Permanente vorming

Transcriptie

1 IBR - IRE Instituut van de Bedrijfsrevisoren Koninklijk Instituut Informatiecentrum voor het bedrijfsrevisoraat Permanente vorming

2 Het programma permanente vorming werd voorbereid door de Commissie Vorming van het IBR en het ICCI, samengesteld uit confraters Patrick VAN IMPE (Voorzitter), Pascal CELEN, Gino DESMET, Luc RAVERT, Patrick ROTTIERS, Karel TANGHE, Laurent VAN DER LINDEN, en Gisèle VANDEWEERD, de professoren Faska KHROUZ en Véronique WEETS, bijgestaan door Stéphanie QUINTART, Verantwoordelijke vorming en studies van het IBR en Stef VAN ATTENHOVEN, Adviseur van het IBR. Verantwoordelijke uitgever IBR: David SZAFRAN Emile Jacqmainlaan 135/1, 1000 Brussel Tel Verantwoordelijke uitgever ICCI: Thierry DUPONT Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

3 Voorwoord Brussel, 22 april Geachte Confrater, Mevrouw, Mijnheer, Wij hebben het genoegen u de vormingsactiviteiten van de Stichting "Informatiecentrum voor het Bedrijfsrevisoraat" (ICCI) en het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) voor het jaar aan te bieden. Het merendeel van deze vormingsactiviteiten staat open voor al degenen die hun kennis over het bedrijfsrevisoraat en aanverwante materies wensen te verdiepen en dus niet alleen voor de bedrijfsrevisoren, hun stagiairs en hun professionele medewerkers. IBR - IRE Het Uitvoerend Comité van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren en de Raad van Bestuur van het ICCI hebben ertoe besloten om de organisatie van de seminaries over te dragen aan het ICCI. De hoofddoelstelling van deze overdracht bestaat eruit een ruimere context te scheppen voor deze vormingsactiviteiten door universiteiten en andere externe instellingen nauwer te betrekken bij de permanente vorming van de bedrijfsrevisoren en door er een ruimere weerklank aan te verschaffen. De studiedagen, infosessies, regionale ontmoetingen georganiseerd door het IBR en uiteraard ook de deelname aan de algemene vergaderingen, blijven tot de bevoegdheid van het IBR behoren. Uit deze activiteiten dient een bedrijfsrevisor, overeenkomstig de norm met betrekking tot de permanente vorming, minimaal acht uur per jaar te kiezen. Nieuw is ook dat vanaf mei 2011 seminaries waarop we minder dan 70 deelnemers verwachten, worden georganiseerd op de zetel van het IBR en het ICCI. Het aan de Emile Jacqmainlaan, waarin sedert augustus 2010 het IBR, het ICCI en het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten gehuisvest zijn, biedt daartoe een geschikt en aangenaam kader. Vanuit een voortdurende zorg om de permanente vorming af te stemmen op de behoeften van de bedrijfsrevisoren, werd in februari-maart 2010 een enquête gehouden onder de bedrijfsrevisoren via het marketingbureau Significant GfK. Meer dan 34% van de bedrijfsrevisoren namen hieraan deel, wat als een zeer hoge respons kan worden beschouwd. Ook de algemene tevredenheid is zeer groot: ze varieert tussen 84% (studiedagen) en 89% (infosessies). Deze tevredenheid uit zich ook in de evaluatieformulieren die na elke vormingsactiviteit door de deelnemers worden ingevuld. De verheugende resultaten van zowel enquête als evaluaties beletten de Commissie Vorming, het Instituut en het ICCI niet om het seminarieprogramma voortdurend te verbeteren en te verfijnen. Daarom werden volgende inhoudelijke voorstellen in het programma opgenomen: voorkeur voor seminaries in beide landstalen, met niet alleen dezelfde titel maar ook dezelfde inhoud; coördinatie tussen sprekers die hetzelfde onderwerp behandelen; voorrang aan praktijkgerichte seminaries, met in het bijzonder voor ISA seminaries het gebruik van checklists, templates en casestudies. De organisatie van workshops wordt stopgezet, vermits het doelpubliek als te beperkt werd ervaren. Zoals elk jaar heeft de Commissie Vorming ervoor gezorgd dat de seminaries in overeenstemming zijn met de norm permanente vorming en met de voorschriften van de IFAC rond permanente vorming (IES 7). De opleidingsdomeinen handelen over audit en controle, fiscaliteit, plichtenleer, recht, consolidatie, de ISA s en de specialisatie IAS/IFRS. Gezien de invoering in België van de ISA s worden hieraan in het nieuwe programma niet minder dan negen seminaries gewijd. De meeste sessies rond ISA s worden gegeven tijdens een seminarie dat een ganse dag in beslag neemt en behandelen dan ook meerdere ISA s. De doelstelling: praktijkgerichte seminaries organiseren in de twee landstalen aan de hand van casestudies met templates en formulieren. De vorming is een essentieel onderdeel van het begeleidingsplan van het IBR rond de invoering van de ISA s in België. Daarom zal er een seminarie gegeven worden rond het "Handboek Intern kwaliteitsbeheersingssysteem (ISQC 1)" en een ander rond de ISA templates. 3

4 Het aantal seminaries rond IAS/IFRS werd verder uitgebreid met een seminarie rond IAS 17 - Leasing. Rond audit en controle worden er onder meer seminaries voorzien rond de controle Administratieve Organisatie/Interne Controle (AO/IC) - materialiteit, anti-witwassen en de gemeenschappelijke reglementering voor de drie Instituten. Verder worden er dit jaar drie informatiesessies en vier studiedagen georganiseerd. Er zijn informatiesessies voorzien rond de samenwerking met IAVA op het vlak van financiële audit, rond IAS 34 (Interim Financial Reporting) en anti-witwassen. Een studiedag in samenwerking met de balie van Brussel zal handelen over "Nieuwigheden balie - revisoraat - handelsrechtbanken". Een tweede studiedag rond de strijd tegen witwassen zal plaatsvinden in Luxemburg en wordt georganiseerd samen met het IRE Luxembourg. Samen met de actuarissen wordt er een studiedag georganiseerd, die onder meer over Solvency II en Bazel III zal handelen. Een vierde studiedag over de non-profit sector wordt om de twee jaar herhaald en zal plaatsvinden in februari De regionale ontmoetingen, die meetellen voor het verplicht aantal uren permanente vorming van de bedrijfsrevisoren, kenden vorig jaar voor de eerste keer een nieuwe formule. De confraters kregen de gelegenheid een diepgaande discussie te voeren met Raadsleden. Deze werkwijze werd bijzonder op prijs gesteld en zal dit jaar opnieuw worden toegepast. We wensen oprecht alle medewerkers aan deze vormingsactiviteiten te bedanken. Deze mensen hebben over het algemeen een bijzonder drukke agenda maar maken zich niettemin vrij om hun kennis en kwaliteiten ten dienste te stellen van het bedrijfsrevisoraat. We bedanken tevens de leden van de Commissie Vorming voor hun inzet bij het opstellen van dit kwalitatief hoogstaand vormingsprogramma. De kwaliteit ervan werd het afgelopen jaar reeds erkend door het verkrijgen van het kwaliteitscertificaat "Qfor", en dit voor een termijn van drie jaar. We hebben tevens het genoegen u te bevestigen dat het samenwerkingsakkoord tussen het Instituut van de Bedrijfsrevisoren en het Instituut van Interne Auditors (IIA Belgium) werd uitgebreid naar de interne auditors naar vormingsseminaries ingericht door het ICCI. De bedrijfsrevisoren genieten op hun beurt van een vermindering van 15% op de inschrijvingskosten voor de vormingsseminaries van het IIA. Het vormingsprogramma van het IIA Belgium is beschikbaar op de website van het IIA ( en de vormingsbrochure is eveneens op eenvoudig verzoek verkrijgbaar bij het IBR. We hopen dat deze vormingsactiviteiten aan uw verwachtingen voldoen en kijken er naar uit om u binnenkort op één van de activiteiten te mogen ontmoeten. Michel DE WOLF Voorzitter IBR Thierry DUPONT Voorzitter ICCI 4

