MONICAIR: Presentatie resultaten MONICAIR veldonderzoek. 12 februari Door Harm Valk, Nieman RI

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MONICAIR: Presentatie resultaten MONICAIR veldonderzoek. 12 februari Door Harm Valk, Nieman RI"

Transcriptie

1 Presentatie resultaten MONICAIR veldonderzoek 12 februari 2015 MONICAIR: MONItoring& Control of Air quality in Individual Rooms Door Harm Valk, Nieman RI Met gegevens en analyse van Rob van Holsteijn, VHK 1

2 1. INTRODUCTIE MONICAIR: MONItoring& Control of Air quality in Individual Rooms Wetenschappelijk veldonderzoek, gericht op: a) Praktijkprestaties binnenluchtkwaliteit en energieprestatie van verschillende systemen voor woningventilatie b) De energieprestatie van woningen in relatie tot bouw-en installatiekwaliteit, comfortniveau en bewonersgedrag Met als doel: Verbetering (woning)ventilatiesystemen Aanpassing rekenmethoden, normering en bouwregelgeving 1. INTRODUCTIE MONICAIR CONSORTIUM Participating parties: Fabrikanten : : Adviesbureaus : Onderzoeksinstellingen : 2

3 1. INTRODUCTIE MONICAIR PROJECT FINANCIERING Totale kosten BijdrageMin EZ / TKI Consortiumleden Woningcorporaties : 1,57 mln euro : 0,86 mlneuro : 0,63 mln euro : 0,08 mln euro Kenmerken onderzoek 62 woningen (grondgebonden 2-laags + kap) 9 ventilatiesystemen (+ systeem A) Correct geïnstalleerd 1 jaar meten Meten: > 100 mlndata-punten Praktijkprestatie, dus inclusief gedrag 3

4 Meten IAQ (binnenluchtkwaliteit): CO 2 -gehalte praktisch meetbare grootheid T (luchttemperatuur) RV Aanwezigheid (PIR) Logdata energiegebruik CV-ketel en ventilatie-unit Weerstation Resultaten; kwaliteit Waardevol Leerzaam Helder beeld werking en prestatie ventilatiesystemen in de praktijk 4

5 Resultaten; hoofdlijn Grote verschillen tussen systemen die voldoen aan alle eisen. Grote verschillen tussen woningen onderling Bewoners regelen niet of nauwelijks Slaapkamers zijn kritisch Samenhang ventilatiedebiet en luchtkwaliteit groter bij systemen met mechanische component in verblijfsruimten Nauwelijks invloed kieren en naden Grote verschillen in energieprestatie Wat vinden bewoners belangrijk? 5

6 Wat vinden bewoners van hun systeem? Wat doen bewoners? 6

7 Wat blijkt uit Monicair-data? Grote onderlinge verschillen Lijn: 3-standen schakelaar staat meestal op 1 Soms gaat het goed 7

8 Niet altijd. Onvoldoende capaciteit in de nachtperiode Stekker er uit! Totaalbeeld CO 2 4 p. 5 p. 8

9 Debiet per woning 1,0 m 3 /h/m 2 = 0,28 dm 3 /s/m 2 Gemiddeld aantal uren CO 2 overschrijding 9

10 Gemiddelde hoogte CO 2 overschrijding CO 2 overschrijding per persoon Conservatief, geen dubbeltelling personen per ruimte 10

11 Waar vindt overschrijding plaats? Spreiding van de overschrijding 11

12 Gemiddelde overschrijding Hoger debiet de oplossing? 12

13 Samenhang met luchtdichtheid Samenhang met energiegebruik (1) 13

14 Samenhang met energiegebruik (2) Conclusies Ventilatiesystemen die voldoen aan de regelgeving zijn geen garantie op voldoende luchtkwaliteit Praktijkprestatie van systemen met een mechanische component per ruimte is significant beter 14

15 Interpretatie CO 2 -meting is effectief mits gekoppeld aan een regeling per ruimte Combinatie van mechanische toe-en/of afvoer en warmteterugwinning is effectief voor energieprestatie en binnenluchtkwaliteit Aanbevelingen Maak kwaliteitsverschil in binnenluchtkwaliteit (IAQ) zichtbaar in regels en normen Gebruik deze inzichten voor het (door)ontwikkelen van ventilatiesystemen Praktijktesten van systemen zijn gewenst, naast computersimulaties Nader onderzoek, ook naar systemen die niet voldoen aan de regelgeving 15

16 Conclusies Binnenluchtkwaliteit(IAQ) in woningen is onder de maat, ook bij ventilatiesystemen die voldoen aan de regelgeving Er is verbetering nodig van: Regelgeving Normen Systemen Bewustwording De ventilatie-sector pakt dit op, doet u mee? De boodschap van Monicair: Onze woningen verdienen een betere binnenluchtkwaliteit Er zijn veranderingen nodig om dat te bereiken 16

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg

Nadere informatie

Woningventilatie en renovatie

Woningventilatie en renovatie Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en

Nadere informatie

Samenvatting Monicair veldonderzoek

Samenvatting Monicair veldonderzoek Samenvatting Monicair veldonderzoek 1. Inleiding; achtergrond en motivatie van het Monicair-onderzoek Ventilatie-oplossingen die voldoen aan de bouwregelgeving leiden niet vanzelfsprekend tot een goede

Nadere informatie

Monitoringonderzoek naar en verbetering van de IAQ- en energieprestatie van ventilatiesystemen.

Monitoringonderzoek naar en verbetering van de IAQ- en energieprestatie van ventilatiesystemen. MONICAIR MONItoring & Control of Air quality in Individual Rooms Eindrapportage MONICAIR Deel A Monitoringonderzoek naar en verbetering van de IAQ- en energieprestatie van ventilatiesystemen. Januari 2016

Nadere informatie

vertrek Betrokken bij project Herziening NEN 1087 ovember 2017 Den Bosch

vertrek Betrokken bij project Herziening NEN 1087 ovember 2017 Den Bosch Rob van Holsteijn, VHK onderzoek en advies Mede initiatiefnemer en projectleider Monicair Praktijkonderzoek Ventilatiesystemen Voorbereidende EU-studies Ecodesign en Energy Labelling van Ventilatie Units

Nadere informatie

Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat

Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat MISSIE: Movair stelt zich ten doel: Partijen in de bouw, aanbieders en vragers, in staat te stellen, op esthetisch verantwoorde wijze, een voor de bewoner

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw

Ventilatie in bestaande bouw Ventilatie in bestaande bouw Ontwerp en uitwerkingsvoorbeelden van praktische oplossingen André Meester Algemeen directeur Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek BV Daar sta je dan. Verbetering van: Luchtkwaliteit

Nadere informatie

Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen

Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen K E N N I S I N S T I T U U T V O O R D E I N S TA L L AT I E S E C T O R Marco [naam Hofman docent] Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen [locatie, Duco subtitel of overige

Nadere informatie

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen In opdracht van het ministerie van VROM (thans Infrastructuur en Milieu) ir. Atze Boerstra BBA Binnenmilieu

Nadere informatie

Invulinstructie Energie Prestatie Gebouwen (EPG) Scholen Concept Klimaatgroep Holland, type CP oktober 2016

Invulinstructie Energie Prestatie Gebouwen (EPG) Scholen Concept Klimaatgroep Holland, type CP oktober 2016 Invulinstructie Energie Prestatie Gebouwen (EPG) Klimaatgroep Holland, type CP15 32 Inhoud: - Inleiding pagina 1 - Invulinstructie pagina 2 en 3 Inleiding Klimaatgroep Holland brengt sinds kort de vernieuwde

Nadere informatie

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk ZEN en BENG Op weg naar de praktijk Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 BENG (hoe) is het haalbaar? BENG is de basis voor ZEN Vragen: Zijn de voorlopige eisen haalbaar? Wat zijn de knelpunten?

Nadere informatie

Welkom bij BouwLokalen. Gezond bouwen en verbouwen

Welkom bij BouwLokalen. Gezond bouwen en verbouwen Welkom bij BouwLokalen Gezond bouwen en verbouwen Gezond bouwen en verbouwen ing. John Bouwman Adviesburo Nieman B.V. april/mei 2005 Adviesburo Nieman: wie en wat? Middelgroot ingenieursbureau ca. 50 medewerkers

Nadere informatie

VENTILATIE NIEUW ZUID

VENTILATIE NIEUW ZUID VENTILATIE NIEUW ZUID ir. arch. BERT VANDERWEGEN TECHNISCH ADVISEUR VENTILEREN vs VERLUCHTEN Ventilatie in den beginne copyright Pixii 1 VENTILEREN vs VERLUCHTEN Vervuiling ademhaling IDEG - Integratie

Nadere informatie

Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen

Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen K E N N I S I N S T I T U U T V O O R D E I N S TA L L AT I E S E C T O R Marco [naam Hofman docent] Ventilatie, basis voor het toekomstige klimaatsysteem in woningen [locatie, VSK theater subtitel of

Nadere informatie

Studiedag Energiebesparingsforum. Ventilatie. Ventilatie

Studiedag Energiebesparingsforum. Ventilatie. Ventilatie Ventilatie Studiedag Energiebesparingsforum Ventilatie Hilde Breesch, KaHo Sint-Lieven Paul Van den Bossche, WTCB Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen in woningen Aanbevelingen ventilatiegids Studiedag

Nadere informatie

FIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN. 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom

FIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN. 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom FIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom FIJN STOF: ROMMEL IN DE LUCHT PM 10 : massa van deeltjes < 10 µm (in µg/m 3 ) PM 2.5 : massa van deeltjes < 2.5 µm (in µg/m

