RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. RK Alfrink College HAVO VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK RK Alfrink College HAVO VWO Plaats : Zoetermeer BRIN nummer : 01MB C1 BRIN nummer : 01MB 00 HAVO BRIN nummer : 01MB 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 21 mei 2015 Datum vaststelling : 16 juni 2015

2 Pagina 2 van 14

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 21 mei 2015 een onderzoek uitgevoerd op het RK Alfrink College, afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdelingen en over de naleving van wet- en regelgeving. Het Alfrink College is een school voor havo en vwo met ruim 1770 leerlingen. Daarvan zit 37% in klas 1 en 2; 25% in de havo-afdeling, klas 3, 4, 5 en 38% in klas 3, 4, 5, 6 van het vwo. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op de afdelingen havo en vwo van het Alfrink College is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert op deze afdelingen een zogenoemd vierjaarlijks onderzoek uit. Toezichthistorie De afdelingen havo en vwo van het Alfrink College hadden in de afgelopen periode een basisarrangement. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding, leraren, zorgfunctionarissen, mentoren en leerlingen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Pagina 3 van 14

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 14

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Alfrink College, afdelingen havo en vwo is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdelingen havo en vwo het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de onderzochte wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 14

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van het Alfrink College. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten wij die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het Alfrink College kenmerkt zich door degelijk onderwijs, duidelijke regels en een prettige, open en professionele sfeer. Uit de tevredenheidsenquêtes blijkt dat de overgrote meerderheid van leeringen zich veilig voelen. Leerlingen zijn ook tevreden over de ondersteuning en begeleiding die zij krijgen vanuit school. De school voert deze planmatig uit. Het Alfrink College heeft een degelijk kwaliteitszorgsysteem met veel aandacht voor evaluatie op alle niveaus. De opbrengsten van de afdelingen havo en vwo zijn voldoende tot bovengemiddeld. De schoolleiding heeft goed zicht op de examenresultaten, op schoolexamenresultaten en op de resultaten van volg- en adviestoetsen. Het docententeam en zorgteam hebben kennis van de resultaatoverzichten. Daar waar nodig passen zij het programma, het aanbod, de toetsen of de begeleiding van leerlingen aan. Het Alfrink College zou zich nog meer kunnen richten op het beheersen van de doorstroom in de bovenbouw. Gemeten over drie jaar zijn de doorstroomcijfers in de bovenbouw van het havo weliswaar goed en in de bovenbouw van het vwo voldoende. Het laatste jaar echter stromen minder leerlingen in de bovenbouw van het havo en vwo onvertraagd door naar het diploma dan in de jaren ervoor. Om nog beter grip op de doorstroomresultaten te krijgen, zou de school de oorzaken van de dalende lijn in het rendement bovenbouw diepgaander kunnen onderzoeken. De lessen op het Alfrink College hebben een overwegend frontaal-klassikaal karakter. De docenten staan hierin stevig aan het roer, stellen in het algemeen prikkelende vragen en geven duidelijke uitleg. De school heeft een rijk aanbod aan activiteiten die betrekking hebben op burgerschapsvorming en het stimuleren van talenten. Pagina 6 van 14

7 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. 01MB 00 HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. Pagina 7 van 14

8 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 01MB 00 VWO - VWO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 8 van 14

9 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 9 van 14

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, sturen op resultaten, onderwijsleerproces, sturen op verbeteringen in het onderwijsleerproces, borging. Opbrengsten De afdelingen havo en vwo van het Alfrink College hebben voldoende tot bovengemiddelde opbrengsten. In de onderbouw stromen meer leerlingen met een basisschooladvies havo op naar klas 3 van het vwo dan dat er leerlingen met een basisschooladvies vwo afstromen naar klas 3 van het havo. Wel moet vermeld worden dat leerlingen in de eerste en tweede klas vaker blijven zitten dan op vergelijkbare scholen. Over drie jaar gemeten lopen leerlingen in de bovenbouw van beide afdelingen weinig vertraging op. Het afgelopen jaar is er sprake van een daling van dit bovenbouwrendement, van een bovengemiddeld naar een gemiddeld niveau. De leerlingen behalen voor hun centraal examen de cijfers die van hen mogen worden verwacht: in het havo gemiddeld over 3 jaar een 6,5 en in het vwo gemiddeld over 3 jaar een 6,6. De resultaten zijn in het afgelopen jaar gedaald naar een gemiddeld niveau. Daarbij compenseren vakken met bovengemiddelde cijfers enkele vakken die onder het landelijk niveau scoorden en niet hoger dan een 6,0 wisten te behalen. Deze vakken hebben de aandacht van de schoolleiding, die afspraken maakte met de verantwoordelijke secties. De verschillen tussen het gemiddeld schoolexamencijfer en het gemiddeld examencijfer zijn gering, hoewel in het vwo het afgelopen jaar meer vakken dan voorheen te grote verschillen vertoonden. Sturen op resultaten Het Alfrink College evalueert systematisch haar opbrengsten en werkt doelgericht aan het verbeteren hiervan. De school evalueert haar opbrengsten door jaarlijks trendanalyses te maken van doorstroomcijfers, examenresultaten, resultaten van volg- en adviestoetsen en resultaten van de rekentoets. Deze gegevens presenteert de schoolleiding vervolgens in het onderwijsjaarverslag (een jaarlijks evaluatieverslag met aanzetten tot het beleid voor het volgend jaar). Daarnaast vraagt de schoolleiding de secties om hun schoolexamen- en examenresultaten te Pagina 10 van 14

11 analyseren. De secties gebruiken hierbij WOLF (een programma dat schoolresultaten vergelijkt met landelijke resultaten). Zij onderzoeken vervolgens de oorzaken van eventuele tegenvallende examencijfers. Analyses, conclusies en aanpassingen legt men in verslagvorm vast. Het Alfrink College werkt voldoende doelgericht aan het verbeteren van haar opbrengsten. Dit doet zij doordat zij zichzelf het algemene doel gesteld heeft dat doorstroomresultaten en eindexamenresultaten op of boven het landelijk gemiddelde moeten liggen en activiteiten onderneemt om deze doelstellingen te (kunnen) behalen. Zij hanteert, ten opzichte van haar eigen meerjarengemiddelden, ook een bandbreedte naar boven en naar beneden van wat zij acceptabel vindt. Op basis van dit doel leggen alle secties vervolgens jaarlijks verantwoording af aan de schoolleiding over hun resultaten. Dit gebeurt in structureel ingeplande overlegmomenten tussen de sectievoorzitters en de directie en in de gesprekken die de directie met secties voert. Secties maken concrete verbeterafspraken met betrekking tot de opbouw van hun programma, het lesaanbod en/of toetsen. Daarnaast gebruikt de school de resultaatgegevens van de volg- en adviestoetsen om de leerwinst te bepalen tussen de verschillende toetsmomenten. Op grond hiervan trekt zij conclusies ten aanzien van het taalen rekenbeleid en worden aanpassingen gedaan. Zo heeft de school de afgelopen jaren bijvoorbeeld stevig ingezet op leesvaardigheid omdat leerlingen hierin onvoldoende ontwikkeling lieten zien. Om het leerrendement bij leerlingen te vergroten heeft de school bovendien haar visie op toetsen herzien. De school ziet toetsen niet meer als een product maar als onderdeel van het leerproces. Daarom biedt zij leerlingen die een toets onvoldoende hebben gemaakt nu extra ondersteuning en de mogelijkheid tot herkansen aan. Het afgelopen jaar had een aantal vakken eindexamenresultaten onder het landelijk gemiddelde of te grote verschillen tussen het schoolexamencijfer en het eindexamencijfer. De komende tijd zal moeten blijken of de door de secties getroffen maatregelen voldoende effectief zijn geweest om hun resultaten te verbeteren. Om de kwaliteitszorg rondom de opbrengsten nog krachtiger te maken, zou de school nog dieper kunnen ingaan op de oorzaken van zitten blijven en/of afstromen. Daarnaast zou de school zich nog meer kunnen richten op het waarborgen van het havo- en vwo-niveau van lessen en toetsen in de onderbouw. Zo kan zij meer grip krijgen op de doorstroom van leerlingen in de bovenbouw. Pagina 11 van 14

12 Onderwijsleerproces Het onderwijsleerproces op het Alfrink College is van voldoende niveau, met onderdelen die wij als goed beoordelen en onderdelen waarbij wij nog ruimte voor verbetering zien. Didactisch handelen De docenten van het Alfrink College zijn bijzonder vakbekwaam en sterk in het geven van goede uitleg. Daarnaast hebben zij duidelijk in beeld wat zij in de les willen bereiken en van de leerlingen verwachten. Zij bezitten voldoende pedagogisch-didactisch leiderschap. Bovendien dagen zij leerlingen voldoende uit om mee te doen in de les door hun positieve houding (docenten geven veel complimenten), de vaak prikkelende vragen die zij stellen en door de toelichtingen die zij geven op antwoorden uit de groep. Zo zagen wij in de door ons bezochte lessen voldoende taakgerichte leerlingen. Wij constateerden ook dat docenten in de meeste lessen dezelfde opbouw en klassikale werkvormen hanteren. Hierdoor zijn niet alle leerlingen even actief betrokken (in iedere les hebben wij leerlingen gezien die niet actief deelnamen aan het onderwijsleergesprek). Hierdoor krijgen leerlingen ook weinig individuele feedback, gericht op wat zij moeten doen om betere resultaten te behalen en verder te komen in hun leerproces. In bovenstaande zien wij nog ruimte voor verbetering. Begeleiding en ondersteuning Het Alfrink College bepaalt in voldoende mate welke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften leerlingen hebben. Zij voert deze ondersteuning ook planmatig uit. De school heeft helder in kaart gebracht welke begeleiding en ondersteuning zij de leerlingen biedt. Om deze ondersteuningsbehoeften in beeld te krijgen, heeft het zorgteam al bij de aanname van leerlingen contact met de basisschool of de vorige VO school. De mentor, de spil in de begeleiding van leerlingen, heeft regelmatig contact met de vakdocenten. In ingeplande overlegmomenten bepalen de mentor, de afdelingsleider en/of jaarcoördinator welke hulp de school kan bieden en of doorverwijzing naar het zorgadviesteam noodzakelijk is. De vakdocenten, mentor, afdelingsleider, jaarcoördinator, zorgcoördinator, RTmedewerker, schoolmaatschappelijk werker en counselor dragen, ieder van uit hun eigen rol en expertise, zorg voor de uitvoering van de begeleiding en ondersteuning. De school heeft ervoor gekozen haar leerlingenzorg te verstevigen door meer dagen in te kopen voor de schoolmaatschappelijk werker. Pagina 12 van 14

