Beleidsaanbevelingen
|
|
- Adriaan ten Wolde
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beleidsaanbevelingen Naar aanleiding van het praktijkonderzoek Morele thema s waar mantelzorgers mee te maken krijgen bij de zorg voor hun partner met hersenletsel in de thuissituatie Linn Cent Ravenna Cult Hans Dijkhuizen Mariëlle van der Horst Studenten Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Hogeschool Utrecht, locatie Amersfoort Opdrachtgever: Ellen Witteveen (Kenniscentrum Sociale Innovatie) Begeleidend docent: Loes van Bree Datum: 30 mei 2011
2 Inleiding Uit de resultaten van het onderzoek Morele thema s waar mantelzorgers mee te maken krijgen bij de zorg voor hun partner met hersenletsel in de thuissituatie blijkt dat een groot deel, namelijk 90 procent, van de geïnterviewde mantelzorgers behoefte heeft aan psychische ondersteuning vanuit de omgeving en de hulpverlening. Hieronder valt aandacht voor morele vraagstukken, aangezien deze morele vraagstukken aan de basis liggen van het psychisch welbevinden. De mantelzorger kan negatieve gevoelens, zoals verdriet en schuldgevoelens, ervaren, maar weet misschien niet dat deze gevoelens te maken hebben met morele vraagstukken. Wanneer de mantelzorger weet wat morele vraagstukken inhouden, kan deze de negatieve gevoelens waarschijnlijk beter plaatsen, wat het psychisch welbevinden bevordert. Het is daarom belangrijk dat er aandacht voor morele vraagstukken van de mantelzorger is, vanuit de omgeving en de hulpverlening. Daarnaast is het wenselijk dat de mantelzorger inzicht krijgt in morele vraagstukken, zodat de mantelzorger deze in de toekomst beter kan plaatsen. Hoe dit bereikt kan worden, wordt beschreven in deze beleidsaanbevelingen. Eerst worden de aanbevelingen besproken die worden gegeven aan het Kenniscentrum, met betrekking tot de beroepspraktijk en daarna de aanbevelingen die worden gegeven aan de betrokken hulpverleningsorganisaties. Vervolgens worden aanbevelingen gegeven aan het Kenniscentrum, met betrekking tot het onderwijs en daarna met betrekking tot de omgeving van de mantelzorger. Tot slot wordt er een korte conclusie geformuleerd op basis van de gegeven beleidsaanbevelingen. De opdrachtgever De onderzoekers, die dit onderzoek naar morele vraagstukken en thema s hebben verricht, overhandigen de resultaten en aanbevelingen van dit onderzoek aan de opdrachtgever; de projectleider van het onderzoeksproject Mantelzorg- en netwerkondersteuning bij hersenletsel van het lectoraat Participatie, Zorg en Ondersteuning, Kenniscentrum Sociale Innovatie. Het Kenniscentrum is zowel verbonden met het onderwijs, als met de beroepspraktijk. Dit heeft als voordeel dat de verworven kennis en aanbevelingen met beiden kan worden gedeeld en op beide gebieden kan worden toegepast. Het project Mantelzorg- en netwerkondersteuning bij hersenletsel heeft de beroepspraktijk als uitgangspunt. Wat vanuit de beroepspraktijk, binnen het project geleerd, geïnnoveerd en ontwikkeld wordt, vloeit weer terug naar de beroepspraktijk. Beleidsaanbevelingen aan het Kenniscentrum met betrekking tot de beroepspraktijk Wat betreft de beroepspraktijk, kan er met de resultaten van dit onderzoek een bijdrage worden geleverd aan de eerste doelstelling van het onderzoeksproject van het Kenniscentrum: het vergroten van de kennis hoe professionals op een effectieve manier mantelzorgers bij hersenletsel kunnen ondersteunen bij hun zorg- en coördinatietaken, alsmede bij hun eigen ondersteuningsbehoeften. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat aandacht vanuit de hulpverlening, voor morele vraagstukken van mantelzorgers bij hersenletsel, een onderdeel van de ondersteuningsbehoefte is. Een eerste stap om aan die ondersteuningsbehoefte tegemoet te komen, is kennis verkrijgen over welke morele vraagstukken er specifiek bij mantelzorgers van partners met hersenletsel in de thuissituatie spelen. Dit onderzoek heeft een bijdrage geleverd aan het verkrijgen van die kennis en het Kenniscentrum kan deze kennis onder de betrokken hulpverleningsorganisaties verspreiden. 2
3 Het verspreiden van kennis onder de betrokken hulpverleningsorganisaties kan in eerste instantie heel eenvoudig, namelijk tijdens de ontwikkelwerkplaatsen. Hier zijn de professionals van de betrokken hulpverleningsorganisaties aanwezig om mee te werken aan het grote onderzoeksproject van het Kenniscentrum. Er zou tijdens een vergadering van de ontwikkelwerkplaatsen tijd ingeruimd kunnen worden om kort de resultaten van dit onderzoek te bespreken. Het is hierbij handig als de professionals de resultaten van het onderzoek op een hand-out mee krijgen. Het verspreiden van kennis over morele vraagstukken en thema s, wat een stap verder gaat, kan bijvoorbeeld door het geven van workshops aan de professionals van de organisaties die met mantelzorgers bij hersenletsel werken. Deze workshops kunnen gaan over wat morele vraagstukken zijn, welke morele vraagstukken veel voorkomen en hoe ze bespreekbaar kunnen worden gemaakt. Op die manier kunnen professionals met deze kennis de morele vraagstukken van mantelzorgers bij hersenletsel eerder herkennen, de mantelzorgers hierbij ondersteunen en ze inzicht geven in de morele vraagstukken. Iemand die