Inspannings fysiologie bij ouderen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inspannings fysiologie bij ouderen"

Transcriptie

1 RGF Maasvallei nodigt u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: INSPANNINGSFYSIOLOGIE BIJ OUDEREN van 50 to 90 jaar GRONDMOTORIEK, TESTEN EN TRAINEN Inspannings fysiologie bij ouderen drs. Gerard van der Poel drs. Gerard van der Poel, Inspanningsfysioloog Compentent ; kennis, kunde en inzicht in: Veroudering Inspanningsfysiologie en trainingsleer Inspanningstesten bij ouderen Oefenstof en opzetten van trainingsprogramma s bij ouderen Begeleiden, Motivatie, Voorlichting Trainen met Ouderen drs. Gerard van der Poel, Infomotion. - Intro - Normale veroudering - Trainingsleer bij ouderen - Inspanningstesten bij ouderen Veroudering Leefstijl Fysieke achteruitgang Veroudering Invloed van verandering van leefstijl 1

2 Leefstijl => Inactiviteit Inactiviteit is een risicofactor voor Hart- en vaatziekten Diabetes II Osteoporose Colonkanker Angst en depressie Verhoogt de kans op vroegtijdig overlijden Bewegen of Trainen? Bewegen voor gezondheid Beweegprogramma =>NNGB & Trainen voor fitheid Trainingsprogramma Verouderen = Veroudering Afname kwantiteit (hoeveelheid) en van kwaliteit van de lichaamscellen. Celkwaliteit is sterk beïnvloedbaar door training. Veranderingen in spieren door veroudering Na de 50jr spiermassa. Aantal spiervezels en grootte. In benen groter verlies dan in armen. Type II vezels, Type I 40% 55% (relatief!) Capillairen per motor unit Myosine ATP-ase activiteit [ATP], Resynthese Creatinefosfaat Eindplaatpotentiaal 2

3 Veranderingen zenuwstelsel 80 jr ; 6-7% hersenmassa (cer. cortex & cerebellum) Aantal neuronen in hersenen en ruggemerg Neurotransmitters Geleidingssnelheid zenuwen (myeline) Aantal sensoren (eerst merkbaar perifeer?!), afferente info Te strakke schoenen, heet badwater!!! Centrale verwerkingssnelheid Visus, Gehoor Veranderingen cardiorespiratoir Longblaasjes in aantal - 25m² van 30jr-70jr Vitale capaciteit 40/50% => ademfrequentie moet tijdens arbeid toenemen tov jonger! Bij sterke ouderdomskyfose nóg lager ademteugvolume Hart wordt kleiner: SV HMV Adaptatievermogen: HMV en Herverdeling van bloed Microcirculatie Daling VO2max door veroudering Afname VO2max: Tussen 30jr en 80jr afname gemiddeld 60%. Maar flinke spreiding! 25% door afname LBM 35% door afname prestatievermogen van weefsel VO2= Hf x SV x (a-vo2) Hf max SV max Adaptatievermogen : HMV en Herverdeling van bloed Microcirculatie Bindweefsel & Bot Cross-linking! Minder cellen, verlies water(-bindinig) Kwaliteit collageen Minder elastine ooglens >40 jr =>leesbril Kraakbeen Stabilisatie gewrichten? Kans op osteoporose Piekbotmassa rond 30jr. Afname na 35e jr Thermoregulatie Hypothalamus minder gevoelig. Zweetsecretie Doorbloeding huid HMV Microcirculatie Dus moeilijker warmte afvoeren. Minder gevoelig voor temperatuurwisselingen Veroudering en het bewegen Grondmotorische eigenschappen 3

4 Kracht Krachtuhv neemt niet zoveel af met leeftijd Max kracht en spiermassa. 30jr - 80jr 25%-50% Door atrofie en alfa motorneuronen ADL: Knijpkracht Strekkracht benen => wandelsnelheid, traplopen, opstaan Top 6 ADL-activiteiten waarin de meeste beperkingen optreden (CBS, Pols) bij mensen > 55 jaar: 1. 5 kg dragen over 10 m (29 %); m lopen (19,6 %); 3. Opstaan uit een stoel (18,3 %); 4. Verplaatsen buitenshuis (17,5 %); 5. Traplopen, op en af (16,3 %); 6. Buigen, iets van de grond oprapen (15,8 %) (info via T.Jongert/TNO) Evidence base ACSM Position Stand: Exercise and Physical Activity for Older Adults. Medicine & Science in Sports & Exercise 41 (7), (1998) Veel (positieve) nieuwe evidentie in laatste 10 jaar. Effecten op gezonde ouderen Effecten bij chronische aandoeningen Bewijsniveau A/B/C/D Exercise = Medicine! Trainingsrichtlijnen ouderen ACSM/AHA/Phys Act Guid Am Oefeningen, grote spiergroepen Progressief Gewenningsperiode 8-12 reps, Redelijk zwaar - Intensief. minimaal 2 x per week (herstel 48 u) Traplopen! Afnemende meeropbrengst? Ook bij 90 + duidelijke toename in kracht en vermogen na trainingsperiode! Reversibiliteit: Relatie met leeftijd! Ouder = trainingswinst weer sneller kwijt bij stoppen! 4

