Aanval op schooluitval. Nieuwe voortijdige schoolverlaters Definitieve cijfers. 5 e editie. VSV-Atlas

Transcriptie

1 VSV-Atlas Totaaloverzicht Nederland Aanval op schooluitval Convenantjaar Nieuwe voortijdige schoolverlaters Definitieve cijfers 5 e editie

2 Convenantjaar , definitieve cijfers Vsv-cijferproducten VSV-Atlas, vijfde editie Deze VSV-Atlas presenteert de resultaten van de convenanten Aanval op Schooluitval voor het schooljaar , op landelijk-, regionaal-, gemeentelijk- en onderwijsinstellingniveau. Op deze niveaus worden -cijfers procentueel en absoluut weergegeven. De cijfers worden vergeleken met de cijfers van het referentiejaar van de convenanten, schooljaar De VSV-Atlas geeft antwoord op vragen als: Hoeveel nieuwe ers zijn er in de 40 aandachtswijken? Wat zijn de onderwijskenmerken en achtergrondkenmerken van nieuwe ers? En hoe doet Nederland het in vergelijking met andere Europese landen? De ontwikkeling van de totale groep ers is ook in kaart gebracht, in het bijzonder de relatie met de arbeidsmarkt. De VSV-Atlas is een gedrukte uitgave en kan besteld worden via RMC-regio factsheets Per RMC-regio is een factsheet beschikbaar met de -cijfers voor het schooljaar De -cijfers voor nieuwe voortijdig schoolverlaters worden procentueel en absoluut weergegeven. Dit geldt ook voor -cijfers van gemeenten binnen de RMC-regio. De ontwikkeling ten opzichte van het referentiejaar van de convenanten, schooljaar , is in de factsheet opgenomen. De RMC-factsheet bevat cijfers over de onderwijs- en achtergrondkenmerken van de ers. Ook zijn er -cijfers te vinden van mbo-instellingen en de voortgezet onderwijsscholen binnen de RMC-regio. De RMC-regio factsheets zijn digitaal beschikbaar als PDF-bestand via bij RMC-regio. Mbo-factsheets Per mbo-onderwijsinstelling is een factsheet beschikbaar met de -cijfers voor het schooljaar De -cijfers voor nieuwe voortijdig schoolverlaters worden procentueel en absoluut weergegeven. De ontwikkeling ten opzichte van het referentiejaar van de convenanten, schooljaar , is ook in de factsheet opgenomen. De mbo-factsheets bevatten -cijfers naar leerweg, niveau, sector en achtergrondkenmerken. Ook laten ze zien hoeveel ers er per opleiding zijn. De mbo-factsheets zijn digitaal beschikbaar als PDF-bestand via bij MBO scholen. VSV-Verkenner Met de VSV-Verkenner kan gemakkelijk en snel via de landkaart ingezoomd worden op de -cijfers van schooljaar op landelijk-, regionaal-, gemeentelijk- en onderwijsinstellingniveau. Er wordt onderscheid gemaakt tussen -cijfers voor het voortgezet onderwijs, het mbo en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Het is mogelijk vergelijkingen te maken tussen regio s onderling of scholen binnen een RMC-regio. De VSV-Verkenner is beschikbaar via of via

3 Overzicht RMC-regio s in Nederland De VSV-Atlas bevat kaarten op landelijk en regionaal niveau. Bovenstaande kaart dient samen met de RMC-regiolijst als navigatiehulpmiddel bij het gebruik van de VSV-Atlas. Alle gemeenten in Nederland registreren (potentiele) voortijdige schoolverlaters ( ers) en zorgen ervoor dat ze via deze weg een geschikt onderwijs- of arbeidstraject als- nog een startkwalificatie halen. Dit is minimaal een diploma op vwo, havo of mbo 2 niveau. Een jongere is volledig leerplichtig tot en met het schooljaar waarin hij of zij 16 jaar wordt. Daarna geldt voor alle jongeren tot 18 jaar de kwalificatieplicht. Jongeren tot 18 jaar zonder startkwalificatie vallen onder de leerplichtwet. Dit is een gemeentelijke taak.18-plussers vallen onder de RMC wetgeving, een regionale, taak. Gemeenten participeren in één van de 39 RMC-regio s (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie). Elke RMC-regio heeft één contactgemeente. Deze gemeente coördineert de melding en registratie van voortijdige schoolverlaters door scholen. Op staat meer informatie over de RMC-regio s onder het koptje RMC-regio RMC-regio 1 Oost-Groningen Veendam 2 Noord-Groningen- Eemsmond 3 Centraal en Westelijk Groningen Contactgemeente Delfzijl Groningen 4 Friesland Noord Leeuwarden 5 Zuid-West Friesland Súdwest Fryslân 6 Friesland-Oost Smallingerland 7 Noord- en Midden Drenthe Assen 8 Zuid-Oost Drenthe Emmen 9 Zuid-West Drenthe Hoogeveen 10 IJssel-Vecht Zwolle 11 Stedendriehoek Apeldoorn 12 Twente Enschede 13 Achterhoek Doetinchem 14 Arnhem/Nijmegen Nijmegen 15 Rivierenland Tiel 16 Eem en Vallei Amersfoort 17 Noordwest-Veluwe Harderwijk 18 Flevoland Lelystad 19 Utrecht Utrecht 20 Gooi en Vechtstreek Hilversum 21 Agglomeratie Amsterdam Amsterdam 22 West-Friesland Hoorn 23 Kop van Noord-Holland Den Helder 24 Noord-Kennemerland Alkmaar 25 West-Kennemerland Haarlem 26 Zuid-Holland-Noord Leiden 27 Zuid-Holland-Oost Gouda 28 Haaglanden/Westland Den Haag 29 Rijnmond Rotterdam 30 Zuid-Holland-Zuid Dordrecht 31 Oosterschelde regio Goes 32 Walcheren Middelburg 33 Zeeuwsch-Vlaanderen Terneuzen 34 West-Brabant Breda 35 Midden-Brabant Tilburg 36 Noord-Oost-Brabant s-hertogenbosch 37 Zuidoost-Brabant Eindhoven 38 Gewest Limburg-Noord Venlo 39 Gewest Zuid-Limburg Heerlen

4 Voorwoord De VSV-Atlas is een jaarlijks terugkerend hulpmiddel dat onderwijsinstellingen, scholen en gemeenten een overzicht geeft van de behaalde resultaten op het gebied van voortijdig schoolverlaten. Waar is bijsturen nodig en waar liggen nog kansen? Hoe presteert mijn onderwijsinstelling, school of gemeente in vergelijking met de rest van Nederland? Op die vragen geeft deze Atlas een antwoord.* Onderwijs en wetenschap in Nederland zijn van hoog niveau, maar de ambitie van dit kabinet reikt verder: wij willen tot de top vijf van Nederland gaan horen. Dit kabinet hecht veel belang aan goed onderwijs om zo het beste uit kinderen en studenten te halen. Het bestrijden en voorkomen van schooluitval hoort vanzelfsprekend bij die ambitie. Minder schoolverlaters betekent meer goed opgeleide jonge mensen, die hun plek vinden in de samenleving en op de arbeidsmarkt. Mét een startkwalificatie verdubbelen jongeren hun kans op werk, en minder uitval vermindert ook maatschappelijke kosten. Zo worden voortijdig schoolverlaters vijf keer vaker verdacht van een misdrijf dan jongeren die wel een startkwalificatie hebben. We willen het aantal nieuwe schoolverlaters ( ers) terugdringen naar maximaal nieuwe ers in Deze doelstelling, geformuleerd door het vorige kabinet wordt voortgezet. Een forse ambitie, maar als het om de toekomst van de Nederlandse jeugd gaat, kan de lat niet hoog genoeg liggen. Nieuw convenant De aanpak van de afgelopen jaren is succesvol gebleken. Daarom heeft het ministerie van OCW in 2012 met gemeenten en onderwijsinstellingen in alle 39 RMC-regio s voor de periode 2012 tot en met 2015 opnieuw convenanten afgesloten om het aantal nieuwe schoolverlaters te verminderen. Op die manier kunnen gemeenten en onderwijsinstellingen een sleutelrol vervullen. De nieuwe doelstelling betekent dat in 2016 landelijk het gemiddelde uitvalpercentage maximaal 2% mag zijn. Op dit moment bedraagt de gemiddelde uitval 3%. Met name de uitval in het mbo moet nog substantieel dalen. Belangrijkste gegevens over De meest in het oog springende cijfers van deze Atlas zetten we voor u op een rij: Over het convenantjaar zijn leerlingen gestopt met hun opleiding zonder dat ze een startkwalificatie hebben gehaald. Ten opzichte van schooljaar is in het voortgezet onderwijs (vo) het aantal ers veel sterker gedaald dan in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), respectievelijk een daling van 41,1% en 19,8%. De meeste ers zijn afkomstig uit het mbo. Ten opzichte van is het -percentage in de aandachtswijken gedaald van 8,3% naar 6,9%. Een vijfde (20,6%) van de ers is verdacht geweest van een misdrijf. Voor niet- ers ligt dat percentage aanzienlijk lager (3,8%). Jongeren tussen de 15 en 23 jaar zonder startkwalificatie zijn vaker werkloos dan jongeren met een startkwalificatie. In 2011 was gemiddeld 14,6% van de jongeren zonder startkwalificatie werkloos tegen 7,7% van de jongeren met een startkwalificatie.

5 Tot slot Ik waardeer de inzet van alle betrokkenen en hoop dat deze de komende tijd wordt gecontinueerd, want het bestrijden van schooluitval vraagt om een lange adem. Ik wens u veel succes! Met vriendelijke groet, de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, dr. Jet Bussemaker * In aanvulling op deze Atlas is voor iedere RMC-regio en mbo-instelling afzonderlijk een analyse gemaakt. Deze kunt u downloaden op bij RMC-regio en MBO-scholen.

6 Inhoudsopgave 1. De cijfers Het nationaal perspectief De Europese doelstelling en een internationale vergelijking De RMC-regio s Vsv in de RMC-regio s Verdeling naar 18- en 18+ per regio Nieuwe ers naar niveau per RMC-regio De gemeenten Vsv in de gemeenten Gemeentegrootte Overzicht G4 en G De 40 aandachtswijken De onderwijsinstellingen Nieuwe ers op mbo-instellingen Nieuwe ers op vo-scholen Onderwijskenmerken nieuwe ers Onderwijsniveau en diplomakenmerken Nieuwe ers in het mbo Nieuwe ers in het vo Achtergrondkenmerken nieuwe ers Geslacht Leeftijd Etniciteit Samenhangende sociaal-economische kenmerken en apc-gebieden Thuissituatie Verdacht van een misdrijf De totale groep ers (15 tot 23 jaar) Ontwikkeling totale groep ers Arbeidsmarktpositie totale groep ers Jeugdwerkloosheid Bijlage 1 Doelstellingen, bronnen en berekeningswijze Bijlage 2 Totaaloverzicht vo-scholen Index Tabellen en figuren Index Afkortingen en begrippen

7

8 Convenantjaar Definitieve cijfers 5 Hoofdstuk 1 De cijfers Hoeveel nieuwe schoolverlaters zijn er in ? En wat is het Nederlandse resultaat in vergelijking met andere Europese landen? Deze vragen worden beantwoord in dit hoofdstuk. De cijfers worden opgesplitst naar RMC-regio 1, leeftijd, gemeente en onderwijsinstelling. In bijlage 1 wordt uitgelegd hoe de landelijke cijfers en de cijfers op regionaal, gemeentelijk en onderwijsniveau zijn berekend. Daarnaast wordt uiteengezet hoe de nieuwe meetsystematiek vanaf zal functioneren. 1.1 Het nationaal perspectief Nederland richt zich op het voorkómen van schooluitval. Kabinet Balkenende IV had als doel om het aantal nieuwe ers in 10 jaar terug te brengen van in 2002 tot in 2012 (gemeten over schooljaar ). Het kabinet Rutte-Verhagen heeft deze doelstelling aangescherpt naar maximaal nieuwe ers in 2016 (gemeten over schooljaar ). Het kabinet Rutte- Asscher zet deze doelstelling graag voort. Op landelijk niveau zijn er tussen 1 oktober 2010 en 1 oktober nieuwe ers bij gekomen. Dit cijfer is gebaseerd op een scherper beeld dan voorheen. 2 Het landelijke Nieuwe ers zijn leerlingen van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten. Een startkwalificatie is een havo of vwo diploma of minimaal een mbo-2 diploma. Het -percentage staat voor het aantal ers als percentage van het aantal onderwijsdeelnemers aan het begin van het schooljaar. percentage ers is in het schooljaar uitgekomen op 3,0%. In het vo kwam het percentage ers uit op 1,0% en in het mbo op 7,4%. Figuur 1: nationale doelstelling en realisatie absoluut aantal nieuwe ers Doelstelling Realisatie Tabel 1: nationale realisatie nieuwe ers in aantallen en percentages Realisatie ,5% 4,6% 4,0% 3,9% 3,6% 3,2% 3,0% 3,0% 2,0% 5 1 Regionaal Meld- en Coordinatiefunctie. 2 In het voortgezet speciaal onderwijs (vso) is het persoonsgebonden onderwijsnummer (BRON) ingevoerd. Hierdoor is bekend hoeveel leerlingen doorstromen uit het regulier voortgezet onderwijs naar het vso. Dit resulteert vanaf schooljaar in een correctie van ers. Er zijn geen correcties te maken voor eerdere jaren. Zodoende ontstaat er in een kleine breuk in de tijdreeks. Het verscherpen van de meetsystematiek is onderdeel van het -beleid. Deze correctie heeft geen invloed op het gegeven uit 2002 van voortijdig schoolverlaters, noch op de resultaten uit de convenanten. 3 Dit betreft het definitieve cijfer Dit is een doelstelling. 5 De 2% is gebaseerd op hetzelfde deelnemersaantal als in 2010/2011.

