attest. Bouwbesluit. IIIm:::: Niet-dragende binnenwanden met Lafarge Ladura@gipskartonplaten. Geïnstalleerd in bouwwerk

Transcriptie

1 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge Nummer Uitgegeven Geldig tot Vervangt : : : Geïnstalleerd in bouwwerk Typen: E-11/50175 LD + MW40 E /1 00 LD + MW60 E-22150/100 LD.A + MW40 E-22f75/125 LD.A E-22f75/125 LD.A + MW60 E /150 LD.A + MW75 E-11175/100 LD E-11/100/125 LD + MW75 E-22150/100 LD.LD + MW40 E-22f75/125 LD.LD E-22f75/125 LD.LD + MW60 E /150 LD.LD + MW75 VERKLARING VAN IKOB-BKB Dit attest is afgegeven door IKOB-BKB op basis van BRL 1003 d.d , conform het IKOB-BKB Reglement voor Attestering en Certificatie. IKOB-BKB verklaart dat de met Ladura gipskartonplaten samengestelde binnenwanden de prestaties leveren die in dit attest zijn beschreven, mits wordt voldaan aan de in dit attest vastgelegde toepassingsvoorwaarden en technische specificaties en de vervaardiging van de binnenwand geschiedt overeenkomstig de in dit attest vastgelegde voorschriften en/of verwerkingsmethoden. Voor dit attest vindt geen controle plaats op de productie van de binnenwand, noch op de vervaardiging van de binnenwand. IKOB-BKB verklaart dat met in achtneming van bovenstaande het product in zijn toepassingen voldoet aan de relevante eisen van het Bouwbesluit. Dit certificaat is een erkende kwaliteitsverklaring voor het Bouwbesluit overeenkomstig de Tripartiete overeenkomst (Stscourant 132, 2006) en de woningwet. Het certificaat is opgenomen in het "Overzicht van erkende kwaliteitsverklaringen in de bouw" op de website van SBK: Producent Lafarge Gips B.V. Postbus AA Delfzijl Tel.: (0596) Fax: (0596) gipsinfo@lafargegips.nl Productielocatie Lafarge Gips GmbH Werk Hartenshofen D Steinsfeld Deze kwaliteitsverklaring bestaat uit 21 pagina's IIIm:::: Bouwbesluit Product is: Eenmalig beoordeeld op prestatie In de toepassing HerbeoordelIng minimaal elke 5 is een collectief merk van Stichting Bouwkwaliteit.

2 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura lil gipskartonplaten pagina 2 BOUWBESLUITINGANG Nr afdeling grenswaarde I prestaties volgens opmerkingen I.v.m. toepassing bepalinqsmethode kwaliteitsverklarina 2.1 Algemene sterkte van de Uiterste grenstoestand, bepaling Bestand tegen gelijkmatig Zie hoofdstuk bouwconstructie volgens NEN 6700-serie verdeelde belasting van 1800 N/m 2, Toepasbaar I.p.v. niveauverschillen 2.11 Beperking van het ontstaan van Onbrandbaar volgens NEN 6064, Niet onbrandbaar een brandgevaarlijke situatie dan wel brandklasse A1 volgens NEN.EN Beperking van ontwikkeling van Bijdrage brandvoortplanting ten Klasse 2 volgens NEN 6065 Zie hoofdstuk brand minste klasse 4 volgens NEN resp.klasse A2 volgens NEN.EN 6065, dan wel ten minste brandklasse D volgens NEN-EN Beperking van uitbreiding van WBDBO ten minste 30 minuten Brandwerendheid m.b.1. WBOBO door of namens de brand volgens NEN 6068 scheidende functie> 30 resp. 60 opdrachtgever per project te of 90 minuten afh.!voe wand beoalen; zie hoofdstuk 4.1.4/ Verdere beperking van uitbreiding WBOBO ten minste 30 minuten Brandwerendheid m.b.1. WBOBO door of namens de van brand volgens NEN 6068 scheidende functie> 30 resp. 60 opdrachtgever per project te en 90 minuten afh. tvoe wand beoalen; zie hoofdstuk 4.1.4/ Beperking van ontstaan van rook Rookdichtheid ten hoogste 10 m' Rookdichtheid < 1 m' of2 m cr Zie hoofdstuk lvolgens NEN 6066, dan wel ten conform NEN 6066 resp. klasse minste rookklasse s2 volgens sl conform NEN.EN NEN.EN Beperking van verspreiding van Weerstand tegen rookdoorgang Rookwerendheid 45 of 90 of 135 WRO per project door of namens rook (WRO) ten minste 30 minuten minuten afh. type wand de opdrachtgever te bepalen, zie volaens NEN 6075 hoofdstuk Inrichting van rookvrije Controle prestaties conform Brandwerendheid m.b.1. WBOBO per project door of vluchtroutes tabel scheidende functie> 30 resp. 60 namens de opdrachtgever te en 90 minuten afh. type wand bepalen; zie hoofdstuk en 4.1.4/ Bescherming tegen geluid van Karakteristieke geluidwering ten Niet beoordeeld Per project door of namens de buiten minste 20 db(a) volgens NEN opdrachtgever te bepalen Geluidwering tussen IIu;kten minste.20 db volgens I Iu;kten minste -20 db Zie toepassingsvoorbeelden verblijfsruimten van dezelfde NEN 5077 hoofdstuk gebruiksfunctie lco;kten minste.20 db volgens Niet beoordeeld Per project door of namens de NEN 5077 opdrachtgever te bepalen 3.4 Beperking van galm Geluidsabsorptie (in m') ~ XX Niet beoordeeld Per project door of namens de inhoud ruimte (in m 3 ) volgens opdrachtgever te bepalen afh. NEN 5078 afwerkina Nagalmtijd 1 of 1,5 seconde Niet beoordeeld Per project door of namens de volgens NEN 5077 opdrachtgever te bepalen 3.5 Geluidwering tussen IIu;kten minste.5 db volgens Niet beoordeeld verblijfsruimten van NEN 5077 verschillende gebruiksfuncties lco;kten minste -5 db volgens Niet beoordeeld NEN Wering van vocht van buiten Waterdicht volgens NEN 2778 Niet waterdicht Per project door of namens de oodrachtoever te beoalen 3.7 Wering van vocht van binnen Controle prestaties conform Niet beoordeeld Per project door of namens de tabel 3,26; factor van de opdrachtgever te bepalen temperatuur van de binnenoppervlakte ten minste ~ o 5 volaens NEN 2778 Wateropname gemiddeld ~ 0,01 Aan eisen wordt voldaan Zie toepassingsvoorbeelden kg/(m 2.s 1fl ) en overal ~ 0,2 hoofdstuk kiijim 2.s 1fl \ voloens NEN Beperking van de toepassing Controle prestaties conform Geen toepassing van materialen van schadelijke materialen tabel (regeling met formaldehyde. bouwbesluit 2003) 4.1- Bruikbaarheid Controle prestaties betreffende Niet van toepassing 4.18 tabellen 5.1 Thermische isolatie Warmteweerstand volgens NEN R c 0,25 tot 1,12 m'.kiw afh. type Zie toepassingsvoorbeelden in 1068 wand hoofdstuk Beperking van Luchtvolumestroom ~ 0,2 m 3 /s Niet beoordeeld Per project door of namens de luchtdoorlatendheid volaens NEN 2686 ood;achtaever te beoalen 5.3 Energieprestatie Verwijzing naar 5.1 Berekening EPC met waarden Per project door of namens de uit 5.1 ood;achtaever te beoalen U"KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB.BKB te informeren of dit document nog geldig is.

