Over internationale belangenbehartiging en kennisuitwisseling

Transcriptie

1 Uitnodiging FOBID INFORMATIEOCHTEND Op 24 april 2015 organiseert FOBID International Office een (tweede) informatieochtend in de reeks met het thema: Over internationale belangenbehartiging en kennisuitwisseling FOBID In toenemende mate hebben bibliotheken te maken met internationale zaken. Het kan gaan om Europese regelgeving, onderhandelingen over auteursrechtverdragen, handelsakkoorden, en ook over Europese projectsubsidies, vakontwikkeling, internationale standaarden, en buitenlands bezoek. Tweede Kamerleden en Europarlementariërs besluiten ook over Europese zaken. Hoe proberen bibliotheekorganisaties hun belangen internationaal te verdedigen en welke rol spelen Nederlandse collega s en organisaties daarin? Het Nederlandse bibliotheekwerk heeft een goede naam, maar klopt dat wel in internationaal perspectief? Wat biedt internationale kennisuitwisseling voor Nederlandse bibliotheken? Hoe werkt die internationale kennisinnovatie, hoe kun je ervan profiteren? Deze informatieochtend geeft een update over bovenstaande vragen aan de hand van actuele overzichten en ervaringen, en biedt gelegenheid tot meer internationale betrokkenheid en invloed, kennis over kansen etc.. Doelgroep De bijeenkomst is bedoeld voor directies, leidinggevenden van alle typen bibliotheken die meer willen weten, mogelijk ook betrokken willen zijn bij de internationale belangenbehartiging en uitwisseling. Daarnaast is ieder welkom die geïnteresseerd is in internationaal bibliotheekwerk en kennisinnovatie. Aanmelden De informatieochtend is kosteloos, aanmelden kan door het sturen van een naar: info@fobid.nl voor 20 april U ontvangt een bevestiging. Bij niet-afmelding na 19 april, zijn we genoodzaakt 50 euro in rekening te brengen. FOBID INFORMATIEOCHTEND 2 24 april 2015 Koninklijke Bibliotheek, Zaal B Prins-Willem-Alexanderhof 5, Den Haag PROGRAMMA INTERNATIONAL MATTERS Over internationale belangenbehartiging en kennisuitwisseling 9.30 uur inloop met koffie Welkom Intro: Nederlands bibliotheekwerk in internationale context Marian Koren, FOBID International Office Europese zaken: wat speelt er voor bibliotheken?

2 11.10 Vragenrondje Koffiepauze - Monitoring en besluitvorming in de Tweede Kamer bij Europese Zaken Julie d Hondt, Adviseur Europese Zaken bij de Tweede Kamer - Waarover maken we ons druk - auteursrecht in internationaal verband Annemarie Beunen, auteursrechtjurist (KB/FOBID Juridische Commissie en EBLIDA, Expert Group on Information Law ) Europese zaken, de agenda van LIBER Matthijs van Otegem, bestuurslid LIBER Internationale kennisuitwisseling, aanpak bij de buren Guido Jansen, Hoofd Internationale Samenwerking bij Deutsches Bibliotheksverband (DBV), Berlijn - Think globally and act locally; relatie tussen IFLA en lokaal bibliotheekwerk Ingrid Bon, IFLA Bestuur, senior consultant Rijnbrinkgroep Discussieronde Internationaal werk - Mogelijkheden tot betrokkenheid Nederlandse vertegenwoordigers in het werk van IFLA, EBLIDA, LIBER en elders - Fondsen en vindingrijkheid: Voor wat hoort wat, of: inspiratie en beleving is onbetaalbare, noodzakelijke investering in kennis- en vakontwikkeling: Ervaringen van Marjolein Oomes, onderzoeker KB uur Afronding met lunch uur (Eventueel rondleiding KB, indien tenminste 8 personen zich hiervoor opgeven. Eventueel nazit: wat moet ik weten als ik naar internationaal event ga? )

3 FOBID International Matters 24 april 2015 naam Annemarie Beunen Esther Kloos Geert Harmanny Ger Tielen Guido Jansen Henk Koekoek Ingeborg Versprille Ingrid Bon Ingrid van Beek MBA Irmgard Reijntjes MBA Jan Buruma Julie d'hondt Karen Bertrams Karin Lodder Koen Krikhaar Loes van Eijk Marc Jacobs Marian Koren Marian Lefferts Mariette de Koning Marjolein Oomes Matthijs van Otegem Peter van Helsdingen Ria Paulides Robin Vossen Tanja de Boer Yvonne C. May organisatie KB KNVI Bibliotheek Theologische Universiteit Deuteschebib DBV Muziekweb CERL Rijnbrink Groep Cultuurspoor Best St. Aangepast lezen Anthos.nl Tweede Kamer Probiblio KB Dedicon KB Bibliotheek Meierij FOBID CERL Muziekweb KB LIBER Hogeschool Windesheim Hogeschool Inholland de Bibliotheek AanZet KB UKB