9 6 Definitieve cijfers Convenantjaar EU-15 Luxemburg Zweden Oostenrijk Nederland Denenmarken Finland Ierland Duitsland Frankrijk België Griekenland Verenigd Koninkrijk Italië 1.2 De Europese doelstelling en internationale vergelijking In Europees verband is afgesproken om het totale aantal jongeren van 18 tot 25 jaar dat geen onderwijs volgt en geen startkwalificatie heeft in de periode van 2000 tot 2020 te halveren (EU2020). In de EU-15 1 beschikte 15,5% van de 18- tot 25-jarigen in 2010 niet over een startkwalificatie. Dit is gedaald tot 14,7% in In 2000 was dat nog 19,3%. In Nederland ligt dit percentage lager dan in de EU-15. Het percentage daalde van 15,4% in 2000 naar 10,1% in 2010 en 9,1% in Het Nederlandse streefniveau voor 2020 bedraagt 8%. Figuur 2: de ontwikkeling van het percentage van de totale groep ers in EU-15, 2000, 2010 en Bron: Eurostat In vergelijking met andere Europese landen volgen relatief veel jongeren in Nederland een opleiding. Gemiddeld verlaten in Nederland minder jongeren het onderwijs zonder startkwalificatie dan in de rest van de Europese Unie. Van de Nederlandse jongeren tussen de 15 en 24 jaar gaat 69% naar school in Het gemiddelde van de EU-15 is 62%. 1.3 De RMC-regio s In de convenanten Aanval op Schooluitval is met alle 39 RMC-regio s afgesproken om het aantal nieuwe ers in de schooljaren tot en met (inclusief verlengingsjaar ) te verminderen met 40% ten opzichte van het peiljaar De uitval moet jaarlijks cumulatief met 10% verminderen. Dat betekent 10% in het schooljaar , 20% in het schooljaar oplopend naar 30% in het schooljaar en 40% in het schooljaar Vsv in de RMC-regio s De reductie van ers verschilt sterk per RMC-regio. In deze paragraaf worden de regio s met elkaar vergeleken. Meer informatie over de onderwijs- en achtergrondkenmerken van afzonderlijke RMC-regio s is te vinden op onder het kopje RMC-regio. Er zijn geen regio s die de convenantdoelstelling van van 40% reductie hebben gehaald; In 17 regio s (43%) is de daling van het aantal ers minder dan 20% ten opzichte van In 5 regio s (13%) is de daling in minder dan 10%; 6 regio s (15%) hebben een reductie tussen de 25% en 30% behaald; Het -percentage ligt het hoogst in de regio s Rijnmond (4,8%), Agglomeratie Amsterdam en regio Haaglanden/ Westland (4,3%), Flevoland (4,1%) en Gewest Zuid-Limburg (4,0%); De regio s Rijnmond, Agglomeratie Amsterdam en Haaglanden/Westland hebben absoluut gezien het hoogste aantal ers; Noord-Groningen en Eemsmond, Noordoost-Brabant, Zuid-West-Friesland en IJssel-Vecht hebben procentueel de minste uitval (2,5%). Portugal Spanje 0% 10% 20% 30% 40% 50% 1 De landen in de Europese Unie in Om een goede vergelijking te maken tussen 2000 en , is ook voor de situatie de EU-15 als referentie gebruikt.

10 Convenantjaar Definitieve cijfers 7 Figuur 3: RMC-regio s, ontwikkeling nieuwe ers in ten opzichte van Figuur 4: RMC-regio s, percentage nieuwe ers in Reductie > 30 % % % < 20 % Figuur 5: RMC-regio s, aantal ers in VSV percentage < 2,6 % 2,6 % - 3,1 % 3,1 % - 3,6 % > 3,6 % VSV aantal per RMC-regio minder dan of meer

11 8 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 2: RMC-regio s, ontwikkeling nieuwe ers in ten opzichte van RMC-regio ontwikkeling t.o.v Noord-Groningen-Eemsmond , ,5-33,3 22 West-Friesland , ,0-33,1 23 Kop van Noord-Holland , ,2-31,3 24 Noord-Kennemerland , ,2-30,8 36 Noord-Oost-Brabant , ,5-30,8 21 Agglomeratie Amsterdam , ,3-30,1 31 Oosterschelde regio , ,8-29,3 26 Zuid-Holland-Noord , ,9-28,4 32 Walcheren , ,5-25,7 4 Friesland Noord , ,1-25,7 30 Zuid-Holland-Zuid , ,2-25,5 35 Midden-Brabant , ,7-25,1 27 Zuid-Holland-Oost , ,9-24,7 8 Zuid-Oost Drenthe , ,0-24,7 34 West-Brabant , ,2-24,5 20 Gooi en Vechtstreek , ,4-23,7 5 Zuid-West Friesland , ,5-22,1 39 Gewest Zuid-Limburg , ,0-22,0 28 Haaglanden/Westland , ,3-21,3 25 West-Kennemerland , ,8-21,0 16 Eem en Vallei , ,1-20,9 6 Friesland-Oost , ,8-20,0 11 Stedendriehoek , ,3-18,5 29 Rijnmond , ,8-18,5 38 Gewest Limburg-Noord , ,0-17,9 33 Zeeuwsch-Vlaanderen , ,3-17,6 10 IJssel-Vecht , ,5-16,7 17 Noordwest-Veluwe , ,8-16,6 15 Rivierenland , ,9-14,4 19 Utrecht , ,8-14,3 13 Achterhoek , ,9-13,0 12 Twente , ,0-12,1 14 Arnhem/Nijmegen , ,4-10,4 37 Zuidoost-Brabant , ,4-10,4 18 Flevoland , ,1-9,2 9 Zuid-West Drenthe , ,7-8,8 1 Oost-Groningen , ,9-5,1 3 Centraal en Westelijk Groningen , ,5-4,9 7 Noord- en Midden Drenthe , ,9 1,5

12 Convenantjaar Definitieve cijfers 9 2% Noord-Oost-Brabant Zuid-West Friesland Noord-Groningen-Eemsmond IJssel-vecht Zuid-West Drenthe Friesland-Oost Oosterschelde regio Noord- en Midden Drenthe Noordwest-Veluwe Rivierenland Zuid-Holland-Oost Achterhoek Gewest Limburg-Noord Zuid-Holland-Noord Twente Zuid-Oost Drenthe 3% Friesland Noord West-Friesland Eem en Vallei Zuid-Holland-Zuid 5% 0% -5% Stedendriehoek Zuidoost-Brabant -10% -15% -20% West-Brabant -25% -30% Noord-Kennemerland Kop van Noord-Holland -35% -40% Procentuele ontwikkeling Zeeuwsch-Vlaanderen Gooi en Vechtstreek Centraal en Westelijk Groningen Arnhem/Nijmegen Walcheren Utrecht West-Kennemerland Midden-Brabant Oost-Groningen Gewest Zuid-Limburg 4% Flevoland Agglomeratie Amsterdam Haaglanden/Westland Toelichting figuur 6 Rijnmond % 5% Figuur 6 1 : de ontwikkeling, het -percentage en absolute aantal ers per RMC regio in De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe ers in de RMC-regio weer. Per RMC-regio worden voor het schooljaar drie relevante dimensies getoond: de ontwikkeling ten opzichte van , het -percentage en het absolute aantal nieuwe ers in ten opzichte van De grootte van de cirkel geeft het aantal ers weer. Dus hoe groter de cirkel, hoe groter de groep nieuwe ers. De horizontale positie van elke cirkel geeft de procentuele ontwikkeling weer van het aantal nieuwe ers in het schooljaar ten opzichte van het schooljaar Regio s rechts van de as hebben het aantal ers met meer dan 25% teruggedrongen. Regio s links van de as hebben een kleinere afname. De verticale positie van elke cirkel geeft het -percentage weer. Het middelpunt van de grafiek ligt bij het gemiddelde van de regio s. Regio s onder de as hebben een hoger percentage ers ten opzichte van het gemiddelde percentage. Regio s boven de horizontale as hebben een lager percentage ers dan het gemiddelde percentage. Er is t.o.v een -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v een -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v geen -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v geen -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor RMC-regio s. 1 In de afgesloten vierjarige convenanten met regio s, scholen en instellingen is de reductiedoelstelling voor het jaar gelijk aan 40%. In deze grafiek wordt de grens tussen groen en rood gelegd bij -25%. Zo zijn de goede resultaten van de koplopers met een reductie van 25% of meer beter zichtbaar.

13 10 Definitieve cijfers Convenantjaar Verdeling naar 18- en 18+ naar RMC-regio Totdat ze een startkwalificatie hebben behaald, zijn jongeren tot 18 jaar kwalificatieplichtig. De gemeente moet hierop toezien. Het -percentage onder jongeren tot 18 jaar loopt uiteen van 0,6% in Noord-Groningen Eemsmond en Zuid- West Drenthe tot 1,9% in Gewest Zuid-Limburg. Jongeren vanaf 18 jaar vallen onder de RMC-regelgeving. De uitvalpercentages onder jongeren van 18 en ouder lopen uiteen van 5,9% in Noord-Oost-Brabant tot 10,9% in Rijnmond. Tabel 3: nieuwe ers naar 18- en 18+ in RMC-regio aantal 18- ers % 18- ers binnen populatie aantal 18+ ers % 18+ ers binnen populatie 1 Oost-Groningen 88 1, ,0 2 Noord-Groningen-Eemsmond 36 0, ,1 3 Centraal en Westelijk Groningen 157 1, ,1 4 Friesland Noord 139 1, ,9 5 Zuid-West Friesland 47 0, ,2 6 Friesland-Oost 128 0, ,6 7 Noord- en Midden Drenthe 101 0, ,1 8 Zuid-Oost Drenthe 89 0, ,0 9 Zuid-West Drenthe 42 0, ,8 10 IJssel-Vecht 193 0, ,1 11 Stedendriehoek 242 1, ,7 12 Twente 372 1, ,8 13 Achterhoek 216 1, ,3 14 Arnhem/Nijmegen 339 0, ,6 15 Rivierenland 136 0, ,3 16 Eem en Vallei 417 1, ,6 17 Noordwest-Veluwe 111 0, ,9 18 Flevoland 339 1, ,3 19 Utrecht 568 1, ,4 20 Gooi en Vechtstreek 193 1, ,6 21 Agglomeratie Amsterdam , ,6 22 West-Friesland 154 1, ,6 23 Kop van Noord-Holland 107 1, ,5 24 Noord-Kennemerland 180 1, ,7 25 West-Kennemerland 301 1, ,2 26 Zuid-Holland-Noord 218 1, ,1 27 Zuid-Holland-Oost 192 0, ,4 28 Haaglanden/Westland 792 1, ,1 29 Rijnmond , ,9 30 Zuid-Holland-Zuid 310 1, ,7 31 Oosterschelde regio 108 1, ,5 32 Walcheren 71 1, ,5 33 Zeeuwsch-Vlaanderen 68 1, ,9 34 West-Brabant 420 1, ,8 35 Midden-Brabant 254 1, ,8 36 Noord-Oost-Brabant 315 0, ,9 37 Zuidoost-Brabant 559 1, ,5 38 Gewest Limburg-Noord 334 1, ,4 39 Gewest Zuid-Limburg 540 1, ,3

14 Convenantjaar Definitieve cijfers 11 Tabel 4: RMC-regio s, nieuwe ers naar niveau in RMC-regio onderbouw vo 1 bovenbouw vmbo 2 1 Onder onderbouw vo wordt de onderbouw van het vmbo, havo en vwo verstaan. 2 De bovenbouw van het vmbo bestaat uit leerjaar 3 en 4. 3 De bovenbouw van het havo/vwo bestaat uit leerjaar 3, 4, 5 en 6. bovenbouw havo/vwo 3 mbo 1 mbo 2 mbo 3/4 1 Oost-Groningen 1,5 4,0 0,8 42,2 14,3 3,0 2 Noord-Groningen-Eemsmond 0,6 1,4 0,3 28,2 8,9 3,5 3 Centraal en Westelijk Groningen 0,7 2,3 0,9 36,4 14,8 4,7 4 Friesland Noord 1,1 1,5 0,8 33,5 13,7 4,0 5 Zuid-West Friesland 0,6 1,2 0,6 32,5 11,6 3,8 6 Friesland-Oost 1,6 1,1 0,6 36,5 10,2 3,6 7 Noord- en Midden Drenthe 0,9 2,4 0,8 39,6 11,9 4,1 8 Zuid-Oost Drenthe 0,6 1,3 1,1 34,2 14,1 3,7 9 Zuid-West Drenthe 0,5 1,2 0,6 44,9 12,0 4,2 10 IJssel-Vecht 0,6 1,2 0,7 39,4 12,6 3,6 11 Stedendriehoek 1,2 2,0 0,6 41,8 14,8 5,0 12 Twente 1,3 2,2 0,5 33,8 13,3 3,7 13 Achterhoek 1,5 2,2 0,6 36,4 11,9 3,7 14 Arnhem/Nijmegen 0,7 2,5 0,9 40,1 16,3 5,8 15 Rivierenland 0,5 2,2 0,8 38,8 13,6 4,2 16 Eem en Vallei 0,8 2,6 1,0 42,1 14,7 4,9 17 Noordwest-Veluwe 1,1 1,6 0,6 38,0 12,5 4,6 18 Flevoland 1,7 2,4 1,0 40,9 16,8 5,8 19 Utrecht 0,9 3,5 1,1 44,9 16,4 6,9 20 Gooi en Vechtstreek 0,6 3,8 2,0 30,7 17,8 6,3 21 Agglomeratie Amsterdam 1,2 4,2 1,3 36,5 17,3 6,7 22 West-Friesland 0,9 2,5 0,8 42,2 9,8 3,9 23 Kop van Noord-Holland 1,0 2,2 1,1 44,3 11,8 3,8 24 Noord-Kennemerland 0,9 2,7 0,9 36,8 13,1 4,8 25 West-Kennemerland 1,0 4,4 1,3 34,6 17,8 5,8 26 Zuid-Holland-Noord 0,7 2,5 1,0 37,9 14,4 5,4 27 Zuid-Holland-Oost 0,5 2,4 0,6 42,9 15,3 5,2 28 Haaglanden/Westland 1,1 3,9 1,0 41,2 18,7 6,8 29 Rijnmond 0,9 3,4 0,9 42,0 18,9 6,5 30 Zuid-Holland-Zuid 0,5 2,8 1,0 35,9 14,1 4,3 31 Oosterschelde regio 0,6 2,1 1,0 26,9 12,1 4,1 32 Walcheren 0,7 2,1 0,7 39,3 17,6 5,6 33 Zeeuwsch-Vlaanderen 0,9 2,6 0,7 46,7 16,2 4,2 34 West-Brabant 0,7 2,6 0,9 39,8 14,8 4,9 35 Midden-Brabant 1,3 3,0 0,9 42,8 16,3 5,1 36 Noord-Oost-Brabant 0,7 2,1 0,5 43,8 11,8 3,5 37 Zuidoost-Brabant 0,7 4,2 0,9 40,1 15,1 5,1 38 Gewest Limburg-Noord 1,6 3,1 0,7 33,8 13,2 3,8 39 Gewest Zuid-Limburg 1,7 4,4 0,8 41,9 18,2 5,0

15 12 Definitieve cijfers Convenantjaar Gemeenten, realisatie reductie nieuwe 'ers in t.o.v Figuur 7: gemeenten, realisatie reductie nieuwe ers in ten opzichte van !"#""$%"$&'(")*"$%+,"'$-"./"'0102")1'-$' Figuur 8: gemeenten, percentage nieuwe ers in Reductie 30 % of meer 25 % - 30 % 20 % - 25 % minder dan 20 % Gemeenten, absoluut aantal nieuwe 'ers in !"#$%&'&()*+&(#,-.#/#012##%&34#56789:9:;<: Figuur 9: gemeenten, absoluut aantal nieuwe ers in VSV - percentage minder dan 2 % 2-3% 3-4% meer dan 4 %!"#$%&'&()*+&(#,-.#/#012##%&34#56789:9:;<: VSV-aantal per gemeente minder dan of meer!"#$%&'&()*+&(#,-.#/#012##%&34#56789:9:;<:

16 Convenantjaar Definitieve cijfers Nieuwe ers naar niveau per RMC-regio Vanaf schooljaar wordt voor het toekennen van prestatiesubsidies aan vo-scholen en mbo-instellingen gekeken naar het percentage nieuwe ers van een school of instelling. Het gaat dan om het aantal nieuwe ers ten opzichte van het aantal deelnemers tussen de 12 en 23 jaar. Deze procentuele -norm doet meer recht aan onderwijsinstellingen die krimpen of groeien. Ook beloont het instellingen die in het verleden goed presteerden en dit vasthouden. Om recht te doen aan verschillen tussen sectoren en opleidingsniveaus zijn er in het nieuwe convenant verschillende normen voor het voortgezet- en middelbaar onderwijs. In totaal zijn er zes verschillende categorieën ingesteld. Om alvast een beeld te geven hoe de RMC-regio s ervoor staan met betrekking tot de zes nieuwe categorieën, zijn in tabel 4 de definitieve cijfers van schooljaar opgenomen. Een vergelijking met de streefnormen is pas mogelijk na de introductie van de nieuwe meetsystematiek. 1.4 De gemeenten In deze paragraaf wordt ingegaan op de 32 grootste gemeenten (G32) 1, de vier grootste gemeenten (G4) en de 40 aandachtswijken. Met de VSV-Verkenner is het mogelijk om voor elke gemeente het aantal nieuwe ers te vinden en dit te vergelijken met de landelijke cijfers. De VSV-Verkenner is te vinden op Vsv in de gemeenten 29% van de gemeenten (120 gemeenten) heeft een reductie van 30% of meer behaald ten opzichte van het jaar ten opzichte van het jaar , 13% (54 gemeenten) heeft een reductie van 40 % of meer laten zien; 14% van de gemeenten (57 gemeenten) heeft een reductie tussen de 25 en 30% behaald; 12% van de gemeenten (51 gemeenten) laten een stijging in het percentage ers zien; Van de 32 grootste gemeenten (G32) hebben gemeente Alkmaar, Zaanstad en Schiedam een reductie behaald van meer dan 30%. Tien gemeenten hebben een reductie tussen de 25 en 30% behaald. Groningen en Almelo laten een stijging van het aantal ers zien Gemeentegrootte Ongeveer 10% van het totaal aantal deelnemers woont in de G4. 17% van de ers komt uit de G4. Het -percentage is hier bovengemiddeld (5,6%); 71% van de deelnemers woont in gemeenten kleiner dan inwoners. Hier komt 61% van de ers vandaan. Dit is hetzelfde als het landelijk gemiddelde Overzicht G4 en G32 Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn de vier grootste gemeenten van Nederland (G4). Zij hebben te maken met specifieke problematiek op het gebied van. Binnen deze gemeenten verschilt het percentage nieuwe ers per postcodegebied. In de figuren 11, 12, 13 en 14 is het percentage in de verschillende postcodegebieden zichtbaar gemaakt. Postcodegebieden die liggen in één van de 40 aandachtswijken zijn gearceerd en benoemd. Figuur 10: nieuwe ers naar gemeentegrootte in % < inwoners inwoners G4 Het percentage nieuwe ers ligt in de 4 grootste gemeenten hoger dan het landelijke gemiddelde; Amsterdam en Den Haag laten binnen de G4 de grootste daling zien. Het aantal nieuwe ers is in Rotterdam en Utrecht is met minder dan 20% gedaald ten opzichte van ; 23% van de deelnemers woont in de G32, terwijl 28% van alle ers uit de G32 komt. 22% 61% 1 De G32 bestaat uit 27 middelgrote gemeenten (G27). In 2009 is de G27 uitgebreid met Almere, Apeldoorn, Ede, Haarlemmermeer en Zoetermeer tot de G32. In 2011 is Delft hier bijgekomen waardoor de G32 uit 33 gemeenten bestaat.

17 14 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 5: gemeenten, ontwikkeling nieuwe ers in ten opzichte van Gemeente ontwikkeling t.o.v G4 Amsterdam , ,3-33,9 s-gravenhage , ,3-21,3 Rotterdam , ,4-13,2 Utrecht , ,1-7,9 G32 Alkmaar , ,2-31,6 Zaanstad , ,6-30,8 Schiedam , ,2-30,7 Emmen , ,1-28,8 Leiden , ,7-28,5 s-hertogenbosch , ,8-25,8 Haarlem , ,4-24,2 Venlo , ,0-23,6 Apeldoorn , ,4-22,8 Zoetermeer , ,9-22,4 Tilburg , ,4-22,4 Delft , ,3-22,3 Nijmegen , ,1-22,2 Heerlen , ,3-22,1 Dordrecht , ,7-20,2 Leeuwarden , ,3-19,9 Breda , ,9-19,4 Sittard-Geleen , ,0-19,3 Deventer , ,0-18,7 Hengelo , ,0-18,2 Haarlemmermeer , ,5-17,7 Amersfoort , ,4-17,6 Maastricht , ,4-16,5 Ede , ,1-15,6 Helmond , ,3-14,3 Arnhem , ,0-11,5 Eindhoven , ,8-9,6 Almere , ,4-9,0 Zwolle , ,9-8,3 Enschede , ,6-7,0 Lelystad , ,8-6,6 Groningen , ,7 0,6 Almelo , ,7 2,2 Naar gemeentegrootte minder dan inwoners , ,5-21, tot inwoners , ,8-21, tot inwoners , ,7-20, tot inwoners , ,0-18,3 meer dan inwoners (G4) , ,6-22,0

18 Convenantjaar Definitieve cijfers De 40 aandachtswijken In 2007 heeft het kabinet Balkende IV 40 wijken in 18 verschillende gemeenten aangewezen als aan dachts wijken. 1 De wijken zijn benoemd op basis van 18 sociaal economische kenmerken. Het -percentage is daarin niet meegenomen. In tabel 6 is te zien wat de -cijfers en ontwikkelingen zijn in de 40 aandachtswijken. Het percentage varieert tussen de 3,7% en 9,8% en ligt daarmee in alle aandachtswijken hoger dan het landelijk gemiddelde (3,0%); 18 wijken hebben een reductie van 30% of meer behaald. 2 wijken hebben zelfs een reductie van meer dan 50% gehaald. 6 wijken laten een toename zien; 4% van de deelnemers woont in een aandachtswijk, terwijl bijna 10% van alle ers uit een aandachtswijk komt; Het aantal deelnemers uit de aandachtswijken is gemiddeld met 5,5% afgenomen ten opzichte van Figuur 11: gemeente Amsterdam, percentage nieuwe ers per postcodegebied in Figuur 13: gemeente Den Haag, percentage nieuwe ers per postcodegebied in Amsterdam Noord Nieuw West Bos en Lommer Amsterdam Oost Stationsbuurt Transvaal Schilderswijk Bijlmer Den Haag Z-West Aandachtswijken!"#$"%&&'(&)&*+ minder dan 5 % 5-7 % 7-9 % meer dan 9 % Figuur 12: gemeente Rotterdam, percentage nieuwe ers per postcodegebied in Aandachtswijken minder dan 5 % 7-9 %!"#$"%&&'(&)&*+ 5-7 % meer dan 9 % Aandachtswijken minder dan 5 % 7-9 % Figuur 14: gemeente!"#$"%&&'(&)&*+ Utrecht, percentage 5-7 nieuwe % ers per meer postcodegebied dan 9 % in Overvecht Overschie Bergpolder Rotterdam Noord Zuilen Oost Ondiep Rotterdam West Oud Zuid Kanalen - eiland Vreewijk Zuidelijke Tuinsteden Zuidelijke Tuinsteden Aandachtswijken minder dan 5 % 7-9 % Aandachtswijken minder dan 5 % 7-9 %!"#$"%&&'(&)&*+ 5-7 % Krachtwijken minder dan 5 % 1 De wijken staan ook bekend als Krachtwijken!"#$"%&&'(&)&*+ of Prachtwijken. 5-7 % meer dan 9 % 7-9 % meer dan 9 %!"#$"%&&'(&)&*+ 5-7 % Krachtwijken minder dan 5 %!"#$"%&&'(&)&*+ 5-7 % meer dan 9 % 7-9 % meer dan 9 %

19 16 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 6: Aandachtswijken, een overzicht van de nieuwe ers in Gemeente Wijk ontwikkeling t.o.v Totaal , ,9-20,9 Alkmaar Overdie , ,5-17,3 Amersfoort De Kruiskamp , ,9-48,0 Amsterdam Bijlmer , ,9-23,6 Amsterdam Oost , ,1-39,1 Bos en Lommer , ,0-38,9 Nieuw West , ,8-33,5 Amsterdam Noord , ,8-25,5 Arnhem Malburgen/Immerloo , ,8-33,0 Het Arnhemse Broek , ,2 10,2 Presikhaaf , ,7-24,1 Klarendal , ,3 2,8 Deventer Rivierenwijk , ,7-54,9 Dordrecht WielwijkCrabbehof , ,0-28,2 Eindhoven Bennekel , ,8 8,6 Doornakkers , ,6-43,8 Woensel West , ,4-45,0 Enschede Velve-Lindehof , ,7-57,7 Groningen De Hoogte , ,0-30,8 Korrewegwijk , ,4-48,6 Heerlen Meezenbroek , ,1-17,6 Leeuwarden Heechterp/Schieringen , ,6-37,0 Maastricht Maastricht Noordoost , ,8-14,9 Nijmegen Hatert , ,0-7,7 Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden , ,2-12,8 Vreewijk , ,1-11,8 Oud Zuid , ,1-1,8 Overschie , ,3 30,3 Bergpolder , ,8 16,7 Rotterdam Noord , ,6-5,7 Rotterdam West , ,9-14,2 s-gravenhage Transvaal , ,5-12,3 Den Haag Z-West , ,1-24,8 Schilderswijk , ,4-16,2 Stationsbuurt , ,8-39,5 Schiedam Nieuwland , ,6-38,6 Utrecht Zuilen Oost , ,4-31,4 Overvecht , ,2-11,5 Ondiep , ,5-36,4 Kanaleneiland , ,6 1,8 Zaanstad Poelenburg , ,1-47,2

20 Convenantjaar Definitieve cijfers De onderwijsinstellingen In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de resultaten van mbo-instellingen 1 en vo-scholen. Er zijn grote verschillen zichtbaar in de resultaten van de verschillende scholen. Regionale sociaal-economische factoren kunnen invloed hebben op het aantal nieuwe ers van een mbo-instelling of voschool. Hierbij valt te denken aan het aandeel huishoudens met uitkeringen, lage inkomens en het percentage niet-westerse allochtonen in een regio. Ook het onderwijsniveau speelt een rol. Bij onderwijsinstellingen die een groter percentage leerlingen op niveau 1 en 2 van het mbo hebben dan andere onderwijsinstellingen, is het risico op uitval hoger. De uitval in het mbo (gemiddeld 7,4%) is hoger dan in het voortgezet onderwijs (gemiddeld 1,4%). Daarom wordt er in deze paragraaf uitgebreider ingegaan op de uitval in het mbo. Figuur 15: totaal van mbo-instellingen naar procentuele -ontwikkeling in ten opzichte van <-30% 17% 24% 4% -25 tot -30% -20 tot -25% Nieuwe ers op mbo-instellingen 17% van de mbo-instellingen heeft een reductie van 30% of meer behaald; 24% van de mbo-instellingen heeft een toename van het aantal nieuwe ers; 4% van de mbo-instellingen laat een daling van 25 tot 30% zien; 74% van het aantal nieuwe ers stroomt uit op het mbo (zie figuur 18). In het peiljaar kwam 69% van het totale aantal nieuwe ers uit het mbo. Tabel 7 bevat een overzicht van de -cijfers van alle mboinstellingen in schooljaar en hun procentuele ontwikkeling ten opzichte van De laatste kolom laat het verschil zien tussen de voorlopige en definitieve cijfers van het schooljaar De verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers zijn voor de meeste instellingen klein. Een beperkt aantal mbo-instellingen laat echter na accountantscontrole bijstellingen van meer dan 50 of zelfs 100 ers zien. De meeste bijstellingen zijn in opwaartse richting. Tabel 8 laat zien dat het aandeel ers op mbo 1 niveau relatief het hoogste is; De uitval op mbo 4 niveau is relatief het laagst. Het loopt op de ROC s uiteen van 1,1% tot 7,6%. 14% 0 tot -20% > 0% Op bij mbo-instellingen is meer informatie beschikbaar per mbo-instelling. Dit gaat onder andere over het leerniveau, de onderwijssoort en de achtergrondkenmerken van ers. 41% Figuur 16: totaal van vo-scholen naar procentuele -ontwikkeling in ten opzichte van % 21% 43% -25 tot -30% -20 tot -25% Nieuwe ers op vo-scholen Figuur 16 geeft de -ontwikkeling weer van ten opzichte van Bijlage 2 bevat een overzicht van de -cijfers van alle scholen in het voortgezet onderwijs. 43% van de scholen laat een daling van 30% of meer zien; 6% van de scholen heeft een daling tussen de 25 en 30%; 21% van het aantal scholen heeft een toename van het aantal ers. 0 tot -20% 24% > 0% 7% 6% 1 Onder mbo-instellingen worden ROC s, AOC s en vakinstellingen verstaan.

21 18 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 7: totaal overzicht -cijfers mbo-instellingen 1 ROC s ROC Menso Alting ROC Gilde Opleidingen Regio College Hoofdvesting in RMC-regio Centraal en Westelijk Groningen Gewest Limburg- Noord Agglomeratie Amsterdam t.o.v reductie %- ontwikke- ling t.o.v t.o.v. voorlopig , , , , , , , , ,9 17 Koning Willem I College Noord-Oost-Brabant , , ,8 10 ROC Drenthe College Zuid-Oost Drenthe , , ,6 14 ROC Friesland College Friesland Noord , , ,6 44 ROC West-Brabant West-Brabant , , ,1 56 ROC Horizon College Noord-Kennemerland , , ,1 46 ROC de Leijgraaf Noord-Oost-Brabant , , ,7 18 ROC Arcus College Gewest Zuid-Limburg , , ,0 52 ROC van Amsterdam Agglomeratie Amsterdam , , ,9 154 ROC A12 Eem en Vallei , , ,7 16 ROC Midden Nederland Utrecht , , ,4 7 ROC Albeda College Rijnmond , , ,2 82 ROC Leiden Zuid-Holland-Noord , , ,1 17 ROC Mondriaan Haaglanden/Westland , , ,8 100 ROC Amarantis Agglomeratie Amsterdam , , ,4 38 ROC Nova College West-Kennemerland , , ,6 34 ROC Leeuwenborgh Gewest Zuid-Limburg , , ,4 13 ROC Friese Poort Friesland Noord , , ,5 14 SG De Rooi Pannen Midden-Brabant , , ,0-3 ROC Da Vinci College Zuid-Holland-Zuid , , ,0 33 Noorderpoort Centraal en Westelijk Groningen , , ,5 64 ROC Eindhoven Zuidoost-Brabant , , ,2 73 ROC Nijmegen eo Arnhem/Nijmegen , , ,3 8 ROC van Twente Twente , , ,6 115 Scalda Zeeuwsch-Vlaanderen , , ,5-91 ROC Tilburg Midden-Brabant , , ,5 33 ROC Ter AA Zuidoost-Brabant , , ,4-44 ID College Zuid-Holland-Oost , , ,7 26 Hoornbeeck College Eem en Vallei , , ,8-31 Deltion College IJssel-Vecht , , ,0 30 ROC AVENTUS Stedendriehoek , , ,2 7 ROC Graafschap College Achterhoek , , ,8 27 Landstede IJssel-Vecht , , ,3 7 1 In deze tabel zijn mbo-instellingen met minder dan 70 deelnemers tot 23 jaar in buiten beschouwing gelaten.

22 Convenantjaar Definitieve cijfers 19 ROC s Hoofdvesting in RMC-regio t.o.v reductie %- ontwikke- ling t.o.v t.o.v. voorlopig Zadkine Rijnmond , , ,3 117 Rijn IJssel Arnhem/Nijmegen , ,4-2 -0,2 32 ROC Rivor Rivierenland , ,5 2 1,3 13 ROC Kop v Noord-Holland ROC Alfa-college Kop van Noord- Holland Centraal en Westelijk Groningen , ,7 15 8, , ,1 53 9,2 66 ROC Flevoland Flevoland , , ,0 61 Clusius College Noord-Kennemerland , , ,8 0 Edudelta Onderwijsgroep Oosterschelde regio , , ,8-1 AOC's AOC Oost Achterhoek , , ,6 7 AOC Friesland Friesland Noord , , ,5 0 Lentiz Rijnmond , , ,5 1 AOC West Brabant West-Brabant , , ,5 0 AOC De Groene Welle IJssel-Vecht , , ,9 1 AOC Groenhorst Eem en Vallei , ,2 2 1,2-1 AOC Terra Centraal en Westelijk Groningen , ,5 3 2,7-4 CITAVERDE College Gewest Limburg- Noord , , ,6 10 Wellantcollege Utrecht , , ,0-14 Helicon Opleidingen Arnhem/Nijmegen , , ,5-3 Vakinstellingen Hout en Meubileringscoll Rijnmond , , ,1 2 Leidse Instr Makers Sch Zuid-Holland-Noord , , ,3 1 STC Rijnmond , , ,7 2 C I B A P IJssel-Vecht , , ,1 0 Grafisch Lyceum R'dam Rijnmond , , ,0 2 Nimeto SGM v Mbo Kmbo SintLucas - De Eindhovense sch Utrecht , ,7 3 5,9 0 Zuidoost-Brabant , ,4 8 9,6-1 Grafisch Lyceum Utrecht Utrecht , , ,9 1 Mediacollege Amsterdam Ma Agglomeratie Amsterdam , , ,3-6 SVO Opleidingen Utrecht , , ,8 3 Berechja College Flevoland , ,2 2 66,7 5 SOMA College Noordwest-Veluwe , , ,4 1

23 20 Definitieve cijfers Convenantjaar Toelichting figuur 17 Per mbo-instelling worden voor het schooljaar drie relevante dimensies getoond: het absolute aantal nieuwe ers, het -percentage en de procentuele ontwikkeling van het absoluut aantal ers t.o.v. schooljaar De grootte van de cirkel geeft het aantal ers aan; dus hoe groter de cirkel, hoe groter de groep nieuwe ers. De horizontale positie van elke cirkel geeft de procentuele ontwikkeling weer van het aantal nieuwe ers in schooljaar ten opzichte van Mbo-instellingen rechts van de as hebben het aantal ers met 25% of meer teruggedrongen. Mbo-instellingen links van de as hebben een lagere afname dan 25% en een aantal mbo-instellingen links van de 0%-lijn laat een toename van het aantal ers zien. De verticale positie van elke cirkel geeft het -percentage weer. Het middelpunt van de grafiek ligt bij het gemiddelde van de mbo-instellingen. Mboinstellingen onder de as hebben een hoger dan gemiddeld percentage ers. Mbo-instellingen boven de horizontale as hebben een lager dan gemiddeld percentage ers. De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe -ers van de mbo-instelling weer. Er is t.o.v een -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor mbo-instellingen. Er is t.o.v een -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor mbo-instellingen. Er is t.o.v geen -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor mbo-instellingen. Er is t.o.v geen -afname van 25% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor mbo-instellingen.

24 Convenantjaar Definitieve cijfers 21 Figuur 17 1 : de relatieve ontwikkeling, het -percentage en het absolute aantal nieuwe ers per mbo-instelling in ten opzichte van % Leidse Instr Makers Sch 2% ROC Menso Alting 3% SintLucas - De Eindhovense sch Hoornbeeck College C I B A P Hout en Meubileringscoll 4% Nimeto SGM v Mbo Kmbo Grafisch Lyceum R'dam SG De Rooi Pannen Clusius College Grafisch Lyceum Utrecht AOC De Groene Welle AOC West Brabant 5% AOC Oost ROC Friese Poort ROC Gilde Opleidingen AOC Terra ROC Graafschap College ROC de Leijgraaf 6% Helicon Opleidingen Mediacollege Amsterdam Ma ROC Alfa-college Koning Willem I College Landstede Deltion College ROC van Twente AOC Friesland AOC Groenhorst ROC Friesland College 7% ROC A12 ROC Drenthe College CITAVERDE College 50% 40% 30% Procentuele ontwikkeling 20% ROC Kop v Noord-Holland Noorderpoort Edudelta Onderwijsgroep Lentiz ROC Westerschelde-ROC Zeeland STC ROC Horizon College 8% ROC AVENTUS 10% 0% -10% -20% -30% -40% -50% ROC Eindhoven ID College ROC Ter AA ROC Leeuwenborgh ROC Nijmegen eo ROC West-Brabant 9% ROC Da Vinci College Regio College Rijn IJssel ROC Leiden ROC Arcus College ROC Rivor ROC Nova College -60% ROC Amarantis 10% Wellantcollege ROC Midden Nederland ROC Mondriaan ROC Tilburg 11% ROC van Amsterdam ROC Flevoland Zadkine SVO Opleidingen ROC Albeda College 12% % 13% 1 In de vierjarige convenanten met de regio s, scholen en instellingen is de reductiedoelstelling voor het jaar gelijk aan 40%. In deze grafiek wordt de grens tussen groen en rood gelegd bij -25%. Zo zijn de goede resultaten van de koplopers met een reductie van 25% of meer beter zichtbaar.

25 22 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 8: nieuwe ers naar niveau in het mbo in Instelling RMC-regio MBO1 MBO2 MBO3 MBO4 ROC s % deelnemers % deelnemers % deelnemers % deelnemers Totaal aantal deelnemers ROC Menso Alting Centraal en Westelijk Groningen 0-8 7,3 29 0,7 63 2, ,1 ROC Gilde Opleidingen Gewest Limburg-Noord 1 29, ,3 38 4,3 38 2, ,5 Regio College Agglomeratie Amsterdam 7 31, ,5 29 4,9 36 4, ,2 Koning Willem I College Noord-Oost-Brabant 2 47, ,8 19 5,0 58 3, ,4 ROC Drenthe College Zuid-Oost Drenthe 4 43, ,1 23 3,4 45 3, ,2 ROC Friesland College Friesland Noord 3 40, ,2 23 4,2 51 4, ,3 ROC West-Brabant West-Brabant 4 37, ,6 23 6,2 45 4, ,0 ROC Horizon College Noord-Kennemerland 5 35, ,8 25 4,1 39 4, ,9 ROC de Leijgraaf Noord-Oost-Brabant 2 41, ,0 22 3,0 49 2, ,8 ROC Arcus College Gewest Zuid-Limburg 5 38, ,2 19 4,4 48 4, ,5 ROC van Amsterdam Agglomeratie Amsterdam 3 40, ,2 23 7,5 49 7, ,2 ROC A12 Eem en Vallei 2 43, ,8 24 5,3 52 4, ,4 ROC Midden Nederland Utrecht 3 40, ,6 27 6,6 43 7, ,9 ROC Albeda College Rijnmond 6 41, ,3 29 7,6 36 5, ,1 ROC Leiden Zuid-Holland-Noord 3 37, ,9 27 5,6 38 4, ,3 ROC Mondriaan Haaglanden/Westland 4 40, ,1 28 8,3 43 6, ,1 ROC Amarantis Agglomeratie Amsterdam 2 38, ,1 24 6,6 49 6, ,8 ROC Nova College West-Kennemerland 2 33, ,7 29 7,5 46 5, ,3 ROC Leeuwenborgh Gewest Zuid-Limburg 2 47, ,9 36 7,8 46 4, ,0 ROC Friese Poort Friesland Noord 2 30, ,7 28 4,1 46 2, ,7 SG De Rooi Pannen Midden-Brabant 1 22, ,3 22 3,5 59 3, ,8 ROC Da Vinci College Zuid-Holland-Zuid 4 31, ,3 30 5,3 34 4, ,1 Noorderpoort Centraal en Westelijk Groningen 4 37, ,9 22 2,7 48 3, ,4 ROC Eindhoven Zuidoost-Brabant 3 39, ,6 27 5,7 49 4, ,2 ROC Nijmegen eo Arnhem/Nijmegen 3 36, ,6 35 6,0 38 3, ,9 ROC van Twente Twente 3 32, ,8 31 4,7 42 3, ,1 Scalda Zeeuwsch-Vlaanderen 2 37, ,6 25 5,5 51 4, ,7 ROC Tilburg Midden-Brabant 4 44, ,7 24 8,2 46 6, ,8 ROC Ter AA Zuidoost-Brabant 2 41, ,3 23 6,3 48 5, ,6 ID College Zuid-Holland-Oost 1 36, ,5 30 6,7 47 6, ,7 Hoornbeeck College Eem en Vallei 0 20,0 15 8,1 29 3,2 55 2, ,5 Deltion College IJssel-Vecht 1 40, ,6 23 5,4 55 4, ,1 ROC AVENTUS Stedendriehoek 2 37, ,2 23 5,6 51 4, ,0 ROC Graafschap College Achterhoek 2 35, ,1 26 4,8 48 3, ,3 Landstede IJssel-Vecht 2 37, ,0 27 4,6 52 3, ,5 Zadkine Rijnmond 3 41, ,8 26 9,4 42 6, ,7 Rijn IJssel Arnhem/Nijmegen 3 38, ,7 32 6,9 44 5, ,4 Totaal

26 Convenantjaar Definitieve cijfers 23 Instelling RMC-regio MBO1 MBO2 MBO3 MBO4 ROC s % deelnemers % deelnemers % deelnemers % deelnemers Totaal aantal deelnemers ROC Rivor Rivierenland 4 43, ,6 40 5,4 23 1, ,5 ROC Kop v Noord-Holland Kop van Noord-Holland 3 50, ,9 24 3,9 39 4, ,7 ROC Alfa-college Centraal en Westelijk Groningen 3 32, ,2 27 4,6 45 4, ,1 ROC Flevoland Flevoland 3 41, ,8 27 6,5 39 6, ,8 Clusius College Noord-Kennemerland 2 69,2 20 7,7 29 2,7 48 2, ,9 Edudelta Onderwijsgroep Oosterschelde regio 2 21, ,9 38 6,9 33 3, ,4 AOC Oost Achterhoek 2 64, ,3 27 4,3 48 1, ,4 AOC Friesland Friesland Noord 5 26, ,4 23 3,5 48 3, ,9 Lentiz Rijnmond 2 100, ,2 12 5,2 72 3, ,6 AOC West Brabant West-Brabant 2 84, ,0 27 4,3 53 1, ,4 AOC De Groene Welle IJssel-Vecht 1 33,3 18 9,4 38 4,5 44 2, ,8 AOC Groenhorst Eem en Vallei 1 61, ,9 26 7,3 57 4, ,2 AOC Terra Centraal en Westelijk Groningen 4 35, ,1 26 3,0 43 3, ,5 CITAVERDE College Gewest Limburg-Noord 1 50, ,1 32 6,7 47 2, ,4 Wellantcollege Utrecht 5 59, ,8 38 6,4 33 4, ,6 Helicon Opleidingen Arnhem/Nijmegen 2 82, ,4 25 4,6 58 4, ,0 Hout en Meubileringscoll Rijnmond ,9 14 5,1 69 2, ,8 Leidse Instr Makers Sch Zuid-Holland-Noord , ,2 STC Rijnmond 1 33, ,1 14 6,0 60 2, ,0 C I B A P IJssel-Vecht 0-9 6, , ,7 Grafisch Lyceum R'dam Rijnmond ,3 8 6,8 85 4, ,7 Nimeto SGM v Mbo Kmbo Utrecht , , ,7 SintLucas - De Eindhovense sch Zuidoost-Brabant 0-2 8,9 6 7,1 92 3, ,4 Grafisch Lyceum Utrecht Utrecht 1 30,8 6 8,3 11 3,4 82 5, ,2 Mediacollege Amsterdam Ma Agglomeratie Amsterdam ,5 7 2,7 87 6, ,8 SVO Opleidingen Utrecht 1 50, ,9 23 1, ,2 Berechja College Flevoland ,3 46 5, ,2 SOMA College Noordwest-Veluwe ,9 90 6, ,4 Totaal

27 24

28 Convenantjaar Definitieve cijfers 25 Hoofdstuk 2 Onderwijskenmerken nieuwe ers In dit hoofdstuk worden de onderwijskenmerken van de groep nieuwe ers getoond op basis van de cijfers op landelijk niveau. Informatie over de onderwijskenmerken van ers op regionaal of instellingsniveau is beschikbaar via de VSV-Verkenner, Voortijdig schoolverlaten komt voor in alle onderwijssoorten. Op het voortgezet onderwijs vallen leerlingen uit in het vmbo, havo of het vwo. Op het mbo kan de uitval binnen de beroepsopleidende leerweg (bol) of de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) op alle niveaus en in alle sectoren plaatsvinden. 2.1 Onderwijsniveau en diplomakenmerken Figuur 18: nieuwe ers naar schoolsoort in % 23% vo mbo vavo Het vavo heeft het hoogste percentage ers (15,0%). Dit is absoluut gezien een kleine groep. Het grootste deel van de uitvallers komt uit het mbo (74%); Het vo heeft ten opzichte van een grotere reductie (41,1%) dan het landelijk gemiddelde behaald (-25,8%). Het mbo heeft een reductie van 19,8% en het vavo van 11,4%; 37,5% van de jongeren die zonder startkwalificatie het vo heeft verlaten, heeft een vmbo diploma behaald; 14,5% van de jongeren die uitvallen op het mbo heeft een mbo-1 diploma behaald; 58% van de totale groep nieuwe ers heeft een vmbo-diploma. 11% van de totale groep ers verlaat de school met een mbo-1 diploma. 74% Figuur 19: nieuwe ers naar diplomakenmerken in % VSV met vmbo-diploma VSV met mbo-1 diploma VSV zonder diploma 58% Tabel 9: nieuwe ers naar onderwijsniveau en diplomakenmerk in Vsv met vmbo diploma Vsv met mbo-1 diploma % Vsv zonder diploma %ontwikkeling t.o.v Totaal ,0 3,0-25,8 vo ,7 1,0-41,1 mbo ,3 7,4-19,8 vavo ,1 15,0-11,4

