39 INSTRUMENTATIESCHEMA S

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "39 INSTRUMENTATIESCHEMA S"

Transcriptie

1 PROCESTECHNIEK Videoles

2 Wat leer je? de basissymbolen voor een instrument, een meetleiding, een signaalleiding, een bedienend element en een corrigerend orgaan (regelklep) in een schema herkennen; uitleggen wat we onder de meetfunctie en de verwerkingsfunctie van een instrument verstaan; de meet- en de verwerkingsfunctie van een instrument met behulp van een lettercombinatie in een schema herkennen; uit een PID afleiden of je een instrument bij het proces, op een lokaal bedieningspaneel of in de regelkamer kunt aflezen; uit een PID afleiden of een regelklep sluit, opengaat of in de laatste stand blijft staan bij het wegvallen van de perslucht; uit een PID afleiden of je een regelklep met de hand kunt bedienen. Studiewijzer De docent laat je nu een filmpje zien. Let goed op wat hier allemaal uitgelegd wordt. Het gaat over de volgende onderwerpen: wat is een P&ID?; symbolen; codering.

3 Samenvatting Wat is een PID? Het proces met de regelkringen kun je weergeven in een Piping and Instrumentation Diagram (PID). In dit schema zijn alle leidingen en meet- en regelinstrumenten te vinden. Symbolen (tabellen 226 en 227 van het tabellenboek) Instrumenten geven we in een schema aan met een cirkel met een diameter van 12 mm. Meetleidingen geven we weer als dunne, doorgetrokken lijnen. Het symbool van een regelklep is opgebouwd uit het symbool van een klep en het symbool van een bedienend element. Een cirkel met een diameter van 5 mm is het symbool voor het bedienend element. Signaalleidingen geven we weer als doorgetrokken lijnen met schuine streepjes of als streepjeslijnen. In een PID kun je aangeven waar je een instrument kunt aflezen. - Een cirkel staat voor een instrument in of bij het proces. - Een cirkel met twee horizontale lijnen staat voor een instrument in een lokaal bedieningspaneel. - Een cirkel met één horizontale lijn staat voor een instrument in de regelkamer. In een PID kun je ook aangeven wat er met een regelklep gebeurt als de hulpenergie plotseling wegvalt. - Als de regelklep helemaal sluit, wijst er een pijl in de richting van de klep. - Als de regelklep helemaal opengaat, wijst er een pijl van de klep af. - Als de stand van de regelklep niet verandert, staan er twee dwarsstreepjes op de verbindingslijn tussen de klep en het bedienend element. Als de hoofdletter H in de cirkel van het bedienend element staat, dan kun je de regelklep met de hand bedienen.

4 Codering (tabel 113 van het tabellenboek) De meetfunctie geeft aan welke procesgrootheid je met een instrument meet. De eerste hoofdletter in de cirkel van een schema geeft dit weer. De verwerkingsfunctie geeft aan wat een instrument met de gemeten procesgrootheid doet. De tweede en volgende hoofdletters in de cirkel geven dit weer. Er zijn twee uitzonderingen: als de tweede hoofdletter een D of een F is. De eerste twee hoofdletters geven dan aan welke procesgrootheid wordt gemeten. Een instrument kan meerdere verwerkingsfuncties hebben. De hoofdletters van de verwerkingsfuncties moeten in een bepaalde volgorde komen te staan. Een hoog alarm is het alarm dat bij een hoge waarde van de grootheid wordt gegeven. De hoofdletter H, rechtsboven buiten de cirkel, geeft dit weer. De hoofdletter L, rechtsonder buiten de cirkel, geeft een laag alarm weer. De instrumenten in een PID zijn genummerd. Deze nummers, ook wel identificatienummers genoemd, staan in de cirkel onder de lettercode.

5 Vragen Open vragen Gebruik het onderstaande PID van het regelschema van stoomketel bij de beantwoording van de volgende drie vragen. 1. Welke grootheden meten we? 2. Welke verwerkingsfuncties zie je? 3. Welke regelkleppen sluiten bij het wegvallen van het stuursignaal?

Theorie: Het maken van een verslag (Herhaling klas 2)

Theorie: Het maken van een verslag (Herhaling klas 2) Theorie: Het maken van een verslag (Herhaling klas 2) Onderdelen Een verslag van een experiment bestaat uit vier onderdelen: - inleiding: De inleiding is het administratieve deel van je verslag. De onderzoeksvraag

Nadere informatie

Netwerkdiagram voor een project. AOA: Activities On Arrows - activiteiten op de pijlen.

