Risicomanagement in de financiële functie Door prof. Luc Keuleneer en Willem Verhoog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Risicomanagement in de financiële functie Door prof. Luc Keuleneer en Willem Verhoog"

Transcriptie

1 Risicomanagement in de financiële functie Door prof. Luc Keuleneer en Willem Verhoog - 1 -

2 Inhoudstafel A. Inleiding 3 B. Het risicoprofiel van de financiële functie 4 C. Het Risk Framework als noodzakelijk vangnet 6 C.A. Mandaten en machtigingsregels 6 C.A.1. Raad van bestuur 6 C.A.2. De Financiële Directie 7 C.A.3. De afdeling Interne Controle (IC) 7 C.B. Operationeel Framework 7 C.B.1. Procedurebeschrijvingen 7 C.B.2. Machtigingsregels en limieten 8 C.B.3. Functiescheidingen 8 C.C. Analytisch Framework 8 C.D. Proceduraal en ICT-Framework 9 D. Toepassingen van derivaten in het valutarisicobeheer 10 D.A. Valutaopties 10 D.B. Range forward 10 D.C. Termijncontract met bonussysteem (participating forward) 11 D.D. Deviezenswaps/currency swaps 13 E. Toepassingen van derivaten in het interestrisicobeheer 16 E.A. Forward Rate Agreement of FRA 16 E.B. CAP 17 E.C. Floor Collar 18 E.D. Interestswaps 18 F. Conclusie

3 A. Inleiding Als gevolg van belangrijke veranderingen zoals de steeds verdergaande internationalisering van de bedrijfsactiviteiten, de toenemende omvang van de bedrijven en de voortschrijdende informatietechnologie is het voor organisaties financieel aantrekkelijk geworden om zich actief bezig te houden met risk management in de financiële functie. In deze bijdrage zullen wij eerst dieper ingaan op het globaal risicoprofiel van de financiële functie en vervolgens op het daarbij horend Risk Framework. Ten slotte zal als illustratie speciaal aandacht worden besteed aan rente- en valutarisico s, met de nadruk op het management daarvan aan de hand van derivaten, indekkingsinstrumenten die steeds meer worden gebruikt

4 B. Het risicoprofiel van de financiële functie Inzicht in de wijze waarop risico s beheerst kunnen worden, vereist het doorgronden van de wijze waarop of de oorzaak waardoor de risico s ontstaan. De volgende lijst geeft een overzicht van de meest voorkomende risico s in de financiële functie. - Liquiditeitsrisico: het risico met betrekking tot de financiering als gevolg van een onevenwichtige vervaldagenstructuur in de geldstromen. Deze geldstromen omvatten zowel de operationele geldstromen van de verschillende werkmaatschappijen als de geldstromen specifiek voor de financierings- en/of beleggingsactiviteiten. Dit risico kan op aanvaardbare wijze beheerst worden door het opzetten van cashflow-forecastmodellen. Cash flow forecasts over meerdere periodes, voor verschillende termijnen en valuta s, opgemaakt door de werkmaatschappijen, kunnen dan gecombineerd worden met die van de Corporate Treasury om te komen tot een cashflowoverzicht dat op vaste tijdstippen wordt herzien en aangepast. Dit kan worden gebruikt als basis voor de kortetermijnfinancieringsbeslissingen. - Operationeel/administratief risico: het risico als resultaat van inadequate systemen en controles (bijvoorbeeld het risico dat onregelmatigheden niet tijdig worden gesignaleerd), menselijke fouten (bijvoorbeeld foute input) en managementfouten. - Risico s verbonden aan financiële instrumenten met als belangrijkste: i. Marktliquiditeitsrisico: het risico dat de markten waarop het instrument wordt verhandeld, onvoldoende liquide zijn om een juiste prijszetting te verzekeren bij het initiëren van de transactie of ingeval de positie vroegtijdig moet worden afgebouwd. ii. Marktrisico: het risico dat een beweging in de marktprijzen van de verschillende instrumenten tot financiële verliezen leidt. De kans op verlies is even groot als de kans op winst. Marktrisico bestaat voornamelijk uit wisselkoersrisico en interestrisico. iii. Kredietrisico: het risico ten gevolge van een falen of een tekortkoming van een tegenpartij ingevolge solvabiliteitsproblemen. Indien de solvabiliteitsproblemen zich voordoen voor de afloopdatum van een contract, kan hierdoor een bepaalde indekkingstransactie komen te vervallen en kan een nieuwe open positie ontstaan. Indien de problemen zich voordoen rond de afloopdatum, ontstaat er een vereffeningsrisico ( settlement risk ), waarbij er geen of geen tijdige afrekening komt vanwege de tegenpartij. Ingeval er een afrekening in beide richtingen moet gebeuren, kan er reeds een betaling aan de tegenpartij zijn uitgevoerd zonder dat er ooit een tegenprestatie wordt geleverd. iv. Concentratierisico: het risico als gevolg van concentratie van de positie in een specifiek instrument, een specifieke transactie (bijvoorbeeld één groot bedrag), een specifieke tegenpartij. Overigens kan men ook spreken van concentratierisico als een medewerker een te grote vrijheid - 4 -

5 heeft inzake het aangaan van verbintenissen met externe tegenpartijen in verhouding tot zijn verantwoordelijkheidsniveau. v. Boekhoudkundig risico: het gevolg van de complexiteit en de grote verscheidenheid van afgeleide financiële instrumenten, waardoor de waardering, de resultaatbepaling en een eenduidige registratie in de boekhouding moeilijker is dan bij de overige transacties in de onderneming. - Kennis- en continuïteitsrisico: het risico dat bij het wegvallen van bepaalde medewerkers op sleutelposities op korte termijn geen vervanger beschikbaar is die over de nodige kennis beschikt om de lopende zaken verder af te handelen. - Informatierisico: dit is het risico dat, bewust of onbewust, niet alle vereiste gegevens worden gecommuniceerd. - Calamiteitenrisico: het risico van brand, natuurrampen, oorlogen en dergelijke. - IT-risico: het risico dat verbonden is met de goede werking van de supportsystemen, zoals updates van bestaande systemen, backups, kritische massa, fouten in de supportsystemen, et cetera. - Reconciliatierisico: het risico dat door een onvoldoende of foute afstemming van posities in de verschillende valuta tussen het back- en het frontoffice de laatstgenoemde op basis van een foutieve positie verkeerde transacties uitvoert. - Reputation risk; het risico van verlies of hogere kosten als gevolg van een verslechtering van de reputatie (bijvoorbeeld rating ) van de onderneming in de financiële markten en/of ten aanzien van klanten en leveranciers. Bovenstaande risico s worden nog versterkt doordat financiële transacties dikwijls een hoge snelheid van handelen hebben (hetgeen controle vooraf belemmert) en meestal grote bedragen betreft. Bovendien worden in de markten van de afgeleide producten steeds nieuwe en meer complexe instrumenten ontwikkeld

6 C. Een Risk Framework als noodzakelijk vangnet Alle genoemde risicofactoren leiden uiteindelijk tot het risico van een onverwachte, onvoorziene invloed op het resultaat van de onderneming. Dit moet zo veel mogelijk vermeden worden. Voor alle niet-aanvaardbare maar beheersbare risico s dienen maatregelen te worden genomen om het risico te beperken tot een aanvaardbaar niveau, tegen aanvaardbare kosten. Voor niet-aanvaardbare maar tegelijkertijd ook niet-beheersbare risico s dienen maatregelen te worden genomen om eventuele gevolgen tegen aanvaardbare kosten te beperken tot een aanvaardbaar niveau. Een adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) moet de risico s van financieel management kunnen beheersen. De maatregelen die de AO/IC in dit verband neemt, moeten preventief werken zonder de efficiëntie en de effectiviteit van de werking van de financiële afdeling in de weg te staan. Naast het verkleinen van de risico s tegen aanvaardbare kosten heeft de AO/IC immers ook nog voldoende volgende doelstellingen: - de optimalisatie van de financiële processen, - het voldoen aan wettelijke verplichtingen, - het opleveren van stuur- en verantwoordingsinformatie die voldoet aan minimale kwaliteitsnormen inzake relevantie, betrouwbaarheid en doelmatigheid. Dit alles vraagt om een integraal risicobeheersframework met een sterke betrokkenheid van het management, de raad van bestuur en de raad van commissarissen. We beginnen de analyse van ons framework dan ook bij de opbouw van de verschillende mandaten en de verantwoordelijkheden van de verschillende niveaus. C.A. Mandaten en machtigingsregels C.A.1. Raad van bestuur De raad van bestuur dient een algemeen beleidskader te definiëren waarbinnen de gehele administratieve organisatie van de financiële activiteit wordt uitgewerkt. Dit beleidskader behoort uiteraard aan het oordeel van de raad van commissarissen te worden onderworpen. In dit kader dient de raad van besuur (en ook de RvC, zij het in mindere mate): - een grondige kennis te verwerven van de financiële activiteiten en de daarmee gepaard gaande risico s; - op basis van zijn bedrijfsvisie, objectieven en kritische succesfactoren een duidelijke positie in te nemen omtrent het risicoprofiel van de onderneming als geheel en de financiële risico s in het bijzonder. Dit moet leiden tot een goede mix van risico- en kostenminimalisatie (voor een cost center ), waarbij een aantal limieten wordt gedefinieerd voor openstaande exposures (bijvoorbeeld valuta-exposures ). Bovendien is het gewenste risicoprofiel een belangrijke leidraad voor de algehele risicocultuur en mentaliteit binnen de onderneming (integriteit, ethical values, compensation schemes, bonusfilosofie, en dergelijke); - 6 -