soortgelijke workshops geeft, is de ethicus Michel Jansen, de informant die is geïnterviewd in het vooronderzoek. Met behulp van de resultaten van dit onderzoek kan zijn workshop eventueel meer specifiek worden gemaakt voor de professional, die werkt met de mantelzorger bij hersenletsel. Andere manieren voor het verspreiden van kennis, zijn het publiceren van de resultaten van dit onderzoek op diverse websites, in vakbladen, in folders en in onderzoeksrapportages. Het overkoepelende onderzoeksproject heeft een eigen website, waarop de resultaten van dit onderzoek te lezen zullen zijn. Deze website wordt door veel mensen bezocht. Op die manier kunnen professionals, en andere geïnteresseerden, op eigen initiatief informatie vinden over morele vraagstukken van mantelzorgers bij hersenletsel. Beleidsaanbevelingen voor de hulpverleningsorganisaties Uit het bovenstaande wordt duidelijk wat het Kenniscentrum kan doen om de verworven kennis, over morele vraagstukken van mantelzorgers bij hersenletsel, te verspreiden en toe te laten passen. Nu zullen concrete stappen genoemd worden die de hulpverleningsorganisaties zelf kunnen uitvoeren. Het Kenniscentrum kan deze hulpverleningsorganisaties hiertoe aansporen en de benodigde kennis leveren. Het is belangrijk dat, binnen de hulpverleningsorganisaties, de stappen die genomen kunnen worden om de professionals meer bewust te maken van de morele vraagstukken en thema s, waar mantelzorgers tegen aan lopen, vastgelegd worden. Er zou dus bij elke betrokken hulpverleningsorganisatie het volgende in het beleid opgenomen moeten worden: - Elke professional die zich bezig houdt met mantelzorgers van mensen met hersenletsel, moet alle verkregen kennis op het gebied van de morele vraagstukken en thema s digitaal of op papier ontvangen. - De informatie over de morele vraagstukken en thema s zal tevens gepresenteerd worden tijdens een multidisciplinair overleg, waarbij de betrokken hulpverleningsorganisaties aanwezig zijn. Op deze manier kunnen zij meteen met 3
4 elkaar bespreken hoe de verschillende hulpverleningsorganisaties de mantelzorgers kunnen ondersteunen bij deze morele vraagstukken en thema s. - Bij de hulpverleningsorganisaties, die gespreksgroepen organiseren en begeleiden voor mantelzorgers bij hersenletsel, wordt het bespreken van morele vraagstukken en thema s een vast onderdeel van de gespreksgroepen. Bovenstaande aanbevelingen zijn gebaseerd op de kennis over wat nodig is voor een betere hulpverlening en is daarmee gebaseerd op een ideale situatie. Wanneer deze aanbevelingen organisatorisch of financieel gezien niet haalbaar zijn voor de hulpverleningsorganisaties, zijn er alternatieven. Een alternatief is dat er kritisch gekeken wordt naar de onderwerpen die geagendeerd staan bij multidisciplinair overleg. Er kan dan gekeken worden of er een ander onderwerp vervangen kan worden door het onderwerp morele vraagstukken en thema s van mantelzorgers. Wat betreft de gespreksgroepen, hoeven er geen andere onderwerpen geschrapt te worden om morele vraagstukken en thema s aan bod te laten komen. Morele vraagstukken en thema s kunnen aan bod komen door bij het bespreken van onderwerpen een morele dimensie toe te voegen. Op die manier gaat het bespreken van deze onderwerpen nog een niveau dieper. De resultaten van het onderzoek kunnen hierbij fungeren als onderbouwing van deze toevoeging. Tot slot moet het in ieder geval geen organisatorisch of financieel probleem zijn om de verkregen kennis over morele vraagstukken en thema s te verspreiden onder de professionals die met mantelzorgers bij hersenletsel werken. Een deel van de professionals is vertegenwoordigd in de ontwikkelwerkplaatsen van het grote onderzoeksproject van het Kenniscentrum. Onder het vorige kopje is al beschreven hoe de kennis over de morele vraagstukken en thema s verspreid kan worden onder deze professionals. Het Kenniscentrum kan deze professionals daarnaast aansporen om de kennis te verspreiden binnen de eigen organisatie. Dit kunnen de professionals heel eenvoudig doen door een mailtje rond te sturen binnen de organisatie met de resultaten van het onderzoek of ze te attenderen op de website, waar de resultaten op beschreven staan. Beleidsaanbevelingen aan het Kenniscentrum, met betrekking tot het onderwijs Wat betreft het onderwijs is het volgende van belang: sociale opleidingen, waar toekomstige hulpverleners worden opgeleid, besteden meestal al wel aandacht aan beroepsethiek. Dit gaat echter hoofdzakelijk om morele dilemma s waar je als hulpverlener mee te maken kunt krijgen en deze informatie is beperkt. Toekomstige hulpverleners krijgen te weinig mee over wat morele vraagstukken inhouden en leren onvoldoende reflecteren op eigen moraal en onderliggende waarden en normen. Volgens ethicus Michel Jansen kun je pas cliënten ondersteunen bij morele vraagstukken als je als hulpverlener inzicht hebt in je eigen moraal. Er moet daarom, binnen de sociale opleidingen, in eerste instantie al meer aandacht worden besteed aan het reflecteren op eigen moraal en onderliggende waarden en normen. Daarnaast is het, voor een goede hulpverlening, van belang dat er in het onderwijs ook aandacht wordt besteed aan morele vraagstukken van cliënten. Toekomstige hulpverleners leren zo in ieder geval de basis, wat betreft het herkennen van morele vraagstukken bij zichzelf en bij cliënten en het bespreekbaar maken hiervan. Dit alles zou binnen het curriculum een onderdeel kunnen worden van de cursus beroepsethiek. Wanneer hier geen ruimte voor is, zou er een keuzevak over morele 4
