Weg van Asfalt Asfaltwegen spelen dan ook een belangrijke rol in ons land. Het is duidelijk: wegen zijn belangrijk.

Transcriptie

1

2 Weg van Asfalt We staan er niet altijd bij stil, maar we lop en, fietsen of rijden er met auto of bus dagelijks overheen. Het is de gewoonste zaak van de wereld, en toch al "zo oud als de weg naar Rome"; asfalt. Asfalt bestond al voordat het wiel werd uitgevonden. Maar juist door dat wiel zijn er veel goede toepassingsmogelijkheden ontwikkeld. Asfaltwegen spelen dan ook een belangrijke rol in ons land. Door de ligging aan zee met grote wereldhavens als Rotterdam en Antwerpen, en met belangrijke luchthavens in de directe omgeving vervult ons land de rol van "transitoland": verreweg het grootste gedeelte van de in de havens aangevoerde goederen wordt door ons land heen naar Duitsland en verder weg gelegen landen getransporteerd. Voor een deel gebeurt dit per trein of per schip, maar het meeste transport gaat over de weg. Onze economie is in belangrijke mate afhankelijk van dit transitoverkeer en de daarmee gepaard gaande economische activiteiten. Het is daarom van het grootste belang dat ons land beschikt over een goede "infrastructuur" - een netwerk van auto-, water- en spoorwegen - waarover dit transport kan plaatsvinden. Maar niet alleen bij het transport van goederen spelen wegen een belangrijke rol: ook voor het personenvervoer zijn goede verbindingen nodig. Woon/werkverkeer, recreatieverkeer en bereikbaarheid zijn hier de kernwoorden. Het is duidelijk: wegen zijn belangrijk. En voor de aanleg van onze wegen - maar ook voor vele andere toepassingen - is asfalt het meest gebruikte materiaal. Wat asfalt nu precies is en hoe en waarvoor het wordt gebruikt wordt in deze brochure uiteengezet.

3 Hoe wordt het gemaakt? Asfalt wordt gemaakt in asfaltmenginstallaties die verspreid staan over ons land. Het zijn mod erne asfaltfabrieken waar de grondstoffen (mineralen en het plakmiddel bitumen) in een bepaalde verhouding met elkaar worden gemengd. Omdat het asfalt alleen in warme toestand kan worden verwerkt moeten de mineralen (vulstof, zand, grind en/of steenslag) en het bitumen v66r het mengen worden verwarmd tot ongeveer C. Door te varieren in de hoeveelheid en de afmetingen van de mineralen en de hoeveelheid bitumen kunnen heel veel verschillende mengsels met even zo vele eigenschappen worden gemaakt. Zo kan voor iedere soort weg, terreinverharding, waterbouwtoepassing of andere constructie het daarvoor meest geschikte asfaltmengsel worden samengesteld. Het is dus mogelijk om "op maat" waterdichte of -doorlatende, flexibele of starre mengsels te maken, al naar gelang de specifieke functie van een toepassing of de wensen van de gebruiker. Asfaltwegen met veel en zwaar verkeer hebben bijvoorbeeld stevigere mengsels nodig dan fietsof wandelpaden. De asfaltproductie wordt nauwlettend gecontroleerd met behulp van computerprogramma's en een uitgekiende procescontrole. Hoe wordt een asfa/tweg aange/egd? Een weg kan niet zomaar op de grond worden aangelegd. Zeker niet in Nederland waar meer dan driekwart van de bodem uit slappe klei of veen bestaat. Om te voorkomen dat de weg onder het gewicht van het verkeer gaat verzakken zal, om dat gewicht te verdelen, eerst een fundering moeten worden gemaakt, meestal bestaande uit zand met daarop een laag gebroken steen en/of puin. Daarna wordt de asfaltconstructie aangelegd die, afhankelijk van de soort weg, bestaat uit een of meerdere lagen, in dikte varierend van 5 tot ongeveer 10 centimeter. Ais laatste wordt de 3 tot 5 centimeter dikke wegdeklaag aangebracht. Het aanbrengen van het asfalt gebeurt machinaal, laag voor laag. De volgende laag wordt aangebracht wanneer de onderliggende is afgekoeld. Hiervoor worden de zogenaamde asfalt-afwerkmachines gebruikt. Deze machines spreiden het door vrachtwagens aangevoerde asfalt (dat dan een temperatuur heeft van ongeveer 180 C) achter zich uit. De werkbreedte van de afwerkmachines kan varieren van 1,50 m (voor fiets- en wandel paden) tot 7 meter en breder voor de grote wegen. Het asfalt wordt, afhankelijk van de dikte van de laag, met een snelheid van 6 tot 10 meter per minuut aangebracht. Ais het nog steeds warme asfalt is uitgespreid zorgen zware walsen voor het verdichten van de laag. Dit is nodig om de asfaltconstructie de vereiste sterkte en vlakheid te geven. Het walsen kan alleen gebeuren wanneer het asfalt nog warm - en dus nog kneedbaar - is. Wanneer de laatste asfaltlaag is gewalst en is afgekoeld - wat afhankelijk van de buitentemperatuur binnen enkele uren het geval kan zijn - kan de weg al door het verkeer worden gebruikt. Soorten asfa/t. Zoals al is opgemerkt kan er door variatie in de toe te passen grondstoffen een grote verscheidenheid aan asfaltmengsels worden gemaakt. Zo kennen we verschillende asfaltsoorten voor de wegenbouw (bijvoorbeeld voor autosnelwegen, stadswegen, plattelandswegen, fietspaden), asfalt voor waterbouwkundige toepassingen (zoals dijk-, bodem- en taludbekledingen), voor bedrijfsterreinen, campingwegen en -paden, boerenerven, opritten, kuilvloeren en nog veel meer toepassingsgebieden. En wat te denken van asfalt onder spoorrails zoals in Belgie wordt gedaan? Ook voor trottoirs in stad en dorp, prive opritten en tennisbanen is asfalt een uitermate geschikt product. Met de hedendaagse technieken kan ook gekleurd asfalt of asfalt met een "sierpatroon" worden gemaakt! Er is bijna geen toepassing denkbaar die niet in asfalt is uit te voeren!