5 Duuruithoudingsvermogen Cardiorespiratoire veranderingen Spiermassa afgenomen VO²max afname 10% per dec. Vooral na de 50jr gaat het harder. De trainbaarheid van uhv is nog steeds redelijk/goed, + 10% tot + 40% normaal Wandelen ## ondz G.de Wild Nijmegen 4 daagse: >70 jr. 4 dagen >6 u per dag op 50-60% VO²max Mannen ± 27 ml/kg. Vrouwen ± 25 ml/kg (20% ) Deelnemers trainen gem. 5 u per week Wandelen 5 km/u voor de meeste 70jrn >50% VO² Afnemende meeropbrengst? Bij ouderen na weken duidelijkere toename in aeroob vermogen na trainingsperiode! Ouderen vrouwen mogelijk minder effect? Reversibiliteit: Relatie met leeftijd! Ouder = trainingswinst weer sneller kwijt bij stoppen! BEWEEG-richtlijnen ouderen ACSM/AHA/Phys Act Guid Am min min/week min/dag Matig intensief Blokken van 10 min Bij sommige ouderen moet je eerst kracht en balans op niveau brengen TRAININGS-richtlijnen ouderen ACSM/AHA/Phys Act Guid Am min per week 20min dag Matig intensief Intensief Interval Duurtraining Bij sommige ouderen moet je eerst kracht en balans op niveau brengen Richtlijn uhv Ouderen (art v Mech.) Wandelen (evt zwemmen) Intensiveren : tempo / hellingshoek 3 x per week, meer kan afschrikken Beginfase 30-45% HRR, 20 min. Na 2-4 wkn toename 50% HHR, 20 min Elke 2 wkn +5%HRR, + 5 min. Max. 70% HRR, duur 30-40min 5

6 Rekenvoorbeeld Man 80jr. Geschatte Hfmax: 220-lftd= 140 Hfrust : 80 sl/min HfReserve = max-rust = = 60 60% Hfmax = 84 Karvonen 60% = % Hfmax = 98 Karvonen 70% = 122 Rekenvoorbeeld mbv Hfmax volgens Tanaka Man 80jr. Geschatte Hfmax: 208 (0,7 * lftd) = 152! Hfrust : 80 sl/min HfReserve = max-rust = = 72 60% Hfmax = 91 Karvonen 60% = 123! 70% Hfmax = 106 Karvonen 70% = 130 Borg-schaal RPE = Rating of Perceived Exertion Schaal van 6 20 waarop de deelnemer aangeeft hoe zwaar de inspanning wordt ervaren. 5 Oefensessies nodig voor goed aanleren (5% - 10% van de deelnemers kan niet leren betrouwbaar met Borg te werken) Algemeen Uhv: Beginnen op Trainen met Ouderen drs. Gerard van der Poel, Infomotion. - Intro - Normale veroudering (van grondmotorische eigenschappen) - Trainingsleer bij ouderen - Inspanningstesten bij ouderen Uitbouwen naar Testen 18/08 29/09 27/10 Ǻstrand 20 ml/kg/min 25 ml/kg /min 22 ml/kg/min (100 W gem Hf 154) 6 min. Looptest 421 m 564 m. 695 m M. Quadriceps rechts Schoudergordel links 5,33 kg. 9,31 kg* 15,16 kg 1,85 kg 2,00 kg. 3,99 kg Refw VO² NL (Jan. Vos): 50 60jr jr Ongetrainde mannen 31 ml/kg 25 ml/kg Ongetrainde vrouwen 26 ml/kg 20 ml/kg Sportieve mannen 37 ml/kg 33 ml/kg Sportieve vrouwen 31 ml/kg 27 ml/kg 6

7 Trainen uithoudingsvermogen ADL problemen bij ml/kg/min VO². => Zittende 80-jarigen De trainbaarheid van uhv is nog steeds redelijk/goed, + 10% tot + 40% normaal Coördinatie Reactiesnelheid. Type II! (angst!) Snelheid correcties Oog-hand coördinatie Balans/evenwicht, valkans Spontane zwaai. Visuele info belangrijker Kracht en uhv van grote invloed Wat trainbaar? Lenigheid Veerkracht en rekbaarheid weefsels 20-30% Minder cellen, verlies water(-bindinig) Minder elastine Kraakbeen => vermijden uiterste standen Stabilisatie gewrichten? Wat trainbaar? Snelheid Prestatieverlies sprint van 25jr-65jr = 45% Verlies omvang en aantal Type II vezels Explosieve F Relaxatietijd Verwerkingsnelheid Geleidingsnelheid 10-15% Anaëroob alactisch. ATP CP 15% Anaëroob lactisch Gemotiveerde ouderen >10 mmol te krijgen. => Ook krachtprobleem! Literatuur ACSM Position Stand: Exercise and Physical Activity for Older Adults. Medicine & Science in Sports & Exercise 41 (7), ACSM Position Stand: Exercise and Physical Activity for Older Adults. Medicine & Science in Sports & Exercise 30 (6), Verdijk, Lex: Krachttraining bij ouderen. Spierstamcellen aan het werk. Sportgericht 65 (2), Lindert, C (ed): Fit for life: (on)bereikbaar doel? Mulier inst. /TNO KWL, 2009 G. van der Poel: Elk jaar een jaartje ouder. In Richting/Sportgericht 52 (6): 22-23, Literatuur Rode, A., Shepard, R.J.: Physiological consequences of acculturation: a 20-year study of fitness in an Inuit community. Eur. J. Applied Physiol. Occup. Physiol. 1994;69(6): Stiggelbout, M. : More exercise for seniors. Proefschrift, 2008 De Vreede, P., Training van functionele taken verbetert het dagelijks functioneren van oudere vrouwen, proefschrift, Spirduso, W, Francis, K. MacRae, P.: Physical dimensions of aging. Human Kinetics, 2ed,

Inspannings fysiologie bij ouderen

Inspannings fysiologie bij ouderen RGF Het Noorde nodigt u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings fysiologie bij ouderen drs. Gerard van der Poel, Inspanningsfysioloog Compentent ; kennis, kunde en inzicht

Nadere informatie

De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings

De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings fysiologie bij ouderen drs. Gerard van der Poel, Inspanningsfysioloog Compentent ; kennis,

Nadere informatie

FYSIEKE TRAINING BIJ SENIOREN. Door Toine van de Goolberg Revalidatietrainer / Docent IIT www.toinevandegoolberg.nl

FYSIEKE TRAINING BIJ SENIOREN. Door Toine van de Goolberg Revalidatietrainer / Docent IIT www.toinevandegoolberg.nl FYSIEKE TRAINING BIJ SENIOREN Door Toine van de Goolberg Revalidatietrainer / Docent IIT www.toinevandegoolberg.nl Toine van de Goolberg 1 MEDEDELINGENBORD MAASDUINEN STAETE IN DE CENTRALE HAL Toine van