5 vraagstukken kunnen worden georganiseerd, die studenten in het tweede en het derde jaar kunnen volgen. Het Kenniscentrum kan het belang van deze toevoeging aan het onderwijs duidelijk maken aan de opleidingen en hier de benodigde kennis voor aanleveren. Dit kan door middel van een onderwijsmodule voor hogeschoolstudenten van de sociale opleidingen en een overdacht naar docenten in het kader van deskundigheidsbevordering. Beleidsaanbevelingen met betrekking tot de omgeving en de mantelzorgers zelf Uit het bovenstaande wordt duidelijk hoe de hulpverlening een betere ondersteuning kan geven aan mantelzorgers bij morele vraagstukken. Uit de resultaten blijkt echter ook dat een groot deel van de mantelzorgers behoefte heeft aan aandacht voor morele vraagstukken vanuit de omgeving, zoals familie en vrienden. De omgeving heeft hiervoor kennis nodig over wat morele vraagstukken zijn, welke vaak voorkomen bij mantelzorgers van mensen met hersenletsel, en hoe ze dit bespreekbaar kunnen maken. Hoe deze kennis kan worden verspreid bij de omgeving van mantelzorgers bij hersenletsel, ligt met name bij de hulpverleningsorganisaties. Vanuit deze organisaties worden er al regelmatig (informatie)bijeenkomsten georganiseerd voor familie en vrienden van mensen met hersenletsel. Er zou een bijeenkomst of een deel van een bijeenkomst gereserveerd kunnen worden voor het onderwerp morele vraagstukken. Het is aan het Kenniscentrum om de betrokken hulpverleningsorganisaties te wijzen op het belang van kennis over morele vraagstukken bij de omgeving. Het Kenniscentrum kan verder een rol vervullen, in het verspreiden van informatie over morele vraagstukken van mantelzorgers bij hersenletsel naar de omgeving, door middel van publicaties op websites en in folders. Tot slot is er nog een belangrijke partij, namelijk de mantelzorger zelf. Zoals in de inleiding is verteld, is het wenselijk dat de mantelzorger inzicht krijgt in morele vraagstukken, zodat hij of zij deze beter kan plaatsen. Dit bevordert het psychisch welbevinden van de mantelzorger. Deze mantelzorgers van naasten met hersenletsel, kunnen het beste bereikt worden via verenigingen voor personen met hersenletsel en hun naasten, zoals de Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder, Vereniging Cerebraal en Afasie Vereniging Nederland. De onderzoekers willen daarom hun onderzoeksverslag aanbieden aan deze verenigingen, zodat deze verenigingen de verworven kennis kunnen verspreiden onder de mantelzorgers. Conclusie De beleidsaanbevelingen zijn met name gericht op het verspreiden van kennis, over morele vraagstukken en thema s van mantelzorgers bij hersenletsel, onder professionals die werken met mantelzorgers van mensen met hersenletsel. Daarnaast zijn de beleidsaanbevelingen, wat betreft het onderwijs voor toekomstige hulpverleners, gericht op het aanpassen van het curriculum aan morele vraagstukken in het algemeen. Om de mantelzorger zelf te bereiken, willen de onderzoekers hun onderzoeksverslag aanbieden aan de verenigingen voor mensen met hersenletsel en hun naasten. Het Kenniscentrum Sociale Innovatie heeft hierbij de volgende belangrijke taken: - het verspreiden van kennis over de morele vraagstukken en thema s, waar mantelzorgers bij hersenletsel mee te maken krijgen, onder de betrokken hulpverleningsorganisaties, 5
6 - het aansporen van de betrokken hulpverleningsorganisaties tot het verspreiden van deze kennis onder andere professionals binnen de eigen organisatie, - het aanleveren van benodigde kennis aan sociale opleidingen en hulpverleningsorganisaties, ten behoeve van onderwijsmodules, workshops, informatiebijeenkomsten en onderwerpen voor gespreksgroepen. 6
Praktijkonderzoek. Studenten Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Voltijd jaar 4 Hogeschool Utrecht, locatie Amersfoort
Praktijkonderzoek Morele thema s waar mantelzorgers mee te maken krijgen bij de zorg voor hun partner met hersenletsel in de thuissituatie Linn Cent 1527992 Ravenna Cult 1538650 Hans Dijkhuizen 1554423
MANTELZORGONDERSTEUNING BIJ HERSENLETSEL
MANTELZORGONDERSTEUNING BIJ HERSENLETSEL Nieuwsbrief No 5 April 2012 Ontwikkelwerkplaatsen OWP-Groningen Bij OWP-Groningen is de casuïstiekbespreking in volle gang. Daarnaast is het voorstel voor het cliëntvolgsysteem
Project Mantelzorg- en netwerkondersteuning
Project Mantelzorg- en netwerkondersteuning 23 januari 2012 Aanleiding Project Goeie Snap van elkaar Collega werd mantelzorger NAH Project Goeie Snap van elkaar Communicatie in de driehoek: mantelzorger
SAMENSPEL FORMELE EN INFORMELE ZORG
SAMENSPEL FORMELE EN INFORMELE ZORG Nieuwsbrief No 1 Mei 2013 Dit is de eerste nieuwsbrief van het project Samenspel Formele en Informele zorg van de Wmo werkplaatsutrecht. Op de site www.wmowerkplaatsutrecht.nl
Alle activiteiten van het lectoraat hebben zowel een spin-off richting het onderwijs, de beroepspraktijk en de wetenschap.
