Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 1813

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 1813 Ergonomie - Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en ergonomische accessoires - Toelichting bij NEN-EN , NEN-EN en NEN-EN Ergonomics - Guideline for the use of office furniture and ergonomic accessories - Guide to NEN-EN , NEN-EN and NEN-EN Publicatie uitsluitend voor commentaar februari 2016 ICS ; Commentaar vóór Zal vervangen NPR 1813:2009/C1:2011; NPR 1813:2009+C1:2011 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Kantoor- en schoolmeubilair" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Verwijzingen Termen en definities Inrichting werksituatie Uitgangspunten Verschillende werkplekken Persoonsgebonden werkplek Flexibele werkplek Vergaderwerkplek Loungewerkplek Mobiele werkplek Analyse gewenste situatie Doelgroep analyse Productkeuzematrix Veiligheidsaspecten Implementatie Instructie als onderdeel van het product Wijze van instructie Bijlage A Maatvoering voor bureaustoelen en kantoortafels voor de Nederlandse beroepsbevolking Bijlage B Antropometrie van volwassen Nederlanders en onderbouwing van de maatvoering in deze praktijkrichtlijn Bijlage C Ergonomische accessoires Bibliografie

3 Ontw. NPR 1813:2016 Voorwoord De normen waar dit praktijkrichtlijnontwerp een toelichting op, is hebben als doel een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van een veilige en gezonde werkomgeving. De aanschaf en het gebruik van normconform meubilair alleen biedt echter geen garantie voor het creëren van een dergelijke werkomgeving. Hiervoor is het ook van belang dat de juiste producten voor de juiste activiteiten worden gekozen en dat de gebruiker hiervan op de juiste wijze gebruik maakt. Dit praktijkrichtlijnontwerp heeft de ambitie om deze combinatie van factoren te duiden en is opgesteld vanuit de wens om de ergonomische uitgangspunten rond de individuele werkplek breder toe te passen zodat er een optimale werksituatie wordt gerealiseerd. Het biedt voor o.a. inkopers, kantoor-en projectinrichters, adviseurs in werkplekinrichting én gebruikers vooral praktische handvatten, opdat werktafels, bureaustoelen en (ergonomische) werkplekaccessoires worden gebruikt zoals ze bedoeld zijn, namelijk om een optimale bijdrage te leveren aan de veilige en gezonde werkomgeving. Als laatste beoogt dit praktijkrichtlijnontwerp inkopers en projectinrichters meer ruimte te bieden om op verantwoorde wijze gebruik te maken van de grote diversiteit in het aanbod van kantoormeubilair. Ten aanzien van gehanteerde normen en producteisen geldt dat afhankelijk van de soort en duur van de uit te voeren activiteiten meer of minder stringente aanbevelingen gedaan worden. In sommige situaties kan gebruik worden gemaakt van producten die niet zijn genormeerd. Ook hiermee kan namelijk onder de juiste voorwaarden tot een verantwoorde werkplekinrichting worden gekomen. Binnen de context van dit praktijkrichtlijnontwerp gaat het om producten en diensten die kantoor- en beeldschermwerk faciliteren. Omgevingsfactoren zoals akoestiek, geluid, klimaat, daglicht en verlichting vallen buiten de scope van dit document, ook al zijn zij zeker ook van invloed op de werksituatie. De arbeidsomstandighedenwet legt de verantwoordelijkheid voor het creëren van een veilige en gezonde werkomgeving bij de werkgevers. Deze praktijkrichtlijn wijst daarnaast op de rol van de individuele werknemer bij het voorkomen van gezondheidsrisico s rond het gebruik van de werkplek. Hierbij is het aanleren van de juiste vaardigheden en het nemen van eigen verantwoordelijkheid van belang. Daarom zal tevens worden ingegaan op het belang van voorlichting en instructie. Dit praktijkrichtlijnontwerp is opgesteld door de projectgroep Revisie NPR 1813 onder de verantwoordelijk van normcommissie Kantoor- en schoolmeubilair. Op het ogenblik van publicatie was de projectgroep Revisie NPR 1813 als volgt samengesteld: H. Bloemendaal (voorzitter) Rohde & Grahl, Amersfoort R.A. Cozijnsen Dynamic Ergonomics, Kerkrade S. Dijk Viasit, Winschoten B. van der Doelen Human Factors, Arnhem C. Hartgers Het NIC, Den Haag/Den