4 Maar het meest bekende toepassingsgebied asfalt blijft natuurlijk De vanouds meest toegepaste waarover wegdeklaag het verkeer zich voortbeweegt zogenaamde "dicht asfaltbeton": asfaltmengsel is het een dicht dat er voor zorgt dat de weg vlak en stroef is zodat de weggebruiker fortabel van de wegenbouw. er zich com- en veilig over kan verplaatsen. En het milieu? Hergebruik. Asfalt bestaat zoals gezegd uit natuurlijke In haar milieubeleid stimuleert grondstoffen. heid het hergebruik van oude materialen. Deze zijn niet schadelijk voor mens en milieu. de over- Met elkaar zorgen we er voor dat oud Zo zijn bijvoorbeeld in de Brabantse Biesbosch glas (zelfs op kleur gesorteerd i), oud de spaarbekkens voor de drinkwatervoorziening papier, oud metaal en noem maar op van de stad Rotterdam weer opnieuw aan de binnenkant gebruikt kan worden. bekleed met asfalt om eventueel verontreinigd is dus logisch dat ook bouwmaterialen Heel bekend is het zeer open asfalt beton, ook grondwater aanmerking wel zoab, drainasfalt staat aan de binnenkant of fluisterasfalt Dit is een speciaal asfaltmengsel gebruikt genoemd. dat wordt op wegen waar veel verkeer over rijdt. buiten te houden. Het "drinkwater" asfalttalud gewoon tegen het aan. Regelmatige tonen aan dat het drinkwater Zoab bestaat voor ongeveer 20% uit open, met het asfalt opneemt. elkaar in verbinding gemaakt van drinkwaterleidingen aangelegd Regenwater staande porien en wordt op een waterdichte asfaltlaag. zakt dus in de drainerende laag weg en loopt vervolgens richting binnenkant asfalt- in horizontale naar de bermen. In Belgie wordt met bitumen uit gebruik die aan de zijn bekleed om roes- ten tegen te gaan. Ook in de tropische kassen van de Hortus Botanicus in Amsterdam, planten groeien, toegepast in moeten komen om opnieuw te worden gebruikt. controlemetingen geen stoffen Het waar veel zeldzame Hergebruik van asfalt is al tientallen jaren de gewoonste zaak van de wereld. Met freesmachines kan het (oude) asfalt van de weg worden gefreesd, waarna het materiaal als bouwstof asfaltmengsels kan worden De natuurlijke grondstoffen behouden voor nieuwe gebruikt. van asfalt daarbij hun oorspronkelijke is asfalt als verharding van de wandel paden. Asfalt wordt gebruikt ook vaak om eventuele milieuproblemen komen! te voor- Bijvoorbeeld door bedrijfsterreinen te voorzien van een vloeistofdichte asfaltlaag om de bodem te beschermen tegen het indringen van schadelijke stoffen (zoals verontreinigde grond en chemicalien). Het effect van zoab tijdens bekend: er blijft staan. Daardoor gevaarlijk planing is alom meer op de weg is er is geen sprake meer van spat- en stuifwater terwijl aqua- ook niet meer voorkomt. Het zicht tijdens beterd regenbuien geen water regen wordt wat de veiligheid eigenschappen. betekent Hergebruik grondstoffen en voorkomt van oud materiaal dus sterk ver- van de weggebruikers in beslag neemt. Overigens is er geen enkel ander product dat een hoger percentage Een ander gunstig kent dan asfalt: 75%! geluidabsorptie. wegdekmaterialen Is - vergeleken - "gewoon" zoab is nog stiller! met andere asfalt al stil: dat opslag steeds meer ruimte nog eens extra ten goede komt. effect van zoab is de van asfalt een besparing op nieuwe hergebruik

