VEILIG INTERNET 7 HET PERSPECTIEF PCVO

Transcriptie

1 VEILIG INTERNET 7 HET PERSPECTIEF PCVO

2 Veilig internet 7 Pagina 1 van 21 INHOUD 7 ACCOUNTS BESCHERMEN Gebruik sterke en unieke wachtwoorden Het gevaar van zwakke wachtwoorden Vuistregels voor sterke wachtwoorden Gebruik wachtzinnen in plaats van wachtwoorden Tips om sterke wachtwoorden te maken en te onthouden Gebruik dubbele authenticatie Hoe werkt verificatie in twee stappen? Welke diensten gebruiken tweestapsverificatie? Is verificatie in twee stappen een waterdichte methode? Waarom is verificatie in twee stappen optioneel? Opmerking Voorbeeld: Dropbox Vermijd het instellen van een geheime vraag Laat de browser wachtwoorden niet opslaan Gebruik een wachtwoordmanager Wat is een wachtwoordmanager? Voor- en nadelen Een wachtwoordmanager kiezen Keepass Download de software Installeer de software Activeer de Nederlandse taal Keepass database Bestaande accounts toevoegen aan Keepass Beheren van accounts Gebruik van de opgeslagen accounts Biometrische beveiliging... 20

3 Veilig internet 7 Pagina 2 van 21 7 ACCOUNTS BESCHERMEN DOELSTELLINGEN Je leert gebruik maken van sterke en unieke wachtwoorden. Je leert wat dubbele authenticatie is. Je leert om voorzichtig te zijn met geheime vragen. Je leert dat wachtwoorden in een browser vaak onveilig worden opgeslagen. Je leert wat een wachtwoordmanager is. Je ontdekt de basisfunctionaliteit van de portable versie van Keepass. Je leert het begrip biometrische toegangscontrole kennen. 7.1 GEBRUIK STERKE EN UNIEKE WACHTWOORDEN De beveiliging door middel van een gebruikersnaam en wachtwoord wordt al tientallen jaren gebruikt en is de meest gebruikte manier om toegang te krijgen tot een account. Ter info: dossier wachtwoorden Het gevaar van zwakke wachtwoorden Een zwak wachtwoord is eenvoudig te raden en/of gemakkelijk te kraken door een computer en daardoor onveilig. Gebruik daarom nooit voor de hand liggende letterreeksen of woorden die persoonlijke informatie bevatten, zoals een naam, geboortedatum of adres. Eenvoudige en evidente paswoorden zijn heel gemakkelijk te kraken via "een brute kracht aanval" (brute force attack); Deze kraaksoftware bestaat uit het botweg uitproberen van alle mogelijke opties, net zo lang tot er één gevonden is die overeenkomt met de gewenste invoer. "een woordenlijstaanval" (dictionary attack). Deze kraakaanval is gerichter en gebruikt een samengestelde lijst van mogelijkheden. De kracht van woordenlijstaanvallen ligt in het feit dat de mens geneigd is een makkelijk te onthouden wachtwoord te kiezen. Woordenlijsten kunnen desgewenst afgestemd worden op land van herkomst en/of de interesses van de aangevallen versleutelaar. Deze woordenlijsten zijn meestal ook voorzien van varianten op woorden, met foutieve spelling, leestekens ervoor of erachter geplaatst, en met bepaalde letters vervangen door cijfers of speciale tekens.

4 Veilig internet 7 Pagina 3 van Vuistregels voor sterke wachtwoorden Lengte telt Een goed wachtwoord is tenminste 8 tekens lang. Elk aanvullend teken maakt het kraken exponentieel moeilijker. Dit is natuurlijk, net zoals bij bijna alle security-zaken, een kwestie van tijd. Dat hoeft niet eens heel veel langer te zijn. Een wachtwoord van 12 tekens kost met een 'brute force'-aanval ruim jaar om te kraken. Een wachtwoord van maar 11 tekens zou slechts 180 jaar kosten om te kraken. Kleine letters én hoofdletters Een ander belangrijk element is het gebruik van hoofdletters én kleine letters: zogeheten case sensitive wachtwoorden. Dat scheelt namelijk een factor 2 per teken. Dus bij een wachtwoord van (slechts) 8 tekens zorgt gebruik van hoofd- en kleine letters ervoor dat het 256 keer veiliger is. Een inlogsysteem moet daar dan natuurlijk wel ook gebruik van maken. Cijfers en tekens Het kraken van een 8-teken wachtwoord met alleen kleine letters kost 4 dagen, maar met ook hoofdletters drie jaar. Vul een 8-teken wachtwoord met ook nog eens cijfers en symbolen en dan lukt kraken pas na zo n 463 jaar. Ook het gebruik van cijfers, naast hoofd- en kleine letters maakt wachtwoorden sterker en dus veiliger. Doe dat overigens niet simpelweg ter vervanging van letters; zoals bijvoorbeeld w8woord. En naast hoofdletters en cijfers zijn er nog de speciale tekens. Gebruik daarvan maakt een wachtwoord weer wat veiliger. Denk aan de tilde (~), het uitroepteken, (al dan niet vierkante) haakjes, het dollarteken, enzovoorts. Let wel op: bij veel computersystemen zijn bepaalde tekens weer niet toegestaan, omdat die bijvoorbeeld commando s kunnen zijn. Dit zijn vaak spaties, apenstaartjes (@), het vraagteken, de dubbele punt en vraagtekens Gebruik wachtzinnen in plaats van wachtwoorden Lange wachtwoorden zijn veel moeilijker te onthouden dan korte, daarom is het soms eenvoudiger om gebruik te maken van een zin in plaats van een woord. Bijvoorbeeld: Ik Hou Van Langharige Honden. Voeg vervolgens nog leestekens en cijfers toe en je wachtzin wordt nog veiliger, bijvoorbeeld: Ik Hou Van 2 Langharige Honden!.

5 Veilig internet 7 Pagina 4 van 21 Tip: Maak geen wachtzinnen van bekende zinnen of gezegden, want net als bij woorden haalt een kraakprogramma die er moeiteloos uit Tips om sterke wachtwoorden te maken en te onthouden Stap 1. Bouw een basiswachtwoord met een zin. Voorbeeld: Ik wil meer fitnessen Stap 2. Neem je leeftijd, huisnr. of het geboortejaar als cijfer en voeg tekens toe. Voorbeeld: 310 Wil meer fitnessen:) Stap 3a. Inkorten door klinkers weg te laten. Voorbeeld: 310Wlmrftnssn:) Stap 3b. Inkorten door de eerste letter van elk woord te gebruiken. Voorbeeld: 310Wmf:) Stap 4. Maak het wachtwoord uniek en voeg per account extra letters toe. Voorbeeld voor Facebook: fb-310wmf:) Voorbeeld voor Google: g-310wmf:) Voorbeeld voor Skynet: sky-310wmf:) Tip: Is het nodig dat je regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, een nieuw wachtwoord moet instellen, stop dan in je wachtwoord ergens de cijfers van de maand (januari is 01 en december is 12). 7.2 GEBRUIK DUBBELE AUTHENTICATIE Het gebruik van dubbele authenticatie, ook verificatie in twee stappen of two-factor authentication (2FA) genoemd, werpt een stevige dam op voor hackers. Naast je wachtwoord moet je een extra code invoeren die je ontvangt per mail, spraakbericht, sms of app. Het betreft dus twee vormen van identificatie in plaats van één Hoe werkt verificatie in twee stappen? De eerste stap is altijd hetzelfde: om in te loggen voer je je gebruikersnaam en wachtwoord in, zoals je altijd doet. Nieuw is de toevoeging van een tweede stap, waar je een code invoert die je ontvangt via je mobiele telefoon.