Nadere informatie

Van bewegen naar trainen

Van bewegen naar trainen Van bewegen naar trainen Charles Heus Sportfysiotherapeut J&C Sportrevalidatie Geblesseerd Trainingsfit Wedstrijdfit Arts / Fysio??? Trainer Pat 0% Fysio 100% Pijn en of Functionele beperking 1e fase:

Nadere informatie

Voorwoord 10. Inleiding 11. 1 Inleiding in de module inspanning 1 5

Voorwoord 10. Inleiding 11. 1 Inleiding in de module inspanning 1 5 Inhoud 5 Inhoud Voorwoord 10 Inleiding 11 module i aanpassen aan inspannen 1 Inleiding in de module inspanning 1 5 2 Energielevering bij inspanning 1 7 2.1 Bewegen kost energie 1 7 2.1.1 Energie, arbeid,

Nadere informatie

Berekening hartslagzones

Berekening hartslagzones Berekening hartslagzones 1. Formule via maximale hartslag Een eenvoudige en snelle berekening (maar minst betrouwbare). MAN VROUW 220 minus leeftijd 226 minus leeftijd 2. Formule van KARVONEN via het verschil

Nadere informatie

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012 Hoe kun je fitheid verbeteren? Wat is fitheid? Wanneer doe je het goed? Actieve leefstijl! 3 februari 2012 Rogier Broeksteeg Fysieke fitheid fysieke capaciteit / spierkracht en uithoudingsvermogen / lichaamssamenstelling

Nadere informatie

veroudering leidt tot afname vitaliteit*

veroudering leidt tot afname vitaliteit* Raalte De invloed van lichamelijke activiteit op vitalteit Mathieu de Greef m.h.g.de.greef@rug.nl veroudering leidt tot afname vitaliteit* Vitaliteit is het vermogen om fysiek, cognitief en sociaal te

Nadere informatie

DWV Klein DWV Verzet Klein Trainen met een Trainen hartslagmeter met een Jasp Ree Ree lda 04-02-2009

DWV Klein DWV Verzet Klein Trainen met een Trainen hartslagmeter met een Jasp Ree Ree lda 04-02-2009 DWV Klein Verzet Trainen met een hartslagmeter Jasper Reenalda 04-02-20092009 Opzet clinic Theoretische introductie: Inspanningsfysiologie Meten van de inspanning Basisprincipes training Trainen met een

Nadere informatie

Ouderen en kanker. Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper

Ouderen en kanker. Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper Ouderen en kanker Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper Wat ga ik bespreken? Relatie kanker en ouderdom Kwetsbaarheid/frailty Comprehensive Geriatric Assessment Intermezzo

Nadere informatie

Anaëroob a-lactisch Anaëroob lactisch Aërobe systeem

Anaëroob a-lactisch Anaëroob lactisch Aërobe systeem Anaëroob a-lactisch Afbraak ATP (voedsel van de spier) en creatinefosfaat. Waarbij geen zuurstof nodig is. Geen vorming van lactaat/melkzuur Maximale inspanning 20 seconde Ontwikkelen van veel snelheid

Nadere informatie

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit Fifty + Fifty + Kom naar buiten en hou je Fit Kom naar buiten en hou je Fit IJSLANDER heeft in samenwerking met Top Health Partners (THP) een lijn bewegingstoestellen voor ouderen ontwikkeld voor in de

Nadere informatie

1. Trainingsleer. AWI opleiding Trainingsleer

1. Trainingsleer. AWI opleiding Trainingsleer 1. Trainingsleer AWI opleiding Trainingsleer Onderwerpen Algemene fysiologie Fysiologie en wandelen Energiesystemen Trainingswetten Fysiologie Algemene fysiologie Inspanning heeft direct invloed op: Bloedsomloop

Nadere informatie

SPECIFIEKE UHV TRAINING VOOR SPELSPORTERS

SPECIFIEKE UHV TRAINING VOOR SPELSPORTERS SPECIFIEKE UHV TRAINING VOOR SPELSPORTERS EVEN VOORSTELLEN Jan Eversdijk Tot 1980 atleet Tot 1990 atletiektrainer Van 1988 t/m nu CIOS docent: Trainingskunde en o.a. keuzevak conditie-/hersteltrainer spelsporten

Nadere informatie

Opleiding Physical Performance Trainer

Opleiding Physical Performance Trainer Opleiding Physical Performance Trainer Zwolle 2017 Lesdag 3 1-2-2017 1 Dagindeling Ochtend - bespreken voorbereidingsopdracht - theorie en praktijk uithoudingsvermogen - theorie testen gme s Middag - praktijk

Nadere informatie

Wil Peters Enocent Mobility Solutions

Wil Peters Enocent Mobility Solutions Langer thuis willen wonen is hetzelfde als marathon willen lopen. Als je voldoende traint lukt het. Wil Peters Enocent Mobility Solutions Leven in blauwe zones? Vitale mensen? Gezondheid wel en/of niet

Nadere informatie

Trainen met je hartslag. Pieter Breeuwsma Looptrainer 3 Runnersclub Woerden www.runnersclub.nl

Trainen met je hartslag. Pieter Breeuwsma Looptrainer 3 Runnersclub Woerden www.runnersclub.nl Trainen met je hartslag Pieter Breeuwsma Looptrainer 3 Runnersclub Woerden www.runnersclub.nl Waarom trainen we eigenlijk? Ik ben niet aan het trainen, ik loop gewoon lekker.. Conditieverbetering of conditiebehoud?

Nadere informatie

Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering. Erkend Fit!vak opleidingscentrum

Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering. Erkend Fit!vak opleidingscentrum Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering Erkend Fit!vak opleidingscentrum www.start2move.nl Lesinhoud Evaluatie vragen hoofdstuk 2 gedragsverandering Hoofdstuk 8 Trainingsleer Periodiseren

Nadere informatie

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist?