Netwerkdiagram voor een project. AOA: Activities On Arrows - activiteiten op de pijlen. Netwerkdiagram voor een project. AOA: Activities On Arrows - activiteiten op de pijlen. Opmerking vooraf. Een netwerk is een structuur die is opgebouwd met pijlen en knooppunten. Bij het opstellen van

Nadere informatie

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag 19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00

Nadere informatie

Zorg dat je de opdrachten in dit project uitwerkt volgens deze stappen. Laat dit ook in de uitwerking zien!

Zorg dat je de opdrachten in dit project uitwerkt volgens deze stappen. Laat dit ook in de uitwerking zien! Introductie In deze periode ga je aan de slag met twee projecten die gelijktijdig uitgevoerd worden. In deze projectwijzer staat Meet & centraal. Beide projecten hebben ook iets gemeenschappelijks; de

Nadere informatie

Docent: ing. R.J. Rolloos (Bron: tekenrichtlijnen Gemeentewerken Rotterdam).

Docent: ing. R.J. Rolloos (Bron: tekenrichtlijnen Gemeentewerken Rotterdam). Richtlijn tekenwerk Docent: ing. R.J. Rolloos (Bron: tekenrichtlijnen Gemeentewerken Rotterdam). Opzet van de tekening Bij de opzet van de tekening verdienen een aantal punten de aandacht, namelijk: Formaat

Nadere informatie

Praktische regeltechniek voor de procesindustrie

Praktische regeltechniek voor de procesindustrie Praktische regeltechniek voor de procesindustrie Praktische regeltechniek voor de procesindustrie M.M.H. Starmans & G.J. Siemons Schrijver: M.M.H. Starmans Coverontwerp: M.M.H. Starmans ISBN: 9789402162196

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1494 woorden 8 april 2014 7,8 97 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Systematische natuurkunde Grootheden en eenheden Kwalitatieve

Nadere informatie

Leerjaar. e-learning. Procesoperator A Mechanisch operator A

Leerjaar. e-learning. Procesoperator A Mechanisch operator A Leerjaar 1 e-learning Procesoperator A Mechanisch operator A Inhoud Leerjaar 1 Introductiemodule: St@rt Sluit aan bij WLP leerwijzer Aantal SBU voor theorielessen: 6 werkboek 1. De opleiding - 2. Hoe leer

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Uitgewerkte symbolen voor de procesinstrumentatie. Technische tekeningen. Symbolen voor de meet- en regeltechniek

Voorbeeld. Preview. Uitgewerkte symbolen voor de procesinstrumentatie. Technische tekeningen. Symbolen voor de meet- en regeltechniek NEN 3347 NEDERLANDSE NORM UDC 744.43:003.62:62-52 Technische tekeningen Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende

Nadere informatie

Netwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten

Netwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten Netwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten Opmerking vooraf. Een netwerk is een structuur die is opgebouwd met pijlen en knooppunten. Bij het opstellen van

Nadere informatie

Duco Focus box + Comfort Plus System

Duco Focus box + Comfort Plus System BE_Comfort Plus_config -(nl) (zonder afvoer in slaapkamers) 0,9 REDUCTIE FACTOR Duco Focus box + Comfort Plus System Zonder afvoer in slaapkamers BADKAMER BEDIENING MASTER BEDROOM ANDERE IGE RUIMTES Wasplaats

Nadere informatie

In het internationale eenhedenstelsel, ook wel SI, staan er negen basisgrootheden met bijbehorende grondeenheden. Dit is BINAS tabel 3A.

In het internationale eenhedenstelsel, ook wel SI, staan er negen basisgrootheden met bijbehorende grondeenheden. Dit is BINAS tabel 3A. Grootheden en eenheden Kwalitatieve en kwantitatieve waarnemingen Een kwalitatieve waarneming is wanneer je meet zonder bijvoorbeeld een meetlat. Je ziet dat een paard hoger is dan een muis. Een kwantitatieve

Nadere informatie

07 MOLECUULFORMULES & CHEMISCHE BINDINGEN PROCESTECHNIEK

07 MOLECUULFORMULES & CHEMISCHE BINDINGEN PROCESTECHNIEK PROCESTECHNIEK Wat leer je? het verschil uitleggen tussen symbolenformules en molecuulformules; molecuulformules opstellen aan de hand van tekeningen van moleculen; het aantal en de soort atomen van een

Nadere informatie

Voorschriften voor het maken van processchema's

Voorschriften voor het maken van processchema's Voorschriften voor het maken van processchema's 1e uitgave d.d. 15 augustus 1989 2e uitgave d.d. 25 januari 1996 3e uitgave d.d. 1 oktober 1999 4e uitgave d.d. 1 oktober 2004 5e uitgave d.d Auteur A.P.

