Uw kenmerk Uw brief van Ons kenmerk - Bijlagen 1

Transcriptie

1 Samenleving INKGR: 17GRŨ031 Reg: 24/01/2017 Casenummer: 17CV Aan: Raadslid of-leden B-INFO: Collegebrieven Griffie gemeente Houten Onderdoor 25 Postbus 30, 3990 DA Houten Telefoon Fax Internet: Ű Aan de leden van de raad i.a.a. de commissieleden c 3 li O Ē bi Datum Ik JAN 2017 Onderwerp: Uw kenmerk Uw brief van Ons kenmerk - Bijlagen 1 P P Collegebrief geactualiseerd actieplan opvang en integratie statushouders 2017 Geachte leden van de raad, In deze collegebrief informeren wij u over het geactualiseerde actieplan 'Opvang en integratie statushouders 2017'. Begin 2016 heeft u het actieplan 'Opvang en integratie statushouders' vastgesteld. Met dit actieplan heeft u het college de kaders meegegeven voor het uitvoeren van de opvang en integratie van statushouders. In 2017 borduren we met een geactualiseerd actieplan voort op deze kaders en op het actieplan Het actieplan 2017 bevat geen inhoudelijke koerswijzigingen. Daarom wordt het geactualiseerde actieplan niet opnieuw voor besluitvorming aan de raad voorgelegd. In plaats daarvan informeren wij u door middel van bijgevoegde brief. Onderstaand gaan we op hoofdlijnen in op de verschillende thema's van het actieplan. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het geactualiseerde actieplan in de bijlage. Aanleiding Taakstelling 2016 en 2017 Dankzij de enorme inzet van veel maatschappelijke organisaties en inwoners zijn wij erin geslaagd om de taakstelling van 136 statushouders te realiseren. In 2016 hebben we 150 statushouders gehuisvest waarvan 139 definitief en 11 tijdelijk. Daarmee hebben we de taakstelling voor 2016 ruimschoots gehaald. Landelijk en regionaal scoort Houten hiermee bijzonder goed. De 14 extra gehuisveste statushouders tellen mee voor de realisatie van de taakstelling De taakstelling voor de 1e helft van 2017 is 37 statushouders. Naar verwachting zal dit aantal in de tweede helft iets toenemen. We anticiperen daarom op een taakstelling van 82 statushouders voor het gehele jaar. De verwachting is dat we die voor een belangrijk deel kunnen invullen met gezinsherenigingen. Ondanks de lagere taakstelling staan we in 2017 nog steeds voor een grote opgave. Daarom vinden wij het nodig om het actieplan Opvang en integratie statushouders voor 2017 voort te zetten en daar waar nodig te actualiseren. Voor het actualiseren van de acties voor 2017 is gebruik gemaakt van reguliere overleggen en contacten met betrokken maatschappelijke organisaties en initiatieven. Aandachtsgebieden integrale aanpak instroom statushouders Opvang van statushouders betekent niet alleen het regelen van huisvesting, maar vraagt ook om adequate maatschappelijk opvang, goede onderwijsvoorzieningen, de aanwezigheid van zorg op momenten dat het nodig is en het creëren van mogelijkheden om de kennis en ervaring te benutten

2 die statushouders bezitten. Succesvolle opvang en integratie vereist dus een effectieve samenwerking tussen diverse aandachtsgebieden. Huisvesting De gemeente Houten heeft in maart 2016 met het COA aanvullende afspraken gemaakt over de terugkeer van vluchtelingen, die in oktober 2015 in sporthal de Wetering in de crisisopvang hebben gezeten (de zogeheten Weteringgroep). Daarbij gaat het om mensen met een verblijfsvergunning en voor zover ze dat zelf willen. Door de afspraken rond de Weteringgroep hebben we een goed beeld van de groep statushouders, die we nog moeten huisvesten. Eind december 2016 wachten nog 24 mensen in het AZC op een woning in Houten en 11 statushouders zijn tijdelijk gehuisvest. Deze groep brengt circa 71 nareizenden met zich mee. Daarmee komt het aantal nog te