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Janine Reitsema Docent bewegen, sport en (sport)voeding Sportdiëtist Sportinstructeur Grondmotorische eigenschappen van bewegen Kracht Snelheid UHV Lenigheid Coördinatie

Nadere informatie

Wetenschap en praktijk verbinden. Marcel Schmitz. Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond

Wetenschap en praktijk verbinden. Marcel Schmitz. Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond Marcel Schmitz Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond 2003 2007 Bewegingswetenschappen Universiteit Maastricht (thesis Rabobank ProCycling Team) SMI TopSupport

Nadere informatie

Infosessie Harpa. Invloed van voeding en beweging op het hart

Infosessie Harpa. Invloed van voeding en beweging op het hart Infosessie Harpa Invloed van voeding en beweging op het hart Miek Hornikx 4/2/2017 Inhoud Cardiale revalidatie Definitie Fases Inspanningsfysiologie Vertaling naar Harpa Fysieke activiteit Conclusie Cardiale

Nadere informatie

SENIOREN LOPEN HARD MET...

SENIOREN LOPEN HARD MET... SENIOREN LOPEN HARD MET... TJITTE KAMMINGA Datum: 10-11-2012 TJITTE KAMMINGA DOCENT FYSIOTHERAPIE HS LEIDEN FYSIOTHERAPEUT/MANUEEL THERAPEUT EX- TRAINER HARDLOPER WWW.TJITTEKAMMINGA.NL 2 INLEIDING VERANTWOORDING

Nadere informatie

Inleiding. 1. Waarom is bewegen goed voor de gezondheid? 3. Doel. 2. Trainingsvormen

Inleiding. 1. Waarom is bewegen goed voor de gezondheid? 3. Doel. 2. Trainingsvormen Inleiding U bent opgenomen of onder behandeling in het Leids Universitair Medisch Centrum. Wanneer u door uw opname minder aan lichaamsbeweging doet, kan uw conditie achteruit gaan. Door actief te blijven,

Nadere informatie

Fitnesstrainer A. Lesdag 5 Trainingsleer Deel 2. Erkend Fit!vak opleidingscentrum

Fitnesstrainer A. Lesdag 5 Trainingsleer Deel 2. Erkend Fit!vak opleidingscentrum Fitnesstrainer A Lesdag 5 Trainingsleer Deel 2 Erkend Fit!vak opleidingscentrum www.start2move.nl Intensiteitscontrole methoden Cardiovasculair De volgende 3 intensiteitscontrole methoden worden het meest

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en

Nadere informatie

Introductie. Inspanningsfysiologie Duursport. Guido Vroemen. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND

Introductie. Inspanningsfysiologie Duursport. Guido Vroemen. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Introductie Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Begeleiding: Roompot Oranje Peloton Team4Talent Bondsarts NTB Individuele atleten WWW.SPORTARTS.ORG Inspanningsfysiologie Duursport

Nadere informatie

BSM. Climaxloop Climaxloop en het opstellen van een individueel inspanningstraject. 1. Uitvoering van de climaxloop

BSM. Climaxloop Climaxloop en het opstellen van een individueel inspanningstraject. 1. Uitvoering van de climaxloop BSM Climaxloop Climaxloop en het opstellen van een individueel inspanningstraject De opdracht om een persoonlijk inspanningstraject te maken bestaat uit een aantal stappen. De komende les(sen) ga je een

Nadere informatie

Trainen voor Alpe d HuZes. 12 maart 2011

Trainen voor Alpe d HuZes. 12 maart 2011 Trainen voor Alpe d HuZes 12 maart 2011 Martin Breedijk Afgestudeerd aan de ALO; nu docent (o.a. duursport) opleiding SM&O. Oud proftriatleet, 1996 2 e NK wintertriathlon en 1/1 triathlon Almere (8:14).

Nadere informatie

Trainen met een hartslagmeter

Trainen met een hartslagmeter Trainen met een hartslagmeter Giel Hermans 11-2008 Dit artikelt is gemaakt ten behoeve van PVB3.4 (kennis vergaren) van de ST3 cursus van de KNSB. Inleiding In iedere sportwinkel zie je ze liggen. Hartslagmeters.

Nadere informatie

Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1. Inleiding 1 2. module i aanpassen aan inspannen 15. 1 Inleiding in de module inspanning 1 7

Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1. Inleiding 1 2. module i aanpassen aan inspannen 15. 1 Inleiding in de module inspanning 1 7 Inhoud Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1 Inleiding 1 2 module i aanpassen aan inspannen 15 1 Inleiding in de module inspanning 1 7 2 Energielevering bij inspanning 1 9 2.1 Bewegen kost energie

Nadere informatie

Belastbaarheid van de jeugd, do s en dont s.

Belastbaarheid van de jeugd, do s en dont s. Belastbaarheid van de jeugd, do s en dont s. KVLO studiedag HALO Den Haag Jora Wolfgram 9 november 2011 Programma Even voorstellen Belasting en belastbaarheid Inspanningsfysiologie Praktische toepasbaarheid

Nadere informatie

PrestatieTest. De eerste stappen naar betere prestaties.

PrestatieTest. De eerste stappen naar betere prestaties. PrestatieTest De eerste stappen naar betere prestaties. Naam: Mevrouw X Lengte: 172 cm Geboortedatum: 23-9-1987 Gewicht: 67,3 kg Geslacht: Vrouw Testdatum: 22-01-13 Standaard metingen Vetpercentage (%)

Nadere informatie

Training en praktische beweegadviezen. Voor kwetsbare groepen

Training en praktische beweegadviezen. Voor kwetsbare groepen Training en praktische beweegadviezen Voor kwetsbare groepen Onderwerpen Trainingsleer Richtlijnen voor het trainen Praktische oefeningen Trainingsleer Trainingsprincipes Trainingsvariabelen Training stijl

Nadere informatie

CLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER

CLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER CLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER ENERGIESYSTEMEN Fosfaatsysteem Melkzuursysteem Zuurstofsysteem FOSFAAT SYSTEEM Anaeroob (zonder zuurstof) Alactisch Duurt bij maximale sprint 14

Nadere informatie

Training Trainingsintensiteit:

Training Trainingsintensiteit: Training Niet de kwantiteit maar wel de kwaliteit van de trainingen zorgen voor resultaat. Iedere sporter heeft individuele eigenschappen qua aanpassingsvermogen en genetische kenmerken. Training is daarom

Nadere informatie

Even Voorstellen. 22-3-2010. COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut

Even Voorstellen. 22-3-2010. COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Even Voorstellen. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut Hoe werkt het in de praktijk - Aanmelding - Intake/nulmeting/baseline meeting - Longrevalidatie

Nadere informatie

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model Overzicht Inleiding Inspanning- moet dat? mag dat? is het gevaarlijk? Inspanning bij verschillende typen aangeboren hart Inspanning als therapie Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking

Nadere informatie

Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie

Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie I. Training: Een exacte wetenschap? 2 sessies: Eerste sessie (Algemeen): Algemene fysiologische principes Algemene principes testing Algemene

Nadere informatie

kennis- en netwerkorganisatie van, voor en door coaches Jora Wolfgram 4 november 2011

kennis- en netwerkorganisatie van, voor en door coaches Jora Wolfgram 4 november 2011 Jora Wolfgram 4 november 2011 Belastbaarheid van jeugd, de do s en don ts Even voorstellen Belasting en belastbaarheid Inspanningsfysiologie Praktische toepasbaarheid Kansen en bedreigingen kennis- en

Nadere informatie

Methoden voor training van het uithoudingsvermogen

Methoden voor training van het uithoudingsvermogen Methoden voor training van het uithoudingsvermogen Deel 1 Algemeen In dit stuk worden verschillende trainingsmethodieken besproken die het duur uithoudingsvermogen en snelheid uithoudingsvermogen verbeteren.

Nadere informatie

A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s. Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet

A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s. Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet Effecten van bewegen 1. Effectieve strategie tegen fysieke -

Nadere informatie

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Grondmotorische eigenschappen van bewegen. Hartfrequentie (HF) Kracht Snelheid UHV Lenigheid Coördinatie

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Grondmotorische eigenschappen van bewegen. Hartfrequentie (HF) Kracht Snelheid UHV Lenigheid Coördinatie Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Janine Reitsema Docent bewegen, sport en (sport)voeding Sportdiëtist Sportinstructeur Grondmotorische eigenschappen van bewegen Kracht Snelheid UHV Lenigheid Coördinatie

Nadere informatie

Inhoud. module i aanpassen aan inspannen 15. Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1. Inleiding 1 2. 1 Inleiding in de module inspanning 1 7

Inhoud. module i aanpassen aan inspannen 15. Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1. Inleiding 1 2. 1 Inleiding in de module inspanning 1 7 Inhoud Voorwoord 1 0 Voorwoord bij de tweede druk 1 1 Inleiding 1 2 module i aanpassen aan inspannen 15 1 Inleiding in de module inspanning 1 7 2 Energielevering bij inspanning 1 9 2.1 Bewegen kost energie

Nadere informatie

Fysieke training tijdens de behandeling. Janine Hidding Oedeemfysiotherapeut Kerndocent Modulaire Opleiding Oncologie Fysiotherapie AVANS+

Fysieke training tijdens de behandeling. Janine Hidding Oedeemfysiotherapeut Kerndocent Modulaire Opleiding Oncologie Fysiotherapie AVANS+ Fysieke training tijdens de behandeling Janine Hidding Oedeemfysiotherapeut Kerndocent Modulaire Opleiding Oncologie Fysiotherapie AVANS+ Programma Bijwerkingen CT relevant voor fysiotherapie Wetenschappelijke

Nadere informatie

* MEDISCHE TOESTAND: normaal VETVERDELING IN LICHAAM: Omtrek middel (cm): 81 * GEWICHTSKLASSE (BMI): 23,0 ANTROPOMETRIE

* MEDISCHE TOESTAND: normaal VETVERDELING IN LICHAAM: Omtrek middel (cm): 81 * GEWICHTSKLASSE (BMI): 23,0 ANTROPOMETRIE ANTROPOMETRIE Basisgegevens Totaal lichaamsvet Leeftijd: 36 jr Vetpercentage: 18,3% Lengte: 174,5 cm Vet massa: 12,8 kg Gewicht: 70,1 kg Vetvrije massa: 57,3 kg Beenlengte/lengte ratio: 47,9% Body Mass

Nadere informatie

Training is oefenen, het verbeteren van prestaties. "Het regelmatig, systematisch toedienen van prikkels om de prestatie te verhogen.

Training is oefenen, het verbeteren van prestaties. Het regelmatig, systematisch toedienen van prikkels om de prestatie te verhogen. Training algemeen Training is oefenen, het verbeteren van prestaties. "Het regelmatig, systematisch toedienen van prikkels om de prestatie te verhogen." Prestatie Psychische eigenschappen o Motivatie o

Nadere informatie

Conditietraining op de vereniging. Miguel Janssen Steven Schilders

Conditietraining op de vereniging. Miguel Janssen Steven Schilders Conditietraining op de vereniging Miguel Janssen Steven Schilders Conditionele tennistraining. Tennisfeiten Tennisrallies 2-10 seconden 300-500 richtingsveranderingen Herstelmomenten 20 seconden Per punt

Nadere informatie

Wat maakt het verschil?