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. HOOFDSTUK 6 AFRONDEN Inleiding Cijfers Verstandig afronden 48 BLZ

INHOUDSOPGAVE. HOOFDSTUK 6 AFRONDEN Inleiding Cijfers Verstandig afronden 48 BLZ INHOUDSOPGAVE BLZ HOOFDSTUK 1 DOMEIN A: GETALLEN 15 1.1. Inleiding 15 1.2. Cijfers en getallen 15 1.3. Gebroken getallen 16 1.4. Negatieve getallen 17 1.5. Symbolen en vergelijken van getallen 19 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 935 woorden 5 november 2014 7,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Systematische natuurkunde Kwantitatieve waarneming: waarnemen zonder

Nadere informatie

Havo 4 - Practicumwedstrijd Versnelling van een karretje

Havo 4 - Practicumwedstrijd Versnelling van een karretje Havo 4 - Practicumwedstrijd Versnelling van een karretje Vandaag gaan jullie een natuurkundig experiment doen in een hele andere vorm dan je gewend bent, namelijk in de vorm van een wedstrijd. Leerdoelen

Nadere informatie

WERKBOEK DEEL 2: REGELKRING

WERKBOEK DEEL 2: REGELKRING ACTA-SIM WERKBOEK DEEL 2: REGELKRING J. BAS & C. CLERX Aanpassing J. Baeten pag. 1 1 HET INSTRUMENTATIESCHEMA...3 1.1 SYMBOLEN...3 1.2 OEFENINGEN...4 2 NIVEAUREGELKRING...5 2.1 DOELSTELLINGEN...5 2.2 GEBRUIKERS

Nadere informatie

MEET- EN REGELTECHNIEK. Door Carl Maegerman

MEET- EN REGELTECHNIEK. Door Carl Maegerman MEET- EN REGELTECHNIEK Door Carl Maegerman Algemeen Uurregeling 18.00u - 19.45u les 19.45u - 20.00u pauze 20.00u - 21.15u les Inhoud cursus Ingangsproef - eindexamen En nu eventjes over U!!! 1a - DOUCHE

Nadere informatie

14 DE ATOOMTHEORIE VAN DALTON PROCESTECHNIEK

14 DE ATOOMTHEORIE VAN DALTON PROCESTECHNIEK PROCESTECHNIEK Wat leer je? uitleggen wat een reactieschema is; reactieschema's in woorden en symbolen opstellen; de kenmerken van de atoomtheorie van Dalton noemen; moleculen en atomen tekenen; scheikundige

Nadere informatie

EXACT- Periode 1. Hoofdstuk Grootheden. 1.2 Eenheden.

EXACT- Periode 1. Hoofdstuk Grootheden. 1.2 Eenheden. EXACT- Periode 1 Hoofdstuk 1 1.1 Grootheden. Een grootheid is in de natuurkunde en in de chemie en in de biologie: iets wat je kunt meten. Voorbeelden van grootheden (met bijbehorende symbolen): 1.2 Eenheden.

Nadere informatie

Tussendoelen ontwikkeling van het logisch denken

Tussendoelen ontwikkeling van het logisch denken Tussendoelen ontwikkeling van het logisch denken 3 4 4;6 5 5;6 6 6,6 7 7;6 1. herkent begrippen als lang-korthoog-laag- klein-groot 1. kan verschillende grootheden onderscheiden en in betekenisvolle 1.

Nadere informatie

woensdag 2 januari 2019 Elektro pneumatiek. (Kader en GL) Drukknop, Schakelaar, EasyRelais, Elektro-pneumatische ventielen.

woensdag 2 januari 2019 Elektro pneumatiek. (Kader en GL) Drukknop, Schakelaar, EasyRelais, Elektro-pneumatische ventielen. woensdag 2 januari 2019 Elektro pneumatiek. (Kader en GL) Drukknop, Schakelaar, EasyRelais, Elektro-pneumatische ventielen. 0 2018-2019 H. O. Boorsma. Elektro pneumatiek & EasyRelais & EasySoft Basic Wat

Nadere informatie

Speciale regelingen. 3.1 Verschil tussen enkelvoudige regeling en samengestelde regelingen. 3.2 Verhoudingsregeling

Speciale regelingen. 3.1 Verschil tussen enkelvoudige regeling en samengestelde regelingen. 3.2 Verhoudingsregeling 57 Speciale regelingen 3.1 Verschil tussen enkelvoudige regeling en samengestelde regelingen De regelkring zoals je hem kent, met regelaar, proces, corrigerend en sensor is een enkelvoudige regelkring.

Nadere informatie

Eigen routes maken. voor Fiets, Voetganger en Auto

Eigen routes maken. voor Fiets, Voetganger en Auto Eigen routes maken voor Fiets, Voetganger en Auto Een toegevoegde functie (versie 2.3.3) waarmee je Markeer-vlaggetjes kunt zetten op de kaart en naderhand de volgorde kunt veranderen of vlaggen verwijderen.

