Verslag Exelonspreekuur

Transcriptie

1 2012 Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof MANP Hogeschool Leiden S mei 2012

2 Inhoud 1. Inleiding Casusbeschrijving Reflectieverslag Inleiding Voor de opleiding master advance nursing practice (MANP) schrijf ik dit verslag. Binnen het Spaarne ziekenhuis ben ik betrokken bij de begeleiding van patiënten die van de specialist Exelon voorgeschreven krijgen. Het werkzame bestanddeel in Exelon is rivastigmine. Rivastigmine behoort tot de groep geneesmiddelen die remmers van acetylcholinesterase worden genoemd. Bij lichte of matige vormen van dementie1 kan de specialist rivastigmine voorschrijven. Rivastigmine remt het enzym acetylcholinesterase. Dit enzym breekt in de hersenen de boodschapperstof acetylcholine af. Rivastigmine zorgt er dus voor dat de hoeveelheid van de acetylcholine toeneemt. Hierdoor kunnen de hersenzenuwen weer beter functioneren. Bij patiënten met dementie kan hierdoor het geheugenverlies minder ernstig worden. Het effect is echter niet altijd groot en het werkt niet bij alle mensen. Bij 10-15% van de patiënten heeft dit middel een effect. Het gebruik van Exelon maar ook de toestand van de patiënt en diens naasten moet goed in de gaten gehouden worden. Daarom is het Exelonspreekuur in het Spaarne ziekenhuis opgericht. Het Exelonspreekuur loopt volgens protocol waarbij gekeken wordt naar de (bij) werkingen van het geneesmiddel en de draagkracht van de naasten na en naar verdere achteruitgang van de patiënt. Het Exelonprotocol, waar ik auteur van ben, is terug te vinden in mijn portfolio. In dit verslag schrijf ik een korte casus over een patiënt die door de internist verwezen is naar het Exelonspreekuur en ik sluit af met een zelfreflectie volgens het reflectiemodel van Korthagen 2. 1 Dementie wordt gekenmerkt door geheugenstoornissen en één of meer andere cognitieve stoornissen, zoals afasie, apraxie, agnosie of een stoornis in de uitvoerende functies, met als gevolg een duidelijk negatieve invloed op het dagelijks functioneren, werk, sociale activiteiten en relaties. 2 De Nederlandse onderwijskundige Prof. Dr. F. Korthagen ontwikkelde in 1993 een ideaaltypisch model bevattende vijf fasen om het reflecteren te structuren naar analogie van leercyclus van David Kolb. Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof, s Pagina 2

3 2. Casusbeschrijving In september 2011 is meneer R. 88 jaar naar mijn spreekuur verwezen in verband met starten met Exelon bij beginnende dementie van waarschijnlijk het type M. Alzheimer. Meneer R. woont zelfstandig en heeft 1 dochter welke zijn belangrijkste mantelzorger is. Tijdens het eerste consult heb ik uitgebreid uitleg gegeven over het middel Exelon, hierbij geef ik ook de patiënten informatiebrief mee. Deze is vooral bedoeld voor de mantelzorger om op de hoogte te zijn van de bijwerkingen. Normaal gesproken start ik met het invullen van de MMSE 3 maar omdat bij deze patiënt de MMSE de week ervoor tijdens de dagopname voor de geriatrie was ingevuld was dit niet meer noodzakelijk. De MMSE score was: 25/30. Wel heb ik bij de dochter van meneer R. de EDIZ (ervaren druk door informele zorg) afgenomen om erachter te komen of er geen overbelasting bestaat. Helaas bleek dochter al dreigend overbelast te zijn omdat ze zich al maanden zorgen maand over haar vader. Meneer R woont zelfstandig en is na het overlijden van zijn vrouw erg achteruit gegaan. Dochter maakt zich zorgen over zijn persoonlijke verzorging en ze twijfelt of hij wel gezond eet. Meneer R weigert de thuiszorg en alle andere vormen van hulp en vindt dat hij alles nog goed aan kan. Als ik de ADL 4 en de IADL 5 scorelijst afneem bij meneer R zegt hij nog volledig zelfstandig te zijn. Deze uitslagen zijn in dit geval dus niet betrouwbaar aangezien meneer lijdt aan dementie en daardoor een irreëel zelfbeeld heeft. De heteroanamnese van zijn dochter is in dit geval betrouwbaarder. Doordat er een dreigende overbelasting is van de mantelzorger, de dochter van meneer R. en omdat er de twijfel bestaat of meneer nog wel goed voor zichzelf zorgt schakel ik Draagnet in. Bij Draagnet werken casemanagers bij dementie. Deze houden vinger aan de pols, geven uitleg over dementie, schakelen waar nodig hulp in, regelen indicaties en begeleiden patiënten naar een ontmoetingsgroep voor dementerenden. Het eerste consult met meneer R. rond ik af met de volgende afspraken: - Hr start met Exelon 2x daags 1.5mg tabl bij de maaltijden - Ik schakel Draagnet in - Ik geef de informatiebrief mee aan hr en zijn dochter en geef aan dat ze bij klachten moeten bellen - Ik plan een telefonische controle afspraak voor over 2 weken Twee weken later bel ik terug, inmiddels is er contact geweest met Draagnet en er staat een intake gepland. Meneer R heeft geen klachten van de Exelon. Ik verhoog de Exelon, volgens protocol, met 1.5mg bij het avondeten. Het doel is om op een maximaal haalbare dosering van de Exelon uit te komen omdat de werking dan zo effectief mogelijk is. Twee weken later bel ik weer terug, inmiddels is de casemanager van Draagnet geweest. Het klikt gelukkig goed met meneer R, zijn dochter en de casemamaner. Er worden indicaties bij het CIZ aangevraagd voor thuiszorg om de medicatie in de gaten te houden en eventueel hulp bij ADL te 3 De Mini-Mental State Examination (MMSE) wordt gebruikt om te screenen en de ernst van cognitieve stoornissen vast te stellen. 4 Test om de algemene dagelijkse levensverrichtingen te beoordelen 5 Test om de instrumentele dagelijkse levensverrichtingen te beoordelen Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof, s Pagina 3

4 bieden. Daarnaast wordt er een inidcatie aangevraagd voor de ontmoetingsgroep. Meneer gaat daar volgende week een kijkje nemen. Meneer heeft wat maagklachten daarom is tijdens dit tweede telefonisch consult besloten om de Exelon nog niet op te hogen. Er is een nieuwe telefonische afspraak gemaakt voor over 2 weken. Als ik bij de derde telefonische afspraak terug bel zijn de maagklachten van meneer R. verdwenen. Ik verhoog de Exelon, volgens protocol, naar 2dd 3mg. De thuiszorg is inmiddels een paar keer geweest, meneer R moet er erg aan wennen maar begrijpt het belang. Daarnaast is hij een kijkje gaan nemen op de ontmoetingsgroep samen met zijn dochter. Zijn dochter was erg enthousiast hij moet nog erg aan het idee wennen. Er is nog wel een wachtlijst bij de ontmoetingsgroep, zo kan meneer nog even aan het idee wennen. Ik heb een nieuwe afspraak op de poli gepland om een de testen te herhalen en om een gesprek te hebben met zijn dochter. Hierbij kwam naar voren dat de MMSE stabiel was gebleven. Daarnaast is zijn dochter erg blij met de thuiszorg, dit neemt een groot deel van haar zorgen uit handen. Ook is ze blij met de casemanager die vinger aan de pols houdt en goede adviezen geeft. Dochter van meneer R is ook een keer met haar man naar het Alzheimercafé geweest waar ze duidelijke informatie kreeg over dementie en lotgenoten heeft ontmoet, hier heeft ze veel steun aan. Wat betreft de Exelon gebruikt meneer nog 2dd3mg het is niet gelukt om de medicatie verder op te hogen ivm maag/darmklachten. Regelmatig heb ik nog telefonisch contact met de dochter van meneer en indien noodzakelijk heb ik overleg met de casemanager. Meneer komt volgens afspraken beschreven in het protocol op mijn spreekuur en gaat jaarlijks naar het spreekuur van de specialist ter controle. Zoals in deze casus beschreven bestaat een groot deel van het spreekuur niet alleen uit controle van de medicatie maar vooral uit begeleiding van de zorg rondom de patiënt en diens mantelzorger. Dit maakt dat ik het een uitdagend spreekuur vind, ook het intensieve contact met de patiënten en diens mantelzorger vind ik erg belangrijk. Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof, s Pagina 4

5 3. Reflectieverslag In dit reflectieverslag beoordeel ik mijn eigen handelen tijdens het Exelonspreekuur van de bovenbeschreven casus. De reflectie voer ik uit volgens het reflectiemodel van Korthagen. Fase 1: Handelen (= fase 4 vorige cyclus) Wat wilde ik bereiken? Tijdens het Exelonspreekuur wil ik bereiken dat de patiënt goed ingesteld wordt op de medicatie maar ook dat de zorg voor de patiënt en diens mantelzorger goed georganiseerd is. Waar wilde ik op letten? Ik let hierbij op dat de zorg volgens protocol verloopt en hou de conditie van de patiënt en diens mantelzorger in de gaten. Wat wilde ik proberen? Wat ik probeer tijdens het spreekuur is overbelasting voorkomen, achteruitgang tegengaan/voorkomen en zorgvragen te signaleren. Fase 2: Terugblikken op het handelen Wat gebeurde er concreet? Meneer R. werd verwezen naar mijn Exelon spreekuuur, ik gaf uitleg over de medicatie, de bijwerkingen en de behandelinig. Nam de MMSE, ADL, IADL en EDIZ af en besprak een vervolgbeleid. Wat wilde ik? Ik wil meneer R goed instellen op de Exelon om zo de achteruitgang van zijn dementie te vetragen en daarbij goede zorg inzetten voor patiënt en diens mantelzorger. Wat deed ik? Ik plande (telefonische) controles en schakelde Draagnet in en verhoogde de Exelon volgens protocol. Wat dacht ik? Ik dacht dat ik hierbij de goede zorg in zet voor meneer R en diens mantelzorger/dochter. Wat voelde ik? Ik voelde dat vooral de dochter van meneer R. dankbaar was voor mijn zorg en mijn interventies begreep. Fase 3: Bewust worden van essentiële aspecten Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen? Alle bovenstaande antwoorden hangen met elkaar samen omdat er zowel naar de medicatie van patiënt als naar de zorg voor de patiënt wordt gekeken, daarnaast wordt overbelasting van de mantelzorger voorkomen. Wat is daarbij de invloed op de context als geheel? Het is belangrijk dat de patiënt en diens mantelzorger zijn verhaal kwijt kan en dat er niet alleen gelet wordt op de (bij)werking van de medicatie maar naar de gehele zorgvraag wordt gekeken. Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof, s Pagina 5

6 Wat betekent dit nu voor mij? Ik vind het belangrijk om een duidelijk beeld van de patiënt te krijgen en van alle mensen die betrokken zijn bij de zorg. Zo kan ik goed gebruik maken van mijn rol als zorgverlener, regisseur en manager en inhoudsdeskundige Wat is dus het probleem (*of de positieve ontdekking)? De positieve ontdekking is dat het Exelonspreekuur de ruimte geeft om de medicatie op maat voor de patiënt in te stellen en dat het spreekuur de ruimte geeft om ook de zorgbehoeften van de patiënt/mantelzorger te inventariseren. Na inventarisatie is er mogelijkheid tot het inzetten van interventies. Fase 4: Formuleren van handelingsalternatieven Welke alternatieven zie ik, welke voor- nadelen hebben die? Omdat het proces volgens deze reflectie goed verloopt zijn er naar mijn idee geen alternatieven geïndiceerd. Wat neem ik mee voor de volgende keer? Het Exelonspreekuur biedt veel mogelijkheden voor het verlenen van zorg aan patiënten met dementie. De mogelijkheden zijn hierboven uitgebreid beschreven. Ik zal het spreekuur blijven continueren. Het protocol zal ik jaarlijks met de specialist bespreken en zo nodig herzien. Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof, s Pagina 6