Wat maakt het verschil? Wat maakt het verschil? Waarvoor ben je aan het trainen? Ik train niet, ik loop... (Peter Klos). Wie te weinig traint zal niet finishen, maar wie te hard traint zal niet starten. WAT IS TRAINEN? Het regelmatig,

Nadere informatie

in Sport Sportcafé Fysiotherapie Jeurissen & van den Ingh

in Sport Sportcafé Fysiotherapie Jeurissen & van den Ingh Testen en Meten in Sport Sportcafé Fysiotherapie Jeurissen & van den Ingh Mulder Smeekens Verschil 0.012 sec Phelps Cavic Verschil??? Real Madrid Atletico Madrid 3 e minuut blessuretijd Verweij Brodka

Nadere informatie

Kwetsbaarheid. Hoe herkennen we kwetsbare ouderen? Fysieke fitheid bij kwetsbare ouderen. Mobiliteits*problemen bij ouderen

Kwetsbaarheid. Hoe herkennen we kwetsbare ouderen? Fysieke fitheid bij kwetsbare ouderen. Mobiliteits*problemen bij ouderen 1/ 28 Fysieke fitheid bij kwetsbare ouderen, Nefrologiedagen mrt 2016 Disclosure belangen spreker (poten,ële) belangenverstrengeling Geen Fysieke fitheid bij kwetsbare ouderen Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Mijn naam is. Peter C.Th. van Aanholt

Mijn naam is. Peter C.Th. van Aanholt Mijn naam is Peter C.Th. van Aanholt An Inconvenient Truth Al Gore Een onplezierige waarheid Peter van Aanholt Een onplezierige waarheid Peter van Aanholt Wij worden te dik De waarheid The USA wordt te

Nadere informatie

Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2

Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2 Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2 Doelgroep: Volwassenen met (een verhoogde kans op) diabetes type 2 of morbide obesiatas op verwijzing van huisarts of specialist (bij DTF, na instemming patient,

Nadere informatie

Trainen is het PLANMATIG toedienen van TRAININGSPRIKKELS, met als DOEL de sportprestaties te verbeteren

Trainen is het PLANMATIG toedienen van TRAININGSPRIKKELS, met als DOEL de sportprestaties te verbeteren Trainen is het PLANMATIG toedienen van TRAININGSPRIKKELS, met als DOEL de sportprestaties te verbeteren Progressiviteit en overload Principe van verminderde meeropbrengst Principe van de supercompensatie

Nadere informatie

Nederlands Genootschap voor Sportmassage

Nederlands Genootschap voor Sportmassage Sportmasseurs Nederlands Genootschap voor Sportmassage Jubileumcongres 01-02-2014 Han de Veth arts Sportgezondheidszorg Clubarts Atletiek Vereniging Sprint vanaf 1996 Opleider bij BOSS: Bredase Opleiding

Nadere informatie

Be in control. Test and Monitor your Performance!

Be in control. Test and Monitor your Performance! www.juntosfootballmanagement.com Be in control. Test and Monitor your Performance! Juntos Football Management (JFM) is een voetbal management organisatie dat voetballers(m/v) en overige sporters een kans

Nadere informatie

De maximale hartfrequentie: berekend of gemeten?

De maximale hartfrequentie: berekend of gemeten? FYSIOLOGIE De intensiteit van cardiovasculaire training wordt vaak bepaald aan de hand van een percentage van de maximale hartfrequentie (Hfmax) of een afgeleide daarvan. In de trainingsliteratuur (en

Nadere informatie

Het metabolisme plan - voor optimaal vetverbruik

Het metabolisme plan - voor optimaal vetverbruik Het metabolisme plan - voor optimaal vetverbruik Overgewicht is vaak geen op zich staand fenomeen. Overgewicht ontstaat in de regel door een bepaalde leefstijl, welke nog andere gezondheidsrisico s tot

Nadere informatie

Fysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper

Fysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper Fysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper Digna.dekam@radboudumc.nl Programma Inleiding Osteoporose De rol van de fysiotherapeut bij osteoporose KNGF behandelrichtlijn

Nadere informatie

Auteur: Afra Jennifer Walden. Juntos Football Management Testen en meten

Auteur: Afra Jennifer Walden. Juntos Football Management Testen en meten Auteur: Afra Jennifer Walden Juntos Football Management Testen en meten Aanleiding De laatste jaren toont wetenschappelijk onderzoek aan dat voetbal de laatste jaren een opvallende fysieke ontwikkeling

Nadere informatie

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts Grenzen stellen bij hartfalen patienten Anne van Vegchel Sportarts cv 2000-2006 geneeskunde 2007-2011 sportgeneeskunde 2008-heden bondsarts KNKV 2011-heden sportarts Bravis 2015-heden sportarts Sportsclinic

Nadere informatie

Efficient trainen. Leendert Parlevliet Wilbert Hilkens

Efficient trainen. Leendert Parlevliet Wilbert Hilkens Efficient trainen Leendert Parlevliet Wilbert Hilkens 20-10-2009 Opbouw Trainingstheorie Testen en meten Trainingsschema Praktijk Vragen Wilbert Leendert Wilbert Leendert&Wilbert Leendert&Wilbert Verhaal

Nadere informatie

SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD!

SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD! SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD! TJITTE KAMMINGA 2 TJITTE KAMMINGA - Fysiotherapeut/manueel therapeut - Ex-hersteltrainer Haagatletiek - Ex-docent fysiotherapie HS Leiden - Auteur De nieuwe warming-up (2000)

Nadere informatie

In dit proefschrift worden effecten van verschillende vormen van training op het

In dit proefschrift worden effecten van verschillende vormen van training op het SAMENVATTING 201 202 Samenvatting In dit proefschrift worden effecten van verschillende vormen van training op het prestatievermogen van paarden beschreven. De paarden warden op stal gehouden en getraind

Nadere informatie

Dr. H.J. (Erik) Hulzebos, Medisch Fysioloog (sport) Fysiotherapeut

Dr. H.J. (Erik) Hulzebos, Medisch Fysioloog (sport) Fysiotherapeut Sportmedisch Symposium Utrecht Marathon Dr. H.J. (Erik) Hulzebos Klinisch inspanningsfysioloog (sport)fysiotherapeut Universitair Medisch Centrum Utrecht h.hulzebos@umcutrecht.nl Dr. H.J. (Erik) Hulzebos,

Nadere informatie

Rapportage Fitness Sportonderzoek

Rapportage Fitness Sportonderzoek Rapportage Fitness Sportonderzoek Rapportage Fitness Sportonderzoek Naam: Testdatum: 24-sep-14 Wellness Test & Training Deurne dr. Huub van Doorneweg 8, 5753PM Deurne Tel: 06-14634488 Sporttester 1: drs

Nadere informatie

Physiological response after major surgery in the Elderly

Physiological response after major surgery in the Elderly Physiological response after major surgery in the Elderly Dr. HJ (Erik) Hulzebos, Medisch FysioloogF & Drs. JJ (Jaap( Jaap) Dronkers, Fysiotherapeut-Onderzoeker Onderzoeker. 2 1 Toronto Model Genetisch

Nadere informatie

Testverslag. Jan Janssen 12-08- 14. Verslaglegging van de meetresultaten zoals gemeten tijdens de inspanningstest in het Robic Wielerlab.

Testverslag. Jan Janssen 12-08- 14. Verslaglegging van de meetresultaten zoals gemeten tijdens de inspanningstest in het Robic Wielerlab. Testverslag 12-08- 14 Jan Janssen Verslaglegging van de meetresultaten zoals gemeten tijdens de inspanningstest in het Robic Wielerlab. 1 Testverslag Algemene gegevens Naam Jan Janssen Datum 12-08- 14

Nadere informatie

Effecten van een actieve leefstijl, ook bij kanker. Prof dr Maria Hopman Afdeling Fysiologie Radboudumc Nijmegen Wageningen University (eat2move)

Effecten van een actieve leefstijl, ook bij kanker. Prof dr Maria Hopman Afdeling Fysiologie Radboudumc Nijmegen Wageningen University (eat2move) Effecten van een actieve leefstijl, ook bij kanker Prof dr Maria Hopman Afdeling Fysiologie Radboudumc Nijmegen Wageningen University (eat2move) 8000 zitdoden per jaar in Nederland De evolutie van de mens

Nadere informatie

Coach de coach: fysiologie & trainingsopbouw. Edwin & Jappe DDS Januari 2014

Coach de coach: fysiologie & trainingsopbouw. Edwin & Jappe DDS Januari 2014 Coach de coach: fysiologie & trainingsopbouw Edwin & Jappe DDS Januari 2014 Waar gaan we het over hebben? I Roeien is een sport waarbij het fysieke aspect erg belangrijk is. Vanavond hebben we het vooral

Nadere informatie

SCHEIDRECHTERS. Plexus Uithoorn Wouter E. Witsel Orthopedisch manueel therapeut Sportfysiotherapeut

SCHEIDRECHTERS. Plexus Uithoorn Wouter E. Witsel Orthopedisch manueel therapeut Sportfysiotherapeut SCHEIDRECHTERS Introductie Fysiotherapeut 98 03 06 Master opleiding 10 - heden Docent Leraar Martial Arts (FOG) Sport carrière Voetbal Karate, kickboksen Wing Chun Kung Fu Escrima Sanda (wushu), Tai chi

Nadere informatie

Opdracht: hardlopen en ouder worden

Opdracht: hardlopen en ouder worden Trainen met Masters Datum: 11 november 2017 Opdracht: hardlopen en ouder worden Welke fysieke aspecten gaan achteruit bij het ouder worden? Wat kun je hier tegen doen? 1 Opdracht: denk hierbij aan: 1.

Nadere informatie

De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je?

De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je? Aeroob en anaeroob De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je? Om maar met de deur in huis te vallen de vertalingen: "aeroob"

Nadere informatie

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Bewegen als medicijn Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Every man desires to live long, but no man would be old. Jonathan Swift, Thoughts on Various Subjects 1711 Het

Nadere informatie

Alpe d Huzes 2015 Hoe bereid ik me voor? Alpe d HuZes Opgeven is geen optie!

Alpe d Huzes 2015 Hoe bereid ik me voor? Alpe d HuZes Opgeven is geen optie! Alpe d Huzes 2015 Hoe bereid ik me voor? Wie zijn wij? Griet Vander Slagmolen Sportarts Prosano Terneuzen Karin van der Ende- Kastelijn Sportarts De Sportartsengroep Baarn Medisch team 2010 2013 Hulpverlening

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Inspanningstest Lopen

Inspanningstest Lopen Inspanningstest Lopen GHYS NAND 16/08/2012 www.energylab.be -1- Identificatie Naam: Voornaam: E-mail: Leeftijd: Geslacht: Gestalte: Gewicht: BMI: Rusthartslag: Sporttak: Afstand: Niveau: Personalia Ghys

Nadere informatie

RapportageFitness Sportonderzoek

RapportageFitness Sportonderzoek RapportageFitness Sportonderzoek RapportageFitness Sportonderzoek Naam: Testdatum: 26-nov-14 Medifit Drunen James Wattlaan 9, 5151 DP Drunen Tel: 0416-316105 Sporttester 1: Marco Molet (sportacademicus)

Nadere informatie

4 Beweegprogramma. 4.1 Voorbereiding

4 Beweegprogramma. 4.1 Voorbereiding 4 Beweegprogramma In dit onderdeel wordt het beweegprogramma gepresenteerd. Binnen het programma worden eerst doelstellingen gevormd die gelden op lange en korte termijn. Vervolgens wordt de introductie

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts

Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts 18 e Grande Conference Verona 2012 Algemene veranderingen tijdens inspanning Binnen enkele seconden: Hartfrequentie neemt toe Ventilatie neemt toe Zuurstofopname

Nadere informatie

55 à 60% volgens de formule van Karvonen of 70à 75% van het omslagpunt.

55 à 60% volgens de formule van Karvonen of 70à 75% van het omslagpunt. Duurtrainingen A. De herstelduurtraining. Trainingseffect: Versnellen van het herstel. Vermoeidheid verdwijnt het snelst door het leveren van lichte inspanningen, waardoor afvalstoffen afgevoerd worden.

Nadere informatie

Hoe vergroten we rolstoelmobiliteit vanuit de gebruiker?

Hoe vergroten we rolstoelmobiliteit vanuit de gebruiker? 10/26/11 1 Hoe vergroten we rolstoelmobiliteit vanuit de gebruiker? Hoe kan je optimaal functioneren en participeren, met alleen de armen ter beschikking? Dr. Floor J. Hettinga & Drs. Riemer J.K. Vegter

Nadere informatie

Wandelen als medicijn voor 65-plussers

Wandelen als medicijn voor 65-plussers Wandelen als medicijn voor 65-plussers Liesbeth Preller 6 april 2019 Opbouw workshop Context Veranderende populatie Veranderende regelgeving zorg en ondersteuning Beweegrichtlijnen Inhoud en onderbouwing

Nadere informatie

Wil Peters Enocent Mobility Solutions. Easysteppers; Daar trap je van op!

Wil Peters Enocent Mobility Solutions. Easysteppers; Daar trap je van op! Wil Peters Enocent Mobility Solutions Vitale mensen? Hoe wordt je kwetsbaar? Vitaler langer thuis wonen! Welke keuzes heeft u? Hebben vaak geen/weinig beperkingen Bewegen voldoende Goed sociaal netwerk

Nadere informatie

Fysieke training in praktijk

Fysieke training in praktijk Fysieke training in praktijk Ralf Kosters 18 juni 2016 Tafeltennistrainers congres Verwachtingsmanagement Workshop van vandaag: 1. Te kort 2. Te weinig diepgang 3. Beperkt 4. Leren van elkaar 5. Nieuwsgierig

Nadere informatie

Protocol 2 Functionele Training Mantelzorgers (FTO)

Protocol 2 Functionele Training Mantelzorgers (FTO) VitaDem-studie: vitaal blijven en meedoen, ondersteuning op maat voor mensen met dementie en hun naasten VitaDem interventies Protocol 2 Functionele Training Mantelzorgers (FTO) januari 2015 Petra Simonsma,

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Samenvatting (Dutch summary) Door de hedendaagse gespecialiseerde medische zorg is de levensverwachting van mensen met een dwarslaesie aanzienlijk toegenomen. Echter, veel mensen met een chronische dwarslaesie

Nadere informatie

Presentaties Dr Peter Klijn. Trainingsleer. Bewegingsprogramma s. Inleiding

Presentaties Dr Peter Klijn. Trainingsleer. Bewegingsprogramma s. Inleiding Trainingsleer en Bewegingsprogramma s Dr. Peter Klijn Klinisch inspanningsfysioloog Bewegingswetenschapper Bewegingstherapeut Merem Behandelcentrum Heideheuvel Hilversum Inleiding Lichamelijke activiteit

Nadere informatie

Wo r k s h o p. m e t c o m o r b i d i t e i t e n. J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p

Wo r k s h o p. m e t c o m o r b i d i t e i t e n. J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p Wo r k s h o p Tra i n e n b i j p a t i ë n t e n m e t c o m o r b i d i t e i t e n { J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p Marjolein Stegeman MSc Physical Activity and Health,

Nadere informatie

Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT)

Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT) Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT) Meer Lucht, Betere Prestaties.. @trainjelongen Agenda Ademspiertraining; Korte uitleg & ffecten Wetenschappelijk onderzoek Toepassing, Training, Periodisering

Nadere informatie

Het kwantificeren van bewegen

Het kwantificeren van bewegen 20 Geen calorieën, maar FIT-punten tellen Het kwantificeren van bewegen Tekst: Caroline Mangnus De eenvoudigste manier om gezondheid te bevorderen is door het uitvoeren van fysieke activiteiten in de juiste

Nadere informatie

Samenvatting 1.7 BSM Verbeteren van fitheid

Samenvatting 1.7 BSM Verbeteren van fitheid Samenvatting 1.7 BSM Verbeteren van fitheid Trainingsleer Tijdens het sporten vinden er perfect gecoördineerde processen plaats in het lichaam, waardoor er complexe bewegingen mogelijk zijn. Vroeger waren

Nadere informatie

Sportgeneeskunde for dummies

Sportgeneeskunde for dummies Sportgeneeskunde for dummies Jan Vercammen JYZ-Ieper-Poperinge UZ-Gent Inleiding Effecten van sportbeoefening : Bloeddrukdaling Verbetering van vetprofiel Verbetering van het lichaamsgewicht Voorkomen

Nadere informatie

Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking

Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking Peter Willemsen Ziekenhuis Rivierenland Tiel De Lage Korn, Buren Inhoud Huiswerkopdracht Beperkende factoren bij gezonden Beperkende

Nadere informatie

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie

Nadere informatie

(Voeding) en Bewegen. Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog

(Voeding) en Bewegen. Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog (Voeding) en Bewegen Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog Basis inspannings fysiologie Wat is conditie? Aeroob vermogen Lenigheid Kracht snel-duur-maximaal Coördinatie Aeroob vermogen Aeroob

Nadere informatie

Toelichting dia serie Recreatiesport Dia 1. Trainingseffect bij Recreatiesport groepen Dr. Jan A.Vos, Inspanningsfysioloog.

Toelichting dia serie Recreatiesport Dia 1. Trainingseffect bij Recreatiesport groepen Dr. Jan A.Vos, Inspanningsfysioloog. Toelichting op inhoud van de dia serie in Artikel Trainingseffect bij Recreatiesport groepen, (een longitudinale studie (1976 2006) bij Nederlandse Mannen en Vrouwen). Dia 1. Trainingseffect bij Recreatiesport

Nadere informatie

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN?

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? HET EFFECT VAN BEWEGEN OP ONZE COGNITIEVE VERMOGENS Prof. Eric Kerckhofs Neurologische Revalidatie & Revalidatiepsychologie ekerckh@vub.be 28-11-17 1 DE CENTRALE VRAAGSTELLING

Nadere informatie

Fysio-/manueeltherapie van Gerven

Fysio-/manueeltherapie van Gerven Fysio-/manueeltherapie van Gerven Artrose Artrose is een chronische aandoening waarbij een degeneratie van het gewricht optreedt. Het gewrichtkraakbeen vermindert in kwaliteit; vergelijk het kraakbeen

Nadere informatie

Appendix. Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary)

Appendix. Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary) Appendix Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary) 93 87 Inleiding Diabetes mellitus, kortweg diabetes, is een ziekte waar wereldwijd ongeveer 400 miljoen mensen aan lijden. Ook in Nederland komt de

Nadere informatie