Nadere informatie

Elementen Thema 5 Wonen

Elementen Thema 5 Wonen Toetstermen Energiebronnen Energieopwekking en transport Elektromagnetisme Drie energiebronnen noemen voor het verwarmen van een stoomketel (elektriciteitscentrale) Twee energiebronnen noemen voor het

Nadere informatie

1. Inleiding en benamingen

1. Inleiding en benamingen 1. Inleiding en benamingen 1.1 Wat is meet- en regeltechniek, waarom wordt het toegepast en hoe is de uitvoering? Iedere studie begint met een vraag. Studeren is niets anders dan zoeken naar antwoorden

Nadere informatie

DR-MRKA-X. Deelreglement Meet- en regeltechniek in de klimaatbeheersing MRK-A

DR-MRKA-X. Deelreglement Meet- en regeltechniek in de klimaatbeheersing MRK-A DR-MRKA-X Deelreglement Meet- en regeltechniek in de klimaatbeheersing MRK-A Uitgave: september 2009 DR-MRKA-X 2 1 Algemeen Naam : Reed Business Opleidingen Adres : Zwijndrecht Aard : Deeltijd, mondeling

Nadere informatie

Experimenteel onderzoek

Experimenteel onderzoek Newton - VWO Experimenteel onderzoek Samenvatting Soorten onderzoek experimenteel onderzoek - de opzet van een experimenteel onderzoek hangt af van het onderzoeksdoel literatuuronderzoek - over een bepaald

Nadere informatie

LOPUC. Een manier om problemen aan te pakken

LOPUC. Een manier om problemen aan te pakken LOPUC Een manier om problemen aan te pakken LOPUC Lees de opgave goed, zodat je precies weet wat er gevraagd wordt. Zoek naar grootheden en eenheden. Schrijf de gegevens die je nodig denkt te hebben overzichtelijk

Nadere informatie

Practicum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag

Practicum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag Practicum algemeen 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag 1 Diagrammen maken Onafhankelijke grootheid en afhankelijke grootheid In veel experimenten wordt

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband tussen

Nadere informatie

Detector Ability Achtergronden bij het instrument

Detector Ability Achtergronden bij het instrument Detector Ability Achtergronden bij het instrument P E O P L E I M P R O V E P E R F O R M A N C E Computerweg 1, 3542 DP Utrecht Postbus 1087, 3600 BB Maarssen tel. 0346-55 90 10 fax 0346-55 90 15 www.picompany.nl

Nadere informatie

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken Grafieken Rekenles over het maken van grafieken 10-13 jaar Rekenen Weerstation, data, grafieken 60 minuten Op het digitale schoolbord bekijkt de leerkracht met de klas verschillende grafieken over het

Nadere informatie

Tandwielmeting labo-uitvoering DOEL: Het zelfstandig opmeten van een recht cilindrisch tandwiel

Tandwielmeting labo-uitvoering DOEL: Het zelfstandig opmeten van een recht cilindrisch tandwiel Tandwielmeting labo-uitvoering DOEL: Het zelfstandig opmeten van een recht cilindrisch tandwiel Activeer de video Deze duurt ongeveer vijf minuten en kan op elk moment onderbroken worden. Willy Cochet

Nadere informatie

natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex

natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Examen HAVO 2010 tijdvak 1 vrijdag 28 mei totale examentijd 3 uur tevens oud programma natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Vragen 15 tot en met 22 In dit deel van het examen staan vragen waarbij

Nadere informatie

Hoe werkt u met Nectar 4e editie Tweede Fase

Hoe werkt u met Nectar 4e editie Tweede Fase Hoe werkt u met Nectar 4e editie Tweede Fase Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Meer dan lesstof in het boek p. 4 4 Leerroutes p. 7 5 Oefentoets met studieadvies op maat p. 10 6 Resultatenpagina's

Nadere informatie

Module 10. Keller PALplus. NC Basisbegrippen - uitbreiding Draaien

Module 10. Keller PALplus. NC Basisbegrippen - uitbreiding Draaien Module 10 Keller PALplus NC Basisbegrippen - uitbreiding Draaien Colofon NC Basisgrippen - uitbreiden Draaien Auteurs Werkgroep CNC programmeertechnieken: S.G. Were Di, Valkenswaard Kempenhorst College,

Nadere informatie

VERWARMING EN VENTILATIE A l g e m e e n 61

VERWARMING EN VENTILATIE A l g e m e e n 61 VERWARMING EN VENTILATIE A l g e m e e n 61 VERWARMING EN VENTILATIE A l g e m e e n 61 VERWARMING EN VENTILATIE A l g e m e e n 61 VERWARMING EN VENTILATIE W e r k i n g s p r i n c i p e 61 VERWARMING