5 De naam "asfalt" stamt af van het Griekse woord "asfaltos" en betekent vrij vertaa d "stevig" of "stabiel", Asfalt is een mengsel van grind of steenslag (gebroken grindkorrels), zand en een heel fijne stof (vulstof gerroemd) dat bij elkaar wordt gehouden - "gelijmd" iou je kunnen eggen - door bitumen, Bitumen is namejijk een uitstekend plakmiddel Bovendien is het volkom n waterdicht en niet schadelijk voor mens-en milieu. Bitumen is een product dat ontstaat tijdens het destilleren ("uit elkaar alen") ar::ujjwe aar..dolie. '-''----- Dit ge eurt in olieraffinaderijen zoals in Antwerpen en Europoort staan. zwaardere kerosine de zoals benzine, huisbrandolie, smeer- en stookolien..tenslotte Eerst worden uit de aardolie de lichte stoffen (zoals gas) gehaald, en vervolgens producten (vliegtuigbrandstof), het zwaarste product bitumen. verdampt komt vrij: Het niet of vloeibaar. - vast Bij Bitumen is geen teer! Bitumen en teer lijken uiterlijk op elkaar. Beiden zijn donkerbruin tot zwart van kleur, en uitstekende "plakmiddelen ". Maar wat betreft herkomst en chemische samenstelling zijn het totaal verschillende materialen. Bitumen wordt gemaakt van aardolie. Teer wordt verkregen uit steenkool of hout. Uit het oogpunt van milieu en gezondheid is het belangrijk om te weten dat teer hoge concentraties stoffen bevat die schadelijk zijn voor mens en milieu. Om die reden worden in Nederland sinds 1991 teer en teerproducten niet meer in de asfaltwegenbouw gebruikt. In bitumen zijn deze stoffen in een z6 geringe mate aanwezig (1.000 tot maallager dan in teer) dat er geen sprake is van gezondheidsrisico's voor mens en gevaar voor het milieu. Daarom hebben we het liever niet over" asfalteren" als we het over het aanbrengen van asfalt hebben! kamertemperatuur (ongeveer 20 O( en lager) is het een vaste massa. Bij temperaturen boven de 160 O( is het vloeibaar en kan het gemakkelijk worden verwerkt. Na afkoeling is het weer een vaste stof. Asfalt is dus samengesteld uit louter natuurlijke grondstoffen. Door de eigenschappen van deze grondstoffen is asfalt bestand tegen chemische aantasting en zware lasten, het is naadloos, snel aan te brengen en vrijwel direct te gebruiken. Geschiedenis. Asfalt heeft een lange geschiedenis. Het "moderne" asfalt zoals wij dat vandaag de dag kennen werd - weliswaar in een iets andere vorm - al duizenden jaren voor het begin van onze jaartelling gebruikt. Het asfalt uit die tijd was het zogenaamde "natuurasfalt". Natuurasfalt ontstond op die plaatsen waar aardolie door spleten in de aardkorst aan het oppervlak kwam. De lichtere delen van de aardolie verdampten, het zwaardere en en is - afhankelijk van de temperatuur restproduct - wat wij nu bitumen noemen - bleef liggen. Dit vermengde met zand en zo ontstond zich en stenen soort asfalt waarmee door Romeinen al waterdichte en wegen gemaakt. de een constructies werden In principe is er aan het mengsel niets veranderd. Door de mod erne productiemethodes en technieken zijn alleen de samenstelling van het asfaltmengsel en de opbouw van de wegconstructies aangepast aan de hedendaagse behoeften. Asfalt is dus zeker zo oud als de weg naar Rome! Oat asfalt nu nog steeds wordt gebruikt geeft aan dat het door de eeuwen heen een aantrekkelijk wegenbouwmateriaal is gebleven!