Lectoraat Participatie, zorg en ondersteuning Doelstellingen en activiteiten 2014 Doelstellingen van het lectoraat PZO in 2014 zijn: 1. Vervolgen van een aantal onderzoeksprojecten in het kader van het
Training bij aanvang van het project: Hersenletsel en Netwerkondersteuning rond Mantelzorg. 26 oktober 2010 Ellen Witteveen
Training bij aanvang van het project: Hersenletsel en Netwerkondersteuning rond Mantelzorg 26 oktober 2010 Ellen Witteveen Agenda voor 26 oktober ochtendgedeelte Deel 1 Korte introductie Wie is wie? Project
Betekenis voor beroepsonderwijs
Betekenis voor beroepsonderwijs Paul Vlaar Landelijk overleg Wmo-werkplaatsen Opbouw inleiding Transities sociale domein Wat zijn Wmo-werkplaatsen? Waar zitten werkplaatsen en wat doen zij? Urgentie van
Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te verstoppen, ze hebben zo veel kwaliteiten
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Mantelzorg & Hogeschool Rotterdam Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te verstoppen, ze hebben zo veel kwaliteiten Studerende mantelzorgers hoeven zich niet te
Lectoraten in het hbo: een nieuw fenomeen
12 Onderzoek Lectoraten in het hbo: een nieuw fenomeen Kitty Kwakman 1 Inleiding Per 1 april 2002 ben ik werkzaam als lector bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Inmiddels zijn op vele Hogescholen
Invitational Conference Lectoraat Acute Intensieve Zorg
Invitational Conference Lectoraat Acute Intensieve Zorg Omgaan met (on)macht in de acute intensieve zorg Leren van ervaringen Donderdag 14 oktober 2010 te Nijmegen Inleiding Iedere hulpverlener ervaart
Keten Palliatieve Zorg
Keten Palliatieve Zorg Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg begint wanneer iemand te horen heeft gekregen dat hij/zij ongeneeslijk ziek is en behandeling niet meer mogelijk is. Dat is een harde boodschap
Sport- en beweegvragen van kwetsbare doelgroepen/ mensen met een beperking in het sociale wijkteam en de rol van MEE
Sport- en beweegvragen van kwetsbare doelgroepen/ mensen met een beperking in het sociale wijkteam en de rol van MEE Meedoen mogelijk maken! MEE Samen (regio s Veluwe Overijssel Twente) 36 gemeenten 300
Bijlage Cursusbeschrijvingen. Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management.
Bijlage Cursusbeschrijvingen Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management Bachelor deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische
Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant
Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant Niets is meer vanzelf-sprekend Afasie Vereniging Nederland Afasie verandert het leven op ingrijpende wijze Afasie ontstaat door een Niet Aangeboren Hersenletsel
Praktijkgericht onderzoek en een onderzoekende houding: opleiding en lectoraat verbinden onderzoek en onderwijs voor praktijkontwikkeling
Praktijkgericht onderzoek en een onderzoekende houding: opleiding en lectoraat verbinden onderzoek en onderwijs voor praktijkontwikkeling Kitty Jurrius, Pim van Heijst & Stijn Bollinger * De Hogeschool
Adriaan Visser, assitant lector
Adriaan Visser, assitant lector Kenniscentrum Zorginnovatie, Lectoraat transities in zorg, Hogeschool Rotterdam a.p.visser@hr.nl en adriaan.visser@planet.nl Daarover is onderzoek gedaan! Betreft m.n.
Voor mantelzorgers en vrijwilligers
Voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2014 VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 3 In drie bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse
Inleiding. en over de vaardigheden die de uitvoerende professionals moesten hebben bij de ondersteuning van de cliënt en zijn omgeving.
Inleiding Het boek dat voor u ligt is het resultaat van een unieke samenwerking tussen mensen met hersenletsel, hun naasten, professionals en onderzoekers. Het is voortgekomen uit het onderzoeksproject
Inhoud. deel i kader 23. deel ii niet-aangeboren hersenletsel 53. Woord vooraf 1 1. Inleiding 1 3. Over de auteurs 1 9
Inhoud Woord vooraf 1 1 Inleiding 1 3 Over de auteurs 1 9 deel i kader 23 1 Dialoog in de zorg bij hersenletsel 25 1.1 Inleiding 2 5 1.2 Kenmerken van communicatie als trialoog 26 1.3 De persoon met hersenletsel
Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen
Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek
Beleidsplan Mantelzorg
Opsteller: Golein Klein Bramel Versie: 1 december 2010 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING... 3 1. WAT IS MANTELZORG?... 3 2. VISIE OP MANTELZORG... 4 3. WAT KUNNEN MANTELZORGERS VERWACHTEN VAN
Bedrijfsmaatschappelijk werker
Bedrijfsmaatschappelijk werker Doel Verlenen van hulp aan werknemers met (dreigende) (psycho)sociale moeilijkheden, alsmede adviseren van leidinggevenden over (psycho)sociale vraagstukken, binnen het sociaal
Professionalisering van docenten. Gerda Geerdink Studiedag Facta 24 maart 2015 Amersfoort
Professionalisering van docenten Gerda Geerdink Studiedag Facta 24 maart 2015 Amersfoort Opbouw presentatie Welke docenten hebben we nodig? Professionalisering binnen de HAN Resultaten onderzoek naar vier
Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.
1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en
Verandering begint met een Eigen Kracht-conferentie
Zelf beslissen over zorg en hulp Verandering begint met een Eigen Kracht-conferentie Nu heb ik weer de touwtjes in handen. Met mijn mensen heb ik een plan gemaakt voor de toekomst. Hoe krijg ik mijn leven
De cliënt en leefomgeving: Zorg Thuis. Leereenheid 1.4. Maatschappelijke Zorg
De cliënt en leefomgeving: Zorg Thuis Leereenheid 1.4 Maatschappelijke Zorg 1 Inhoud Inhoud... 2 Pitch... 4 Praktijkopdracht... 4 Resultaat: wat heb ik na afloop van deze leereenheid bereikt?... 4 Bewijs:
Een landelijk netwerk van ervaringsdeskundigen ten behoeve van beleid, onderzoek en onderwijs
met cc naar de cliënt Een landelijk netwerk van ervaringsdeskundigen ten behoeve van beleid, onderzoek en onderwijs Wilt u uw beleid, onderzoek en onderwijs meer vraaggericht maken? Wilt u weten of u de
Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel
Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld
E-learning-module Interculturele Sensitiviteit. Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl I
E-learning-module Interculturele Sensitiviteit Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl I Dr. Meike Heessels & Dr. Martha van Biene Mld. 22-10-2012 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012. Overzicht. Aanleiding Wmo-werkplaatsen. Opzet, bevindingen en resultaten. Aanleiding Wmo-werkplaatsen
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012 Opzet, bevindingen en resultaten Lies Korevaar, lector Rehabilitatie Overzicht Aanleiding Wmo-werkplaatsen Opzet Wmo-werkplaats Groningen- Drenthe Activiteiten
DYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG
INVITATIONAL CONFERENCE Donderdag 19 november 2015 vanaf 12.00 uur Locatie: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Kapittelweg 33, Nijmegen DYNAMIEK IN DE ACUTE INTENSIEVE ZORG in samenwerking met: twitter
Annette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
De b-learning is bedoeld voor verzorgenden werkzaam in de thuiszorg of in het verpleeg- of verzorgingshuis.
Blended learning mantelzorg, Doelgroep verzorgenden Docentenhandleiding fysieke bijeenkomst Inleiding Zorgen voor een naaste is een liefdevolle en dankbare taak. Mantelzorg, ook wel informele zorg genoemd,
Ambtenaren / managers Ambtenaren die werken met moeilijk bereikbare groepen
Bijlage Overzicht Doelgroepen Overzicht Doelgroepen participerend in Wmo-werkplaatsen Wmo werkplaats Participerende doelgroepen praktijken Actieve burgers Actieve burgers Actieve buurtbewoners / managers
Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules
VOOR WIE IS DEZE CRITERIAWAAIER? - Deze criteriawaaier is opgesteld voor cliënten- en familievertegenwoordigers in de GGz. Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules Vanuit een cliënten- en
Betekenis voor praktijk en onderwijs. Theo Roes
Betekenis voor praktijk en onderwijs Theo Roes Voorgeschiedenis 2005-2009 Lectoraten op stoom met praktijkonderzoek Beroepsgroepen (NVMW): meer onderzoek voor evidence/practisebased werken Onderwijs: meer
Nr. 1 / Maart 2012. Van harte welkom! Dit is de eerste nieuwsbrief over het project RAAK Ontwerpen voor zorgverleners.