5 Permanente vorming Inhoudstafel IBR - IRE Woord vooraf door Michel DE WOLF, Voorzitter IBR en Thierry DUPONT, Voorzitter ICCI p.3 Activiteiten ICCI: Seminaries Audit Controle p.6 Fiscaliteit p.12 Plichtenleer p.14 Recht p.15 Praktijkseminaries: casestudies p.16 Consolidatie p.17 Specialisatie IAS/IFRS p.18 International Standards on Auditing. p.23 Activiteiten IBR : Studiedagen p.30 Informatiesessies p.32 Regionale avondontmoetingen p.34 Doelstellingen vormingsactiviteiten IBR en ICCI p.35 Praktische modaliteiten inzake inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI p.36 Norm IBR met betrekking tot de permanente vorming p.41 Selectie van publicaties van het IBR en het ICCI p.45 5

6 Audit - Controle Seminaries Dirk CLEYMANS Bedrijfsrevisor - CVBA Deloitte Bedrijfsrevisoren Christine DARVILLE Hoofd van het Juridisch Departement VBO Bergie VAN DEN BOSSCHE Medewerkster voor economische en financiële informatie van de Dienst Onderneming ACV Nationaal De bedrijfsrevisor en de ondernemingsraad Het doel van deze dag is de wettelijke taak van de commissaris (bedrijfsrevisor) met betrekking tot de ondernemingsraden toe te lichten in al zijn aspecten. Hierbij wordt voor elk van de onderwerpen, uitgaande van de wettelijke regelingen, de praktische toepassing en de pedagogische benadering en actie van de commissaris, de diverse standpunten toegelicht door vertegenwoordigers van het beroep, de werkgeversorganisatie VBO en de vakbondsorganisatie ACV. Het is eveneens de bedoeling om een reflectie, reactie en discussie op gang te brengen over de manier waarop de bedrijfsrevisor zich moet en/of kan bewegen in deze wettelijke taak en dit tussen de verschillende belanghebbende partijen. Alle vragen van de deelnemers zijn uiteraard welkom. Het geheel wordt geleid door de vroegere verantwoordelijke van de economische inspectie der ondernemingsraden die de actie van de overheid ter zake zal kaderen. Paul VAN GEYT Adviseur vrijdag 25 november u30-17u30 Code: n 6

7 Seminaries Audit - Controle Ontbinding en vereffening van een onderneming Ter zake zal in het seminarie uitgegaan worden van de wettelijke bepalingen - Wetboek van Vennootschappen - in samenlezing met de Normen inzake de controle bij het voorstel tot de ontbinding van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid alsmede een aantal praktische toepassingen inzake de optimalisatie van vereffeningen vanuit juridisch, vennootschapsrechtelijk en fiscaal standpunt. Inhoudsopgave: 1. Wettelijk kader: Wetboek van vennootschappen - toelichting relevante artikelen; 2. Normen inzake de controle bij het voorstel tot ontbinding van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid - belangwekkende aandachtspunten in de normen, meer specifiek met betrekking tot de controle van de volledigheid en de juistheid van de betreffende staat van activa en passiva in "discontinuïteit"; 3. Belangwekkende aandachtspunten inzake de vereffening van vennootschappen: aandachtspunten in het Wetboek van vennootschappen m.b.t. uitkeringen in het kader van een vereffening; aandachtspunten met betrekking tot "uitbreng in natura" van aandelen of/en onroerende goederen met gevolgen voor registratierechten, vennootschapsbelasting en BTW; aandachtspunten met betrekking tot de deficitaire vereffening. Gislenus BATS Erebedrijfsrevisor Nathalie BLAUWBLOMME Advocaat - Honoré & Gits advocatenkantoor woensdag 15 juni u30-13u00 Code: n Het commissarisverslag In het seminarie over het controleverslag met betrekking tot de jaarrekening zal de theorie rond de opbouw van het verslag worden behandeld. De nadruk wordt gelegd op de omstandigheden die aanleiding geven tot de opmaak van verklaringen met een toelichtende paragraaf en met een voorbehoud, alsmede op de omstandigheden die aanleiding geven tot de opmaak van een afkeurende of een onthoudende verklaring. De diverse soorten verklaringen zullen aan de hand van praktijkgevallen worden geïllustreerd. Dit seminarie behandelt de opmaak van het controleverslag overeenkomstig de geldende algemene controlenormen van het IBR en is derhalve complementair ten aanzien van het seminarie met betrekking tot de opmaak van het controleverslag overeenkomstig International Standard on Auditing (ISA) 700. Patrick VAN IMPE Raadslid van het IBR, Bedrijfsrevisor - CVBA HLB DODEMONT- VAN IMPE & C dinsdag 15 november u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n 7