6 Hoe zit het met de verkeersveiligheid? Hoe vlakker en stroever de weg, des te veiliger zal het verkeer zich kunnen verplaatsen. Veiligheid en comfort zijn dan ook de eerste eisen die aan een weg moeten worden gesteld. Om die eisen waar te kunnen maken zal de weg op een vakkundige manier moeten worden aangelegd. Bij het ontwerpen van een weg zal rekening moeten worden gehouden met de verwachte hoeveelheid verkeer (ook voor de toekomst!), het gewicht van (vracht)auto's, de draagkracht van de onder de weg liggende bodem en nog veel meer technische zaken. Oude wegen die door beschadigingen (kuilen, gaten, spoorvorming) niet meer aan de veiligheidseisen voldoen moeten dus zo vlug mogelijk worden verbeterd. Met asfalt kunnen verbeteringen snel worden uitgevoerd. deze Vakmanschap is meesterschap. Het aanleggen van een weg gaat niet zomaar even. Hieraan gaat een grondige studie van de situatie en een gedegen voorbereiding vooraf. Allerlei aspecten komen aan de orde zoals bodemgesteldheid, verkeersaanbod, (ongelijkvloerse) kruisingen, verkeersregelinstallaties, milieuvoorzieningen, bouwmaterialen, productieen verwerkingstechnieken en ga zo maar door. Vakmanschap is dan ook een eerste vereiste om goede wegen te kunnen bouwen. Naast aile voorbereidingen is de uitvoering van het werk vanzelfsprekend een zeer belangrijk onderdeel van het totaal. De asfaltwegenbouwer is in staat om zeer nauwkeurig de gevraagde asfaltmengsels te produceren, en met behulp van mod erne machines de asfaltlagen snel aan te brengen en af te werken. Hierdoor wordt eventuele overlast voor weggebruikers en omwonenden tot een minimum beperkt. Praktisch aile asfaltwegenbouwbedrijven in Nederland zijn aangesloten bij de Vereniging tot Bevordering van Werken in Asfalt (VBW-Asfalt). Dit lidmaatschap houdt de verplichting in om te werken volgens kwaliteitsnormen en om een schriftelijke kwaliteitsgarantie af te geven. In Belgie zijn de meeste asfaltproducenten aangesloten bij de nog jonge vereniging BVA (Belgische Vereniging van Asfaltproducenten). Wegenbouwers zijn specialisten die in elk project een uitdaging zien. En is de klus geklaard dan kijkt de wegenbouwer met trots terug op een prachtig stuk weg waarna er ergens in het land een nieuw karwei op hem ligt te wachten. Werken aan wegen is een dynamisch beroep waarbij, naast hoogwaardige techniek, gedegen vakmanschap ook in de toekomst onmisbaar is! Door het oplossen van knelpunten in het verkeer, het maken van wegverbredingen en het toepassen van zoab op de "grote" wegen kan de veiligheid van de weggebruiker nog meer worden verhoogd. INLICHTINGEN Nadere inlichtingen over aspecten die in deze brochure genoemd zijn kunnen worden verkregen bij de bureaus van VBW-Asfalt en Benelux Bitume. Benelux Bitume is een vereniging van bitumenproducenten en verde/ers in de Benelux. De vereniging heeft als doelstelling het bevorderen van het gebruik van bitumen in aile mogelijke toepassingen, zoals in de wegen~ouw, waterbouw, spoorwegbouw, bitumineuze dakbedekking en afdichtingen. ~ De Vereniging tot Bevordering van Werken in Asfalt (VBW-Asfalt) is een organisatie van asfaltproducerende bedrijven in Nederland. en -verwerkende De doelstelling van de vereniging is het bevorderen van de toepassing van asfalt, waarbij de nadruk wordt ge/egd op de technische en milieuhygienische kwaliteit van het product. ~ ~I"&"".ASF.ALT Benelux Bitume Postbus 48, 3620 AA Breukelen Telefoon Fax benelux.bitume@skynet.be VBW-Asfalt Postbus 68, 3620 AB Breukelen Telefoon Fax vbwasfalt@wbinet.nl Webpagina