Milieubeleidsplan

Transcriptie

1 Milieubeleidsplan Nota Milieubeleid

2 Gemeente Schiedam Postadres Postbus EA Schiedam Telefoon Website Deze nota is gedrukt op FSC papier

3 Milieubeleidsplan Gemeente Schiedam Juli 2009

4 Milieubeleidsplan Nota Milieubeleid

5 Voorwoord Op milieugebied heeft de gemeente Schiedam de afgelopen jaren heel wat bereikt. Veel milieuproblemen van het eerste uur, zoals het afvalprobleem, water - en bodemverontreining, zijn beheersbaar geworden. Ook de vergunningverlening en handhaving zijn nu op het gewenste niveau. Toch staan we steeds weer voor nieuwe uitdagingen. Klimaatverandering lijkt onafwendbaar en nieuwe bedreigingen vragen om een oplossing. We worden ons bewust van de eindigheid van onze grondstoffen en de snelheid waarmee de mens deze natuurlijke voorraden opgebruikt en vernietigt. Waren de milieuproblemen vroeger vooral lokaal van aard, de nieuwe problemen vragen om een mondiale aanpak. Dat wil niet zeggen dat wij daar geen bijdrage aan kunnen leveren. Sterker nog, zonder medewerking van lokale overheden kunnen mondiale problemen nooit worden opgelost. Als gemeente dragen we daar in belangrijke mate aan bij. Enerzijds door zelf het goede voorbeeld te geven. Maar ook door inwoners en bedrijven bewust te maken van de problemen die spelen en alternatieven aan te dragen voor ons gezamenlijk handelen. Vooral op het gebied van het klimaatbeleid hebben we hoge ambities. In feite is dit de pijler waarop de overige thema s rusten. Ons milieubeleid, maar ook duurzaam bouwen, verkeer en vervoer, natuur en groen, luchtkwaliteit, water en ruimtelijke ontwikkeling. Tegelijk met dit milieubeleidsplan presenteren we daarom ook ons klimaatbeleidsplan, waarin we kiezen voor de innovatieve cradle-to-cradle benadering. De gemeente Schiedam is ambitieus als het gaat om duurzaam werken en leven; zowel met bestaande als met nieuwe initiatieven. Met de gemeente als initiator en bewoners en bedrijven die de maatregelen van harte ondersteunen en uitdragen. Met trots presenteer ik u ons milieubeleidsplan. Ik hoop oprecht dat het inspireert tot duurzame samenwerking. Yorick Haan Wethouder milieu 5 Nota Milieubeleid

6 Inhoudsopgave 6 Nota Milieubeleid

7 Voorwoord 5 1 Een nieuw milieubeleidsplan Inleiding Aanleiding Lessen uit de vorige periode Ambities voor de toekomst Uitgangspunten Speerpunten Opbouw Milieubeleidsplan onderdeel van beleidscyclus Milieubeleidsplan in relatie tot andere beleidsplannen Financiële aspecten Totstandkoming van het plan en betrokken partijen 16 Speerpunten 18 2 Klimaat/duurzaam bouwen/cradle to cradle Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 23 3 Natuur- en milieucommunicatie: educatie, voorlichting en Participatie Inleiding Natuur- en milieueducatie Stand van zaken Ontwikkelingen Natuur- en milieuvoorlichting en -participatie Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 32 4 Interne milieuzorg Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 35 Overige milieuonderwerpen 36 5 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 40 7 Nota Milieubeleid

8 6 Verkeer en vervoer Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 44 7 Afval Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 48 8 Bodemkwaliteit Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 55 9 Lucht Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? Geluid Inleiding Stand van zaken Nieuwe ontwikkelingen Wat gaan we doen? Bedrijven Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? Externe veiligheid Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? Water Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? Natuur en groen Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 89 8 Nota Milieubeleid

9 15 Milieu en gezondheid Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? Dierenwelzijn Inleiding Stand van zaken Ontwikkelingen Wat gaan we doen? 99 Bijlagen Bijlage 1 Evaluatie van het milieubeleidsplan Schiedam Bijlage 2 Reacties Stadserf 13 oktober 107 Bijlage 3 Algemene landelijke, provinciale en regionale beleidsontwikkelingen Nota Milieubeleid

10 Milieubeleidsplan Nota Milieubeleid

11 1 Een nieuw milieubeleidsplan 1.1 Inleiding Dit is het vierde milieubeleidsplan van de gemeente Schiedam. Sinds het opstellen van het eerste milieubeleidsplan is er veel gebeurd op het gebied van het milieu. Het onderwerp is in de afgelopen 20 jaar volwassen geworden. In de beginfase was er sprake van een puur thematische aanpak. In deze periode werden de verschillende milieuthema s los van elkaar bekeken en aangepakt. Vervolgens kwam er een fase van interne integratie. Het was namelijk gebleken dat de aanpak van het ene milieuprobleem gevolgen kon hebben voor het andere milieuprobleem en dat deze problemen integraal moesten worden beschouwd - wat wil zeggen dat de verschillende milieuthema s in samenhang en in afstemming met elkaar werden beschouwd. Daarop volgde de laatste fase: die van externe integratie. Deze fase houdt in dat milieu een integraal onderdeel vormt van en verweven is met andere beleidsterreinen. Milieu moet integraal worden meegenomen bij alle beleidsontwikkeling en -implementatie en er moet een goede afstemming en samenwerking met milieu plaatsvinden. In de afgelopen jaren heeft de milieuaanpak tot goede resultaten geleid. Veel milieuproblemen zijn beheersbaar gemaakt. Toch zijn we er nog lang niet. Het is nog steeds niet altijd vanzelfsprekend dat het milieu op een gelijkwaardige manier met bijvoorbeeld economische aspecten wordt meegewogen in de besluitvorming. Milieu zit nog niet bij iedereen tussen de oren. Juist nu is het van belang om de aandacht niet te laten verslappen en de in gang gezette verbeteringen vast te houden en liever nog te versterken. 1.2 Aanleiding In het collegewerkprogramma met als titel alle Schiedammers is in het onderdeel Ruimtelijke ontwikkeling, wonen en woonomgeving opgenomen dat er een nieuw milieubeleidsplan wordt opgesteld. Een belangrijk onderdeel van het milieubeleidsplan is het klimaatbeleid. Hiervoor is een apart beleidsplan geschreven: het klimaatbeleidsplan. In dit plan speelt het cradle to cradle principe een voorname rol. Het plan en het principe vormen wel een breuk met het verleden en vragen om een aparte structuur van werken. Cradle to cradle betekent van wieg tot wieg. Het begrip behelst een visie op duurzaam ontwerpen en daarmee een uitwerking van het begrip duurzame ontwikkeling. De centrale gedachte van de cradle to cradle filosofie is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene 11 Nota Milieubeleid

12 product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Het verschil met conventioneel hergebruik is dat er geen kwaliteitsverlies is en dat er geen restproducten zijn. Deze kringloop wordt bedoeld met het motto: afval is voedsel. De volgende redenen hebben geleid tot het opstellen van het milieubeleidsplan : Het Milieubeleidsplan Schiedam is aan vernieuwing toe. De geldigheidsduur is eenmaal verlengd met twee jaar tot en met 2008, maar loopt nu af. Tegelijkertijd met het milieubeleidsplan is ook het klimaatbeleidsplan aan vernieuwing toe. Aangezien klimaatverandering een steeds grotere rol speelt in het milieubeleid en steeds meer verweven raakt met de andere milieuthema s lopen deze trajecten gelijk op. Op 14 november 2007 is in de raad een motie aangenomen om het cradle to cradle principe mee te nemen in het klimaatbeleid en onderzoek te doen naar de mogelijkheden om dit principe bij herstructurering van bedrijventerreinen te hanteren. Kortom - het cradle to cradle principe zal zowel in het klimaatbeleidsplan als in dit milieubeleidsplan een belangrijke plaats innemen. In de periode vanaf 2002 zijn er sinds het opstellen van het vorige milieubeleidsplan ontwikkelingen geweest in de milieuwetgeving en het milieubeleid op nationaal niveau, die een aanpassing van het milieubeleid in de gemeente vragen. 1.3 Lessen uit de vorige periode De doelen uit het milieubeleidsplan zijn geëvalueerd. Deze evaluatie is als bijlage 1 bijgevoegd. Uit deze evaluatie blijkt dat 80 procent van de doelen is gehaald. Met name op de onderwerpen interne milieuzorg, milieucommunicatie en duurzaam bouwen zijn de doelen niet gehaald. Omdat blijkt dat het om onderwerpen gaat, waarbij van de gemeente een voorbeeldwerking uitgaat, en deze voorbeeldfunctie van belang is, wordt voorgesteld om deze onderwerpen voor de komende jaren als speerpunten te kiezen. 1.4 Ambities De ambities voor de komende periode zijn: Minimaal vasthouden, maar liever nog het versterken van de in gang gezette milieuverbeteringen. Vinden en vasthouden van een goede balans tussen verstedelijking en de kwaliteit van de leefomgeving, leefbaarheid en duurzaamheid. Duurzaam ondernemen: zoeken naar evenwicht tussen financieel economische resultaten, sociale belangen en het milieu. 1.5 Uitgangspunten De volgende principes en uitgangspunten zijn van belang: Leefbaarheid: Dit begrip richt zich op de lokale component en het geeft aan hoe aantrekkelijk en/of geschikt een gebied of gemeenschap is om er te wonen of te werken. Het is daarmee gericht op de directe leefomgeving. Duurzaamheid: Dit begrip betreft ook de mondiale component. Het is afgeleid van duurzame ontwikkeling. Deze term is voor het eerst genoemd in 1987 in het zogenoemde Brundtland rapport. Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van de huidige generatie, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Het is een concept, waarin ecologische (planet), 12 Nota Milieubeleid

13 economische(profit) en sociale (people) belangen bij elkaar komen, Deze moeten met elkaar in balans zijn. Wanneer de combinatie niet harmonieus is zullen de andere elementen hieronder lijden. In het extreme geval kan dit tot gevolg hebben dat mens en milieu de dupe zullen worden, wanneer winst te veel prioriteit krijgt. Dit is dan bijvoorbeeld terug te zien in slechte arbeidsomstandigheid of vernietiging van de natuur. Andersom ziet duurzame ontwikkeling ook het winstkenmerk als een essentieel onderdeel, dat niet verwaarloosd dient te worden. Deze benadering levert lange termijn winst op voor ondernemers en maatschappij. Cradle to cradle: van wieg tot wieg. Dit is in feite een visie op duurzaam ontwerpen en daarmee een uitwerking van het begrip duurzame ontwikkeling. De centrale gedachte van de cradle to cradle filosofie, is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Het verschil met conventioneel hergebruik is dat er nu geen kwaliteitsverlies is en er geen restproducten zijn die alsnog gestort worden. Deze kringloop wordt bedoeld met het motto: afval is voedsel. Het cradle to cradle concept biedt grote innovatieve en economische kansen voor het bedrijfsleven. Het heeft goede potenties om aan te slaan bij het bedrijfsleven, omdat het vanuit zijn gedachtengang staat voor economische ontwikkeling en kostenteffectieve oplossingen. Zoals uit de bovenstaande toelichtingen blijkt, staan deze uitgangspunten uiteraard niet los van de economie. In het milieubeleidsplan komt economie op diverse plekken tot uitdrukking. Uitspraken over kosten en baten zullen in de diverse afgeleide nota s terugkomen. 1.6 Speerpunten De speerpunten in het milieubeleid zijn onderwerpen waaraan we de komende jaren extra aandacht willen geven. Dit wil niet zeggen dat de andere onderwerpen minder van belang zijn. De andere onderwerpen hebben zich juist in de afgelopen jaren al bewezen en de uitvoering is hier min of meer onderdeel van de normale bedrijfsvoering geworden. Voor de speerpunten is gekozen vanuit de overtuiging dat nú de stap moet worden gezet naar een duurzame leefomgeving en dat het vergroten van de bewustwording alleen samen kan worden bereikt. Hiervoor is van belang dat de overheid het goede voorbeeld geeft en communiceert naar en met de bewoners over waar ze mee bezig is en wat ze van de bewoners verwacht. Vanuit dit uitgangspunt zijn de volgende speerpunten van belang: Klimaatbeleid/duurzaam bouwen en cradle to cradle. Het klimaat is hét milieu-item van dit moment. 13 Nota Milieubeleid

14 Natuur- en Milieucommunicatie; educatie, voorlichting en participatie. Het welslagen van milieubeleid staat of valt met de medewerking van de doelgroepen waar het beleid zich op richt. Bewustwording en betrokkenheid door gedragsverandering zijn onontbeerlijk voor een duurzame samenleving. Doelgroepen moeten weten wat er op milieugebied speelt (kennis), wat van hen verwacht wordt (bewustwording) en hoe ze zich milieuvriendelijk kunnen gedragen (gedrag). Milieucommunicatie (voorlichting en educatie) is hiervoor van belang. Daarnaast speelt participatie een belangrijke rol bij het vormgeven van de nieuwe uitvoeringsorganisatie die nodig is voor de implementatie van de cradle to cradle gedachte. Interne milieuzorg. Een overheid die zijn eigen bedrijfsvoering niet milieuvriendelijk uitvoert, geeft niet het goede voorbeeld en kan van de burgers en bedrijven niet verwachten dat zij zich wel milieubewust gedragen. Ook op het gebied van het klimaatneutraal uitvoeren van de eigen gebouwen en het uitdragen van de cradle to cradle gedachte zal de gemeente het voorbeeld moeten geven. 1.7 Opbouw Het milieubeleidsplan kent een thematische aanpak. Deze is vergelijkbaar met zoals deze in de voorgaande beleidsplannen is gehanteerd. Daarnaast wordt kort ingegaan op andere beleidsterreinen die sterke relaties met milieu hebben. De inhoudelijke onderwerpen in het milieubeleidsplan komen grotendeels overeen met de onderwerpen uit het voorgaande plan. De indeling is als volgt. Speerpunten: Klimaat/duurzaam bouwen/cradle to cradle. Natuur- en milieucommunicatie: educatie, voorlichting en participatie. Interne milieuzorg. Overige milieuonderwerpen: Duurzame Ruimtelijke ontwikkeling. Verkeer en vervoer. Water. Natuur en groen. 14 Nota Milieubeleid

15 Afval. Bodemkwaliteit. Lucht. Geluid. Bedrijven. Externe veiligheid. Dierenwelzijn. Milieu en gezondheid. Bijlagen: Bijlage 1: Evaluatie milieubeleidsplan Bijlage 2: Resultaten Stadserf 13 oktober Bijlage 3: Landelijke en regionale ontwikkelingen. Per onderwerp wordt eerst op de huidige stand van zaken worden ingegaan. Daarna komen kort de ontwikkelingen voor de komende jaren aan bod. Vervolgens wordt aangegeven wat de ambitie voor de komende jaren is, welke doelstellingen hieraan gekoppeld worden en welke activiteiten zullen worden uitgevoerd. Tot slot worden de indicatoren besproken om de voortgang van het beleid te kunnen meten. Bijlage 3 gaat in op de landelijke en regionale ontwikkelingen. In een aantal gevallen zal toch kort op deze ontwikkelingen in de betreffende hoofdstukken worden ingegaan. 1.8 Milieubeleidsplan onderdeel van beleidscyclus Het is van belang om met het nieuwe milieubeleidsplan er tevens voor te zorgen dat er voor milieubeleid een goede politieke borging plaatsvindt. Door het jaarlijks opstellen van een milieu-uitvoeringsprogramma, het consequent opstellen van een milieujaarverslag en het (twee) jaarlijks monitoren van de indicatoren kan een periodieke terugkoppeling plaatsvinden over de uitvoering van het milieubeleid, de ontwikkelingen en de eventueel daaruit voortvloeiende beleidswijzigingen door het college naar de raad. Daarbij kunnen deze gegevens weer als input dienen voor het uitvoeringsprogramma. Door het uitvoeringsprogramma jaarlijks te actualiseren kan aan het bestuur en de politiek de voortgang van de geplande acties voor de komende jaren worden aangereikt. Als het programma wordt uitgebreid met een jaarlijkse beleidsparagraaf kan structureel worden geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen. Wijzigingen in wet- en regelgeving, het rijksbeleid of nieuwe politieke prioriteiten kunnen dan worden gewogen in het milieuprogramma. Op deze wijze wordt het milieubeleid actueel en politiek interessant gehouden. Door in werkplanningen op te nemen dat het jaarverslag en de milieumonitor ieder eerste kwartaal van een jaar worden opgesteld en het milieuprogramma het laatste kwartaal van ieder jaar, kan het sluiten van de beleidscyclus gewaarborgd blijven. 1.9 Milieubeleidsplan in relatie tot andere beleidsplannen Het milieubeleidsplan staat niet op zichzelf. Het milieubeleid is steeds meer verweven met andere beleidsterreinen. Het plan geeft in feite het overall milieubeleid weer, dat deels ook in andere beleidsterreinen en op andere afdelingen wordt uitgevoerd. In dit milieubeleidsplan worden andere beleidsplannen genoemd, waarin milieu een rol speelt. Het gaat hierbij om bestaande plannen en in ontwikkeling zijnde of in de toekomst voorziene plannen. De beleidsplannen worden op de betreffende afdelingen opgesteld en uitgevoerd. Dit betekent dat de 15 Nota Milieubeleid

16 uitvoering hiervan geen extra (milieu)capaciteit behoeft en dat deze capaciteit al bij de betreffende afdelingen geborgd is Financiële aspecten Bij de uitvoering van het milieubeleid zijn veel verschillende afdelingen betrokken. Wanneer milieu integraal wordt meegenomen bij de reguliere werkzaamheden, vindt de financiering plaats vanuit de verschillende afdelingen, zoals bijvoorbeeld bij de milieu-inbreng in bestemmingsplannen. Voor de uitvoering van een aantal milieuthema s zoals de uitvoering van het actieplan lucht en het actieplan geluid zijn aparte gelden beschikbaar (of zullen ze nog beschikbaar komen). Voor de uitvoering van het klimaatbeleid zal de SLOK-subsidie worden ingezet. Daarnaast is hiervoor voor 2009 en 2010 nog extra budget beschikbaar gesteld. In de begroting zijn verder nog structureel bedragen opgenomen voor de uitvoering van het milieubeleid van respectievelijk , en ,. Bij het opstellen van het jaarlijkse milieuprogramma wordt bekeken welke extra taken hiermee zullen worden uitgevoerd Totstandkoming van het plan en betrokken partijen Ten eerste is een startnotitie geschreven. In deze startnotitie is aangegeven wat de ambitie, de doelen, de status en de verschillende onderwerpen zijn. De notitie is samen met de startnotitie van het klimaatbeleid gepresenteerd in het Stadserf op 13 oktober 2008 en vervolgens besproken in de commissie van 29 oktober Tijdens deze bijeenkomsten is ingegaan op het verschil tussen het klimaat en het milieubeleid (het klimaatbeleid is een onderdeel van het totale milieubeleid) en is het cradle to cradle principe nog eens extra uitgelegd. Ook is tijdens de eerste bijeenkomst aan de hand van een aantal stellingen gevraagd welk 16 Nota Milieubeleid

17 onderwerp volgens de aanwezigen voorrang zou moeten krijgen in het beleid. In bijlage 2 zijn de resultaten hiervan weergegeven. De conclusie uit deze reacties is dat geen milieuonderwerp er specifiek uit springt. De interactieve aanpak waarvoor is gekozen, is consultatief. Dat wil zeggen dat de verschillende hoofdstukken uit het milieubeleidsplan zijn doorgesproken met de afdelingen die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en dat na vaststelling in het college het milieubeleidsplan is toegezonden naar verschillende instanties voor een reactie en voor een ieder ter inzage is gelegd. De reacties worden verwerkt in het definitieve milieubeleidsplan. 17 Nota Milieubeleid

18 Speerpunten in het milieubeleid 18 Nota Milieubeleid

19 2 Klimaat/duurzaam bouwen/ cradle to cradle 2.1 Inleiding Klimaatbeleid is op dit moment een hot item. Door het broeikaseffect verandert het klimaat, daarover zijn de meeste wetenschappers het inmiddels wel eens. Volgens berekeningen zal de gemiddelde temperatuur op de aarde deze eeuw met ongeveer 1,1 tot 6,4 graden Celsius stijgen en de zeespiegel tussen 18 en 60 centimeter. Recente berichten gaan ervan uit dat de opwarming in West-Europa nog groter is dan elders. Nederland heeft zich verplicht om tussen 2008 en 2012 de uitstoot van broeikasgassen met 6 procent te verminderen ten opzichte van Het gaat dan vooral om kooldioxide, methaan, lachgas en fluorverbindingen. Daarbij zet Nederland vooral in op energiebesparing en duurzame energie om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Bij de uitvoering van dit beleid vervullen de gemeenten een belangrijke rol. De gemeente Schiedam is lid van het Klimaatverbond Nederland en heeft in de afgelopen periode gebruik gemaakt van de subsidieregeling BANS klimaatconvenant. In dit kader is ook het Klimaatbeleid vastgesteld en uitgevoerd. Energie- en klimaatbeleid blijft ook in de komende jaren hét speerpunt van het Schiedamse milieubeleid en zal een steeds voornamere rol gaan innemen bij ruimtelijke besluiten. In de raad is tevens de motie aangenomen om het cradle to cradle principe toe te passen in het klimaatbeleid. In het klimaatbeleid van de periode zal dit principe nadrukkelijke aandacht krijgen,. Daarbij zullen de eerste jaren in het teken staan van de opbouw van een goede werkstructuur. 2.2 Stand van zaken Het klimaatbeleid De gemeente heeft in de periode klimaatbeleid uitgevoerd. Daarbij is gebruik gemaakt van de BANS-regeling. De volgende activiteiten zijn uitgevoerd of in uitvoering. Gemeentelijke gebouwen en voorzieningen De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld. Als eerste zijn de gemeentelijke gebouwen zo goed mogelijk geïsoleerd. Het inkopen van groene stroom was een logische vervolgstap. Op dit moment koopt de gemeente 100 procent groene stroom in. De gemeente wil dat de inwoners van Schiedam dit voorbeeld zullen volgen. Ook voor bedrijven zal de keuze van de gemeente een stimulans zijn om schone energie als een serieuze optie te zien. Op deze manier wordt voorkomen dat er extra kooldioxide (CO 2 ) in de lucht terechtkomt en wordt het broeikaseffect beperkt. Voor eind 2008 zal er een energielabel voor gebouwen die daarvoor in aanmerking komen worden aangevraagd. Hier gaat een doorlichting van de energiehuishouding van het gebouw aan vooraf. Tevens zal bekeken worden of er zodanige maatregelen kunnen worden getroffen dat het energielabel van het gebouw een niveau stijgt. 19 Nota Milieubeleid

20 Woningbouw Een woningbouwproject waarin energie een belangrijke rol speelt, is de nieuwbouwlocatie Parkweg-Noord. Dit project vormt een speerpuntgebied in de grootschalige herstructurering van de wijk Nieuwland. Het project bestaat uit twee fasen. De eerste fase bevindt zich aan de noordwestzijde van de Parkweg en is begin 2005 gesloopt. Het bouwprogramma van fase 1 gaat uit van de sloop van ongeveer 300 portiekwoningen en de bouw van 200 nieuwbouwwoningen. In fase 2 maken circa 450 bestaande woningen plaats voor ongeveer 300 nieuwbouw woningen. Bij Parkweg-Noord wordt een energievoorziening met warmtepomp en warmte- en koude-opslag in de bodem gerealiseerd. Dit betekent voor de eerste fase een CO 2 reductie van 25 procent en een vermindering van de uitstoot met ten minste 320 ton CO 2 /jaar. In de tweede fase betekent dit nog eens een vermindering van ten minste 400 ton CO 2 /jaar. In regionaal verband is gestart met een energieloket in het kader van de Rijnmond Wonen++ campagne. Op basis van een gratis energieadvies kunnen huiseigenaren in Schiedam voor een scherpe prijs bijvoorbeeld hun huis laten isoleren, een HR-ketel laten plaatsen of een zonne-energiesysteem aanschaffen. Wie dat advies besluit op te volgen vergroot zijn wooncomfort, bespaart fors op energiekosten en helpt bovendien de CO 2 uitstoot in de gemeente te verlagen. Voor nieuwe woningen is verder de EPC verlaagd met 10 procent. Tegemoetkoming Energielasten Lage Inkomens (TELI) Het project Wijzer wonen in Schiedam biedt bewoners van Schiedam met een minimum-inkomen praktische ondersteuning bij het blijvend realiseren van maatregelen en gedragsveranderingen die gericht zijn op het besparen van energie en het bereiken van een gezond en comfortabel binnenklimaat. Naast bevordering van energiebesparing is er aandacht voor het realiseren van een gezond en veilig binnenklimaat, ventilatie en het tegengaan van vochtproblemen in de woning. In het project hebben 3100 bewoners een set spaarlampen ontvangen die gefinancierd zijn uit de gelden voor bijzondere bijstand. Verder hebben 1500 bewoners advies aan huis gekregen van deskundige adviseurs. Een groep van 600 bewoners, met name uit allochtone doelgroepen, is voorgelicht over de belangrijkste energiebesparende gedragsmaatregelen en 300 bewoners hebben hiervoor een speciale cursus gevolgd. Bedrijven en utiliteitsbouw De gemeenten Schiedam, Ridderkerk en Vlaardingen zijn samen met de DCMR Milieudienst Rijnmond en Stimular het project MKB-barometer gestart. De MKB-Milieubarometer laat de ondernemer zien waaruit de milieubelasting (waaronder energie) van het bedrijf is opgebouwd, waardoor het mogelijk is zinvolle maatregelen op de korte termijn en nog betere investeringsbeslissingen voor de toekomst te nemen. De bedrijven behoren tot de volgende branches: metalektro, grafische industrie, garages en autoschadeherstelbedrijven, grote kantoren, groothandels, zorginstellingen, houtverwerkende bedrijven en vleesverwerkende bedrijven. Deze sectoren komen grotendeels overeen met de prioriteiten op energiegebied volgens de uitkomsten van het project milieudoelen. Scholenproject Schravenlant In juni hebben circa 80 HAVO en VWO-leerlingen van klas 3 van scholengemeenschap Schravenlant deelgenomen aan een programma getiteld Ontwerp je school. Hierin stonden de begrippen duurzaam bouwen en cradle to cradle centraal. Het doel was om het klimaatbeleid onder de aandacht van het voortgezet onderwijs te brengen en de leerlingen zelf te laten nadenken over oplossingen. 20 Nota Milieubeleid

21 2.3 Ontwikkelingen Stimuleringsregeling van Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK) en klimaatbeleidsplan De SLOK is een vervolg op de Subsidieregeling Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS). In tegenstelling tot de BANS-regeling wordt het geld uitgekeerd via het Gemeentefonds en Provinciefonds waardoor de administratieve lasten worden beperkt. De gelden zijn niet alleen bedoeld voor de reductie van CO 2, maar ook voor andere broeikasgassen. Daarnaast wordt met deze regeling beoogd het klimaatbeleid in de gemeentelijke organisatie te verankeren en niet alleen afhankelijk te laten zijn van de inzet en de expertise van de klimaatcoordinator binnen de organisatie. Om in aanmerking te komen voor de uitkering moet de gemeente een meerjarig integraal plan maken voor lokaal klimaatbeleid, waarin projecten en activiteiten zijn aangegeven. De projecten en activiteiten moeten zijn gericht op concreet omschreven resultaten en prestaties. De hoofdlijn van het klimaatbeleidsplan plan wordt gevormd door de energieladder, die de volgorde van voorkeur aangeeft: 1. Energievrij en/of CO 2 neutraal. 2. Beperking van de energievraag. 3. Inzet van duurzame bronnen. 4. Zo efficiënt mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen. 5. Compensatie van het gebruik van fossiele brandstoffen. Het beleidsplan zal grotendeels de doelgroepenbenadering van het voorgaande plan volgen en onderscheidt de volgende doelgroepen: Gemeentelijke gebouwen en voorzieningen. Woningbouw. Bedrijven en utiliteitsbouw. Verkeer en vervoer. Bij de uitvoering van de verschillende onderdelen wordt vanwege marktvoordelen nadrukkelijk aansluiting gezocht bij andere gemeenten en overheden. Hierbij kan gedacht worden aan zaken die nu reeds in grotere samenwerkingsverbanden worden opgepakt zoals het energieloket, de inkoop van groene stroom (met uitbreiding naar openbare verlichting en ook de installaties, zoals gemalen), maar ook de verdere ontwikkeling van het gebruik van restwarmte. De stadsregio 21 Nota Milieubeleid

22 Rotterdam en ook de provincie Zuid-Holland zien bij dit onderwerp ook nadrukkelijk een coördinerende taak voor zichzelf weggelegd en ook de gemeente Rotterdam zal moeten samenwerken met andere overheden om de doelstellingen van het Rotterdam Climate Initiative te realiseren. Dit vraagt om een goede afstemming en taakverdeling. Om de middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten, zal worden bekeken of maatregelen naast klimaatvoordelen, ook positieve effecten hebben op andere milieuthema s, zoals luchtkwaliteit en geluidoverlast. CO 2 nulmeting Onlangs is er een CO 2 nulmeting uitgevoerd door de DCMR. Deze dient als input voor het nieuwe klimaatbeleid en als startpunt voor de doelen die moeten worden gehaald. Uit deze CO 2 nulmeting blijkt dat de gemeente de grootste invloed heeft op de CO 2 uitstoot van de bebouwde omgeving. Hier zal het nieuwe klimaatbeleid zich dan ook voornamelijk op richten. Cradle to cradle In de motie van de raad van 14 november 2007 is aangegeven dat het onderwerp cradle to cradle meegenomen moet worden in het klimaatbeleid. Dit principe zal in het nieuwe klimaatbeleid verder worden uitgewerkt. Cradle to cradle betekent dat bij het ontwerp van een gebouw of bij de inrichting van een wijk rekening wordt gehouden met de afvalfase/het eind van de gebruiksperiode ervan. De cradle to cradle producten en woningen moeten volledig uit elkaar te halen zijn wanneer ze eenmaal worden afgedankt, zodat de elementen kunnen worden teruggegeven aan biologische of technische kringlopen en zo weer grondstof kunnen worden voor nieuwe producten. Daarbij is het van belang dat het gebouw een gezond binnenklimaat heeft en een prettige omgeving biedt aan de gebruiker. Een woning zal klimaatneutraal gebouwd moeten worden. Omdat dit een heel nieuw concept is, zal er tevens een methode ontwikkeld moeten worden om dit principe toe te passen bij de ruimtelijke inrichting. Om hier draagvlak voor te krijgen vraagt dit om een andere structuur van werken. Als pilot project voor het toepassen van het cradle to cradle principe is de revitalisering van bedrijventerrein Nieuw Mathenesse. aangewezen. 22 Nota Milieubeleid

23 Duurzaam bouwen In de vorige beleidsperiode is geen prioriteit gegeven aan duurzaam bouwen. Toepassing van het cradle to cradle principe in het klimaatbeleid, betekent in feite dat hieraan een nieuwe impuls wordt gegeven. In het licht van duurzaam bouwen komt toepassing van het cradle to cradle principe erop neer dat al tijdens de bouw rekening wordt gehouden met het moment dat het gebouw weer moet worden afgebroken. De bedoeling is dat ál het materiaal weer voor hergebruik in aanmerking komt. Duurzaam bouwen is een belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen bestaande bouw en nieuwbouw. Bij bestaande bouw zal met name voorlichting en ondersteuning worden geboden bij het realiseren van duurzame oplossingen. Bij nieuwbouw op gemeentegrond zal een hogere EPC worden geëist en bij bouwen op eigen grond zal de nadruk liggen op het faciliteren van opties duurzaam bouwen, waarbij rekening zal moeten worden gehouden met het cradle to cradle principe. Bij het ontwerp zal er naar energieneutrale gebouwen worden toegewerkt. Duurzaam slopen De bouw zorgt elk jaar voor zo n 16 miljoen ton bouw- en sloopafval. Dat is ongeveer 25 procent van alle afval dat in Nederland vrijkomt. Het cradle to cradle principe maakt het ook noodzakelijk een visie te ontwikkelen om duurzaam te slopen. Het is namelijk bij de bouw al van belang om na te denken over de afvalfase en de wijze waarop je de materialen terug kunt winnen, zodat deze opnieuw gebruikt kunnen worden. Deze visie is niet alleen van belang voor de gebouwen (woningen en bedrijven) die in de toekomst duurzaam gebouwd worden, maar ook voor de reeds bestaande gebouwen. Ook uit de reeds bestaande gebouwen zijn heel wat onderdelen te hergebruiken of te recyclen. Denk maar aan de kunststoffen, hout- en steenachtige materialen en de metalen. Deze grondstoffen worden steeds schaarser en daarom ook duurder, zodat duurzaam slopen niet alleen vanuit milieuoogpunt, maar zeker ook vanuit financieel oogpunt steeds meer aan belang zal toenemen. 2.4 Wat gaan we doen? Ambitie De gemeente Schiedam streeft ernaar om in de toekomst het klimaat niet negatief te beïnvloeden - de gemeente wil klimaatneutraal worden. De gemeente voert pilot projecten cradle to cradle uit en zal een structuur opzetten om dit principe in de toekomst verder te implementeren. Duurzaam bouwen/duurzaam slopen is verankerd in de gemeentelijke organisatie en duurzaam bouwen/slopen wordt zichtbaar meegenomen in bouw-/sloopprojecten. Doelstellingen Schiedam wil in 2015 CO 2 neutraal zijn voor wat betreft de gemeentelijke gebouwen. Met betrekking tot de hele gemeente streeft Schiedam ernaar om in 2040 voor 80 procent klimaatneutraal te zijn. In 2020 zal ten opzichte van 1990 een reductie van broeikasgassen van 30 procent zijn gerealiseerd. In 2020 moet minimaal 20 procent energie uit duurzame energiebronnen komen. Er zal een EPL worden toegepast van minimaal 6,0 bij herstructurering en 7,5 voor nieuwbouw. De behaalde EPC bij nieuwbouwwoningen zal minimaal 10 procent liggen onder de voor woningbouw maximale waarde. Deze waarde is momenteel 0,8. Schiedam doet ervaring op met cradle to cradle in een aantal pilotprojecten. 23 Nota Milieubeleid

24 Activiteiten Opstellen klimaatbeleidsplan Uitvoeren van de activiteiten in het kader van de SLOK-subsidie. Opzetten van een nieuwe werkstructuur om het cradle tot cradle principe verder uit te voeren. Uitvoeren pilotprojecten cradle to cradle. Ontwikkelen van een visie op duurzaam slopen. Continuering lidmaatschap Klimaatverbond Nederland. Continuering (regionaal) energieloket. Onderzoek doen naar groene stroom voor openbare verlichting. Stimuleren openbaar vervoer. Continueren Milieubarometer voor bedrijven en uitbreiding naar alle relevante bedrijven op basis van ondermeer de uitkomsten van het project milieudoelen. Indicatoren CO 2 uitstoot per doelgroep. Aantal uitgebrachte adviezen in het kader van het energieloket (Wonen ++). Aantal (gedeeltelijk) opgevolgde adviezen in het kader van het energieloket (Wonen ++). Aantal en/of percentage bedrijven per bedrijfstak dat gebruik maakt van de milieubarometer voor het onderdeel energie. Energiegebruik in gemeentelijke gebouwen en openbare verlichting. EPL en EPC bij nieuwbouw en herstructurering. Aantal aansluitingen op warmtenet. 24 Nota Milieubeleid

25 3 Natuur- en milieucommunicatie: educatie, voorlichting en participatie 3.1 Inleiding Natuur- en milieucommunicatie is een belangrijk onderdeel van het milieubeleid. Onder Natuuren milieucommunicatie in de meest brede zin wordt zowel natuur- en milieuvoorlichting en educatie bedoeld, als ook het overleg (dialoog) en het betrekken van de inwoners van de gemeente bij het te voeren beleid (participatie). Natuur- en milieucommunicatie is een onmisbaar instrument bij een succesvolle uitvoering van de taakstellingen van dit milieubeleidsplan. Tevens is natuur- en milieucommunicatie een belangrijk instrument voor het scheppen van draagvlak voor de uitvoering van het milieubeleid bij de verschillende partners. Vandaar dat dit thema tot speerpunt is gekozen voor de komende periode. Natuur- en milieucommunicatie kan als instrument worden ingezet ter ondersteuning en bekendmaking van het milieubeleid, maar kan daarnaast als zelfstandig beleidsinstrument worden gezien in het traject van milieubesef, milieubewustzijn tot uiteindelijk het vertonen van een ander gedrag. Dit is een traject van een lange adem en het betekent dat de boodschap vaak herhaald moet worden. Natuur- en milieucommunicatie blijft niet alleen beperkt tot hetgeen in dit hoofdstuk wordt besproken, maar loopt ook als een rode draad door de verschillende thema s van de overige hoofdstukken heen. Dit hoofdstuk valt uiteen in twee subhoofdstukken: Hoofdstuk 3.2. Natuur- en milieu-educatie en Hoofdstuk 3.3. Natuur- en milieuvoorlichting en -participatie 3.2 Natuur en milieueducatie Stand van zaken Beleidsplan natuur- en milieueducatie NME met een duurzaam perspectief In 2002 is een beleidsplan natuur- en milieueducatie vastgesteld. Hierin zijn drie aspecten van natuur- en milieueducatie van belang: ecologische basisvorming, leren voor leefbaarheid en leren voor duurzaamheid. Het einddoel zal uiteindelijk moeten zijn: gedragsverandering. De vijf speerpunten die in dit beleidsplan worden genoemd zijn: NME structureel inbedden in het onderwijs. Verdere professionalisering van NME en het ontwikkelen van kwaliteitszorg. Leren voor leefbaarheid en duurzaamheid maatschappelijk integreren. Optimaliseren van kennismanagement en een ondersteuningsstructuur voor NME. NME steviger bestuurlijk verankeren in beleid. 25 Nota Milieubeleid

26 Hieruit komen de volgende doelstellingen voort: Het bestaande aanbod voor primair onderwijs wordt gecontinueerd en waar noodzakelijk, beter, efficiënter en meer structureel uitgevoerd. NME biedt het onderwijs professionele ondersteuning en hanteert kwaliteitseisen. Het integrale karakter van duurzame ontwikkeling moet gestalte krijgen in het NME-onderwijs, de keuze van de projecten en de samenwerking met maatschappelijke bondgenoten. NME Dienst educatie (thans afdeling Educatie en Welzijn van het cluster Maatschappelijke ontwikkeling) speelt een actieve rol bij het uitwisselen van informatie tussen lokale, regionale en provinciale diensten voor NME en tracht een bundeling van krachten, goede afstemming en een heldere taakverdeling te realiseren. NME op lokaal niveau moet de komende jaren worden versterkt, met name door intensivering van de samenwerking van lokale groepen en gemeentelijke organisaties door een actief beleid en inzet van de afdeling Milieucommunicatie (thans afdeling Ruimtelijk Gebruik). Geconcludeerd kan worden dat deze doelstellingen nog steeds actueel zijn en blijvende aandacht vragen. Met name voor de laatste doelstelling is deze aandacht in de vorige beleidsperiode te weinig geweest. Een actief beleid en inzet van de afdeling milieucommunicatie zijn niet van de grond gekomen. Voor de onderlinge afstemming en het bepalen van de prioriteiten is het wenselijk om vanuit het milieubeleid een geactualiseerde beleidsnota Natuur- en milieueducatie op te stellen in samenwerking met onder andere het NME centrum (afdeling Educatie en Welzijn) en de beheerder van de educatieve tuinen (afdeling Beheer Openbare Ruimte). NME-centrum Harre Wegh De gemeente beschikt sinds 1992 over een NME-centrum, met op dit moment 2,6 formatieplaatsen. Het NME-centrum valt onder de afdeling Educatie en Welzijn van het Cluster Maatschappelijke ontwikkeling. Dit centrum ligt in park Kethel, dat een polderuitstraling heeft. In het centrum worden scholen ontvangen voor NME-lessen, vindt de uitleen plaats van leskisten en worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd ter voorbereiding van leerkrachten en begeleiders op excursies. Om het karakteristieke van de oude boerderij, waar dit centrum onderdeel van uitmaakt, te bewaren, worden ook een boomgaard en een moestuin onderhouden. Daarnaast slingert zich rondom het gebouw de zintuigentuin: een tuin waarin allerlei planten staan die de leerlingen met al hun zintuigen kunnen ervaren: ruiken-proeven-voelen-zien. Het structurele aanbod van het NME-centrum staat uitgebreid op de website van de Parade. Het aanbod is sterk op natuureducatie, en in mindere mate op milieueducatie gericht, en bestaat uit 26 Nota Milieubeleid

27 excursies, lesbrieven en projecten voor gebruik op scholen en uitleen van leskisten, materialen en leermiddelen. In samenwerking met andere organisaties, instellingen en bedrijven worden bovendien excursies georganiseerd naar de heemtuin, de kinderboerderij t Hoefblad, de museummolen de Palmboom, dierenasiel Hargahoeve en het afvalbrengstation Irado. Het NME heeft een goed bereik. Tussen de 60 en 70 procent van de scholen maakt gebruikt van het aanbod. Hoewel dit een redelijke score is, is het van belang om te blijven investeren in vernieuwing en up to date houden van het aanbod. Vanwege capaciteitsproblemen is hier de afgelopen jaren te weinig aandacht aan besteed. In de komende jaren is wat dat betreft een kwalitatieve verbeteringslag gewenst, zodat in de toekomst ook nog een rol van betekenis kan worden gespeeld. Meer aansluiting van het NME aanbod bij het milieubeleid is eveneens gewenst. Op dit moment is er geen sprake van structurele invoering van NME in het voortgezet onderwijs. Hier gaat het met name om ad hoc projecten en aanvragen. Enkele voorbeelden van dit soort projecten uit 2008 zijn het windmolenproject op de S.G. Spieringshoek, het cradle to cradle project en het wateronderzoek op Schravenlant. Het ZON Het NME-centrum is ook aangesloten bij het ZON. Schiedam levert de voorzitter voor dit overleg. Het ZON is een platform van NME-diensten in Zuid-Holland. Binnen het ZON worden verschillende activiteiten ontplooid, variërend van netwerkbijeenkomsten waar kennisuitwisseling centraal staat tot het gezamenlijk oppakken van projecten. Binnen het ZON zijn vier groepen actief: de strategiegroep en de werkgroepen basisonderwijs, voortgezet onderwijs en burgerparticipatie. De provincie vervult hierin een faciliterende rol voor de tweedelijnsorganisaties, momenteel vooral ingevuld via de ondersteuning van het IVN Zuid-Holland. Een deel van het IVN-budget (ca 25%) wordt ingezet om het ZON te ondersteunen. Daarnaast is de provincie in beperkte mate op project/deelprogrammaniveau betrokken (Raad voor Klimaat, regionale Duurzame Dinsdag etc.). Regionale Educatie Overleg Nieuwe Waterweg Noord (REON) In 1995 is door de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis een overeenkomst getekend om gezamenlijk NME-activiteiten te organiseren in de regio. Het overleg heeft als doel NMEactiviteiten in de regio te optimaliseren. De activiteiten beperken zich niet alleen tot het onderwijs, maar richten zich ook op educatie, preventie en voorlichting op het gebied van natuur en milieu voor een zo breed mogelijk publiek. Enkele voorbeelden van activiteiten die gezamenlijk zijn uitgevoerd, zijn: Tentoonstelling Midden-Delfland, het project Stilte naast de stad (op bezoek bij de boer) en de MS Watervlo, het educatieschip van Stichting Reinwater. Educatieve tuinen Naast het NME-centrum heeft de gemeente Schiedam de beschikking over educatieve tuinen voor kinderen, ouderen en allochtonen. Beheerder van deze tuinen is de afdeling Beheer Openbare Ruimte. De educatieve tuinen zijn bedoeld als moes- en pluktuinen waarin groente, fruit en snijbloemen kunnen worden verbouwd. Zij hebben een educatieve functie voor de gebruikers en de Schiedamse burger in het algemeen. Verder vervullen de tuinen een belangrijke sociale functie voor verschillende bevolkingsgroepen. Tot de educatieve tuinen wordt ook de voorbeeldtuin bij boerderij De Groene Raat aan de Harreweg gerekend. Deze tuin heeft een educatieve functie. Bij al deze tuinprojecten ligt de nadruk op natuur- en milieuvriendelijk tuinieren. Daarnaast is er nog de Heemtuin in het Beatrixpark Ontwikkelingen Gemeenten voor duurzame ontwikkeling; vereniging voor lokale natuur- en milieucommunicatie. De gemeente Schiedam is in 2008 lid geworden van de vereniging van lokale natuur- en milieucommunicatie (GDO). Deze vereniging is op 23 mei 2007 opgericht door de gemeenten Dor- 27 Nota Milieubeleid

28 drecht, Delft en Zoetermeer en wil een netwerkorganisatie zijn die de verdere professionalisering van educatie, communicatie en participatie als instrumenten voor natuur-, milieu en duurzaamheidsbeleid bevordert. De vereniging heeft een document opgesteld waarin ze de visie beschrijft op de rol van NMEdiensten. Deze visie luidt: NME-diensten worden dé verbindende schakel tussen mondiale, nationale en lokale doelstellingen en de burger op het gebied van duurzame ontwikkeling. Volgens dit visiedocument is bewustwording en meningsvorming over natuur en milieu de logische weg om burgers meer mogelijkheden te geven een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkeling. Burgers weten dat er iets aan de hand is met natuur en milieu en men wil er graag iets aan doen, maar het ontbreekt vaak aan concrete handelingsalternatieven. De lokale overheid kan hier verantwoordelijkheid in nemen door de verbinding naar de burger te leggen, handelingsalternatieven te tonen, te zorgen voor een goede informatievoorziening op het gebied van duurzaam handelen en inwoners in staat te stellen een bijdrage te leveren aan lokale beleidsontwikkelingen rondom duurzaamheidthema s. Daarvoor staat de overheid in Nederland in potentie een uitstekend instrument ter beschikking: dat van de NME-centra. Dit vraagt om een NME-centrum dat verder uitgebouwd wordt naar een breder centrum voor milieucommunicatie. Een bezoekerscentrum, dat zich ook richt naar volwassenen en ook ingaat op milieuonderwerpen. Een centrum dat ook in de weekenden geopend is, zodat de kinderen die al kennis hebben gemaakt via school, met hun ouders terug kunnen komen in het weekend. Dit zou hét podium moeten worden in de gemeente om milieu, natuur-, en duurzaamheidsonderwerpen aan de orde te brengen. Voordat een dergelijk NME-centrum in Schiedam en ook in vele andere gemeenten in Nederland functioneert, is er nog een lange weg te gaan. In de visie van de vereniging wordt daarom een aanpak in vijf stappen voorgestaan: 1. Ecologische basisvorming voor het basisonderwijs. 2. Verbreding van doelgroepen; voorbeelden zijn voortgezet onderwijs, allochtonen, wijkbewoners. 3. Samenwerking met andere organisaties, zoals natuurorganisaties, centrum voor ontwikkelingssamenwerking, bewonersorganisaties, bedrijfsleven. 4. Aansluiten bij het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid, zoals opgenomen in beleidsplannen, waarbij een nauwe samenwerking met beleidsmedewerkers en management is vereist, net zoals een goede relatie met het gemeentebestuur. GDO kiest met het oog op samenwerking voor een focus op een beperkt aantal overkoepelende thema s: klimaat en energie, water, groen/natuur/landschap. 5. Regisseur partner in netwerken rondom gekozen thema s. Het is een groeimodel van een organisatie die met name aanbodgericht werkt naar een organisatie die openstaat voor allerlei impulsen uit politiek en samenleving en op basis daarvan vraaggericht werkt. Schiedam bevindt zich op dit moment halverwege stap 2. Schiedamse Poort naar Midden-Delfland Op 19 juli 2007 heeft de gemeenteraad een initiatief raadsvoorstel aanvaard voor de ontwikkeling en uitwerking van een Schiedamse Poort als entree van en naar Midden-Delfland. Dit is een uitwerking van een van de poorten uit de Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie Schiedam (zie hoofdstuk 5). In de toekomstvisie Midden-Delfland 2025 is onder meer het idee ontwikkeld om bij de omliggende steden meerdere poorten te ontwikkelen als entree vanuit het stedelijk gebied naar 28 Nota Milieubeleid

29 het landelijk gebied van Midden-Delfland. Het initiatief raadsvoorstel speelt daarop in door het gebied langs de Harreweg, met natuureducatieve voorzieningen als De Boshoek, natuur en milieueducatief centrum de Harre Wegh (NME) en de Groene Raat als potentiële poort te ontwikkelen. In 2008 is een plan van aanpak opgesteld. Met als hoofdbestanddelen het onderzoeken van de mogelijkheden van een structurele samenwerkingsvorm tussen de verschillende organisaties, de benodigde voorzieningen in het gebied en het maken van een ruimtelijk plan met inpassingmaatregelen voor de lokale voorzieningen, groenkwaliteiten en de verbindende routes. Dit plan moet voor het besluit of het geschetste perspectief uitdagend genoeg is om door te gaan met de oprichting van een Schiedamse Poort. Programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling Zuid Holland De provincie Zuid-Holland heeft onlangs het Programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling vastgesteld. Hierin wordt de nadruk gelegd op vraaggerichte structuurversterking en kennismanagement. Inhoudelijk wordt aangesloten bij klimaat, innovatie en duurzaamheid, leefbaarheid. Verder wordt invulling gegeven aan Hoofdstuk 5 van het beleidsplan Groen, water en milieu, waarin een grotere participatie op het terrein van duurzame ontwikkeling binnen Zuid-Holland wordt aangegeven. In het programma staan de volgende vier sporen centraal: jongerenparticipatie, maatschappelijke participatie, duurzame aanpak van ruimtelijke ordening en kennisnetwerk duurzame ontwikkeling. Toekomstvisie op het NME-centrum Bovenstaande ontwikkelingen, maar ook de lijn die in de landelijke NME-nota is ingezet (zie bijlage), vragen om het ontwikkelen van een toekomstvisie op het NME-centrum. Waar wil men staan over pakweg 20 jaar? Tot welke doelgroepen wil men zich richten, wat wordt het aanbod, wat worden de openingstijden, aan welke eisen moet het gebouw voldoen, welke voorzieningen zijn nodig en wat vraagt dit qua personele capaciteit? 3.3 Natuur- en Milieuvoorlichting en -participatie Stand van zaken Milieuvoorlichting betekent het geven van uitleg over het beleid en het verstrekken van klantgerichte informatie. Milieuparticipatie betekent dat de gemeente een dialoog aangaat met de bevolking en hen uitdrukkelijk betrekt bij en een stem geeft in het beleid. De gemeente informeert de burgers en bedrijven in het kader van allerlei besluitvorming, vergaderingen etc. 29 Nota Milieubeleid

30 De gemeente maakt hierbij voornamelijk gebruik van de pagina Gemeenteberichten in de Schiedamse editie van de Maasstad Weekbladen en de gemeentelijke website. In vorige periode is geen prioriteit gegeven aan dit onderwerp. Voor het welslagen van het milieubeleid is dit echter een onmisbaar onderdeel, waarvan de waarde niet mag worden onderschat. Het is van belang dat de inwoners van de gemeente weten waar de gemeente staat op het gebied van milieubeleid, wat de gemeente uitvoert op milieugebied, waarom ze dit doet en wat ze van de inwoners verwacht. Alleen zo kan draagvlak worden gecreëerd voor de uitvoering van het milieubeleid. Verdrag van Aarhus Het verdrag van Aarhus is in 1998 tot stand gekomen tijdens een minsteriële vergadering van de Europese Commissie van de Europese Unie. Het verdrag regelt: De openbaarheid van milieu-informatie (eerste pijler van het verdrag). De inspraak bij milieubesluiten (tweede pijler). De rechtsbescherming (derde pijler). Het doel van het verdrag is om het recht te beschermen van elke persoon van de huidige en toekomstige generaties om te leven in een milieu dat passend is voor zijn of haar gezondheid en welzijn. Hiervoor moet het recht op toegang tot informatie, inspraak bij de besluitvorming en toegang tot de rechter worden gewaarborgd. Op 14 februari 2005 is de uitvoeringswet Verdrag van Aarhus in Nederland in werking getreden. De wet gaat over de openbaarheid van milieugegevens. Met de wet zijn vooral de Wet milieubeheer en de Wet openbaarheid van bestuur aangepast. Er zijn twee soorten openbaarheid: 1. Actieve openbaarheid: bestuursorganen - ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen, (Rijks)diensten of uitvoeringsorganisaties - maken op eigen initiatief informatie openbaar. 2. Passieve openbaarheid: bestuursorganen stellen op verzoek informatie beschikbaar. Milieu-informatie wordt heel ruim opgevat. Zo valt informatie over groen en natuur eronder, maar ook informatie over de voedselveiligheid. Wat betreft de actieve openbaarheid van informatie, dient de gemeente alle milieu-informatie vanaf 14 februari digitaal beschikbaar te hebben en openbaar te maken. Wat betreft de passieve openbaarheid moet de informatie worden aangevraagd bij het bestuursorgaan dat over de informatie beschikt. Als gevolg van het Verdrag van Aarhus is het bestuursorgaan verplicht indien nodig te helpen om het verzoek duidelijk te formuleren en de informatie uiterlijk binnen vier weken na aanvraag te leveren. Verder is expliciet bepaald dat degene die milieu-informatie opvraagt (de verzoeker) geen belang hoeft te hebben bij de opgevraagde informatie. Het bestuursorgaan moet bovendien de informatie leveren in de vorm die de verzoeker wenst, tenzij dit onredelijk is. De gemeente hoeft geen nieuw onderzoek te verrichten of nieuwe berekeningen uit te voeren om de informatie in de gevraagde vorm te leveren. Hoewel sinds 2005 is gebleken dat het niet zo n vaart loopt met het aantal verzoeken voor milieuinformatie, betekent het bovenstaande toch dat de gemeente deze goed op orde moet hebben. Dit geldt met name voor de archivering van stukken en het toegankelijk maken van de informatie via de website Ontwikkelingen Milieuvoorlichting De ontwikkelingen die bij de andere milieuthema s en bij de andere beleidsterreinen in dit plan worden benoemd, vragen om de nodige voorlichting. Ook het uitdragen van het nieuwe cradle to 30 Nota Milieubeleid