4 International Matters 2 Over internationale belangenbehartiging en kennisuitwisseling Marian Koren, FOBID Netherlands Library Forum Koninklijke Bibliotheek Den Haag 24 april 2015

5 Programma uur uur Introductie: Nederlands bibliotheekwerk in internationale context Marian Koren, FOBID International Office Europese Zaken: wat speelt er voor bibliotheken? Monitoring en besluitvorming in de Tweede Kamer bij Europese Zaken Julie d Hondt, Adviseur Europese Zaken bij de Tweede Kamer Waarover maken we ons druk - auteursrecht in internationaal verband Annemarie Beunen, auteursrechtjurist (KB/FOBID Juridische Commissie en EBLIDA, Expert Group on Information Law ) Europese zaken, de agenda van LIBER Matthijs van Otegem, bestuurslid LIBER Vragenrondje, Koffiepauze

6 Internationale kennisontwikkeling uur Internationale kennisuitwisseling, aanpak bij de buren Guido Jansen, Hoofd Internationale Samenwerking bij Deutsches Bibliotheksverband (DBV), Berlijn Think globally and act locally; relatie tussen IFLA en lokaal bibliotheekwerk Ingrid Bon, IFLA Bestuur, senior consultant Rijnbrinkgroep uur Discussieronde Internationaal werk - Mogelijkheden tot betrokkenheid - Nederlandse vertegenwoordigers in het werk van IFLA, EBLIDA, LIBER en elders - Fondsen en vindingrijkheid: Voor wat hoort wat, of: inspiratie en beleving is onbetaalbare, noodzakelijke investering in kennis- en vakontwikkeling: Ervaringen van Marjolein Oomes, onderzoeker KB uur uur Afronding met lunch, Rondleiding door Jan Maarten de Booij

7 Sinds 1974 Wat is? Samenwerkings verband van KNVI KB SHB UKB VOB Betrokken: OCLC, Dedicon Doel Belangenbehartiging Verbinding sector Juridische Cie RDA Project Persona s International Office

8 Belangenbehartiging Linking pins taakverdeling Nationaal/internationaal Nationale dwarsverbanden, bijv. Nationale Unesco Commissie - Aandacht voor bewaren en toegankelijk maken van erfgoed, mensenrechten, educatie, wetenschap Focus op juridische aspecten, met name auteursrecht, leenrecht, privacy Voorbereiding van NL inbreng in internationale fora Bekijken van Europese voorstellen op effecten voor Nederlandse situatie Ook: Nederland op de kaart zetten

9 Gezamenlijke internationale lobby EBLIDA en IFLA sluiten gelederen: IFLA E-lending background paper, studie E-publishing and the challenge for libraries (EBLIDA) Nederlandse lobby internationaal via FOBID FJC EBLIDA, Expertgroepen IFLA, CLM Maar hoe wordt de Nederlandse lobby nationaal voorbereid en gevoerd als het over bijv. Europese Zaken gaat?

10 Discussieronde Internationale belangenbehartiging en kennisontwikkeling - Ondernemerschap - Fluide samenleving - Internationalisering en handel - Nederlandse bibliotheken als exportartikel - SAMENWERKING - - belangenbehartiging - Richting EU, internationaal - FOBID, EBLIDA, LIBER, IFLA - - inhoudelijk, bijv. CERL - PROJECTEN - - Gabriel, Europeana - Elinet, Public Libraries 2020

11 Nederlandse bibliotheken als exportartikelderlandse bibliotheken als export artikel Kinderjury, Zweden, Letland Nationale Voorleeswedstrijd, Denemarken Frysk lab, Zweden Boekenpret, Canada Nederland leest: Oostenrijk, Duitsland, Denemarken Bibliotheek van 100 Talenten Monitor van dbos, Uruguay Landelijk beleid Laaggeletterdheid Branding Architectuur Retail, Persona s, marketing,