3 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura ilil gipskartonplaten pagina 3 INHOUDSOPGAVE 1. ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED TECHNISCHE SPECIFICATIE ONDERDELEN EN MATERIALEN VERWERKINGSVOORSCHRIFTEN GEBRUIKSWAARDEN (PRESTATIES), TOEPASSINGSVOORWAARDEN EN TOEPASSINGSVOORBEELDEN VEILIGHEID Algemene sterkte van de bouwconstructie Beperking van het ontstaan van een brandgevaarlijke situatie Beperking van ontwikkeling van brand Beperking van uitbreiding van brand Verdere beperking van uitbreiding van brand Beperking van ontstaan van rook Beperking van verspreiding van rook Inrichting van rookvrije vluchtroutes GEZONDHEID Bescherming tegen geluid van buiten Geluidwering tussen verblijfsruimten van dezelfde gebruiksfunctie Beperking van galm Geluidwering tussen verblijfsruimten van verschillende gebruiksfuncties Wering van vocht van buiten Wering van vocht van binnen Beperking van de toepassing van schadelijke materialen BRUIKBAARHEID ENERGIEZUINIGHElD Thermische isolatie Beperking van luchtdoorfatendheid Energiezuinigheid AANVULLENDE PRIVAATRECHTELIJKE PRESTATIES Sterkte van de bouwconstructie onder invloed van excentrische verticale belastingen Sterkte van de bouwconstructie tegen schokken Verplaatsing en vervorming Gedrag van de aansluitingen met de draagconstructie Vormveranderingen Uiterlijk aanzien en vlakheid Voorzieningen voor afbouwen afwerking Duurzaamheid Behoud van prestatie Bestandheid tegen schokken Onderhoud en reparatie TITELS VERMELDE DOCUMENTEN VOORBEELDEN VAN AANSLUITINGEN WENKEN VOOR DE AFNEMER 21 [I[er KOMO. W.' Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB.BKB te informeren of dit document nog geldig is.

4 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura4l>gipskartonplaten pagina 4 1. ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED Niet-dragende binnenwanden, in de zin van het Bouwbesluit niet-dragende verticale inwendige scheidingsconstructies, samengesteld uit gipskarton-systeemwanden met LaDura@-gipskartonplaten tot een wandhoogte van 3,50 m, voor toepassing in de gebruiksfuncties zoals omschreven in het Bouwbesluit. 2. TECHNISCHE SPECIFICATIE ONDERDELEN EN MATERIALEN 2.1 Identlflcatiecoderlng De LaDura4l>-platen zijn voorzien van de volgende codering: Merken De LaDura4l>-platen zijn voorzien van een KOMO-productcertificaat op basis van BRL De producent heeft het recht om het productcertificatiemerk te voeren volgens nevenstaand voorbeeld. 'i ~ I I ~ 1:.. ~ w. Q~ Productcertificaat Nr. IKB1744 Rugstempel: LaDura4l><dikte> <breedte> productiedatum en productielijn; Langskantbedrukking: LaDura4l>,DFHdR 12,5/15,0 AKI VK. De Lafarge standaard-platen zijn voorzien van de volgende codering: Rugstempel: Lafarge Gips <dikte> <breedte> productiedatum en productielijn; Langskantbedrukking: Lafarge Gips <dikte> <breedte>. De stalen profielen zijn voorzien van de volgende codering: NEN-EN of Lafarge Gips. De dozen van de schroeven zijn voorzien van de volgende codering: voor schroeven met lengte 35 mm: snelbouwschroeven DG/35 mm; voor schroeven met lengte 45 mm: snelbouwschroeven DG/45 mmo De voegmaterialen zijn op de zakjes voorzien van de volgende codering: Voor voegmateriaal op gipsbasis: Planfix fresh; Planfix B flesh; Voeg 35; Smartmix of gelijkwaardig Lafarge-product Voor voegmaterialen op kunstharsbasis: in poedervorm: finish 75; in pastavorm: finish 85; in pastavorm: Smartmix of gelijkwaardig Lafarge-product 2.2 Vorm en samenstelling De gipskarton-systeemwanden worden opgebouwd uit verzinkt stalen stijl- en regelwerk, waarop aan beide zijden LaDura4l> gipskartonplaten worden geschroefd. Tussen het stijl- en regelwerk kan minerale wol worden opgenomen. 2.3 Materialen Staalprofielen U- en C-profielen, conform DIN en NEN-EN 14195, staalkwaliteit St 02Z, thermisch verzinkt Z100 conform NEN-EN Voor afmetingen zie tabel 1. II;~.KOMO. wel Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB.BKB te informeren of dit document nog geldig is.

5 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDuraGl)gipskartonplaten pagina 5 Tabel 1. Afmetingen stalen profielen Profiel Type Afmetingen Dikte [mm] [mm] U-profiel (onder en NPH50 40x50x40 0,6 bovenregels) NPH75 40x75x40 0,6 NPH x1 00x40 0,6 C-profiel (stijlen)" NPV50 6,5x49x48,8x51x6,5 0,6 NPV75 6,5x49x73, 8x51 x6,5 0,6 NPV 100 6,5x49x98,8x51x6,5 0,6 de stijlen zijn voorzien van sparingen, ten behoeve van de eventuele leidingdoorvoeringen Gipskartonplaten De LaDuraGl)-platen (gipskarton) voldoen aan NEN-EN 520 en BRL Type: DFH11R voor toepassing in wanden waar een hoge stootvastheid gevraagd wordt, verhoogde brandwerendheid en voor toepassing in natle cellen. Vochtgehalte bij aflevering maximaal 2 massaprocenten. Langskant afwerkingen: afgeschuinde kant AK of volle kant VK. Afmetingen: zie tabel 2. Tabel 2. Afmetingen Plaattype LaDura"-platen Type langskant- Lengte Breedte Dikte afwerking (mm) (mm) (mm) 2600 tot 3000 AKlVK LaDuraGl) (Afwijkende maten ,5 of 15,0 4-AK op aanvraag op aanvraag) Schroeven Schroeven conform DIN Schroef type: snelbouwschroef minmaal DG/25 mm tot maximaal snelbouwschroef DG/55 mmo Zelftappende gegalvaniseerde snelbouwschroef (met snijrand, Phillips nr. 2 kruisgleuf en scherpe geharde punt). Voor wandtype E-11 LD, lengte schroef minimaal 25 mmo Voor de wandtypen E-22 LD.A en E-22 LD.LD lengte schroef eerste beplating minimaal 25 mm en voor de tweede plaatlaag minimaal 35 mmo Slagpluggen Bevestigingsplug uit kunststof of metaal met bijhorende spijker; buitendiameter 6 mm, lengte minimaal 40 mmo Voegmateriaal Papier- of zelfklevend gaastape; breedte 50 mm VoegenvuIler op basis van gips (voegenvuiler AK of HRAK) of readymix. o Voeg35-AK o Planfix B fresh - AK o Planfix fresh - HRAK (zonder wapeningstape) o Smartmix - readymix o of gelijkwaardig Lafarge-product Plamuur zonder gipsbestanddelen (plamuur-mix en plamuur-poeder) o Finish 75 - poeder o Finish 85 - readymix o Smartmix - readymix o of gelijkwaardig Lafarge-product Hoekbeschermer Stalen hoekbeschermingsprofiel NPVH 25 x 25mm; Variabele hoek 11(papiertape versterkt met twee metalen strips) AfdichtIngsband Akoestisch band 5 x 9 mm of 5 x 20 mm (zelfklevend PE schuimband). ~~'KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

6 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura lll gipskartonplaten IKB1G29/10 pagina Isolatiemateriaal In de spouw van de wanden kan afhankelijk van de gebruiksfunctie minerale wol worden geplaatst met de volgende eigenschappen: Glaswol met een minimale volumieke massa van 15 kglm 3 ; Steenwol mei een minimale volumieke massa van 35 kglm Voorstrijkmiddel Een algemeen in de handel te verkrijgen (renovatie)voorstrijk. 2.4 Specificatie van de wandconstructies Omschrijving van de wandtypen Systeem code Beplatlng Skelet Profielen Spouwvulling E-111S0n5 LD + MW40 1x12,Smm LaDura E-11nS/100 LD 1x12,Smm LaDura E-11nS/100 LD + MW60 1x12,Smm LaDura E /12S LD + MW7S 1x12,Smm LaDura Enkel frame, profiel SOmm 40mm Minerale wol h.o.h. GOOmm Enkel frame, profiel h.o.h. GOOmm Enkel frame, profiel h.o.h. 600mm Enkel frame, profiel h.o.h. 600mm 1x12,Smm LaDura + Enkel frame, profiel E-221S0/100 LD.A + MW40 1x12,Smm Standaard h.o.h. 600mm Enkel frame, profiel E-221S0/100 LD.LD + MW40 2x12,Smm LaDura h.o.h. 600mm 7Smm Leeg 7Smm 60mm minerale wol 100mm 7Smm minerale wol SOmm 40mm Minerale wol SOmm 40mm Minerale wol 1x12,Smm LaDura + Enkel frame, profiel E-22nS/12S LD.A 7Smm Leeg 1x12,Smm Standaard h.o.h. 600mm Enkel frame, profiel E-22nS/12S LD.LD 2x12,Smm LaDura 7Smm Leeg h.o.h. 600mm 1x12,Smm LaDura + Enkel frame, profiel E-22nS/12S LD. A + MW60 7Smm 60mm minerale wol 1x12,Smm Standaard h.o.h. 600mm Enkel frame, profiel E-22nS/12S LD.LD + MW60 2x12,Smm LaDura 7Smm 60mm minerale wol h.o.h. 600mm 1x12,Smm LaDura + Enkel frame, profiel E /1S0 LD.A + MW7S 100mm 7Smm minerale wol 1x12,Smm Standaard h.o.h. 600mm Enkel frame, profiel E /1S0 LD.LD + MW7S 2x12,Smm LaDura 100mm 7Smm minerale wol h.o.h. 600mm Massa per oppervlakte-eenheid Systeem code Gewicht [kglm 2 ] Gewicht bil hooate 2.6 m rkn/ml E-111S0nS LD + MW E-11nS/100 LD E-11nS/100 LD + MW E /12S LD + MW7S E-221S0/100 LD.A + MW40 S E-221S0/100 LD.LD + MW S9 E-22nSI12S LD.A SO 1.3 E-22nS/12S LD.LD 60 1.S6 E-22nS/12S LD.A + MW60 S E-22nS/12S LD.LD + MW S9 E /1S0 LD.A + MW7S S E /1S0 LD.LD + MW7S 61 1.S9 f~'komo. W. Maatgevendvoor de bouw. Gebruikers van het atlest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