Dolder R. Kaptein Sedus, Zoetermeer E. Out Vitra, Ouderkerk aan de Amstel N. Prins Ahrend, Zwanenburg M.E. de Roo Scandinavian Business Seating, Etten-Leur E.J.H. Saathof Stradon, Etten-Leur H. Smit Humanscale, Amsterdam W. van der Velde Interstuhl, Zoeterwoude E. de Vries BMA Ergonomics, Zwolle M. Willems UWV SMZ-CEC, Amsterdam Y. Lau (secretaris) Nederlands Normalisatie-instituut, Delft In de serie Nederlandse Praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Tot 15 mei 2016 kunt u commentaar op dit praktijkrichtlijnontwerp indienen via Op deze website is het voor iedereen mogelijk het praktijkrichtlijnontwerp in te zien en elektronisch commentaar in te dienen. 3

4 Ergonomie Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en ergonomische accessoires Toelichting op NEN-EN , NEN-EN en NEN-EN Onderwerp en toepassingsgebied Deze praktijkrichtlijn geeft aanwijzingen om een inrichting te realiseren van administratieve ruimten en kantoren. Hierbij maakt de richtlijn gebruik van relevante onderdelen uit geldende Europese normen. In deze praktijkrichtlijn betekent inrichten : werkruimten en kantoren geschikt maken om administratieve en beeldschermwerkzaamheden te verrichten. Hieronder valt o.a. het volgende meubilair: bureaus, bureaustoelen, vergadertafels, vergaderstoelen en ergonomische hulpmiddelen. Veel van de informatie in dit document is tevens toepasbaar voor het inrichten en gebruik van zogenaamde thuiswerkplekken. 2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigings- en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 1824 NTA 8500 NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN-ISO DIN 4556 Ergonomie Ergonomische eisen voor de oppervlakte van (werkplekken in) administratieve ruimtes en kantoren Antropometrie Lichaamsmaten van de Nederlandse volwassenen Office furniture Work tables and desks Part 1: Dimensions Office furniture Work tables and desks Part 2: Mechanical safety requirements Office furniture Work tables and desks Part 3: Methods of test for the determination of the stability and the mechanical strength of the structure Office furniture Office work chair Part 1: Dimensions determination of dimensions Office furniture Office work chair Part 2: Safety requirements Furniture Strength, durability and safety Requirements for non-domestic seating Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs) Part 5: Workstation layout and postural requirements Büromöbel Fußstützen für den Büroarbeitsplatz Anforderungen, Maße 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze praktijkrichtlijn gelden de volgende termen en definities. 3.1 bureauwerk activiteiten die in een kantooromgeving aan een bureau of tafel worden verricht, met uitzondering van formeel overleg en/of vergaderingen 4

5 Ontw. NPR 1813: productkeuzematrix hulpmiddel bij het kiezen van een stoel, bureau en tafel voor werkzaamheden in een kantooromgeving 3.3 werkplek plek waar de activiteiten plaatsvinden (fysiek) 3.4 instelbaar hoogte kan bij ingebruikname aan de gebruiker worden aangepast 3.5 verstelbaar hoogte kan tijdens het gebruik worden veranderd door de gebruiker 4 Inrichting werksituatie 4.1 Uitgangspunten Toepassing van NPR 1813 draagt bij aan een ergonomisch optimaal ontwerp van de kantoorwerkplek- en omgeving. Bij een goed ontwerp van de werkplek zal de prestatie van het systeem (inclusief de mens) hoog zijn. Bovendien is het welzijn van de mens in dat systeem een belangrijke uitkomst. De gebruiker van de werkomgeving kan veilig, gezond, comfortabel en met veel werkplezier werken (Dul et all, 2012). Een goed ontwerp van de fysieke werkomgeving draagt bij aan betere arbeidsomstandigheden. Een comfortabel kantoor gaat samen met hogere (ervaren) productiviteit. Daarmee ontstaat voor werkgevers en werknemers een win-win situatie. Om een bijdrage te kunnen leveren aan een gezonde fysieke werkomgeving is kennis van gezondheidsklachten bij mensen van belang. Oogvermoeidheid, lage rugklachten en klachten aan arm, nek en schouders zijn hierbij de meeste voorkomende fysieke gezondheidsklachten. Op lange termijn heeft structurele bewegingsarmoede een negatieve invloed op de algehele gezondheid. De risico s zijn afhankelijk van de aard en de duur van de werkzaamheden die worden uitgevoerd. Een goed ingerichte werkplek houdt hier rekening mee en kan de in de werkzaamheden aanwezige risico s helpen beheersen. Zo kan bijvoorbeeld een adequaat gebruikte zit-statafel bij sterk beeldscherm gebonden functies helpen om het gebrek aan beweging en houdingsvariatie te doorbreken. Staan en semi-staan behoren als afwisseling op het zitten te worden gezien en niet als volledige vervanging. Wanneer de gebruiker niet de juiste werkplek kiest voor de uit te voeren taak of de juiste werkplek kiest maar hiervan op verkeerde wijze gebruik maakt kunnen onbedoelde risico s ontstaan. De mate waarin meubilair bijdraagt aan een gezonde werkomgeving is daarom sterk afhankelijk van de kennis, vaardigheden en motivatie van de eindgebruiker. De werkplek behoort zondermeer een deugdelijke voorziening te zijn voor het uitvoeren van de werkzaamheden. De producten behoren dus te passen bij de lichamelijke en mentale kenmerken van de gebruiker. Voorlichting en instructie is daarbij meestal noodzakelijk. Voor het ontwerpen van een optimale werkomgeving is een goed beeld van de verwachte gebruikersgroep noodzakelijk. In paragraaf 5.1 is opgenomen welke aspecten van deze doelgroep bekend behoren te zijn. Het gaat daarbij over de (verwachte) wijze van uitvoering van de werkzaamheden inclusief de middelen die men daarbij inzet, maar het gaat echter ook over de fysieke, mentale, sociale en culturele kenmerken van de doelgroep. 4.2 Verschillende werkplekken In deze paragraaf worden de meest voorkomende werkplekken toegelicht. In de productkeuzematrix (zie figuur 1) in hoofdstuk 5 worden afhankelijk van de soort en de duur van de activiteiten aanbevelingen gedaan met betrekking tot de producteisen. 5

6 4.2.1 Persoonsgebonden werkplek Een individuele persoonsgebonden werkplek wordt gebruikt door een en dezelfde persoon. Het meubilair behoort goed in te stellen te zijn op deze gebruiker en op diens taken, activiteiten en vaardigheden aan te sluiten. Een mens die veel met hardcopy documenten werkt heeft bijvoorbeeld meer aflegruimte nodig dan een mens in een paperless office -omgeving. Daarnaast geldt bijvoorbeeld voor mensen ouder dan 55 jaar dat de behoefte aan extra verlichting op de werkplek groter is. Een volgens NEN-EN genormeerde bureaustoel is voor veel mensen geschikt. In sommige situaties kan een andere zitoplossing zoals een zadelstoel en/of stasteun voor gebruikers een beter resultaat opleveren. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorieën Bureauwerk / Persoonsgebonden / Lang gebruik Flexibele werkplek Een flexibele werkplek wordt dagelijks intensief door één of meerdere personen gebruikt, waarbij onderscheid kan worden gemaakt in kort of lang gebruik alsmede de aard van de activiteiten. Generiek aandachtspunt bij flexibele werkplekken is de hygiëne op de werkplek. Binnen hedendaagse werkconcepten ( Het Nieuwe Werken e.d.) worden werkplekken gedeeld door mensen. Men kan men zich minder verantwoordelijk voelen om de werkplek - die men maar kort gebruikt en niet van hem of haar zelf is - schoon te houden. Hygiëne is dan ook een relevant aandachtspunt. Er zijn drie specifieke flexibele werksituaties te onderscheiden: 1) Flexwerkplek Op een flexwerkplek voeren mensen in de regel langer dan twee uur achtereen hun activiteiten uit. Verschillende gebruikers behoren het toegepaste meubilair eenvoudig te kunnen verstellen en het behoort hen bij voorkeur voldoende houdingsvariatie te bieden. De hoogte van het bureaublad behoort door de verschillende gebruikers zelf te verstellen te zijn. Ten aanzien van zitoplossingen geldt dat deze voor alle gebruikers op maat in te stellen behoren te zijn. Tevens hoort hierbij aandacht te zijn voor de verstelbaarheid van de aanwezige randapparatuur. Zo behoort het beeldscherm, bijvoorbeeld door gebruik van een monitorarm, eenvoudig in hoogte en afstand door de gebruiker aan de eigen behoeften aangepast te kunnen worden. Ook kan een documenthouder er aan bijdragen dat verschillende soorten taken verantwoord kunnen worden uitgevoerd. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorieën Bureauwerk / Flex / Lang gebruik. 2) Aanlandwerkplek Een aanlandwerkplek bevindt zich meestal in een open ruimte, waar de mens zich snel en gemakkelijk kan installeren om gedurende korte tijd beeldscherm gebonden werkzaamheden uit te voeren. De aanlandwerkplek wordt dan ook gedurende de dag veelal door verschillende mensen gebruikt. Dit is dus niet de primaire werkplek van de gebruiker. Bij een verblijfsduur korter dan twee uur worden minder hoge eisen aan ergonomische aspecten gesteld. Optimalisatie van de ergonomie van de aanlandwerkplek kan zich overigens wel vertalen in een hogere productiviteit van de gebruiker van deze werkplekken. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorieën Bureauwerk / Flex / Kort gebruik. 3) Concentratiewerkplek Taken welke voor korte of langere tijd een hoge concentratie en/of privacy vereisen, vragen om een ruimte welke hiermee rekening houdt en waarin afleiding en verstoringen van buitenaf zo veel als mogelijk worden teruggedrongen. In het bijzonder in organisaties waarin men werkt in kantoortuinen is de aanwezigheid van 6

7 Ontw. NPR 1813:2016 concentratiewerkplekken van belang. Te denken valt aan eenpersoonswerkplekken voor bijvoorbeeld telefoongesprekken. Ook meerpersoonsruimten voor beeldschermwerk of leestaken zijn denkbaar; deze zijn vergelijkbaar met stilteruimten in bibliotheken. Voor concentratiewerkplekken waar gebruikers langer dan twee uur beeldschermwerk verrichten, gelden ten aanzien van stoelen, bureaus en tafels dezelfde aandachtspunten als bij flexwerkplekken (zie onder punt 1). Bijzondere aandacht behoort uit te gaan naar de positie van de concentratiewerkplekken ten opzichte van andere ruimtes en doorgangsroutes en de akoestische kwaliteit van de ruimte. Bij de inrichting behoort gekozen te worden voor materialen, kleuren en accessoires die visuele en akoestische prikkels dempen. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorieën Bureauwerk / Flex / Kort gebruik of Lang gebruik Vergaderwerkplek Een vergaderwerkplek is een werkplek waar mensen elkaar ontmoeten om overleg te kunnen voeren. Hierbij wordt voor de keuze van het meubilair onderscheid gemaakt in kort en lang gebruik en formeel en informeel overleg. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorie Overleg Loungewerkplek Een loungewerkplek is een werkplek waar door middel van een fauteuil of bank op informele wijze activiteiten kunnen worden uitgevoerd of informeel overleg kan worden gevoerd. Als deze werkplek beperkt verstelbaar is, dan is deze uitsluitend bedoeld voor kort gebruik Mobiele werkplek Met de toenemende mogelijkheden om tijds- en plaatsonafhankelijk te werken wordt vaker langdurig met bijvoorbeeld een laptop of tablet gewerkt. Regelmatig gebeurt dit op niet hiervoor ingerichte plaatsen zoals in de trein, op het vliegveld of aan de keukentafel. De werkomgeving kan geoptimaliseerd worden door gebruik te maken van ergonomische accessoires (zie bijlage C).Voor het werken op een laptop zonder aanvullende accessoires geldt een maximum van twee uur per dag. 5 Analyse gewenste situatie 5.1 Doelgroep analyse Betrokkenen bij een ontwerp of herontwerp van een kantooromgeving behoren aandacht te hebben voor de menselijke factor. Vaak gaat een nieuwe inrichting samen met een verandering in de manier van werken, bedrijfscultuur of -identiteit. Daarom is het verstandig om in een vroeg stadium van het ontwerp gebruikers erbij te betrekken om inzicht te krijgen in de onderstaande aspecten. Allereerst gaat het om werkzaamheden, taken en activiteiten: Hoe worden deze uitgevoerd? Welke middelen worden daarbij gebruikt (ICT, communicatie)? Wat voor werkwijze hanteert men? Maar ook behoort er rekening gehouden te worden met de kenmerken van de personen die de werkzaamheden uitvoeren. Heeft men bijvoorbeeld te maken met ouderen, mensen met een functionele beperking, specifieke leeftijdscategorieën etc. met alle fysieke kenmerken, mogelijkheden, beperkingen en wensen van dien. 7

