Onderzoek naar de rol en het imago van private bewakingsagenten. Mei 2008

Transcriptie

1 Onderzoek naar de rol en het imago van private bewakingsagenten Mei 2008 APEG-BVBO Koningin Fabiolalaan Wemmel

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1. Doel van het onderzoek 4 2. Methodiek Steekproef Vragenlijst 6 3. Resultaten Inschatting van de veiligheid in België Evolutie van de veiligheid t.o.v. het verleden Evolutie van de veiligheid in de toekomst Veiligheid op openbare plaatsen Veiligheid op het openbaar vervoer (bus, tram, trein, metro) In het station van het openbaar vervoer In een winkelcentrum In een winkelstraat Op straat in het algemeen In de eigen buurt In eigen huis Op luchthavens Bij evenementen In banken In ziekenhuizen Effect van private bewakingsagenten op het veiligheidsgevoel Beoordeling van private bewakingsagenten Opleiding van de bewakingsagent Nabijheid van de bewakingsagent bij de burger Vriendelijkheid/gedrag van de bewakingsagent Professionalisme van de bewakingsagent Algemene waardering van de bewakingsagent Beoordeling van politiediensten Opleiding Nabijheid bij de burger Vriendelijkheid/gedrag Professionalisme Algemene waardering Evaluatie van private bewakingsdiensten Positieve bijdrage aan de maatschappij Noodzakelijkheid Bron van hulp Garantie voor de veiligheid van de burgers Bijdrage tot verhoogde burgerveiligheid Algemene perceptie van private bewakingsagenten Grootste voordeel van private bewakingsagenten Grootste nadeel van private bewakingsagenten Stellingen m.b.t. bewakingsagenten Hardheid/moeilijkheid van het beroep Onderwaardering van het beroep Bewakingsagent als autoriteitsfiguur Plaatsen waar beveiliging aanwezig moet zijn Recht tot aanhouden van vermeende daders Uitbreiding van de bevoegdheden 21 p. 2

3 Inhoudsopgave Aanwezigheid van private agenten in de omgeving Op het werk In huis, appartementsgebouw of wijk In gelegenheden voor vrijetijdsbesteding Andere plaatsen Behoefte aan aanwezigheid van private agenten Op het werk In huis, appartementsgebouw of wijk In gelegenheden voor vrijetijdsbesteding Andere gewenste plaatsen Aanwezigheid van alarmsystemen Plannen voor het installeren van alarmsystemen Conclusie Algemeen veiligheidsgevoel Gepercipieerde veiligheid op verschillende (openbare) plaatsen Actuele en gewenste aanwezigheid van private veiligheidsagenten Beoordeling van private bewakingsagenten in vergelijking met de politie Evaluatie van private bewakingsdiensten Voor- en nadelen van bewakingsagenten Perceptie van het beroep Bevoegdheden van de bewakingsagenten Alarmsystemen 32 p. 3

4 Doel van het onderzoek 1. Doel van het onderzoek De Beroepsvereniging van Bewakingsondernemingen (BVBO) werd opgericht in 1971 en vertegenwoordigt momenteel 20 bewakingsondernemingen en ondernemingen met activiteiten die direct of indirect gelinkt zijn aan private bewaking. De leden van de BVBO vertegenwoordigen meer dan 90% van de Belgische bewakingsmarkt en stellen eveneens meer dan 90% van het totale aantal bewakingsagenten in de sector tewerk. De BVBO behartigt de belangen van de sector en streeft ernaar de marktpositie van haar leden te verbeteren door o.a. het communiceren over de toegevoegde waarde van de sector, het ageren tegen oneerlijke concurrentie en het promoten van de selectieprocedures op basis van kwaliteit. De BVBO wenst ook actief bij te dragen tot het imago van de sector. In dit kader heeft zij aan SNT Belgium de opdracht gegeven om bij een representatief staal van Belgische burgers een onderzoek uit te voeren met betrekking tot het (on)veiligheidsgevoel, de rol van private bewakingsondernemingen en de waardering voor deze ondernemingen. Voor verdere informatie kunt u steeds terecht bij het Secretariaat-Generaal van de BVBO: APEG-BVBO Association Professionnelle des Entreprises de Gardiennage Beroepsvereniging van Bewakingsondernemingen Koningin Fabiolalaan 25 Avenue Reine Fabiola 25 B-1780 Wemmel Belgium T F apeg-bvbo@i-b-s.be p. 4

5 Methodiek 2. Methodiek 2.1. Steekproef De uiteindelijke steekproef omvatte respondenten. Een dergelijke steekproef voor het geheel van de Belgische bevolking (circa 10,5 miljoen inwoners) garandeert een betrouwbaarheid van minimaal 95% +/- 2,81%. Verduidelijking: indien het onderzoek bij 100 andere steekproeven zou herhaald worden, zou het bij dit onderzoek gevonden resultaat op een concrete vraag bijvoorbeeld 50% - in 95% van de gevallen terug tussen 47,19% en 52,81% vallen. De steekproef werd verder geografisch en volgens leeftijdsklassen onderverdeeld: >= 65 Totaal Antwerpen Brussel Henegouwen Limburg Luik Luxemburg Namen Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant Waals Brabant West-Vlaanderen Totaal % is gehuwd, 18% alleenstaand, 9% samenwonend en van eveneens 9% is de familiale situatie niet gekend. p. 5

6 Methodiek Qua opleidingsniveaus is de verdeling van de respondenten als volgt: Lagere school 11% Lager middelbaar 22% Hoger middelbaar 34% Hogeschool 22% Universiteit 10% Postuniversitaire studies 1% 89% van de ondervraagden heeft/had een beroepsactiviteit Vragenlijst Er werd gebruik gemaakt van een identieke Nederlandstalige en Franstalige vragenlijst. De vragenlijst omvatte reeksen vragen over: Het veiligheidsgevoel in heden, verleden en toekomst; Het veiligheidsgevoel op verschillende openbare plaatsen; Het effect van private bewakingsagenten op het veiligheidsgevoel; De waardering en evaluatie van private bewakingsagenten; De algemene perceptie van private bewakingsagenten en bewakingsbedrijven; De perceptie van het beroep van beveiligingsagent; De nood aan plaatsen waar private beveiliging nodig is; De bevoegdheden van private beveiligingsagenten; De contacten met private beveiligingsagenten; Het gebruik van alarminstallaties. p. 6

7 3. Resultaten 3.1. Inschatting van de veiligheid in België 44% van de bevolking beschouwt de veiligheidssituatie in België als hoog (6%) tot voldoende (38%). 49% vindt de veiligheid maar matig (43%) tot onbestaand (6%). 6% had geen mening over deze vraag 1. Verdeeld naar provincies/gewesten vindt men negatieve uitschieters vooral in: Henegouwen, met 14% onbestaande en 61% matige veiligheid (totaal 75%); Brussel, met 10% onbestaande en 50% matige veiligheid (totaal 60%); Luik, met 10% onbestaande en 46% matige veiligheid (totaal 56%); Namen, met 9% onbestaande en 47% matige veiligheid (totaal 56%). In de Vlaamse provincies ligt het veiligheidsgevoel beduidend hoger met volgende positieve uitschieters (d.w.z. meer dan 50% hoog of voldoende veiligheidsgevoel): Antwerpen, met 13% hoog en 40% voldoende veiligheid (totaal 53%); Vlaams-Brabant met 11% hoog en 47% voldoende veiligheid (totaal 58%); Oost-Vlaanderen met 8% hoog en 47% voldoende veiligheid (totaal 55%); West-Vlaanderen met 7% hoog en 52% voldoende veiligheid (totaal 59%). Gekeken naar leeftijd bestaat er een hoger onveiligheidsgevoel (meer dan 50% matige of onbestaande veiligheid) vooral bij: jaar: 7% onbestaande en 49% matige veiligheid; > 65 jaar: 12% onbestaande en 43% matige veiligheid. 1 De resultaten op deze vraag kunnen niet vergeleken worden met de algemene Veiligheidsmonitor 2006 van de Federale Politie, omdat daar specifiek de vraag werd gesteld naar de aanwezigheid van een algemeen onveiligheidsgevoel. De antwoorden hierop waren: altijd onveilig : 1,72%, vaak onveilig : 7,46%, soms onveilig : 28,07%, zelden onveilig : 36,9%, nooit onveilig : 25,84%. p. 7

8 3.2. Evolutie van de veiligheid t.o.v. het verleden 48% van de mensen gelooft dat de situatie in het heden onveiliger is dan in het verleden. 39% daarentegen vindt dat het nu veiliger is. 13% heeft geen mening. Een verslechtering van het veiligheidsgevoel ziet men vooral in: Waals-Brabant & Namen: 66%; Henegouwen: 65%; Luik: 60%. Een groeiend veiligheidsgevoel ziet men daarentegen vooral in: Limburg: 53%; Oost- en West-Vlaanderen: 51%. Met betrekking tot de leeftijdscategorieën zijn het vooral de leeftijden en > 65 die het gevoel hebben dat de situatie nu onveiliger is dan vroeger, respectievelijk 51% en 49% Evolutie van de veiligheid in de toekomst Ongeveer 1/3 van de respondenten (34%) denkt dat de mate van veiligheid in de toekomst onveranderd zal blijven. Het aandeel optimisten dat denkt dat de toekomst (veel) veiliger zal worden is met 31% groter dan het aandeel pessimisten dat denkt dat de toekomst (veel) meer onveiligheid zal brengen: 24%. 11% van de respondenten heeft hier geen mening. Wat betreft de provincies vinden we een groter aandeel pessimisten ((veel) onveiliger) dan optimisten ((veel) veiliger) in de provincies Henegouwen (31% t.o.v. 29%), Namen (32% t.o.v. 26%). Het meest optimistisch zijn de inwoners van Limburg (37% (veel) veiliger), Oost-Vlaanderen (36%), Luxemburg en Waals-Brabant (34%). Het optimisme m.b.t. een verhoogde veiligheid is gerelateerd aan de leeftijd: 40% van de jarigen denkt dat de toekomst veel veiliger zal worden. Tussen 30 en 44 jaar is dit nog maar 35% en tussen 45 en 64 jaar en >65 jaar daalt dit verder naar 28 resp. 29%. p. 8

9 3.4. Veiligheid op openbare plaatsen Veiligheid op het openbaar vervoer (bus, tram, trein, metro) De mate waarin men zich veilig voelt op het openbaar vervoer scoort een magere 5,8. Henegouwen scoort duidelijk onder het gemiddelde met 5,3 evenals Luik met 5,4 en Namen en Waals-Brabant met 5,5. Het grootste veiligheidsgevoel op het openbaar vervoer heeft men in Oost-Vlaanderen (6,4), Antwerpen (6,3) en West-Vlaanderen (6,1). Jongeren tussen 18 en 29 jaar voelen zich met een score van 6,1 veiliger dan andere leeftijdscategorieën. Opvallend is dat 65-plussers zich met 5,9 veiliger voelen op het openbaar vervoer dan de tussenliggende categorieën van 30 tot 64 jaar die een score 5,7 hebben In het station van het openbaar vervoer De stations van het openbaar vervoer worden met een gemiddelde score van 5,5 gepercipieerd als de meest onveilige plaatsen. Het is onduidelijk in welke mate dit te wijten is aan een reëel onveiligheidsgevoel bij onze respondenten of aan incidenten zoals de moord op Joe Van Holsbeeck in het Centraal Station van Brussel. Een groter onveiligheidsgevoel in stations vindt men vooral in Henegouwen en Luik met 5,1. Positieve uitschieters zijn vooral Oost-Vlaanderen met 6,0 en West-Vlaanderen met 5,9. Het is opvallend dat de meeste leeftijdscategorieën hier een gelijke score van 5,6 geven, met enkel een afwijking voor de categorie jaar met 5, In een winkelcentrum In een winkelcentrum voelen mensen zich duidelijk veiliger dan in stations of op het openbaar vervoer: 7,0. Negatieve uitschieters zijn hier Henegouwen met 6,4 en Brussel met 6,7. In West- Vlaanderen (7,5) en Antwerpen en Oost-Vlaanderen (beide 7,3) voelen mensen zich het veiligst in winkelcentra. p. 9