Nadere informatie

GEMI DE GEzonD wonen coach G GEMI

GEMI DE GEzonD wonen coach G GEMI De gezond wonen coach Mitros Prijsvraag 100% ZND Wonen Challenge Datum inzending: 1 maart 2018, DE EZOND WONEN COACH CONSORTIUM PRIJSVRAA ir. Eric Willems ir. Ed Vonk dr. ir. Atze Boerstra ir. Tim Beuker

Nadere informatie

EPC-verlagende systemen

EPC-verlagende systemen EPC-verlagende systemen In de vier natuurlijke ventilatiesystemen die in deze brochure de revue passeren, passen we uitsluitend roosters toe van bewezen kwaliteit: n Bingo ventilatieroosters n BingoForte

Nadere informatie

Woningventilatie. Geluidarme systemen. Piet Jacobs

Woningventilatie. Geluidarme systemen. Piet Jacobs Geluidarme systemen 1 Programma 15.00-15.20 Inventarisatie kennisvragen 15.20-15.50 Praktijkvoorbeelden Geluidsarme ventilatiesystemen die zorgen voor een goede luchtkwaliteit, (TNO) 15.50-16.00 Pauze

Nadere informatie

Jaga Oxygen2 ventilatiesysteem Gelijkwaardigheidsverklaring conform VLA-methodiek versie 1.2

Jaga Oxygen2 ventilatiesysteem Gelijkwaardigheidsverklaring conform VLA-methodiek versie 1.2 TNO-rapport TNO 2016 R10917 Jaga Oxygen2 ventilatiesysteem Gelijkwaardigheidsverklaring conform VLA-methodiek versie 1.2 Technical Sciences Leeghwaterstraat 46 2628 CA Delft Postbus 6012 2600 JA Delft

Nadere informatie

Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica

Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)

Nadere informatie

Itho Daalderop BaseFlow. optimaal. binnenklimaat

Itho Daalderop BaseFlow. optimaal. binnenklimaat Itho Daalderop BaseFlow optimaal binnenklimaat BaseFlow Een nieuwe variant in vraaggestuurde ventilatie Het BaseFlow woningventilatiesysteem is een automatisch vraaggestuurd ventilatiesysteem gebaseerd

Nadere informatie

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 22 maart 2016 Routekaart BENG 22-3-2016 2 BENG Drie indicatoren Lijkt op de PHPP 1. Energiebehoefte

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Wil de Gids Senior adviseur TNO Bouw en Ondergrond Vent Gid Guide Noodzaak Overheidsbeleid Woning voorraad Woning kwaliteit Ventilatie

Nadere informatie

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)

Nadere informatie

Ontmoet de stille kracht van ons complete ventilatiesysteem

Ontmoet de stille kracht van ons complete ventilatiesysteem Ontmoet de stille kracht van ons complete ventilatiesysteem Powered by DYKA AIR powered by Duco Vanaf nu hoeft u voor de levering van complete ventilatiesystemen nog maar één naam te onthouden: DYKA AIR.

Nadere informatie

Bouwbesluit Tabel 3.46.2

Bouwbesluit Tabel 3.46.2 Ventilatie Bouwbesluit Tabel 3.46.2 Verblijfsgebied 0,9 dm 3 /s.m 2 Min 7 dm 3 /s Verblijfsruimte 0,7 dm 3 /s.m 2 Min 7 dm 3 /s Kooktoestel 21 dm 3 /s Badruimte 14 dm 3 /s Toilet 7 dm 3 /s Vermogen voor

Nadere informatie

ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG

ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG Beschrijving voorgesteld (energetisch) maatregelenpakket om EPC 0,2 te halen. De maatregelen die benodigd zijn om een EPC van

Nadere informatie

Ventilatieberekening. Projectnummer Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel

Ventilatieberekening. Projectnummer Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel Ventilatieberekening Projectnummer 16.01 18-10-2016 Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel ventilatie Het Bouwbesluit stelt in afdeling 3.10 van het Bouwbesluit de volgende eisen

Nadere informatie

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat

Nadere informatie

Energieneutraal leven

Energieneutraal leven Programma Opening John Bouwman, vestigingsdirecteur Rijswijk Energieneutraal leven Harm Valk, senior adviseur energie & duurzaamheid Brandveilig leven Ruud van Herpen, senior adviseur brandveiligheid Pauze

Nadere informatie

TKI SECUREVENT. Discussie over strategie en middelen voor het borgen van de integrale prestatie van luchtinstallaties in woningen

TKI SECUREVENT. Discussie over strategie en middelen voor het borgen van de integrale prestatie van luchtinstallaties in woningen TKI SECUREVENT Discussie over strategie en middelen voor het borgen van de integrale prestatie van luchtinstallaties in woningen Bent u thuis bewust bezig met luchtkwaliteit? A. Ja B. Nee 74% 26% A. B.

Nadere informatie

Resultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong. Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO

Resultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong. Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO Resultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO Energiesprongprojecten onder de loep Wat werkt en wat niet? Welke (prestatie) afspraken worden

Nadere informatie

Definitie van hybride ventilatie Hybride Ventilatie bestaat uit een systeem. en dat wordt aangestuurd met de

Definitie van hybride ventilatie Hybride Ventilatie bestaat uit een systeem. en dat wordt aangestuurd met de INTERNATIONAAL HYBRIDE VENTILATIE NIEUWE KANSEN OP VENTILATIEGEBIED Ing.A van der Aa Cauberg-Huygen raadgevende ingenieurs b.v Rotterdam De grenzen ten aanzien van energiebesparing op het gebied van ventilatie

Nadere informatie

Vervuilde lucht in huis ligt vaak aan gedrag bewoners. We ventileren veel slechter dan we denken

Vervuilde lucht in huis ligt vaak aan gedrag bewoners. We ventileren veel slechter dan we denken Vervuilde lucht in huis ligt vaak aan gedrag bewoners We ventileren veel slechter dan we denken We denken dat ventilatie in huis vanzelf goed gaat, maar onderzoek na onderzoek wijst uit dat systemen verkeerd

Nadere informatie

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Wolf Bracke (UGent) 20 oktober 2016 Antwerpen 1. Proeftuin Drie Hofsteden

Nadere informatie

Itho Daalderop OptimaFlow. Optimale ventilatie. met slimme sensoren

Itho Daalderop OptimaFlow. Optimale ventilatie. met slimme sensoren Itho Daalderop OptimaFlow D Optimale ventilatie met slimme sensoren OptimaFlow De állerbeste prijs/prestatie in één doos Goede en voldoende ventilatie is essentieel. Als het om ventilatie gaat is de centrale

Nadere informatie

Ventilatieberekening. 1e VERDIEPING

Ventilatieberekening. 1e VERDIEPING 1e VERDIEPING Ventilatieoverdracht onder deuren => tenzij anders aangegeven kier onder deur 2,0 cm max. ventilatie capaciteit kier 2,0 cm² = dagmaat 90,0 cm² x kierhoogte 2,0 cm² = 180 cm² 180 cm2 x luchtsnelheid

Nadere informatie

Niet residentiële ventilatie

Niet residentiële ventilatie Voorbeeld berekening minimum ontwerpdebiet: Leslokaal 50m² Bezetting volgens bouwteam (op plan): 10 personen 10 pers x 22m³/h/pers = 220m³/h Bezetting volgens tabel: 50m² : 4m²/pers = 12,5 pers 13 personen

Nadere informatie

Algemeen. Om een duidelijker beeld hiervan te scheppen, maken wij graag voor u een korte samenvatting. TOEVOER. vrije toevoer (A,C) maximaal [m³/h]

Algemeen. Om een duidelijker beeld hiervan te scheppen, maken wij graag voor u een korte samenvatting. TOEVOER. vrije toevoer (A,C) maximaal [m³/h] 1. Woningventilatie Algemeen 1.1.2. VENTILATIE IN DE PRAKTIJK (EPB) WETGEVING (EPB) Vanaf 1 januari 06 is de nieuwe EPB-regelgeving (Energie Prestatie en Binnenklimaat) van toepassing. Deze regelgeving

Nadere informatie

PreSets Q-Stream en SmartStream woonhuisventilatoren

PreSets Q-Stream en SmartStream woonhuisventilatoren PreSets Q-Stream en SmartStream woonhuisventilatoren TOTAL CONTROL De stilste woonhuisventilatoren met de hoogste EPC-reductie BUVA SmartStream en Q-Stream: de stilste en energiezuinigste woonhuisventilatoren

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen NEN 7120 en energieconcepten 2012 ing. Lars van de Kamp Nieman Raadgevende Ingenieurs Eerste ervaring NEN 7120 NEN 7120 Een verzwaring? Voor en nadelen standaard rijtjeswoning

Nadere informatie

Froukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen

Froukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen Froukje van Dijken Bouwstenen voor Frisse Scholen Binnenmilieu scholen Relatieve prestatie [-] Gezonde lucht is belangrijk Meer ventilatie is: Betere leerprestaties >7% prestatieverhoging als 130 Bouwbesluit

Nadere informatie

DUCO SEMINARS 2015. Natuurlijk naar nul-op-de-meter. juni 2015 Jérôme Eijsackers

DUCO SEMINARS 2015. Natuurlijk naar nul-op-de-meter. juni 2015 Jérôme Eijsackers AKOESTIEK EN BOUWFYSICA LAWAAIBEHEERSING MILIEUTECHNOLOGIE BRANDVEILIGHEID DUCO SEMINARS 2015 Natuurlijk naar nul-op-de-meter juni 2015 Jérôme Eijsackers auteur ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - DÜSSELDORF

Nadere informatie

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Harm Valk / Nieman Groep Luc Bakker / Nijhuis Bouw Workshop ZEN-Aardgasvrije nieuwbouw 29 maart 2018 BENG 1 Waarde van BENG Vraagbeperking BENG 1 Samenhang BENG 2 Hernieuwbare

Nadere informatie

Vraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen

Vraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen Vraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen 20-10-2016 Bart Merema 20 oktober 2016 Antwerpen Introductie Case studie: Dilbeek Case studie: Testleslokalen

Nadere informatie

Even kort voorstellen:

Even kort voorstellen: Even kort voorstellen: Giovanni Oorthuizen - Projectleider Energiemanagement Dick van Ginkel - Innovatie & Duurzaamheid (Regio Midden) Marleen Spiekman - Senior Scientist Energy Performance of Buildings

Nadere informatie

Sensorgestuurde, natuurlijke ventilatie. Vent-O-System CO2. Een optimaal binnenklimaat zonder omkijken

Sensorgestuurde, natuurlijke ventilatie. Vent-O-System CO2. Een optimaal binnenklimaat zonder omkijken Sensorgestuurde, natuurlijke ventilatie Vent-O-System CO2 Een optimaal binnenklimaat zonder omkijken Vent-O-System CO 2 -gestuurd Ventileren zonder onnodig energieverlies maar ook met een permanent optimale

Nadere informatie

Natuurlijke ventilatie van leslokalen

Natuurlijke ventilatie van leslokalen Natuurlijke ventilatie van leslokalen Seminar Actiflow - CFD in de bouw 20 mei 2011 ir. Henk Versteeg Inhoud presentatie Introductie LBP SIGHT Binnenmilieu basisscholen Ventilatie basisschool De Schakel

Nadere informatie

Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok

Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok December 2013 Van: werkgroep Monitoring Aan: projectgroep Blok voor Blok 0. Inleiding Deze rapportage is tot stand gekomen op basis van aangeleverde

Nadere informatie

Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen

Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen

Nadere informatie

Hoofdbediening CO 2. RF en Uitbreidingssensor CO 2. RF Handleiding voor de gebruiker. Verwarming Koeling Ventilatie Filtering

Hoofdbediening CO 2. RF en Uitbreidingssensor CO 2. RF Handleiding voor de gebruiker.  Verwarming Koeling Ventilatie Filtering Hoofdbediening RF en Uitbreidingssensor RF Handleiding voor de gebruiker In de Kasbah geplaatst in het voorjaar 2015 Verwarming Koeling Ventilatie Filtering www.dekasbah.nl Inhoudsopgave 1. Introductie

Nadere informatie

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Wolf Bracke (UGent) 13 december 2016 Gent Gent 1. Proeftuin Drie Hofsteden

Nadere informatie

Installatiegeluid in woningen

Installatiegeluid in woningen Installatiegeluid in woningen Hoe voldoe ik aan de nieuwe geluidseisen van bouwbesluit 2012 Piet Jacobs Nieuwe eis installatiegeluid in bouwbesluit 2012 Is de nieuwe eis ambitieus? Hoeveel mensen hebben

Nadere informatie

WELKOM Doorpakken met aardgasvrije wijken Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht. 7. De juiste match

WELKOM Doorpakken met aardgasvrije wijken Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht. 7. De juiste match WELKOM Doorpakken met aardgasvrije wijken Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht 7. De juiste match De juiste match De juiste match tussen warmtebron en bouwfysische en installatietechnische aspecten

Nadere informatie

Luchtdicht én gezond? Natuurlijk!

Luchtdicht én gezond? Natuurlijk! DUCO SEMINARS 8, 9, 15 &16 juni Luchtdicht én gezond? Natuurlijk! Luchtdicht > Luchtkwaliteit > Conflict VENTILEREN IS NODIG! Gezonde & slimme woningventilatie Projectbegeleiding van A tot Z Veel Mate

Nadere informatie

Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid

Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid Inleiding Langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging

Nadere informatie

ventilatie voorontwerp

ventilatie voorontwerp ADRES Vismarkt 29 3980 Tessenderlo CONTACT Tel. 013 67 65 24 info@steto.be www.steto.be ventilatie voorontwerp BOUWEN VAN 11 appartementen Bouwheer: Kolmont Woonprojecten nv Havermarkt 45 3500 Hasselt

Nadere informatie

Onderzoek naar ventilatie in relatie tot gezondheidsaspecten en energiegebruik voor een representatieve steekproef van het Nederlandse woningbestand.

Onderzoek naar ventilatie in relatie tot gezondheidsaspecten en energiegebruik voor een representatieve steekproef van het Nederlandse woningbestand. TNO-rapport 2003-GGI-R064 Onderzoek naar ventilatie in relatie tot gezondheidsaspecten en energiegebruik voor een representatieve steekproef van het Nederlandse woningbestand. Gezonde Gebouwen en Installaties

Nadere informatie

Hoe in een woning een gezonde binnenluchtkwaliteit creëren op een duurzame manier?

Hoe in een woning een gezonde binnenluchtkwaliteit creëren op een duurzame manier? Hoe in een woning een gezonde binnenluchtkwaliteit creëren op een duurzame manier? Op het De Nayer instituut in Sint-Katelijne-Waver loopt sinds oktober 2002 het IWT-HOBU project gebalanceerde en stuurbare

Nadere informatie

Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie?

Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie? Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie? Even voorstellen Simon van der Kamp Brink Climate Systems Adviseur installatieconcepten Brink Customize Lizette Koorn IsoBouw Systems Project manager woningbouw

Nadere informatie

Gezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen. Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 2009

Gezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen. Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 2009 Gezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 20 Inhoud Gezond wonen Gezond wonen en ventilatie Gedrag en energiegebruik

Nadere informatie

'Your air.. Our care!'

'Your air.. Our care!' 'Your air.. Our care!' Beknopt kan hiermee de missie van KlimaVent environment worden omschreven. Ventileren is een vak. Een vak waar KlimaVent zich dagelijks mee bezig houdt. Voor het creëren van een

Nadere informatie

ventilatie voorontwerp

ventilatie voorontwerp ADRES Vismarkt 29 3980 Tessenderlo CONTACT Tel. 013 67 65 24 info@steto.be www.steto.be ventilatie voorontwerp BOUWEN VAN EEN EENGEZINSWONING Bouwheer: Jochen Knoops Kerkstraat 8b 3665 As Bouwplaats: Nieuwstraat

Nadere informatie

BBA BINNENMILIEU Ventilatie, installatiegeluid en luchtdichtheid binnen het experiment Garantiewoningen Vereniging Eigen Huis

BBA BINNENMILIEU Ventilatie, installatiegeluid en luchtdichtheid binnen het experiment Garantiewoningen Vereniging Eigen Huis BBA BINNENMILIEU Ventilatie, installatiegeluid en luchtdichtheid BBA BINNENMILIEU Ventilatie, installatiegeluid en luchtdichtheid Onderzoekers: Periode onderzoek: april-mei 2018 Datum rapportage: 25 juni

Nadere informatie

Voor een optimaal leefklimaat

Voor een optimaal leefklimaat Voor een optimaal leefklimaat BUVA Ventilatie Zelfregelende ventilatieroosters - VIER VERSCHILLENDE DOORLATEN IN ÉÉN MODEL - ZELFREGELENDE NATUURLIJKE VENTILATIETOEVOER - TOEPASBAAR BINNEN HET VITAL AIR

Nadere informatie

Ventilatie voorontwerp

Ventilatie voorontwerp Tessenderlo, donderdag 12 januari 2017 Ventilatie voorontwerp Bouwheer: Dries Delvaux Duivelsbroek 3 2400 Mol Ontwerper: Steto bvba Vismarkt 29 Dossiernummer: 2016-0233_JC Bouwplaats: Omschrijving bouwwerk:

Nadere informatie

Verklaring van gelijkwaardigheid bij het toepassen van het Airtronic-system

Verklaring van gelijkwaardigheid bij het toepassen van het Airtronic-system Verklaring van gelijkwaardigheid bij het toepassen van het Airtronic-system Opgesteld door : ir. E.M.M. Willems ing. A. van der Aa Inhoudsopgave Hoofdstuk Titel Blad 1. Inleiding 3 2. Gelijkwaardigheid

Nadere informatie

Ventilatie voorontwerp

Ventilatie voorontwerp maandag 27 maart 2017 Ventilatie voorontwerp Bouwheer: Pieter Denckens en Leentje Willems Steenbergen 11 2430 Laakdal Ontwerper: Ventovita bvba Liersesteenweg 185/12 Dossiernummer: 2017-0033_ DW Bouwplaats:

Nadere informatie

Ventilatie van woningen

Ventilatie van woningen Ventilatie van woningen KIVI NIRIA Regio Den Haag Piet Jacobs 23 november 2011 1 KIVI NIRIA ventilatie onderzoek Gebruik drie standen schakelaar? Delft, 30 woningen Stekker eruit 13% Altijd positie 1 27%

Nadere informatie

Handleiding voor de installateur z.o.z. Heating Koeling Fresh Air Clean Air

Handleiding voor de installateur z.o.z. Heating Koeling Fresh Air Clean Air ComfoFan S ZMV Handleiding voor de gebruiker Handleiding voor de installateur z.o.z. Heating Koeling Fresh Air Clean Air Inhoudsopgave 1. Introductie...2 2. Werking systeem...3 3. Garantie...4 4. Bediening...4

Nadere informatie

Ventilatieberekening. Projectnummer 1718 Datum: Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum

Ventilatieberekening. Projectnummer 1718 Datum: Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum Ventilatieberekening Projectnummer 1718 Datum: 14-12-2017 Project : Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum ventilatie Het Bouwbesluit stelt in afdeling 3.10 van het Bouwbesluit de volgende

Nadere informatie

Ventilatie voorontwerp

Ventilatie voorontwerp Tessenderlo, donderdag 23 februari 2017 Ventilatie voorontwerp Bouwheer: Martine Tempels F. Rigasquare 16 1030 Brussel (Schaarbeek) Ontwerper: Steto bvba Vismarkt 29 Dossiernummer: 2017-0043_DW_CM Bouwplaats:

Nadere informatie

C4c 1,09 0,49 0,173 Duco CO2 System GG a (grondgebonden woningen) C4a 1,09 0,50 0,152 Duco CO2 System NGG a (niet grondgebonden woningen)

C4c 1,09 0,49 0,173 Duco CO2 System GG a (grondgebonden woningen) C4a 1,09 0,50 0,152 Duco CO2 System NGG a (niet grondgebonden woningen) Codering: Betreft Toepassing: Fabrikant: Ingangsdatum verklaring Geldigheidsduur verklaring 20150734GGVNWB Gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaring NEN 7120 & ISSO 82.1 NV DUCO CO2 System: CO2 System,

Nadere informatie

ZEN platformbijeenkomst 20 juni Twitter:

ZEN platformbijeenkomst 20 juni Twitter: ZEN platformbijeenkomst 20 juni 2017 Twitter: #ZEN17 @LenteAkkoord Programma 13.15 uur Harm Valk (Nieman RI) 13.35 uur Carl peter Goossen (BouwNext) 13.55 uur Vier pitches en intermezzo 14.15 uur Deelsessies

Nadere informatie

Vraaggestuurd, hybride ventilatiesysteem Vent-O-Hybrid

Vraaggestuurd, hybride ventilatiesysteem Vent-O-Hybrid Vraaggestuurd, hybride ventilatiesysteem Vent-O-Hybrid Natuurlijk als het kan, mechanisch als het moet Hybride ventilatiesysteem Ventileren met een hybride ventilatiesysteem brengt het beste van twee werelden

Nadere informatie

Healthbox 3.0: vraag- & zonegestuurde afvoer van vervuilde lucht

Healthbox 3.0: vraag- & zonegestuurde afvoer van vervuilde lucht SYSTEEM C + Healthbox 3.0: vraag- & zonegestuurde afvoer van vervuilde lucht De Renson C+ systemen gebruiken een combinatie van zelfregelende Invisivent raamverluchtingen en vraaggestuurde afvoerventilatie

Nadere informatie

Appartementencomplex

Appartementencomplex Buiten Zonwering 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 Referentiegebouwen EPG Appartementencomplex Appartementen

Nadere informatie

Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem

Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem Datum en tijd: Naam controlerende instantie: Naam inspecteur: Aanwezig bij het onderzoek: Project: Adres of bouwnummer: Type ventilatiesysteem Fabricaat

Nadere informatie

INFORMATIE GIDS VOOR DOE HET ZELFVERS

INFORMATIE GIDS VOOR DOE HET ZELFVERS Ventileren Wat? Ventileren is verse lucht aanvoeren en vervuilde lucht, die schadelijke stoffen en geuren bevat, afvoeren. Ventileren is meer dan de kamer luchten door ramen en deuren even wijd open te

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN VENTILATIE: ONTWERP EN AFSTELLING LENTE 2019 Berekening van de ventilatiedebieten voor residentiële gebouwen Muriel BRANDT 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N De regels voor

Nadere informatie

BaseFlow-systeem Productblad

BaseFlow-systeem Productblad BaseFlow-systeem Productblad Voorbeeld CVE ECO ventilatie-unit met RF-CO2-sensor 230V Voorbeeld CVE ECO ventilatie-unit met inbouw-co2-sensor Toepassing Voor een gezond binnenklimaat en het voorkomen van

Nadere informatie

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\twee-onder-een kap\twee onder een

Nadere informatie

> Stil: akoestisch geoptimaliseerd. > Slim: met of zonder gepatenteerd regelkleppensysteem. > Energiezuinig: afvoer op maat

> Stil: akoestisch geoptimaliseerd. > Slim: met of zonder gepatenteerd regelkleppensysteem. > Energiezuinig: afvoer op maat Nieuw! DucoBox De stilste en slimste box van Europa Conform 30 db eis Slim Energiezuinig Ontdek de 10 unieke voordelen van de nieuwe DucoBox! > Stil: akoestisch geoptimaliseerd > Slim: met of zonder gepatenteerd

Nadere informatie

Systeemvariant NEN 8088

Systeemvariant NEN 8088 Codering: Betreft Toepassing: Fabrikant: Type: Ingangsdatum verklaring 01-10-2018 Geldigheidsduur verklaring 20181214GGVNWB Gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaring NEN 7120 & ISSO 82.1 NV DUCO Duco:

Nadere informatie

Gelijkwaardigheidsverklaringen combiketel, warmteterugwinning en zelfregelende en vraaggestuurde roosters

Gelijkwaardigheidsverklaringen combiketel, warmteterugwinning en zelfregelende en vraaggestuurde roosters EPN en Nieuwbouw Gelijkwaardigheidsverklaringen combiketel, warmteterugwinning en zelfregelende en vraaggestuurde roosters Combiketel: hulpenergie Een aantal leveranciers van verwarmingsketels heeft een

Nadere informatie

Vraaggestuurd ventileren op niveau

Vraaggestuurd ventileren op niveau Individuele -regeling voor gestapelde bouw Vraaggestuurd ventileren op niveau Uniek! Ideaal voor renovatie Energie-efficiënt Voor collectieve ventilatiesystemen -regeling per appartement Voor renovatie

Nadere informatie

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels Verslag uitgevoerde activiteiten 2010 Datum 13 december 2010 Status Definitief Colofon Publicatienummer VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Bouwen

Nadere informatie

0,173 Duco Comfort Plus System a C4a 1,09 0,6 0,284 Duco Comfort Plus System met extra CO2-sensoren

0,173 Duco Comfort Plus System a C4a 1,09 0,6 0,284 Duco Comfort Plus System met extra CO2-sensoren Codering: Betreft Toepassing: Fabrikant: Ingangsdatum verklaring Geldigheidsduur verklaring 20150733GGVNWB Gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaring NEN 7120 & ISSO 82.1 NV DUCO Comfort (Plus) System:

Nadere informatie

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 12 praktijkprojecten grondgebonden 2 1 Fitten naar BENG Alle woningen zijn op BENG gebracht Combinatie van

Nadere informatie

Meten van het elektrisch vermogen van ventilatoren

Meten van het elektrisch vermogen van ventilatoren OPTIVENT achtergrondbijlage 12 Meten van het elektrisch vermogen van ventilatoren Paul Van den Bossche Samuel Caillou Afdeling Klimaat, Installaties en Energieprestatie (CLIE) Onderzoeksgroep ventilatie

Nadere informatie

Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem

Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Itho QualityFlow In t Hart van de Bouw Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Itho QualityFlow Itho Daalderop Postbus 21 3100 AA SCHIEDAM 010-427 85 00 Vertegenwoordigd

Nadere informatie

Warmteterugwinunit Zehnder WHR 918

Warmteterugwinunit Zehnder WHR 918 Belangrijke kenmerken Compacte afmetingen (558 x 680 x 299 mm) Energielabel A Sturing met meerdere sensoren energielabel A + Links/rechts uitvoering in één unit Voorzien van vier boven aansluitingen en

Nadere informatie

Bepalingsmethode voor de toevoerluchttemperatuurgecorrigeerde

Bepalingsmethode voor de toevoerluchttemperatuurgecorrigeerde Bepalingsmethode voor de toevoerluchttemperatuurgecorrigeerde ventilatie- en infiltratieluchtstromen >> Als het gaat om energie en klimaat Binnenkort wordt NEN 7120 van kracht, dat is de nieuwe energieprestatienorm

Nadere informatie

4 mogelijke ventilatieprincipes.

4 mogelijke ventilatieprincipes. 4 mogelijke ventilatieprincipes Systeem C Luchttoevoer: natuurlijk, zelfregelend en eventueel akoestisch Luchtafvoer: mechanisch, minstens kloksturing (IDA-C3) eventueel vraaggestuurd (IDA-C4/5/6) indien

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

Clusterproject Innovatieve Ventilatiesystemen Samenvatting deelonderzoeken en eindconclusies (EOS DEMO 02005)

Clusterproject Innovatieve Ventilatiesystemen Samenvatting deelonderzoeken en eindconclusies (EOS DEMO 02005) Clusterproject Innovatieve Ventilatiesystemen Samenvatting deelonderzoeken en eindconclusies (EOS DEMO 02005) Datum 29 juni 2011 Referentie 20051291-59 Uw referentie EOS DEMO 02005 Referentie 20051291-59

Nadere informatie

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? Harm Valk Simon Verduijn Nieman Groep Stroomversnelling / Endule Samenwerkingsdag Stroomversnelling / ZEN-Platform 12 oktober 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw

Nadere informatie

ONTWERP WORDT (WEER) BELANGRIJK

ONTWERP WORDT (WEER) BELANGRIJK 22 2 2016 BOUWFYSICA WWW.NVBV.ORG ONTWERP WORDT (WEER) BELANGRIJK INZICHT IN DE CONSEQUENTIES VAN DE EISEN AAN BIJNA ENERGIE NEUTRALE GEBOUWEN (BENG) VOOR WONINGBOUW De eis aan het maximale gebouwgebonden

Nadere informatie

ENERGIEPRESTATIES VAN GEBOUW EN GEBRUIKER. Guus Mulder, Marleen Spiekman

ENERGIEPRESTATIES VAN GEBOUW EN GEBRUIKER. Guus Mulder, Marleen Spiekman ENERGIEPRESTATIES VAN GEBOUW EN GEBRUIKER Guus Mulder, Marleen Spiekman OVER TNO TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving

Nadere informatie