7 - de charters goed te keuren waarin de taken, de bevoegdheden en de verantwoordelijkheden van de Financiële Directie (FD) worden vastgelegd en tevens de verhoudingen tussen de FD en de decentrale werkmaatschappijen inzake het financieel management worden geregeld; - te specificeren wie verantwoordelijk is voor de controle van het risico en wat de bevoegdheden zijn van de FD. C.A.2. De Financiële Directie: - stelt bovengenoemd charter op, waarbij duidelijk wordt aangegeven wie, binnen welke limieten, verantwoordelijk/bevoegd is voor het beheren en controleren van de verschillende financiële stromen en activiteiten; - definieert welke financiële instrumenten gebruikt mogen worden en welke procedure gevolgd moet worden voor de introductie van nieuwe instrumenten; - legt vast met welke tegenpartijen de Corporate Treasury mag deals afsluiten; - definieert de globale limieten; - vertaalt het charter verder naar een aantal geschreven operationele procedures en beleidslijnen voor de uitvoering van de dagelijkse activiteiten. Specifieke machtigingsregelingen en limieten moeten worden gedefinieerd voor elke functie; - zorgt ervoor dat deze operationele procedures en beleidslijnen op een eenduidige manier naar alle betrokkenen worden gecommuniceerd en dat ze door iedereen worden begrepen en toegepast; - vergewist zich ervan dat risico s op een geconsolideerde basis worden opgevolgd en gerapporteerd en dat eventuele overtredingen worden vastgesteld en verklaard; - is verantwoordelijk voor de implementatie van het Risk Management Framework. C.A.3. De afdeling Interne Controle (IC): - controleert de opvolging van de procedures en het handelen binnen de gestelde limieten; - beoordeelt reconciliaties en confirmaties; - beoordeelt de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de administratieve verwerking; - evalueert de inhoud en de sterkte van de totale AO/IC-maatregelen. Voor al deze taken dient de IC-afdeling over een strikte procedure te beschikken voor het melden van deficiënties en overtredingen aan de bevoegde directies. C.B. Operationeel Framework C.B.1. Procedurebeschrijvingen Procedurebeschrijvingen zijn gericht op de beschrijving van de processen. Zij geven aan hoe processen verlopen, welke informatie, wanneer, in welke vorm, op welke wijze, door wie, aan wie en waarom wordt verstrekt en door wie, hoe en wanneer deze informatie dient te worden verwerkt. Voor de financiële instrumenten dienen specifieke procedures te worden ontwikkeld die het gebruik van en de verwerking - 7 -

8 door deze instrumenten beschrijven. Verder moet hierin ook vermeld staan welke stappen dienen te worden gevolgd voor de introductie van nieuwe instrumenten. Daarnaast stellen procedurebeschrijvingen tevens normen vast aan de hand waarvan de interne controle van de financiële activiteiten kan plaatsvinden. C.B.2. Machtigingsregels en limieten Machtigingsregels en limieten bepalen welke medewerkers binnen de organisatie bevoegd zijn tot het afsluiten van transacties met externe tegenpartijen en tot de procuratie van de daaruit resulterende geldstromen. Gezien de veelal substantiële bedragen is dubbele procuratie meestal wenselijk. Het limietenstelsel zal op verschillende niveaus moeten worden vastgesteld. Zo zal er per medewerker/functie een maximale transactielimiet moeten worden bepaald op basis van kennis, ervaring en verantwoordelijkheid. Indien wordt gekozen voor een limiet per functie, moet deze wel worden herzien bij veranderingen in de personeelsbezetting. Om het concentratierisico te beperken moeten er bovendien limieten worden vastgesteld: - per instrument (op basis van het inherent risico en de beheersbaarheid ervan), - per valuta (op basis van volatiliteit), - per transactie (maximaal bedrag per transactie), - per tegenpartij (op basis van rating en financiële cijfers), - per land (op basis van de politieke stabiliteit, de sterkte van de financiële sector en de stabiliteit van de wetgeving), - per looptijd. Voor de meting van bepaalde limieten, evenals voor de wegingscoëfficiënten, moeten interne afspraken worden gemaakt. Verder zijn er procedurebeschrijvingen nodig die aangeven hoe limieten kunnen worden aangepast en worden goedgekeurd en hoe moet worden omgegaan met transacties die de limieten overschrijden en wie hiervoor de benodigde toestemming kan geven. Ten slotte moeten de IT-systemen ervoor zorgen dat de limieten bijna online kunnen worden opgevolgd door het backoffice (zie bij functiescheiding hierna). C.B.3. Functiescheidingen Functiescheidingen ( Chinese walls ) zijn zoals in alle andere functies essentieel voor een gedegen opzet van de administratieve organisatie. C.C. Analytisch Framework Binnen het Analytisch Framework zal worden vastgelegd hoe de risico s van de onderneming kunnen worden gemeten en gerapporteerd. Financiële instrumenten omvatten een aantal verschillende risico s. Men kan al deze risico s in kaart brengen ( Risk Mapping ), maar globaal genomen kan men de volgende risicocategorieën onderscheiden: - het operationele risico, - het kredietrisico, - het marktrisico

9 Voor niet-financiële instellingen worden de eerste twee risico s gevolgd en beheerd via de AO/IC-maatregelen. Ze worden niet apart gekwantificeerd. Het marktrisico moet echter gemeten worden. We proberen hierbij te kwalificeren wat het maximale verlies voor de onderneming kan zijn bij een beweging in de parameters (rente, wisselkoers, volatiliteit) die de prijsvorming van de financiële instrumenten beïnvloeden. Bij de meting van het marktrisico kan met een basispuntbenadering gewerkt worden. Sterk vereenvoudigd komt die erop neer, dat men nagaat wat het maximale verlies aan waarde is dat voor een bepaald financieel instrument kan ontstaan als de waarde van de onderliggende parameter met 1 basispunt of 0,01% verandert. Het verlies wordt bepaald door de actuele waarde (via mark-to-market ) te vergelijken met de theoretische waarde van het instrument na de verandering in de waarde van de parameter. Door dit te doen voor de hele portefeuille en voor de verschillende parameters, en de resultaten te consolideren, kan men aangeven wat het totale marktrisico (prijsrisico) van de onderneming is. Door de beweging in de waarde van de onderliggende parameters voldoende groot te nemen, kan men worstcasescenario s en stresstests berekenen. Meer en meer wordt gewerkt met Value at Risk (VAR). Hierbij wordt een maximaal verwacht verlies op een bepaalde positie voor een bepaalde periode van x dagen met een betrouwbaarheid van y% onder normale omstandigheden berekend. De vaststelling van de VAR is in de praktijk niet zo eenvoudig, en slechts weinige corporate treasurers gebruiken deze methode voor de bepaling van hun prijsrisico dan ook. De laatste tijd komt hier wel een verandering in. Men dient zich ervan bewust te zijn dat elk van de bovenstaande berekeningsmethodes gebaseerd is op een aantal assumpties omtrent koersbewegingen, tendensen, verdelingen, en dergelijke. Op gepaste tijdstippen zal men via backtesting moeten nagaan of de assumpties relevant en realistisch zijn. Als eenmaal het prijsrisico berekend kan worden, kan men hiervoor ook beleidslimieten gaan definiëren en procedures ontwikkelen met uitstaplimieten zoals stop loss orders. Verder zullen deze procedures moeten specificeren welke berekeningsmodellen en welke referentieprijzen dienen te worden gebruikt voor de mark-to-marketbepaling van de actuele positie. De resultaten van de berekeningen van het prijsrisico dienen te worden opgenomen in de rapportage van het totale risico die aan de Financiële Directie en de RvB wordt overgelegd. C.D. Procedureel en ICT-Framework Ten slotte moeten voor alle taken binnen de financiële functie procedurele maatregelen gespecificeerd worden. Bovendien kan een opvolging daarvan slechts gebeuren via performante ICT-systemen. Hierop gaan we in deze bijdrage niet verder in

10 D. Toepassingen van derivaten in het valutarisicobeheer De instrumenten in het valutarisicobeheer kunnen worden onderverdeeld in enerzijds interne instrumenten ( netting, leading and lagging, en dergelijke) en anderzijds externe instrumenten. De derivaten voor valutabeheer behoren tot de groep van de externe instrumenten. De voornaamste voor dit beheer zijn: valutaopties, range forward, forwards, termijncontracten met bonussysteem en deviezenswaps. Op enkele van deze zullen wij hierna ingaan. Telkens is daarbij de conclusie dat deze instrumenten een combinatie of uitwerking van basisbouwstenen zijn. D.A. Valutaopties Een valutaoptie verstrekt het recht om een bepaald bedrag in vreemde valuta tegen een van tevoren vastgestelde koers ( strike price of uitoefenprijs) op een vooraf bepaalde datum (European style) of gedurende een overeengekomen periode (American style) te kopen (CALL) of te verkopen (PUT). Dit is het gebruik van een pure basisbouwsteen. Hierop zijn wij in 13.2 reeds ingegaan. D.B. Range forward De range forward is een afgeleid product dat de onderneming in staat stelt deviezen te kopen/verkopen op de vervaldag aan een prijs die binnen bepaalde grenzen blijft, welke ook de evolutie van de contantkoers is. Dit product is geschikt voor gebruikers die een zwakke volatiliteit van de wisselkoers verwachten, maar zich anderzijds toch willen beschermen tegen een te negatieve evolutie van de wisselkoers. De directe kostprijs van de transactie is beperkt. Anderzijds verliest de gebruiker wel aan flexibiliteit in vergelijking met de aankoop van een gewone valutaoptie. De onderneming lijdt immers een opportuniteitsverlies wanneer de contantkoers gunstig evolueert buiten de voorziene grenzen. Een financieel directeur moet binnen drie maanden $ 10 miljoen betalen aan zijn leverancier. De directeur wil de gebudgetteerde wisselkoers niet overschrijden. Een oplossing zou erin kunnen bestaan om een call te kopen tegen 0,9544. Een tweede oplossing is echter het kopen van een range forward contract. De vork van de quotering is 0,9370/0,9544, de termijnkoers bedraagt 0,9457. Effectieve Aankoopkoers 0,9916 0,9668 0,9544 0,9457 0,9420 0,9370 Termijnkoers 0,9172 0,8924 0,8924 0,9172 0,9370 0,9420 0,9544 0,9668 0,

11 Range forward De afwikkeling van het contract op de vervaldag hangt af van de evolutie van de contantkoers: a. Wanneer de contantkoers zich binnen de grenzen van de range forward bevindt, wordt de wisseltransactie uitgevoerd op basis van de contantkoers. b. Wanneer de contantkoers zich buiten de gestelde grenzen bevindt, wordt de wisseltransactie uitgevoerd aan de prijs van de dichtstbijzijnde grens. Samengevat: Contantkoers (Ck) op de Ck < 0,9370 0,937 < Ck < 0,9544 Ck > 0,9544 vervaldag De onderneming koopt haar $ tegen 0,937 Ck 0,9544 De range forward is eigenlijk niets nieuws. Dit contract is immers een combinatie van twee van de vier basisoptiestrategieën, namelijk het kopen van een call en het verkopen van een put. De voornaamste zorg van onze financiële directeur is dat hij nooit meer dan 0,9544 wil betalen. Dit is equivalent met een call aan 0,9544. De optiepremie voor deze call wordt A verondersteld. Tegelijkertijd wordt een put verkocht met uitoefenprijs 0,9370 waarvoor een premie van B wordt ontvangen. De prijs die uiteindelijk wordt betaald, is A-B, wat goedkoper is dan de aankoop van een gewone call tegen 0,9544. De financiële directeur is dus wel beveiligd naar boven toe, maar de kans bestaat dat hij meer zal moeten betalen dan de wisselkoers. Hierdoor kan de lagere premie worden verklaard. De parameters van het contract zijn de vervaldag, de max-/minkoers waartussen zijn aankoop-/verkoopprijs schommelt en de optiepremie. De vervaldag ligt meestal vast door de onderliggende commerciële transactie. De onderneming kan twee van de drie andere parameters kiezen. Een speciale toepassing is het zero-costsysteem. De financieel directeur legt hierbij de minimum- of maximumkoers vast en bepaalt de optiepremie (= kost van de range forward ) op 0. De financiële instelling (= verkoper van de range forward ) zal vervolgens de andere grens berekenen. D.C. Termijncontract met bonussysteem ( participating forward ) De meest eenvoudige vorm is het pure termijncontract of forward. Financiële instellingen bieden echter ook een termijncontract met bonussysteem aan. Het termijncontract met bonussysteem houdt een aan- of verkoop van deviezen op vervaldag in waarbij de wisseltransactie wordt uitgevoerd op basis van een garantiekoers met een eventuele bonus bij een ongunstige koersevolutie vanaf een zekere spilkoers. De parameters van een termijncontract met bonussysteem, die op het moment van het afsluiten van het contract worden bepaald, zijn: de gegarandeerde koers (Gk); de spilkoers (Sk): koers vanaf dewelke de bonus in werking treedt bij een ongunstige koersevolutie;

12 participatiecoëfficiënt (P): de mate waarin geparticipeerd wordt; vervaldag (D). De bedoeling van het bonussysteem is het garanderen van een bepaalde maximum- of minimumkoers aan een aan- of verkoper, waarbij deze laatste in zekere mate wordt gecompenseerd bij een ongunstige koersbeweging. Als blijkt dat op de vervaldag de contante aankoop-/verkoopkoers veel lager/hoger ligt dan de spilkoers, wordt de aan- /verkoper toch nog een soort korting gegeven. Onderneming Y heeft binnen drie maanden 1 $ nodig. De onderneming gaat een termijncontract met bonussysteem aan. De termijnkoers bedraagt 0,7437. De gegarandeerde koers is 0,7933. De spilkoers is 0,6941. Als na drie maanden de contantkoers (Ck) lager zou zijn dan 0,6941, wil de onderneming daarvan meeprofiteren. Op basis van deze gegevens bepaalt de financiële instelling de participatiecoëfficiënt op 50%. Samengevat: Gk = 0,7933 / $ Sk = 0,6941 / $ P = 50 % Op de vervaldag wordt de te betalen koers (TBK) dan: Indien Ck < Sk: TBK = Gk P (Sk Ck) (13.1) Indien Ck Sk: TBK = Gk Veronderstel: Ck = 0,4958: TBK = 0, % (0,6941 0,4958) = 0,6941 Ck = 0,8250: TBK = 0,7933 Dit systeem treedt bijgevolg alleen in werking als het voordelig is voor de onderneming. De maximumkoers die kan worden betaald, is 0,7933 (= garantiekoers). Vanaf het moment dat de contantkoers onder de 0,6941 (spilkoers) gaat, komt de helft van het verschil aan de koper ten goede. Als de contantkoers hoger is dan 0,6941, maakt de onderneming geen gebruik van het bonussysteem. Indien de contantkoers daarentegen lager is dan 0,6941, koopt men eigenlijk aan 0,4958 om direct terug te verkopen aan 0,6941. Hierdoor realiseert men een winst van 0,1983. Daarbovenop koopt men nog $ 1 aan 0,7933. Het bonussysteem is dus eigenlijk equivalent met een termijncontract gecombineerd met het kopen van een put tegen de spilkoers. De vervaldag is meestal verbonden met een onderliggende commerciële transactie. De klant bepaalt dan verder twee van de drie overblijvende parameters. De derde parameter wordt vastgelegd door de financiële instelling. De garantiekoers (Gk) zal steeds boven de termijnkoers (Tk) liggen, want hierin ligt de compensatie voor de financiële instelling voor het toekennen van het bonussysteem

13 D.D. Deviezenswaps/currency swaps Stel dat een Amerikaanse onderneming een filiaal opent in Duitsland. De oprichtingskosten moeten worden betaald in euro s en bovendien zal het filiaal in de toekomst euro s uit haar activiteiten ontvangen. Stel bovendien dat de Amerikaanse onderneming onvoldoende gekend is op de Duitse financiële markten, zodat het vrij moeilijk is tegen gunstige voorwaarden in euro s te ontlenen. Er is echter ook een Duitse onderneming die een filiaal wil openen in de US en met hetzelfde financieringsprobleem wordt geconfronteerd: de oprichtingskosten moeten worden betaald in dollars en de activiteiten van het filiaal zullen dollarontvangsten genereren. De Duitse onderneming is nationaal wel gekend, maar internationaal onvoldoende om tegen gunstige voorwaarden in de US dollars te kunnen ontlenen. De deviezenswap is hier toegewezen. De Amerikaanse onderneming A Inc. heeft 100 miljoen euro nodig voor het oprichten van het Duitse filiaal. Om het Amerikaanse filiaal te kunnen oprichten, heeft de Duitse onderneming B 100 miljoen dollar nodig. De wisselkoers (zowel spot- als termijnkoers) bedraagt 1 /US$. De ontleenmogelijkheden voor beide ondernemingen zien er als volgt uit: A Inc. B GmbH In US$ 7,5% 8,20% In 4,25% 3,75% Indien de Duitse onderneming een lening in euro s tegen haar voorwaarden aangaat en de US-ondernemingen een lening in US-dollars tegen haar voorwaarden, is de volgende uitwisseling van geldstromen aangewezen: Stap 1: Initiële uitwisseling van de hoofdsom 100 mio? Filiaal in Duitsland 100 mio? 100 mio US$ A Inc. B GmbH Filiaal in VS 100 mio US$ 100 mio US$ 100 mio? US$ Domestic Bondholders Eurobondholders

14 A Inc. ontleent 100 miljoen US $ bij de domestic US $ bondholders aan 7,5%. Deze worden geswapt met de 100 miljoen euro door B GmbH ontleend bij de Eurobondholders aan 3,75%. Door deze uitwisseling komen beide ondernemingen in het bezit van de juiste vreemde valuta ter betaling van de oprichtingskosten. Stap 2: Periodieke uitwisseling van de interestbedragen 3,75 mio EUR Filiaal in Duitsland 3,75 mio EUR 7,5 mio US$ A Inc. B GmbH Filiaal in VS 7,5 mio US$ 7,5 mio US$ 3,75 mio EUR US$ Domestic Bondholders Eurobondholders Jaarlijks voorzien beide bedrijven elkaar van de nodige fondsen om de interesten te betalen. De dollarontvangsten uit het Amerikaanse filiaal van de Duitse onderneming kunnen worden gebruikt voor de Amerikaanse interestbetalingen: 100 miljoen US $ * 0,075 = 7,5 miljoen US $ Op analoge manier worden de euro-ontvangsten uit het Duitse filiaal van A Inc. gebruikt voor de Duitse interestbetalingen. Stap 3: Uitwisseling van de aflossingsbedragen 100 mio? 100 mio? Filiaal in Duitsland 100 mio US$ A Inc. B GmbH Filiaal in VS 100 mio US$ 100 mio US$ 100 mio? US$ Domestic Bondholders Eurobondholders

15 Bij de beëindiging van het contract wordt de hoofdsom terug uitgewisseld aan de koers die is vastgesteld bij het afsluiten van het contract. Opnieuw kunnen de fondsen worden gebruikt die zijn gegenereerd door de activiteiten van de filialen. Dat de ondernemingen inderdaad voordeel hebben bij de swap, kan als volgt worden aangetoond: Voor A Inc: Cash flows met swap: t0: miljoen t1 tn: 3.75 miljoen tn: 100 miljoen Cash flows zonder swap: t0: miljoen t1 tn: 4.25 miljoen tn: 100 miljoen Cash flows: t1 tn: = (4,25% 3,75%)* 100 miljoen Jaarlijks doet de Amerikaanse onderneming dus een voordeel van Een analoog resultaat kan worden verkregen voor de Duitse onderneming. Dankzij de deviezenswap kunnen beide ondernemingen én gunstige voorwaarden én de verlangde vreemde valuta verkrijgen. Bovendien betekent het een bescherming tegen het wisselrisico, aangezien bijvoorbeeld de Duitse onderneming de aan de USonderneming te betalen dollarbedragen (de interestbedragen + de aflossingsbedragen) kan putten uit haar inkomsten in de US (en vice versa voor de Amerikaanse onderneming). Bijgevolg is de swap ook een financieel instrument dat bescherming biedt tegen wisselrisico s

16 E. Toepassingen van derivaten in het interestrisicobeheer De meest voorkomende instrumenten in het interestrisicobeheer zijn CAP (= interestcall), FLOOR (= interestput), COLLAR (= combinatie van CAP en FLOOR), Forward Rate Agreements en interestswaps. Enkele hiervan worden in detail geanalyseerd. E.A. Forward Rate Agreement of FRA Een financieel instrument waarmee de onderneming haar interestrisico kan beheren, is de FRA. De FRA heeft een verplichtend karakter en is dus van het forward-type. Een FRA is een overeenkomst tussen de koper en de verkoper over een bepaald bedrag ( notional amount ), tegen een bepaalde rentevoet, gedurende een bepaalde periode. Deze periode vangt aan in de toekomst op de zogenoemde betaaldatum ( settlement date ) en verloopt op de vervaldatum ( maturity date ). De FRA houdt echter voor de financiële instelling geen verbintenis inzake lenen of uitlenen van het notioneel bedrag in. De tariefwaarborg is dus losgekoppeld van een leen- of beleggingsverrichting. Op de settlement date wordt voor de desbetreffende munt de interbankrente (= referentie-interestvoet) die op dat ogenblik geldt voor deposito s op dezelfde termijn, vergeleken met de in het contract overeengekomen rente (= gegarandeerde interestvoet). Indien deze laatste hoger is dan de op die dag geldende marktrente, moet de koper het verschil tussen beide rentevoeten, toegepast op het desbetreffende bedrag en aangepast voor de looptijd, aan de verkoper betalen. In het tegenovergestelde geval is de verkoper dit verschil verschuldigd aan de koper. Daar het bedrag betaalbaar is bij de aanvang van de toekomstige periode, wordt het verschil op discontobasis verrekend. Wanneer de FRA samen met een kredietovereenkomst wordt bekeken, blijkt dat de gemiddelde interestkost gelijk is aan de gegarandeerde interestvoet (indien de interestvoet van de kredietovereenkomst in overeenstemming is met de referentieinterestvoet). Men spreekt van een FRA 3-9 wanneer de looptijd (van 6 maanden) ingaat na verloop van 3 maanden en de FRA dus verstrijkt na 9 maanden. Een FRA is door de bank genomen een instrument op korte termijn, waarvan de settlement date maximaal 1 jaar en de maturity date maximaal 2 jaar van de afsluitingsdatum van het contract verwijderd is. Voorbeeld: Een thesauriebeheerder weet al op 1 maart dat hij op 1 juni zal moeten ontlenen gedurende 6 maanden. Hij is bang dat de rentevoeten tegen die tijd omhoog zullen gaan en besluit een FRA te kopen

17 Samengevat: 1 maart: aankoop van FRA settlement date : 1 juni maturity date : 1 december contractuele rentevoet: 8% 1 juni: interbankrente 6 maanden: 9% Aangezien de rentevoeten inderdaad omhoog zijn gegaan, zal hij het bedrag moeten lenen tegen een hogere rente, maar dankzij de eerder afgesloten FRA krijgt hij het renteverschil terug. De koper ontvangt van de verkoper: *1/2*(9-8)/100 = , (9/100*1/2) Als de rentevoeten tegen zijn verwachting in naar beneden waren gegaan, had hij het renteverschil daarentegen moeten betalen aan de verkoper van de FRA. In beide gevallen weet hij dus op voorhand welke rentevoet hij voor zijn lening zal moeten betalen, namelijk 8%. E.B. CAP Een CAP is een interestoptie waarbij de maximale interest van een ontlener gedurende verscheidene perioden vastligt tot een bepaald peil is beperkt. Zoals bij een FRA zijn er ook twee partijen. Er is in tegenstelling tot de FRA maar één betaling mogelijk, namelijk van de schrijver naar de koper. De ongunstige kant voor de koper van de FRA is weggevallen. Hiervoor betaalt de CAP-koper een premie. De FRA-koper moet niets betalen. De CAP is niets anders dan een interest call. Voorbeeld: Een ontlener koopt een 12%-CAP met variabele rentevoet (basis: 3 maand Euribor). Of nog: ig = 12% (gegarandeerde interestvoet) ir = 3 maand Euribor (referentierentevoet) Op het einde van iedere betaalperiode wordt ig met ir vergeleken: Indien ir ig: geen betalingen. Indien ir > ig: CAP-schrijver betaalt het interestdifferentieel toegepast op het nominaal bedrag aan de CAP-koper

18 Schematisch: Cap-schrijver Cap-premie Cap-overeenkomst Cap-koper Cap-schrijver Op het eind van iedere betaalperiode 1) Indien 3 maand Euribor 12% geen betalingen Cap-koper Cap-schrijver 2) Indien 3 maand Euribor > 12% betalingen (1/4) x (3 maand Euribor -12%) x (nominaal bedrag) Cap-koper E.C. Floor Collar Een floor die het recht op een minimale opbrengst inhoudt, heeft de kenmerken van een interestput en is daar dus synoniem aan. Een collar is in het interestmanagement wat een range forward in het valutabeheer is. E.D. Interestswaps Onderneming X vast 10,3% Financiële instelling vast 10,4% Onderneming Y Euribor Euribor 10% vast Euribor + 0,75% USD 100 mio USD 100 mio Eurobond Euroloan Onderneming X en onderneming Y hebben beide 100 miljoen dollar nodig. Onderneming X wil een lening tegen een variabele interestvoet. Met zijn huidige rating zou X kunnen lenen tegen een variabel tarief van Euribor + 0,25%. Momenteel betaalt X een vaste interestvoet van 10%. De kredietwaardigheid van onderneming Y wordt lager ingeschat. Op het huidige moment betaalt Y een variabele interestvoet van Euribor + 0,75%, maar zij wenst deze te converteren naar een lening met vaste interestvoet. Op de markt kan Y lenen aan een vaste rentevoet van 11,5%

19 De financiële instelling adviseert de twee partijen om de intereststromen uit te wisselen, zoals weergegeven in bovenstaande figuur. Vaste Variabele X 10% Euribor + 0,25% Y 11,5% Euribor + 0,75% Verschil 1,5% 0,5% X heeft zowel een comparatief voordeel bij een vaste interestvoet als bij een variabele interestvoet. X ontleent in de markt tegen de interestvoet waar ze het grootste comparatief voordeel heeft. Zij betaalt aan de financiële instelling de flat Euribor en de financiële instelling betaalt aan Y eveneens de flat Euribor. Verder betaalt de financiële instelling aan X 10,3 %en 10,4% gaat van Y naar de financiële instelling (dit alles telkens toegepast op 100 miljoen US$). Bij evaluatie van deze swap dient te worden nagegaan of beide partijen krijgen wat ze graag hebben (variabele respectievelijk vaste interestvoet) en tegen een kost die lager is dan wanneer X en Y niet aan het systeem zouden deelnemen. Dat de ondernemingen inderdaad voordeel hebben bij een swap, kan als volgt worden aangetoond. Voor onderneming X: Te betalen interestvoet met swap: Vanuit FI: + 10,3% naar de markt: 10% naar FI: Euribor Resultaat: Euribor 0,3% is de per saldo uitgaande stroom Te betalen interestvoet zonder swap: Euribor + 0,25%. De verkregen interestvoet is zoals gewenst vast en Y realiseert een voordeel van 0,35%. Voor de financiële instelling: De financiële instelling realiseert een marge van 0,1%. De interestswap schakelt dus voor beide ondernemingen het interestrisico uit en verlaagt globaal genomen de gemiddelde kosten van de aangewende middelen. Het totaal te verdelen voordeel (0,55% + 0,35% + 0,10%) is dus bepaald door het verschil van de comparatieve voordelen die de onderneming X heeft in de beide interestvoeten. Ten slotte kan nog worden gesteld dat een interestswap niets anders is dan een aaneenschakeling van FRA s