6 Veilig internet 7 Pagina 5 van 21 Na het invoeren van je code herkent de dienst je pc, tablet of mobiel als vertrouwd apparaat, zodat je in de toekomst niet nog een keer een dubbelslot hoeft te ontgrendelen om in te loggen Welke diensten gebruiken tweestapsverificatie? Op is er een uitgebreid overzicht te vinden van diensten die dubbele authenticatie gebruiken. Als je op het icoontje onder Docs klikt, wordt je doorverwezen naar een stappenplan om dubbele authenticatie in te stellen. Bij de meeste diensten kun je instellen dat de extra controle niet nodig is als je inlogt vanaf een bekende computer, smartphone of tablet. Kies deze optie alleen op een privéapparaat Is verificatie in twee stappen een waterdichte methode? Het is niet zo dat je tweestapsauthenticatie kunt instellen en vervolgens slordig mag omgaan met je wachtwoord. Hou er rekening mee dat hackers voortdurend op zoek zijn naar manieren om beveiligingen te omzeilen. Maar ook al is het niet waterdicht, het vergroot de veiligheid van je account wel aanzienlijk Waarom is verificatie in twee stappen optioneel? Tweestapsverificatie is optioneel om privacyredenen: veel gebruikers willen hun telefoonnummer niet opgeven. Om dit obstakel te vermijden wordt de mogelijkheid om gebruik te maken van een beveiligingssleutel geïntroduceerd. In plaats van het typen van een code, plaats je dan een beveiligingssleutel op de USB-poort van de computer en tik je erop als daarom wordt gevraagd.

7 Veilig internet 7 Pagina 6 van Opmerking Dubbele authenticatie is een zeer goed wapen tegen hackers omdat deze methode gebruik maakt van iets dat je weet (gebruikersnaam en wachtwoord) in combinatie met iets dat je hebt of kunt ontvangen (een veranderende code). Toch is het nog geen gemeengoed en wordt het soms als irriterend ervaren. Eerste reden van irritatie Dubbele authenticatie vereist een extra stap en dit kan bij veelvuldig gebruik van een applicatie irritaties opleveren. Oplossing: Je kan een apparaat als vertrouwd opgeven en dan wordt de dubbele authenticatie verminderd (bijvoorbeeld om de 30 dagen) of stopgezet op het betrokken apparaat. Tweede reden van irritatie Dubbele authenticatie vereist dat je het hulpmiddel met iets dat je hebt of kunt ontvangen bij de hand hebt en dat het hulpmiddel ook correct werkt. Is dit niet het geval, dan kan er geen gebruik worden gemaakt van de applicatie wat ook tot irritaties kan leiden. Oplossing: Vaak worden bij het inschakelen van de tweestapverificatie enkele backupcodes toegezonden, die je op een veilige plek dient bewaren. Deze kunnen dan worden gebruikt ingeval het hulpmiddel met iets dat je hebt of kunt ontvangen het laat afweten.

8 Veilig internet 7 Pagina 7 van Voorbeeld: Dropbox Tweestapsverificatie inschakelen Meld je aan op Klik rechtsboven op je naam om je accountmenu te openen. Klik op Instellingen in het accountmenu en selecteer het tabblad Beveiliging Klik onder het gedeelte Tweestapsverificatie op Inschakelen. Klik op Aan de slag. Om beveiligingsredenen wordt je gevraagd je wachtwoord opnieuw in te voeren om tweestapsverificatie in te schakelen. Vervolgens kun je aangeven of je je beveiligingscode per sms wilt ontvangen.