Nr. 1 / Maart 2012 Van harte welkom! Dit is de eerste nieuwsbrief over het project RAAK Ontwerpen voor zorgverleners. In deze nieuwsbrief: Interview met Panton Netwerkbijeenkomsten 2012 Ideeën op te zetten
Afgeronde onderzoeksprojecten Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking (periode 2008 2012)
Afgeronde onderzoeksprojecten Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking (periode 2008 2012) In de periode 2008-2012 heeft het Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking
Expertisecentrum Begeleid Leren. Succesvol studeren met steun voor (jong)volwassenen met een psychiatrische aandoening
Expertisecentrum Begeleid Leren Succesvol studeren met steun voor (jong)volwassenen met een psychiatrische aandoening Expertisecentrum Begeleid Leren Ê Succesvol studeren met steun voor (jong)volwassenen
TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe. Richtlijnen
TOPSIDE TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe Richtlijnen voor Mentoren Inclusion Europe www.peer-training.eu Auteurs: TOPSIDE
Ouderen en seksualiteit:
Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in
cursus Zo zijn onze manieren
cursus ZO ZIJN ONZE MANIEREN Agressie en ongewenst gedrag: bepaal gezamenlijk de grens Agressie: wat kan wel en wat niet? Waar ligt de grens? Zoveel mensen, zoveel meningen? Medewerkers in zorginstellingen
onderzoek op het hbo transformeert de samenleving tekst: Rob Voorwinden
onderzoek op het hbo transformeert de samenleving tekst: Rob Voorwinden 6 De wereld verandert: om ons heen zien we langzaam systemen en instituties omvallen. Wat daarvoor in de plaats komt? Hbo-onderzoek
PETZ. Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg
PETZ Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg PETZ Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg Sonja Barends Projectleider Kenniscentrum
Beeldspraak. Programma: 15.30 uur napraten, hapje en drankje. Buitengewone Algemene Ledenvergadering 2012. 16.30 uur einde
Buitengewone Algemene Ledenvergadering 2012 15.30 uur napraten, hapje en drankje 16.30 uur einde Op vrijdag 23 november vindt een buitengewone Algemene Ledenvergadering 18 19 plaats in Utrecht. We komen
Lectoraat Identiteitsmarketing. Hoe wij graag met u willen samenwerken. Kom verder. Saxion.
Lectoraat Identiteitsmarketing Hoe wij graag met u willen samenwerken Kom verder. Saxion. Welkom bij het Lectoraat Identiteitsmarketing Identiteitsmarketing draait om de betekenis die uw organisatie kan
Instellingsbeleid doelstellingen en profiel
Instellingsbeleid doelstellingen en profiel 1 Inleiding 2 Beleid 3 Onderwijs 4 Onderzoek 5 Beroepspraktijk en regio 6 Kwaliteit is mensenwerk 7 Operational Excellence 8 Bestuur 9 Raad van Toezicht 10 Financiën
C E S R T lectoraat Sociale Integratie
Professionalisering van de Welzijnswerker Diamant reflectie: een Reflectie-instrument voor Praktijkleren door en voor Studenten drs. Marijke Sniekers, onderzoeker drs. Johan Dinjens, onderzoeker dr. Caroline
Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH
Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Auteurs: Annemie Spooren (Hogeschool PXL) Els Knippenberg (Hogeschool PXL) Frederik Houben (Hogeschool PXL) 1 INDEX 1. Doelstellingen
I N F O R M A T I E F O L D E R
met zorg voor de toekomst I N F O R M A T I E F O L D E R 2 Inhoud Inleiding Zorg en Innovatie Centrum Sevagram (ZIC) De cliënten De ZIC medewerkers De studenten op het ZIC Weetjes INFORMATIEFOLDER 3 Inleiding
Voor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Social Work aan de hogeschool Inholland Voor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij Voor onze opleiding geldt: samenwerken
TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs
TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding
Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers
Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse
ZelfredzaamheidsMonitor. november 2014 / versie 2.7
ZelfredzaamheidsMonitor november 2014 / versie 2.7 Een initiatief van i.s.m. Vilans werkt aan kennisontwikkeling, onderzoek, innovatie, implementatie en kennisverspreiding in de langdurende zorg. CTOW
Het versterken van zelfmanagement is speerpunt van onze opleiding
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Verpleegkunde aan de HAN Het versterken van zelfmanagement is speerpunt van onze opleiding Het versterken van zelfmanagement is speerpunt van onze opleiding
KEK DE FRIESE MEREN: VINDBAARHEID EN VERBONDENHEID
KEK DE FRIESE MEREN: VINDBAARHEID EN VERBONDENHEID Aanleiding: Scholen in de regio hebben geen behoefte aan een verruiming van het aanbod, maar aan het inzichtelijk maken van het aanbod en de keuzemogelijkheden,
Privacyreglement Artikel 1 Toepasselijkheid Artikel 2 Verstrekken persoonsgegevens Artikel 3 Doeleinden gebruik
Privacyreglement Artikel 1 Toepasselijkheid 1. Dit Privacyreglement is van toepassing op de verwerking van alle persoonsgegevens die op enigerlei wijze aan Pappenheim Re-integratie & Outplacement zijn
Kwaliteitsbeleid in de Wmo
Kwaliteitsbeleid in de Wmo vijf redenen om nu aan de slag te gaan! Concrete outcome, gedragen indicatoren Aanpak voor gemeenten Gemeenten willen resultaten boeken als het gaat om het versterken van eigen
E-learning-module Interreligieuze Sensitiviteit. Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl II
E-learning-module Interreligieuze Sensitiviteit Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl II Dr. Meike Heessels & Dr. Martha van Biene Mld. 22-10-2012 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding
Beleidsplan 2012-2017
TERMINALE THUISHULP NOORDWEST OVERIJSSEL Beleidsplan 2012-2017 Pagina 1 van 5 Inhoud 1. Inleiding 2. De missie van de Stichting Terminale Thuishulp NWO 3. Beleidsdoelen Stichting Terminale thuishulp Noordwest
Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00
Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 1. Morele dilemma discussie methode 50 minuten Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Benodigdheden: klaslokaal of andere ruimte, stoelen in kring, ruimte in
Leraren en ook lerarenopleiders in de ontwerprol
Leraren en ook lerarenopleiders in de ontwerprol Ontwikkelplan SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Nienke Nieveen (SLO), William Buijs (Fontys), Tjark Huizinga (Saxion), Gerald van Dijk
Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog
Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week
EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER
Communicatieplan: EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER Week van de Respijtzorg Noord-Holland 19 25 januari 2009 Inhoudsopgave 1. UITGANGSSITUATIE 3 Week van de Respijtzorg Noord-Holland Doelgroep en doelstelling
Goeie snap van elkaar in de zorgketen
Goeie snap van elkaar in de zorgketen Ger Monden, Samen verder, 2011, gouache op karton, 60 x 80 cm 1 Ellen Witteveen en Jean Pierre Wilken 2 In Nederland leven circa 500 duizend mensen met blijvende gevolgen
Ik heb hersenletsel, zie je het aan mij?
Ik heb hersenletsel, zie je het aan mij? Projectplan voor een werkplaats deskundigheidsbevordering sociale wijkteams voor & door mensen met niet aangeboren hersenletsel. Almere, november 2014 Onderzoekslijn
Mantelzorgbeleid Inovum
Paginanummer: 1 / 5 Mantelzorgbeleid Inovum 1. Doel Geven van duidelijkheid over wie mantelzorgers zijn, wat het verschil is tussen mantelzorgers en vrijwilligers en hoe Inovum en mantelzorgers elkaar
Mantelzorg- en vrijwilligersbeleid
Mantelzorg- en vrijwilligersbeleid St. Hervormd Centrum Pennemes 2010 3.12.6 Versie 01-06-2010 1/6 Inhoudsopgave Inleiding 1. Visie op werken met mantelzorgers/vrijwilligers 1.1 Wanneer is iemand een mantelzorger
Kwetsbare mensen doen mee in wijken en buurten
Kwetsbare mensen doen mee in wijken en buurten Leerervaringen uit het ontwikkel- en onderzoeksproject 14 maart 2011 Jolanda Habraken Inhoud presentatie Aanleiding project Structuur Activiteiten Resultaten
Lang zullen we leven!
Talmalectoraat Wonen, Welzijn en Zorg op hoge leeftijd Lang zullen we leven! Inauguratie 16 februari 2011 Dr. Evelyn Finnema Welkom! Waar gaan we het over hebben? Onderwerpen Aanleiding De opgaven en de
Cursusaanbod MEE Zuidoost Brabant
Cursusaanbod verzorgt cursussen & trainingen voor mensen met een beperking, hun omgeving, scholen, organisaties, bedrijven en dienstverleners. Deelname aan een cursus geeft mensen met een beperking en
Centre of Expertise Healthy Ageing: Innovatie in zorg en welzijn en in onderwijs mbo en hbo
www.healthyageing.net Centre of Expertise Healthy Ageing: Innovatie in zorg en welzijn en in onderwijs mbo en hbo Symposium CoE HA Docenten mbo en hbo Assen, 3 februari 2016 Healthy Ageing Active and Healthy
Minor Licht Verstandelijk Beperkt
Minor Licht Verstandelijk Beperkt Academie voor Sociale Studies Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken
Deze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:
Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk
Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Pedagogiek aan de Hogeschool Utrecht Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te
Samen een plan maken... Samen beslissen...over de toekomst!
Eigen Kracht-conferentie voor individuen en families Samen een plan maken... Samen beslissen......over de toekomst! Dat ik zelf kan kiezen wat er gaat gebeuren en zoveel mensen me daarbij steunen, dat
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Ergotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam Het gaat om de cliënt én zijn netwerk. Dat zit diepgeworteld in ons vak Het gaat om de cliënt én zijn netwerk.
Kenniscentrum Sociale Innovatie Hogeschool Utrecht. X M V Heidelberglaan 7, 3584 CS - Postbus 85397-3508 AJ Utrecht
PROJECTPLAN WMO-WERKPLAATS UTRECHT - FASE 2 1. CORRESPONDENTIEGEGEVENS Naam organisatie Naam contactpersoon Adres Kenniscentrum Sociale Innovatie Hogeschool Utrecht Dr. J.P. Wilken X M V Heidelberglaan
(Concept) Functieomschrijving ervaringsdeskundige in reguliere beroepspraktijk
(Concept) Functieomschrijving ervaringsdeskundige in reguliere beroepspraktijk Versie: 6 september, Paulina Sedney (Who knows?! project) Voor deze functieomschrijving is een weergave van doelen, taken,
Ontwikkelplan Omgaan met onbegrepen gedrag
Ontwikkelplan 2017-2018 Omgaan met onbegrepen gedrag 1a. Niveau Ervaren kwaliteit van leven door de cliënt. 1b. Kwaliteitsthema Interventies bij probleemgedrag 1c. Aard van de afspraak Nieuw 2. Doelstelling
Ondersteuningstrajecten. Gemiddelde ondersteuningstraject
Ondersteuningstrajecten Gemiddelde ondersteuningstraject Algemeen beeld Uitgangsjaar 2014 (gegevens KEMPEN en BOV gezamenlijk) Huidige situatie (gemiddelde per maand) totaal clienten en inzet Aantal clienten
Oude en nieuwe Wmo. ondersteuning. 2 Deze resultaatgebieden zijn: a. een huishouden te voeren; b. zich te verplaatsen in en om de woning;
Oude en nieuwe Wmo De Tweede Kamer is akkoord met het Voorstel van wet Wmo 2015. Na behandeling in de Eerste Kamer zal dit voorstel eind 2014 de huidige Wmo gaan vervangen. Tussen de huidige Wmo en het
Onderzoeksopzet. Marktonderzoek Klantbeleving
Onderzoeksopzet Marktonderzoek Klantbeleving Utrecht, september 2009 1. Inleiding De beleving van de klant ten opzichte van dienstverlening wordt een steeds belangrijker onderwerp in het ontwikkelen van
Samenwerken in de wijk
Samenwerken in de wijk Lydia ten Den, docent en onderzoeker lectoraat Sociale Innovatie 22 juni 2016 Project Professioneel samenwerken in de wijk Praktijk: Sanitas Thuiszorg, de Stouwe, Welzijn Mensenwerk,
ETHISCH ACTORSCHAP. Sabrina Keinemans Ed de Jonge Raymond Kloppenburg
ETHISCH ACTORSCHAP Sabrina Keinemans Ed de Jonge Raymond Kloppenburg Colofon ISBN 978-90-5972-924-7 (paperback) ISBN 978-90-5972-925-4 (e-book) Productie & uitgave: Academische Uitgeverij Eburon, Delft,
Student Jolien van der Lee Studentnummer Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum
Student Jolien van der Lee Studentnummer 1601659 Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum 27-05-2015 Beantwoording van de volgende vraag Wat is de ethische verantwoordelijkheid
Training. Herkennen van en omgaan met mensen met een (licht) verstandelijke beperking
Training Herkennen van en omgaan met mensen met een (licht) verstandelijke beperking Verstandelijke beperking wordt vaak niet herkend Als medewerker van een dienstverlenende organisatie ziet u dagelijks
Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Zaaknummer: OWZCM11. Tijdelijke huisvesting Modus
Collegevoorstel Inleiding Stichting Modus is de lokale instelling die ondersteuning biedt aan ouderen en mantelzorgers in het kader van prestatievelden 3 en 4 (respectievelijk het geven van informatie,
Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis
Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding
WORKSHOP De ideale docent
WORKSHOP De ideale docent wijst waar je kunt kijken, niet wat je moet zien. Jaarcongres Vereniging Hogescholen 2017 Miriam Losse & Lisanne Bouten Doel van de Workshop Bewustwording van de mogelijke docent-rollen
Cultureel management van hogescholen
Cultureel management van hogescholen Workshop Fontys Docentevent Yolanda te Poel Lector Diversiteit in de jeugdzorg Fontys Hogeschool Pedagagogiek Eindhoven 10 januari 2013 Dialoog: Wat is goed cultureel
Workshop Positieve gezondheid in hbo-onderwijs Hélène van den Nieuwenhoff
Workshop Positieve gezondheid in hbo-onderwijs Werkconferentie Positieve gezondheid in opleiding en praktijk Zorgacademie Midden-Brabant, 25 oktober 2017 Hélène van den Nieuwenhoff Fontys Hogeschool Mens
Sociale wijkteams de sleutel in de participatiesamenleving?
Leer- en ontwikkeltraject Sociale wijkteams de sleutel in de participatiesamenleving? Centrum voor Samenlevingsvraagstukken Marja Jager-Vreugdenhil & Eelke Pruim @SamenViaa Deze workshop: - Over Wmo-werkplaats
MORELE SPANNINGSVELDEN IN HET AMBULANT SOCIAAL WERK
MORELE SPANNINGSVELDEN IN HET AMBULANT SOCIAAL WERK Gemma Andriessen Ed de Jonge Raymond Kloppenburg Colofon ISBN 978-90-5972-926-1 (paperback) ISBN 978-90-5972-927-8 (e-book) Productie & uitgave: Academische
Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel
Profiel personal coach WelSlagen Diversiteit
Datum 23-07- 2012 Versie: 1.0 Profiel personal coach WelSlagen Diversiteit Inleiding: De personal coach wordt ingezet om deelnemers van WelSlagen Diversiteit met een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt
Werkplan schoolontwikkelthema. Algemene gegevens. Wilke Steenkamp. Gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp
Werkplan schoolontwikkelthema Algemene gegevens Naam Klas Begeleidend docent Gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp Probleemstelling Wilke Steenkamp VR3C Wineke Blom Binnen mijn
Methodieken cliëntenparticipatie
Methodieken cliëntenparticipatie Cliëntenparticipatie Uw cliënten al in een vroeg stadium betrekken bij het ontwikkelen en verbeteren van uw zorgbeleid, zorgt ervoor dat uw beleid goed is afgestemd op
De nazorg van pleegzorg voor pleegouders
2014 Onderzoek en Innovatie Projectresultaat Dit onderzoek is verricht ten behoeve van het studieonderdeel Onderzoek &innovatie van de opleiding Pedagogiek aan de HAN te Nijmegen De nazorg van pleegzorg
Mantelzorgbeleid. Inleiding. Definitie
Mantelzorgbeleid Inleiding Een goede relatie tussen de cliënt, de mantelzorger en de medewerker(s) van SigmaZorg draagt bij aan het leveren van kwalitatief verantwoorde zorg. Kwaliteit van leven wordt