8 Voorts behoort rekening gehouden te worden met het opleidingsniveau, de beheersing van de Nederlandse taal en culturele aspecten. Deze aspecten zijn van invloed op de methode van testen en het implementeren van een nieuwe werkomgeving c.q. nieuw meubilair. Daarnaast hebben ontwerpkeuzes invloed op de werkzaamheden of werkwijze. Zo mogelijk behoren deze effecten voorzien te worden. Het is aan te bevelen om de (gewenste) kenmerken van de werkomgeving in kaart te brengen en na te gaan wat voor meubilair nu beschikbaar is en hoe tevreden men daarover is. Er behoort hierbij ook aandacht te zijn voor zaken als akoestiek, verlichting en klimaat. Het is aan te bevelen om bovenstaande aandachtspunten in kaart te brengen met behulp van een controlelijst. Uiteindelijk volgen hieruit categorieën van gebruikers. Dat kunnen medewerkers van een organisatie zijn maar ook bezoekers of tijdelijke krachten van buiten: gebruiker van een persoonsgebonden, vaste werkplek; gebruiker van (meerdere) flexibele werkplekken; gebruiker van aanlandplekken; bezoekers. 5.2 Productkeuzematrix De productkeuzematrix (zie figuur 1) is een hulpmiddel bij het kiezen van een stoel, bureau of tafel voor werkzaamheden in een kantooromgeving. De matrix geeft geen aanwijzingen voor de opstelling waarin de producten worden geplaatst (werkplekinrichting). Voor werkplekinrichting wordt verwezen naar NEN De keuze voor een bepaald type product wordt gemaakt op basis van de volgende criteria: de te verrichten werkzaamheden; de duur van het gebruik van het product per werkdag; de variatie van gebruikers van het product; de (maatvoerings)normen die voor betreffende producten beschikbaar zijn. Op grond van deze keuzecriteria wordt een advies gegeven over de keuze van een product binnen een gegeven (maatvoerings)normspecificatie. Uitgangspunten bij dit advies zijn: de gebruiker behoort het product optimaal op zijn lichaam te kunnen instellen; bij langdurig gebruik van een product door een persoon worden producten aanbevolen die afwisseling van werkhoudingen mogelijk maken. In voorkomende gevallen worden in de matrix meerdere normen aanbevolen. In die gevallen worden de aangegeven normen allen als bruikbaar gezien en kan een keuze voor een van de normen gemaakt worden. Naast de genormeerde producten zijn er ook diverse niet in normen vastgelegde producten in de markt die in voorkomende gevallen ook een goede oplossing kunnen leveren. Hierbij valt te denken aan loungeproducten, sta-hulpen, zadelstoelen, banken, fauteuils, etc. Omdat deze producten onvoldoende omschreven zijn en niet in normen vastgelegd, kunnen ze in deze matrix niet als vast advies worden aangegeven. 8

9 Ontw. NPR 1813:2016 In verband met sterkte, stabiliteit en veiligheid behoort een te kiezen bureaustoel altijd te voldoen aan NEN-EN en een bureautafel aan NEN-EN Aanwijzingen bij het kiezen van criteria: Het onderscheid tussen bureauwerk in het algemeen, interactief werken en geconcentreerd werken is niet direct van invloed op het te gebruiken product maar wel op de omgeving (werkplek) waarin de producten gebruikt worden. In de matrix worden deze werkvormen daarom gelijkwaardig gewaardeerd. Bij persoonsgebonden gebruik van producten behoren de afmetingen op die persoon te zijn afgestemd. De productkeuze kan daarom persoonlijk zijn. Door gebruik te maken van de aangegeven normen voor flexgebruik zal de kans op een goede afstemming het grootst zijn. Bij flexgebruik behoren de producten op de gebruikerspopulatie ingesteld te kunnen worden. De kans hierop is bij gebruik van de aangegeven normen het grootst. Tevens verdient bij flexgebruik een eenvoudige bediening van het product de voorkeur. Bij kort gebruik van de producten is aanpassing van het product op de gebruiker van minder invloed. Er kan in dergelijke gevallen gebruik gemaakt worden van een eenvoudiger (minder instelbaar) product. Bij lang gebruik van de producten is goede aanpasbaarheid van het product aan de gebruiker, instelbaarheid en mogelijkheid tot bewegen van belang. 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NPR 1813:2016 Ontw. nl Ergonomie - Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en ergonomische accessoires - Toelichting bij NEN-EN , NEN-EN en NEN-EN Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview