Bestuurskracht: wat is het en hoe kan je het vaststellen?

Transcriptie

1 Bestuurskracht: wat is het en he kan je het vaststellen? Bart De Peuter KU Leuven Instituut vr de Overheid Inhud Bestuurskracht is? Over een geëvlueerde definitiekracht Bestuurskracht meten met indicatren Wat weten we ndertussen? Vaststellen van bestuurskracht via kwalitatieve werkwijze Fcus, finaliteit en meerwaarde? 2 1

2 Bestuurskracht gedefinieerd BESTUURSKRACHT 1.0 Fcus p (financiële) middelen en mgevingsfactren Assumpties Meer ppervlakte = meer inwners = grter fiscaal draagvlak He grter de schaaleffecten, he lager de bestuursksten en he meer kwaliteit Beperkingen Samenhang, maar in welke richting(en)? Wat gebeurt er met de middelen? 3 Bestuurskracht gedefinieerd BESTUURSKRACHT Fcus p prestaties (utput) en effecten (utcme) Resultaatgerichtheid vanuit het New Public Management denken, aandacht vr meten van resultaten Assumpties Interne bedrijfsvering en werking zijn cruciaal Beperkingen Bestuurscentrisme: de verheid als enige speler 4 2

3 Bestuurskracht gedefinieerd BESTUURSKRACHT Gvernance benadering Het lkale bestuur als cördinatr in een netwerk gericht p het gezamenlijk realiseren van gewenste maatschappelijke effecten. Aandacht vr kerntaken van de gemeente Assumpties Bestuurskracht is een gedeelde eigenschap van actren Ok bestuurscultuur is cruciaal 5 Bestuurskracht gedefinieerd Het hebben en aanwenden van capaciteit, ten beheve van de bestuurlijke keten, in relatie tt een bepaalde pdracht vlgens bepaalde criteria. Bestuurskracht = Capaciteit Opdracht 6 3

4 Bestuurskracht meten - indicatren Definitie van bestuurskracht Cmpnenten van capaciteit en pdracht Typlgie van indicatren Het hebben van capaciteit f middelen Middelen (Input) CAPACITEIT BESTUURSKRACHT = OPDRACHT Het aanwenden van capaciteit f middelen Specifieke kenmerken van de gemeente Taken in pdracht f in medebewind Activiteiten (Prces) Prestaties (Output) Effecten (Outcme) Rl gemeente in reginale vraagstukken Lkale ambities en delstellingen Omgevingsfactren (Envirnment) 7 Endgene en exgene factren hebben impact p bestuurskracht capaciteit financiën & fiscaliteit persneel planning & cördinatie endgeen investeringen explitatie zelf verwrven f te verwerven capaciteit I III lkale taakstelling en ambities IGS en burgerparticipatie gemengde taken II IV pdracht capaciteit van buitenaf pgelegde taken dr centrale verheid én mgeving belastingsvermgen gemeentefnds exgeen fysieke mgeving burgergerelateerd plitiezne en brandweer 4

5 Bestuurskracht meten: inzichten uit nderzek Onderzek 2001 De bestuurskracht en de demcratische besluitvrming van de Vlaamse gemeenten 2002 nu Stadsmnitr 2004 Mnitringssysteem lkale bestuurskracht: piltprject Westhekgemeenten 2013 Mnitr lkale bestuurskracht Ruimte Vlaanderen Belangrijkste leerpunten Bestuurskracht laat zich enkel meten als men p vrhand vastlegt wat men redelijkerwijs van een gemeente kan verwachten. Nauw verleg met het veld is ndig vr draagvlakcreatie, zeker bij het ntwikkelen van een nrmatief raamwerk. Gede en genuanceerde cmmunicatie mtrent mgelijkheden en beperkingen instrument + gebruiksfinaliteit is cruciaal m wantruwen weg te nemen. Eigenaarschap vs. inspanning van lkale besturen zelf. Kwalitatieve infrmatie nntbeerlijk vr uitspraken rnd bestuurskracht. Sectraal beleidskader ndig m de verwachtingen van de VO tegenver de lkale besturen duidelijk te expliciteren. Onduidelijkheid ver gebruiksfinaliteit nefast vr het ntwikkelen van een meetinstrument. 9 Bestuurskracht meten: inzichten uit nderzek Onderzek 2014 SBOV - bestuurskrachtmnitr Belangrijkste leerpunten Indicatrenset kan vral aansluiten bij bestuurskracht 1.0 Bestuurskracht 2.0 meten vergt gede utput- en effectindicatren, maar centrale f abslute nrmering is niet evident belang van nderscheid tussen indicatren vs. kengetallen cruciale dimensies van bestuurskrachtig zijn kan men nmgelijk met indicatren vatten cijfers vergen altijd ng interpretatie en duiding Aangewezen gebruiksfinaliteit = leren en verbeteren; signaalfunctie Indien verantwrding en afrekening het mtief, nvermijdelijk meetprblemen 10 5

6 Bestuurskracht vaststellen via kwalitatieve werkwijze Visitatietrajecten Externe reflectie én zelfevaluatie He denkt en werkt een gemeente? Fcus p bestuurskracht via: Interne werking en cmmunicatie Plitiek-ambtelijke samenwerking Overlegcultuur Aanpak van planning en besluitvrming (beleid, financiën, persneel, participatie), pvlging, veranderingsprcessen, pprtuniteiten, bedreigingen, Practief vs. afwachtend bestuur 11 Bestuurskracht vaststellen: inzichten uit nderzek Onderzek Bestuurskracht plattelandsgemeenten (in pdracht van VLM) Belangrijkste leerpunten Bestuurskracht is niet vlwaardig te meten via cijfers (indicatren) Een kwalitatieve benadering (visitatietraject) is essentieel m bestuurskracht in beeld te brengen (incl. knelpunten en plssingen) Bestuurskracht is niet te reduceren tt schaal (inwners) f financiën, een cmplex gegeven en hangt af van veel (srten) factren: structuur, cultuur, mgevingsfactren, persnlijke engagementen Geen typisch prbleem vr kleine (plattelands)- gemeenten, wel een grter spanningsveld tussen capaciteit en pdracht dr de landelijke cntext Zeer genuanceerd en scherp beeld p basis van 1 dag gesprekken met diverse stakehlders Draagvlak via vrijwillig karakter, leren & verbeteren als mtief, vertruwelijke feedback (vs. ranking) 12 6

7 Bestuurskracht meten en vaststellen: aanbevelingen Cmbineer indicatren met een kwalitatief traject, bv. visitaties Vertrek van leren en verbeteren als gebruiksfinaliteit Integreer bestaande instrumenten (statistieken, databanken) Ontwikkel vanuit een geïntegreerde benadering van lkale bestuurskracht verdere samenwerking binnen de Vlaamse verheid vr een interbestuurlijk ndersteuningsbeleid m lkale bestuurskracht te versterken 13 7