20 F. Conclusie In de laatste delen van deze bijdrage zijn enkele instrumenten ter afdekking van het rente- en valutarisico besproken. De omvang van de markt is bijzonder groot. Het vinden van een tegenpartij is derhalve doorgaans geen probleem. De opkomst van de financiële instrumenten ondergraaft de positie van het bankwezen. Voor het afdekken van rente- en valutarisico werd immers voor zover men daar oog voor had het bankwezen ingeschakeld. Het gebruik van financiële instrumenten door het bedrijfsleven betekent dat in principe het renterisico en het valutarisico buiten het bankwezen om kan worden afgedekt. Het bankwezen heeft hierop gereageerd door zich actief in de markt van financiële instrumenten te bewegen. Indien een onderneming gebruik wil maken van een financieel instrument, kan het bankwezen daarbij als tegenpartij fungeren. Dit benadrukt nogmaals hoezeer risico-identificatie en een globaal risicoframework van essentieel belang zijn. Tevens werd via enkele voorbeelden aangetoond dat de meeste nieuwe financiële instrumenten in het valuta- en interestrisicobeheer niets anders zijn dan een combinatie van de basisbouwstenen (opties, swaps, futures-forwards ). Inzicht in de basisbouwstenen is dus noodzakelijk maar ook voldoende om de gehele problematiek te doorgronden. Everything is an option!

Deutsche Bank. Valutamanagement bij. Deutsche Bank

Deutsche Bank.  Valutamanagement bij. Deutsche Bank Deutsche Bank www.deutschebank.nl Valutamanagement bij Deutsche Bank Valutamanagement bij Deutsche Bank 1. Waarom is deze brochure belangrijk? In deze brochure geven wij u algemene informatie over valutaproducten.

Nadere informatie

Hedgen van FX risico met FX opties waarom niet? Joris Vermeulen Corporate Sales 14/11/2017

Hedgen van FX risico met FX opties waarom niet? Joris Vermeulen Corporate Sales 14/11/2017 Hedgen van FX risico met FX opties waarom niet? Joris Vermeulen Corporate Sales 14/11/2017 Agenda Mifid complexiteit opdeling producten : Fx 1 : termijncontract Fx 2 : plain vanilla optie Fx 3 : barrier

Nadere informatie

Participating Forward

Participating Forward Participating Forward 1Productinformatie! Een valutatransactie is een overeenkomst tussen twee partijen om een afgesproken hoeveelheid van één valuta te ruilen tegen een afgesproken hoeveelheid van één

Nadere informatie

Productwijzer. Rentederivaten ( )

Productwijzer. Rentederivaten ( ) Productwijzer Rentederivaten 6.0012.96 (08-01-2009) 1 Rentederivaten Afhankelijk van uw situatie, de marktsituatie en marktverwachtingen kan het voor u bijzonder interessant zijn (of wellicht zelfs noodzakelijk)

Nadere informatie

Putoptie. 1Productinformatie!

Putoptie. 1Productinformatie! Putoptie 1Productinformatie! Een valutatransactie is een overeenkomst tussen twee partijen om een afgesproken hoeveelheid van één valuta te ruilen tegen een afgesproken hoeveelheid van één andere valuta.

Nadere informatie

FX Derivatives. Valutaoptie. ING Financial Markets

FX Derivatives. Valutaoptie. ING Financial Markets FX Derivatives Valutaoptie ING Financial Markets Inhoud Algemene Informatie... 1 Productbeschrijving... 1 Belangrijkste productkenmerken... 1 Voordelen... 2 Risico s... 2 Optiepremie... 2 Kosten... 3 Voorbeeld

Nadere informatie

Cylinder. 1Productinformatie!

Cylinder. 1Productinformatie! Cylinder 1Productinformatie! Een valutatransactie is een overeenkomst tussen twee partijen om een afgesproken hoeveelheid van één valuta te ruilen tegen een afgesproken hoeveelheid van één andere valuta.

Nadere informatie

European Forward Extra

European Forward Extra European Forward Extra 1Productinformatie! Een valutatransactie is een overeenkomst tussen twee partijen om een afgesproken hoeveelheid van één valuta te ruilen tegen een afgesproken hoeveelheid van één

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11. Hoofdstuk 1 Treasury 13

Inhoud. Voorwoord 11. Hoofdstuk 1 Treasury 13 Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Treasury 13 1.1 Treasurytaken 13 1.1.1 Cash & liquidity management / Financiering 14 1.1.2 Renterisicobeheer 14 1.1.3 Valutarisicobeheer 15 1.1.4 Beheer van prijsrisico

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2013/XX Toelichting omtrent het niet-gebruik van de waarderingsgregels op basis van de waarde in het economisch verkeer voor de financiële instrumenten

Nadere informatie

Productinformatie commoditymanagement

Productinformatie commoditymanagement Productinformatie commoditymanagement 2 Inhoud Uw onderneming en mogelijke prijsrisico s 3 Commodity Swap 4 Commodity Optie 7 Commodity Collar 10 Meer informatie De producten in deze brochure zijn commodityderivaten.

Nadere informatie

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23 Inhoud Inleiding 11 Risicomanagement, een selectie van toepassingen in ondernemingsbestuur 13 Theorie? 15 Bekende toepassingen 17 Risicomanagement in de financiële sector 18 Risico s in verband met ondernemingsbestuur

Nadere informatie

Deutsche Bank. www.deutschebank.nl. Uw rentederivaat bij. Deutsche Bank

Deutsche Bank. www.deutschebank.nl. Uw rentederivaat bij. Deutsche Bank Deutsche Bank www.deutschebank.nl Uw rentederivaat bij Deutsche Bank Uw derivaat bij Deutsche Bank 1. Waarom is deze brochure belangrijk? U heeft op dit moment een rentederivaat. In deze brochure geven

Nadere informatie

Notitie Rente-instrumenten

Notitie Rente-instrumenten Notitie Rente-instrumenten Referentienummer BCS/Beverwijk Inhoud 1 Inleiding... 1 2 Traditionele Methoden... 2 3 Rente-instrumenten... 3 3.1 Rentetermijncontracten... 3 3.2 Rente-opties... 4 3.3 Renteswaps...

Nadere informatie

Valutatermijn- transactiewijzer

Valutatermijn- transactiewijzer Valutatermijn- transactiewijzer U hebt of verwacht betalingen of ontvangsten in vreemde valuta. U loopt dan een mogelijk koersrisico. U kunt dit koersrisico afdekken met een valutatermijntransactie. Of

Nadere informatie

BROCHURE RENTEDERIVATEN

BROCHURE RENTEDERIVATEN BROCHURE RENTEDERIVATEN In deze brochure legt de AFM de belangrijkste eigenschappen van een rentederivaat uit en zijn vragen opgenomen die u kunt stellen aan uw bank. Deze brochure kunt u gebruiken als

Nadere informatie

Productinformatie rentemanagement

Productinformatie rentemanagement Productinformatie rentemanagement 2 Inhoud Uw onderneming en mogelijke renterisico s 3 Renteswap 5 Rentecap 9 Meer informatie De producten in deze brochure zijn rentederivaten. Rentederivaten zijn complexe

Nadere informatie

Productinformatieblad Valutatermijntransactie. Vooraf zekerheid over betalingen en ontvangsten in vreemde valuta

Productinformatieblad Valutatermijntransactie. Vooraf zekerheid over betalingen en ontvangsten in vreemde valuta Productinformatieblad Valutatermijntransactie Vooraf zekerheid over betalingen en ontvangsten in vreemde valuta Franx B.V. Hogehilweg 5L 1101 CA Amsterdam 088-440 5500 service@franx.com Valutatermijntransactie

Nadere informatie

a. Geef een indicate van de termijnkoers EUR/USD voor 1, 2 en 3 maanden. b. Waarom is de 1 maands termijnkoers EUR/USD hoger dan de spotkoers?

a. Geef een indicate van de termijnkoers EUR/USD voor 1, 2 en 3 maanden. b. Waarom is de 1 maands termijnkoers EUR/USD hoger dan de spotkoers? Valutarisico 1 Op een bepaald moment zijn de volgende marktgegevens bekend: EUR/USD spotkoers 1,3450 Rente eurogeldmarkt 1 maand (30 dagen) 0,80% 2 maanden (61 dagen) 0,90% 3 maanden (92 (dagen) 1,00%

Nadere informatie

AG8! Derivatentheorie Les3! Swaps & options. 23 september 2010

AG8! Derivatentheorie Les3! Swaps & options. 23 september 2010 AG8! Derivatentheorie Les3! Swaps & options 23 september 2010 1 Agenda Huiswerk vorige keer Swaps (H7 1 t/m 4) Optie markt (H8) 2 Interest Rate Swaps Een interest rate swap (IRS) is een financieel contract

Nadere informatie

Hoe beheert u wissel- en renterisico s in uw bedrijf? KBC-Productnaam

Hoe beheert u wissel- en renterisico s in uw bedrijf? KBC-Productnaam Hoe beheert u wissel- en renterisico s in uw bedrijf? KBC-Productnaam Inhoud Wisselrisico Welke invloeden hebben wisselkoersen op mijn bedrijf?.... 10 VALUTATERMIJNCONTRACT Definitie, toelichting... 13

Nadere informatie

FX Derivatives. FX Swap. ING Financial Markets

FX Derivatives. FX Swap. ING Financial Markets FX Derivatives FX Swap ING Financial Markets Inhoud Algemene Informatie... 1 Productbeschrijving... 1 Belangrijkste productkenmerken... 1 Voordelen... 2 Risico s... 2 Kosten... 2 Voorbeeld van een FX Swap...

Nadere informatie

Treasurystatuut voor de Veiligheidsregio Utrecht

Treasurystatuut voor de Veiligheidsregio Utrecht Treasurystatuut voor de Veiligheidsregio Utrecht Versie: AB VRU 21 juni 2010 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 Algemeen 2 Wettelijke voorschriften 2 Opbouw statuut 2 2. Uitgangspunten en doelstellingen 3 Uitgangspunten

Nadere informatie

FX Derivatives. Forward. ING Financial Markets

FX Derivatives. Forward. ING Financial Markets FX Derivatives Forward ING Financial Markets Inhoud Algemene Informatie... 1 Productbeschrijving... 1 Belangrijkste productkenmerken... 1 Voordelen... 2 Risico s... 2 Kosten... 2 Voorbeeld van een Forward...

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 36912 29 december 2014 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 18 december 2014, CZW/S&B

Nadere informatie

Valutaoptie. Bescherming tegen koersschommelingen. Wat is valutarisico? Wat is een valutaoptie?

Valutaoptie. Bescherming tegen koersschommelingen. Wat is valutarisico? Wat is een valutaoptie? Bescherming tegen koersschommelingen Dit productinformatieblad is bedoeld voor ondernemers die internationaal zaken doen. In het kort leest u hierin wat een valutaoptie is, hoe het werkt en wat de voordelen,

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het

Nadere informatie

Valutaswaps. Drs. R.M. Kieft, RA 1

Valutaswaps. Drs. R.M. Kieft, RA 1 D3002^1 Drs. R.M. Kieft, RA 1 1 Inleiding D3002^ 3 2 Doelstelling D3002^ 3 3 Toepassingsgebieden D3002^ 5 4 Nadere uitwerking D3002^ 6 5 OTC-handel D3002^ 9 6 Conclusies D3002^ 10 7 Literatuur D3002^ 10

Nadere informatie

Treasurystatuut Nordwin College

Treasurystatuut Nordwin College Treasurystatuut Nordwin College Vastgesteld bij RvT-besluit 24 november 2016 Treasurystatuut van Nordwin College gevestigd te Leeuwarden Het treasurystatuut kent de volgende opbouw: 1. inleiding 2. uitgangspunten,

Nadere informatie

Hedging strategies. Opties ADVANCED. Member of the KBC group

Hedging strategies. Opties ADVANCED. Member of the KBC group Hedging strategies Opties p. 2 Index 1. Hedging met opties 3 2. Hedging met put opties 4 3. Hedgen met valutaopties 6 Twee valutaoptiecontracten 6 p. 3 Hedging met opties Hedging komt van het Engelse to

Nadere informatie

NIBE-SVV OEFENEXAMEN CASHMANAGEMENT

NIBE-SVV OEFENEXAMEN CASHMANAGEMENT NIBE-SVV OEFENEXAMEN CASHMANAGEMENT 1. Welke van de onderstaande taken valt NIET onder de treasurytaak? A. De registratie van financiële gegevens door middel van een resultatenrekening. B. Het opstellen

Nadere informatie

Valutatermijntransactie

Valutatermijntransactie Valutatermijntransactie Vooraf zekerheid over betalingen en ontvangsten in vreemde valuta Dit productinformatieblad is bedoeld voor ondernemers die internationaal zaken doen. In het kort leest u hierin

Nadere informatie

Antwoorden Renterisico 1

Antwoorden Renterisico 1 Antwoorden Renterisico 1 a. 2,35% + 1,20% = 3,55% b. 5.000.000 x 0,0355 x 92/360= 45.361 euro c. Renterisico; in dit geval het risico dat de rente stijgt waardoor de rentekosten voor de onderneming stijgen

Nadere informatie

Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten

Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten 5.1 Opties, termijncontracten en andere titels Opties en warrants Termijncontracten Swaps en gestructureerde producten 5.2 De markt voor derivaten Handelsplaatsen

Nadere informatie

Risk Control Strategy

Risk Control Strategy Structured products January 2016 Kempen & Co N.V. (Kempen & Co) is een Nederlandse merchant bank met activiteiten op het gebied van vermogensbeheer, effectenbemiddeling en corporate finance. Kempen & Co

Nadere informatie

Waardering van derivaten

Waardering van derivaten Hoofdstuk 5 Waardering van derivaten Inleiding Van tijd tot tijd moeten financiële instrumenten en dus ook derivaten gewaardeerd worden. Ondernemingen die volgens de IFRS verslaggevingregels rapporteren,

Nadere informatie

uitgedrukt in de referentiemunt anders kan zijn dan de rente die afgesproken is in de vreemde valuta.

uitgedrukt in de referentiemunt anders kan zijn dan de rente die afgesproken is in de vreemde valuta. Aard en risico s financiële instrumenten In deze brochure wordt een algemene beschrijving gegeven van de aard en risico s van verschillende financiële instrumenten waarin via de beleggingsdienstverlening

Nadere informatie

MEERKEUZEVRAGEN DEEL 3

MEERKEUZEVRAGEN DEEL 3 MEERKEUZEVRAGEN DEEL 3 Noot: Op elke vraag is slechts één antwoord het (meest) juiste. U vindt de juiste antwoorden in de pdf met antwoorden op https://www.hguitgeverij.nl/financieel-management-downloads.html

Nadere informatie

Voorbereiding voor het gesprek met uw bank over de herbeoordeling van uw rentederivaat

Voorbereiding voor het gesprek met uw bank over de herbeoordeling van uw rentederivaat Voorbereiding voor het gesprek met uw bank over de herbeoordeling van uw rentederivaat De banken zijn op dit moment bezig met het uitvoeren van herbeoordelingen van alle lopende rentederivaten bij het

Nadere informatie

Antwoorden Valuarisico 1

Antwoorden Valuarisico 1 Antwoorden Valuarisico 1 a. EUR/USD spotkoers 1,3450 EUR/USD termijnkoers 1 maand (30 dagen) 1,3450 x ( 1 + 30/360 x 0,011) / 1 + 30/360 x 0,0080) = 1,3453 2 maanden (61 dagen) 1,3450 x ( 1 + 61/360 x

Nadere informatie

Inhoud 5. Voorwoord Inleiding 13

Inhoud 5. Voorwoord Inleiding 13 Inhoud 5 Inhoud Voorwoord 11 1 Inleiding 13 1.1 Inleiding 15 1.2 Tijdsvoorkeur financiële rekenkunde 20 1.2.1 Renteberekeningen 20 1.2.2 Annuïteiten 24 1.3 Risico 29 1.4 Samenvatting 34 Appendix 1 A: Samenvattende

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 10.01.2000 COM(1999) 749 definitief 2000/0019 (COD) Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Verordening (EG)

Nadere informatie

Treasury reglement. 4 juni 2014. 1 van 5

Treasury reglement. 4 juni 2014. 1 van 5 Treasury reglement 4 juni 2014 1 van 5 01. Inleiding In het licht van de Code Goed Bestuur Publieke Dienstverleners heeft Spaarnelanden een Treasuryreglement opgesteld. Dit reglement de stelt de aandeelhouder

Nadere informatie

Productinformatie valutamanagement

Productinformatie valutamanagement Productinformatie valutamanagement Inhoud Uw onderneming en mogelijke valutarisico s 3 Uw valutarisico afdekken: beschermd tegen ongunstige koersontwikkelingen 7 Valutatermijntransactie Valutaoptie Cylinder

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel

Nadere informatie

Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten

Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 5 Derivaten 5.1 Opties, termijncontracten en andere titels Opties en warrants Termijncontracten Swaps en gestructureerde producten 5.2 De markt voor derivaten Handelsplaatsen

Nadere informatie

Inhoudstafel. Beheersreglement van het interne beleggingsfonds Allianz Global Megatrends 2027 V979 NL 03/2017 2

Inhoudstafel. Beheersreglement van het interne beleggingsfonds Allianz Global Megatrends 2027 V979 NL 03/2017 2 Inhoudstafel 1. Intekenperiode... 3 2. Premie... 3 3. Betaaldatum... 3 4. Investeringsdatum... 3 5. Samenstelling en evaluatie van het fonds... 3 6. Waarde van de eenheid... 4 7. Prestaties... 4 8. Risico

Nadere informatie

Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld RvT

Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld RvT 4.1 Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld RvT Financiën nvt 15 december 2010 4.1 Treasurystatuut Financiën/Treasurystatuut Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1. Verantwoording 3 2. Doelstelling

Nadere informatie

Treasurystatuut VRU Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018

Treasurystatuut VRU Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018 Treasurystatuut VRU Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Kader 1 1.2 Leeswijzer 2 2 Beleid 3 2.1 Doelstellingen treasurybeleid 3 2.2 Uitgangspunten

Nadere informatie

Voorbeeld examenvragen Boekdeel 2 en special topics

Voorbeeld examenvragen Boekdeel 2 en special topics Voorbeeld examenvragen Boekdeel 2 en special topics Vraag 1 Stel dat je 10 aandelen Fortis in portfolio hebt, elk aandeel met een huidige waarde van 31 per aandeel. Fortis beslist om een deel van haar

Nadere informatie

Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam (OSVS)

Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam (OSVS) Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam (OSVS) Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam vs. 1.2 28 november 2013 pagina 1 van13 Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers INTERMEDIATE. Een onderneming van de KBC-groep

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers INTERMEDIATE. Een onderneming van de KBC-groep Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext. p. 2 Index 1. Inleiding 3 2. Valutaopties 4 Drie valutaoptiecontracten 4 Waarom valutaopties

Nadere informatie

VOORBEELDEXAMEN HANDELS- EN FINANCIELE VERRICHTINGEN

VOORBEELDEXAMEN HANDELS- EN FINANCIELE VERRICHTINGEN VOORBEELDEXAMEN HANDELS- EN FINANCIELE VERRICHTINGEN Opmerkingen vooraf - Gebruik van rekenmachine is niet toegelaten - Puntenverdeling: meerkeuzevragen: 40% ; open vragen: 60% - Duurtijd van examen =

Nadere informatie

Woningcorporaties & Renterisicomanagement

Woningcorporaties & Renterisicomanagement Aedes Corporatiedag 2012 Woningcorporaties & Renterisicomanagement Rotterdam, World Trade Center 31 mei 2012 Arjan van der Linden Tim Monten Agenda Introductie 5 minuten Renterisico en derivaten 15 minuten

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel. Finance & Riskmanagement. Vrijdag 24 juni uur

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel. Finance & Riskmanagement. Vrijdag 24 juni uur SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel Finance & Riskmanagement Vrijdag 24 juni 2016 11.30 14.00 uur SPD Bedrijfsadministratie Finance & Riskmanagement B / 8 2016 NGO-ENS B / 8 Opgave 1 aantal te behalen

Nadere informatie

HOLLAND IMMO GROUP BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast

HOLLAND IMMO GROUP BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast HOLLAND IMMO GROUP BEHEER B.V. TE EINDHOVEN Halfjaarcijfers per 30 juni 2014 Balans per 30 juni 2014 Vóór resultaatbestemming ACTIVA 30 juni 2014 31 december 2013 Vlottende activa Handelsdebiteuren 1.624

Nadere informatie

a. Wat zijn de rentekosten voor de onderneming uitgedrukt in een percentage voor het kwartaal dat volgt op het renteherzieningsmoment.

a. Wat zijn de rentekosten voor de onderneming uitgedrukt in een percentage voor het kwartaal dat volgt op het renteherzieningsmoment. Renterisico 1 Een onderneming heeft een lening met een omvang van 5 miljoen euro en een variabele rente die is gebaseerd op het EURIBOR-tarief. De rente wordt per kwartaal opnieuw vastgesteld. De bank

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming

Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming Elke beslissing heeft consequenties voor de toekomst en deze consequenties kunnen voordelig of nadelig zijn. Als de extra kosten de voordelen overschrijden,

Nadere informatie

De inschatting van de kans op eventuele wanbetalingen bij toekomstige rente- en aflossingsbetalingen op schuldpapier; Renterisico

De inschatting van de kans op eventuele wanbetalingen bij toekomstige rente- en aflossingsbetalingen op schuldpapier; Renterisico Agendapunt 05 Bijlage 08 TREASURYSTATUUT I Begripsbepalingen Artikel 1 In dit statuut wordt verstaan onder: Derivaten Financiële instrumenten die hun bestaan ontlenen aan een bepaalde onderliggende waarde.

Nadere informatie

Maatschappelijke risico s

Maatschappelijke risico s Maatschappelijke risico s bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid Arjen Siegmann Vrije Universiteit A dam 28 juni 2018 Derivatives are financial weapons of mass destruction Warren

Nadere informatie

Hedging strategies. Opties ADVANCED. Een onderneming van de KBC-groep

Hedging strategies. Opties ADVANCED. Een onderneming van de KBC-groep Hedging strategies Opties p. 2 Index 1. Hedging met opties 3 2. Hedging met put opties 4 3. Hedgen met valutaopties 6 Drie valutaoptiecontracten 6 p. 3 Hedging met opties Hedging komt van het Engelse to

Nadere informatie

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012 BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012 Een vooruitblik op de schuld, de schuldenlastbetalingen in 2013-2045

Nadere informatie

Uitwerkingen. Aandelen, obligaties en derivaten. drs. H.J.Ots. Hellevoetsluis

Uitwerkingen. Aandelen, obligaties en derivaten. drs. H.J.Ots. Hellevoetsluis Uitwerkingen Aandelen, obligaties en derivaten drs. H.J.Ots Hellevoetsluis Opgaven H1 Opgave 2 Antwoord C. Opgave 3 Antwoord A. Opgave 4 Antwoord B. Opgave 5 Antwoord C. Opgave 6 Opgave 7 Antwoord A.

Nadere informatie

In het statuut worden afspraken over onderwerpen als beheersing van rentekosten en -risico's, financierings- en beleggingsvraagstukken vastgelegd.

In het statuut worden afspraken over onderwerpen als beheersing van rentekosten en -risico's, financierings- en beleggingsvraagstukken vastgelegd. Treasurystatuut Dynamiek Scholengroep 1. Verantwoording Scholen/schoolbesturen krijgen jaarlijks een bedrag waaruit alle kosten moeten worden gedekt en waarmee waarborgen voor 'bedrijfsvoering' op langere

Nadere informatie

4. Financieel risicobeheer

4. Financieel risicobeheer 4. Financieel risicobeheer De Groep onderkent financiële risicofactoren ten aanzien van valuta, rente, prijs, krediet en liquiditeit. Deze financiële risico s zijn niet bijzonder van aard of afwijkend

Nadere informatie

Renteswap. omruilen voor vaste swaprente. Hoe werkt een variabele Euribor-rente? Wat is een renteswap? Zo werkt de renteruil

Renteswap. omruilen voor vaste swaprente. Hoe werkt een variabele Euribor-rente? Wat is een renteswap? Zo werkt de renteruil variabele Euriborrente omruilen voor vaste swaprente In dit productinformatieblad leest u in het kort wat een renteswap is, hoe het werkt en wat de voordelen en risico s zijn. De renteswap is een complex

Nadere informatie

Treasurystatuut Gemeente Den Helder. ieheersdeel

Treasurystatuut Gemeente Den Helder. ieheersdeel Treasurystatuut 2014 Gemeente Den Helder ieheersdeel Administratieve organisatie en interne controle. A. Uitgangspunten administratieve organisatie en interne controle. Vanuit de treasuryfunctie zijn de

Nadere informatie

Hoofdstuk 20: Financiële opties

Hoofdstuk 20: Financiële opties Hoofdstuk 20: Financiële opties Hoofdstuk 20 introduceert financiële opties, die beleggers het recht geven om een aandeel te kopen of te verkopen in de toekomst. Financiële opties zijn een belangrijk instrument

Nadere informatie

Treasurystatuut - januari 2015

Treasurystatuut - januari 2015 Treasurystatuut - januari 2015 Werkveld: Datum: Vastgesteld: Advies GMR: Eerst volgende toetsing: Gewijzigd: Advies GMR: Financiën Januari 2015 14 januari 2015 nvt 2019 2 1. Inleiding 1.1. Verantwoording

Nadere informatie

Circulaire NBB_2012_12 - Bijlage 4

Circulaire NBB_2012_12 - Bijlage 4 Prudentieel beleid en financiële stabiliteit " de Berlaimontlaan 14 BE-1000 Brussel Tel. +32 2 221 35 88 Fax + 32 2 221 31 04 ondernemingsnummer: 0203.201.340 RPR Brussel www.nbb.be Circulaire NBB_2012_12

Nadere informatie

Uitwerkingen. Bedrijfsrekenen Voor het hoger onderwijs. drs. H.J.Ots. Hellevoetsluis

Uitwerkingen. Bedrijfsrekenen Voor het hoger onderwijs. drs. H.J.Ots. Hellevoetsluis Uitwerkingen Bedrijfsrekenen Voor het hoger onderwijs drs. H.J.Ots Hellevoetsluis 9-2-2004, Bedrijfsrekenen voor het hoger onderwijs, ISBN 9070619237, drs. H.J. Ots, www.webecon.nl Uitwerkingen Bedrijfsrekenen

Nadere informatie

Voorbeeld: de invloed van rente op de termijnkoers van een valutapaar

Voorbeeld: de invloed van rente op de termijnkoers van een valutapaar Afdekken van valutarisico: een dure hobby of juist niet? 3 De theorie: op termijn leveren van een valuta heeft een prijs 3 Het renteverschil bepaalt de termijnkoers 3 Het berekenen van het resultaat op

Nadere informatie

Informatieblad Vreemde Valuta Derivatendienstverlening Franx B.V. Franx B.V. Hogehilweg 5L 1101 CA Amsterdam

Informatieblad Vreemde Valuta Derivatendienstverlening Franx B.V. Franx B.V. Hogehilweg 5L 1101 CA Amsterdam Informatieblad Vreemde Valuta Derivatendienstverlening Franx B.V. Franx B.V. Hogehilweg 5L 1101 CA Amsterdam 088-440 5500 service@franx.com 1 Informatieblad Vreemde Valuta Derivatendienstverlening Franx

Nadere informatie

Financieel Management

Financieel Management 3de bach TEW Financieel Management Samenvatting Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen 162 6,00 Hoofdstuk 1: Doelstellingen en functies van het financieel beleid 1.1 De rol van

Nadere informatie

HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast

HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN. Halfjaarcijfers per 30 juni 2014. Geen accountantscontrole toegepast HOLLAND IMMO GROUP INSINGER DE BEAUFORT BEHEER B.V. TE EINDHOVEN Halfjaarcijfers per 30 juni 2014 Balans per 30 juni 2014 Vóór resultaatbestemming ACTIVA 30 juni 2014 31 december 2013 Vlottende activa

Nadere informatie

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers INTERMEDIATE. Member of the KBC group

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers INTERMEDIATE. Member of the KBC group Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext. p. 2 Index 1. Inleiding 3 2. Valutaopties 4 Twee valutaoptiecontracten 4 Waarom valutaopties

Nadere informatie

BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V.

BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V. BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V. VERONDERSTELLINGEN Vraagprijs 2.500.000 (pand en inventaris). Inkomsten: In totaal 40 kamers; Bezetting kamers: T1 45%, T2 52%, T3 63%, vanaf T4 en verder 68%;

Nadere informatie

Effectenleningen en cessies-retrocessies van effecten

Effectenleningen en cessies-retrocessies van effecten Circulaire _2009_29 dd. 30 september 2009 Effectenleningen en cessies-retrocessies van effecten Toepassingsveld: Verzekeringsondernemingen onderworpen aan de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 19.10.2016 C(2016) 6624 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 19.10.2016 tot wijziging van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 148/2013 van de Commissie

Nadere informatie

Optie-Grieken 21 juni 2013. Vragen? Mail naar

Optie-Grieken 21 juni 2013. Vragen? Mail naar Optie-Grieken 21 juni 2013 Vragen? Mail naar training@cashflowopties.com Optie-Grieken Waarom zijn de grieken belangrijk? Mijn allereerste doel is steeds kapitaalbehoud. Het is even belangrijk om afscheid

Nadere informatie

Presentatie Treasury FEO. 11 juli 2005

Presentatie Treasury FEO. 11 juli 2005 Presentatie Treasury FEO 11 juli 2005 2 Treasury Het proces van plannen, bewaken en sturen van (toekomstige) geldstromen met als doel: Tijdige beschikbaarheid van middelen Optimaliseren van kosten en opbrengsten

Nadere informatie

Voorstelling van de Beursvennootschap. Leleux Associated Brokers Aan uw zijde bij uw beleggingen

Voorstelling van de Beursvennootschap. Leleux Associated Brokers Aan uw zijde bij uw beleggingen Voorstelling van de Beursvennootschap Leleux Associated Brokers Aan uw zijde bij uw beleggingen Aan uw zijde bij uw beleggingen 3 de grootste Beursvenootschap van België en 1 ste Onafhankelijke. Opgericht

Nadere informatie

BALANS PER 31 DECEMBER 2016 (na resultaatbestemming) ====================== IMMATERIËLE VASTE ACTIVA

BALANS PER 31 DECEMBER 2016 (na resultaatbestemming) ====================== IMMATERIËLE VASTE ACTIVA JAARREKENING 2016 BALANS PER 31 DECEMBER 2016 (na resultaatbestemming) ====================== 31-12-2016 ---------------- 31-12-2015 ---------------- activa: IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 5.375 6.875 MATERIËLE

Nadere informatie

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014 BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014 Sarajane Marilfa Omouth Paramaribo, juni 2015 1. Inleiding De totale

Nadere informatie

Voorwaarden debet geld DEGIRO

Voorwaarden debet geld DEGIRO Voorwaarden debet geld DEGIRO Inhoud Artikel 1. Definities... 3 Artikel 2. Contractuele relatie... 3 Artikel 3. Kredietregistratie... 4 Artikel 4. Debet geld... 4 Artikel 5. Execution only... 5 Artikel

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel FINANCE & RISKMANAGEMENT 6 OKTOBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie B / 7

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel FINANCE & RISKMANAGEMENT 6 OKTOBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie B / 7 SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel FINANCE & RISKMANAGEMENT 6 OKTOBER 2015 08.45 11.15 UUR SPD Bedrijfsadministratie B / 7 Opgave 1 (40 punten) 1. Een voorbeeld van een goed antwoord: De interest

Nadere informatie

Treasurystatuut Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant

Treasurystatuut Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant Het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant gelet op: de Wet financiering decentrale overheden (Wet FiDO) en de Financiële verordening Veiligheidsregio

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 28.11.2017 L 312/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/2194 VAN DE COMMISSIE van 14 augustus 2017 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 600/2014 van het Europees

Nadere informatie

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (na resultaatbestemming) ====================== IMMATERIËLE VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (na resultaatbestemming) ====================== IMMATERIËLE VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA JAARREKENING 2015 BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (na resultaatbestemming) ====================== 31-12-2015 ---------------- 31-12-2014 ---------------- activa: IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 6.875 8.375 MATERIËLE

Nadere informatie

Valutarisicomanagement

Valutarisicomanagement Valutarisicomanagement Het beheersen van valutarisico s Borger, 26 november 2015 Inleiding valutarisico Vaak voorkomende opmerkingen 1) Valutarisico s afdekken heeft geen zin 2) Valutarisico s afdekken

Nadere informatie

Hoe de banken goud verdienen aan de renteswaps die ze u verkopen

Hoe de banken goud verdienen aan de renteswaps die ze u verkopen Hoe de banken goud verdienen aan de renteswaps die ze u verkopen Stel u sluit met uw bank een (her)financieringsovereenkomst met op het oog redelijke kredietopslagen op het Euribor. Echter, de bank verplicht

Nadere informatie

Werkprogramma statistieken (ISA 800)

Werkprogramma statistieken (ISA 800) Bijlage 2 Circulaire _2011_06-2 dd. 14 februari 2011 Werkprogramma statistieken (ISA 800) Toepassingsveld: Openbare instellingen voor collectieve belegging naar Belgisch recht met een veranderlijk aantal

Nadere informatie

Periode < 5 jaar , ,3 5 jaar < periode < 10 jaar 4 44, ,4 10 jaar < periode < 15 jaar Periode > 15 jaar 1 113, ,0

Periode < 5 jaar , ,3 5 jaar < periode < 10 jaar 4 44, ,4 10 jaar < periode < 15 jaar Periode > 15 jaar 1 113, ,0 J A A R V E R S L A G 2 0 1 3 24 Verbonden partijen Voor een toelichting op de remuneratie van de leden van de raad van bestuur en van de raad van commissarissen wordt verwezen naar noot 23. Er is in het

Nadere informatie

Uw CFD/FX rekeningoverzicht begrijpen:

Uw CFD/FX rekeningoverzicht begrijpen: Uw CFD/FX rekeningoverzicht begrijpen: WHS ProStation WHS FutureStation Versie: 16.06 2011 1 Bischikbare rapporten Rekening Historiek rapport Geeft een overzicht over een bepaalde periode voor: alle uitgevoerde

Nadere informatie

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Een onderneming van de KBC-groep. Gepubliceerd door KBC Securities

Opties. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Een onderneming van de KBC-groep. Gepubliceerd door KBC Securities Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities p. 2 Index 1. Call en put opties 3 2. Koper en schrijver 4 3. Standaardisatie 5 Onderliggende waarde 5 Uitoefenprijs 5 Looptijd

Nadere informatie

Balans per 31 december 2017

Balans per 31 december 2017 Balans per 31 december 2017 (na resultaatbestemming) 2017 2016 EUR EUR EUR EUR Activa Vlottende activa Vorderingen 1 18.409 8.262 Liquide middelen 2 680.162 900.883 Totaal activa 698.571 909.145 Passiva

Nadere informatie

Realiseer betere valutakoersen bij uw eigen bank!

Realiseer betere valutakoersen bij uw eigen bank! Strategic Finance Solutions Interest Rate Risk Management Currency Risk Management Februari 2014 ICC White Paper Bedrijven die valutatransacties doen in de contante ( spot ) markt krijgen op het moment

Nadere informatie

Beleggingsadvies - Afgeleide producten - Opties - Combinaties

Beleggingsadvies - Afgeleide producten - Opties - Combinaties Beleggingsadvies - Afgeleide producten - Opties - Combinaties Op deze pagina vindt u voorbeelden van mogelijkheden met opties. U kan te weten komen hoe u met opties kan inspelen op een verwachte stijging

Nadere informatie

Implementatie Regeling beheerst beloningsbeleid Wft 2011 bij BNG

Implementatie Regeling beheerst beloningsbeleid Wft 2011 bij BNG Implementatie Regeling beheerst beloningsbeleid Wft 2011 bij BNG Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bng.nl Vastgesteld door de Raad van Bestuur op en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen

Nadere informatie

ASR Vermogensbeheer N.V. Brochure aard en risico s financiële instrumenten

ASR Vermogensbeheer N.V. Brochure aard en risico s financiële instrumenten ASR Vermogensbeheer N.V. Brochure aard en risico s financiële instrumenten Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Vastrentende beleggingen... 3 3. Beleggingen met variabele rendementen... 5 4. Derivaten... 7 1. Inleiding

Nadere informatie