8 Audit - Controle Seminaries Erik THUYSBAERT Bedrijfsrevisor - CVBA BDO Bedrijfsrevisoren - Réviseurs d Entreprises dinsdag 22 november u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n Controle van de vzw s Er wordt gestart met een juridisch luik, waar we aandacht besteden aan de laatste wijzigingen van de vzw-wetgeving. Verder wordt dieper ingegaan op bepaalde boekhoudkundige aspecten, waaronder de gelijkwaardigheid van regelgevingen, de boekhoudkundige verwerking van giften, subsidies, vrijwilligerswerk, erfpacht en controleaspecten van bepaalde rubrieken. Daarna behandelen we de jaarrekening van de vzw, de verschilpunten met deze van de vennootschappen, de neerlegging ervan bij grote en kleine vzw s. Tot slot lichten we de rol, de taak en het verslag van de commissaris binnen een vzw toe. Tijdens deze sessie zal eveneens aandacht worden besteed aan buitenlandse en internationale vzw s. Peter BOGAERT Bedrijfsrevisor - BVBA Peter Bogaert Luc KEULENEER Hoogleraar Vrije Universiteit Amsterdam en Director KPMG Advisory en Adviseur Kabinet Staatssecretaris Fraudebestrijding dinsdag 21 juni u30-13u00 Code: n Financiële instrumenten: de grondbeginselen en het jaarverslag In de financiële wereld is men het over vele zaken oneens, behalve over het feit dat afgeleide financiële instrumenten ingewikkeld" zijn. Maar ondertussen is het derivatengebruik alleen maar verder toegenomen. Treasurers zetten derivaten steeds vaker in als hedge-instrument om risico s af te dekken, bijvoorbeeld bij ongewenste gevoeligheid voor prijsschommelingen op de valuta- en grondstoffenmarkten of bij krediet- en renterisico s. Het is echter de vraag of derivatenposities bij bedrijven goed worden gemonitord en of het kennisniveau bij diverse financieel-economische verantwoordelijken voldoende is. Hoog tijd dus om daar aandacht aan te besteden onder de vorm van een seminarie. Het seminarie zal ingaan op het punt m.b.t. de "kennis van derivaten" waarbij een overzicht wordt gegeven van de populaire derivaten en wordt ingegaan op de basisprincipes van derivaten, hun begrip en waardering. Dit seminarie verschaft informatie om derivaten en ontwikkelingen daarin te begrijpen en toe te passen. Ten slotte zullen de aspecten inzake de verslaggeving tevens worden behandeld. Het betreft de informatie inzake financiële instrumenten vereist door artikel 96 van het Wetboek van vennootschappen enerzijds en de benadering door de commissaris anderzijds. 8

9 Seminaries Audit - Controle Fiscale aspecten bij inbreng en quasi-inbreng, boekhoudkundige aspecten Bij eenmalige revisorale opdrachten komen fiscale aspecten om de hoek kijken die een belangrijke impact kunnen hebben op de kostprijs van de opdracht. Bovendien verwachten de betrokken partijen dat zij op voorhand worden geïnformeerd over mogelijke risico s ter zake. De nadruk wordt gelegd op de fiscale aspecten bij overdrachten zoals inbreng in natura en quasi-inbreng. Er wordt een afzonderlijk seminarie ingericht m.b.t. de fiscale aspecten van fusies en splitsingen. Gislenus BATS Erebedrijfsrevisor Filip HINNEKENS Advocaat EUBELIUS donderdag 24 november u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n De audit in een geïnformatiseerde omgeving Dit seminarie zal de impact van een ruim geïnformatiseerde omgeving op het interne beheersingssysteem en bijgevolg op de werkzaamheden van de interne en externe auditor, onderzoeken. Vervolgens zal worden getracht een antwoord te formuleren op volgende vraagstukken: de invloed van een geïnformatiseerde geïntegreerde benadering op de verschillende bedrijfscycli en de impact op de controlewerkzaamheden van de auditor; de controles van informaticatoepassingen voor niet-technici en de impact hierop van ERP ( nterprise Resource Planning)-systemen; de controles van informaticatoepassingen voor niet-technici en de impact die cloud computing hierop kan hebben; de wijze waarop COBIT, het referentiekader van de Information Systems Audit and Control Association (ISACA) de stappen van de controle kan onderbouwen wanneer het beheer van informatiesystemen een belangrijke factor in de interne beheersing is. Luc KORDEL Docent IT audit & IT governance Lessius IT Certified Information Systems Auditor, Registred Forensic auditor, Certified Internal Auditor donderdag 23 juni u30-17u00 Code: n De theoretische uitgangspunten worden geïllustreerd aan de hand van concrete controlestappen en praktijkvoorbeelden. 9

10 Audit - Controle Seminaries David VAN VRECKEM Audit Senior Manager KPMG Bedrijfsrevisoren woensdag 30 november u30-17u00 Code: n De controle Administratie Organisatie/Interne controle (AO/IC) - materialiteit De in België geldende controlenormen vereisen dat de controle van een jaarrekening zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Dit seminarie staat stil bij het concept materialiteit zoals bepaald in de International Standard on Auditing [ISA] 320 Materiality in Planning and Performing an Audit. Tijdens het seminarie wordt er aandacht besteed aan: het belang van materialiteit tijdens de controle; de wijze waarop materialiteit wordt bepaald (zowel bij de planning van de controle als tijdens de controle zelf) en welke factoren hierbij een rol (kunnen) spelen; de verschillende componenten van materialiteit; en de impact van materialiteit op de controlewerkzaamheden (bijvoorbeeld bij het uitvoeren van statistische steekproeven). 10

11 Seminaries Audit - Controle Anti-witwassen: gemeenschappelijke reglementering voor de drie instituten met betrekking tot nieuw wetgeving in ontwikkeling a) De wet van 18 januari 2010, zoals in werking getreden op 5 februari 2011, heeft een aantal bepalingen van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme aanzienlijk veranderd voor de bedrijfsrevisoren, accountants en externe belastingconsulenten. De nieuwigheden aangebracht aan het preventief luik van de anti-witwaswet hebben onder andere betrekking op de klantenonderzoeksprocedures in het kader van een risicogerichte aanpak. Het betreft de twee nieuwe verplichtingen om een schriftelijk verslag op te stellen van het onderzoek van de atypische verrichtingen en om een verantwoordelijke aan te stellen voor de controle van de naleving van de verplichtingen van de wet binnen grote structuren. Er kan ten slotte worden aangestipt dat de kennisgevingsplicht ten aanzien van de CFI contrastrijke ontwikkelingen heeft gekend: versterking (bijkomende informatie, anonimiteit), afwijkingen (juridisch advies) en versoepeling (aangifte (tipping off), personen gemachtigd voor de kennisgeving). b) Op grond van artikel 38 van de wet, zoals gewijzigd door de wet van 18 januari 2010, moeten het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten voor de accountants en externe belastingconsulenten en het Instituut van de Bedrijfsrevisoren voor de bedrijfsrevisoren bij reglement de toepassingsmodaliteiten van de verplichtingen bepaald bij hoofdstuk II van de wet van 11 januari 1993 bepalen. In onderhavig geval: Piet HEMSCHOOTE Bedrijfsrevisor - CVBA ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN Frank HAEMERS Juridische dienst BIBF-IPCF de datum zal u zo spoedig mogelijk worden meegedeeld 13u30-17u00 De plaats zal u zo spoedig mogelijk worden meegedeeld Code: n - klantenonderzoek (identificatie en de hiermee verband houdende identiteitsverificatie) ten aanzien van cliënten, hun lasthebbers en uiteindelijke begunstigden en bewaring van de in het kader van deze identificatie en verificatie verzamelde gegevens en documenten; - klantenonderzoek (bestendige waakzaamheid) ten aanzien van verrichtingen en zakelijke relaties en bewaring van de gegevens en documenten in dit verband; - verplichtingen inzake interne organisatie (art. 16 tot 19 van de anti-witwaswet). Gelet op het feit dat de uit de wet voortvloeiende vereisten identiek zijn voor de economische beroepen, hebben de drie Instituten eensgezind gekozen voor een gelijksoortige toepassing via een gemeenschappelijk reglement. Elk Instituut heeft zijn eigen norm of bindende richtlijn vastgesteld die vervolgens werd onderworpen aan de voor elk Instituut voorziene procedure. Wat het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreft, werd de norm betreffende de toepassing van de wet van 11 januari 1993, naar aanleiding van de openbare raadpleging, door de Raad van het IBR aangepast en door de Hoge Raad voor de Economische Beroepen goedgekeurd op 16 februari Deze norm zal in werking treden na goedkeuring hiervan door de Minister bevoegd voor Economische Zaken, procedure die thans aan de gang is. c) Naast deze norm legt de wet de Instituten op om doeltreffende mechanismen in te stellen ter controle van de naleving door hun leden van de verplichtingen bedoeld in hoofdstuk II van de wet, van de kennisgevingsplicht, alsook van de verplichtingen bedoeld in de koninklijke besluiten, reglementen en andere maatregelen genomen ter uitvoering van dezelfde bepalingen van de wet (art. 39 van de wet). De Raad van het IBR heeft beslist dat de periodieke kwaliteitscontroles kunnen volstaan om de doelstellingen van deze reglementering te verwezenlijken, desnoods door aanpassing van de leidraden voor de kwaliteitscontrole. 11

12 Fiscaliteit Seminaries Patrick WILLE Managing Director - THE VAT HOUSE - Professor VUB, UG en Fiscale Hogeschool dinsdag 6 december u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n BTW-update: Special topics van belang bij de audit Wanneer een audit wordt uitgevoerd, is het belangrijk om na te gaan of er risico s zijn inzake de BTW. Vooral wanneer de onderneming ook handelingen verricht buiten België of goederen verkoopt die intracommunautair geleverd worden, is het aangewezen een aantal zaken na te zien, zoals de BTW-verplichtingen in het buitenland, de geldigheid van de BTW nummers van de klanten, de aanwezigheid van transportdocumenten, enz. Voor aankopen bij buitenlandse leveranciers moet de BTW doorgaans door de klant voldaan worden. Ook al is de BTW volledig aftrekbaar, de verlegging van de BTW moet in de aangifte worden opgenomen en boekhoudkundig verwerkt. Een factuur moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten opdat de aangerekende BTW in aftrek zou kunnen worden gebracht. Voor elektronische facturen zijn er ook specifieke voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Aan de hand van een checklist zullen de voornaamste punten overlopen worden die bij een audit zeker aan bod moeten komen. Dirk VAN STAPPEN Partner KPMG vrijdag 2 december u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n Transfer pricing: algemeen kader en recente ontwikkelingen De voortdurende globalisering van de markt heeft ertoe geleid dat er steeds meer internationale transacties (verkoop van goederen, levering van diensten, financiële transacties, enz.) plaatsvinden tussen ondernemingen die behoren tot dezelfde internationale groep. Daarbij is het van groot belang om de transactieprijzen (transfer prices of verrekenprijzen) tussen de verbonden ondernemingen op een consistente wijze vast te leggen volgens marktconforme voorwaarden. Multinationale groepen dienen hierbij het zogenaamde arm s length -principe te respecteren. Tijdens de uiteenzetting zal aandacht worden besteed aan de documentatieverplichtingen en controlepraktijken in de verschillende Europese landen. Daarnaast zullen de werkzaamheden van het EU Joint Transfer Pricing Forum, de deskundigengroep over transfer pricing van de Europese Unie, worden toegelicht. Aan de hand van praktijkervaring zal eveneens worden stilgestaan bij het optreden van de Cel Verrekenprijzen van de Belgische belastingadministratie. Tot slot zal dieper worden ingegaan op de mogelijkheden en ervaringen bij het afsluiten van voorafgaande akkoorden of rulings inzake transfer pricing, alsook op de alternatieven om economische dubbele belasting op te lossen. 12

13 Seminaries Fiscaliteit Update fiscaliteit: recente ontwikkelingen capita selecta. Aandachtspunten voor de bedrijfsrevisor. Bij deze uiteenzetting wordt stilgestaan bij de belangrijkste nieuwigheden en tendensen inzake de vennootschapsbelasting. Er wordt uitvoerig stilgestaan bij de meest relevante wetswijzigingen, rechtspraak en administratieve standpunten, waarbij de selectie van onderwerpen zich voornamelijk richt tot onderwerpen die bedrijfsrevisoren aanbelangen. Zo zal stilgestaan worden bij de administratieve circulaire over de fiscale gevolgen van bepaalde boekingen van subsidies, de rechtspraak inzake bewijskracht van de jaarrekening ten opzichte van de fiscus en inzake de fiscale gevolgen van de waardering van een inbreng in natura. Ook zal stilgestaan worden bij de bijgewerkte administratieve circulaire inzake de bijzondere aanslag "geheime commissielonen" en de verplichting tot opstellen van fiches. De presentatie zal gebeuren aan de hand van een slidepresentatie, doch er wordt eveneens een uitgebreide bijkomende documentatie voorzien. Yves VERDINGH Hoofd van de fiscale afdeling van BNP Paribas Fortis Professor aan de Fiscale Hogeschool woensdag 7 december u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n Update fiscaliteit: vennootschapsbelasting Deze update heeft tot doel een gedetailleerd overzicht te geven van de wijzigingen die zich in 2010 hebben voorgedaan op het vlak van de vennootschapsbelasting. Hierbij wordt zowel ingegaan op de wijzigingen op wetgevend en regelgevend vlak als op de ontwikkelingen in rechtspraak, rechtsleer en administratieve standpunten. De materie zal op een praktijkgerichte manier worden behandeld. Hierbij zal de indeling van het aangifteformulier worden gevolgd, zodat de gevolgen van de verschillende ontwikkelingen duidelijk en overzichtelijk kunnen worden weergegeven. Yves VERDINGH Hoofd van de fiscale afdeling van BNP Paribas Fortis Professor aan de Fiscale Hogeschool dinsdag 17 januari u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n 13

14 Plichtenleer Seminaries Thierry FREYNE Substituut-procureur-generaal bij het Hof van Beroep te Brussel dinsdag 8 november u30-17u00 Code: n Het beroepsgeheim in het kader van een gerechtelijk onderzoek Het beroepsgeheim is een (strafrechtelijk) beschermd geheim. De bescherming van het beroepsgeheim vloeit voort uit zowel internationale bepalingen alsook uit specifieke bepalingen van het interne recht. De bescherming van het beroepsgeheim, waaronder dat van de bedrijfsrevisor, heeft een aantal specifieke gevolgen op het vlak van de wijze waarop het strafrechtelijk vooronderzoek moet worden gevoerd door de procureur des Konings (opsporingsonderzoek) of door de onderzoeksrechter (gerechtelijk onderzoek). De bedrijfsrevisor kan in verschillende hoedanigheden betrokken worden in een strafrechtelijk vooronderzoek. Zo kan hij verdachte, getuige of deskundige zijn. De draagwijdte en de gevolgen van het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor hangen af van de hoedanigheid waarin hij betrokken wordt in het strafrechtelijk vooronderzoek. Tijdens het seminarie wordt o.m. ingegaan op de grondslagen van het beroepsgeheim, het bijzonder karakter van het gerechtelijk onderzoek gevoerd onder de leiding van de onderzoeksrechter en de specifieke hoedanigheden die de bedrijfsrevisor kan hebben in het raam van een dergelijk strafrechtelijk vooronderzoek, alsook de gevolgen hiervan. 14

15 Seminaries Recht De bedrijfsrevisor en de vennootschapswetgeving: actualiteit en special topics In dit seminarie komen de recente ontwikkelingen in de wetgeving, rechtspraak en rechtsleer aan bod die van belang zijn voor de commissaris. Omdat gepoogd wordt om zoveel mogelijk in te spelen op de juridische actualiteit, is de specifieke inhoud van dit seminarie heden nog niet volledig afgebakend. Erik DE BIE Notaris Emmanuel LEROUX Advocaat - LAGA Advocaten Bernard TILLEMAN Professor, gewoon hoogleraar aan de KULeuven donderdag 19 januari u30-17u00 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n Analyse van niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen De bepalingen van de boekhoudwet van 17 juli 1975, evenals de uitvoeringsbesluiten hiervan, leggen de nadruk op de noodzaak om niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen te registreren, te inventariseren aan het einde van het boekjaar en op een passende wijze in de jaarrekening te vermelden. Tijdens het seminarie worden verschillende types van niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen aan de hand van voorbeelden toegelicht en komt de boekhoudkundige verwerking, evenals de toelichting ervan in de jaarrekening, aan bod. Tot slot staat dit seminarie ook stil bij de controle door de bedrijfsrevisor van de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen. David VAN VRECKEM Audit Senior Manager KPMG Bedrijfsrevisoren dinsdag 29 november u30-17u00 Code: n 15

16 Praktijkseminaries: casestudies Seminaries Gislenus BATS Erebedrijfsrevisor dinsdag 13 september u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n Inbreng in natura, quasi-inbreng en uitbreng Na een korte toelichting over de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen en over de inhoud van de norm van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren inzake inbreng in natura en quasi-inbreng, komen de volgende aandachtspunten aan bod: 1. de beschrijving van de inbreng en de quasi-inbreng; 2. de waardering van de inbreng en de quasi-inbreng; 3. de als tegenprestatie te verstrekken vergoeding en de toebedeling van aandelen overeenkomstig het huwelijksvermogensstelsel van de inbrengers. In dit seminarie wordt tevens aandacht besteed aan de wisselwerking tussen o.m. de personenbelasting, de vennootschapsbelasting (waardering en afschrijvingen), BTW wetgeving en registratiewetgeving m.b.t. inbreng in natura en quasi-inbreng en uitbreng in natura. Structuur van de uiteenzetting 1. Inbreng bij oprichting en quasi-inbreng: vennootschapsrechtelijke benadering met onder meer aandacht voor vrijstellingsregels inzake het opstellen van een controleverslag; bedrijfseconomische benadering van de waardering: - inbreng of quasi-inbreng van een handelsfonds; - inbreng of quasi-inbreng van een onroerend goed; fiscale benadering; boekhoudkundige benadering. 2. Inbreng naar aanleiding van een kapitaalverhoging: vennootschapsrechtelijke benadering; bedrijfseconomische benadering van de waardering en tegenprestatie; fiscale benadering; boekhoudkundige benadering. 3. Inbreng bij vrije beroepen problematiek van de waardering en de tegenprestatie van de inbreng in natura door het toekennen van aandelen. 4. Uitbreng in natura aandachtspunten vanuit vennootschapsbelasting, registratierecht, BTW, enz. Gislenus BATS Erebedrijfsrevisor Filip HINNEKENS Advocaat EUBELIUS dinsdag 25 oktober u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Code: n 16 Fusies en splitsingen : vennootschapsrechterlijke en revisorale aspecten, boekhoudkundige en fiscale aspecten In dit seminarie wordt ervan uitgegaan dat de vennootschapsrechtelijke basisregels gekend zijn. Volgende topics worden aan de hand van verscheidene casestudies behandeld: boekhoudkundige aspecten; revisorale aspecten; fiscale aspecten. Naast fusies komen gelijkgestelde verrichtingen, zoals de geruisloze fusie of vereniging van alle aandelen in één hand, ruimschoots aan bod. De wet van 8 juni 2008 betreffende grensoverschrijdende fusies (bekendmaking op 16 juni 2009) wordt voorgesteld, evenals de bepalingen van de wet van 30 december 2009 (bekendmaking op 15 januari 2010) betreffende de mogelijkheid tot vereenvoudigde fusies.

17 Seminaries Consolidatie De controle van de geconsolideerde jaarrekening: praktische oefening Tijdens dit seminarie worden aan de hand van de controlenormen en het controleprogramma de meest relevante aspecten van de controle van een geconsolideerde jaarrekening behandeld. In de eerste plaats wordt de organisatie van de controle van een geconsolideerde jaarrekening besproken. Via praktijkvoorbeelden komt vervolgens de controle van de consolidatietechniek aan bod zoals: het bepalen van de consolidatiekring, de eliminatie van deelnemingen en het bepalen van de consolidation goodwill, de mutatie van de groepsreserves en de belangen van derden. Er wordt ook aandacht besteed aan de controle van de weergave van de geconsolideerde balans en resultatenrekening, alsook aan de controle van de geconsolideerde toelichtingen en van het geconsolideerd jaarverslag. Ten slot wordt dit aangevuld met een aantal specifieke onderwerpen zoals controleaspecten bij de discontinuïteit van een dochteronderneming, de kapitaalverhoging alsook de verkoop van een dochteronderneming. Mario DEKEYSER Bedrijfsrevisor - CVBA Deloitte Bedrijfsrevisoren vrijdag 16 september 09u30-17u30 Code: n 17

18 Seminaries Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards " De specialisatieseminaries IAS/IFRS hebben tot doel de kennis van de deelnemers m.b.t. deze normen uit te breiden en de praktische toepassing van deze normen te verduidelijken. De seminaries eisen voorafgaande kennis van de te behandelen normen. Véronique WEETS Docent VUB en Universiteit Antwerpen, Cethys IFRS Training & Consulting woensdag 7 september u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Recente ontwikkelingen IFRS Het IASB heeft ook het afgelopen jaar niet stil gezeten. In dit jaarlijks terugkerend seminarie wordt een (beknopt) overzicht gegeven van alle nieuwe (en herziene) standaarden en interpretaties die voor het eerst van toepassing zijn in 2011 of later. Naast dit overzicht van de nieuwe en aangepaste standaarden en interpretaties overlopen wij ook de standaarden die nog niet zijn goedgekeurd door de Europese Commissie, de voorstellen van standaarden en de voorstellen van interpretaties. Na dit seminarie bent u volledig op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het vlak van financiële rapportering in overeenstemming met IFRS. Code: n Véronique WEETS Docent VUB en Universiteit Antwerpen, Cethys IFRS Training & Consulting woensdag 14 september u30-13u00 IAS 11: Onderhanden projecten in opdracht van derden IAS 18: Opbrengsten IFRIC 15: Contracten voor de bouw van vastgoed In dit seminarie behandelen we alle bestaande standaarden en voorstellen van standaarden met betrekking tot de opname van opbrengsten. We spreken over onderhanden projecten in opdracht van derden, het al dan niet splitsen van opbrengsten in verschillende componenten, voorwaarden voor de opname van opbrengsten uit verkoop van goederen, diensten, interesten, royalty s, dividenden, enz. Code: n 18

19 Seminaries " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards " Specialisatie IAS 21: De gevolgen van wisselkoerswijzigingen IAS 27: Geconsolideerde jaarrekeningen en administratieve verwerking van investeringen in dochterondernemingen IAS 28: Administratieve verwerking van investeringen in geassocieerde deelnemingen IAS 29: Financiële verslaggeving in economieën met hyperinflatie IAS 31: Financiële verslaggeving van belangen in joint ventures IFRS 3: Bedrijfscombinaties De toepassing van de IAS/IFRS heeft een belangrijke impact gehad op de manier waarop de consolidatie praktisch wordt uitgewerkt. Het controleconcept staat weliswaar nog steeds centraal, maar tevens verschilt de invulling hiervan significant in vergelijking tot het Belgische Vennootschapsrecht. Tijdens dit seminarie wordt er gedurende een volledige dag zowel theoretisch als praktisch dieper ingegaan op de belangrijkste IAS/IFRS consolidatiestandaarden. Anderzijds, omwille van de hoogdringendheid op de IASB agenda, zal de spreker tevens de huidige set van consolidatieprincipes toetsen aan de recente wijzigingen die de IASB zal opnemen in IFRS 10, 11 & 12 (nog niet gekend op datum van de publicatie van deze brochure). Ignace BOGAERT Bedrijfsrevisor - CVBA Ernst & Young Bedrijfsrevisoren - IFRS Desk dinsdag 18 oktober u30-17u30 Code: n IAS 36: Bijzondere waardevermindering van activa IAS 38: Immateriële activa IFRIC 12: Dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten IAS 36 - Bijzondere waardevermindering van activa moet worden toegepast om te vermijden dat de boekwaarde van vaste, niet-financiële activa groter is dan de realiseerbare waarde. Aan de hand van een praktische uiteenzetting en een aantal praktijkvoorbeelden gaan we in op de begrippen reële waarde min verkoopkosten (fair value less costs to sell), gebruikswaarde (value in use) en kasstroomgenererende eenheid (cash-generating unit). IAS 38 Immateriële activa. We kijken naar intern gegenereerde immateriële activa, naar afzonderlijk verworven immateriële activa, naar immateriële activa verworven in het kader van een bedrijfscombinatie en naar immateriële activa verworven via een overheidssubsidie. Véronique WEETS Docent VUB en Universiteit Antwerpen, Cethys IFRS Training & Consulting woensdag 28 september u30-13u00 Code: n IFRIC 12 - In het kader van concessies tussen de overheid en private entiteiten, bepaalt IFRIC 12 de grondslagen van het opnemen van uitgaven voor de bouw of de verbetering van vaste activa in de jaarrekening van de concessiehouders, hetzij als de financiële activa, hetzij als de immateriële activa. 19

20 Seminaries Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards " Veerle CATRY Bedrijfsrevisor - Partner Audit & Assurance - CVBA BDO Bedrijfsrevisoren - Réviseurs d Entreprises IAS 12: Winstbelastingen Het seminarie handelt over de verschillende aspecten van erkenning, waardering en presentatie van belastingen en latente belastingen volgens IAS 12. Tevens wordt een vergelijking gemaakt met het Belgische boekhoudrecht. Vervolgens wordt het geheel toegelicht met een aantal praktische voorbeelden en casestudies. woensdag 28 september u30-17u00 Code: n Véronique WEETS Docent VUB en Universiteit Antwerpen- Cethys IFRS Training & Consulting vrijdag 14 oktober u30-13u00 IAS 37: Voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa In IAS 37 wordt vastgelegd hoe voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen (contingent liabilities) en voorwaardelijke activa (contingent assets) moeten verwerkt worden. Na de bespreking van deze begrippen, gaan wij de voorwaarden na waaraan moet voldaan zijn om een voorziening op te nemen alsook de waarderingsmethodes die moeten worden gebruikt. We bespreken ook de verwerking van voorwaardelijke verplichtingen in het kader van een bedrijfscombinatie (IFRS 3 - Bedrijfscombinaties). Tot slot gaan we in op de recente ontwikkelingen met betrekking tot de herziening van deze standaard. Het seminarie zal worden toegelicht aan de hand van verscheidene voorbeelden die de concepten zullen verduidelijken. Code: n 20

21 Seminaries " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards " Specialisatie IAS 19: Personeelsbeloningen IFRS 2: Op aandelen gebaseerde betalingen De internationale boekhoudkundige norm IAS 19 mployee Benefits beschrijft de regels voor opname in de jaarrekening van de verplichtingen en kosten, met betrekking tot personeelsbeloningen, evenals de bijkomende informatie die moet worden verschaft in deze context. De norm behandelt vier categorieën van personeelsbeloningen, met name korte termijn voordelen, voordelen na uitdiensttreding, andere lange termijn voordelen en ontslagvergoedingen. IAS 19 is specifiek van toepassing op pensioenplannen hetgeen, afhankelijk van het type van pensioenplan en de gebruikte financieringsmethode, tot significante aanpassingen in de jaarrekening van een onderneming kan leiden. Er wordt ruim aandacht besteed aan de belangrijke recente evoluties op dit gebied. Tijdens het seminarie wordt een algemene introductie gegeven van IFRS 2 Share-based Payment. Meer bepaald wordt er dieper ingegaan op de definitie van een op aandelen gebaseerde betalingstransactie, de verschillende vormen van op aandelen gebaseerde betalingen (equity settled, cash settled en share-based payment transactions with cash alternatives) en hun respectievelijke boekhoudkundige verwerking. Stefaan CLOET Director - CVBA/SCRL DELOITTE Olivier CARRON Consulting, actuary - TOWERS WATSON vrijdag 14 oktober u30-17u00 Code: n IAS 32: Financiële instrumenten: informatieverschaffing en presentatie IAS 39: Financiële instrumenten: opname en waardering IFRS 7: Financiële instrumenten: informatieverschaffing - toelichtingen IFRS 9: Financiële instrumenten: opname en waardering Het opnemen in de boekhouding van financiële instrumenten heeft al veel inkt doen vloeien, zowel op het Belgische als op het internationale niveau. De kredietcrisis heeft ertoe geleid dat de waardering (meer bepaald de waardering aan fair value) en nog meer de waardeverminderingen (impairment) op financiële instrumenten vanuit diverse hoeken (inclusief politici) op de korrel werden genomen. Als reactie hierop lanceerde de IASB een plan in 3 fasen om IAS 39 aan te passen, dat eind 2009 leidde tot de publicatie van IFRS 9 en van een exposure draft m.b.t. impairment en eind 2010 tot een aanvulling op IFRS 9 en een exposure draft m.b.t. hedge accounting. Het eerste deel van het seminarie heeft als doel inzicht te geven in de definities, classificaties en waarderingstechnieken van financiële instrumenten zoals door IAS 32 en 39 voorgesteld. Verder wordt ingegaan op de beslissingscriteria in verband met opname (recognition) en verwijderen (derecognition) van financiële instrumenten en waardeverminderingen op financiële instrumenten, evenals de boekhoudkundige verwerking van deze transacties. Tevens wordt een overzicht gegeven van de toelichtingen die door IFRS 7 in dit verband worden vereist. Gilbert BOMBAERTS Bedrijfsrevisor - CVBA KLYNVELD PEAT MARWICK GOERDELER - Bedrijfsrevisoren woensdag 26 oktober u30-17u30 Code: n Het tweede deelvak van het seminarie gaat verder in op de toepassing van hedge accounting, evenals de boekhoudkundige verwerking van deze transacties. Tevens wordt een overzicht gegeven van de toelichtingen die door IFRS 7 in dit verband worden vereist. Er zal tevens worden ingegaan op de aangekondigde veranderingen, zoals IFRS 9 en de exposure drafts m.b.t. impairment en hedge accounting, voor zover op dat ogenblik nog niet geïntegreerd in IFRS 9. 21

22 Seminaries Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards " Véronique WEETS Docent VUB en Universiteit Antwerpen- Cethys IFRS Training & Consulting woensdag 9 november u30-17u00 IAS 17: Leasing In dit seminarie behandelen we de grondslagen voor financiële verslaggeving uiteengezet in IAS 17 Leaseovereenkomsten en de gerelateerde interpretaties SIC 15 Operationele Leases - Prikkels, SIC 27 Evaluatie van de economische realiteit van transacties in de juridische vorm van een leaseovereenkomst en IFRIC 4 Vaststelling of een overeenkomst een leaseovereenkomst bevat. De laatste ontwikkelingen met betrekking tot het IASB-project over leaseovereenkomsten worden ook besproken. Code: n 22

23 Seminaries " International Standards on Auditing " Motivering en doel van de seminaries De norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België werd goedgekeurd door de Hoge Raad voor de Economische Beroepen en door de Minister die bevoegd is voor Economie. De norm voorziet in de toepassing van de internationale controlestandaarden (International Standards on Auditing, ISA s), voor de controle van financiële overzichten (audit), en in de ISRE s (International Standards on Review ngagement) voor het beperkt nazicht van de financiële informatie van alle entiteiten. Deze norm zal in de volgende stappen in werking treden: a) met betrekking tot de organisaties van openbaar belang: voor de controle van de financiële overzichten (audit) en het beperkt nazicht van de financiële informatie met betrekking tot de boekjaren afgesloten vanaf 15 december 2012; b) met betrekking tot andere entiteiten: voor de controle van de financiële overzichten (audit) en het beperkt nazicht van de financiële informatie met betrekking tot de boekjaren afgesloten vanaf 15 december Teneinde de beroepsbeoefenaars in dit proces tot wijziging van het normatieve kader bij te staan, acht de Raad van het IBR, het ICCI en de Commissie Vorming het van groot belang dat alle confraters over de kennis van deze standaarden beschikken. De in 2011 georganiseerde seminaries leggen de nadruk op praktische toepassingen, eerder dan op een zuiver theoretische voorstelling van de diverse standaarden. Tijdens de seminaries zal worden gebruik gemaakt van allerhande praktijkgerichte controlelijsten (vragenlijsten, voorbeelden van documenten die in overeenstemming zijn met de betrokken ISA s, delen van werkprogramma s relevant voor de betrokken seminaries, enz.). Deze praktische tools zullen in papieren versie voor de deelnemers beschikbaar worden gesteld (als deel van de vormingsbundel). Vanuit deze invalshoek hebben het IBR en het ICCI voor een thematische aanpak gekozen, in functie van de diverse reeksen van standaarden (reeksen 200 tot en met 810 van de ISA s). Een seminarie zal betrekking hebben op de ISAE s met betrekking tot de assurance-opdrachten, andere dan die van een controle, en de ISRS. Er zullen heel wat praktische voorbeelden worden gegeven van rapporten inzake opdrachten van beperkt nazicht en assurance-opdrachten, toegepast op de Belgische context. Het Handboek ISA s voor KMO s, dat werd uitgewerkt door het IBR en het ICCI en waarin een aantal checklists zijn opgenomen ter verduidelijking van de documentatieverplichtingen in het kader van de audit van een KMO, zal dienen als basisdocument voor alle vormingssessies inzake de ISA s en in het bijzonder voor de eerste sessie. Er kan ook gebruik worden gemaakt van de brochure met als titel "Guide to Using International Standards on Auditing in the Audits of Small- and Medium-sized ntities" (kortweg: de ISA-gids voor KMO s ) die door de IFAC werd uitgegeven in het Engels en vertaald naar het Frans. De Engelse 1 en Franse 2 versie van de gids is beschikbaar op de website van de IFAC. Deze brochure verduidelijkt op welke wijze de ISA s kunnen worden toegepast op de controle van financiële overzichten van relatief kleine (of minder complexe) entiteiten. Het is bekend dat de ISA s als geheel ongeveer bladzijden tellen, doch bij het toepassen daarvan op kleinere (of minder complexe) entiteiten blijken heel wat van deze bepalingen niet van toepassing en moeten ¹ ² 23

24 " International Standards on Auditing " Seminaries deze derhalve niet worden uitgevoerd, hetgeen de controlebenadering tot een minimum aantal uit te voeren werkzaamheden herleidt. De seminaries betreffende de ISA s hebben daarom ten doel deze standaarden dichter bij de confraters te brengen, teneinde te verduidelijken dat de overstap van de huidige Belgische controlestandaarden (normen en aanbevelingen inzake de controle van financiële overzichten) naar de ISA s een haalbare oefening is. Omdat het voornoemde ISA-handboek voor KMO s in de eerste module wordt ingeleid en voorgesteld, wordt derhalve het bijwonen van het eerste seminarie gezien als een conditio sine qua non om de verdere seminaries goed te kunnen volgen, die meer in detail ingaan op elk van de stappen in de controlecyclus. Doelgroep Het programma is bedoeld voor die bedrijfsrevisoren en hun medewerkers en stagiairs die een praktisch inzicht in de ISA s willen verkrijgen. Voorafgaande kennis is niet nodig. Het staat de deelnemers vrij om de vertalingen van de ISA s te consulteren op de website van het Instituut (rubriek Documentatie, deelrubriek De ISA s ). De seminaries staan tevens open voor geïnteresseerde personen die niet rechtstreeks aan een bedrijfsrevisorenkantoor zijn verbonden. Lieven ACKE Raadslid van het IBR, Bedrijfsrevisor - CVBA MAZARS Réviseurs d Entreprises - Bedrijfsrevisoren dinsdag 6 september u30-17u30 DE MONTIL Affligem-Essene Code: 11-ISA10n Inleiding tot de ISA s: Voorstelling van het handboek ISA voor KMO Het inleidend ISA seminarie heeft tot doel de concrete toepassing van de ISA s te illustreren. Dit gebeurt aan de hand van de "ISA gids voor KMO s", waarvan elke deelnemer trouwens een Engelstalig exemplaar ontvangt. Er werd voor gekozen de ISA methodiek uit te leggen binnen de context van de audit in een KMO omgeving. Dit laat toe aan te tonen hoe de ISA s "scalable" zijn. Het seminarie wordt opgebouwd aan de hand van het door het IFAC uitgewerkte stroomdiagram en aan de hand van de door het IBR uitgewerkte "tools & templates". Op die wijze wordt aangegeven welke de belangrijke stappen zijn in een "risk based audit" en hoe kan worden voldaan aan de documentatie-vereisten. Ongetwijfeld zal de vergelijking gemaakt worden met het huidig normatief kader (normen en aanbevelingen) en zal geprobeerd worden, aan de hand van praktische voorbeelden, te illustreren hoe de ISA s in de praktijk kunnen worden omgezet. 24

25 Seminaries " International Standards on Auditing " Verantwoordelijkheden van de auditor (opdrachtbrief ISA 210-, vereiste documentatie ISA 230, het in aanmerking nemen van de regelgeving ISA-250, communicatie met het auditcomité ISA ) De International Standards on Auditing (ISA s) 210, 230, 250 behandelen respectievelijk de volgende onderwerpen: de definitie en de formalisering van de voorwaarden van een controleopdracht (ISA 210); de documentatie van de controlewerkzaamheden (ISA 230); het in aanmerking nemen van wet- en andere regelgeving bij een controleopdracht (ISA 250). Voor elke standaard zullen de volgende aspecten worden behandeld: de structuur van de standaard en een korte inhoud van de belangrijkste aandachtspunten; de nieuwigheden of actuele ontwerpen van mogelijke herziening van de ISA's; een bespreking van de toepassing van de standaard in de praktijk aan de hand van verschillende documenten zoals: - de opdrachtbevestigingsbrief; - een voorbeeld van de indeling en inhoud van een werkdossier; - checklists met betrekking tot de controlewerkzaamheden gebruikt voor de identificatie van het niet naleven van de wet en andere regelgevingen. Daphné LACHMAN Bedrijfsrevisor - Manager - Audit- Enterprise Risk Services CVBA Deloitte Bedrijfsrevisoren donderdag 15 september u30-17u30 Code: 11-ISA20n Het seminarie is eveneens gericht op het verkrijgen van inzicht in het tot stand komen van een goed onderbouwd controledossier: welke elementen dienen in dit dossier te worden opgenomen, hoe ver moet worden gegaan op het vlak van documentatie in het geval van een audit van een kleine (of minder complexe) entiteit, welke zijn de specifieke documentatiebepalingen die betrekking hebben op de kennis die de auditor over de entiteit en zijn omgeving moet hebben bij het inschatten van risico s, enz. De internationale controlestandaarden (ISA) 260 en 265 handelen over communicaties die aan degenen belast met governance kunnen of moeten worden gericht. Dit seminarie heeft ten doel om de vorm en de inhoud te bepalen van communicaties aan degenen belast met governance, zoals het auditcomité. ISA 260 handelt over de communicaties van de auditor met betrekking tot uit de controle voorkomende belangrijke aangelegenheden zoals de administratieve praktijken, met inbegrip van de grondslagen voor financiële verslaggeving, de schattingen en de in de financiële overzichten opgenomen toelichtingen, evenals over de communicaties van de auditor over zijn onafhankelijkheid. ISA 265 handelt over het communiceren van tekortkomingen in de interne beheersing. ISA 260 en 265 zijn in het bijzonder belangrijk in het kader van de aan het auditcomité van genoteerde vennootschappen gerichte commissarisverslagen zoals voorzien in artikel 526bis, 5 van het Wetboek van vennootschappen. 25