29 26 Definitieve cijfers Convenantjaar Nieuwe ers in het mbo De grootste groep ers komt uit bol2, bol4 en bbl2. Bijna tweederde van de ers uit het mbo komen van deze onderwijssoorten en niveaus; In bbl1 is in ,8% van de deelnemers uitgevallen, voor bol1 is dat 35,0%; De grootste procentuele reductie is gerealiseerd in de bol (21,2%). De grootste reductie in is behaald bij de Examenleerlingen niveau 3 (38,7%). Bij de examenleerlingen niveau 4 is een stijging van 18% te zien ten opzichte van ; In de sector combinatie is het -percentage het hoogst met 35,7%; De grootste procentuele reductie ten opzichte van is gerealiseerd in de sector economie (28,0%); Bijna twee derde van het aantal nieuwe ers in het mbo komt uit de sectoren economie en techniek. Tabel 10: nieuwe ers in het mbo per onderwijssoort in Totaal (exclusief vavo) Bol , ,0-33,6 Bol , ,0-18,1 Bol , ,0-18,8 Bol , ,8-15,0 Bbl , ,8-14,8 Bbl , ,6-18,5 Bbl , ,9-31,9 Bbl , ,0-27,7 examenleerling , ,7 14,8 examenleerling , ,7 7,8 examenleerling , ,7-38,7 examenleerling , ,9 18,0 vavo , ,0-11,4 Tabel 11: nieuwe ers in het mbo per sector in MBO totaal (exclusief vavo) deelnemers deelnemers ontwikkeling t.o.v , ,4-19,8 %-ontwikkeling t.o.v , ,4-19,8 Economie , ,0-28,0 Techniek , ,6-22,8 Zorg en welzijn , ,7-17,1 Landbouw , ,3-5,1 Combinatie , ,7 38,4

30 Convenantjaar Definitieve cijfers Nieuwe ers in het vo Bijna de helft (49%) van de nieuwe ers in het vo komt uit het lwoo 3-4 en vmbo 3-4. Een deel hiervan heeft zijn vmbo-diploma gehaald, maar is (nog) niet ingeschreven voor een vervolgopleiding; De grootste afname van het aantal ers ten opzichte van is in lwoo 1-2 (63,4%), lwoo 3-4 (55,4%) en vmbo 3-4 (53,7%); De -percentages binnen brug 1-2, lwoo 1-2, brug 3 en vwo 3-6 liggen ruim onder het landelijk en vo-gemiddelde. Tabel 12: nieuwe ers in het vo naar onderwijssoort in deelnemers deelnemers ontwikkeling t.o.v vo totaal , ,0-41,1 brug , ,4-17,8 lwoo , ,8-63,4 brug , ,3-5,3 lwoo , ,7-55,4 vmbo , ,0-53,7 havo , ,0-10,5 vwo , ,6 4,7 vm ,5

31

32 Convenantjaar Definitieve cijfers 29 Hoofdstuk 3 Achtergrondkenmerken nieuwe ers In dit hoofdstuk worden de belangrijkste achtergrondkenmerken weergegeven van de groep nieuwe ers op basis van de cijfers op landelijk niveau. Er wordt ingegaan op geslacht, leeftijd, etniciteit en gemeentegrootte. Tot slot wordt aandacht gegeven aan de armoedeprobleemcumulatiegebieden (apc-gebieden). In deze gebieden komen verschillende sociaal-economische kenmerken samen. 3.1 Geslacht Binnen de groep nieuwe ers zijn meer jongens (59,6%) dan meisjes (40,4%); De afname onder meisjes (-26,1%) is groter dan onder jongens (-25,5%), ten opzichte van ; Onder jongens is het percentage uitvallers hoger (3,5%) dan onder meisjes (2,4%). Tabel 13: nieuwe ers naar geslacht in %-ontwikkeling t.o.v totaal , ,0-25,8 man , ,5-25,5 vrouw , ,4-26,1 Figuur 20: absolute ontwikkeling van totale groep nieuwe ers naar geslacht over de periode Man Vrouw Figuur 21: relatieve daling totale groep nieuwe ers naar geslacht ten opzichte van % Man Vrouw % 20% 15% 10% 5% %

33 30 Definitieve cijfers Convenantjaar Leeftijd Het aantal 18-jarige ers is in absolute zin het grootst onder de totale groep nieuwe ers. Ten opzichte van is de groep jongeren van 18 jaar en ouder gedaald met 7,8%. Ten opzichte van is de uitval onder de groep jongeren jonger dan 18 jaar gedaald met 60,6%. De grootste procentuele reductie is behaald bij 15- en 17-jarigen. 13 jr of jonger Figuur 23: de ontwikkeling van het percentage ers onder jongeren van 18- en 18+ in t/m ten opzichte van jr Figuur 22: ontwikkeling percentage nieuwe ers naar leeftijd in ten opzichte van jr 16 jr 17 jr jr jr 20 jr 18+ 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 21 jr 22 jr 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Tabel 14: nieuwe ers naar leeftijd in ontwikkeling t.o.v totaal , ,0-25,8 13 jr of jonger , ,2-47,1 14 jr , ,2-61,4 15 jr , ,3-64,3 16 jr , ,0-55,6 17 jr , ,2-62,5 18 jr , ,1 0,3 19 jr , ,5-5,9 20 jr , ,2-9,9 21 jr , ,4-16,8 22 jr , ,4-23, , ,8-60, , ,4-7,8

34 Convenantjaar Definitieve cijfers Etniciteit 1 Van alle deelnemers is 22% allochtoon en 78% autochtoon, terwijl van alle nieuwe ers 39% allochtoon is en 61% autochtoon; Het -percentage ligt onder allochtonen hoger dan onder autochtonen (respectievelijk 5,2% en 2,3%); Het aantal ers onder autochtone jongeren is meer gedaald dan onder allochtone jongeren (respectievelijk met 30,6% en 16,7%); Het percentage ligt bij niet-westerse allochtonen hoger dan bij westerse allochtonen (respectievelijk 5,2% en 3,9%); Het aantal nieuwe ers is sterk gedaald onder deelnemers met een Surinaamse achtergrond (-28,3%). De afname van het percentage ers met Arubaans/Antilliaanse achtergrond blijft achter (7,1%) en daalt minder snel dan gemiddeld (4,6% ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 17,7%); Onder de niet-westerse allochtonen hebben de deelnemers met een overige niet-westerse achtergrond het laagste percentage, 4,6%. Figuur 24 2 : nieuwe ers naar etniciteit in % 8% 6% 6% 3% 8% 5% 61% autochtoon Suriname Aruba/Ned. Antillen Turkije Marokko niet-westerse allochtonen westers allochtoon onbekend Tabel 15: nieuwe ers naar etniciteit %-ontwikkeling t.o.v totaal , ,0-25,8 autochtoon , ,3-30,6 allochtoon , ,2-16,7 niet-westerse allochtonen , ,2-17,7 westers allochtoon , ,9-25,2 overig , ,7 37,9 Tabel 16: nieuwe ers naar niet-westerse achtergrond in Niet westerse allochtonen %-ontwikkeling t.o.v totaal , ,2-17,7 Suriname , ,4-28,3 Aruba/Ned. Antillen , ,1-4,6 Turkije , ,9-10,9 Marokko , ,6-10,4 overig niet-westerse allochtonen , ,6-23,7 1 Autochtoon: Persoon wier beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar iemand zelf is geboren. Allochtoon: Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Niet-westerse allochtoon: Allochtoon met als herkomstgroepering één van de landen in de werelddelen Afrika, Latijns-Amerika en Azië (uitgezonderd Indonesië en Japan) of Turkije. Westerse allochtoon: Allochtoon met als herkomstgroepering één van de landen in de werelddelen Europa (uitgezonderd Turkije), Noord-Amerika en Oceanië of Indonesië en Japan. Bron: CBS 2 De som van deze figuur is niet gelijk aan 100%, omdat de getallen zijn afgerond.

35 32 Definitieve cijfers Convenantjaar Samenhangende sociaal-economische kenmerken en apc-gebieden In de voorgaande paragrafen is naar voren gekomen dat bepaalde achtergrondkenmerken van jongeren samenhangen met het percentage en de ontwikkeling van het aantal ers. Naast deze individuele achtergrondkenmerken worden door het CBS bepaalde gebieden onderscheiden waarin verschillende sociaal-economische kenmerken samenhangen met het percentage nieuwe ers. Er wordt gekeken naar huishoudens met uitkeringen, huishoudens met lage inkomens 1 en het aandeel niet-westerse allochtonen. Deze kenmerken hangen onderling samen. Wanneer een regio hoog op een bepaald kenmerk scoort, geldt dat meestal ook voor de andere kenmerken. Het CBS noemt deze regio s armoedeprobleemcumulatiegebieden (apc-gebieden). Figuur 25: ontwikkeling percentage nieuwe ers wel en niet woonachtig in apc-gebieden tussen 2005 en % 7% niet woonachtig in apc-gebied wel woonachtig in apc-gebied In figuren 26, 27, 28 en 29 zijn de achtergrondkenmerken per RMC-regio opgenomen. Hoe hoger het aandeel uitkeringsgerechtigden, huishoudens met lage inkomens en niet-westerse allochtonen in een regio, hoe hoger het percentage ers is. Daarnaast geldt dat hoe meer jongeren binnen een RMC-regio in een apc-gebied wonen, hoe hoger over het algemeen het percentage ers is. Het percentage ers ligt in apc-gebieden ruim twee keer zo hoog als in andere gebieden: 5,4% tegen 2,6%; Het aantal ers in apc-gebieden is minder gedaald ten opzichte van (18,5%) dan het aantal ers dat niet woonachtig is in apc-gebieden (28%); 14% van de deelnemers woont in een apc-gebied, terwijl een kwart van de ers uit apc-gebieden komt; Opvallend is dat in het noorden van Nederland de percentages van huishoudens met lage inkomens en uitkeringen hoog liggen. Doordat hier weinig niet-westerse allochtonen wonen, zijn er over het algemeen minder apc-gebieden. 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Tabel 17: apc-gebieden, nieuwe ers in totaal , ,6-25,8 geen apcg , ,6-28,0 wel apcg , ,4-18,5 % ontwikkeling t.o.v Lage inkomens zijn inkomens die, omgerekend naar een inkomen van een alleenstaande, een lagere koopkracht vertegenwoordigen dan een bedrag van euro in prijzen van Bron: CBS

36 Convenantjaar Definitieve cijfers 33 Minder dan 4 % 4 % - 7 % 7 % - 14 % Meer dan 14 % minder dan 6 % 6 % - 10 % 10 % - 20 % meer dan 20 % Figuur 26: percentage deelnemers woonachtig in een apc-gebied in Figuur 27: percentage niet-westerse allochtone deelnemers in minder dan 6% 6-7 % 7-8 % meer dan 8 % minder dan 6 % 6-7 % 7-8 % meer dan 8 % Figuur 28: percentage huishoudens met een laag inkomen in Figuur 29: percentage huishoudens met een uitkering in

37 34 Definitieve cijfers Convenantjaar Thuissituatie Ruim een kwart van de nieuwe ers komt uit een eenoudergezin, voor niet- ers is dit 16%; Zowel op het vo als op het mbo voeren een groter deel van de ers een eigen huishouden in vergelijking met niet- ers. Tabel 18 1 : thuissituatie nieuwe ers en niet- ers in percentages in (totaal vo en mbo) 2 Bron: CBS, Totaal vo en mbo % niet- Thuiswonend Thuiswonend, 2 ouders Thuiswonend, 1 ouder Eigen huishouden 11 3 Eigen huishouden, alleenstaand 8 2 Eigen huishouden, overig 3 1 Overig huishouden 6 2 Voortgezet onderwijs (vo) Thuiswonend Thuiswonend, 2 ouders Thuiswonend, 1 ouder Eigen huishouden 2 0 Eigen huishouden, alleenstaand 2 0 Eigen huishouden, overig 0 0 Overig huishouden 5 1 Middelbaar beroepsonderwijs (mbo) Thuiswonend Thuiswonend, 2 ouders Thuiswonend, 1 ouder Eigen huishouden 14 9 Eigen huishouden, alleenstaand 10 6 Eigen huishouden, overig Overig huishouden De tabel betreft een onderzoekspopulatie van leerlingen jonger dan 23 jaar en behorende tot de Nederlandse bevolking. 2 Deze tabel bevat gegevens over omdat gegevens over nog niet bekend zijn. 3 Eigen huishouden, overig omvat de volgende leerlingen: eigen huishouden en samenwonend, zonder kinderen; eigen huishouden en samenwonend, met kinderen; eigen huishouden en alleenstaand, met kinderen. 4 Overig huishouden omvat de volgende leerlingen: bewoners van instellingen, inrichtingen en tehuizen (IIT-bewoners); overige, niet eerder genoemde, huishoudens; soort huishoudens onbekend.

38 Convenantjaar Definitieve cijfers Verdacht van een misdrijf Relatief meer ers zijn verdacht 1 van een misdrijf dan niet- ers. Dit geldt zowel voor het vo als het mbo; Er zijn duidelijke verschillen te zien tussen de diverse leerjaren en leerniveaus. In het vmbo leerjaar 3 is 24% van de ers verdacht geweest van een misdrijf in de drie jaar voorafgaand aan de schooluitval. Van de ers in niveau 1 van het mbo is 33,6% verdacht geweest van een misdrijf. In de 4 grote steden is dat 39,2%; In heel Nederland is 20,6% van de ers en 3,8% van de niet- ers verdacht van een misdrijf. In de G4 liggen deze percentages hoger, respectievelijk 26,4% en 6,5%. Tabel 19 2 : ers verdacht van een misdrijf naar leerjaar/niveau in Bron: CBS/Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD), 2008, 2009, 2010 Vsv ers ers Niet- ers % niet- ers Totaal Nederland Totaal vo Vo leerjaar Vo vmbo leerjaar Vo vmbo leerjaar Vo havo 3-5/vwo 3-6 (inclusief algemeen leerjaar) Totaal mbo Mbo Niveau Mbo niveau Mbo niveau Mbo niveau Vavo Tabel 20 2 : G4, ers verdacht van misdrijf naar leerjaar/niveau in Bron: CBS/Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD), 2008, 2009, 2010 Vsv ers ers Niet- ers % niet- ers 4 Grote gemeenten Totaal vo Vo leerjaar Vo vmbo leerjaar Vo vmbo leerjaar Vo havo 3-5/vwo 3-6 (inclusief algemeen leerjaar) Totaal mbo Mbo Niveau Mbo niveau Mbo niveau Mbo niveau Vavo Geregistreerd proces-verbaal in de kalenderjaren 2008, 2009 en/of De tabel betreft een onderzoekspopulatie van leerlingen jonger dan 23 jaar en behorende tot de Nederlandse bevolking. len zijn afgerond op tientallen, hierdoor kan een optelling afwijken van het totaal. Percentages zijn berekend op de onafgeronde aantallen.

39

40 Convenantjaar Definitieve cijfers 37 Hoofdstuk 4 De totale groep ers (15 tot 23 jaar) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkeling van de totale groep ers. Er wordt aandacht besteed aan de arbeidsmarktpositie van ers en aan jeugdwerkloosheid onder ers. De totale groep ers wordt in kaart gebracht met behulp van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het CBS. Dit zijn alle jongeren tussen de 15 en 23 jaar die geen opleiding volgen en geen startkwalificatie hebben. Nieuwe ers zijn jongeren die in het schooljaar zijn gestopt met hun opleiding zonder dat ze een startkwalificatie hebben gehaald. Zij maken deel uit van de totale groep ers. Tabel 21 1 : jongeren 15 tot 23 jaar (x1.000 en %) Bron: CBS, EBB Ontwikkeling totale groep ers Het aantal jongeren dat geen startkwalificatie heeft behaald en ook geen opleiding volgt, is gedaald van 8,7% in 2006 tot 6,4% in Het percentage jongeren dat geen startkwalificatie heeft en geen opleiding volgt ligt in de G4 op 6,6% in 2011, een stijging ten opzichte van 2010 (5,7%) x 1000 % Totaal jongeren ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Geen startkwalificatie, niet in opleiding ,7 8,5 7,9 7,7 6,8 6,4 Geen startkwalificatie, wel in opleiding ,7 51,3 51,0 50,9 50,5 50,1 Geen startkwalificatie, in regulier onderwijs maar heeft vakantie en start na vakantie ,0 1,1 1,1 1,1 1,1 1,2 Wel startkwalificatie ,8 38,5 39,2 39,4 40,8 41,6 Onbekend ,8 0,7 0,7 0,9 0,8 0,7 G4 Totaal jongeren ,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Geen startkwalificatie, niet in opleiding ,1 8,7 8,5 8,0 5,7 6,6 Geen startkwalificatie, wel in opleiding ,4 46,0 47,9 46,3 43,3 41,5 Geen startkwalificatie, in regulier onderwijs maar heeft vakantie en start na vakantie ,9 0,8 1,4 1,1 0,9 1,0 Wel startkwalificatie ,7 43,8 41,7 43,9 49,5 50,1 Onbekend ,9.. 0,7. 0,8 4.2 Arbeidsmarktpositie totale groep ers Figuur 30 geeft een overzicht van de arbeidsmarktpositie van jongeren van 15 tot 23 jaar zonder startkwalificatie en de redenen waarom ze geen baan hebben. De percentages tussen haakjes hebben betrekking op de arbeidsmarktpositie van jongeren van 15 tot 23 jaar met een startkwalificatie. Van de jongeren zonder startkwalificatie heeft 25,9% geen werk. Onder de jongeren met een startkwalificatie is dit percentage 17%; Er zijn uiteenlopende redenen waarom -jongeren niet werken. Een deel behoort niet tot de beroepsbevolking (23,1%). Een verdere uitsplitsing van redenen is te vinden in figuur 31. In tabel 22 staat hoeveel procent van de jongeren die geen onderwijs volgen werkt, opgedeeld naar verschillende onderwijssoorten. Van de jongeren in de leeftijd van 15 tot 23 jaar die geen onderwijs volgen, heeft 64% van de jongeren zonder startkwalificatie werk; 83% van de jongeren met een startkwalificatie heeft werk; Ruim de helft (57%) van de jongeren met alleen basisonderwijs heeft geen baan. 1 De som van de kolommen is niet altijd gelijk aan 100%, omdat de getallen in de tabel zijn afgerond op één decimaal.

41 38 Definitieve cijfers Convenantjaar Figuur 30: arbeidsmarktpositie totale groep ers (de getallen tussen haakjes betreft jongeren met een startkwalificatie) Bron: CBS, EBB % (100%) Werkzaam 74% (83%) Niet werkzaam 26% (17%) Werkloos (beroepsbevolking) Inactieven 19,2% (11.7%) Zorg/gezin 1,3% (0,7%) Ziekte/arbeidsongeschiktheid, 3,7% (1,1%) Andere reden 6,5% (5,1%) Niet actief gezocht 5,7 % (3,7%) Niet beschikbaar op korte termijn 2,0% (1,1%) Tabel 22: arbeidsmarktpositie van 15- tot 23- jarigen die geen onderwijs volgen in procenten Bron: CBS, EBB % werkend % niet-werkend Geen startkwalificatie Basis onderwijs Vmbo/mbo Avo Wel startkwalificatie mbo 2 en mbo havo/vwo Hbo/Wo bachelor 85 15

42 Convenantjaar Definitieve cijfers Jeugdwerkloosheid Jongeren zonder startkwalificatie hebben vaker te maken met jeugdwerkloosheid dan jongeren met een startkwalificatie. Dit percentage is ongeveer twee keer zo hoog. Ook fluctueert het percentage werklozen onder ers meer; De gevolgen van de economische recessie die in 2009 is ontstaan, zijn goed te zien in het percentage jeugdwerkloosheid. Jongeren zonder startkwalificatie zijn het sterkst getroffen. In 2009 steeg het percentage werklozen onder ers met 6,3 procentpunt vergeleken met Onder jongeren met een startkwalificatie steeg de werkloosheid met 3,3 procentpunt. In 2011 is de jeugdwerkloosheid weer wat gedaald, tot 7,7% voor jongeren met een startkwalificatie en tot 14,6% voor jongeren zonder startkwalificatie; Van de mannen van 15 tot 23 jaar zonder startkwalificatie was in ,9% werkloos tegen 7,9% van de mannen van 15 tot 23 jaar met een startkwalificatie; 14,1% van de vrouwen tussen de 15 en 23 jaar zonder startkwalificatie was in 2011 werkloos. Bij vrouwen met een startkwalificatie ligt het werkloosheidspercentage aanzienlijk lager (7,6%). Figuur 31: percentage jeugdwerkloosheid van 15- tot 23- jarigen van 2006 tot 2011 Bron: CBS, EBB % % zonder startkwalificatie (15 tot 23 jaar) % met startkwalificatie (15 tot 23 jaar) 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Tabel 23: percentage jeugdwerkloosheid van 15- tot 23-jarigen naar geslacht Bron: CBS, EBB % mannen met startkwalificatie (15 tot 23 jaar) % mannen zonder startkwalificatie (15 tot 23 jaar) % vrouwen met startkwalificatie (15 tot 23 jaar) % vrouwen zonder startkwalificatie (15 tot 23 jaar) ,5 13,8 7,5 17, ,1 11,6 6,8 15, ,2 11,4 6,6 12, ,9 18,0 7,9 17, ,5 16,9 8,0 18, ,9 14,9 7,6 14,1 1 In juli 2010 heeft het CBS een nieuwe methode ingevoerd voor het berekenen van de werkloosheidcijfers. Met deze nieuwe methode is het CBS voor het eerst in staat om maandcijfers te maken over de werkloosheid. Om de kwartaal- en jaarcijfers uit de EBB te laten aansluiten op deze nieuwe werkloosheidscijfers, is een verbetering van de weging doorgevoerd. Dit betekent dat alle kwartaal- en jaarcijfers op basis van de EBB vanaf 2001 zijn herzien. De jaren vóór 2001 zijn niet gereviseerd en betreffen eerdere gepubliceerde cijfers.

43 40 Definitieve cijfers Convenantjaar

44 Convenantjaar Definitieve cijfers 41 Bijlage 1 Doelstellingen, bronnen en berekeningswijze In deze bijlage staan de afspraken die in Europees verband zijn gemaakt over schooluitval. Verder wordt uitgelegd hoe deze afspraken zijn vertaald naar een nationale doelstelling en een praktische aanpak voor de uitvoering. Ook de berekeningswijze van het -cijfer komt aan bod. Hierin wordt ingegaan op welke cijfers wel of geen rol spelen in het verschil tussen landelijke en regionale cijfers. 1 De Europese, landelijke en regionale doelstellingen Europa In Europees verband is afgesproken om tussen 2000 en 2020 de totale groep jongeren tussen 18 en 25 jaar die geen onderwijs volgt en geen startkwalificatie heeft te halveren. In Nederland bedroeg het percentage in ,4%. De doelstelling is om dit percentage te laten dalen tot 8%. In 2011 bedroeg het Nederlandse percentage ers 9,1% tegen een EU-gemiddelde van 14,7%. In Europa wordt de ontwikkeling van de totale groep ers jaarlijks gemeten met de Labour Force Survey (LFS). Het CBS voert dit onderzoek in Nederland uit met de Enquête Beroepsbevolking (EBB). Nationale doelstelling De Europese doelstelling is vertaald naar nationaal beleid. Nederland richt zich op het voorkómen van schooluitval. Het kabinet Balkenende IV had zich als doel gesteld om het aantal voortijdig schoolverlaters in 10 jaar terug te brengen van in 2002 tot maximaal in 2012 (gemeten over het schooljaar ). Kabinet Rutte-Verhagen heeft deze doelstelling verder aangescherpt naar maximaal nieuwe ers in Het kabinet Rutte-Asscher zet dit met kracht voort. Een nieuwe voortijdig schoolverlater is een leerling van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie (minimaal havo, vwo of vmbo 2 diploma) in een bepaald schooljaar het onderwijs verlaat. Regionale doelstellingen convenant Aanval op Schooluitval Om het aantal nieuwe ers te verminderen heeft het ministerie van OCW in 2007 het convenant Aanval op Schooluitval opgesteld. Dit convenant is afgesloten met alle onderwijsinstellingen in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) 1 en de 39 RMC-regio s. In het convenant is afgesproken om het aantal nieuwe schoolverlaters in de schooljaren tot en met met 40% te verminderen ten opzichte van het Doelstelling convenant Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters in de schooljaren tot en met verminderen met 40%. schooljaar De uitval moet jaarlijks cumulatief met 10% verminderen; 10% in schooljaar oplopend naar 40% reductie in De onderwijsinstellingen ontvangen een prestatiesubsidie van per daadwerkelijk verminderde nieuwe er ten opzichte van schooljaar In februari 2010 is voor de kalenderjaren 2010 tot en met 2012 het bedrag van voor elke voortijdig schoolverlater minder verhoogd naar Lukt het onderwijsinstellingen niet om de beoogde reducties te realiseren, dan houden ze de 500 ter compensatie van de gedane inspanningen. Daarnaast ontvangen onderwijsinstellingen in een regio gezamenlijk aanvullende subsidie voor onderwijsprogramma s als extra stimulans om de convenantafspraken te halen. Meer informatie over de convenanten en onderwijsprogramma s staat op 2 Bronnen Persoonsgebonden onderwijsnummer Elke jongere die in Nederland bekostigd onderwijs volgt, heeft een persoonsgebonden onderwijsnummer. Hiermee kunnen leerlingen worden gevolgd. Persoonskenmerken zoals leeftijd, geslacht, etniciteit en onderwijsniveau zijn ook aan dit nummer gekoppeld. Deze gegevens zijn opgeslagen in het Basisregister Onderwijs (BRON). Op basis van het onderwijsnummer wordt voortijdig schoolverlaten op landelijk, regionaal, gemeentelijk en instellingsniveau in kaart gebracht. Met deze berekeningsmethode is vanaf 2005 een constante en betrouwbare vergelijking tussen jaren mogelijk en zijn trends goed zichtbaar. De convenanten Aanval op Schooluitval zijn op basis van deze berekeningsmethode afgesloten. 1 Met middelbaar beroepsonderwijs wordt de verzameling van ROC s, AOC s en vakscholen bedoeld.

45 42 Definitieve cijfers Convenantjaar Voorlopige en definitieve cijfers Elk voorjaar informeert het ministerie van OCW de Tweede Kamer over de voorlopige -cijfers van het voorgaande schooljaar. De inhoud van deze VSV-Atlas is gebaseerd op de definitieve cijfers van het schooljaar De -cijfers zijn definitief wanneer er op de, door de onderwijsinstellingen aangeleverde, in- en uitschrijvingsgegevens een accountantsverklaring is afgegeven. De definitieve cijfers worden een half jaar na de voorlopige cijfers bekendgemaakt in de VSV- Atlas en op de website. Landelijke en regionale cijfers Een beperkte groep jongeren wordt meegenomen als er in de berekeningsmethode terwijl ze een opleiding volgen. Dit komt omdat de onderwijssectoren waar deze leerlingen onderwijs volgen (nog) niet met het persoongebonden onderwijsnummer werken. Het landelijke -cijfer kan voor een gedeelte van deze jongeren worden gecorrigeerd, omdat er op landelijk niveau aanvullende informatie bekend is. Deze correcties zijn niet mogelijk op de cijfers op regionaal, gemeentelijk en onderwijsinstellingsniveau. Het landelijk -cijfer wordt gecorrigeerd met het aantal leerlingen dat binnen een schooljaar overstapt naar het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Dit is mogelijk vanaf schooljaar door de invoering van BRON-vso. Er zijn geen correcties mogelijk voor eerdere jaren. Zodoende ontstaat er in een kleine breuk in de tijdreeks. Het verscherpen van de meetsystematiek is onderdeel van het -beleid. Het landelijke -cijfer wordt verder gecorrigeerd met het aantal examendeelnemers, overige niet-bekostigde mbodeelnemers en vavo-deelnemers. Examendeelnemers en overige niet-bekostigde mbo-deelnemers zijn deelnemers die wel onderwijs volgen aan een mbo-instelling, maar waarvoor de instelling geen bekostiging aanvraagt. Wanneer een leerling gedurende een schooljaar het onderwijs verlaat, zonder startkwalificatie, dan wordt deze leerling gerekend tot voortijdig schoolverlater ( er). Jaarlijks wordt er op 1 oktober (t) gekeken welke leerlingen het voorgaande jaar (t-1) stonden ingeschreven. Wanneer een leerling op 1 oktober (t) niet meer ingeschreven staat en nog niet in het bezit is van een startkwalificatie, dan is dit volgens de definitie een voortijdig schoolverlater. Leerlingen die gedurende het schooljaar uitvallen, maar op 1 oktober weer zijn ingeschreven worden niet aangemerkt als voortijdig schoolverlater. 1 De cijfers in de VSV-Atlas op landelijk niveau zijn volgens de landelijke berekeningsmethode tot stand gekomen. De cijfers in de Bijlage op regionaal, gemeentelijk en instellingsniveau zijn volgens de regionale berekeningsmethode tot stand gekomen. Dat wil zeggen dat ze uitsluitend zijn gebaseerd op de in- en uitschrijvingen die onderwijsinstellingen aan DUO aanleveren voor bekostiging. De correcties zoals toegepast op landelijk niveau zijn hier niet op toe te passen. 2 Het ontbreken van de examendeelnemers, de overige nietbekostigde deelnemers en de vavo-deelnemers in de berekening voor de convenanten verlaagt het aantal nieuwe ers. Dat komt omdat deze deelnemers aan het begin van het schooljaar niet worden meegeteld en daarom geen nieuwe voortijdig schoolverlaters kunnen worden. Aan de andere kant worden de deelnemers die, zonder een startkwalificatie, doorstromen als examendeelnemer, als overige niet-bekostigde deelnemer of als deelnemer aan het vso, wel geteld als nieuwe er. Dit geeft een verhogend effect op het aantal ers. Het verhogende effect is groter dan het verlagende effect. Daarom worden er op regionaal, gemeentelijk en instellingsniveau per saldo meer nieuwe ers geteld dan op landelijk niveau. Tabel 24: categorieën deelnemers die wel of niet worden geteld als ers in de verschillende berekeningswijzen Landelijke cijfers Regionale cijfers Leerlingen ouder dan 22 jaar Niet Niet In buitenland wonend Niet Niet Emigratie Niet Niet Overledenen Niet Niet Personen uitgeschreven uit GBA Niet Niet Leerlingen uit praktijkonderwijs Niet Niet Examendeelnemers en overige niet voor bekostiging aangemelde mbo-deelnemers Uitval vanuit vavo Wel Niet Internationaal baccalaureaat/ Engelse stroom Niet Niet Inschatting doorstroom vso en declaratie-pro Wel Niet Wel Niet 1 Hierbij moet worden aangetekend dat voor regio s, instellingen en sectoren geldt dat wanneer in het peiljaar reeds sprake was van een laag -percentage, dit invloed heeft op de behaalde reductie. 2 Dit is de berekeningswijze van er zoals gedefinieerd in de convenanten Aanval op Schooluitval Binnen de RMC-wetgeving geldt echter dat een leerling als er wordt gemeld en geregistreerd zodra deze een maand ongeoorloofd afwezig is geweest van een opleiding.

46 Convenantjaar Definitieve cijfers Nieuwe meetsystematiek vanaf Bij de interpretatie van de -cijfers moet worden bedacht dat de schoolcarrière van een kleine groep jongeren (0,2%- 0,3% van de 1,3 miljoen jongeren in het vo en mbo) nog niet volledig in beeld is. Het aantal nieuwe ers wordt daardoor te hoog vastgesteld. De redenen hiervoor zijn: algemeen particulier vo-onderwijs particulier mbo-onderwijs opleiding aan de politieschool opleidingen bij Defensie (niet via een ROC) onderwijs aan gedetineerde jongeren overstap naar onderwijs in het buitenland tijdens of na het voortgezet of middelbaar beroepsonderwijs een deel van de zogenaamde nieuwkomers die na een periode op school in Nederland terugkeren naar het land van herkomst jongeren die tijdens het voortgezet of middelbaar beroepsonderwijs een vrijstelling op de Leerplichtwet krijgen. jongeren die na hun mbo 1 diploma een baan hebben gevonden van tenminste 12 uur per week. In 2010 zijn enkele onderzoeken uitgevoerd naar de omvang van de zogenaamde witte vlekken. Er wordt wetgeving voorbereid om via het Basisregister Onderwijs en via een landelijke registratie van vrijstellingen op de Leerplichtwet een correctie van de -cijfers mogelijk te maken op regionaalen schoolniveau. De wetgeving om het niet-bekostigde onderwijs in BRON op te nemen is afgerond. Vanaf schooljaar wordt de verbeterde meetsystematiek op instellingniveau gepresenteerd. Aangezien deze groepen ook deel uitmaken van de nulmetingen van het convenant ( ), heeft dit voor de berekening van de prestatiesubsidie geen gevolgen.

47 44 Definitieve cijfers Convenantjaar

48 Convenantjaar Definitieve cijfers 45 Bijlage 2 Totaaloverzicht vo-scholen Tabel 25: een totaaloverzicht van de -cijfers van alle vo-scholen Ontwikkeling t.o.v RMC-regio School Oost-Groningen Dollard College , ,5 4 11,8 Noord-Groningen- Eemsmond Centraal en Westelijk Groningen OPB SGM Winkler Prins , , ,0 PC en RK SGM Ubbo Emmius , ,5 0 0,0 RSG Ter Apel , , ,0 Fivelcollege Delfzijl , , ,0 Hogeland College , , ,8 SGM Ommelander College , ,3 0 0,0 AOC Terra , , ,0 Chr Sgm Groningen , , ,8 dr Aletta Jacobs College , , ,9 Gomarus College , , ,8 H N Werkman College , , ,8 Maartenscollege , , ,7 Noorderpoort , , ,1 Praedinius Gymnasium , ,5 2 66,7 Reitdiepcollege , ,2 3 20,0 rsg de Borgen , , ,3 Willem Lodewijkgymnasium , , ,0 Zernike College , , ,5 Friesland Noord AOC Friesland , , ,6 Burg Walda SGM , ,6 0 0,0 C.S.G Ulbe Van Houten , , ,0 Chr School De Saad , , ,0 Chr Sgm A.M.van Schurman , , ,7 Chr. Gymnasium Beyers Naude , ,4 0 0,0 Comenius Chr SGM , , ,0 Dockingacollege , , ,7 GSG t Schylger Jouw voor vmbo , ,2 0 0,0 Inspecteur Boelensschool , ,0 0 0,0 Opb SGM Piter Jelles , , ,1 OPB Vmbo De Krijtenburg , ,9 0 0,0 Reg SGM Simon Vestdyk , , ,7

49 46 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio Zuid-West Friesland School Ontwikkeling t.o.v Bogerman SGM , , ,9 Marne College , , ,1 Reg SGM Magister Alvinus , , ,7 SGM Gaasterland , , ,0 Friesland-Oost Bornego College , , ,7 Noord- en Midden Drenthe Burg Harmsma SGM , , ,5 Chr SGM Liudger , , ,2 Lauwers College , , ,5 Linde College , , ,6 OPB SGM Sevenwolden , , ,1 Opb SGM Singelland , ,1 5 6,1 Stellingwerf College , , ,0 Vakcollege Sevenwolden , , ,0 Chr SGM Vincent van Gogh , , ,6 CSG Beilen voor MAVO VBO , , ,0 Opb SGM Dr Nassau Coll , , ,7 Zuid-Oost Drenthe Carmelcollege Emmen , , ,1 Hondsrug College , , ,4 Opb SGM Esdal College , , ,3 Sgm de Nieuwe Veste , , ,1 Zuid-West Drenthe Chr SGM Dingstede , ,6 0 0,0 Roelof van Echten College , , ,2 RSG Stad en Esch , , ,7 RSG Wolfsbos , , ,1 IJssel-Vecht Agnieten College , , ,0 Almere College , ,9 4 11,4 AOC De Groene Welle , , ,5 Carmel College Salland , , ,3 Chr SGM Eekeringe , , ,0 De Noordgouw , , ,8 Greijdanus College , ,5 0 0,0 Gymnasium Celeanum , , ,0 Ichthus College , , ,5 Landstede , ,5-3 -6,4 RSG Tromp Meesters , ,5 9 81,8 SGM Pieter Zandt , , ,5 SGM van de Capellen , , ,5 Thorbecke SGM , , ,3 Vechtdal College , , ,0 Stedendriehoek Baudartius College , ,7 4 66,7 CVO Apeldoorn , , ,0

50 Convenantjaar Definitieve cijfers 47 RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v Etty Hillesum Lyceum , , ,7 Gymnasium Apeldoorn , ,9 1 25,0 Het Stedelijk , , ,9 Isendoorn College , ,6 1 10,0 Jacobus Fruijtier SGM , , ,6 Openbare SGM Apeldoorn , , ,1 RK SGM Veluws College , , ,1 Rsgm Noord Oost Veluwe , , ,6 Staring College , , ,0 Vrije school Zutphen-Groningen , , ,0 Twente Bonhoeffer College , , ,3 Chr SGM Reggesteijn , , ,3 De Passie 0 0 0, ,4 0 0,0 Het Assink Lyceum , ,7-1 -5,3 Kath SGM St Canisius , , ,0 Opb SGM Hengelo , , ,2 Opb SGM t Stedelijk Lyceum , , ,0 Openbare SGM Erasmus , , ,0 PC SGM Het Noordik , , ,2 PC/RK SGM De Grundel , , ,6 Pius X College , , ,6 SGM De Waerdenborch , , ,8 SGM Twickel , ,9 1 5,3 Twents Carmel College , , ,7 Achterhoek Almende College , , ,8 AOC Oost , , ,4 Chr Coll Schaersvoorde , , ,1 Gerrit Komrij College , ,4-1 -5,3 Ludger College , , ,9 PC College Ulenhof , ,0 0 0,0 Rietveld Lyceum , ,8 2 20,0 RK SGM Marianum , , ,2 SGM Harreveld , , ,0 Arnhem/Nijmegen Arentheem College , , ,0 Candea College , , ,0 Canisius College , , ,6 Citadel College 0 0 0, ,2 0 0,0 Dominicus 0 0 0, ,7 0 0,0 Helicon Opleidingen , , ,3 Hendrik Pierson College , ,3 0 0,0 Joannesschool voor PRO 0 0 0, ,0 0 0,0

51 48 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v Liemers College , , ,3 Lorentz Groep , , ,4 Maaswaal College , , ,0 Mondial College , , ,0 Montessori College , , ,9 Nijmeegse SGM Groenewoud , ,8 2 16,7 Notre Dame Des Anges , ,3 3 75,0 Olympuscollege , , ,3 Over Betuwe College , , ,4 Pax Christi College , , ,3 Reg SGM Het Rhedens , ,2 0 0,0 RK SGM Kandinsky College , , ,0 Scholengr. Gelders Mozaiek , ,8 4 6,5 SGM Mariëndael VBO LWOO , , ,0 SGM VO Vrije Schoolond , ,5 1 4,2 SGM Vwo Dorenweerd Coll , , ,8 Stedelijk Gymnasium , , ,2 Stedelijk Gymnasium Arnhem , , ,0 Stedelijke SGM Nijmegen , ,1 1 7,1 Rivierenland Cambium College , , ,9 Koningin Wilhelmina College , , ,4 ORS Lek en Linge , ,8 1 5,3 RSG Lingecollege , , ,1 SGM De Lingeborgh , , ,4 Eem en Vallei Accent Amersfoort 0 0 0, ,0 0 0,0 AOC Groenhorst , , ,5 Chr SGM Het Streek , , ,6 Chr SGM Veenendaal , , ,3 Christelijk Lyceum SGM , ,8 0 0,0 Corlaer College , , ,0 De Meerwaarde , , ,1 De Meerwaarde PRO , , ,9 Geref SGM Guido de Bres , , ,5 Griftland College , ,9 2 16,7 Het Baarnsch Lyceum , ,6 3 23,1 Ichthus College , ,9 9 81,8 Joh Fontanus College , , ,2 Joh V Oldenbarnevelt , , ,0 Marnix College , , ,6 Meerwegen College , ,3-1 -2,0

52 Convenantjaar Definitieve cijfers 49 RMC-regio Noordwest- Veluwe School Ontwikkeling t.o.v Meridiaancollege RK SGM , , ,7 Pallas Athene College , ,1 0 0,0 Pantarijn SGM , , ,1 Prot Chr Mavo Waldheim , ,7 1 20,0 Rembrandt College , , ,4 SGM V Mavo Havo Ath , , ,4 Vallei College , , ,1 Van Lodensteincollege , , ,9 Chr SGM v VMBO Harderwyk , ,1 7 28,0 Chr. College Groevenbeek , , ,7 Chr. College Nassau-Veluwe , , ,9 Nuborgh College , , ,5 RSG Slingerbos/Levant , , ,4 Flevoland Berechja College , , ,0 Emelwerda College , , ,0 Groenhorst College Almere , ,9 0 0,0 Het Baken , ,5 6 15,0 ISG Arcus , , ,0 O V C , , ,0 Opb SGM Echnaton , , ,2 SGM De Meergronden , , ,1 SGM De Rietlanden , ,0 2 11,8 SGM Lelystad , , ,1 St Bonifatius Mavo , ,0 0 0,0 Zuyderzee College , , ,4 Utrecht Amadeus Lyceum , , ,0 Anna Van Ryn College , , ,3 Broeckland College , , ,3 Chr Gymnasium , ,5 1 25,0 College De Heemlanden , ,7 1 10,0 De Passie , ,4 0 0,0 Gerrit Rietveld College , , ,4 Globe College , , ,5 Herman Jordanlyceum , , ,7 Het Nieuwe Lyceum , ,7 8 47,1 Houtens 0 0 0, ,0 0 0,0 Kalsbeek College , , ,3 Kath SGM De Breul , , ,3 Leidsche Rijn College , , ,2 Mgr A E Rientjes Mavo , ,7-1 -9,1

53 50 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio Gooi en Vechtstreek Agglomeratie Amsterdam School Ontwikkeling t.o.v Minkema College , , ,1 Niftarlake College , , ,0 Oosterlicht College , , ,6 OSG Schoonoord , ,9 1 3,4 Reg Sgm Broklede , ,1 2 15,4 RK SGM Cals College , , ,8 SGM Maarsbergen , , ,5 SGM St Bonifatius Coll , ,7-1 -9,1 St Gregorius College , ,5 5 38,5 Stg CHR VO Zuidoost-Utr , , ,0 Trajectum College , , ,8 Utrechts Stedelijk Gymnasium , ,6 0 0,0 Veenlanden College , , ,0 Wellantcollege , , ,0 Werkpl Kindergem Sch , ,7 1 4,8 AT Scholen VO , , ,3 Casparuscollege , ,7 1 4,3 CVO 't Gooi , , ,6 Erfgooiers College , ,2 3 27,3 Gem Gymnasium , ,9 3 60,0 Gooise Scholenfederatie , , ,9 Sint-Vitusmavo , ,8-1 -8,3 St Vituscollege , , ,9 W De Zwijgercoll Chr SGM , , ,3 Alkwin Kollege , , ,4 Amstelveen College , , ,5 Barlaeus Gymnasium , , ,6 Bernard Nieuwentijt College , , ,1 Bredero College , , ,4 Calandlyceum , , ,1 Chr Sgm Buitenveldert , , ,8 Compas VMBO 0 0 0, ,6 0 0,0 De Passie , ,1 0 0,0 Don Bosco College , , ,6 Esprit Scholengroep , , ,2 Fons Vitae Lyceum , ,5 7 87,5 H Wesselink College , , ,7 Herbert Vissers College , , ,0 Hervormd Lyceum West , ,3 0 0,0 Het 4e Gymnasium 0 0 0, ,9 0 0,0

54 Convenantjaar Definitieve cijfers 51 RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v Het Amsterdams Lyceum , , ,0 Het Hervormd Lyc Zuid , , ,3 IJburg College 0 0 0, ,1 0 0,0 Islamitisch College Amsterdam , , ,1 Joodse SGM Maimonides , , ,0 Kaj Munk College , , ,3 Kath SGM Hoofddorp , , ,3 Keizer Karel College , ,6-1 -9,1 Mediacollege Amsterdam Ma , , ,4 Montessori SGM Amsterdam , , ,8 Open Sgm Bylmer , , ,0 Pascal College , , ,7 Purmerendse SGM , , ,2 RK SGM St Michaelcollege , , ,1 RK SGM Thamen , , ,4 Saenredam College , , ,2 Scholengroep Krommenie , , ,5 Scholengroep Zaandam , , ,4 SGM Amsterdam-Zuid , , ,2 SGM Dalton Spinozalyceum , , ,2 SGM Nieuw-West , , ,2 SGM Oost/Zuidoost , , ,2 SGM Panta Rhei , , ,0 SGM Reigersbos , , ,2 Sgm Sint Nicolaas Lyceum , , ,6 Solyvius College SGM , , ,0 St Ignatiusgymnasium , , ,0 Stg Cheider VO , , ,0 VMBO onder bestuur ROC v A'dam , , ,9 VMBO onder bestuur ROC v A'dam , , ,8 VMBO onder bestuur ROC v A'dam , , ,6 Vossius Gymnasium , ,8 0 0,0 Vrije School N Holland , , ,8 West-Friesland Atlas College , , ,8 Kop van Noord-Holland Martinus College , , ,6 Regionale Sgm Enkhuizen , , ,0 Tabor College , , ,6 OSG de Hogeberg , ,8 0 0,0 Regius College Schagen , , ,1 rsg Wiringherlant , , ,0

55 52 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio Noord- Kennemerland West- Kennemerland Zuid-Holland- Noord School Ontwikkeling t.o.v Scholen aan Zee , , ,4 Scholen aan Zee , , ,8 Bonhoeffer College , ,9-1 -6,7 BSG , ,0 2 13,3 Clusius College , , ,8 Huygens , , ,3 Jac P Thijsse College , , ,6 Jan Arentsz Chr SGM , , ,6 Murmellius , ,5 1 33,3 Petrus Canisius College , , ,1 Sted. Dalton College Alkmaar , , ,5 Trinitas College , , ,1 Willem Blaeu , , ,2 Atheneum Coll Hageveld , ,8 4 66,7 Coornhertlyc Gem SGM , ,1 5 17,2 Gymnasium Felisenum , ,6 1 33,3 Haarlem College , , ,7 Haemstede Barger MAVO , , ,0 Hartenlustsch V Mavo , , ,0 Kennemer College , , ,0 LCH , , ,8 Lyceum Sancta Maria , ,1 0 0,0 MCA , , ,0 Mendel College , , ,0 Noordzee Onderwijs Groep , , ,6 Noordzee Onderwijs Groep PRO 0 0 0, ,0 0 0,0 Opb SGM Vellesan College , , ,2 SGM Eerste Chr Lyc VWO , ,2 1 8,3 SGM Kennemer Lyceum , , ,6 SGM Lieven de Keij , ,0 0 0,0 SGM Schoter , , ,7 Stedelijk Gymnasium , , ,5 Andreas College , , ,0 Bonaventuracollege , ,2-3 -8,8 Da Vinci College , , ,7 Fioretticollege , , ,9 Het Rijnlands LYC , , ,8 Het Vlietland College , ,9 0 0,0 Leonardo , , ,0 Northgo College , , ,0

56 Convenantjaar Definitieve cijfers 53 RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v Sgm Het Rynlands Sassenh , , ,8 Stedelijk Gymnasium Socrates 0 0 0, ,3 0 0,0 Stedelyk Gymnasium , , ,0 Teylingen College , , ,6 Visser t Hooft Lyceum , , ,0 Zuid-Holland-Oost Ashram College , ,9 0 0,0 Haaglanden/ Westland Carmelcollege Gouda , , ,3 Chr Sgm Groene Hart , , ,9 Coenecoop College , , ,3 Coornhert Gymnasium , ,0 0 0,0 CSG Willem De Zwijger , ,5 1 20,0 De Goudse SGM Leo Vroman , ,0 1 9,1 Driestar College , ,9 2 5,9 Het Schoonhovens College , , ,5 PROS De Goudse Waarden , ,0 0 0,0 Scala College , ,7 2 12,5 SGM De Goudse Waarden , , ,0 Aloysiuscollege Kath SGM , , ,7 Atlas Onderwijsgroep , , ,7 Chr Coll De Populier , , ,2 Chr Gymnasium Sorghvliet , ,0 0 0,0 Chr Lyceum Delft , , ,3 Chr Sgm Zandvliet , , ,0 Dalton Den Haag , ,8 1 14,3 Erasmuscollege , , ,6 Esloo Onderwijsgroep , , ,5 Grotius College , , ,9 Gymnasium Haganum , ,9 0 0,0 Gymnasium Novum , , ,0 Het Rijnlands Lyceum , , ,8 Interconf Hofstadcollege , , ,2 ISW , ,2-3 -5,6 Johan de Witt Scholengroep , , ,9 Maerlant Lyceum Afd Havo , , ,0 Maris College , , ,1 Oranje Nassau College , , ,8 RK Alfrink College SGM , , ,0 S. Adelbert College , ,9 4 44,4 Scholengr. Den Haag Zuid-West , , ,0 SCZ - Picasso Lyceum , , ,5

57 54 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v SGM Dalton Vatel , , ,3 SGM Haags Montessori Lyc , ,0 6 46,2 SGM het Segbroekcollege , , ,0 Sint Stanislascollege , , ,2 St Maartenscollege SGM , , ,0 VCL , , ,7 Veurs College , , ,0 Vrije School Z-Holland , , ,7 Rijnmond Chr SGM Prins Maurits , , ,4 Citycoll St Franciscus , , ,5 Comenius College , , ,6 CSG Calvijn , , ,6 De Passie , , ,3 Edudelta College Middelharnis , , ,0 Einstein Lyceum , ,2 0 0,0 Emmauscollege , , ,0 Erasmianum Gem Gymnasium , ,8 3 50,0 Farel College , , ,3 Geref SGM Randstad , , ,0 Grafisch Lyceum R'dam , ,0 0 0,0 Het College Vos , , ,2 IJsselcollege , , ,3 Islam SGM Ibn Ghaldoun , ,4 3 15,8 Krimpenerwaard College , ,1 0 0,0 Lentiz , , ,4 Lentiz , , ,8 Lyceum Schravenlant , ,0 3 75,0 Maerlant , , ,0 Marnix Gymnasium , ,0 0 0,0 Melanchthon , ,0-4 -4,3 Nova College , , ,4 O S G E , , ,3 Opb SGM De Ring V Putten , , ,5 Openb SGM Nieuw Zuid , , ,7 OSG Libanon Lyceum , ,4 1 6,7 OSG Schiedam , , ,7 OZHW , , ,8 Penta College , , ,2 Roncalli MAVO , , ,0 Scholengemeenschap Helinium , , ,6

58 Convenantjaar Definitieve cijfers 55 RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v SGM Goeree Overflakkee , , ,1 SGM Montessori Lyc Rdam , , ,1 SGM Spieringshoek , , ,3 Sint Laurenscollege , , ,0 St.- Jozefmavo , , ,7 STC , ,8 0 0,0 Stedelijk , , ,0 Thorbecke VO , , ,0 Unie Noord , , ,5 Wartburg College , , ,1 Wolfert van Borselen sgr , ,6 2 5,0 Zadkine 0 0 0, ,0 0 0,0 Zuiderpark College , , ,5 Zuid-Holland-Zuid C S De Hoven , , ,5 Oosterschelde regio Chr SGM De Lage Waard , , ,3 Chr SGM Willem v Oranje , ,9 0 0,0 Develsteincollege , , ,6 Gem Gymn Camphusianum , , ,0 Gomarusschool s.g , , ,6 Grienden College , , ,6 Heerenlanden College , , ,1 Insula College , , ,3 Joh De Wittgymnasium , , ,7 Merewade College , , ,1 Reg SGM Hoeksche Waard , , ,8 Stedelijk Dalton Lyceum , , ,3 Willem De Zwijger College , ,9-1 -6,7 Calvijn College , , ,4 Edudelta Onderwijsgroep , , ,7 Isaac Beeckman Kapelle 0 0 0, ,3 0 0,0 Ostrea Lyceum , , ,9 Pontes Scholengroep , , ,3 Walcheren Chr SGM Walcheren , , ,8 Zeeuwsch- Vlaanderen NEHALENNIA SSG , , ,7 Scheldemond College , , ,1 Reynaert College , , ,6 Stedelijke SGM De Rede , , ,6 Zeldenrust Steelantcollege , , ,0 Zwin College SGM , , ,4 West-Brabant Altena College Chr SGM , , ,0

59 56 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v AOC West Brabant , , ,7 De Nassau , , ,1 Dongemond College , , ,6 Jan Tinbergen College , ,8 4 66,7 KSE 00KV , , ,8 Markiezaat College voor VMBO , , ,4 Markland College Oudenbosch , , ,0 Markland College Zevenbergen , , ,0 Mgr Frencken College , ,5 0 0,0 Mollerlyceum RK SGM , , ,0 Munnikenheide College , , ,8 Newmancollege , ,5 4 33,3 OLV - Breda , , ,3 OMO scholengroep Tongerlo , , ,9 Orion Lyceum 0 0 0, ,2 0 0,0 Prisma College , , ,3 Reg Sgm 't Rijks , , ,7 RK Gymnasium Juvenaat H. Hart , , ,7 ROC West-Brabant , , ,5 SGM Breda voor Katholiek VO , , ,9 Sgs Roncalli Samenw Sch , ,4 7 77,8 Sint Oelbert Gymnasium , ,1 0 0,0 Stedelijk Gymnasium , ,5 1 25,0 Midden-Brabant 2College , , ,0 Noord-Oost- Brabant Beatrix College , , ,1 De Vakschool , , ,6 Kon Willem Ii College , ,2 7 50,0 Kwadrant Scholengroep , , ,8 MET 0 0 0, ,0 0 0,0 Midden-Brabant College , , ,5 Mill-Hillcollege , , ,4 OMO Scholengroep De Langstraat , ,9-1 -2,9 Reeshof College , , ,5 SG De Rooi Pannen , , ,6 SGM De Overlaat , , ,8 Sint Odulphuslyceum , ,6 4 80,0 Theresia Lyceum , , ,0 Willem v Oranje College , , ,7 Baanderherencollege Vmbo , , ,6 Ds. Pierson College , ,6 0 0,0

60 Convenantjaar Definitieve cijfers 57 RMC-regio School Ontwikkeling t.o.v Duhamel College , , ,3 Elde College Schijndel , , ,6 Elzendaalcollege , , ,6 Gymnasium Bernrode , , ,0 Hervion College , , ,9 Het Hooghuis , , ,0 Het Maaslandcollege , , ,5 Jacob Roelandslyceum , , ,0 Jeroen Bosch College , ,3 3 17,6 Maurick College , ,9 2 13,3 Mavoschool Sancta Maria , , ,0 Merlet College , , ,4 Mondriaan College , , ,0 RK Gymn Beekvliet , ,0 0 0,0 RK SGM METAMEER , , ,7 Rodenborchcollege RK SGM , ,2-1 -7,7 Sint-Janslyceum , , ,6 Stedelijk Gymnasium , , ,0 Udens College , ,8-2 -8,0 Voortgezet Onderwijs Veghel , , ,1 Zuidoost-Brabant Augustinianum SGM , , ,0 Christiaan Huygens Coll , , ,2 Commanderij College , ,1 3 12,0 Eckartcollege , ,5-2 -6,7 Instelling VO Deurne , , ,0 J v Br College vest Deltaweg , ,8 3 42,9 J v Br College vest Molenstr , ,9 2 25,0 Lorentz Casimir Lyceum , , ,9 Lyceum Bisschop Bekkers , , ,0 OMO Scholengroep Helmond , , ,3 RK SGM Pius X , ,5 0 0,0 ROC Eindhoven , , ,1 Rythovius College , , ,1 SG Were Di , , ,6 Sint-Joriscollege , , ,7 SintLucas - De Eindhovense sch , , ,5 Sondervick College , , ,6 St Willibrord Gymnasium , ,3 2 50,0 Stedelijk College Eindhoven , , ,5 Strabrechtcollege , , ,8

61 58 Definitieve cijfers Convenantjaar RMC-regio Gewest Limburg-Noord Gewest Zuid- Limburg School Ontwikkeling t.o.v Van Maerlantlyceum , , ,3 Varendonck-College , , ,1 VO Best-Oirschot , , ,7 Bisschop Coll Broekhin , , ,0 Blariacumcollege , , ,8 Bouwens vd Boije College , , ,7 CITAVERDE College , ,8-5 -8,6 College Den Hulster , , ,6 Dendroncollege , , ,8 Het College , , ,6 Mundium College , , ,8 Raayland College , , ,5 RK SGM St Ursula , , ,5 SGM Philips van Horne , , ,5 Valuascollege , ,4 8 16,3 Ath vh Bernardinuscol , ,5 0 0,0 Atheneum Trevianum , , ,7 Bernardinuscollege , , ,2 Bonnefantencollege , , ,5 Charlemagne College , , ,7 Connect C , ,9 6 22,2 DaCapo Coll Broeksittarderweg , , ,4 DaCapo College Born , , ,0 DaCapocollege Rijksweg Zuid , ,2-2 -4,7 Emmacollege , , ,4 Graaf Huyn College , , ,6 Grotiuscollege , ,2 3 30,0 Gymn vh Bernardinuscoll , , ,0 Gymnasium Trevianum , , ,0 HAVO Trevianum , , ,3 Herlecollege , , ,1 Porta Mosana College , , ,8 Romboutscollege , , ,5 SG Groenewald , , ,6 Sint-Janscollege , , ,4 Sint-Maartenscollege , , ,7 Sintermeertencollege , ,2 3 21,4 Sophianum SGM i h Heuvelland , ,4 8 53,3 Stella Maris College , , ,1

62 Convenantjaar Definitieve cijfers 59