Productie van chemicaliën, biotransportbrandstoffenen materialen uit biomassa

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Productie van chemicaliën, biotransportbrandstoffenen materialen uit biomassa"

Transcriptie

1 Productie van chemicaliën, biotransportbrandstoffenen materialen uit biomassa B.F. van Egmond Energieonderzoek Centrum Nederland Materials, Testing& Analysis Rotterdam, 1 oktober 2013

2 Inhoud ECN Materials Testing& Analysis labs Onderzoek en analysetechnieken biomassa producten Bioraffinage Pyrolyse van biomassa Karakterisering van biomassa met Pyrolyse GCMS Bioraffinage ECN organosolv proces Vragen?

3 Energieonderzoek Centrum Nederland Missie: Met en voor de markt ontwikkelen wij kennis en technologie die een transitie naar een duurzame energiehuishouding mogelijk maken. Expertises: Biomass & Energy Efficiency Solar Energy Wind Energy Policy Studies Environment & Energy Engineering ECN Onafhankelijk onderzoeksinstituut ~600 medewerkers Locaties: - Petten - Amsterdam - Eindhoven - Brussel - Peking

4 ECN - Materials, Testing & Analysis Fysische karakterisering Thermische analyse Gasadsorptie Rheologie Materiaal karakterisering Electronenmicroscoop(SEM) Infrarood (FTIR) Schadeonderzoek Corrosieonderzoek Natchemische analyse Brandstof-en milieu analyse Calorische waarde Element analysis C H N S O IC (anionen) EOX (halogenen) CZV (Chemisch zuurstof verbruik) ICP ICP-MS Organisch chemisch analyse Gas Chromatografie PFPD MS FID Pyrolyse GCMS HPLC HPAED-PAD On-line analyse met o.a. micro-gc s, diverse gasmonitoren

5 Bioraffinage Pyrolyse van Biomassa productie van pyrolyse olie/ chemicalien

6 Bioraffinage Pyrolyse van Biomassa Analyse van pyrolyse producten met GC/MS Sample extractenin isopropanol Wasfles bemonstering GC WAX-kolom, GC/MS analyse van: Organic acids acetic acid, formic acid, levulinic acid) Aldehydes furfural, HMF, Syringaldehyde, etc. Phenols Phenol, cresol, guaiacol, eugenol, etc. Levoglucosan

7 Bioraffinage Pyrolyse van Biomassa Analyse van pyrolyse producten met GC/MS Lignine pyrolyse

8 Pyrolyse - GCMS Screening van pyrolyse producten met GC/MS Pyrolyse module Pyrolyse van hout, lignine, zeewier, steenkool, etc. Typischinweeg0.5 1 mg Pyrolyse temperatuur programeerbaar tot 1000 C Focussering op PTV GCMS analyse Sample holders

9 Pyrolyse GCMS Steenkool 600 Wasfles bemonstering bij pyrolyse installatie Resultaten komen goed overeen, PyrGCMS is goede screening TIC Full scan Direct pyrolyse GCMS analyse(0.5mg)

10 Pyrolyse GCMS Steenkool 600 Wasfles bemonstering bij pyrolyse installatie M57 alkanes, alkenes etc.) Direct pyrolyse GCMS analyse(0.5mg)

11 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces

12 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces Solvent recycling Lignocellulose Solvent Water (+ catalyst) Organosolv Lignin separation Solvent separation Hemicellulose (derivatives) Cellulose (S) (to enzymatic hydrolysis) Lignin (S) Typischeprocescondities: Ethanol-water (50-70% w/w), H2SO4 (0-5% w/w biomassa), C, min.

13 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces Analyse van monosaccharides, alkylsaccharides met Anion Exchange Chromatography High Performance Anion-Exchange Chromatography Pulsed Amperometric Detection(HPAED-PAD) Kolom: CarboPacPA1 / CarboPacMA1 Eluens: 100% H2O tot 800mM NaOH Analyse van samples voor en na hydrolyse

14 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces Analyse van monosaccharides, alkylsaccharides met Anion Exchange Chromatography SEAWEED DEEL 1 #19 [modified by ecnna] cal 2 ED_1 nc m a n nito l Fu cose R h a m no se A r a b in o se G a lactose G lu cose X ylo se IS ( La cto se) G a la ctu r o n ic a cid L - G u lu r o no G lu cu D r - on m a ic nn a cid u r on ic min 1,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 22,0 24,0 26,0 28,0 30,0 32,0 34,0 36,0 39,5

15 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces Analyse van organisch zuren en cellulose afbraakproducten met HPLC-RI-UV254 HPLC met refractive index en UV detectie Kolom: Aminex HPX-87H Eluens: 5mM H2SO4 isocratisch organic acids: formic acid, acetic acid, levulinic acid. 2-Furaldehyde 5-(hydroxymethyl)-2-Furaldehyde

16 Bioraffinage- ECN Organosolv Proces Analyse van organisch zuren en cellulose afbraakproducten met HPLC-RI-UV254

17 Tot slot Bijhet onderzoeknaarde productievan chemicaliën uit biomassa is chemische analyse essentiëel, zowelop het lab alsbijde testopstellingen. De verschillende analysetechnieken worden flexibel ingezet om het ECN onderzoek zo goed mogelijk te ondersteunen.

18 Dank voor uw aandacht! Voor meer informatie: ECN Westerduinweg 3 P.O. Box LE Petten 1755 ZG Petten The Netherlands The Netherlands T F info@ecn.nl

Lezing FHI te Leusden

Lezing FHI te Leusden Lezing FHI te Leusden M. Geusebroek Maart 2014 ECN-L--14-012 Gasanalyse bij ECN Ervaringen op micro-en macroschaal Lezing FHI - Leusden Maart 2014 www.ecn.nl Inhoud 1. ECN en ECN Environment & Energy Engineering

Nadere informatie

Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag

Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag R. de Boer Oktober 2013 ECN-L--13-068 Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag Workshop flexibele BioWKK op de energiemarkt 2 oktober 2013 Robert de Boer

Nadere informatie

Bioraffinage van Agrarische Residuen en Hout mbv Organosolv

Bioraffinage van Agrarische Residuen en Hout mbv Organosolv Bioraffinage van Agrarische Residuen en Hout mbv rganosolv W.J.J. Huijgen June 2013 ECN-L--13-038 Bioraffinage van Agrarische Residuen en Hout mbv rganosolv W.J.J. Huijgen Technologie Kring Paper & Board

Nadere informatie

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december

Nadere informatie

University of Groningen. Levulinic acid from lignocellulosic biomass Girisuta, Buana

University of Groningen. Levulinic acid from lignocellulosic biomass Girisuta, Buana University of Groningen Levulinic acid from lignocellulosic biomass Girisuta, Buana IMPRTANT NTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures UvA-DARE (Digital Academic Repository) One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures Brudin, S.S. Link to publication Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and

Nadere informatie

VERKENNING van de BioBased Economy

VERKENNING van de BioBased Economy VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!

Nadere informatie

De salderingsregeling

De salderingsregeling De salderingsregeling Wat kost dat de overheid? Is dat houdbaar en nodig? Marc Londo ECN unit Policy Studies Amsterdam 27 mei 2014 www.ecn.nl Boodschappen 1. Saldering wordt een voor de overheid oncomfortabele

Nadere informatie

Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden

Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Early morning toast kiemt Hoenderloo 8-10-2014 www.ecn.nl R&D programma s ECN Policy Studies Energy Engineering Environment Energy Efficiency & CCS

Nadere informatie

Biobased producten uit resthout

Biobased producten uit resthout Biobased producten uit resthout Tijs Lammens, Bio-energiedag Overijssel Your partner in the bioeconomy Inhoud Verschillende perspectieven van hout Over biobased producten: materialen vs. chemicaliën Biomassa

Nadere informatie

GC of HPLC, that s the question?!

GC of HPLC, that s the question?! GC of HPLC, that s the question?! door Ir. Nico Vonk Avans+ Breda. Toepassingsgebied van de chromatografische technieken WP HT- GC Monster matrix Mengbaarheid met de mobiele fase (HPLC) Vluchtig (GC,

Nadere informatie

Laser material processing: USP @ Philips Drachten?

Laser material processing: USP @ Philips Drachten? Laser material processing: USP @ Philips Drachten? M.A. de Keijzer (ECN) F. Vrijburg (Philips) November 2014 ECN-L--14-072 Laser material processing: USP @ Philips Drachten? Laserforum en Kring voor Materiaalbewerking

Nadere informatie

Hoe verder na het energieakkoord?

Hoe verder na het energieakkoord? Hoe verder na het energieakkoord? Michiel Hekkenberg Utrecht - EU-2050 Power lab 25 november 2013 www.ecn.nl ECN ECN: Energieonderzoek Centrum Nederland sinds 1955 Meer dan 500 medewerkers in 7 onderzoeksgebieden

Nadere informatie

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn

Nadere informatie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl

Nadere informatie

Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV. Paul de Jong 16 april 2015

Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV. Paul de Jong 16 april 2015 Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV Paul de Jong 16 april 2015 Inhoud Achtergrond EXASUN Visie Technologie gericht op extreme betrouwbaarheid Waarom glas-glas? Waarom MWT? BLACK GLASS X60-BG285

Nadere informatie

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc.

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc. Het echte rendement van uw zonnepanelen NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc. AGENDA Zonne-installaties Zonnepanelen, opbouw en verschillen Opgewekte zonnestroom Paneel vermogen Degradatie Performance

Nadere informatie

Gijs Jansen (CEO Alucha)

Gijs Jansen (CEO Alucha) Gijs Jansen (CEO Alucha) December 2012 INDEX Alucha Technologie Toepassingen in de papierindustrie Drankenkartons Mixed plastics Papierslib Conclusies ALUCA istorie: Ons doel: Referentie installatie: Opgericht

Nadere informatie

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,

Nadere informatie

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial

Nadere informatie

VaLiCel (2) VOORBEHANDELING VAN BIOMASSA VOOR ENZYMATISCHE HYDROLYSE TOT VERGISTBARE SUIKERS

VaLiCel (2) VOORBEHANDELING VAN BIOMASSA VOOR ENZYMATISCHE HYDROLYSE TOT VERGISTBARE SUIKERS Voortgangsvergadering 2 TETRA projecten 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel 80166 Bio-ethanol uit lignocellulose grondstoffen beschikbaar in Vlaanderen 1 VaLiCel (2) VOORBEHANDELING

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, 14-10-2010 Organisation Medewerkers Participatie Maatschappij BTG B.V. 100% BTG Biomass Technology Group B.V. (NL) Consultancy Technology 100% 78% 100%

Nadere informatie

wetenschappelijke kennis toepasbaar

wetenschappelijke kennis toepasbaar Innovatieve verpakkingsmaterialen bij TNO Maarten Bijl Missie TNO maakt wetenschappelijke kennis toepasbaar om het innovatief vermogen van bedrijfsleven en overheid te versterken 2 1 TNO ± 4500 werknemers

Nadere informatie

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken Daarom werken wij aan de realisatie van een innovatieve installatie die biomassa (zoals afvalhout) en andere reststromen

Nadere informatie

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken Daarom werken wij aan de realisatie van een innovatieve installatie die biomassa (zoals afvalhout) en andere reststromen

Nadere informatie

Agenda. 2 de Gen BE. Voortgangsvergadering 3 TETRA projecten. 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel

Agenda. 2 de Gen BE. Voortgangsvergadering 3 TETRA projecten. 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel Voortgangsvergadering 3 TETRA projecten 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel 80166 Bio-ethanol uit lignocellulose grondstoffen beschikbaar in Vlaanderen Agenda - Tweede generatie

Nadere informatie

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken Daarom werken wij aan de realisatie van een innovatieve installatie die biomassa (zoals afvalhout) en andere reststromen

Nadere informatie

Nieuwe labtechnologie versus wettelijke kaders: een conflict? Hans van der Wart ALcontrol Laboratories

Nieuwe labtechnologie versus wettelijke kaders: een conflict? Hans van der Wart ALcontrol Laboratories Nieuwe labtechnologie versus wettelijke kaders: een conflict? Hans van der Wart ALcontrol Laboratories UK Sludge Testing Labs Adopt Rapid Method for E. Coli This elegant spectroscopic tool can instantaneously

Nadere informatie

TRENDSEMINARIE HOUTBOUW. BINNENLUCHTKWALITEIT Aspect van vluchtige organische stoffen

TRENDSEMINARIE HOUTBOUW. BINNENLUCHTKWALITEIT Aspect van vluchtige organische stoffen TRENDSEMINARIE HOUTBOUW BINNENLUCHTKWALITEIT Aspect van vluchtige organische stoffen Lieven DE BOEVER (WOOD.BE) Marc LOR (VITO) Tom HAERINCK (WTCB) Binnenluchtkaliteit Algemeen kader Wat, aar en hoe meten?

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21649 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kwon, Youngkook Title: Biomass electrochemistry : from cellulose to sorbitol Issue

Nadere informatie

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u?

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u? Inhoud» Wat is Sunbuilt?» Timing van het project» Wat wordt geïnvesteerd?» Wat is de meerwaarde voor u? 2 Wat is SUNBUILT?» EFRO investeringsproject:» Promotor: VITO» Copromotor K.H.Kempen/Thomas More»

Nadere informatie

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Marcel Weeda en Jeroen de Joode Deltalinqs, Waterstof Platform Rotterdam, Carlton Oasis Hotel, Spijkenisse 15 oktober 2013 www.ecn.nl Wat en waarom Power-to-Gas?

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

Stockmans Wood Products +32 (0)

Stockmans Wood Products  +32 (0) De ThermoDUR producten worden gerealiseerd door het toepassen van een uniek en een Europees gepatenteerd thermisch modificatieproces dat de cruciale eigenschappen van hout significant verbetert. Dankzij

Nadere informatie

Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014

Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

R&D plan ECN Biomassa 2015

R&D plan ECN Biomassa 2015 R&D plan ECN Biomassa 2015 Context ECN Biomassa onderzoek en ontwikkeling binnen de topsector Energie Externe ontwikkelingen Van Bioenergie naar Bio-based economy: Bij de inzet van biomassa verschuift

Nadere informatie

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink Biobased Asfalt Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp Dr. Richard Gosselink Wageningen UR: organizational structure Supervisory Board Executive Board Concern staff Facility Services Agrotechnology

Nadere informatie

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober Opzet, werkwijze Uitgangspunten doorrekening Effecten akkoord

Nadere informatie

Interscience. Innovatie Update. Stand 2B047

Interscience. Innovatie Update. Stand 2B047 Interscience Innovatie Update Analytisch Advies Apparatuur Instrumentmakerij Applicaties Accessoires Detachering Opleidingen Onderhoud en Service tel: 076 5411800 www.interscience.nl Frank Koudijs Een

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 132-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie

Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie Perspectieven in de Organische Milieuanalyse Grobbendonk - 14 oktober 2005 Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie Dr. Gilbert Desmet Vlaamse Milieumaatschappij Labo Gent Krijgslaan

Nadere informatie

Bioraffinagesite Renkum-Wageningen

Bioraffinagesite Renkum-Wageningen Bioraffinagesite Renkum-Wageningen Inventarisatie mogelijke keten activiteiten Paulien Harmsen (WUR-FBR) met medewerking van Steef Lips (WUR-FBR), Edwin Bosma(NSP), Erwin Schuitema (NSP) en Joep Koene

Nadere informatie

Waterstofstroom - Agenda

Waterstofstroom - Agenda Rol van waterstof bij energietransitie Rob van der Sluis Waterstofstroom - Agenda Introductie MTSA Brandstofcel principe Waterstof en Energietransitie Het 2 MW project een fotoreportage 1 MTSA Technopower

Nadere informatie

Laboratory report. Independent testing of material surfaces. Analysis of leaching substances in treated wood samples conform guide line EU 10/2011

Laboratory report. Independent testing of material surfaces. Analysis of leaching substances in treated wood samples conform guide line EU 10/2011 Independent testing of material surfaces Laboratory report Analysis of leaching substances in treated wood samples conform guide line EU 10/2011 Customer Wasziederij De Vesting BV Trasweg 12 5712 BB Someren-Eind

Nadere informatie

Methoden voor de bepaling van groepsparameters

Methoden voor de bepaling van groepsparameters Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Methoden voor de bepaling van groepsparameters Versie november 2016 WAC/III/D Inhoud INHOUD 1 Drinkwater 3 2 Afvalwater 5 3 Grondwater 8 4

Nadere informatie

VaLiCel. Voortgangsvergadering 1 TETRA projecten. 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel

VaLiCel. Voortgangsvergadering 1 TETRA projecten. 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel Voortgangsvergadering 1 TETRA projecten Resultaten: 1 januari 31 april 2009 VaLiCel 80108 Valorisatie van (ligno-)cellulose reststromen - VaLiCel 80166 Bio-ethanol uit lignocellulose grondstoffen beschikbaar

Nadere informatie

Chemistry at Rotterdam University of Applied Science. Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers

Chemistry at Rotterdam University of Applied Science. Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers Chemistry at Rotterdam University of Applied Science Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers 1 ROTTERDAM UNIVERSITY Organisation: Faculty of Engineering and Applied Science

Nadere informatie

Tabel 1 van 2. Organische parameters - overig Q chemisch zuurstofverbruik (CZV) mg/l

Tabel 1 van 2. Organische parameters - overig Q chemisch zuurstofverbruik (CZV) mg/l Tabel 1 van 2 Monsterreferenties monster-1 = uw monsterreferentie nr. 1 monster-2 = uw monsterreferentie nr. 2 monster-3 = uw monsterreferentie nr. 3 Opgegeven bemonsteringsdatum : Onbekend Onbekend Onbekend

Nadere informatie

Groene warmtenet Ede. Douwe van den Berg 19 april 2017

Groene warmtenet Ede. Douwe van den Berg 19 april 2017 Groene warmtenet Ede Douwe van den Berg 19 april 2017 Inhoud Korte introductie BTG Animatiefilm groene warmtenet Ede Ontstaan van het groene warmtenet Ede SvZ en plannen groene warmtenet Ede 2 Inhoud Korte

Nadere informatie

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet

Nadere informatie

Vermoedens bevestigen?

Vermoedens bevestigen? Vermoedens bevestigen? Wat zijn de mogelijkheden om geknoei op te sporen? 21/03/2014 SLIDE 1 Twijfel? Tracking en traceability Vertrouwen in de leverancier? Korte ketens versus lange ketens Ontwikkeling

Nadere informatie

Routekaart Papier. Michiel Adriaanse

Routekaart Papier. Michiel Adriaanse Routekaart Papier Michiel Adriaanse Inhoud van de presentatie 1 Papier-en Kartonindustrie in Nl 2 Biobased ambities 3 Trends 4 Visie 5 Business cases 6 Take home messages sheet 2 De Nederlandse Papier-en

Nadere informatie

Praktijkgericht onderzoek Hogeschool Rotterdam. Bijeenkomst Platform BioDelta Zuid Holland

Praktijkgericht onderzoek Hogeschool Rotterdam. Bijeenkomst Platform BioDelta Zuid Holland Praktijkgericht onderzoek Hogeschool Rotterdam Bijeenkomst Platform BioDelta Zuid Holland 24 juni 2014 Hogeschool Rotterdam 32.000 studenten 12 instituten 9 locaties 89 opleidingen 5 kenniscentra Vijf

Nadere informatie

Bijlage 1.2.2bis bij het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne

Bijlage 1.2.2bis bij het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne Bijlage 4 bij het besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu houdende omzetting van Europese richtlijnen en andere diverse wijzigingen Bijlage 1.2.2bis bij het

Nadere informatie

GROEN AARDGAS via VERGASSING

GROEN AARDGAS via VERGASSING ECN-M--07-069 GROEN AARDGAS via VERGASSING A. van der Drift Gepresenteerd tijdens het Minisymposium Groen Gas, Maarssen, 28 juni 2007 Augustus 2007 GROEN AARDGAS via VERGASSING Bram van der Drift www.ecn.nl

Nadere informatie

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Maarten Timmerman Offshore Windenergie Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Wat doet TKI Wind op Zee? SEmuleert en faciliteert de ontwikkeling en implementaee van offshore windtechnologie voor de industrie (MKB)

Nadere informatie

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch

Nadere informatie

UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid?

UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? Socomec GNB Industrial Power Dennis Klein - Raf Bruggeman Our expertises: Socomec High quality power supply Ensuring the

Nadere informatie

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013 16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)

Nadere informatie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Bioenergie in Overijssel Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Jan de Wit, Ralph Lindeboom en Willem Brus Bioenergiedag oost nederland 31-oktober-2013 Partners Saxion werkt aan een duurzame toekomst

Nadere informatie

Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving

Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving Dr. Hans Derksen Lector Biobased Economy Het petrochemisch tijdperk? een kort interval in de geschiedenis van de mensheid! De wereldoliereserves

Nadere informatie

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased

Nadere informatie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie Hernieuwbaar gas Energiedrager van de toekomst Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie New Energy Coalition Sector Grondstoffen Kracht en licht Vervoer Warmte Eindverbruik 567 PJ 362

Nadere informatie

Versterking van het EU ETS via splitsing van sectoren

Versterking van het EU ETS via splitsing van sectoren Versterking van het EU ETS via splitsing van sectoren Jos Sijm Sessie Groenboek 2030 Ministerie van Economische Zaken Den Haag, 5 April 2013 www.ecn.nl Achtergrond en doelstelling van het onderzoek Opdrachtgever:

Nadere informatie

Industrie kan stroomvraag & -aanbod balanceren

Industrie kan stroomvraag & -aanbod balanceren Industrie kan stroomvraag & -aanbod balanceren Delft, Y.C. van December 2016 ECN-V--16-011 6 nr 16 2016 Een groot deel van het industriële potentieel blijft nu nog onbenut POWER TO PRODUCTS tekst: Ron

Nadere informatie

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food

Nadere informatie

BIOFUELS: ZIN EN ONZIN

BIOFUELS: ZIN EN ONZIN BIOFUELS: ZIN EN ONZIN KIVI NIRIA 2010 F. Goudriaan and J.E. Naber (BIOFUEL BV) 1 HTU 2005 ONZIN: ONZIN: STOPPEN MET BIOBRANDSTOFFEN Vragen van het lid De Mos (PVV) aan de minister van Volkshuisvesting,

Nadere informatie

SKIW / KNW - Symposium

SKIW / KNW - Symposium SKIW / KNW - Symposium Waterzuivering bij BASF Antwerpen en ervaring met inhibitie van actief slib. Steven Meul 31 mei 2018 1 31.05.2018 SKIW / KNW - Symposium Waterbeheer bij BASF Antwerpen Verschillende

Nadere informatie

PYRENA: PYRolysis Equipment for New Approaches to produce better bio-oil

PYRENA: PYRolysis Equipment for New Approaches to produce better bio-oil PYRENA: PYRolysis Equipment for New Approaches to produce better bio-oil P.J. de Wild R.R. van der Laan R. Sumbharaju H. Bodenstaff E.J. Brouwer C.M. van der Meijden July 2016 ECN-L--16-042 PYRENA PYRolysis

Nadere informatie

DUURZAAMHEIDSJAARVERSLAG 2014 DAF TRUCKS N.V.

DUURZAAMHEIDSJAARVERSLAG 2014 DAF TRUCKS N.V. DUURZAAMHEIDSJAARVERSLAG 2014 DAF TRUCKS N.V. DRIVEN BY QUALITY Voorwoord Dit verslag is het Duurzaamheidsjaarverslag van DAF Trucks N.V. betreffende het jaar 2014. De scope van het Duurzaamheidsverslag

Nadere informatie

BIJLAGE 1 - Onderzoekslocatie - Omgevingskaart Klantreferentie: 1333 m 125 m 625 m Deze kaart is noordgericht. Schaal 1: 125 Hier bevindt zich Kadastraal object BAARN K 1263 Smutslaan 8, 3743 CG BAARN

Nadere informatie

Thermische Centrales voor Elektriciteit

Thermische Centrales voor Elektriciteit Thermische Centrales voor Elektriciteit College spm1520 5 maart 2013 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Universitair Hoofddocent Energie en Industrie Faculty of Technology, Policy and Management Industry and Energy

Nadere informatie

Van biofuels naar biobased

Van biofuels naar biobased Van biofuels naar biobased PPA-dag, 11 maart 2010, Delft Rolf Blaauw Wageningen Universiteit en Researchcentrum Food & Biobased Research Inhoud Introductie De chemische industrie nu Chemicaliën uit biomassa

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening

Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening Jeroen de Joode & Marcel Weeda Themamiddag Energieopslag Eersel, 20 juni 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap P2G is niet alleen: een alternatief

Nadere informatie

Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie

Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie donderdag 24 september, 2015 Agrivizier Jan-Henk Welink, ww.duurzaamgrondstoffenbeheer.nl, 015 278 9205, j.h.welink@tudelft.nl

Nadere informatie

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden Methanol Formule CH3OH Naam Familie Productie Brandalcohol, methylalcohol Alcoholen (a) Productie van synthesegas (i) Traditionele methoden Methanol wordt vervaardigd uit synthesegas dat een mengsel is

Nadere informatie

SYNLAB ANALYTICS & SERVICES B.V. WOTS

SYNLAB ANALYTICS & SERVICES B.V. WOTS SYNLAB ANALYTICS & SERVICES B.V. WOTS SEMINAR KALIBRATIE & KWALITEIT Although all documents have been prepared very carefully, errors and omissions within the presentation, the statements and the written

Nadere informatie

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006 Nuon Magnum Een volgende stap in de energietransitie Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum Utrecht, 6 december 2006 Nuon in het kort Nuon is een zelfstandig, internationaal energiebedrijf gevestigd

Nadere informatie

Conceptadvies SDE+ 2014

Conceptadvies SDE+ 2014 Conceptadvies SDE+ 2014 Sander Lensink Den Haag 13 mei 2013 www.ecn.nl Toelichting op het conceptadvies Proces Uitgangspunten Windenergie Geothermie Biomassa Waterkracht en zonne-energie Proces Proces

Nadere informatie

Geïntegreerde Bioraffinage

Geïntegreerde Bioraffinage Geïntegreerde Bioraffinage in de TKI Biobased Economy 1 De Biobased Economy Teelt van biomassa ogst en mobilisering biomassa Primaire productie en verwerking Bioraffinage Verwerking nieuwe biomassa en

Nadere informatie

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag 19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Kingsfordweg 1 1043 GN Amsterdam Nederland Locatie Afkorting Kingsfordweg 1 1043 GN Amsterdam Nederland Gravimetrie 1. Diervoeders,

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

Hoogtemperatuur vacuümsolderen van Titaan en Titaanlegeringen

Hoogtemperatuur vacuümsolderen van Titaan en Titaanlegeringen Hoogtemperatuur vacuümsolderen van Titaan en Titaanlegeringen E.W. Schuring November 2014 ECN-L--14-067 Hoogtemperatuur vacuümsolderen van Titaan en Titaanlegeringen E.W. Schuring NIL BIL Lassymposium

Nadere informatie

Biobrandstoffen en Bioraffinage. Rob Bakker (met bijdragen van Rolf Blaauw, Edwin Keijsers, en Ana Lopez)

Biobrandstoffen en Bioraffinage. Rob Bakker (met bijdragen van Rolf Blaauw, Edwin Keijsers, en Ana Lopez) Biobrandstoffen en Bioraffinage Rob Bakker (met bijdragen van Rolf Blaauw, Edwin Keijsers, en Ana Lopez) Overzicht Biobrandstoffen: afbakening Huidige biobrandstoffen Bioethanol Biodiesel Geavanceerde

Nadere informatie

Waterstof als draaggas voor uw lab

Waterstof als draaggas voor uw lab Afternoon Seminar 1 april 2009 Waterstof als draaggas voor uw lab Roel WUYTS Sales Project Engineer Gas toevoer Generator Filters GC of Cilinder Regelaar/ Afsluiter Afsluiter Gas toevoer Cylinder Leidingnet

Nadere informatie

Ondersteuning van innovatie op basis van kunststof- en rubberrecyclaat

Ondersteuning van innovatie op basis van kunststof- en rubberrecyclaat Ondersteuning van innovatie op basis van kunststof- en rubberrecyclaat Flanders PlasticVision Opgericht door de industrie 1998 > 200 leden bedrijven > 400 klanten bedrijven Structurele samenwerking Centexbel

Nadere informatie

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om

Nadere informatie

Maatschappelijke acceptatie van energie projecten

Maatschappelijke acceptatie van energie projecten Maatschappelijke acceptatie van energie projecten Ynke Feenstra Ruimteconferentie 2011, workshop Energie en ruimte Rotterdam, 19 april 2011 www.ecn.nl Energieonderzoek Centrum Nederland 600 medewerkers

Nadere informatie

Biomassa reststroom of speciale teelten: randvoorwaarden voor een solide business case

Biomassa reststroom of speciale teelten: randvoorwaarden voor een solide business case Biomassa reststroom of speciale teelten: randvoorwaarden voor een solide business case Jan E.G. van Dam 10 10 2013 Valorisatie reststromen Greenport Betuwse Bloem Opdracht van Provincie Gelderland Biomassa

Nadere informatie

Evaluatie van de validatiestudie op pren mei 2006 INHOUDSTAFEL... 2 OVERZICHT TABELLEN... 3 OVERZICHT FIGUREN... 4

Evaluatie van de validatiestudie op pren mei 2006 INHOUDSTAFEL... 2 OVERZICHT TABELLEN... 3 OVERZICHT FIGUREN... 4 (Contract 633) Resultaten validatiestudie: bepaling van halogenen en zwavel in afval Evaluatie van de validatiestudie van pren 4582 georganiseerd door CEN/TC 292 WG 5 Groep Anorganische Analysen Studie

Nadere informatie

Status en stimulering van bioenergie in Nederland. Kees Kwant SenterNovem, Agentschap voor Innovatie en Duurzaamheid

Status en stimulering van bioenergie in Nederland. Kees Kwant SenterNovem, Agentschap voor Innovatie en Duurzaamheid Status en stimulering van bioenergie in Nederland Kees Kwant SenterNovem, Agentschap voor Innovatie en Duurzaamheid Inhoud Status: Actieplan Biomassa Gerealiseerde Implementatie De omgeving in Europa Stimulering

Nadere informatie