Nadere informatie

Het hydraulische systeem opnieuw bekeken

Het hydraulische systeem opnieuw bekeken Het hydraulische systeem opnieuw bekeken Door Rob Wilde Deel 1, een nieuwe ontwikkeling. In 1965 was het dan eindelijk zover. De nieuwe Rolls-Royce Silver Shadow en Bentley T werden vol trots aan de wereldpers

Nadere informatie

1 Inleiding proportionaal-hydrauliek

1 Inleiding proportionaal-hydrauliek 1 Inleiding proportionaal-hydrauliek 1.1 Wat is proportionaal-hydrauliek? In de proportionaal-hydrauliek worden de hydraulische componenten zoals pompen, stuurschuiven, overdrukkleppen, reduceerkleppen,

Nadere informatie

Meten. Meten. De schuifmaat

Meten. Meten. De schuifmaat Meten Meten Indeze opdracht ga je meten met een schuifmaat. Eerst ga je kijken hoe een schuifmaat precies werkt. Daarna ga je metingen uitvoeren aan een proefplaatje. De schuifmaat De universele schuifmaat

Nadere informatie

Manipulator M serie. Technische kenmerken: Veiligheidsvoorzieningen :

Manipulator M serie. Technische kenmerken: Veiligheidsvoorzieningen : Manipulator M serie Technische kenmerken: Luchtaansluiting: 7 bar Rotatie rond de kolom 360 continue Rotatie tussen de armen 270 Instant luchtverbruik 250 Nl / min Luchtverbruik voor elke volledige manoeuvre

Nadere informatie

Introductie Coach 6 videometen. 1 Eerste oefening

Introductie Coach 6 videometen. 1 Eerste oefening Introductie Coach 6 videometen 1 Eerste oefening Open het programma coach6. Het pictogram vind je op het bureaublad van je pc. Je krijgt dan het onderstaande scherm te zien. Verander docent in student.

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1:

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1: Cursus KeyCreator Basisoefening 1: Tekening basisoefening 1 Tekenen Basisoefening 1. Om een inzicht te krijgen in het tekenen met KeyCreator 30 gaan we enkele basisoefeningen maken. Oefening 1A is een

Nadere informatie

Maken van een practicumverslag

Maken van een practicumverslag Natuur-Scheikunde vaardigheden Maken van een practicumverslag Format Maken van een tabel met word 2010 2 Havo- VWO H. Aelmans SG Groenewald Maken van een diagram Inleiding. Een verslag van een practicum

Nadere informatie

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid.

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Doelgroep Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid is bedoeld voor

Nadere informatie

4900 snelheid = = 50 m/s Grootheden en eenheden. Havo 4 Hoofdstuk 1 Uitwerkingen

4900 snelheid = = 50 m/s Grootheden en eenheden. Havo 4 Hoofdstuk 1 Uitwerkingen 1.1 Grootheden en eenheden Opgave 1 a Kwantitatieve metingen zijn metingen waarbij je de waarneming uitdrukt in een getal, meestal met een eenheid. De volgende metingen zijn kwantitatief: het aantal kinderen

Nadere informatie

gewoon Start Event (Gebeurtenis) Deze lege cirkel, met dunne rand, geeft de aanvang (start) van het proces weer.

gewoon Start Event (Gebeurtenis) Deze lege cirkel, met dunne rand, geeft de aanvang (start) van het proces weer. BPMN 1.2 basis elementen en hun betekenis, core 2 Onderstaande tabel geeft een overzicht van de meest gangbare basis elementen van BPMN met telkens een beknopte toelichting. Hiermee kan men aan de slag

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-BB

Correctievoorschrift VMBO-BB Correctievoorschrift VMBO-BB 2007 tijdvak 2 natuur- en scheikunde 1 CSE BB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5

Opleiding docent rekenen MBO. 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5 Opleiding docent rekenen MBO 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5 Inhoud 1. Introductie 2. Meten 3. Tijd 4. Lunch 5. Verbanden 6. Onderzoek 7. Huiswerk en afsluiting Meten 5 referentiematen

Nadere informatie

Grafieken maken met Excel

Grafieken maken met Excel Grafieken maken met Excel Mooie plaatjes met Microsoft Excel 4 HAVO en 5 VWO Grafieken maken met Excel. Inleiding. Bij de practica moet je regelmatig een grafiek tekenen. Tot nu toe deed je dat waarschijnlijk