13 Deze is hierdoor 4 dagen per week op school aanwezig. Het zorgteam heeft regelmatig overleg met externe hulpinstanties. De school neemt al langere tijd verschillende volg- en adviestoetsen af. De resultaatgegevens van deze toetsen gebruikt zij optimaal. Ten eerste om te kunnen bepalen of leerlingen op niveau presteren bij wiskunde, rekenen, taal en Engels en om vast te stellen welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben op bovengenoemde onderdelen. Daarnaast neemt de school de resultaten mee bij de determinatie aan het einde van klas 2. De school gebruikt de uitkomsten ook om vast te stellen of er sprake is van voldoende leerwinsten tussen de verschillende afnamemomenten. Op grond daarvan stelt zij haar taal- en rekenbeleid waar nodig bij. Schoolklimaat Het Alfrink College kenmerkt zich door een prettig schoolklimaat waarin leerlingen en personeel op positieve wijze met elkaar omgaan. Dit komt enerzijds doordat de school in de lessen en daarbuiten een heldere structuur biedt. Anderzijds wordt het sociale klimaat gestimuleerd doordat men veel aandacht besteedt aan burgerschapsvorming. De school geeft op diverse manieren uiting aan haar motto School zijn we samen, iedereen doet er toe`. Zo zijn er themaweken, activiteiten rondom Kerst en Pasen en goede doelen acties. In de lessen van levensbeschouwing, maatschappijleer en de mentorlessen worden thema s als seksualiteit en seksuele diversiteit, racisme, verschillen in religies en culturen, omgaan met elkaar en pesten behandeld. Voor de kinderen die dit nodig hebben organiseert de school bovendien trainingen sociale vaardigheid. Het Alfrink College kenmerkt zich ook door haar aanbod van extra ontplooiingsmogelijkheden voor leerlingen, variërend van bijvoorbeeld het programma van het tweetalig vwo tot deelname aan debatingwedstrijden, buitenlandse studiereizen, lesmodules elementair boekhouden en de Pre University programma s. Sturen op verbeteringen in het onderwijsleerproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces en werkt voldoende doelgericht aan de verbetering hiervan. De schoolleiding heeft een realistisch beeld van de leskwaliteit van haar docenten omdat zij systematisch lesbezoeken afneemt bij personeel in het kader van de functioneringsgesprekscyclus. Daarbij vraagt de schoolleiding docenten om een zelfevaluatie en de vaksectie om een feedbackverslag over de betreffende docent. Bovendien vullen leerlingen enquêtes in over het functioneren van docenten. Pagina 13 van 14

14 De docent en de direct-leidinggevende bepalen op grond van deze evaluatie zijn/ haar verbeterdoelen en de periode waarin deze gerealiseerd moeten zijn. In een volgend functioneringsgesprek komt dit weer aan de orde (of eerder indien noodzakelijk). De schoolleiding krijgt ook zicht op de onderwijskwaliteit doordat zij ouder- en leerlingentevredenheidsenquêtes afneemt en audits uitvoert met collegascholen. De afdeling tweetalig-vwo is bovendien onlangs gevisiteerd door het Europees Platform. Ook heeft de schoolleiding periodiek gesprekken met secties en sectievoorzitters. Op grond van bevindingen uit bovenstaande formuleert men op school- of sectieniveau aandachtspunten. Zo constateerde de schoolleiding in een eerdere tevredenheidsenquête dat leerlingen minder tevreden waren over het mentoraat. In de laatste tevredenheidsenquête scoort de school bovengemiddeld op dit punt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De schoolleiding zou haar kwaliteitszorg rondom het onderwijsleerproces nog kunnen versterken door middel van een jaarlijkse analyse van de leskwaliteit op afdelingsniveau en een terugkoppeling van de bevindingen aan de docenten. Vervolgens zouden de secties op grond van deze bevindingen concrete doelen kunnen formuleren met betrekking tot het aanbod, de didactiek of de pedagogische aanpak. Deze zouden zij, samen met de analyse en doelstellingen ten aanzien van de opbrengsten, vast kunnen leggen in een sectiedocument. Borging Wij beoordelen de borging van de kwaliteit van het onderwijs alsmede de waarborging van de kwaliteit van toetsen als goed. De school werkt namelijk op alle niveaus cyclisch aan kwaliteit van het onderwijs. Evaluatie neemt hierbij een belangrijke plaats in. Het onderwijsjaarverslag bundelt deze evaluaties op school- en afdelingsniveau en de evaluatie van de zorg en zet tevens de route uit voor het jaar erop. Bovendien zijn afspraken breed bekend binnen de school en zij worden nageleefd. Op het Alfrink College worden alle toetsen en schoolexamens door minimaal twee docenten bekeken en beoordeeld voordat deze worden afgenomen. De school heeft bovendien met een collegaschool schoolexamens uitgewisseld om deze wederzijds te controleren op kwaliteit. Pagina 14 van 14