10 Het veiligheidsgevoel in winkelcentra neemt lineair af met de leeftijd, van 7,3 bij jarigen tot 6,7 bij 65-plussers In een winkelstraat In de winkelstraat voelt men zich met 6,7 onveiliger dan in het winkelcentrum. Ook hier ligt Henegouwen met 5,9 weer duidelijk onder het gemiddelde. Positieve uitschieters zijn West-Vlaanderen met 7,4 en Oost-Vlaanderen en Antwerpen met 7,2. De categorieën en voelen zich met 6,9 en 7,0 veiliger in de winkelstraat dan en >65 met respectievelijk 6,6 en 6, Op straat in het algemeen Mensen voelen zich niet merkelijker (on)veiliger in een winkelstraat dan op straat in het algemeen: ook hier wordt 6,7 gescoord. In Henegouwen vindt men de straat in het algemeen nog onveiliger dan de winkelstraat (5,5 t.o.v. 5,9). Dit is ook het geval in Luik (5,9 t.o.v. 6,3). Een groot gevoel van veiligheid op straat heeft men in Oost-Vlaanderen (7,4) en West-Vlaanderen en Limburg (7,3). De categorie tussen 30 en 44 jaar voelt zich met 6,9 het meest veilig op straat. Ook hier is er geen verschil tussen de categorieën en 65-plus: beide scoren 6, In de eigen buurt Met een score van 7,8 voelen mensen zich duidelijk veiliger in de bekende eigen buurt dan op straat in het algemeen. Veiligheid in de eigen buurt is de enige categorie waarbij Brussel met 6,9 slechter scoort dan Henegouwen met 7,0. Afgezien van Luik met 7,5 scoren alle andere provincies dicht bij 8. De categorieën jaar en jaar voelen zich met 8,0 en 8,1 veiliger in de eigen buurt dan de categorieën en 65-plus met 7,5 en 7,6. p. 10

11 In eigen huis Het veiligheidsgevoel in eigen huis is met 8,5 veruit het grootst van alle onderzochte plaatsen. Ook hier zijn de laagste scores weer voor Henegouwen met 7,9 en Brussel met 8,2. Toppers hier zijn Antwerpen met 8,9 en Vlaams-Brabant met 8,8. Enkel 65-plussers voelen zich met 8,3 minder veilig in eigen huis dan het gemiddelde Op luchthavens Luchthavens worden met 6,4 gepercipieerd als veiliger dan stations (5,5) en middelen van openbaar vervoer (5,8). Bij de perceptie van de veiligheid op luchthavens krijgen wij geografisch bekeken duidelijk andere resultaten dan bij de andere items. Zo geven de inwoners van Brussel en Waals- Brabant met 7,0 hier de hoogste score, terwijl West-Vlamingen en Oost-Vlamingen, die zich op andere plaatsen meestal zeer veilig voelen, hier niet verder komen dan 5,7 en 5,9. Opvallend is dat 65-plussers met een score 5,6 luchthavens wel als even onveilig beschouwen dan stations Bij evenementen Met een score 6,1 worden evenementen als niet zo veilig beschouwd. De traditionele geografische opdeling wordt hier doorbroken aangezien de inwoners van Namen zich hier met 5,4 onveiliger voelen dan inwoners van Brussel, Luik en Henegouwen met 5,7. Inwoners van Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant voelen zich met 6,5 dan weer veiliger op evenementen. 65-plussers voelen zich met 5,7 het minst veilig bij evenementen. p. 11

12 In banken Het veiligheidsgevoel in banken scoort algemeen 7,3. De laatste scores zijn hier voor Henegouwen (6,7) en Luik (6,9). Opvallend hier is toch de hoge score van Brussel (7,5), even hoog als Antwerpen, Vlaams- en Waals-Brabant, en maar weinig achter de koploper West-Vlaanderen (7,6). De scores per leeftijd situeren zich tussen 7,2 en 7,4 en variëren aldus niet veel In ziekenhuizen Ziekenhuizen worden met 7,5 als veiliger plaatsen beschouwd dan banken. Luik en Henegouwen scoren het laagst met 7,1 en West-Vlaanderen, Antwerpen en Luxemburg het hoogst met 7,7. Ook hier hinken enkel de 65-plussers iets achterop met 7, Effect van private bewakingsagenten op het veiligheidsgevoel 50% van de respondenten voelt zich door de aanwezigheid van private bewakingsagenten voldoende veilig en 29% veel veiliger. Slechts 9% voelt zich dan niet zo veilig en 2% helemaal niet veilig. De aanwezigheid van private bewakingsagenten leidt tot een gevoel van grotere veiligheid bij Limburgers (38%), inwoners van Vlaams-Brabant (36%). In Luxemburg (22%) en Henegouwen en West-Vlaanderen (23%) ziet men minder invloed van bewakingsagenten op een verhoogd veiligheidsgevoel. Er zijn hier geen significante verschillen naargelang de leeftijd. p. 12

13 3.6. Beoordeling van private bewakingsagenten Opleiding van de bewakingsagent De opleiding van de private bewakingsagenten krijgt een score 5,9. De scores per provincie zijn tamelijk gelijklopend, behalve in West-Vlaanderen waar maar een score 5,5 wordt gegeven. De waardering van de opleiding van de agenten is hoger bij de twee hogere leeftijdsklassen Nabijheid van de bewakingsagent bij de burger Voor de nabijheid bij de burger krijgen de bewakingsagenten een score 6,4. De laagste scores zijn hier voor Henegouwen, Luik en Waals-Brabant met 6,0; de hoogste voor Vlaams-Brabant met 6,9. Er is hier niet zoveel afwijking tussen de leeftijden Vriendelijkheid/gedrag van de bewakingsagent De bewakingsagenten krijgen een score van 6,7 voor vriendelijkheid en gedrag. Luik en Henegouwen met 6,3 en Brussel met 6,4 geven de laagste scores. De hoogste score is voor Limburg en Vlaams-Brabant met 7,0. Ook hier zien we weinig variatie naargelang de leeftijd Professionalisme van de bewakingsagent Professionalisme scoort evenveel als gedrag, namelijk 6,7. De laagste scores zijn hier voor de usual suspects Brussel en Henegouwen met 6,3 en Luik met 6,4. Vlaams-Brabant is de enige provincie die een 7,0 haalt. p. 13

14 De 65-plussers zijn hier kritischer met een score 6, Algemene waardering van de bewakingsagent De algemene waardering voor de private bewakingsagenten is 7,0. Terwijl alle Vlaamse provincies een score van meer dan 7 geven, is dit in alle Waalse provincies en het Brussels Gewest lager dan Beoordeling van politiediensten Opleiding Het opleidingsniveau van politieagenten wordt met 6,6 hoger ingeschat dan het opleidingsniveau van private bewakingsagenten (5,9). De hoogste inschatting vinden we in West-Vlaanderen, de laagste in Henegouwen (6,2). Bij de leeftijdscategorieën schommelt de waardering tussen 6,4 en 6, Nabijheid bij de burger Met een score van 6,7 hebben onze respondenten het gevoel dat politieagenten dichter bij de burger staan dan private bewakingsagenten (6,4). De scores per provincie liggen tussen 6,3 (Henegouwen, Luik) en 7,0 (Luxemburg). Vooral de categorie 65+ apprecieert de nabijheid van politieagenten: 6, Vriendelijkheid/gedrag De politieagenten krijgen een score van 6,9 voor vriendelijkheid en gedrag; ook dit is hoger dan bij private bewakingsagenten (6,7). De laagste scores zijn hier weer voor Henegouwen en Luik (6,3), de hoogste voor Vlaams- Brabant en Limburg (7,0). p. 14

15 Ook hier zijn het de 65-plussers die het gedrag van politieagenten het meest waarderen: 7, Professionalisme Het professionalisme van de politie scoort 6,9 terwijl private bewakingsagenten hier een 6,7 kregen. Brussel en Henegouwen hebben de laagste score (6,3), Vlaams-Brabant de hoogste (7,0). Er is praktisch geen onderscheid in de appreciatie van de verschillende leeftijdscategorieën Algemene waardering De algemene waardering van politieagenten ligt met 7,0 op hetzelfde niveau als dat van private bewakingsagenten, niettegenstaande het feit dat politieagenten op alle deelaspecten iets hoger scoorden dan de bewakingsagenten. De laagste waardering krijgen de politieagenten in Henegouwen (6,6), de hoogste in Oost- Vlaanderen en Luxemburg (7,3). De waarderingen van de verschillende leeftijdsklassen liggen kort bij elkaar (tussen 6,9 en 7,1) Evaluatie van private bewakingsdiensten Positieve bijdrage aan de maatschappij 67% van de respondenten vindt dat bewakingsagenten een voldoende of hoge bijdrage hebben aan de maatschappij. Er zijn hier grote verschillen naargelang de provincie: terwijl in Luxemburg maar 47% vindt dat bewakingsagenten een voldoende of hoge bijdrage hebben, loopt dat in Limburg op tot 79%. p. 15

16 Er zijn geen noemenswaardige verschillen qua leeftijd te constateren Noodzakelijkheid 75% van de bevolking vindt dat private bewakingsagenten in hoge of voldoende mate noodzakelijk zijn. Dit schommelt tussen 62% in Henegouwen en Waals-Brabant en 86% in Antwerpen. Ook hier liggen de resultaten per leeftijdscategorie dicht bij elkaar Bron van hulp Eveneens 75% van de respondenten vindt dat men in hoge of voldoende mate hulp kan vragen aan bewakingsagenten. In Henegouwen vindt maar goed de helft van de bevolking (52%) bewakingsagenten een bron van hulp. Dit loopt op tot 90% in Vlaams-Brabant. Het is de leeftijdscategorie tussen 30 en 44 jaar die met 78% de bewakingsagenten het meest als een bron van hulp inschat Garantie voor de veiligheid van de burgers 67% van de respondenten vindt dat de private bewakingsagenten een hoge of voldoende garantie bieden voor de veiligheid van de burger. In Henegouwen (50%) en Luxemburg (53%) is men duidelijk sceptischer over private bewakingsagenten als garantie voor veiligheid. Limburg, Oost-Vlaanderen en Vlaams- Brabant horen met 77% dan veeleer tot de believers. De hoogste score vindt men in de categorie van jaar, namelijk 70%. p. 16

17 Bijdrage tot verhoogde burgerveiligheid 71% van de respondenten vindt dat bewakingsagenten in hoge of voldoende mate bijdragen aan de burgerveiligheid. De scores schommelen tussen 50% in Henegouwen en 82% in Limburg. Wat betreft de leeftijden zijn er geen grote schommelingen tussen de verschillende categorieën Algemene perceptie van private bewakingsagenten 66% van de respondenten heeft een positieve tot zeer positieve mening over bewakingsagenten. De waardering is het laagst in Henegouwen (57%), Waals-Brabant (58 %) en Brussel (59%). De hoogste waarderingen vindt men in Limburg (83%) en Vlaams-Brabant (78%). Bij de leeftijdscategorieën vindt men de laagste waardering bij 65-plussers (62%), de hoogste bij de categorie (69%) Grootste voordeel van private bewakingsagenten Op de vraag wat het grootste voordeel is van de private bewakingsagenten gaf een kleine helft (597) van de 1215 respondenten een antwoord. p. 17

18 Deze 597 antwoorden leiden tot volgende top 5: Voordeel # Vermeldingen % van alle antwoorden op deze vraag (n = 597) Verhoogd veiligheidsgevoel % Ontradend effect op misdadigers 85 14% Hun doorlopende aanwezigheid 57 10% Hun aanvulling bij het politiewerk 18 3% Hun bereikbaarheid 15 2,5% Het verhoogde veiligheidsgevoel wordt in alle provincies als voornaamste voordeel aangehaald. In bepaalde provincies wordt wel meer aandacht besteed aan de doorlopende aanwezigheid dan aan het ontradend effect: Brussel, Luik, Namen, Waals-Brabant. Bij alle leeftijdscategorieën wordt de top-3 van voordelen gerespecteerd Grootste nadeel van private bewakingsagenten Slechts 23% van alle respondenten wist een nadeel van de private bewakingsagenten te vermelden. De antwoorden waren zeer divers. De rangschikking is als volgt: Nadeel # Vermeldingen % van alle antwoorden op deze vraag (n = 281) Gaan hun boekje te buiten/vertonen machogedrag 34 12% Kostprijs te hoog 26 9,25% Niet genoeg opgeleid 25 8,9% Aanslag op de privacy/teveel gevoel van controle Boezemen door hun aanwezigheid angst in 24 8,5% 19 6,8% Bij de leeftijdscategorieën zijn er geen algemene conclusies te trekken. p. 18

19 3.12. Stellingen m.b.t. bewakingsagenten Hardheid/moeilijkheid van het beroep Bijna 73% van de respondenten is (in sterke mate) akkoord met de uitspraak dat het beroep van bewakingsagent hard en moeilijk is. Vooral in Waals-Brabant en Limburg is men met 78% overtuigd van de hardheid van het beroep. In Luxemburg (66%) en Brussel (67%) zijn minder respondenten hiervan overtuigd. Bij de leeftijden krijgen wij een disparaat beeld: 81% van de jarigen vindt het beroep hard, tegen 66% van de jarigen Onderwaardering van het beroep 61% van de populatie is (in sterke mate) akkoord met de uitspraak dat het beroep van bewakingsagent ondergewaardeerd is. Het gevoel van onderwaardering van het beroep speelt vooral in Limburg (70%), minder in Antwerpen (55%). De perceptie van onderwaardering treedt veel meer op bij de jongeren tussen 18 en 29 jaar (66%) dan bij 65-plussers (52%) Bewakingsagent als autoriteitsfiguur Slechts 43% van de respondenten is (in sterke mate) akkoord met de uitspraak dat mensen een private bewakingsagent als een autoriteitsfiguur beschouwen. In Luik hecht men het grootste geloof aan de bewakingsagent als autoriteitsfiguur (52%), in Limburg het minste geloof (34%). Vooral jarigen zijn akkoord met de uitspraak dat mensen bewakingsagenten als een autoriteitsfiguur beschouwen (49%). p. 19

20 3.13. Plaatsen waar beveiliging aanwezig moet zijn 444 respondenten hebben hun mening gegeven over de plaatsen waar bewaking aanwezig zou moeten zijn. Volgende plaatsen werden minimaal 10x vermeld: Gewenste aanwezigheid # Vermeldingen % van alle antwoorden op deze vraag (n = 444) Op straat 95 21,4% In (metro)stations 67 15,1% In parkings 53 11,9% In winkelstraten/winkelcentra 52 11,7% Op het openbaar vervoer 38 8,5% (Bij uitgang) scholen 37 8,3% In parken 18 4,0% Bij banken 14 3,1% Bij publieke bijeenkomsten 12 2,7% Bij ontspanningscentra 10 2,2% De straat is niet in alle provincies de plaats waar meer beveiliging wordt gevraagd: Winkelstraten/winkelcentra: Antwerpen; Parkings: Limburg, West-Vlaanderen; Metrostations: Vlaams-Brabant. Het is opvallend dat enkel de leeftijdscategorieën en +65 de straat als de plaats ervaren waar zij meer (private) beveiliging wensen. Bij de categorie en staan de (metro)stations voorop Recht tot aanhouden van vermeende daders 45% van de respondenten meent ten onrechte dat private bewakingsagenten vermeende daders mogen aanhouden; 41% is van mening dat dit niet mag; 14% geeft geen antwoord. Enkel in West-Vlaanderen, Waals-Brabant en Brussel zijn er meer respondenten die geloven dat bewakingsagenten geen aanhoudingen mogen verrichten dan respondenten die aannemen dat dit wel mag. p. 20

21 Enkel bij de leeftijdscategorie jaar is het percentage dat gelooft dat bewakingsagenten geen vermeende daders mogen aanhouden (45%) groter dan het percentage dat gelooft dat dit wel mag (43%) Uitbreiding van de bevoegdheden 60% van de onderzochte populatie is akkoord om de bevoegdheden van private bewakingsagenten uit te breiden. Voorstanders van een uitbreiding van bevoegdheden vindt men vooral in Luxemburg (74%); in Antwerpen, Brussel en Waals-Brabant is men hiertoe wat minder geneigd (55%). De grootste voorstanders van een uitbreiding van bevoegdheden vindt men in de categorie jaar (64%) Aanwezigheid van private agenten in de omgeving Op het werk Bij 19% van de respondenten zijn er private bewakingsagenten aanwezig op het werk. Bij 64% is dit niet het geval en 18% kan hierop geen antwoord geven. De opdeling over provincies lijkt ons hier minder relevant omdat woonplaats en werkplaats niet noodzakelijk in dezelfde provincie liggen. Ook de leeftijdscategorieën zijn minder relevant omdat 65-plussers meestal niet meer aan het werk zijn In huis, appartementsgebouw of wijk Slechts bij 8% van de respondenten zijn er veiligheidsagenten aanwezig in de woning of wijk. p. 21

22 Brussel met 15% en Henegouwen met 12% kennen de hoogste percentages aanwezigheid van agenten bij de woonplaats of wijk. Er zijn geen relevante verschillen naargelang leeftijd In gelegenheden voor vrijetijdsbesteding 20% van de doelgroep is zich bewust van de aanwezigheid van veiligheidsagenten in gelegenheden voor vrijetijdsbesteding. Uitschieters zijn hier Brussel en Namen met 33% en Waals-Brabant met 29%. In gelegenheden waar jongeren jaar komen zijn er duidelijk meer bewakingsagenten (27%) dan in gelegenheden voor 65-plussers (10%) Andere plaatsen 13% van de respondenten kent bewakingsagenten ook van winkelstraten/centra. Alle andere plaatsen worden veel minder vermeld (1% of minder). Zowel in de verschillende provincies als binnen de verschillende leeftijdscategorieën worden de winkelcentra het meest vermeld Behoefte aan aanwezigheid van private agenten Op het werk 1 op de 5 respondenten (20%) is voorstander van de aanwezigheid van bewakingsagenten op het werk. Dit is nauwelijks meer dan het percentage waarbij nu al effectief agenten aanwezig zijn (19%). 61% is tegen de aanwezigheid van bewakingsagenten op het werk en 19% heeft geen mening. De grootste vraag naar beveiligingsagenten op het werk vindt men in Namen (34%), en Waals-Brabant en Henegouwen (32%). p. 22

23 Voorstanders van bewakingsagenten op het werk vindt men vooral bij de jarigen (26%) In huis, appartementsgebouw of wijk 23% van de respondenten is voorstander van de aanwezigheid van private bewakingsagenten in huis, appartementsgebouw of wijk. Dit is wel aanzienlijk hoger dan het percentage dat nu reeds bewaking heeft op deze plaatsen (8%). 67% heeft geen behoefte aan bewakingsagenten en 10% heeft geen mening. De behoefte aan bewaking in of in de nabijheid van de eigen woning is het grootst in Henegouwen (42%) en Luik (40%) en veruit het laagst in Limburg (3%). Vooral de categorie jaar is met 27% meer vragende partij voor bewakingsagenten bij de woning In gelegenheden voor vrijetijdsbesteding 31% van de ondervraagden vindt dat er (meer) bewaking moet zijn bij gelegenheden voor vrijetijdsbesteding. 54% vindt dit niet nodig en 15% heeft geen mening. In bijna alle Waalse provincies wenst 50% of meer van de respondenten private bewaking in uitgaansgelegenheden. De Vlaamse provincies scoren allemaal minder dan 20%. Brussel hangt hier tussen met 42%. De behoefte is hier afnemend met de leeftijd: 35% van de jarigen wenst meer agenten tegen slechts 25% bij de 65-plussers Andere gewenste plaatsen 208 respondenten (17%) heeft nog bijkomende plaatsen vermeld waar zij private bewaking wensen. p. 23

24 Volgende plaatsen werden minimaal 10x vermeld: Gewenste plaats # Vermeldingen % van alle antwoorden op deze vraag (n = 208) Winkelstraten/centra 37 17,7% (Metro)stations 22 10,5% Parkings 18 8,6% Evenementen 16 7,6% (Bij uitgang) scholen 15 7,2% In bos/park 12 5,7% Wegens de disparate antwoorden zijn er geen algemene conclusies te trekken bij de provincies en leeftijdscategorieën Aanwezigheid van alarmsystemen Meer dan een kwart van de respondenten (27%) heeft al een alarmsysteem laten plaatsen. De grootste penetratie van alarmsystemen vindt men in Luik en Waals-Brabant met 39%; West-Vlaanderen met 14% en Oost-Vlaanderen met 16% kennen de kleinste verspreiding van alarmsystemen. Ietwat verwonderlijk zijn alarmsystemen meer verspreid bij de jongere leeftijdscategorieën dan bij de oudere: het gaat in dalende lijn van 35% bij jarigen tot 19% bij 65-plussers Plannen voor het installeren van alarmsystemen Van de personen die nog geen alarmsysteem hebben geïnstalleerd, heeft 16% plannen om dit te doen. Dit betekent dat 456 van de 1215 respondenten (= 37,5%) een alarmsysteem hebben of in de toekomst willen installeren. De grootste behoefte om alsnog een alarmsysteem te laten installeren vindt men in Henegouwen met 21%. In Oost-Vlaanderen heeft slechts 10% plannen voor een installatie. 65-plussers hebben de minste behoefte om een alarmsysteem te laten plaatsen (10%). p. 24

25 Conclusie 4. Conclusie 4.1. Algemeen veiligheidsgevoel Er zijn meer personen in België die de veiligheidssituatie als matig tot onbestaande inschatten (49%) dan mensen die de veiligheid hoog of voldoende vinden (44%). Ook zijn er meer mensen die de veiligheidssituatie nu als slechter beschouwen dan in het verleden (48%) dan mensen die een verbetering zien (39%). Slechts een minderheid van de mensen (24%) denkt echter dat de veiligheidstoestand in de toekomst verder zal verslechteren. Ongeveer 1/3 denkt dat de situatie onveranderd zal blijven (34%) of zal verbeteren (31%). Geografisch laat de inschatting van de veiligheid duidelijk een tweedeling zien. De Vlaamse provincies zijn veel optimistischer over het huidige veiligheidsniveau, de evolutie t.o.v. het verleden en de verwachte toekomstige evolutie dan de Waalse provincies. Inschatting huidige veiligheid Hoog - voldoende Matig onbestaand Ant Bru Hen Lim Lui Lux Nam OVL VBR WBR WVL Totaal 53% 37% 18% 49% 39% 35% 36% 55% 59% 42% 59% 44% 43% 60% 75% 46% 56% 53% 56% 39% 37% 51% 34% 49% Boven gemiddelde Onder gemiddelde De leeftijdscategorieën van 45 tot boven 65 jaar schatten de huidige veiligheid lager in, zien een grotere verslechtering t.o.v. het verleden en schatten ook de toekomst somberder in. Inschatting huidige veiligheid > 65 Totaal Hoog - voldoende 49% 54% 38% 39% 44% Matig onbestaand 44% 42% 56% 55% 49% Boven gemiddelde Onder gemiddelde p. 25

26 Conclusie Voor 29% van de ondervraagden wordt het veiligheidsgevoel in ruime mate verhoogd op plaatsen waar private bewakingsagenten aanwezig zijn. In Henegouwen, waar men zich sowieso al het onveiligst voelt, leidt de aanwezigheid van veiligheidsagenten tot de geringste verhoging van het veiligheidsgevoel Gepercipieerde veiligheid op verschillende (openbare) plaatsen De algemene rangorde qua veiligheid van openbare plaatsen is als volgt: Rang Plaats Cijfer 1 Eigen huis 8,5 2 Eigen buurt 7,8 3 Ziekenhuizen 7,5 4 Banken 7,3 5 Winkelcentra 7,0 6 Winkelstraat 6,7 6 Straat 6,7 8 Luchthavens 6,4 9 Evenementen 6,1 10 Openbaar vervoer 5,8 11 Stations van het openbaar vervoer 5,5 Mensen voelen zich duidelijk veilig in hun eigen huis en ook in hun eigen buurt. Ook in instellingen als ziekenhuizen en banken en in winkelcentra heerst nog een voldoende gevoel van veiligheid. Op straat echter zowel gewone straten als winkelstraten voelt men zich onveiliger, evenals bij evenementen die veel volk op de been brengen. De slechtste reputatie qua veiligheid heeft het openbaar vervoer en dan vooral de trein- en metrostations. Bij 8 van de onderzochte items is het onveiligheidsgevoel het grootst in Henegouwen. Slechts voor de eigen buurt (Brussel), evenementen (Namen) en luchthavens (West- en Oost-Vlaanderen) scoren andere gebieden slechter. Over het algemeen zijn het vooral de Vlaamse provincies die voor de verschillende items beter dan gemiddeld scoren. p. 26

27 Conclusie Van de Waalse provincies scoort enkel Waals-Brabant vaker boven dan onder het gemiddelde: Plaats Ant Bru Hen Lim Lui Lux Nam OVL VBR WBR WVL Totaal Eigen huis 8,9 8,2 7,9 8,7 8,5 8,5 8,7 8,5 8,8 8,6 8,6 8,5 Eigen buurt 8,0 6,9 7,0 8,2 7,5 7,9 8,0 8,1 8,1 8,0 8,2 7,8 Ziekenhuizen 7,7 7,6 7,1 7,6 7,1 7,7 7,4 7,5 7,6 7,5 7,7 7,5 Banken 7,5 7,5 6,7 7,3 6,9 7,1 7,0 7,3 7,5 7,5 7,6 7,3 Winkelcentra 7,3 6,7 6,4 7,1 7,0 7,0 7,0 7,3 7,0 7,2 7,5 7,0 Winkelstraat 7,2 6,4 5,9 7,0 6,3 6,5 6,4 7,2 6,8 6,7 7,4 6,7 Straat 7,1 6,2 5,5 7,3 5,9 6,2 6,1 7,4 7,1 6,6 7,3 6,7 Luchthavens 6,8 7,0 6,4 6,0 6,7 6,3 6,4 5,9 6,5 7,0 5,7 6,4 Evenementen 6,5 5,7 5,7 6,5 5,7 5,9 5,4 6,3 6,5 6,2 5,9 6,1 Openbaar vervoer Stations van het openbaar vervoer 6,3 5,8 5,3 5,8 5,4 6,0 5,5 6,4 5,6 5,5 6,1 5,8 5,8 5,3 5,1 5,5 5,1 5,7 5,2 6,0 5,4 5,4 5,9 5,5 Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld Qua leeftijdscategorieën zien we niet onverwacht een evolutie naargelang de leeftijd. De categorie onder de 45 jaar voelt zich op de meeste plaatsen veiliger dan gemiddeld, terwijl de categorie vanaf 45 jaar zich onveiliger voelt. Plaats > 65 Totaal Eigen huis 8,6 8,6 8,5 8,3 8,5 Eigen buurt 8,0 8,1 7,5 7,6 7,8 Ziekenhuizen 7,6 7,6 7,5 7,3 7,5 Banken 7,3 7,4 7,2 7,2 7,3 Winkelcentra 7,3 7,2 6,9 6,7 7,0 Winkelstraat 6,9 7,0 6,6 6,5 6,7 Straat 6,7 6,9 6,5 6,5 6,7 Luchthavens 6,5 6,8 6,4 5,6 6,4 Evenementen 6,2 6,3 5,9 5,7 6,1 Openbaar vervoer 6,1 5,7 5,7 5,9 5,8 Stations van het openbaar vervoer 5,6 5,4 5,6 5,6 5,5 Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld p. 27

28 Conclusie 4.3. Actuele en gewenste aanwezigheid van private veiligheidsagenten De rangschikking van de plaatsen waar de bevolking met private bewakingsagenten in contact komt, is als volgt: Rangorde Plaats Percentage 1 Gelegenheden vrijetijdsbesteding 20% 2 Werk 19% 3 Winkelstraat/centrum 13% 4 Huis/appartement/wijk 8% Aangezien de stations van het openbaar vervoer en het openbaar vervoer zelf als het meest onveilig wordt beschouwd, zou men verwachten dat hier de meeste private bewakingsagenten zouden gevraagd worden. In de praktijk wordt dit echter niet bevestigd, maar wenst men vooral op straat private bewaking. De rangorde van plaatsen waar men nog (bijkomende) bewaking wenst, is als volgt: Rangorde Plaats Percentage 1 Op straat 7,8% 2 In metrostations 5,5% 3 In parkings 4,3% 4 Winkelstraten/centra 4,2% 5 Openbaar vervoer 3,1% 4.4. Beoordeling van private bewakingsagenten in vergelijking met de politie Wanneer men diverse aspecten van de bewakingsagenten vergelijkt met de reguliere politie, dan komen de bewakingsagenten dicht in de buurt van de politie, hoewel de algemene waardering voor beide groepen dezelfde is. p. 28

29 Conclusie Vooral de opleiding van bewakingsagenten schijnt men als een zwak punt te beschouwen in vergelijking met de opleiding van de politieagenten: Aspect Bewakingsagenten Politie Professionalisme 6,7 6,9 Vriendelijkheid/gedrag 6,7 6,7 Nabijheid bij de burger 6,4 6,7 Opleiding 5,9 6,6 Algemeen 7,0 7,0 Geografisch bekeken zien we dat gebieden waar de veiligheid algemeen als het laagst wordt gepercipieerd Henegouwen, Luik, Brussel ook de laagste algemene appreciatie hebben voor de veiligheidsagenten. Opvallend is wel de lage score in Waals-Brabant, hoewel het veiligheidsgevoel daar toch hoog is: Aspect Ant Bru Hen Lim Lui Lux Nam OVL VBR WBR WVL Totaal Professionalisme 6,9 6,3 6,3 6,9 6,5 6,7 6,8 6,8 7,0 6,6 6,7 6,7 Vriendelijkheid/gedrag 6,8 6,4 6,3 7,0 6,3 6,8 6,6 6,8 7,0 6,6 6,7 6,7 Nabijheid bij de burger 6,5 6,1 6,0 6,8 6,0 6,7 6,4 6,3 6,9 6,0 6,3 6,4 Opleiding 6,0 5,9 5,8 6,1 5,9 6,0 6,0 6,0 5,9 5,8 5,5 5,9 Algemeen 7,3 6,5 6,6 7,2 6,5 6,9 6,9 7,3 7,3 6,6 7,1 7,0 Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld Qua leeftijd zien we een stijgende appreciatie tot de categorie jaar om dan terug te vallen bij de 65-plussers: Aspect > 65 Totaal Professionalisme 6,6 6,7 6,8 6,4 6,7 Vriendelijkheid/gedrag 6,6 6,7 6,8 6,6 6,7 Nabijheid bij de burger 6,2 6,4 6,5 6,3 6,4 Opleiding 5,7 5,8 6,0 5,9 5,9 Algemeen 6,8 7,0 7,1 6,8 7,0 Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld p. 29

30 Conclusie 4.5. Evaluatie van private bewakingsdiensten 66%-75% van de bevolking vindt dat private bewakingsagenten een voldoende tot hoge bijdrage hebben aan de veiligheid, een bron van hulp zijn én noodzakelijk zijn. Rang Kenmerk Percentage voldoende & hoog 1 Noodzakelijk 75% 1 Bron van hulp 75% 3 Bijdrage tot verhoogde burgerveiligheid 71% 4 Garantie voor de veiligheid 67% 4 Positieve bijdrage aan de maatschappij 67% Dit leidt ertoe dat 66% van de bevolking een positieve tot zeer positieve perceptie heeft van bewakingsagent. Wat de geografische verdeling betreft, zien we grosso modo weer de traditionele opdeling tussen Vlaamse en Waalse provincies, maar het valt op dat de globale perceptie van de agenten in Oost- en West-Vlaanderen toch ook onder het gemiddelde is. Aspect Ant Bru Hen Lim Lui Lux Nam OVL VBR WBR WVL Totaal Noodzakelijk 86% 68% 62% 81% 67% 66% 80% 78% 85% 62% 84% 75% Bron van hulp 86% 69% 52% 88% 76% 58% 71% 81% 90% 67% 81% 75% Verhoogde veiligheid Garantie veiligheid Positieve bijdrage Positieve perceptie agenten 77% 63% 50% 82% 65% 65% 72% 80% 85% 59% 78% 71% 67% 64% 50% 77% 66% 53% 65% 77% 77% 66% 73% 67% 76% 62% 56% 79% 57% 47% 58% 73% 78% 62% 73% 67% 72% 59% 57% 83% 67% 64% 64% 61% 78% 58% 65% 66% Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld p. 30

31 Conclusie Wat de leeftijden betreft zien we weer een groeiende waardering tot de leeftijdsklasse jaar om dan weer af te nemen bij de oudste leeftijdsklasse. Aspect > 65 Totaal Noodzakelijk 70% 74% 80% 73% 75% Bron van hulp 72% 78% 76% 73% 75% Verhoogde veiligheid 69% 72% 74% 67% 71% Garantie veiligheid 64% 66% 70% 66% 67% Positieve bijdrage 65% 69% 67% 65% 67% Positieve perceptie agenten 67% 66% 69% 62% 66% Beter dan gemiddeld Gemiddeld Slechter dan gemiddeld 4.6. Voor- en nadelen van bewakingsagenten Het verhoogde veiligheidsgevoel bij de burgers is veruit het grootste voordeel van de private bewakingsagenten. Anderzijds vindt men dat bepaalde bewakingsagenten soms machogedrag vertonen en niet voldoende opgeleid zijn. Ook wordt de kostprijs van privébewaking doorgaans als hoog gepercipieerd Perceptie van het beroep Het beroep van bewakingagent wordt in meerderheid beschouwd als een hard en ondergewaardeerd beroep. De stelling dat de private veiligheidsagent een autoriteitsfiguur is, wordt niet door de meerderheid van de bevolking onderschreven. Aspect (in sterke mate) akkoord Hard/moeilijk 73% Ondergewaardeerd 61% Autoriteit 43% p. 31

32 Conclusie 4.8. Bevoegdheden van de bewakingsagenten Bijna de helft van de respondenten is van mening dat bewakingsagenten mensen mogen aanhouden en liefst 82% dat zij mensen mogen immobiliseren. Deze al ruim gepercipieerde bevoegdheden zouden voor 3 op de 5 mensen nog mogen verruimd worden Alarmsystemen Het potentieel voor alarmsystemen ligt rond 38%: een 27% van de onderzochte populatie heeft al een alarmsysteem en circa 11% wenst nog een systeem te plaatsen. In de Vlaamse provincies, waar de gepercipieerde mate van matige of onbestaande veiligheid lager is, is de (potentiële) aanwezigheid van veiligheidssystemen lager. Aspect Ant Bru Hen Lim Lui Lux Nam OVL VBR WBR WVL Totaal Geplaatst 19% 32% 32% 28% 39% 25% 31% 16% 27% 39% 14% 27% Van plan 13% 8% 13% 13% 7% 14% 16% 8% 10% 7% 12% 11% Totaal 32% 40% 45% 41% 46% 39% 47% 24% 37% 46% 26% 38% Mate van matige/onbestaande veiligheid 43% 60% 75% 46% 56% 53% 56% 39% 37% 51% 34% 50% Boven gemiddelde Onder gemiddelde p. 32

33 Onderzoek naar de rol en het imago van private bewakingsagenten Mei 2008 APEG-BVBO Koningin Fabiolalaan Wemmel