht om succesvol in de genoemde taken te kunnen functioneren (zie bijlage 3 voor een toelichting op de kwaliteiten met de mogelijke beoordelingscriteria): Kwal. Kerntaken 1. Inrichten team Preparatie nafase 2. Leiding geven aan team Preparatie nafase 3. Informeren en rapporteren 4. Maken overdr. dossier nafase / 1 e concept PvA nafase 5. Afronden proces Acc Ana Besl Comm Coörd Daad Ger. op sam Met leid Met pol.bst inz Onaf Overt Refl Str. best De met blauw aangegeven kwaliteiten worden het meest relevant voor deze functie geacht. Dit betreft niet per definitie kwaliteiten die bij alle kerntaken een rol spelen. Het betreft de kwaliteiten die het meest typerend zijn voor deze functie en/of cruciaal zijn bij het uitvoeren van (een deel van) de kerntaken. Meest relevante kwaliteiten (met prioriteitsvolgorde): 1. Analytisch 2. Met politiek bestuurlijk inzicht 3. Daadkrachtig 4. Gericht op samenwerking 5. Communicatief 18

19 Analytisch Systematisch onderzoeken (en alloceren/toewijzen) van problemen en vragen. Ontleden van relevante informatie, achtergronden en structuren. Verbanden leggen tussen gegevens en overzien van relaties tussen oorzaak en gevolg. De teamleider Preparatie nafase: Beoordelingscriterium Kerntaak Maakt onderscheid tussen feitelijke informatie en aannames Maakt onderscheid tussen relevante en irrelevante informatie Legt verbanden op basis van beschikbare informatie Verzamelt en raadpleegt informatie en bepaalt wie de probleemhebber is Past scenariodenken toe voor de lange termijn (meer dan 12 uur vooruit) Werkt systematisch Signaleert (potentiële) knelpunten Schetst verschillende oplossingsrichtingen, die realistisch en haalbaar zijn Geeft informatiestromen duidelijk en gestructureerd weer Bedenkt wie welke informatie nodig heeft en geeft informatie door Toetst (voorgenomen) besluit/advies op praktische uitvoerbaarheid Met politiek bestuurlijk inzicht (Anticiperen op,) onderkennen/herkennen en begrijpen van politiek-bestuurlijke processen en besluitvorming die van invloed zijn op de voorliggende crisis. De teamleider Preparatie nafase: Beoordelingscriterium Kerntaak Kent bestuurlijk krachtenveld, belangen, standpunten Begrijpt en herkent welke feiten beleidsmatig relevant zijn Informeert degenen op bestuurlijk niveau die geïnformeerd moeten worden Weet waar benodigde mensen, middelen, informatie te vinden zijn Verdeelt beschikbare middelen in geval van schaarste Daadkrachtig Op adequate en krachtige wijze handelen, staan voor je keuzes en erop aangesproken kunnen worden. Uitstralen van gezag en vertrouwen. De teamleider Preparatie nafase: Beoordelingscriterium Kerntaak Handelt situationeel, durft van prioriteit te wisselen en kan deze keuzes goed onderbouwen Toont vertrouwen in eigen kunnen Handelt krachtig, vastberaden en pro-actief Voert direct uit en handelt met snelheid Is zelfredzaam en toont initiatief Stimuleert en motiveert anderen tot actie Gericht op samenwerken Actief inzetten voor een gezamenlijk resultaat en een gemeenschappelijk belang. De teamleider Preparatie nafase: Beoordelingscriterium Kerntaak Benut de kennis en ervaring van alle disciplines die aanwezig zijn Werkt actief vanuit verschillende belangen aan het behalen van het gemeenschappelijke doel 19

20 Spreekt onderlinge rolverdeling af Vraagt en biedt onafhankelijk advies/hulp Beschikt over inlevingsvermogen in partners of bestuurders Vertrouwt op de professionaliteit van anderen en laat verantwoordelijkheden liggen waar zij horen Betrekt/ondersteunt de andere teamleden bij (de voorbereiding van) besluiten en acties Wisselt van invloedstijl richting anderen, met het oog op de te realiseren doelen Communicatief Ideeën, meningen en informatie aan anderen overdragen in duidelijke taal, non-verbale communicatie en/of op schrift. Tactvol en effectief reageren op behoeften en gevoelens van anderen, taal en terminologie aanpassen aan verschillende niveaus. De teamleider Preparatie nafase: Beoordelingscriterium Kerntaak Deelt relevante informatie Besteedt aandacht aan verbale en non-verbale signalen Luistert, vat samen en vraagt door Geeft aandacht en ruimte Formuleert kort, bondig en to-the-point Controleert of de boodschap is overgekomen als bedoeld Toetst of het advies voldoet aan de opdracht Koppelt besluiten terug Keuzes en dilemma s Teamleider Preparatie nafase Kerntaak Keuzes Maakt een keuze ten aanzien van de samenstelling en bezettingsgraad van het team Preparatie nafase. Maakt, gegeven de situatie, een keuze ten aanzien van inzet van mensen en middelen. Maakt een keuze ten aanzien van de taken die door hemzelf worden opgepakt, dan wel bij een ander worden neergelegd (delegatie). Maakt een keuze in welke informatie hij met HTo, ACBz en gemeentesecretaris deelt. Maakt een werkvolgorde in de veelheid van informatie en taken. Maakt een keuze waar de benodigde deskundigheid vandaan gehaald gaat worden. Dilemma s Hoeveel ruimte is er om je taak uit te voeren (mandatering, inzet van personeel en middelen, bevoegdheden)? Hoe blijf je op de hoogte van actuele ontwikkelingen die van invloed zijn op het te ontwikkelen overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase? Hoe ga je om met onvolledige en/of tegenstrijdige informatie, adviezen en visies (bijvoorbeeld operationele beleving versus politieke werkelijkheid)? 20

21 Als teamleider Preparatie nafase weet je niet wanneer informatie beschikbaar komt vanuit het ROT en BT; je hebt dus geen goed zicht op het tijdpad om het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase aan te bieden. Hoe borg je de beschikbaarheid van mensen met relevante informatie voor het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase? Welke verwachting heeft men van het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase : voldoet het aan de vraag? Het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase moet gemaakt worden als nog niet alle relevante informatie voor de nafase beschikbaar is; dat maakt het inschatten van de gevolgen en impact van de crisis lastig. Tijdsdruk versus kwaliteit van resultaten. Operationeel leidinggevende (HTo) versus regulier leidinggevende bij het opstellen van het overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT / 1 e concept plan van aanpak nafase. Onbekendheid met de invulling van de rol van teamleider Preparatie nafase in de daadwerkelijke nafase (na de overdracht). NB. Bovenstaande opsommingen omvatten een selectie van de meest voorkomende keuzes en dilemma s, maar zijn niet uitputtend. Vakbekwaamheid De vakbekwaamheid wordt geborgd door middel van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Onderstaand wordt bij vakbekwaam aangegeven, wat het wenselijke basisniveau is voor de inzetbaarheid in de functie. In het kader van vakbekwaam worden kan die vakbekwaamheid worden opgedaan; in het kader van vakbekwaam blijven kan die vakbekwaamheid worden onderhouden. De producten van de projecten GROOT en GROOTER schetsen kaders voor het opdoen en onderhouden van de vakbekwaamheid; de invulling ervan is een regionale verantwoordelijkheid. Vakbekwaam Het wenselijke basisniveau voor de inzetbaarheid in de functie van teamleider Preparatie nafase is als volgt: Algemene kennis en vaardigheden: - WO werk- en denkniveau - Kunnen werken in een complexe omgeving die meerdere beleidsterreinen omvat - Analytisch denker met een pragmatische inslag Functionele kennis en vaardigheden: - Kennis van en inzicht in de multidisciplinaire (regionale) crisisorganisatie - Kennis van en inzicht in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de stafsectie Bevolkingszorg en de taakorganisaties - Kennis van en inzicht in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van brandweer, politie en GHOR en de overige partners in en buiten de crisisbeheersing, en de procesafhankelijke afspraken - Kennis van relevante wet- en regelgeving - Kennis van en inzicht in herstel en nazorg bij rampen en crises in een bestuurlijke context - Beschikken over de in het profiel aangegeven competenties. Hierbij worden competenties aangeduid als: de genoemde kerntaken kunnen uitvoeren met de daarvoor benodigde kwaliteiten en uitgaande van de aangegeven context, mede aan de hand van de voor de functie specifieke keuzes en dilemma s - Ervaring met een politiek bestuurlijke omgeving 21

22 - Ervaring met het werken onder crisisomstandigheden Vakbekwaam worden De teamleider Preparatie nafase kan in een traject van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen werken aan de ontwikkeling van bovenvermeld wenselijk basisniveau (voor inzetbaarheid in de functie). Vanuit GROOT/GROOTER worden daartoe de volgende opleidingen aanbevolen: - Basisopleiding Bevolkingszorg, doelgroep leidinggevenden/sleutelfunctionarissen - Functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase - Evt. verdiepende/themagerichte opleiding(en) Daarnaast kan het wenselijke basisniveau (mede) ontwikkeld worden vanuit andere relevante trajecten van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Ook EVC s (eerder verworven competenties) kunnen bijdragen aan het wenselijke basisniveau. Vakbekwaam blijven De teamleider Preparatie nafase blijft vanuit zijn reguliere functie en op basis van bijscholing, training en oefening bovenstaande kennis en vaardigheden en de in dit profiel aangegeven competenties bezitten. Hierbij worden competenties aangeduid als: de genoemde kerntaken kunnen uitvoeren met de daarvoor benodigde kwaliteiten en uitgaande van de aangegeven context, mede aan de hand van de voor de functie specifieke keuzes en dilemma s. De teamleider Preparatie nafase voldoet daarbij minimaal aan de verplichtingen die in het kader van de Wet veiligheidsregio s en het regionaal vastgestelde opleidings-, trainings- en oefenbeleid worden gesteld. Vakbekwaam blijven is zowel een werknemers- als werkgeversverantwoordelijkheid. 22

23 3. Kwalificatieprofiel voor de informatiecoördinator In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. Een functie waarbij een functiegerichte opleiding wordt aanbevolen is informatiecoordinator. Aan de basis van een opleidingskader ligt een kwalificatieprofiel van de betreffende functie. Dit hoofdstuk beschrijft het kwalificatieprofiel voor de informatiecoördinator Positionering van de functie De informatiecoördinator is lid van de taakorganisatie Informatie, kan worden ingezet voor het GBT/RBT, het team Bevolkingszorg of de sectie Bevolkingszorg en is verantwoordelijk voor de inhoudelijke informatieverwerking. De informatiecoördinator: ontvangt functionele leiding van de voorzitter van het team waarbinnen hij werkzaam is en hiërarchische leiding van de teamleider back office 3 ; stemt de inhoud van de werkzaamheden af met de voorzitter van het team en de resultaten van de werkzaamheden met de teamleider back office Profielkenmerken Kerntaken De informatiecoördinator heeft de volgende kerntaken: 1. Inwinnen/ontvangen en analyseren van informatie uit de betrokken taakorganisaties/teams, t.b.v. de monodisciplinaire crisisorganisatie in de multidisciplinaire omgeving. 2. De beschikbare en relevante informatie delen / beschikbaar stellen, op grond van kennis van alle teams en alle taken, via LCMS 4. Uitwerking kerntaken Kerntaak 1. Inwinnen/ontvangen en analyseren van informatie uit de betrokken taakorganisaties/teams, t.b.v. de monodisciplinaire crisisorganisatie in de multidisciplinaire omgeving Werkzaamheden De informatiecoördinator: Stelt (in overleg met de leidinggevende) de informatiebehoefte vast, op grond van het beeld van het incident. Wint de informatie in / ontvangt de informatie, bijvoorbeeld mondeling, telefonisch of vanuit LCMS, en borgt dit. Analyseert de informatie: beoordeelt op volledigheid ten opzichte van de gewenste informatie, valideert zo mogelijk, duidt m.b.t. relevantie, legt verbanden, et cetera. 3 De back office Informatie is het informatieknooppunt van het team Bevolkingszorg. 4 LCMS = landelijk crisismanagementsysteem 23

24 Kerntaak 2. De beschikbare en relevante informatie delen / beschikbaar stellen, op grond van kennis van alle teams en alle taken, via LCMS Werkzaamheden De informatiecoördinator: Voert de aangeleverde en beschikbare data kort en bondig in in LCMS. 24

25 Informatiecoördinator Profiel kwaliteiten en kerntaken Relatie kwaliteiten kerntaken Voor de informatiecoördinator worden de volgende kwaliteiten van belang geacht om succesvol in de genoemde taken te kunnen functioneren (zie bijlage 3 voor een toelichting op de kwaliteiten met de mogelijke beoordelingscriteria): Kwal. Kerntaken 1. Inwinnen/ ontvangen en analyseren informatie 2. Delen / beschikbaar stellen informatie Acc Ana Besl Comm Coörd Daad Ger. op sam Met leid Met pol.bst inz Onaf Overt Refl Str. best De met blauw aangegeven kwaliteiten worden het meest relevant voor deze functie geacht. Dit betreft niet per definitie kwaliteiten die bij alle kerntaken een rol spelen. Het betreft de kwaliteiten die het meest typerend zijn voor deze functie en/of cruciaal zijn bij het uitvoeren van (een deel van) de kerntaken. Meest relevante kwaliteiten (met prioriteitsvolgorde): 1. Analytisch 2. Accuraat 3. Gericht op samenwerking 4. Stressbestendig 5. Onafhankelijk Analytisch Systematisch onderzoeken (en alloceren/toewijzen) van problemen en vragen. Ontleden van relevante informatie, achtergronden en structuren. Verbanden leggen tussen gegevens en overzien van relaties tussen oorzaak en gevolg. De informatiecoördinator: Beoordelingscriterium Kerntaak 1 2 Maakt onderscheid tussen feitelijke informatie en aannames Maakt onderscheid tussen relevante en irrelevante informatie Legt verbanden op basis van beschikbare informatie Verzamelt en raadpleegt informatie Werkt systematisch Geeft informatiestromen duidelijk en gestructureerd weer Bedenkt in algemene zin welke informatie nodig is Accuraat Zorgvuldig en stipt handelen, gericht op het voorkómen van fouten. De informatiecoördinator: Beoordelingscriterium Kerntaak 1 2 Gebruikt de geldende procedures, regels, afspraken / toetst het werk daaraan Levert correct en volledig werk af 25

26 Werkt ook onder druk kwaliteitsgericht, nauwgezet en gedegen Gericht op samenwerken Actief inzetten voor een gezamenlijk resultaat en een gemeenschappelijk belang. De informatiecoördinator: Beoordelingscriterium Kerntaak 1 2 Benut de kennis en ervaring van alle disciplines die aanwezig zijn Werkt actief vanuit verschillende belangen aan het behalen van het gemeenschappelijke doel Vraagt en biedt onafhankelijk advies/hulp Beschikt over inlevingsvermogen in partners of bestuurders Vertrouwt op de professionaliteit van anderen en laat verantwoordelijkheden liggen waar zij horen Betrekt/ondersteunt de andere teamleden bij (de voorbereiding van) besluiten en acties Wisselt van invloedstijl richting anderen, met het oog op de te realiseren doelen Stressbestendig Kalm en zelfverzekerd reageren in lastige situaties. Goede prestaties blijven leveren onder druk, bij tegenslag of tegenstand. Om kunnen gaan met weerstanden. De informatiecoördinator: Beoordelingscriterium Kerntaak 1 2 Handelt in lastige situaties rustig en relativerend, ondanks onzekerheid en moeilijke omstandigheden Geeft eigen fysieke en mentale grenzen aan Vermindert druk door overzicht te creëren Blijft onder druk/tegenslag/tegenstand geconcentreerd en goede prestaties leveren Geeft bij (tijds)druk voorrang aan de juiste zaken Laat zich niet meeslepen door emotie Onafhankelijk Zelfstandig en zelfbewust werken. Om kunnen gaan met eisen, veranderingen en hindernissen. Eigen standpunten innemen en verdedigen. De informatiecoördinator: Beoordelingscriterium Kerntaak 1 2 Toont vertrouwen in eigen kunnen Vraagt op het juiste moment feedback en hulp 26

27 Keuzes en dilemma s Informatiecoördinator Kerntaak 1 2 Keuzes Taakafbakening: waar gaat de informatiecoördinator over en wat behoort tot de taken van anderen? Maakt een keuze in het bepalen van welke informatie wel of niet relevant is en het moment waarop het relevant is. Dilemma s Beperkte/tegenstrijdige informatie: - Volledigheid van informatie versus bondigheid van informatie. - Volledigheid van informatie versus snelheid van informatie verschaffen. - Bij beperkte/tegenstrijdige informatie kun je de informatie niet goed duiden. - Stel je privacygevoelige informatie wel of niet beschikbaar? Moeten improviseren: - Moeten werken in een werkomgeving met andere of onvolledige faciliteiten. - Hoe te handelen als de apparatuur of het systeem uitvalt / niet werkt? - Waar vind je de informatie, bv. kaartmateriaal, postcodegebieden, vergunningen, passagierslijsten, ladinggegevens, indien dit niet in de preparatie is voorbereid? Hoe breng je, bij een grote hoeveelheid informatie, prioriteiten aan in het werk? Hoe formuleer je de informatie, rekening houdend met tegengestelde belangen, zienswijzen et cetera? NB. Bovenstaande opsommingen omvatten een selectie van de meest voorkomende keuzes en dilemma s, maar zijn niet uitputtend. Vakbekwaamheid De vakbekwaamheid wordt geborgd door middel van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Onderstaand wordt bij vakbekwaam aangegeven, wat het wenselijke basisniveau is voor de inzetbaarheid in de functie. In het kader van vakbekwaam worden kan die vakbekwaamheid worden opgedaan; in het kader van vakbekwaam blijven kan die vakbekwaamheid worden onderhouden. De producten van de projecten GROOT en GROOTER schetsen kaders voor het opdoen en onderhouden van de vakbekwaamheid; de invulling ervan is een regionale verantwoordelijkheid. Vakbekwaam Het wenselijke basisniveau voor de inzetbaarheid in de functie van informatiecoördinator is als volgt: Algemene kennis en vaardigheden: - HBO werk- en denkniveau - Kunnen werken in een complexe en hectische omgeving, waarin meerdere disciplines actief zijn - Analytisch denker met een pragmatische inslag Functionele kennis en vaardigheden: - Kennis van en inzicht in de multidisciplinaire (regionale) crisisorganisatie - Kennis van en inzicht in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de stafsectie Bevolkingszorg en de taakorganisaties 27

28 - Kennis van en inzicht in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van brandweer, politie en GHOR en de overige partners in (en buiten) de crisisbeheersing, en de procesafhankelijke afspraken - Kennis van de gecoördineerde regionale incidentbestrijdingsprocedure (GRIP) - Kennis van privacy-wetgeving - Beschikken over de in het profiel aangegeven competenties. Hierbij worden competenties aangeduid als: de genoemde kerntaken kunnen uitvoeren met de daarvoor benodigde kwaliteiten en uitgaande van de aangegeven context, mede aan de hand van de voor de functie specifieke keuzes en dilemma s - Affiniteit en ervaring met informatiesystemen en informatieverwerking - Kunnen improviseren - Ervaring met het werken onder crisisomstandigheden Vakbekwaam worden De informatiecoördinator kan in een traject van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen werken aan de ontwikkeling van bovenvermeld wenselijk basisniveau (voor inzetbaarheid in de functie). Vanuit GROOT/GROOTER worden daartoe de volgende opleidingen aanbevolen: - Basisopleiding Bevolkingszorg, doelgroep leidinggevenden/sleutelfunctionarissen - Procesopleiding Informatiemanagement - Functiegerichte opleiding Informatiecoördinator - Evt. verdiepende/themagerichte opleiding(en) Daarnaast kan het wenselijke basisniveau (mede) ontwikkeld worden vanuit andere relevante trajecten van opleiden, examineren, bijscholen, trainen en oefenen. Ook EVC s (eerder verworven competenties) kunnen bijdragen aan het wenselijke basisniveau. Vakbekwaam blijven De informatiecoördinator blijft vanuit zijn reguliere functie en op basis van bijscholing, training en oefening bovenstaande kennis en vaardigheden en de in dit profiel aangegeven competenties bezitten. De informatiecoördinator voldoet daarbij minimaal aan de verplichtingen die in het kader van de Wet veiligheidsregio s en het regionaal vastgestelde opleidings-, trainings- en oefenbeleid worden gesteld. Vakbekwaam blijven is zowel een werknemers- als werkgeversverantwoordelijkheid. 28

29 Opleidingskaders 29

30 1. Opleidingskader voor de opleiding Leider opvanglocatie In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit hoofdstuk wordt het opleidingskader voor de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie gepresenteerd. Aanbevolen wordt om bij het ontwikkelen van deze functiegerichte opleiding naast het gebruik van dit het opleidingskader ook kennis te nemen van de volgende GROOTER-documenten: - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg, 2013; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg, Op de volgende bladzijde wordt de (voorlopige) aanbevolen opleidingsstructuur voor processen/ functionarissen m.b.t. Publieke zorg onder Bevolkingszorg weergegeven. Daarin is te zien, welke positie de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie daarbinnen inneemt. 30

31 31

32 Beschrijving van de functie leider opvanglocatie Voor de functie leider opvanglocatie is een kwalificatieprofiel beschikbaar; zie in het eerste deel van dit document. In het kwalificatieprofiel is het volgende aangegeven: - context van de functie; - kerntaken en deeltaken; - benodigde kwaliteiten voor de functie, relatie tussen de kwaliteiten en kerntaken en een aanduiding van de beoordelingscriteria bij de meest relevante kwaliteiten; - keuzes en dilemma s bij de functie; - vakbekwaamheid. Het kwalificatieprofiel is de basis voor de functiegerichte opleiding. Beschrijving van de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie Leider opvanglocatie Titel van de opleiding 1.2. Opzet De functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie maakt deel uit van een geheel van opleidingen met betrekking tot Bevolkingszorg; zie bijlage 1. Het deel van die opleidingsstructuur dat betrekking heeft op Publieke zorg is weergegeven op de vorige bladzijde. Daarin is te zien, welke positie de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie daarbinnen inneemt Doelgroep Doelgroep van deze opleiding is: leiders opvanglocatie Instroomeisen voor de opleiding M.b.t. wenselijke algemene kennis en vaardigheden: - werk- en denkniveau: HBO. M.b.t. wenselijke eerder gevolgde opleidingen: - Basisopleiding Bevolkingszorg, doelgroep leidinggevenden/sleutelfunctionarissen; - Procesopleiding Opvang. 32

33 1.5. Minimumeisen m.b.t. de opleiding De functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie moet minimaal voldoen aan de volgende eisen: - Inhoud In het kwalificatieprofiel van de functie leider opvanglocatie is de landelijke invulling van deze functie weergegeven. In de opleiding leert de deelnemer in principe: o de in het kwalificatieprofiel aangegeven kerntaken en bijbehorende deeltaken uit te voeren; o uitgaande van de aangegeven context; o met de daarvoor aangegeven benodigde (kern)kwaliteiten; o mede aan de hand van de aangegeven functiespecifieke keuzes en dilemma s. Met andere woorden: in de opleiding dient de deelnemer de landelijke, functiespecifiek ingevulde competenties te ontwikkelen, zodat hij kan omgaan met de aangegeven keuzes en dilemma s. Verder dient de functiegerichte opleiding aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen: o benodigde kennis van de leider opvanglocatie van de processen, partners en disciplines en met name hun onderlinge afhankelijkheden; o benodigde kennis van de leider opvanglocatie van de taakkaart; o benodigde vaardigheid van de leider opvanglocatie: op de opvanglocatie moet slecht nieuws worden overgebracht. Hoe doe je dat op een passende manier? o benodigde attitude van de leider opvanglocatie: ondanks dat deze zich in een afzonderlijke ruimte op de opvanglocatie bevindt, zit hij toch dicht op de uitvoering en de hectiek daarvan. De leider opvanglocatie moet daarom stevig in zijn schoenen staan, om in die hectiek afstand te kunnen houden en overzicht te bewaren. Naast de landelijke invulling van de functie, dient in de opleiding zo nodig ook de lokale en regionale invulling aan de orde te komen. Het gaat hierbij om eventuele lokale/regionale aanvullingen op de landelijke invulling. Bijvoorbeeld: o Hoe wordt de functie lokaal/regionaal ingevuld (incl. het lokale/regionale gebruik van de taakkaart)? o o Hoe organiseert men hier de processen? Hoe worden de functies m.b.t. het proces Opvang ingevuld in relatie tot de omvang van het incident en de beschikbare menskracht? Hierbij aandacht besteden aan het feit dat mensen meerdere functies kunnen hebben en soms ook tegelijkertijd. Dit betreft dan met name een combinatie van de functies HTo Publieke zorg, plus teamleider Opvang, plus eventueel leider opvanglocatie. o Welke terminologie wordt gehanteerd met betrekking tot de opvang? o In welk team zit men? o Op welke locatie? Zijn er eventueel voorbereide lokale opvanglocaties? o Hoe vindt de aansturing plaats? o Wat is het mandaat / wat zijn de bevoegdheden? o Zijn er voorbereide afspraken/mandaten met derden? o Hoe en met welke partijen vindt informatie-uitwisseling plaats? Het is de verantwoordelijkheid van de regio om aan de docent mee te geven, dat en hoe de lokale en regionale invulling in de opleiding wordt meegenomen. - Opleidingsinstituut Het opleidingsinstituut dient een rechtspersoon te zijn. - Docent o De docent dient minimaal hetzelfde werk- en denkniveau te hebben als de deelnemers aan de opleiding, dus minimaal HBO werk- en denkniveau. o De docent dient te beschikken over didactische vaardigheden en ervaring te hebben met het volwassenenonderwijs. o o De docent dient zicht te hebben op het werkveld van de deelnemers aan de opleiding. De docent dient aantoonbare kennis en ervaring te hebben met betrekking tot de aangegeven kernkwaliteiten voor deze functionarissen (zie kwalificatieprofiel). 33

34 - Didactiek De opleiding moet competentiegericht worden opgezet. Bij competenties gaat het om het geïntegreerd kunnen uitvoeren van bepaalde taken, in een bepaalde context, met bepaalde kwaliteiten. Vanwege deze competentiegerichtheid is in de opleiding een mix van theoretische en praktische werkvormen nodig, waarbij de beroepspraktijk als uitgangspunt dient. De competenties moeten in onderlinge relatie met elkaar beproefd worden in situaties, die doen denken aan en vergelijkbaar zijn met de daadwerkelijke werksituatie Door opleidingsinstituut aan te geven aspecten Ter erkenning van de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie dient het opleidingsinstituut dat deze opleiding wil aanbieden keuzes te maken en toe te lichten m.b.t. de volgende onderdelen: - Opbouw van de opleiding Uit welke onderdelen (onderwerpen) zal de opleiding bestaan? De inhoud van de onderdelen moet helder zijn aangegeven. - Uitwerking van de leerdoelen per onderdeel van de opleiding Per onderdeel dient het opleidingsinstituut de leerdoelen aan te geven: wat moeten de deelnemers na deelname aan het betreffende onderdeel bereikt hebben? De leerdoelen moeten duidelijk en relevant zijn en tezamen (minimaal) de in dit profiel aangegeven eindtermen dekken. - Werkvormen/leermethoden Welke mix van werkvormen/leeractiviteiten/ervaringen wordt gebruikt om de leerdoelen te bereiken? Vanwege de competentiegerichtheid moeten gevarieerde werkvormen worden ingezet: theoretisch, praktisch en gecontextualiseerd. De projectgroep GROOTER geeft aan, dat het praktijkgerichte onderdeel bijvoorbeeld casuïstiek of een table-top-oefening in de opleiding kan betreffen. Ook wordt aangeraden, waar mogelijk van concrete voorbeelden uit de praktijk uit te gaan. - Groeperingsvormen Hoe wordt de deelnemersgroep ingedeeld? Mogelijkheden zijn: klassikaal; in kleine groepjes; individueel. Door de projectgroep GROOTER wordt zo mogelijk een combinatie van deze vormen aanbevolen, namelijk een combinatie van klassikaal / in kleine groepjes met individueel (e-learning). - Opdrachtvormen binnen de opleiding Binnen de opleiding kunnen uiteenlopende opdrachtvormen worden gehanteerd. De opleiding sluit niet af met een formele proeve van bekwaamheid door een externe toetsende instantie. Wel wordt door de projectgroep GROOTER aanbevolen, dat de opleider in de opleiding een toets (bijvoorbeeld een schriftelijke toets) afneemt, om een (beknopt) beeld te krijgen van de mate waarin de cursist de eindtermen heeft bereikt. Het opleidingsinstituut dient daarom aan te geven welke opdrachtvormen/studietaken binnen de opleiding worden ingezet, afgestemd en voorbereidend op zowel die toets als de toekomstige functie-uitoefening. - Monitoring en evaluatie Hoe houdt het opleidingsinstituut vinger aan de pols over de voortgang van de deelnemers ten aanzien van de eindtermen, hoe wordt feedback gegeven en hoe wordt de opleiding geëvalueerd? - Uitwerking van de studielast In paragraaf 1.9 is een indicatie van de studielast van deze opleiding weergegeven. Het opleidingsinstituut dient het exacte aantal contacturen en de eventuele verdeling daarvan over dagen aan te geven, evenals de eventueel ingeplande zelfstudie-uren. - Organisatie van de opleiding Hierbij worden de meer praktische kanten van de opleiding aangegeven, bijvoorbeeld: o locatie; o (studie)materialen zoals modules, handouts, boeken, practicummaterialen en (proef)toets in de opleiding; o communicatie met de deelnemers en de opdrachtgever; o planning in de tijd; o deelnemerskosten. 34

35 1.7. Eindtermen Na het volgen van de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie dient de deelnemer aantoonbaar de bedoelde competenties te beheersen, mede in relatie tot de aangegeven keuzes en dilemma s. Dat wil zeggen: hij moet in staat de aangegeven kerntaken in de aangegeven context uit te voeren met de daarvoor benodigde aangegeven kernkwaliteiten, mede in relatie tot de aangegeven keuzes en dilemma s. De eindtermen omvatten zowel de landelijke invulling van de functie, als zo nodig ook de lokale en regionale invulling. Daarnaast dient de deelnemer de overige bij Inhoud (zie paragraaf 1.5) genoemde zaken te beheersen. Beoogd resultaat van de opleiding is dat de deelnemer het geleerde geïntegreerd kan inzetten in voorbeeldsituaties die lijken op toekomstige werksituaties. Echte praktijkvaardigheid hierin zal over het algemeen pas na de opleiding verworven worden, in een totaaltraject van vakbekwaam worden en blijven Toetsing in de opleiding; geen externe proeve van bekwaamheid Bij de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie is er geen formele proeve van bekwaamheid door een externe toetsende instantie. Wel wordt door de projectgroep GROOTER het volgende aanbevolen: - In principe is aanwezigheid tijdens de opleiding voldoende. Daartoe dient dus aanwezigheidsregistratie plaats te vinden. - Aanvullend geeft een toets door de opleider in de opleiding (bijvoorbeeld een schriftelijke toets met open vragen en keuzevragen, of een toets in een e-learningmodule) een (beknopt) beeld van de mate waarin de cursist de eindtermen heeft bereikt. Aanbevolen wordt dat de opleider bovenstaande twee punten, met desgewenst een inschatting daarbij van de mate waarin de deelnemer heeft aangetoond de eindtermen te beheersen, doorgeeft aan de werkgever/opdrachtgever Studielast Een indicatie van het aantal contacturen voor de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie is: 1 á 2 dagdelen (indien 2 dagdelen, dit dan uit te voeren op 1 dag of verspreid over meerdere dagen). Het exacte aantal contacturen hangt met name af van de invulling van de werkvormen in de opleiding: sommige werkvormen vergen meer tijd, andere minder tijd. De regio bepaalt met het opleidingsinstituut het aantal contacturen. Eventueel in te plannen zelfstudie-uren moeten in verhouding staan tot het aantal contacturen Minimum- en maximumaantal deelnemers Het minimum- en maximumaantal deelnemers aan de functiegerichte opleiding Leider opvanglocatie hangt af van de wijze waarop de opleiding wordt ingericht. Hierbij gelden verschillende eisen: - Voor groepswerk/werkgroepen: ongeveer deelnemers (op 1 docent). Dit betreft bijeenkomsten waarin de deelnemers in theorie met de stof omgaan en daar allen actief (cognitief) aan moeten meedoen, bijvoorbeeld door het bespreken van casussen of stellingen. - Voor echt praktische werkzaamheden: ongeveer 5 8 deelnemers (op 1 docent). Dit betreft bijeenkomsten waarin de deelnemers zelf actief en praktisch aan concrete taken werken voor een gezamenlijk eindproduct. - Voor klassieke lesgroepen/hoorcolleges: vanaf ongeveer 25/30 deelnemers. Dit betreft bijeenkomsten waarbij sprake is van informatieoverdracht van de docent naar de deelnemers (eenrichtingsverkeer). 35

36 2. Opleidingskader voor de opleiding Teamleider Preparatie nafase In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit hoofdstuk wordt het opleidingskader voor de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase gepresenteerd. Aanbevolen wordt om bij het ontwikkelen van deze functiegerichte opleiding naast het gebruik van dit het opleidingskader ook kennis te nemen van de volgende GROOTER-documenten: - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg, 2013; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg, Op de volgende bladzijde wordt de (voorlopige) aanbevolen opleidingsstructuur voor processen/ functionarissen m.b.t. Ondersteuning onder Bevolkingszorg weergegeven. Daarin is te zien, welke positie de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase daarbinnen inneemt. 36

37 37

38 Beschrijving van de functie teamleider Preparatie nafase Voor de functie teamleider Preparatie nafase is een kwalificatieprofiel beschikbaar; zie in het eerste deel van dit document. In het kwalificatieprofiel is het volgende aangegeven: - context van de functie; - kerntaken en deeltaken; - benodigde kwaliteiten voor de functie, relatie tussen de kwaliteiten en kerntaken en een aanduiding van de beoordelingscriteria bij de meest relevante kwaliteiten; - keuzes en dilemma s bij de functie; - vakbekwaamheid. Het kwalificatieprofiel is de basis voor de functiegerichte opleiding. Beschrijving van de functiegerichte opleiding Tteamleider Preparatie nafase 2.1. Titel van de opleiding Teamleider Preparatie nafase Opzet De functiegerichte opleiding teamleider Preparatie nafase maakt deel uit van een geheel van opleidingen met betrekking tot Bevolkingszorg; zie bijlage 1. Het deel van die opleidingsstructuur dat betrekking heeft op Ondersteuning is weergegeven op de vorige bladzijde. Daarin is te zien, welke positie de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase daarbinnen inneemt Doelgroep Doelgroep van deze opleiding is: teamleiders Preparatie nafase Instroomeisen voor de opleiding M.b.t. wenselijke algemene kennis en vaardigheden: - werk- en denkniveau: WO. M.b.t. wenselijke eerder gevolgde opleidingen: - Basisopleiding Bevolkingszorg, doelgroep leidinggevenden/sleutelfunctionarissen. 38

39 2.5. Minimumeisen m.b.t. de opleiding De functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase moet minimaal voldoen aan de volgende eisen: - Inhoud In het kwalificatieprofiel van de functie leider opvanglocatie is de landelijke invulling van deze functie weergegeven. In de opleiding leert de deelnemer in principe: o de in het kwalificatieprofiel aangegeven kerntaken 5 en bijbehorende deeltaken uit te voeren; o uitgaande van de aangegeven context; o met de daarvoor aangegeven benodigde (kern)kwaliteiten; o mede aan de hand van de aangegeven functiespecifieke keuzes en dilemma s. Met andere woorden: in de opleiding dient de deelnemer de landelijke, functiespecifiek ingevulde competenties te ontwikkelen, zodat hij kan omgaan met de aangegeven keuzes en dilemma s. Verder dient de functiegerichte opleiding aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen: o het proces Preparatie nafase (zoals beschreven in het GROOTER-document Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg, 2013) en de taakkaart voor de teamleider Preparatie nafase (zoals opgenomen in het GROOTER- document Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg, 2013). De teamleider Preparatie nafase dient namelijk het proces en de eigen taakkaart ook heel goed te kennen; o de benodigde attitude van de teamleider Preparatie nafase: hoe concretiseer je de gerichtheid op samenwerking? De teamleider Preparatie nafase moet zich bewust worden van het krachtenveld waarbinnen hij opereert. Naast de landelijke invulling van de functie, dient in de opleiding zo nodig ook de lokale en regionale invulling aan de orde te komen. Het gaat hierbij om eventuele lokale/regionale aanvullingen op de landelijke invulling. Bijvoorbeeld: o Hoe wordt de functie lokaal/regionaal ingevuld (incl. het lokale/regionale gebruik van de taakkaart)? o Hoe organiseert men hier de processen? o Op welke locatie zit men? o Hoe vindt de aansturing plaats? o Wat is het mandaat / wat zijn de bevoegdheden? o Hoe en met welke partijen vindt informatie-uitwisseling plaats? Het is de verantwoordelijkheid van de regio om aan de docent mee te geven, dat en hoe de lokale en regionale invulling in de opleiding wordt meegenomen. - Opleidingsinstituut Het opleidingsinstituut dient een rechtspersoon te zijn. - Docent o De docent dient minimaal hetzelfde werk- en denkniveau te hebben als de deelnemers aan de opleiding, dus WO werk- en denkniveau. o De docent dient te beschikken over didactische vaardigheden en ervaring te hebben met het volwassenenonderwijs. o o De docent dient zicht te hebben op het werkveld van de deelnemers aan de opleiding. De docent dient aantoonbare kennis en ervaring te hebben met betrekking tot de aangegeven kernkwaliteiten voor deze functionarissen (zie kwalificatieprofiel). - Didactiek De opleiding moet competentiegericht worden opgezet. Bij competenties gaat het om het geïntegreerd kunnen uitvoeren van bepaalde taken, in een bepaalde context, met bepaalde kwaliteiten. Vanwege deze competentiegerichtheid is in de opleiding een mix van theoretische en praktische werkvormen nodig, waarbij de beroepspraktijk als uitgangspunt dient. De competenties moeten in onderlinge relatie met el- 5 Het accent ligt hierbij op kerntaak 3 en 4 (informeren/rapporteren resp. maken van een overdrachtsdossier nafase (incl. advies) ROT en (indien verzocht) 1 e concept plan van aanpak nafase ), maar de overige kerntaken moeten ook aan de orde komen en dan met name in relatie met kerntaak 3 en 4. 39

40 kaar beproefd worden in situaties, die doen denken aan en vergelijkbaar zijn met de daadwerkelijke werksituatie Door opleidingsinstituut aan te geven aspecten Ter erkenning van de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase dient het opleidingsinstituut dat deze opleiding wil aanbieden keuzes te maken en toe te lichten m.b.t. de volgende onderdelen: - Opbouw van de opleiding Uit welke onderdelen (onderwerpen) zal de opleiding bestaan? De inhoud van de onderdelen moet helder zijn aangegeven. - Uitwerking van de leerdoelen per onderdeel van de opleiding Per onderdeel dient het opleidingsinstituut de leerdoelen aan te geven: wat moeten de deelnemers na deelname aan het betreffende onderdeel bereikt hebben? De leerdoelen moeten duidelijk en relevant zijn en tezamen (minimaal) de in dit profiel aangegeven eindtermen dekken. - Werkvormen/leermethoden Welke mix van werkvormen/leeractiviteiten/ervaringen wordt gebruikt om de leerdoelen te bereiken? Vanwege de competentiegerichtheid moeten gevarieerde werkvormen worden ingezet: theoretisch, praktisch en gecontextualiseerd. De projectgroep GROOTER geeft aan, dat het praktijkgerichte onderdeel bijvoorbeeld casuïstiek of een table-top-oefening in de opleiding kan betreffen. Ook wordt aangeraden, waar mogelijk van concrete voorbeelden uit de praktijk uit te gaan. - Groeperingsvormen Hoe wordt de deelnemersgroep ingedeeld? Mogelijkheden zijn: klassikaal; in kleine groepjes; individueel. Door de projectgroep GROOTER wordt zo mogelijk een combinatie van deze vormen aanbevolen, namelijk een combinatie van klassikaal / in kleine groepjes met individueel (e-learning). - Opdrachtvormen binnen de opleiding Na afloop van de opleiding kan de deelnemer bij een toetsende instantie een proeve van bekwaamheid afleggen. De opleiding dient hierop voor te bereiden. Dit kan ook door binnen de opleiding reeds voorbereidende opdrachten op de proeve van bekwaamheid op te nemen. Het opleidingsinstituut dient daarom aan te geven welke opdrachtvormen/studietaken binnen de opleiding worden ingezet, afgestemd en voorbereidend op de toetsvormen die in de proeve van bekwaamheid worden gehanteerd. - Monitoring en evaluatie Hoe houdt het opleidingsinstituut vinger aan de pols over de voortgang van de deelnemers ten aanzien van de eindtermen, hoe wordt feedback gegeven en hoe wordt de opleiding geëvalueerd? - Uitwerking van de studielast In paragraaf 2.9 is een indicatie van de studielast van deze opleiding weergegeven. Het opleidingsinstituut dient het exacte aantal contacturen en de eventuele verdeling daarvan over dagen aan te geven, evenals de eventueel ingeplande zelfstudie-uren. - Organisatie van de opleiding Hierbij worden de meer praktische kanten van de opleiding aangegeven, bijvoorbeeld: o locatie; o (studie)materialen zoals modules, handouts, boeken, practicummaterialen en (proef)toets in de opleiding; o communicatie met de deelnemers en de opdrachtgever; o planning in de tijd; o deelnemerskosten Eindtermen Na het volgen van de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase dient de deelnemer aantoonbaar de bedoelde competenties te beheersen, mede in relatie tot de aangegeven keuzes en dilemma s. Dat wil zeggen: hij moet in staat de aangegeven kerntaken in de aangegeven context uit te voeren met de daarvoor benodigde aangegeven kernkwaliteiten, mede in relatie tot de aangegeven keuzes en dilemma s. De eindtermen omvatten zowel de landelijke invulling van de functie, als zo nodig ook de lokale en regionale invulling. 40

41 Daarnaast dient de deelnemer de overige bij Inhoud (zie paragraaf 2.5) genoemde zaken te beheersen. Beoogd resultaat van de opleiding is dat de deelnemer het geleerde geïntegreerd kan inzetten in voorbeeldsituaties die lijken op toekomstige werksituaties. Echte praktijkvaardigheid hierin zal over het algemeen pas na de opleiding verworven worden, in een totaaltraject van vakbekwaam worden en blijven Toetsing Na afloop van de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase kan de deelnemer bij een externe toetsende instantie een proeve van bekwaamheid afleggen. Daarin wordt getoetst of de deelnemer de aangegeven eindtermen (uitgezonderd de lokale/regionale invulling daarvan) beheerst. Toetsing van de beheersing van de lokale en regionale invulling (zie paragraaf 2.5) kan niet plaatsvinden vanuit een centrale proeve van bekwaamheid. De proeve van bekwaamheid richt zich op de landelijk geldende aspecten. Het beheersen van de lokale/regionale invulling dient tijdens de opleiding door de docent zelf te worden getoetst. De docent dient vervolgens aan de toetsende instantie door te geven, of de deelnemer voldoet aan de lokale/regionale eisen. Is dit het geval, dan kan de deelnemer de centrale proeve van bekwaamheid afleggen Studielast Een indicatie van het aantal contacturen voor de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase is: 4 dagdelen. Het exacte aantal contacturen hangt met name af van de invulling van de werkvormen in de opleiding: sommige werkvormen vergen meer tijd, andere minder tijd. De regio bepaalt met het opleidingsinstituut het aantal contacturen. Eventueel in te plannen zelfstudie-uren moeten in verhouding staan tot het aantal contacturen Minimum- en maximumaantal deelnemers Het minimum- en maximumaantal deelnemers aan de functiegerichte opleiding Teamleider Preparatie nafase hangt af van de wijze waarop de opleiding wordt ingericht. Hierbij gelden verschillende eisen: - Voor groepswerk/werkgroepen: ongeveer deelnemers (op 1 docent). Dit betreft bijeenkomsten waarin de deelnemers in theorie met de stof omgaan en daar allen actief (cognitief) aan moeten meedoen, bijvoorbeeld door het bespreken van casussen of stellingen. - Voor echt praktische werkzaamheden: ongeveer 5 8 deelnemers (op 1 docent). Dit betreft bijeenkomsten waarin de deelnemers zelf actief en praktisch aan concrete taken werken voor een gezamenlijk eindproduct. - Voor klassieke lesgroepen/hoorcolleges: vanaf ongeveer 25/30 deelnemers. Dit betreft bijeenkomsten waarbij sprake is van informatieoverdracht van de docent naar de deelnemers (eenrichtingsverkeer). 41

42 3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit hoofdstuk wordt het opleidingskader voor de functiegerichte opleiding Informatiecoördinator gepresenteerd. Aanbevolen wordt om bij het ontwikkelen van deze functiegerichte opleiding naast het gebruik van dit het opleidingskader ook kennis te nemen van de volgende GROOTER-documenten (alle uit 2013): - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakorganisaties, processen en producten van Bevolkingszorg ; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Taakkaarten Bevolkingszorg ; - Opleiden, trainen en oefenen in de gemeentelijke crisisbeheersing Opleidingskaders (incl. suggestie voor afsluitende toetsvorm binnen de opleiding) voor procesopleidingen Bevolkingszorg. Op de volgende bladzijde wordt de (voorlopige) aanbevolen opleidingsstructuur voor processen/ functionarissen m.b.t. Informatie onder Bevolkingszorg weergegeven. Daarin is te zien, welke positie de functiegerichte opleiding Informatiecoördinator daarbinnen inneemt. 42

43 43