9 Veilig internet 7 Pagina 8 van 21 Klik op Volgende. Geef je mobiel telefoonnummer in en klik op Volgende. Typ de code, die je ontvangt in een bericht op je mobiel toestel in en klik op Volgende. Vervolgens kun je overwegen een reservetelefoonnummer toe te voegen waarop je ook sms-berichten kunt ontvangen. Als je ooit je telefoon verliest, kun je een beveiligingscode ontvangen op je reservetelefoonnummer. Sluit af met Volgende. Je back-upcodes voor noodgevallen opslaan Voordat je tweestapsverificatie begint te gebruiken, ontvang je tien speciale back-upcodes van acht cijfers. Schrijf deze codes op en bewaar ze op een veilige plaats. Dit is erg belangrijk. Als je ooit je telefoon kwijtraakt of geen beveiligingscode kunt ontvangen of genereren, heb je een van deze back-upcodes nodig om toegang te krijgen tot je Dropbox. Je kunt een backupcode slechts eenmaal gebruiken. Klik op de knop Tweestapsverificatie inschakelen. Sluit af met een klik op Gereed. Tweestapsverificatie uittesten Klik rechtsboven op je naam om je accountmenu te openen. Kies voor Afmelden. Meld je opnieuw aan met je adres en het bijbehorende wachtwoord.

10 Veilig internet 7 Pagina 9 van 21 Typ de code, die je ontvangt in een bericht op je mobiel toestel in en klik op Verzenden. Deze computer vertrouwen Vink de optie Deze computer vertrouwen aan om het tweestapsverificatie enkel voor dit toestel uit te schakelen.

11 Veilig internet 7 Pagina 10 van 21 Tweestapsverificatie permanent uitschakelen Klik rechtsboven op je naam om je accountmenu te openen. Klik op Instellingen in het accountmenu en selecteer het tabblad Beveiliging Klik onder het gedeelte Tweestapsverificatie op klik om uit te schakelen. Typ je wachtwoord en klik op Volgende. Klik op Tweestapsverificatie uitschakelen.

12 Veilig internet 7 Pagina 11 van VERMIJD HET INSTELLEN VAN EEN GEHEIME VRAAG Bij het maken van een account kun je soms een 'geheime vraag' instellen. Als je je wachtwoord vergeten bent, dan kan je het met het antwoord op die vraag opnieuw instellen. Vaak gaat het om persoonlijke vragen als: Wat is je geboorteplaats? of Wat is de naam van je huisdier? Geheime vragen lijken handig, maar het is eerder een zwakke plek in de beveiliging. Want het antwoord op dergelijke vragen zoekt een crimineel snel bij elkaar via Google en sociale media. 7.4 LAAT DE BROWSER WACHTWOORDEN NIET OPSLAAN Tijdens het surfen krijg je regelmatig de vraag of de browser je wachtwoord moet opslaan. Browsers beschikken over een soort wachtwoordkluis waarin de gebruikte gebruikersnamen en wachtwoorden kunnen worden opgeslagen. Maar let toch op met het opslaan van wachtwoorden in de browser, want vaak worden de wachtwoorden niet versleuteld opgeslagen. Zo bijvoorbeeld kan je in Chrome (via Menu > Instellingen > Geavanceerde instellingen weergeven > Wachtwoorden beheren) na ingeven van het Windows wachtwoord de opgeslagen wachtwoorden weergeven.

13 Veilig internet 7 Pagina 12 van 21 Lees meer in het artikel: Beheer je wachtwoorden in elke browser / Lees de tip: opgeslagen browserwachtwoorden wissen GEBRUIK EEN WACHTWOORDMANAGER Wat is een wachtwoordmanager? Het is niet verstandig om overal hetzelfde wachtwoord voor te gebruiken. Maar veel verschillende wachtwoorden onthouden is dan weer moeilijk. Daarom bestaan er wachtwoordmanagers: dit is software waarmee je je wachtwoorden op één plek kunt bewaren, eventueel ook genereren en beheren. Je kunt een wachtwoordmanager vergelijken met een digitale kluis waarin al je gebruikersnamen en bijbehorende wachtwoorden worden opgeslagen. Om toegang te krijgen tot je wachtwoorden gebruik je één master password. Zorg dat dit een sterk en uniek wachtwoord is. Je wachtwoorden worden versleuteld opgeslagen zodat alleen jij, met behulp van je master password, bij je opgeslagen wachtwoorden kunt.

14 Veilig internet 7 Pagina 13 van Voor- en nadelen Het grote voordeel van wachtwoordmanagers is dat ze wachtwoorden versleuteld opslaan en dat je maar één hoofdwachtwoord hoeft te onthouden. Toch is het gebruik van een wachtwoordmanager niet zonder risico. Het nadeel is dat alle wachtwoorden op dezelfde plek worden bewaard. Wanneer de wachtwoordmanager wordt gehackt, krijgt de kwaadwillende toegang tot al je wachtwoorden Een wachtwoordmanager kiezen De eerste keuze die je moet maken is als je al dan niet wil synchroniseren. Als dat zo is, moet je de keuze maken of je dat uit handen wilt geven of zelf wilt regelen. Vervolgens bekijk je de browserintegratie en mobiele apps van de wachtwoordmanager. Andere functies die het overwegen waard zijn, zijn het importeren/exporteren van wachtwoorden, het delen ervan en natuurlijk de prijs. Lees het volledige artikel: 7 tips om de beste wachtwoordmanager te vinden Gebruik je alleen Apple-producten, dan kun je ook de wachtwoordmanager van Apple zelf gebruiken. Dat is de Sleutelhanger (keychain in het Engels). Die is bedoeld voor het bewaren van wachtwoorden op de ipad, iphone en/of Mac. Deze kunnen zowel lokaal, op de computer, worden opgeslagen als in de cloud. Meer informatie daarover is terug te vinden op de website van Apple. 7.6 KEEPASS Keepass is een goede eerste kennismaking met wachtwoordmanagers. Het is gratis open source software. Voordeel van KeePass is dat de gegevens lokaal op de eigen pc worden bewaard en niet online in de cloud. Nadeel is dat synchroniseren van wachtwoorden tussen apparaten niet vanzelfsprekend is Download de software Surf naar Klik in de linker kolom op de link Downloads.

15 Veilig internet 7 Pagina 14 van 21 Klik op de groene knop van de Portalbe Professional Edition. De download wordt automatisch gestart en het installatiebestand in zip-formaat wordt opgeslagen in de map Downloads. Surf nogmaals naar Klik in de linker kolom op de link Translations. Klik in de tabel op de rij Dutch op de link [2.35+]. De download wordt automatisch gestart en het taalbestand in zip-formaat wordt opgeslagen in de map Downloads Installeer de software Plaats een USB stick in PC. Open de Windows Verkenner. Ga naar de USB stick en maak een map met de naam WWM. Ga naar de map Downloads. Pak het bestand KeePass-2.35.zip uit in de map WWM op de USB stick. Pak vervolgens het bestand KeePass-2.35-Dutch.zip uit in de map WWM op de USB stick. Resultaat Programma openen Dubbelklik vanuit de map WWM op de USB stick op het bestand KeePass.exe. Kies er voor om de updates automatisch te laten uitvoeren met een klik Enable (recommended).

16 Veilig internet 7 Pagina 15 van 21 Het programma wordt geopend Activeer de Nederlandse taal Klik op View en kies voor Change Language. Kies Dutch en bevestig met een klik op OK. Het programma wordt opnieuw opgestart in het Nederlands Keepass database Database aanmaken Open de Windows Verkenner Dubbelklik vanuit de map WWM op de USB stick op het bestand KeePass.exe. Kies voor Bestand > Nieuw om een nieuwe database aan te maken Plaats de database in de map WWM op de USB stick. Gebruik je voornaam als bestandsnaam.

17 Veilig internet 7 Pagina 16 van 21 Beveilig de database met een sterk Hoofdwachtwoord. Typ het wachtwoord nogmaals in bij Herhaal wachtwoord. Klik de optie Sleutelbestand aan. Klik op de knop Aanmaken. Plaats het sleutelbestand op de harde schijf van de computer in de map Documenten. Klik op de knop Opslaan. Maak willekeurige bewegingen met de muis in het grijs vlak. Typ willekeurige tekst in het witte tekstvak. Sluit af met OK en klik nogmaals op OK. Keepass heropstarten Open het menu Bestand en kies voor Afsluiten. Klik op Opslaan om de database te bewaren. Open de Windows Verkenner. Open de map WWM op de USB stick Klik dubbel op Keepass.exe Voer het hoofdwachtwoord in en sluit af met OK.

18 Veilig internet 7 Pagina 17 van Bestaande accounts toevoegen aan Keepass Klik op de knop Invoer toevoegen. Typ bij Titel de naam van de toepassing/website in. Geef de gebruikersnaam in. Typ het bijbehorende wachtwoord in. Herhaal het bijbehorende wachtwoord. Sluit af met OK

19 Veilig internet 7 Pagina 18 van Beheren van accounts Bewaar de database Kies regelmatig voor Bestand > Opslaan. Wis de voorbeelden Klik in de linker zijkolom op de database (vb. kathleen). Klik met de rechtermuisknop op een account in het rechter deel om het snelmenu te openen. Kies voor Invoer verwijderen. Bevestig met een klik op Ja.

20 Veilig internet 7 Pagina 19 van 21 Gebruik groepen Klik met de rechtermuisknop in de linker zijkolom op de database (vb. kathleen). Kies in het snelmenu voor Groep toevoegen. Geef de groep een naam (vb. School) Sluit af met OK. Plaats account in groepen Klik in de linker zijkolom op de database (vb. kathleen). Sleep vanuit het rechter deel de accounts naar de gewenste groep. OF Klik alvorens het toevoegen een nieuwe invoer op de groep waaraan je de account wilt toevoegen Gebruik van de opgeslagen accounts Automatisch typen Open in de browser de toepassing/website waar je wilt inloggen. Klik in het vak waar je de gebruikersnaam dient in te vullen. Open het programma Keepass en kies de groep waarin de account werd opgeslagen. Klik met de rechtermuisknop op de gewenste account. Kies in het snelmenu Voer Auto-typen uit.

21 Veilig internet 7 Pagina 20 van 21 De browser wordt dan naar de voorgrond gebracht en KeePass typt automatisch de gebruikersnaam en het wachtwoord in en logt vervolgens in. Kopiëren & plakken Open in de browser de toepassing/website waar je wilt inloggen. Klik in het vak waar je de gebruikersnaam dient in te vullen. Open het programma Keepass en kies de groep waarin de account werd opgeslagen. Klik met de rechtermuisknop op de account. Kies in het snelmenu Kopieer gebruikersnaam. Activeer de browser en gebruik de toetsencombinatie Ctrl-V om de gebruikersnaam te plakken. Klik in het vak waar je het wachtwoord dient in te vullen. Open het programma Keepass en kies de groep waarin de account werd opgeslagen. Klik met de rechtermuisknop op de account. Kies in het snelmenu Kopieer wachtwoord. Activeer de browser en gebruik de toetsencombinatie Ctrl-V om het wachtwoord te plakken. Klik op de knop om in te loggen. 7.7 BIOMETRISCHE BEVEILIGING Regelmatig verschijnen er artikels waarin wordt aangegeven dat in de toekomst wachtwoorden zullen worden aangevuld met/ vervangen door een biometrische beveiliging. Biometrische beveiliging bestaat uit een controle die uitgevoerd wordt aan de hand van bepaalde lichaamskenmerken. Veel onderdelen van ons lichaam zijn uniek en bieden de perfecte sleutel voor de toegang tot een digitaal apparaat.

22 Veilig internet 7 Pagina 21 van 21 Vormen van toegangscontrole met biometrie zijn: Vingerafdruk toegangscontrole Handafdruk Aders in handpalm Stemherkenning Irisscan Gezichtscan Oorscan Randopmerkingen Wat met de privacy? Lees meer Veelbelovend, maar niet waterdicht. Lees mees