12 Niet exporteren: contributieheffing doorberekeningen statistiek LIS

13 Mogelijkheden tottbetrokkenheid NL vertegenwoordiging EBLIDA verkiezingen: Charles Noordam IFLA verkiezingen, diverse secties Lidmaatschap Uitwisseling, vakontwikeling Via EU regelingen of project Via bijv Duitse bibliotheken of Centre Pompidou Aanmelden voor poster, paper, presentatie Acuril, Suriname Next Library Aarhus Nationale congressen

14 EU en de Tweede Kamer FOBID Koninklijke Bibliotheek Den Haag 24 april 2015 Julie d Hondt- EU adviseur commissie EZ BuHa-OS Tweede Kamer

15 De EU instellingen: wie bepaalt? Europees Parlement Raad (27 landen) Tweede Kamer Europese Commissie Regering

16 Interactie EU en Nederland Europees Parlement Raad (27 landen) OVERLEG Tweede Kamer BNC fiche Behandelvoorbehoud Europese Commissie Subsidiariteitstoets/ Politieke dialoog Regering Comitologie: Inbreng via nationale experts Andere nationale parlementen

17 Voorbeeld

18 Overzicht Commissies EU zaken Tweede Kamer Commissie V&J/I&A EU adviseurs: Commissie OCW Commissie BiZa/ WR Janneke Timmer Lisa Vermeer Commissie V&J Commissie SZW Commissie VWS Commissie FIN Commissie RU Commissie EZ (LNV) Commissie BuHa OS (BuHa) Commissie EZ Ottolien de Rijk Julie d Hondt Ruben Dijkstra Herman Beun Griffier Europese Zaken, coördinator EU staf: Mendeltje van Keulen Commissieassistent Inez de Vries cie.eu@tweedekamer.nl Commissie I&M Commissie BZ Caroline Keulemans David Commissie BuHa OS (OS) Commissie DEF Commissie EUZA Vertegenwoordiging Brussel Suzanne Nollen/Jos van de Wiel

19 FOBID International Matters 24 april 2015 Annemarie Beunen auteursrechtjurist KB

20 Auteursrecht & bibliotheken Artikel 1 Auteurswet (Aw): Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst ( ) om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. Hoofdregel: elk hergebruik (uitlenen, scannen, online zetten etc.) vereist toestemming vd maker/auteur, tenzij beroep mogelijk op een wettelijke uitzondering/beperking/exceptie. Steeds meer EU-regulering, o.a. harmonisatie vd duur: tot 70 jaar na de dood vd maker.

21 Excepties voor bibliotheken in de Aw Fysieke collectie: Leenrecht: voor uitlenen geen toest nodig mits vergoeding Geldt dit ook voor e-books? Haagse Rb in de zaak VOB/Leenrecht heeft op 1 april 2015 vragen gesteld aan EHvJ. De belangrijkste: Dienen de artikelen 1 lid 1,2 lid 1 sub b en 6 lid 1 van richtlijn 2006/115 aldus te worden uitgelegd dat onder uitlening als daar bedoeld mede is te verstaan het zonder direct of indirect economisch of commercieel voordeel via een voor het publiek toegankelijke instelling voor gebruik ter beschikking stellen van auteursrechtelijk beschermde romans, verhalenbundels, biografieën, reisverslagen, kinderboeken en jeugdliteratuur: - door een kopie in digitale vorm op de server van de instelling te plaatsen en het mogelijk te maken dat een gebruiker die kopie door middel van downloaden kan reproduceren op zijn eigen computer, - waarbij de kopie die de gebruiker tijdens het downloaden maakt, na verloop van een beperkte termijn niet meer bruikbaar is, en - waarbij andere gebruikers gedurende die termijn de kopie niet kunnen downloaden op hun computer? One copy one user Vgl position paper VOB 23 april 2015.

22 Wat mogen bibliotheken in digitale context? EU Auteursrechtrichtlijn 2001 t.b.v. bibliotheken, musea, archieven: reproductie in welbepaalde gevallen (preservering en migratie) beschikbaarstelling vd eigen collectie via terminals in het eigen gebouw (EHvJ TU Darmstadt 2014, zaak C-117/13) Optionele excepties: niet elke lidstaat nam ze over (NL wel). Nationale verschillen in de implementatie. N.B. Geen exceptie die beschikbaarstelling via internet toestaat. M.u.v. EU Richtlijn Verweesde Werken 2012: digitaliseren en online zetten ve verweesd werk mag na zorgvuldige zoektocht naar de rechthebbende (diligent search a.h.v. verplichte bronnenlijst) die zonder succes bleef.

23 Bibliotheken & EU EU Auteursrechtrichtlijn 2001 incl. excepties voor bibiotheken. Groenboek 2008: Auteursrecht in de kennismaatschappij plus consultatie EU Richtlijn Verweesde werken 2012 Consultatie 2014 tbv mogelijke Copyright Reform in 2015 (herziening Auteursrechtrichtlijn) Nu: lobby in Brussel tbv meer digitale mogelijkheden voor bibliotheken, door Eblida samen met o.a. IFLA en LIBER.

24 Eblida & EU European Bureau of Library, Information and Documentation Associations is an independent umbrella association of library, information, documentation and archive associations and institutions in Europe. ( ) Promote better access to information for every citizen by pressing for a reform of the copyright framework in Europe. EGIL: Expert Group on Information Law Doelen: - Maintain a good awareness of legal issues that affect the provision and circulation of information, especially where libraries and archives are concerned; - Address the European institutions by making suggestions regarding laws, or changes to laws that would improve the legal position of libraries and archives; - Cooperate and work with other organizations and institutions for these purposes.

25 Waarvoor zet Eblida zich in Brussel in? Sinds 2012: the right to e-read, en nu ook: geharmoniseerde en verplicht over te nemen excepties, die niet door contracten overruled kunnen worden Open norm Text & data mining Recht op toegang tot informatie voor leesbeperkten (Marrakesh Verdrag) Cross-border uitwisseling door bibliotheken Massadigitalisering out-of-commerce boeken Vgl. London Manifesto, mede getekend door Eblida en FOBID (zie

26 Titel presentatie Naam en/of datum Stand van zaken Copyright Reform EU Voorzet voor Europees Parlement (EP): rapport over copyright reform door Julia Reda Amendementen EP Committee on Legal Affairs, waarover op 16 juni 2015 wordt gestemd. Andere EP Committees gaven al opinies.

27 Bron:

28

29 Bron: 7. Calls on the Commission to harmonise the term of protection of copyright to a duration that does not exceed the current international standards set out in the Berne Convention; 11. Calls on the Commission to make mandatory all exceptions and limitations referred to in Directive 2001/29/EC, to allow equal access to cultural diversity across borders within the internal market and to improve legal security; 18. Stresses the need to enable automated analytical techniques for text and data (e.g. 'text and data mining') for all purposes, provided that the permission to read the work has been acquired;

30 19. Calls for a broad exception for research and education purposes, which should not only cover educational establishments, but any kind of educational and research activities, including nonformal education; 20. Calls for the adoption of a mandatory exception allowing libraries to lend books to the public in digital formats, irrespective of the place of access; 23. Stresses that the effective exercise of exceptions or limitations, and access to content that is not subject to copyright or related rights protection, should not be hindered by technological measures;

31 Amendementen Rapport Reda stelt internetgebruikers (ipv rechthebbenden) centraal, zeer kritisch ontvangen. Veel amendementen stellen voor de oorspr tekst geheel om te buigen: 18 TDM: Stresses the need to enable automated analytical techniques for text and data (e.g. text and data mining ) through licensing agreements. Andere toevoegingen: 20 E-lending: recommends that authors should be compensated for e-lending through a statutory licence to the same extent as this is the case for the lending of physical books.

32 Goede nieuwe amendementen: Marietje Schaake stelt voor toe te voegen: Nieuw 11d: Calls for expanding mandatory exceptions beneficial for public interest institutions, such as libraries, museums and archives, which play a central role in facilitating online access to cultural heritage, and access to information that allows them to make protected works in their collections, that are not in commercial circulation anymore, or otherwise actively managed by their rights holders, available for online access by the public. En Pascal Durand: Nieuw 20a: Stresses the need to ensure the swift ratification of the Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works for Persons Who Are Blind, Visually Impaired, or Otherwise Print Disabled, without making the ratification conditional to the revision of the EU legal framework on copyright, and then ensure that the copyright laws of Member States contain adequate exceptions to facilitate the availability of works in formats accessible to persons with visual impairments and other disabilities, such as deafness.

33 Hoe verder? worst-and-the-5-best-amendments Op 16 juni 2015 stemt de Committee on Legal Affairs over alle amendementen. Daarna behandeling in Europees Parlement tbv evt verdere wetgevings-actie. Concept-document over Digital Single Market vd Europese Commissie uitgelekt: Copyright Reform zou (slechts) inhouden: invoering TDM-exceptie en cross-border gebruik tbv onderzoek en onderwijs.

34 Brusselse omstandigheden: Enkele landen zijn tegen iedere reform (FR, in mindere mate I) Eurocommissaris Oettinger weinig affiniteit met digitale issues (NL voorzitter 1e half jaar 2016)

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80