Nadere informatie

Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde

Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde Technologie 1 Elektrische en elektronische begrippen Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde Opleiding Pop en Media Peet Ferwerda, januari 2002 Deze instructie wordt tijdens

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2015-2016 Onderdeel: Spelling week 1 t/m week 3 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan een deel

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

Werkblad 2.3: Elektrondiffractie aan Grafiet

Werkblad 2.3: Elektrondiffractie aan Grafiet Werkblad 2.3: Elektrondiffractie aan Grafiet In dit experiment wordt de afstand tussen naburige atomen in een grafietkristal bepaald. Grafiet is een kristallijne vorm van koolstof waarbij het kristal is

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en wiskunde Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal wiskunde Vaktaal wiskunde gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan

Nadere informatie

Let op! Je hoeft de app niet te bouwen. Je krijgt ook geen extra punten hiervoor.

Let op! Je hoeft de app niet te bouwen. Je krijgt ook geen extra punten hiervoor. DIGIBATTLE - UITLEG PLAN Een app bouwens is teamwork Je kunt alleen aan DigiBattle meedoen als team. Waarom? Het werken in teamverband is dagelijkse praktijk bij app-bouwers. Je kunt veel meer werk verzetten

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-BB 2006

Correctievoorschrift VMBO-BB 2006 Correctievoorschrift VMBO-BB 2006 tijdvak 1 NATUUR- EN SCHEIKUNDE 1 CSE BB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2016-2017 Vak: Nederlands Klas: vmbo-tl 2 Onderdeel: Spelling 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan

Nadere informatie

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met

Nadere informatie

1. Waarom werken met visualisaties?

1. Waarom werken met visualisaties? Betreft WP3/ WP4 Datum 13/10/2018 Document Visualisatiesoftware Auteur Wouter Cyx (Kelvin Solutions) Versie V1 Status intern Situering De infofiche wil meer duiding geven bij het mogelijke gebruik van

Nadere informatie

Onderdeel: Spelling Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Spelling Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Onderdeel: Spelling week 1 t/m week 3 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan een deel zuiver morfologisch

Nadere informatie

Exact periode = 1. h = 0, Js. h= 6, Js 12 * 12 = 1,4.10 2

Exact periode = 1. h = 0, Js. h= 6, Js 12 * 12 = 1,4.10 2 Exact periode 1.1 0 = 1 h = 0,000000000000000000000000000000000662607Js h= 6,62607. -34 Js 12 * 12 = 1,4. 2 1 Instructie gebruik CASIO fx-82ms 1. Instellingen resetten tot begininstellingen

Nadere informatie

TN2000 Pneumatische servomotor voor Spira-Trol K regelkleppen - DN

TN2000 Pneumatische servomotor voor Spira-Trol K regelkleppen - DN TI-P327-01 CH-BEn-04 3.2.1.250 TN2000 Pneumatische servomotor voor Spira-Trol K regelkleppen - -300 Beschrijving De TN2000 is een serie van pneumatische servomotoren ontworpen voor gebruik op SPIRATROL

Nadere informatie

Atelier Michel Koene Multi-Lichtwand

Atelier Michel Koene Multi-Lichtwand Atelier Michel Koene Multi-Lichtwand Bedienings Paneel Aansluiting voor de voeding. Aan uit schakelaar. Paneel met led-lampen en sensoren Ingebouwde microfoon Algemeen De Multi-Lichtwand is een interactief

Nadere informatie

Het ideale font voor programmeurs

Het ideale font voor programmeurs Het ideale font voor programmeurs Hogeschool Utrecht Communicatie & Media Design Auteur: Benjamin van Bienen (1576750) Docent: Dick Swart Specialisatie: Visual design seminar 2014-B Menig programmeur leest

Nadere informatie

Vervolgcursus Rekenen Vierde bijeenkomst woensdag 9 april 2014 vincent jonker & monica wijers

Vervolgcursus Rekenen Vierde bijeenkomst woensdag 9 april 2014 vincent jonker & monica wijers Vervolgcursus Rekenen Vierde bijeenkomst woensdag 9 april 2014 vincent jonker & monica wijers Programma 1. Meetkunde 2. Verbanden 3. Huiswerk laatste keer 1 MEETKUNDE Wikipedia Opdracht deel 1 Je hebt

Nadere informatie

Methodes voor debietsafstelling

Methodes voor debietsafstelling OPTIVENT Achtergrondbijlage 10 Methodes voor debietsafstelling Samuel Caillou Xavier Kuborn Paul Van den Bossche Afdeling Klimaat, Installaties en Energieprestatie (CLIE) Onderzoeksgroepen ventilatie en

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en Rekenen en ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal Vaktaal herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-BB 2005

Correctievoorschrift VMBO-BB 2005 Correctievoorschrift VMBO-BB 2005 tijdvak 1 NATUUR- EN SCHEIKUNDE 1 CSE BB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