huisvesten personen op 106. Tegelijkertijd weten we ook welk type woningen voor deze groep nodig is:» 1 persoons: 10 «2 persoons: 4» 3 persoons: 0» 4 persoons: 8» 5 persoons: 8 «6 persoons: 3 Het uiteindelijke aantal en type woningen is afhankelijk van het percentage gezinnen of alleenstaanden dat daadwerkelijk naar Houten komt. De 1- en 2- persoonshuishoudens kunnen vanaf eind maart gefaseerd gehuisvest worden in het pand aan de Molen Om de gezinnen te kunnen huisvesten moet er extra huisvesting gecreëerd worden. Daarbij is het uitgangspunt dat deze woningen ook beschikbaar komen voor reguliere woningzoekenden (het gelijke speelveld). Het college heeft op 20 december 2016 ingestemd met de bouw van circa 35 tijdelijke gezinswoningen voor zowel reguliere woningzoekenden als statushouders. De verwachting is dat de eerste 10 woningen vóór de zomer 2017 opgeleverd kunnen worden; de overige 25 volgen kort na de zomer. Op 10 januari jl. bent u per collegebrief hierover apart geïnformeerd. De uitdaging voor 2017 is het evenwicht te vinden tussen het tempo waarmee de gezinsherenigingen naar Nederland komen en de benodigde woningen. Hierbij hebben we te maken met een aantal onbekende variabelen. Ten eerste is niet bekend hoe snel de nareizigers na goedkeuring van de gezinshereniging naar Nederland komen. Ten tweede is het beschikbaar komen van geschikte woningen bepalend. Ten derde is het de vraag hoeveel mensen alsnog voor een andere gemeente zullen kiezen naarmate de toewijzing van een woning in Houten langer duurt. We proberen tijdig informatie te verzamelen om zo goed mogelijk te kunnen anticiperen op de daadwerkelijke komst van de nareizigers en zetten tijdig lijnen uit om tot oplossingen te komen. Bijvoorbeeld door de bouw van tijdelijke huisvestingsoplossingen en door te kijken naar mogelijkheden van matching in de regio. Maatschappelijke begeleiding De eerste opvang van statushouders in Houten is essentieel. Maatschappelijke begeleiding houdt in dat wordt geholpen met de eerste belangrijke zaken op het gebied van zelfredzaamheid en eigen regie: rechten en plichten van de huurder, wegwijs worden in Houten, inrichting woning, huisraad, aanvragen belastingtoeslagen en uitkering (WIL) en aanmelding kinderen bij scholen. vanhoutenã co voert de maatschappelijke begeleiding van statushouders uit en ontvangt hiervoor een subsidie. In 2016 heeft vanhouten&co 108 huishoudens begeleid, bestaande uit 230 personen. Dat doen zij met:» 64 maatschappelijk begeleiders» 53 taalcoaches» 5 docenten van praatgroepen en 3 voor overige activiteiten zoals gespreksleider van de participatiegroep» 4 parttime beroepskrachten De maatschappelijke begeleiding blijft in 2017 het startpunt en een belangrijke pijler bij de opvang en integratie van nieuwe statushouders. De instroom van een groot aantal statushouders in het derde kwartaal van 2016 betekent dat een groot aantal trajecten nog het hele jaar 2017 doorloopt. Pagina 2 van 5

3 Gezien het grote aantal trajecten dat nog doorloopt in 2017, de verwachte nieuwe instroom in 2017 vanwege gezinshereniging en de taakstelling 2017, is de opgave voor 2017 niet vergelijkbaar met die van De gemeente ondersteunt en bewaakt de afstemming tussen de verschillende activiteiten en organisaties. Aandachtspunt daarbij is dat organisaties binnen dat netwerk ieder hun eigen rol en verantwoordelijkheid hebben richting de doelgroep. Naast samenwerking gaat het dus ook om afbakening. Historisch gegroeide afspraken met bijvoorbeeld Viveste en Werk en Inkomen Lekstroom zullen in overleg tussen partijen opnieuw tegen het licht gehouden worden. Zoals u wellicht weet heeft het kabinet een voorstel tot wijziging van de Wet inburgering opgesteld. Met dit voorstel wordt de participatieverklaring een verplicht onderdeel van het inburgeringstraject. Tevens wordt de maatschappelijke begeleiding door gemeente in de wet opgenomen. De beoogde ingangsdatum van de wijzigingen is 1 juli De wetswijziging is nog niet aangenomen door de Tweede Kamer. Onderwijs De verschillende schoolbesturen in het primair onderwijs werken nauw samen om de instroom van de kinderen van statushouders goed te begeleiden. Daarvoor hebben zij onder meer een gezamenlijke extra taaivoorziening binnen het reguliere onderwijs ontwikkeld. Per jaar kunnen maximaal 30 kinderen instromen. Op dit moment zijn er 2 groepen van 14 kinderen: 1 onderbouwgroep en 1 bovenbouwgroep. De taalklas bedient de groepen 1 ť m 8. Er is een doorlopende leerlijn van Peuterschool ( W E ) naar PO. In regio Lekstroom gaan alle leerlingen van 12 jaar en ouder naar de Internationale schakelklassen (ISK) in U trecht. Daar volgen ze een speciaal traject van VÁ tot 2 jaar voor ze kunnen instromen in het reguliere voortgezette onderwijs. In september 2016 is het ISK uitgebreid met 1 dependance in Maarssenbroek en voor de toekomst is er in Zeist een locatie beschikbaar, zodra de groei van het aantal leerlingen daar aanleiding toe geeft. Het bovenregionale convenant hierover zal eind januari 2017 worden ondertekend. Hoewel leerlingen na een periode van maximaal twee jaar dienen door te stromen naar het reguliere onderwijs, leert de ervaring dat deze leerlingen dan nog steeds extra taaiondersteuning nodig hebben. Daarin wordt op dit moment voorzien door extra ondersteuning met middelen van het Samenwerkingsverband ZO-U trecht en een aantal vrijwilligers. Nieuw fenomeen in 2016 was de zomerschool voor leerlingen van statushouders in de PO-leeftijd. Wat startte als een eerste pilot om een terugval in de taalontwikkeling zo veel als mogelijk te ondervangen is uiteindelijk een rijk programma geworden waarin onderwijs, Van Houten S Co, Cultuureducatie aan de Slinger, Bibliotheek, Sportpunt Houten, Fladderen en Milieueducatie met ouders de samenwerking hebben gezocht om een extra stimulans te geven aan de taal- en motorische ontwikkeling. Op deze manier werd de zomerschool een plek waar ouders, professionals en vrijwilligers de handen uit de mouwen staken ten behoeve van taalontwikkeling, integratie en participatie. De zomerschool voor leerlingen van statushouders zal in 2017 worden voortgezet. De uitdaging voor 2017 is het evenwicht te vinden tussen het tempo van de instroom van kinderen uit gezinsherenigingen en de benodigde capaciteit van de taaiklas PO. De verwachting is dat in 2017 circa 87 kinderen in de leeftijd van jaar naar Houten komen. Voor een gedetailleerd overzicht zie hoofdstuk 4 van het bijgevoegde actieplan. De gemeente verstrekt een financiële bijdrage aan het primair onderwijs. De kosten hiervan zijn gebaseerd op de huidige 2 taalklassen. Participatie, werk en inkomen In het verlengde van maatschappelijke begeleiding zetten we extra in op participatie. De weg naar zelfredzaamheid betekent ook oriëntatie op de toekomst. Het leren van de taal en de oriëntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt is belangrijk. Elke statushouder is verplicht Nederlands te leren en een inburgeringsexamen af te leggen binnen 3 jaar. Onze ambitie is dat elke statushouder zo spoedig mogelijk meedoet in de samenleving door middel van vrijwilligerswerk en/of een baan. Daarvoor hebben we in 2016 de pilot 'Blijven is meedoen in Houten' uitgevoerd. De resultaten uit de evaluatie zijn goed. De statushouders die een intakegesprek hebben gehad zijn bijna allemaal gekoppeld richting opleiding, vrijwilligerswerk, stages, werkervaringsplaatsen of werk. De aanpak wordt in 2017 gecontinueerd. Pagina 3 van 5

4 Daarbij hecht het college belang aan het monitoren van bereikte resultaten en maatschappelijke effecten in relatie tot genomen maatregelen. Daarnaast neemt Houten in 2017 deel aan de pilot 'Nederlandse kernwaarden' van het ministerie van SZW. In de pilot wordt een methodiek ontwikkeld om nieuwkomers in hun directe omgeving kennis te laten maken met de Nederlandse kernwaarden en de wijze waarop deze in Nederland worden nageleefd. Daartoe worden de inburgeringscursus en het participatieverklaringstraject aangevuld met bezoeken aan Houtense waardedragers. De pilot wordt uitgevoerd door vanhouten&co. De kosten voor deelname aan de pilot Nederlandse kernwaarden worden gefinancierd uit de extra bijdrage van het ministerie van SZW voor deze pilot. Vermeldenswaardig is ook dat op 24 november statushouders uit Houten de participatieverklaring ondertekend over kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Met deze ondertekening verklaren zij dat ze de Nederlandse kernwaarden respecteren en dat ze zich willen inzetten voor de Houtense samenleving. Zorg De groep vluchtelingen is een kwetsbare groep. Het gaat vaak om mensen die onvrijwillig zijn vertrokken uit eigen land, gecombineerd met oorlogservaringen en mogelijk ook persoonlijke trauma's. Ook de reis van eigen land naar Nederland had, zoals we hebben kunnen zien veel risico's in zich. Daarom is extra aandacht voor zorg noodzakelijk. Tijdens hun verblijf in een AZC, ontvangen vluchtelingen zorg via de arts die aan het AZC is verbonden. Bij verhuizing naar Houten worden statushouders aangemeld bij de huisartsen in het EMC bij hen in de wijk. Als er aanleiding is voor extra of gespecialiseerde zorg, wordt via huisartsen of het sociaal team 2e lijnshulpverlening ingezet. Vanuit vanhouten&co wordt ook doorverwezen naar het sociaal team, in verband met kortdurende hulp. De komst van een grotere groep statushouders zal leiden tot een toename van het aantal patiënten in de 1e en 2e lijnszorg. Tevens zal er naar verwachting meer beroep gedaan worden op het sociale team en de jeugdgezondheidszorg. Over 2016 zijn hierover nog geen verontrustende signalen ontvangen. Aandachtspunt is de verdeling van de statushouders over de EMC omdat het een groep is die relatief veel tijd en aandacht vraagt. Het extra beroep van statushouders op het Sociaal Team valt tot nu toe mee. Dat kan zijn omdat de maatschappelijke begeleiding voor een grote groep statushouders nog doorloopt. Mogelijk dat problemen zich pas na verloop van tijd aandienen. Met betrokken partijen (vanhouten&co, Sociaal Team, Viveste, InfoSpreekuur) zal gekeken worden naar de mogelijkheden van nazorg en opvolging na afronding van het traject maatschappelijke begeleiding. Regionale bestuursovereenkomst huisvesting en integratie Vluchtelingen (U-16) Houten is één van de drijvende krachten achter de regionale bestuursovereenkomst Huisvesting en integratie Vluchtelingen op U-16 niveau. Daarbij is het idee om vanaf het moment van eerste opvang in de regio al te beginnen met het integratieproces en ervoor te zorgen dat statushouders daarna ook woonruimte kunnen betrekken in de regio Utrecht. Ook worden er mogelijkheden gecreëerd om huisvesting en matching van statushouders regionaal op te lossen, zodat ook regionaal voldaan kan worden aan de taakstelling. De overeenkomst omvat regionale integrale afspraken betreffende de huisvesting, de maatschappelijke begeleiding en participatie, onderwijs - educatie - inburgering en werk S inkomen. De bestuursovereenkomst komt overeen met de Houtense aanpak en ondersteunt die. Begin 2017 wordt de bestuursovereenkomst uitgewerkt in een concreet plan van aanpak. Communicatie In 2016 is de communicatie over opvang en integratie van statushouders voortvarend opgepakt. Er zijn afspraken gemaakt met Viveste en vanhouten&co over de communicatieaanpak, het afstemmen van kernboodschappen en de inzet van eikaars communicatiemiddelen. Daarnaast is er regelmatig overleg met de groep Welkom in Houten, om ze te informeren en zaken af te stemmen. Er zijn in 2016 meerdere informatieavonden en bewonersbijeenkomsten gehouden inzake (mogelijke) huisvestingslocaties. Alhoewel er soms weerstand is tegen de huisvesting van statushouders, merken we dat de persoonlijke aanpak in de communicatie werkt. Bijvoorbeeld bij de Randhoeve, waar medewerkers van Viveste de bewoners persoonlijk hebben geïnformeerd over de komst van statushouders. Het college wil graag bewoners betrekken bij huisvesting en integratie van Pagina 4 van 5

5 statushouders. Soms is er echter weinig ruimte voor participatie en blijft het bij informeren. Dat hebben we in 2016 gemerkt en dat zal ook in 2017 waarschijnlijk kunnen gebeuren. Daarnaast gaan we in 2017 verder met de campagne "geef statushouders een gezicht". Dit is een belangrijk onderwerp dat ook uit het Inwonersberaad van september 2015 is gekomen. Hier is een start mee gemaakt in 2016, in 2017 werken we het nader uit. Kernboodschap Dankzij de enorme inzet van veel maatschappelijke organisaties en inwoners zijn wij erin geslaagd om in 2016 de taakstelling van 136 statushouders te realiseren. We hebben 150 statushouders gehuisvest waarvan 139 definitief en 11 tijdelijk. Daarmee hebben we de taakstelling voor 2016 ruimschoots gehaald. De 14 extra gehuisveste statushouders tellen mee voor de taakstelling Voor 2017 anticiperen we op een taakstelling van 82 statushouders De verwachting is dat we die voor een belangrijk deel kunnen invullen met gezinsherenigingen. Ondanks de lagere taakstelling staan we in 2017 nog steeds voor een grote opgave. Niet alleen rond huisvesting, maar ook op het gebied van participatie, integratie en onderwijs. Daarom vinden wij het nodig om het actieplan Opvang en integratie statushouders voor 2017 voort te zetten en daar waar nodig te actualiseren. Het geactualiseerde actieplan voor 2017 borduurt voort op de kaders die de raad in het actieplan 2016 aan het college heeft meegegeven. Consequentie De uitvoering van het geactualiseerde actieplan Opvang en integratie statushouders brengt uiteraard kosten met zich mee. Naar verwachting bedragen de kosten circa C ,-. Deze kosten worden gedekt uit de Decentralisatie-uitkering Verhoogde Asielinstroom. Aanvullend ontvangen we in 2017 budget vanuit de COA-bijdrage voor maatschappelijke begeleiding. Voor meer informatie verwijzen we u naar bijgevoegd actieplan. Wat betekent dit voor de raad (procedureel) Begin 2016 heeft de raad de kaders voor het actieplan 'Opvang en integratie statushouders' vastgesteld. Met dit actieplan heeft de raad het college de kaders meegegeven voor het uitvoeren van de opvang en integratie van statushouders. In 2017 borduren we met een geactualiseerd actieplan voort op deze kaders en op het actieplan De budgetneutrale financiële effecten van het geactualiseerde actieplan worden meegenomen in de maandelijkse begrotingswijziging. Als u nog vragen heeft kunt u contact opnemen met mevrouw I.B.E.A.M. Avontuur via telefoonnummer (030) Met vriendelijke groet, het college van burgemeester en wethouders de secretaris, de burgemeester, 4 \ NV. H.S. den Bieman W.M. de Jong Bijlage(n): 1. Geactualiseerd actieplan opvang en integratie statushouders 2017 Pagina 5 van 5