7 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDurat!> gipskartonplaten pagina Aansluitingen Aansluitingenaan vloeren In geval van afgewerkte betonvloeren moet de onderregel met tussenvoeging van een strook akoestisch band (zie specificatie) op de afgewerkte betonvloer h.o.h. max. 800 mm worden bevestigd, door middel van de gespecificeerde slagpluggen (min. 2 stuks per wandlengte). In geval van onafgewerkte betonvloeren of in geval van betonvloeren die niet vlak zijn, kan ter vereenvoudiging van de montage op de vloer een strook afdichtingsband (zie specificatie) en een houten lat (spouwbreedte x 30 mm) voorzien van PVC-folie. op afstanden van maximaal 800 mm h.o.h. worden bevestigd, door middel van de gespecificeerde slagpluggen (min. 2 stuks per wandlengte). Wanneer geen eisen worden gesteld aan de geluidsisolatie, warmte-isolatie of brandwerendheid kan het akoestische band achterwege blijven Aansluitingenaanplafonds De stalen bovenregel dient, met tussenvoeging van een strook akoestisch band (zie specificatie), aan het plafond h.o.h. max. 800 mm te worden bevestigd, bijv. door middel van (de gespecificeerde) slagpluggen (min. 2 stuks per wandlengte). Wanneer geen eisen worden gesteld aan de geluidisolatie, warmte-isolatie of brandwerendheid kan de afdichting achterwege blijven Aansluitingenaan wanden De stalen stijl dient met een tussenvoeging van akoestisch band (zie specificatie), met uitzondering van onderlinge wandaansluitingen, h.o.h. max. 800 mm, met een minimum van drie stuks per wand hoogte, aan de wand te worden bevestigd, bijv. door middel van (de gespecificeerde) slagpluggen. Wanneer geen eisen worden gesteld aan de geluidisolatie, warmte-isolatie of brandwerendheid kan de afdichting achterwege blijven Hoeken, ontmoetingen, kozijnaansluitingen en wandbeëlndigingen Hoekenen ontmoetingen Hoeken en wandontmoetingen dienen te worden uitgevoerd overeenkomstig de in dit attest opgenomen details Kozijnaansluitingen Hierbij kunnen zowel slalen als ook houten kozijnen worden toegepast in diverse typen en uitvoeringen. De kozijnen kunnen zonder speciale verstijvingen aan de stijlen worden bevestigd, indien: de kamerhoogte lager is dan 2600 mm de deurbreedte kleiner is dan 900 mm het gewicht van de deur, inclusief hang- en sluitwerk lager is dan 25 kg de horizontale- en verticale profielen aan elkaar worden bevestigd. De horizontale profielen dienen op maximaal 100 mm van de deuropening aan het plafond of de vloer te worden geplugd. Omdat openingen in een wand altijd een verzwakking van de wand zelf betekenen, is het aan te bevelen om, indien de maximale toelaatbare wand hoogte is toegepast, de stijl naast het deurkozijn te verstijven. Dit kan door in het profiel een juist passend stuk hout te schuiven of door een dubbele stijl toe te passen, zodanig, dat door deze twee profielen een koker naast het kozijn wordt gevormd. Uiteraard kan men als aansluiting naast het deurkozijn ook een houten stijl plaatsen tegen het verticale profiel. De kozijnen moeten aan verzwaarde stijlen worden bevestigd, indien: de kamerhoogte hoger is dan 2600 mm de deurbreedte groter is dan 900 mm, het gewicht van de deur, inclusief hang- en sluitwerk, groter is dan 25kg. Meestal wordt het profiel naast het kozijn uitgevoerd in een materiaaldikte van 2 mmo Deze zwaardere stijlen worden door middel van stalen hoekslalen aan plafond en vloer bevestigd. Hierbij dient met behulp van slobgaten in de hoekstalen een eventueel doorbuigen van vloeren te worden opgevangen. Het is aan te bevelen om direct naast het 2 mm dikke verstijvingsprofiel een normaal 0,6 mm wandprofiel te stellen, welke direct in de horizontale regels wordt geplaatst (het verticale verstijvingsprofiel staat dus niet in de horizontale regels). Het voordeel hiervan is dat de platen met de normale schroeven aan het 0.6 mm dikke profiel kunnen worden geschroefd. Boven de opening wordt een horizontaal profiel toegepast, waarvan de flenzen zijn ingesneden en het lijf minimaal 50 mm wordt omgebogen en bevestigd aan de stijlen. Verticale naden in de buitenste beplatingslaag dienen versprongen aangebracht te worden ten opzicht van de positie van de buitenste stijlen, deze uitvoering wordt ook wel vlaggen genoemd. ~~.KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

8 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDurall> gipskartonplaten pagina 8 Bij kozijnaansluitingen waarbij het kozijn zijn stabiliteit niet ontleent aan de wand, moeten de kozijnen verdiepingshoog zijn, waarbij het kozijn met bijvoorbeeld hoekijzers aan de vloer en het plafond moet worden bevestigd. Bij kozijnaansluitingen waarbij het kozijn zijn st&biliteit wel ontleent aan de wand (montagekozijnen en meestelkozijnen), moet het kozijn direct aan de stijlen bevestigd worden en moeten de stijlen aan weerszijden van het kozijn zonodig worden verstijfd door het aanbrengen van een houten regel (spouwbreedte x 34 mm), twee in elkaar geschoven stijlen, verzwaarde stijlen of een staalconstructie. De stijlen waar de kozijnen aan worden bevestigd moeten aan de boven- en onderregel worden bevestigd. Ter plaatse van het kozijn moeten de boven- en onderregel aan vloer en plafond zijn bevestigd, zonodig met twee bevestigingsmiddelen, een verzwaarde stijl met hoekankers of een staalconstructie. Indien de deur en/of kozijn brandwerend uitgevoerd wordt, dient het montageadvies van de producent gehanteerd te worden zoals omschreven in het brandrapport van de deurlkozijn Wandbeëindigingen Een goede stabiele wandbeëindiging kan worden verkregen door het aanbrengen van een houten lat (spouwbreedte x 34mm) twee in elkaar geschoven stijlen, een verzwaarde stijl met hoekankers of een staalconstructie. 2.7 Bevestiging van voorwerpen Lichte voorwerpen tot een gewicht van 5 kg, kunnen met nagels en schilderijhaken worden opgehangen. Zwaardere voorwerpen tot 25 kg bij enkel beplating en 50 kg bij dubbele beplating, moeten met behulp van schroeven en hollewandpluggen worden bevestigd. Voor zware voorwerpen met een gewicht groter dan 50 kg, dienen in de wand speciale voorzieningen te worden getroffen, bijvoorbeeld met multiplexplaten ca. 18 mm dik of consoles, danwel bevestiging aan de stijlen. 2.8 Materialen die door de producent kunnen worden bijgeleverd De materialen zoals omschreven in hoofdstuk 2.3.3,2.3.5,2.3.6 en kunnen door de producent worden bijgeleverd. r'5:r KOMO. W Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

9 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDural!> gipskartonplaten pagina 9 3. VERWERKINGSVOORSCHRIFTEN 3.1 Algemeen De montage van de wanden met inbegrip van de daarvoor benodigde materialen dient te worden uitgevoerd conform de verwerkingsvoorschriften van de producent. De hierna genoemde verwerkingsvoorschriften zijn hieraan ontleend. Bij strijdigheid prevaleren de in dit attest opgenomen verwerkingsvoorschriften. 3.2 Transport en opslag De LaDural!>-gipskartonplaten worden, bij voorkeur, slechts op het werk gebracht, nadat alle "natte werkzaamheden" (metselwerk, dekvloer, bepleistering) zijn beëindigd en kort voor de montage van de wanden plaatsvindt. De LaDural!>gipskartonplaten moeten per pak droog en horizontaal worden vervoerd. De platen worden steeds op hun kant gedragen. Bij opslag dienen de LaDural!>-gipskartonplaten droog, vlak en horizontaal te worden bewaard, bij voorkeur op een pallet. 3.3 Montage Allereerst wordt op vloer en plafond aangetekend waar de wand moet komen. Vervolgens worden de onderregels (type NPH ) op de vloer bevestigd en de bovenregels (type NPH ) tegen het plafond. Hierna dienen de stijlen (NPV ) op lengte te worden geknipt, 10 tot 15 mm korter dan de binnenwerkse maat tussen de lijven van de stalen regels. De eerste stijl dient langs de aansluitende wand te worden gesteld tussen de regels, rustend op de onderregel en bevestigd tegen de wand. De volgende stijlen dienen los te worden aangebracht op onderlinge afstanden ter grootte van een halve plaatbreedte (h.o.h. 600 mm). Hierna moeten de stalen of houten stijlen langs de deuropeningen worden gesteld en bevestigd (zie ook onder "Kozijnaansluitingen"). De op lengte gesneden LaDural!>-platen, ca. 10 mm korter dan de wandhoogte, dienen door middel van een hefboom tegen het plafond te worden gedrukt en met schroeven alleen op de stijlen te worden bevestigd. De platen worden zodanig geplaatst dat de voegen verspringend zijn, zowel t.o.v. de platen aan de andere zijde als t.o.v. de platen aan dezelfde zijde van het skelet. De tussenafstand van de schroeven in de buitenste beplatingen bedraagt maximaal 250 mm; voor de andere beplatingen bedraagt dit 750 mmo Naar behoefte kunnen installatiematerialen, voorzieningen ten behoeve van het ophangen van zware voorwerpen (bijvoorbeeld wastafels) en eventueel minerale wol worden aangebracht. Na het afwerken van de wand dient de plint h.o.h. maximaal 600 mm op de onderregel te worden bevestigd. Ook kan de onderkant van de wand afgevoegd worden zoals de zij- en bovenaansluiting. 3.4 Afwerking Naadafwerking De naden van de LaDural!>-platen (type AK) dienen te worden afgewerkt met een wapeningsstrook van versterkt papiertape of zelfklevende voegtape en voegmateriaal (zie specificatie) conform de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant. Uitwendige hoeken worden beschermd door middel van in de specificatie vermelde hoekbeschermers die worden opgenomen in het voegmateriaal Behangen Alvorens de wand wordt behangen, dient het oppervlak te worden behandeld met een (renovatie)voorstrijk- of grondeermiddel zodat het behang gemakkelijk kan worden verwijderd. Bij zwaar behang of behang op basis van kunststof dient de wand te worden behandeld met een speciale primer; één en ander conform de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant van de primer of behang Spack-, saus- en schilderwerk Bij spack-, saus- of schilderwerk van het plaatoppervlak mogen geen alkalische producten worden toegepast tenzij het plaatoppervlak vooraf wordt behandeld met een primer overeenkomstig de verwerkingsvoorschriften van de desbetreffende producent. Het dient aanbeveling ook voor het schilderen een voorstrijkmiddel toe te passen. Dit vermindert de absorptieverschillen van het wandoppervlak (voeg en karton) ToepassingIn natte ruimten Bij toepassing van de wanden in natte ruimten dienen speciale voorzieningen te worden getroffen. Zie hiervoor hoofdstuk Wering van vocht van binnen' Aanbrengen keramische tegels Bij toepassing van keramische tegels dient gebruik te worden gemaakt van een elastisch blijvende tegellijm, te verwerken conform de voorschriften van de tegellijmfabrikant. De voegen tussen de gipskartonplaten moeten worden gewapend met een voegband en opgevuld met tegellijm. In spatwaterzones dient het tegelwerk waterdicht uitgevoerd te worden. Ik.-KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

10 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura fp gipskartonplaten pagina GEBRUIKSWAARDEN (PRESTATIES), TOEPASSINGSVOORWAARDEN EN TOEPASSINGSVOORBEELDEN 4.1 VEILIGHEID ALGEMENESTERKTEVANDE BOUWCONSTRUCTIE,BB-AFDELING2.1 De niet-dragende gipskarton-systeemwanden met LaDurafP-gipskartonplaten, zoals omschreven in dit attest, zijn bestand tegen een gelijkmatig verdeelde belasting van ten minste 1800 N/m 2, tot een wand hoogte van 3,30 m, bepaald door middel van beproevingen conform BRL 1003 bijlage 2. Door of namens de opdrachtgever moet conform NEN 6702, ten aanzien van vormfactoren voor windoverdruk en windonderdruk voor binnenwanden ten minste zijn gerekend met een drukverschil met CpI = 0,3 (tweezijdig). In afwijking hiervan behoeven niet-dragende binnenwanden binnen een verblijfsgebied niet op winddrukverschillen te zijn berekend. Conform NEN 6702 mogen deze wanden vrijelijk op het oppervlak van een verblijfsgebied worden geplaatst en behoeven niet in rekening te worden gebracht als lijnlast, als hun gewicht per lengte lager is dan 3 kn/m'. (zie voor de massa per oppervlakte-eenheid hoofdstuk van dit attest). De wanden met een hoogte tot 3,30 m kunnen worden toegepast ter plaatse van niveauverschillen zoals bedoeld in NEN 6702 uitgaande van een stootbelasting van 0,5 knm conform NEN 6702 een lijnlast, rekenwaarde q tot max. 4,0 kn/m en een geconcentreerde belasting, rekenwaarde F tot max. 4,75 kn gedurende de in tabel 9 van NEN 6702 aangegeven tijdsduur (aangrijpingspunt belasting 1,0 mboven vloerniveau; rekening houdend met een belastingsfactor van 1,5). Het hierna gegeven toepassingsvoorbeeld voldoet aan de gestelde eisen m.b.t. de stootbelasting. Toepassingsvoorbeeld Ter plaatse van niveauverschillen bij enkele beplating dient over de volle breedte van de wand, strak en plaatsvast tussen de stijlen, aan de belastbare zijde, te worden voorzien van een plaat multiplex met een dikte van ten minste 18 mm en een hoogte van ca. 400 mm óf met bandstaal. Het hart van deze voorziening is +1OOOmmbovenkant vloer BEPERKINGVAN HETONTSTAANVAN EENBRANDGEVAARLIJKESITUATIE,BB AFDELING2.11 Gipskarton-systeemwanden met LaDurafP-gipskartonplaten, zijn niet onbrandbaar zoals bedoeld in NEN 6064 en op grond hiervan niet geschikt voor toepassingen zoals bedoeld in genoemde afdeling uit het Bouwbesluit BEPERKINGVAN DEONTWIKKELINGVANBRAND(BIJDRAGETOT BRANDVOORTPLANTING),BB AFDELING2.12 De bijdrage tot brandvoortplanting van onafgewerkte systeemwanden met LaDurafP-gipskartonplaten voldoen aan klasse 1 bepaald overeenkomstig NEN 6065 respectievelijk (Euro) brandklasse A2 conform NEN-EN Toepassingsvoorwaarde De bijdrage tot brandvoortplanting wordt mede bepaald door de afwerking van de binnenwanden. De toegepaste afwerking dient per project door of namens de opdrachtgever te worden beoordeeld op dit aspect BEPERKINGVAN UITBREIDINGVAN BRAND(WBDBO), BB AFDELING VERDEREBEPERKINGVAN UITBREIDINGVAN BRAND(WBDBO), BB AFDELING2.14 Dat de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten en tussen gebouwen voldoen aan de genoemde afdeling van het Bouwbesluit dient door of namens de opdrachtgever per project te worden bepaald overeenkomstig NEN 6068, waarbij gebruik kan worden gemaakt van de hierna bij de toepassingsvoorbeelden gegeven brandwerendheid met betrekking tot de scheidende functie welke zijn bepaald op basis van beproevingen overeenkomstig NEN Toepassingsvoorbeelden Voor de bepaling van de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag overeenkomstig NEN 6068 tussen ruimten kan gebruik worden gemaakt van de in tabel 3 gegeven waarden van de brandwerendheid met betrekking tot de scheidende functie van onafgewerkte systeemwanden met LaDurafP-gipskartonplaten, uitgaande van de details zoals in dit attest opgenomen. Eventuele afwerklagen dienen op dit aspect beoordeeld te worden. Toepassingsvoorwaarden Wand hoogte zoals vermeld in tabel 1a en 1b met een maximum van 3,5 m. Voor hogere wanden dient het ontwerp nader te worden bepaald. De gipskartonplaten zijn uitgevoerd met AK-kantafwerkingen. De naden tussen de AK-platen moeten zijn gewapend met een wapeningsstrook en zijn afgevoegd met producten conform Horizontale aansluitingen: De onder- en bovenregel moeten h.o.h. maximaal 800mm worden vastgezet aan de omringende constructie. Tussen de regels en de omringende constructie moet een afdichtingsband zijn aangebracht van semi-gesloten kunststof cellen band of vilt. De naden tussen de platen en het plafond moeten zijn gevuld met gipshoudende voegvulier. 111[ KOMO. lw~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

11 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDuraill>gipskartonplaten pagina 11 De naden tussen de platen en de vloer mogen maximaal 10 mm zijn en moeten zijn afgedekt met een hard houten plint van ten minste 14 x 50 mm of gevuld worden met een gipshoudende voegenvuiler. Verticale belastingen: De zijregels moeten h.o.h. maximaal BOOmm worden vastgezet aan de omringende constructie. Tussen de regels en de omringende constructie moet een afdichtingsband zijn aangebracht van semi-gesloten kunststof cellenband, vilt of steenwol. De naden tussen de platen en de overige wanden moeten zijn gevuld met gipshoudende voegvulier. abel 3. Brandwerendheld met betrekkina tot de scheldende functie 0) Systeem code Wanddikte Brandwerendheid m.b.t. scheidende functie 'in minuteny Geen Glaswol Steenwol Steenwol isolatie (15ka/m3) 135kolm3\ 145kolm3) E-11/50f75 LD + MW40 75mm --- >30 >30 >30 E-11 f75/1 00 LD 100mm > E-11f75/100 LD + MW60 100mm --. >30 >30 >30 E-11/1 00/125 LD + MW75 125mm.-- >30 >30 >60 E-22150/100 LD.A + MW40 100mm --- >60 >60 >60 E.22150/100 LD.LD + MW40 100mm --- >90 >90 >90 E-22f75/125 LD.A 125mm > E-22f75/125 LD.LD 125mm > E-22f75/125 LD.A + MW60 125mm... >60 >60 >90 E-22f75/125 LD.LD + MW60 125mm --- >90 >90 >90 E /150 LD.A + MW75 150mm --- >60 >90 >90 E /150 LD.LD + MW75 150mm --- >90 >90 >90 0) Exclusief afwerklagen. Bevestiging met schroeven aan de omringende constructie BOOmm horizontaal en verticaal BEPERKINGVAN ONTSTAANVAN ROOK(ROOKDICHTHElD),BB AFDELING2.15 LaDuraill>-gipskartonplaten hebben een rookdichtheid in de zin van NEN 6066 van minder dan 1 m'l, respectievelijk (Euro)rookklasse s1 conform NEN-EN Toepassingsvoorwaarden Eventuele afwerklagen dienen per project door of namens de opdrachtgever op dit aspect beoordeeld te worden BEPERKINGVAN VERSPREIDINGVAN ROOK(ROOKDOORGANG),BB AFDELING2.16 Dat de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten voldoet aan de genoemde afdeling van het Bouwbesluit dient door of namens de opdrachtgever per project te worden bepaald overeenkomstig NEN Hierbij kan gebruik worden gemaakt van de hierna in tabel 4 gegeven rookwerendheid van de aangegeven wandtypen welke is bepaald overeenkomstig NEN 6069, uitgaande van de in dit attest opgenomen details. Toepassingsvoorwaarden Voor de bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten kan gebruik worden gemaakt van de in tabel 4 gegeven waarden, uitgaande van de details zoals in dit attest opgenomen. abel 4. Rookwerendheld met betrekking tot de scheldende functie 0J Systeem code Wanddikte Rookwerendheid m.b.!. scheidende functie (in minutenl Geen isolatie Glaswol Steenwol Steenwol (15kalm3) 135kalm3) (45kg/m3) E.11/50n5 LD + MW40 75mm --- >45 >45 >45 E.11n5/100 LD 100mm >45 -_ E.11n5/100 LD + MW60 100mm... >45 >45 >45 E.11/100/125 LD + MW75 125mm... >45 >45 >90 E.22150/100 LD.A + MW40 100mm _.- >90 >90 >90 E.22150/100 LD.LD + MW40 100mm... >135 >135 >135 E-22n5/125 LD. A 125mm > E-22n5/125 LD.LD 125mm > E.22n5/125 LD.A + MW60 125mm _.- >90 >90 >135 E-22n51125 LD.LD + MW60 125mm --- >135 >135 >135 E /150 LD.A + MW75 150mm --- >90 >135 >135 E /150 LD.LD + MW75 150mm... >135 >135 >135 ') Exclusief afwerklagen. Bevestiging met schroeven aan de omringende constructie 800 mm horizontaal en verticaal. I~'KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te infonneren of dit document nog geldig is.

12 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura ld gipskartonplaten pagina INRICHTING VAN ROOKVRIJE VLUCHTROUTES, BB AFDELING 2.19 Dat de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) tussen rookvrije vluchtroutes voldoen aan de genoemde aldeling van het bouwbesluit dient door of namens de opdrachtgever per project te worden bepaald overeenkomstig NEN 6068, waarbij gebruik kan worden gemaakt van de in voorgaand hoofdstuk gegeven toepassingsvoorbeelden over de brandwerendheid met betrekking tot de scheidende functie welke zijn bepaald op basis van beproevingen overeenkomstig NEN GEZONDHEID BESCHERMING TEGEN GELUID VAN BUITEN, BB AFDELING 3.1 Door of namens de opdrachtgever dient per project een berekening van de karakteristieke geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies van verblijfsgebieden en verblijfsruimten te worden uitgevoerd, waarmee een resultaat wordt verkregen dat kan worden getoetst aan de eisen. In paragraaf van NEN 5077 is aangegeven hoe de karakteristieke geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie (GA;k) berekend kan worden, als de geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie (GA) bekend is. Om vooraf een goede inschatting van de te verwachten geluidwering te verkrijgen kan gebruik worden gemaakt van NEN-EN deel 3, dan wel de publicatie "Rekenmethode gevels GGG97" van de intergemeentelijke werkgroep Bouwfysica. Opmerking Bedoelde eisen ten aanzien van bescherming tegen geluid van bu~en gelden voor inwendige scheidingsconstructies van een verblijlsgebied zover die constructies niet de scheiding vormen met een ander verblijlsgebied. Bedoeld wordt dat indien zich tussen een verblijlsgebied en de buitenlucht een besloten ruimte (zoals bijvoorbeeld een serre ol besloten galerij) bevindt, de inwendige scheidingsconstructie tussen dat verblijlsgebied en die serre ol galerij, met inbegrip van hun positieve effect van de serre ol galerij, dezelfde geluidwering moeten hebben als een uitwendige scheidingsconstructie van een vergelijkbaar verblijlsgebied dat direct grens aan de buitenlucht. Omdat de niet-dragende binnenwand maar zeer zelden als een dergelijke inwendige scheidingsconstructie gebruikt zal worden is dit aspect niet nader in de beoordeling betrokken. In die gevallen dat dit wel het geval is, kunnen de benodigde geluidsisolatiewaarden bij de producent worden opgevraagd en in overleg met een akoestisch adviseur worden vastgelegd GELUIDWERING TUSSEN VERBLIJFSRUIMTEN VAN DEZELFDE GEBRUIKSFUNCTIE, BB AFDELING 3.3 Dat de scheidingsconstructies voldoen aan de genoemde afdeling van het Bouwbesluit is bepaald overeenkomstig NEN Aangezien de isolatie van contactgeluid in hoofdzaak door de constructie van de vloeren wordt bepaald en maar in zeer geringe mate door de aansluitende wanden, is het niet mogelijk om de lco in de beoordeling te betrekken. De hierna gegeven toepassingsvoorbeelden voldoen aan de gestelde eisen Bij toepassing van de in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden kan worden voldaan aan de eis van Ilu;kten rninste -20 db (1lu-Iab-14 db, Rw38 db). Toepassingsvoorwaarden De hierna genoemde luchtgeluidsisolatie-indices worden uitsluitend verkregen indien bij vloer-, plafond-, en wandaansluitingen overeenkomstig de details de nodige zorg is besteed aan het voorkomen van geluidlekken (middels een kitvoeg, afvoegen LC.m. papiertape of een andere aantoonbare luchtdichting). Tegenover elkaar liggende wandcontactdozen en dergelijke dienen horizontaal steeds een stijlveld of tenminste 600 mm verspringend ten opzichte van elkaar te worden aangebracht. Maximaal 1 wandcontactdoos aan elke zijde van de wand, waarbij in de stijlvelden van de wandcontactdozen minerale wol is aangebracht. Bij alle toegangsdeuren dienen stofdorpels te worden toegepast met een kier van ten hoogste 5 mm in verband met omloopgeluid via deuren en overloop. Bij keuze van de aansluiting op de woningscheidende wandconstructies dient rekening te worden gehouden met het gestelde in NPR 5070 in verband met de geluidsisolatie tussen woningen. Bij toepassing in kantoren dient rekening te worden gehouden met de geluidsoverdracht via systeemplafonds en de aansluitingen op de gevel, convectorkasten en kabelgoten. Deze overdrachtswegen moeten een circa 5 db hogere waarde bezitten dan de gewenste geluidsisolatie. Toepassingsvoorbeelden Indien wordt voldaan aan voornoemde toepassingsvoorwaarden kan de Rwvan de binnenwanden worden bepaald aan de hand van tabel 5, afhankelijk van het type binnenwand. De gegeven waarden in tabel 5 gelden bij een vierzijdige aansluiting op steenachtige wanden, vloeren en plafonds. Bij aansluiting op een houtachtig binnenspouwblad, houten vloerconstructie of een lichte houtachtige dakconstructie zal ten gevolge van flankerende geluidtransmissie de geluidisolatie nadelig worden beïnvloed.,e:.' KOMO. 1 1 Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOS-SKS te inlormeren ol d~ document nog geldig is.

13 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDurall> gipskartonplaten pagina 13 Tabel 5. Laboratoriumwaarden niet-dragende binnenwand (MW = minerale wol) Wand type Rw C Cl' IJu RA [db] [dbl [db] [dbl [db] E LD + MW E-11175/100 LD E-11175/100 LD + MW E-11/100/125 LD + MW E-22150/100 LD.A + MW E-22150/100 LD + MW E-22175/125 LD.A E-22175/125 LD.LD E-22175/125 LD.A + MW E-22175/125 LD + MW E /150 LD.A + MW E /150 LD + MW RA = Rw+ C» liu + 51 db - De liu;k is te berekenen uit de onderstaande formule: V liu;k = liu -10 log waarin: V = Volume van de ontvangsruimte 8 = oppervlakte v.d. scheidingsconstructie BEPERKING VAN GALM, BB AFDELING 3.4 Door of namens de opdrachtgever dient per project de totale geluidsabsorptie te worden bepaald overeenkomstig NEN 5078 of wordt voldaan aan de gestelde eisen. Toelichting Niet-dragende binnenwanden zoals gespecificeerd in dit attest worden nagenoeg altijd voorzien van een afwerking. De geluidsabsorptie-coëfficiënten die nodig zijn om de bedoelde totale geluidsabsorptie te kunnen bepalen dienen van de betreffende afwerking bekend te zijn, dan wel te worden bepaald (raadpleeg hiervoor de betreffende producent van de afwerklaag) GELUIDWERING TUSSEN RUIMTEN VAN VERSCHILLENDE GEBRUIKSFUNCTIES, BB AFDELING 3.5 In het kader van dit attest niet beoordeeld WERING VAN VOCHT VAN BUITEN, BB AFDELING 3.6 Dat inwendige scheidingsconstructies van een verblijfsgebied, toiletruimte of badruimte, voor zover die constructie niet de scheiding vormt met een ander verblijfsgebied of met een andere toiletruimte of badruimte, waterdicht zijn dient door of namens de opdrachtgever, indien van toepassing (zie toelichting) te worden bepaald overeenkomstig NEN De niet-dragende binnenwanden conform dit attest zijn niet waterdicht en dienen in deze toepassingen altijd te worden voorzien van een waterdichte afwerklaag. Toelichting Niet alle uitwendige scheidingsconstructies behoeven te voldoen aan de gestelde eis ten aanzien van de waterdichtheid, bijvoorbeeld gevels van een serre, schuur of garage. Indien een dergelijke serre, schuur of garage grenst aan een woning, c.q. kantoorgebouw, moet de scheidingsconstructie van die woning met de serre, schuur of garage waterdicht zijn. Bij de bepaling van die waterdichtheid mag rekening worden gehouden met de positieve effecten van de gevel van de serre, schuur of garage. Omdat de niet-dragende binnenwand zoals gespecificeerd in dit attest maar zeer zelden in dergelijke situaties zal worden toegepast is dit aspect niet nader in de beoordeling betrokken. 11[,. KOMO. I... Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het allest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

14 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura" gipskartonplaten pagina WERING VANVOCHTVAN BINNEN,BB AFDELING3.7 Temperatuurfactor Dat de scheidingsconstructies, zoals bedoeld in genoemde afdeling uit het Bouwbesluit, voldoen aan de eis met betrekking tot de binnenoppervlakte-temperatuurfactor (0,65 of 0,50 afhankelijk van de gebruiksfunctie), dient door of namens de opdrachtgever, indien van toepassing (zie toelichting), te worden bepaald overeenkomstig NEN Toelichting Niet alle uitwendige scheidingsconstructies behoeven te voldoen aan de gestelde eis ten aanzien van de temperatuurfactor, bijvoorbeeld gevels van een serre, schuur of garage. Indien een dergelijke serre, schuur of garage grenst aan een woning c.q. kantoorgebouw, moet de scheidingsconstructie van die woning met de serre, schuur of garage aan de gestelde eis voldoen ter beperking van de kans op condensvorming aan de binnenzijde van de scheidingsconstructie tussen die woning en de serre, schuur of garage. Omdat de niet-dragende binnenwand zoals gespecificeerd in dit attest maar zeer zelden in dergelijke situaties zal worden toegepast, is dit aspect niet nader in de beoordeling betrokken. Wateropname Dat de scheidingsconstructies, zoals bedoeld in genoemde afdeling uit het Bouwbesluit, voldoen aan de eis met betrekking tot de wateropname, dient door of namens de opdrachtgever te worden bepaald overeenkomstig NEN De hierna gegeven toepassingsvoorbeelden voldoen aan de gestelde eisen. Toepassingsvoorwaarden De wanden dienen als volgt aan de naar de toilet- of badruimte toegekeerde zijde te worden afgewerkt met materialen die, bepaald overeenkomstig NEN 2778, gemiddeld geen grotere wateropname laten optreden dan 0,01 kg/(m2.s'h) en op geen enkele plaats groter dan 0,2 kg/(m2.sy2): bij een toilet- en badruimte tot een hoogte van 1,2 m boven de vloer van die ruimte; bij een badruimte bovendien ter plaatse van het bad of de douche over een lengte van tenminste 3 m tot een hoogte van 2,1 m boven de vloer. Dit kan door de betreffende oppervlakten te betegelen. Hiervoor dient gebruik te worden gemaakt van een geschikte tegellijm volgens de opgaven van de lijm producent. De wanden mogen niet aan beide zijden dampremmend worden afgewerkt. De wand moet aan de onderzijde tot een hoogte van tenminste 50 mm boven de afgewerkte vloer worden beschermd tegen toetreding van water, bijvoorbeeld door het toepassen van een zelfklevende vochtwerende band. De aansluiting met andere wanden moet blijvend waterdicht worden afgewerkt. De voegen wand-wand en wand-vloer, evenals eventuele beëindigingen van de wandbekleding (minimaal ter plaatse van de douchehoek) moeten worden afgewerkt met een elastisch blijvende waterbestendige kit. Bij toepassing van keramische tegels dient gebruik te worden gemaakt van een elastisch blijvende tegellijm, te verwerken conform de voorschriften van de tegellijmfabrikant. De voegen tussen de gipskartonplaten moeten worden gewapend met een voegband en opgevuld met tegellijm. In spatwaterzones dient het tegelwerk waterdicht uitgevoerd te worden. Leidingdoorvoeren dienen circa 10 mm groter te zijn dan de diameter van de door te voeren leiding. Deze ruimte dient na montage te worden afgedicht met een elastisch blijvende waterbestendige kit. In spatwaterzones's dient de wand waterdicht afgewerkt te worden. Voorschriften tegellijm fabrikant zijn altijd maatgevend boven bovenstaand advies BEPERKINGVAN DETOEPASSINGVAN SCHADELIJKEMATERIALEN,BB AFDELING3.15 Bij de afgifte van dit allest was alleen een Ministeriële regeling van kracht, betrekking hebbende op de beperking van de aanwezigheid van formaldehyde. In de gipskarton-systeemwanden is dit niet aanwezig. 4.3 BRUIKBAARHEID De in afdeling 4.1 tlm 4.18 van het Bouwbesluit opgenomen voorschriften hebben hoofdzakelijk betrekking op het ontwerp van een gebouw die over het algemeen door of namens de opdrachtgever per project dienen te worden beoordeeld en dus in het kader van dit allest niet zijn beoordeeld. ~ KOMO. ~~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

15 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura 4ll gipskartonplaten pagina ENERGIEZUINIGHElD THERMISCHEISOLATIE, BB AFDELING5.1 Indien van toepassing die nt door of namens de opdrachtgever de warmteweerstand van de totale in- of uitwendige scheidingsconstructie te worden bepaald overeenkomstig NEN Met de hier genoemde inwendige scheidingsconstructies wordt o.a. bedoeld de sc heidingsconstructie met een serre, schuur, garage, besloten galerij e.d. Deze scheidingsconstructies dienen eveneens te vold oen aan de isolatie-eisen voor de gevels en het dak. Daarbij mag rekening worden gehouden met de positieve effecten van de aangrenzende besloten ruimte. Bij de berekening van de warmteweerstand overeenkomstig NEN 1068 kan gebruik worden gem aakt van de hierna gegeven toepassingsvoorbeelden. Toepassingsvoorbeeld en In tabel 6 zijn de Rc-waar den, bepaald conform NEN 1068, weergegeven van de in dit attest opgenomen typen wanden. Tabel 6 Re.waarden Systeem code Wanddikte E-11/50/75 LD + MW40 E-11 /75/1 00 LD E-11 /75/100 E-11/100/125 LD + MW60 LD + MW75 E-22/50/100 LD.A + MW40 E-22/50/100 LD.L D+MW40 E-22/75/125 E-22/75/125 LD.A LD.LD E-22/75/125 LD.A + MW60 E-22/75/125 E-22/100/150 E-22/100/150 LD.L D+MW60 LD. A+MW75 LD.L D+MW75 75mm 100 mm 100 mm 125 mm 100 mm 100 mm 125 mm 125 mm 125 mm 125 mm 150 mm 150 mm Opmerking Er is uitgegaan van minerale wol met een warmtegeleidingscoëfficiënt van 0,040 W/m.K conform NEN BEPERKINGVAN LUCHTDOORLATENDHEID,BB AFDELING5.2 Conform genoemde afdel ing van het Bouwbesluit dient het totaal van de uitwendige scheidingsconstructies van een verblijfsgebied, een toilet ruimte of een badruimte, alsmede een inwendige scheidingsconstructie van dat gebied en die ruimten, voor zover die inwendige scheidingsconstructie de scheiding vormt met een andere besloten ruimte geen grotere luchtvolumestroom te he bb en dan 0,2 m 3 /s bepaald overeenkomstig NEN Indien van toepassing dient dit aspect door of namens de opdrachtgeve r te worden bepaald overeenkomstig NEN Toelichting Met de hier genoemde scheidingsconstructies wordt o.a. bedoeld de scheidingsconstructies met een serre, schuur, garage, besloten galerij, e.d. die niet zijn verwarmd. Warmteverlies dient hier te worden beperkt en geldt dus de eis ten aanzien van de luchtvolumestroom. Omd at de niet-dragende binnenwanden zoals gespecificeerd in dit attest maar zeer zelden in dergelijke situaties zullen worden toegepast, is dit aspect niet nader in de beoordeling betrokken ENERGIEPRESTATIE,BB AFDELING5.3 Bij de berekening van de energieprestatie-coëfficiënt kan de bijdrage van de thermische isolatie van de Niet-dragende binnenwanden ontleend worden aan de in tabel 6 gegeven isolatiewaarden Toelichting De thermische isolatie Iever! een belangrijke bijdrage aan de energiezuinigheid van het bouwwerk. Er zijn echter meer aspecten die de energiezuinigheid bepale n en over het algemeen geen onderdeel uitmaken van de niet-dragende binnenwanden. Er is derhalve geen attesteringsonderzoek naar de energieprestatie-eoëfficiënt uitgevoerd. II[G~.KOMO.,lliil~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOS-SKS te informeren of dit document nog geldig is.

16 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura" gipskartonplaten pagina AANVULLENDE PRIVAATRECHTELIJKE PRESTATIES 5.1 STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE ONDER INVLOED VAN EXCENTRISCHE VERTICALE BELASTING, BRL 5.1 De in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details zijn tot een wandhoogte van 3,30 m bestand tegen een verticale belasting van 100 kg, zoals bedoeld in artikel 5.2 van BRL 1003, mits bevestiging met hollewandpluggen in de stijlen of het voorzien van achterhout (bv. multiplex van ca. 18 mm dikte). Op grond hiervan zijn de wanden geschikt voor het ophangen van lichte en zware voorwerpen indien de ophangconstructies worden uitgevoerd zoals omschreven onder "Technische specificatie van de wandconstructie". 5.2 STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE TEGEN SCHOKKEN, BRL ARTIKEL 5.2 De niet-dragende wanden zoals gespecificeerd in dit attest, zijn tot een wandhoogte van 3,30 m bestand tegen schokbelastingen met een zacht lichaam van 240 Nm en een hard lichaam van 10 Nm. 5.3 VERPLAATSING EN VERVORMING, BRL ARTIKEL Gedrag van de aansluitingen met de draagconstructie (ruwbouw) De aansluitingen met de draagconstructie van de in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, zullen onder invloed van normaal te verwachten vormveranderingen van de draagconstructie geen breuk of voor de gebruiker gevaarlijke beschadigingen teweeg brengen aan de wand. Toelichting Door de scheidingswand (inclusief aansluitingsdetails) kan een doorbuiging van de bovengelegen constructie van ten minste 10 mm worden opgenomen. Bij toepassing in de praktijk dient rekening te worden gehouden met eventuele bijkomende doorbuiging van vloeren. Bij grotere doorbuiging dan 10 mm is aansluiting conform detail 18 noodzakelijk Vormveranderingen De in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in de ''Technische specificatie van de wandconstructies" en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, zullen onder invloed van excentrische verticale belasting van 100 kg niet meer doorbuigen dan 0,002 van de hoogte van de wand met een maximum van 5 mmo Onder invloed van een schokbelasting van 120 Nm is de tijdelijke doorbuiging van de wand afhankelijk van het wandtype: E-11f75/100 LD.: tijdelijke doorbuiging < 40 mm; doorbuigingsklasse 11 E-22150/100 LD.A: tijdelijke doorbuiging < 20 mm; doorbuigingsklasse I E-22f75/125 LD.A: tijdelijke doorbuiging < 20 mm; doorbuigingsklasse I Ten gevolge van een gelijkmatig verdeelde belasting van 230 N/m 2 is de doorbuiging niet groter dan 0,002 van de hoogte van de wand met een maximum van 5 mmo Toelichting Bij een te verwachten doorbuiging van vloeren van meer dan 10 mm dienen maatregelen getroffen te worden ten aanzien van de doorbuiging van de wand ter plaatse van kozijnen. 5.4 UITERLIJK AANZIEN EN VLAKHEID, BRL ARTIKEL 5.4 De in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met in achtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, kunnen een regelmatig oppervlak opleveren zonder zichtbare gebreken. 5.5 VOORZIENINGEN VOOR AFBOUW EN AFWERKING, BRL ARTIKEL 5.5 De wand biedt de mogelijkheid tot: het aanbrengen van de gebruikelijke afwerkingen zoals behang en verf, behalve als de wand reeds een geschikte en duurzame afwerking omvat. (zie hoofdstuk 3.4) het aanbrengen van de gebruikelijke of speciale middelen voor het ophangen van lichte voorwerpen (schilderijen, lichte huishoudelijke apparaten, e.d.); hieraan wordt geacht te worden voldaan door ophangmiddelen, die een kracht van 0,1 kn evenwijdig aan de wand en een uittrekkracht van 0,25 kn kunnen weerstaan; het aanbrengen van gebruikelijke of speciale middelen voor het ophangen van zware voorwerpen (wandmeubels, sanitair, verwarmingsapparatuur, etc.); het in de wand aanbrengen van elektrische leidingen; het aanbrengen van water-, verwarmings- en gasleidingen. ;li[el" KOMO. ~~emaatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

17 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura 4P gipskartonplaten pagina 17 Indien de in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, zijn de wanden geschikt voor het aanbrengen van gebruikelijke afwerkingen, voor het ophangen van lichte en zware voorwerpen en het aanbrengen van leidingen. 5.6 DUURZAAMHEID, BRL ARTIKEL Behoud van prestatie De in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, zullen onder invloed van normaal te verwachten invloeden duurzaam zijn en de in dit attest omschreven gebruikswaarden behouden. Toepassingsvoorwaarden Onderhoud en eventueel noodzakelijk herstel dienen tijdig te worden uitgevoerd. De wanden dienen te worden toegepast met inachtneming van de in dit attest omschreven toepassingsvoorwaarden en dienen te worden verwerkt conform de verwerkingsvoorschriften Bestandheid tegen schokken De in dit attest gespecificeerde niet-dragende binnenwanden, uitgevoerd zoals omschreven in hoofdstuk 2 en met inachtneming van de verwerkingsvoorschriften met de daarbij behorende details, vertoonden onder invloed van een serie schokken met een zacht lichaam met een energie van 60 Nm, met een hard voorwerp van 10 Nm resp. 2,5 Nm geen moeilijk te herstellen beschadigingen die de duurzaamheid van de wanden nadelig beïnvloeden Onderhoud en reparatie Op grond van ervaring kan onderhoud van de wanden worden uitgevoerd met traditionele materialen en producten. Toepassingsvoorwaarden Het normale schoonmaak onderhoud van een ruimte en eventueel de scheidingsconstructie, evenals het gebruik van gangbare vluchtige desinfecterende middelen en insecticiden mag geen verval tot gevolg hebben. Indien zware behangsoorten, folies op kunststofbasis of sterke kunststoflijmen worden toegepast, moet de wand worden behandeld met een (renovatie)voorstrijkmiddel, zodat de bekleding eventueel gemakkelijk kan worden verwijderd. In voorkomende gevallen moet worden bezien of het vervangen van de wand binnen de constructieve levensduur van het gebouw mogelijk is zonder dat de overige constructie wordt aangetast. mm::."komo..b~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te informeren of dit document nog geldig is.

18 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura4'gipskartonplaten pagina TITELS VERMELDE DOCUMENTEN a. In de BeoordelIngsrichtlijn vermelde documenten. Zie voor de juiste datum de geldende BRL 1003 NEN 1068 Thermische isolatie van gebouwen. Rekenmethoden. NPR 2652 Vochtwering in gebouwen. Wering van vocht van buiten en binnen. Voorbeelden van bouwkundige details. NEN 2686 Luchtdoorlatendheid van gebouwen. Meetmethoden. NEN 2778 Vochtwering in gebouwen. Bepalingsmethoden. NPR 5070 Geluidwering in gebouwen. Voorbeelden van wand- en vloerconstructies. NEN 5077 Geluidwering in gebouwen. Bepalingsmethoden voor de grootheden voor luchtgeluidisolatie, NEN 5078 contactgeluidisolatie, geluidwering van scheidingsconstructies en geluidniveaus, veroorzaakt door installaties. Geluidwering in gebouwen. Rekenmethode voor de bepaling van de geluidabsorptie in ruimten. NEN 6064 Bepaling van de onbrandbaarheid van bouwmaterialen. NEN 6065 Bepaling van de bijdrage tot brandvoortplanting van bouwmateriaal(combinaties). NEN 6066 Bepaling van de rookproduktie bij brand van bouwmateriaal(combinaties). NEN 6068 Bepaling van de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten. NEN 6075 Bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten. NEN 6702 Technische grondslagen voor bouwconstructies. TGB Belastingen en vervormingen. Bouwbesluit 2003 en bijbehorende Ministeriële Regelingen. b. Niet In de Beoordelingsrichtlijn vermelde documenten "). NPR Geluidwering in woningen en woongebouwen. Luchtafvoersystemen. NPR Geluidwering in woningen en woongebouwen. Liftinstallaties. NPR Geluidwering in woningen en woongebouwen. Centrale-verwarmingsinstallaties met radiatoren of convectoren. NPR Geluidwering in woningen en woongebouwen. Sanitaire toestellen en installaties voor de aan- en afvoer van water. NEN-EN Continu-dompelverzinkte band en plaat van laag koolstofstaal voor kouddieptrekken of zetwerk Technische leveringsvoorwaarden NEN-EN Geluidwering in gebouwen; Berekening van de akoestische eigenschappen van gebouwen met de eigenschappen van bouwelementen; Deel 3: Luchtgeluidisolatie tegen geluiden van buitenaf NEN-EN Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen - Deel 1: Classificatie op grond van resultaten van beproeving van het brandgedrag NEN-EN Onderdelen voor metalen raamwerken voor scheidingswandsystemen - Definities, eisen en beproevingsmethoden DIN Gipskartonplatten, Arten, Anfordferungen, Prüfung. DIN Zubehör für die Verarbeitung von Gipskartonplatten; Profile aus Stahlblech DIN Zubehör für die Verarbeitung von Gipskartonplatten; Schnellbauschrauben Beoordelingsrichtlijn Nr "Niet-dragende binnenwanden". Beoordelingsrichtlijn Nr "Gipskartonplaten". Publikatie "Geluidwering in de woningbouw", uitgave SMD, Leiden ~.l KOMO. Maatgevend voor de bouw. Gebruikersvan het attestwordengeadviseerdom bij IKOB-BKBte informerenof dit documentnog geldigis.

19 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura~ gipskartonplaten pagina VOORBEELDEN VAN AANSLUITINGEN Event",eel mlnef'llie wol NPH profiel Akoestisch ba'. Yoeqafwmlng conform paragraaf ervor Voegafwer1dng conform paragraaf en/ol LaDura NPH profiel Eventueel minerale wol Detail 1: Wand principe Detail 2: Bovenaansluiting Detail 3: Vloeraansluiting Voegafw6king conform ~ragnlil''''.1.5~ot4.2.2 Eventueel wol L.aDura Akoestisdl ba,. Hardhouten plint Voeqafwmlng conform paregraaf4.1.5en/d Detail 4: Vloeraansluiting Detail 5: Wandaansluiting Eventueel minerale wol Detail 6: Montage kozijn Detail 7: Stel kozijn Houten lal, conform paragraaf laourll Io'roflelen, Conform parllgraaf2.6.3 LAOurll Detail 8: Wand beëindiging Detail 9: Wand beëindiging 11[41:" KOMO. ~ Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKB te infonneren of dit document nog geldig is.

20 Niet-dragende binnenwanden met Lafarge LaDura lll gipskartonplaten pagina 20 NPV profiel ladura + LaDura Of UiDur. + Standaard Voegafwerldl,g conform ~ragraaf4.l.sen/oi4.2.2 LaDura + LeDur' ol LaOura + Standaard Akoestisch ba"" NPH protlel Eventueel Minerale wol Detail 10: Wand principe Detail 11: Bovenaansluiting fventueel Mlnenle wol Eventueel minerale wol NPH profiel NPH profiel lllduril + 1JI0ura ol ladura. Standaard Akoestisch band LaDura + ladura 1JI0vra + Standaard Akoest!scl'l band V~afwerking confonn paragraaf 4,1.5 en/of VOll'9atwerklng conrorm paragraaf enlo' Houten regel Detail 12: Vloeraansluiting Detail 13: Vloeraansluiting Montage kozijn Detail 14: Wandaansluiting Detail 15: Montage kozijn AanSluiting conform paragruf2.6.2 NPV profiel LaDur. + L.aDura d LaDura. Standaard laoura LaDura. U1Dura ot + Standaard, Doorzakklno, I >20mm I Doorzakking,, I >15mm + 5mm - NPH profiel met verhoogde benen I1 Detail 16: Stel kozijn Detail 17: Wandbeëindiging Detail 18: Glijdende aansluiting Eventueel Minerale wol 1:51 KOMO., Maatgevend voor de bouw. Gebruikers van het attest worden geadviseerd om bij IKOB-BKS te informeren of dit document nog geldig is.