Het ideale font voor programmeurs

Het ideale font voor programmeurs Het ideale font voor programmeurs Onderzoeksverslag Hogeschool Utrecht Communicatie & Media Design Auteur: Benjamin van Bienen (1576750) Docent: Dick Swart Specialisatie: Visual design seminar 2014-B Samenvatting

Nadere informatie

Theorie: Snelheid (Herhaling klas 2)

Theorie: Snelheid (Herhaling klas 2) Theorie: Snelheid (Herhaling klas 2) Snelheid en gemiddelde snelheid Met de grootheid snelheid geef je aan welke afstand een voorwerp in een bepaalde tijd aflegt. Over een langere periode is de snelheid

Nadere informatie

Introductieles Videometen met Coachthuis

Introductieles Videometen met Coachthuis Introductieles Videometen met Coachthuis Inleiding Neem zelf een film op en verricht hieraan metingen. Stapsgewijs leer je hoe dit moet en wat er voor nodig is. Deze handleiding is als volgt opgebouwd:

Nadere informatie

01. Tekening lezen. 1.4. Maatinschrijvingen 30-12-2014

01. Tekening lezen. 1.4. Maatinschrijvingen 30-12-2014 01. Tekening lezen 1.4. Maatinschrijvingen 30-12-2014 Inhoudsopgave Leerdoelen... 2 SCHALEN..3 SCHROEFDRAAD... 4 MAATINSCHRIJVINGEN... 6 BEPERKING VAN AANZICHTEN EN DOORNEDEN... 7 Versie 1 Tekening lezen-maatinschrijvingen

Nadere informatie

Videometen met Coach7

Videometen met Coach7 Videometen met Coach7 Instructies voor het maken van een nieuwe activiteit Video opnemen 1. Neem een video op van een interessante beweging: a. Film de beweging zó dat deze zich geheel afspeelt in een

Nadere informatie

Onderdeel: Spelling - ANV Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Spelling - ANV Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Klas: IG2 HV Onderdeel: Spelling - ANV Aantal lessen per week: 2 Nieuw Nederlands 5 e editie Hoofdstuk: & 2 Blz. 33 t/m 35 Digitale methode F Spelling: verdubbeling en verenkeling. F Spelling: vorming

Nadere informatie

Meten met de ultrasoon afstandsensor:

Meten met de ultrasoon afstandsensor: Meten met de ultrasoon afstandsensor: Belangrijk!!!!!! 1. Om zo goed mogelijk met de sensor te kunnen meten moeten de ultrasoon geluiden (de klikjes die je hoort) zo goed mogelijk worden weerkaatst. Wij

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. 2. Verbanden Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Beweging in beeld. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 1 Beweging in beeld. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 1 Beweging in beeld Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 1.1 Beweging vastleggen Het verschil tussen afstand en verplaatsing De verplaatsing (x) is de netto verplaatsing en de

Nadere informatie

Les 1. Digitale Media - DTP 1

Les 1. Digitale Media - DTP 1 Intro InDesign werkt met objecten, dit zijn alle elementen die je op een pagina kunt plaatsen. Bijvoorbeeld hulplijnen, om aan te geven waar de marges van de pagina s komen, maar ook tekstkaders, illustratiekaders,

Nadere informatie

Onderdeel: Spelling - ANV Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Spelling - ANV Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Vak: Nederlands Klas: IG2 MH/HV Onderdeel: Spelling - ANV Aantal lessen per week: 2 Nieuw Nederlands 5 e editie Hoofdstuk: & 2 Blz. 33 t/m 35 Digitale methode F Spelling: verdubbeling en verenkeling. F

Nadere informatie

3. Tekentechnieken. Sommige symbolen zijn duidelijk, andere niet. Van links naar rechts staat het symbool (en de werkbalkknop) voor

3. Tekentechnieken. Sommige symbolen zijn duidelijk, andere niet. Van links naar rechts staat het symbool (en de werkbalkknop) voor 3. Tekentechnieken Ocad voorziet een aantal mogelijkheden om voorwerpen te tekenen, afhankelijk van de vorm van de voorwerpen. In de werkbalk vinden we de knoppen voor deze technieken. Sommige symbolen

Nadere informatie

De Cito Eindtoets Rekenen 2008

De Cito Eindtoets Rekenen 2008 e ito Eindtoets Rekenen 008 Jan van de raats Inleiding In een binnenkort te verschijnen rapport van de onderwijsinspectie worden zorgen geuit over het rekenpeil op de basisschool. Niet minder dan 7 procent

Nadere informatie

Leerstoflijnen. Klas 2 Havo

Leerstoflijnen. Klas 2 Havo Leerstoflijnen Periode Klas Havo Van 0 oktober 07 november Vak: Ne Niveau: H Klas D 0-0 07-0 Grammatica zinsdelen hoofdstuk en. Toets lezen H. -5. 0 Grammatica zinsdelen hoofdstuk en. Grammatica zinsdelen

Nadere informatie

Project: Boter, Kaas & Eieren. Lesbrief: Bovenplaat. Hamersveldseweg 65-1b Modemweg GL LEUSDEN 3821 BS Amersfoort, Nederland

Project: Boter, Kaas & Eieren. Lesbrief: Bovenplaat. Hamersveldseweg 65-1b Modemweg GL LEUSDEN 3821 BS Amersfoort, Nederland Hamersveldseweg 65-b Modemweg 7 8 GL LEUSDEN 8 BS Amersfoort, Nederland 0-57 +(0) 57 0-57 5 +(0) 57 5 info@caap.nl info@caap.nl www.caap.nl www.caap.nl Bank (Rabo): 0.5.5.7 KvK Bank Utrecht: (Rabo): 0757

Nadere informatie

2. Panorama Maker 3. Funhouse 139

2. Panorama Maker 3. Funhouse 139 Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Nieuwsbrief... 11 Introductie Visual Steps... 12 Wat heeft u nodig?... 13 De website bij dit boek... 14 De cd-rom... 14 Uw voorkennis... 14 Hoe werkt u met dit boek?... 15

Nadere informatie

06 Wat kun je met Office365 Forms

06 Wat kun je met Office365 Forms Wat is het Met Office365 forms kun je vragenlijsten (bijvoorbeeld enquetes) maken, maar je kunt Office365 Forms óók gebruiken voor interactieve oefeningen. Bovendien is het ook nog eens erg eenvoudig.

Nadere informatie

Handleiding Magister 6 voor ouders

Handleiding Magister 6 voor ouders Handleiding Magister 6 voor ouders Handleiding Magister 6 Pagina 1 Inleiding Het Merletcollege gebruikt voor haar leerlingen- en cijferadministratie het software pakket Magister. Hiervan is ook een webversie

Nadere informatie

TEKSTVERWERKEN, DE BASIS

TEKSTVERWERKEN, DE BASIS TEKSTVERWERKEN, DE BASIS Tekstverwerken Deze opdrachten helpen je bij het tekstverwerken waardoor je een brief of bericht kan typen in Word. Er zijn veel verschillende Wordversies. De symbolen blijven

Nadere informatie

LES: Vier op een rij 2

LES: Vier op een rij 2 LES: Vier op een rij 2 DOEL oefenen van keersommen; inzicht ontwikkelen in welke verschillende keersommen dezelfde uitkomst hebben; het patroon herkennen van keersommen in de tabel. BENODIGDHEDEN Per leerling

Nadere informatie

Voor we iets gaan maken moeten we wel het een en ander weten van meten. We zeggen altijd meten is weten. Hoi Leuk dat je er weer bent.

Voor we iets gaan maken moeten we wel het een en ander weten van meten. We zeggen altijd meten is weten. Hoi Leuk dat je er weer bent. Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een Boomhoogtemeter maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school. Daar ga ik jou bij helpen. Als je klaar bent kun je hierdoor in het technieklokaal

Nadere informatie

Exact periode 3 Rechte lijn kunde

Exact periode 3 Rechte lijn kunde Exact periode 3 Rechte lijn kunde diktaat exact blok 3 1 6-3-2017 Hoofdstuk1 Wat analisten willen.. 1.1 Een voorbeeld. Standaard1 Standaard2 Standaard3 Standaard4 Monster Standaard1 Standaard2 Standaard3

Nadere informatie

Algemene beschrijving van de regelprogramma's

Algemene beschrijving van de regelprogramma's Algemene beschrijving van de regelprogramma's Deze beschrijving is voor de regelprogramma's, die werken met de I/O kaart K8055 en/of VM167. Om het aantal in- en uitgangen te verhogen kan een multiplexer

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. 20 januari 2016 Tweede bijeenkomst ID College - Entree

Opleiding docent rekenen MBO. 20 januari 2016 Tweede bijeenkomst ID College - Entree Opleiding docent rekenen MBO 20 januari 2016 Tweede bijeenkomst ID College - Entree Inhoud 1. Starter verbanden 2. Verbanden in Entreeopleiding 3. Verbanden in de examens + didactiek 4. Portfolio en

Nadere informatie

techniek breed CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en een digitaal bestand.

techniek breed CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en een digitaal bestand. Examen VMBO-KB 2017 gedurende 550 minuten techniek breed CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en een digitaal bestand. Dit examen bestaat uit 11 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie