Het Belgische schuldbeheer. tegen de achtergrond. van de schuldencrisis in de Eurozone

Transcriptie

1 Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Het Belgische schuldbeheer tegen de achtergrond van de schuldencrisis in de Eurozone 16 Januari 2011

2 Inhoudstafel Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 2

3 Inhoudstafel Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 3

4 Agentschap van de Schuld Agentschap (definitie Wikipedia): Een zelfstandig onderdeel van een ministerie dat een eigen beheer voert. Een agentschap heeft een eigen directie, een eigen begroting en een eigen financiële administratie die los staan van de begrotingsadministratie van het ministerie waartoe het behoort. De minister is de hoogste baas en de ministeriële verantwoordelijkheid geldt onverminderd voor een agentschap. Een agentschap heeft doorgaans een ondersteunende of uitvoerende taak. Het Agentschap van de Schuld ( Belgian Debt Agency ) beantwoordt op een aantal punten aan deze definitie. Het werd in oktober 1998 opgericht en nam de meeste taken van de Dienst van de Schuld over. De Dienst van de Schuld werd ondertussen omgevormd in de Ondersteunende Dienst van de Schuld. Benamingen in andere landen: Debt Management Office (DMO), Finanzagentur, Page 4

5 Agentschap van de Schuld Het Agentschap van de Schuld maakt deel uit van de Algemene Administratie van de Thesaurie (F.O.D. Financiën). Het werd i3n 1998, net voor de introductie van de euro, opgericht. Eén van de doelstellingen was precies om beter gewapend te zijn tegen de nieuwe omgeving waarin het schuldbeheer zou plaatsvinden. Eén van de bijzonderheden van het Agentschap van de Schuld bestaat erin dat contractuelen van het Rentefonds, aangeworven vanuit de privésector, er samenwerken met ambtenaren. Algemene Administratie van de Thesaurie ( Schatkist ) D1 Front Office Dir. Anne Leclercq Operaties Kasbeheer Dealers Financiële markten Administratie III Financiering van de Markten Agentschap van de Schuld D2 Middle Office Dir. Jean Deboutte Strategie Risicobeheer Budget Producten Communicatie Road shows D3 Back Office Registratie Validatie Controle Software Systemen Actueel 37 medewerkers (VTE) Website: Page 5

6 Agentschap van de Schuld De federale staatsschuld maakt 87,9% uit van de totale overheidsschuld voor consolidatie. Federale schuld als onderdeel van de overheidsschuld (31/12/2010, miljarden euro) Federale staatsschuld 341,61 Schuld andere federale instellingen 4,41 Gemeenschappen en Gewesten 42,59 OLO s: 257,8 Schatkistcert.: 40,4 Zilverfonds: 17,6 Consolidatie Geconsolideerde schuld BBP -47,84 340,77 354,38 Zilverfonds, effecten in eigen beheer, Schuldgraad gezamenlijke overheid 96,2% Page 6

7 Inhoudstafel Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 7

8 Crisis overheidsschulden De schuldratio s van de VS en van Japan zijn hoger dan die van de Eurozone Overheidsschulden van de landen in de Westerse wereld: evolutie en toch heeft men het enkel over de schuldencrisis van de Eurozone! 250% 200% + 3,8% 206,2% 210,0% 150% 100% + 2,4% + 4,4% 88,0% 90,4% 88,8% 84,0% + 4,6% 101,0% 105,6% 50% 0% Eurozone UK USA Japan Page 8 Source: Europese Commissie, Autumn forecast 2011

9 Crisis overheidsschulden maar de toestand binnen die Eurozone is dan ook erg verschillend van land tot land De toestand van de Eurozone als dusdanig is ernstig, maar niet dramatischer dan die van veel andere landen. De grote verschillen tussen de landen onderling (in vijf landen zou de overheidsschuld met meer dan 5% gestegen zijn in 2011) doen sommigen concluderen dat het om een politiek probleem gaat Evolutie van de overheidsschulden in 2011(Eurozone) 6,7% 8,3% 8,6% 13,1% 17,9% 5 0 0,4% 0,4% 0,6% 0,8% 1,7% 1,9% 2,1% 2,4% 3,1% 3,4% 3,5% -1,5% -0,9% -5 Germany Estonia Austria Luxemburg Malta Finland Netherlands Belgium Italy EA-17 France Cyprus Slovakia Slovenia Portugal Spain Ireland Greece Page 9 Bron : België (schatting administratie per 12 januari 2012) Eurozone: Europese Commissie, Autumn forecast 2011

10 Crisis overheidsschulden ook voor wat de rentes betreft. Voor de beste AAA-landen vertoonden de rentes een lichte daling de voorbije drie jaar, voor de minder kredietwaardigheden bleven ze eerder stabiel, of stegen ze, in bepaalde gevallen zelfs dramatisch. 35% 30% 25% Marktrente op 10-jarige benchmarks ( YTD) 20% 15% 10% 5% B 0% 5/01/2009 5/03/2009 5/05/2009 5/07/2009 5/09/2009 5/11/2009 5/01/2010 5/03/2010 5/05/2010 5/07/2010 5/09/2010 5/11/2010 5/01/2011 5/03/2011 5/05/2011 5/07/2011 5/09/2011 5/11/2011 5/01/2012 Page 10 Oostenrijk België Finland Frankrijk Duitsland Griekenland Ierland Italië Nederland Portugal Spanje

11 Crisis overheidsschulden De Belgische rente bleef nog vrij beperkt, met uitzondering van een aantal dagen in november 7.0% 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% 04/01/ /01/ /02/ /02/ /03/ /03/ /03/ /04/ /04/ /05/ /05/ /06/ /06/ /07/ /07/ /08/ /08/ /08/ /09/ /09/ /10/ /10/ /11/ /11/ /12/ /12/ /01/2012 Belgium 2 year Mid Yield Belgium 5 year Mid Yield Belgium 10 year Mid Yield Belgium 30 year Mid Yield Page 11

12 Crisis overheidsschulden Correlaties tussen de rentes van de verschillende landen zijn uitermate volatiel 30-daagse correlatie tussen 10-jarige Belgische/Franse en Spaanse rente (vlottend) Dit maakt het onder andere zeer moeilijk voor de dealers/brokers om zich te in te dekken. Met als gevolg hoge bid/offer spreads en weinig liquiditeit. Recentelijk vertoonden België zowel als Frankrijk een grote positieve correlatie met Spanje, terwijl dat laatste land in de problemen zit Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec-11 Correlatie België-Spanje Correlatie Frankrijk-Spanje Page 12

13 Crisis overheidsschulden Heel wat landen kenden recentelijk ratingverlagingen, en de dreiging blijft Toch blijven de meesten landen nog comfortabel binnen de AA of A-categorie. Land Duitsland Frankrijk Nederland Finland Oostenrijk België Slovenië Slowakije Italië Spanje Portugal Ierland Griekenland S&P Moody s Fitch AAA/Stabiel Aaa/Stabiel AAA/Stabiel AA+/Negatief Aaa/Stabiel AAA/Negatief AAA/Negatief Aaa/Stabiel AAA/Stabiel AAA/Negatief Aaa/Stabiel AAA/Stabiel AA+/Negatief Aaa/Stabiel AAA/Stabiel AA/Negatief Aa3/Negatief AA+/watch neg. A+/Negatief A1/Negatief AA-/watch neg. A/Stabiel A1/Stabiel A+/Stabiel BBB+/Negatief A2/Negatief A+/watch neg. A/Negatief A1/Negatief AA-/watch neg. BB/Negatief Ba2/Negatief BB+/ Negatief BBB+/Negatief Ba1/Negatief BBB+/watch neg. CC/Negatief Ca/Developing CCC Page 13

14 Crisis overheidsschulden De Belgische overheidsschuld ontstond grotendeels in de jaren 70 en 80. In 1993 werd het maximum bereikt (137,8% van het bbp). In de periode nam de Belgische schuldratio gevoelig af, daarna steeg hij weer omwille van diverse redenen. 160% 140% 120% 100% 80% 60% Steun financiële sector: 6.1% BBP Dexia: 1.08% bbp % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 40% % 20% % 0% 0% Page 14 België (linkerschaal) Eurozone (linkerschaal) Verschil (rechterschaal) Recessie (BBP -2.7%)

15 Crisis overheidsschulden Convergentie van de schuldratio naar die van AAA-landen 160 Schuldratio s van België, Duitsland en Frankrijk De evolutie ten opzichte van de twee belangrijkste AAAlanden in de eurozone is opmerkelijk Belgium Germany France Page 15 Source: Eurostat, NBB

16 Crisis overheidsschulden De privésector compenseert wel voor de hoge overheidsschuld De financiële toestand van de privésector in België is zeer goed en het vermogen van de huishoudens heeft zich hersteld van de crisis, dankzij de hoge spaarquote die in ,6% bedroeg. De Belgische huishoudens kunnen in theorie de overheidsschuld financieren (uniek in de EU). Het totaal netto vermogen van de huishoudens (inclusief vastgoed) wordt geschat op EUR 1800 miljard. EUR billion Netto financieel vermogen van de huishoudens (30 juni 2011) Verzekeringsproducten; 240,5 Collectieve beleggingsfondsen; 108,6 Aandelen; 190,0 Vastrentend; 83,6 Spaarboekjes; 200,5 Bruto financiële activa: miljard Netto financiële activa: 738,1 miljard Bruto geconsolideerde overheidsschuld 2010: 340,7 miljard euro 0 Zichtrekeningen en termijnrekeningen; 78,7 Cash; 23,0 1 Hypotheekleningen; -158,1-200 Andere leningen; -35,6 Schulden: miljard Page 16 Bron: Nationale Bank van België

17 Inhoudstafel 3 Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 17

18 Structuur portefeuille en strategie De vervaldagenkalender is de komende jaren vrij regelmatig Door de toegenomen prefinanciering zal het te herfinancieren bedrag op de markt in 2012 minder dan 25 miljard euro bedragen. Page 18 Vervaldagenkalender van de schuld op lange termijn in euro op 31 december 2011 (EUR miljarden) : OLO : andere : Zilverfonds Hier dient nog zo n 43 miljard euro aan korte-termijnschuld aan te worden toegevoegd

19 Structuur portefeuille en strategie Het Agentschap werkt binnen strikte risicolimieten (Algemene Richtlijnen) Geen exposure in deviezen Herfinancieringsrisico op 12 maand < 22,50% Herzettingsrisico op 12 maand < 25,00% Herfinancieringsrisico op 60 maand < 60,00% Herzettingsrisico op 12 maand < 65,00% Portefeuilles met een structuur die tegen deze limieten ligt, zijn de goedkoopste Vermijden van uitgiften in bepaalde maturiteiten Diversificatie financieringsinstrumenten Page 19

20 Structuur portefeuille en strategie In 2011 kon de Schatkist de risico s alvast afbouwen Herfinanciering op 12 maanden in termen van het BBP In termen van het BBP neemt het herfinancieringsrisico eveneens af. Eind 2011 zou het opnieuw vergelijkbaar zijn met het niveau uit de beginjaren % 40% 35% 30% 42.8% 38.0% 30.8% 28.0% 28.2% 27.5% 25% 20% 22.2% 20.0% 19.9% 19.1% 17.2% 16.5% 17.1% 18.0% 20.8% 22.0% 21.5% 19.2% 15% 10% 5% 0% e Page 20

21 Structuur portefeuille en strategie Hogere duratie en gemiddelde looptijd Maar de impliciete rente bleef constant Duratie, gemiddelde looptijd en impliciete rente Jan-10 Feb-10 Mar-10 Apr-10 May-10 Jun-10 Jul-10 Aug-10 Sep-10 Oct-10 Nov-10 Dec-10 Jan-11 Feb-11 Mar-11 Apr-11 May-11 Jun-11 Jul-11 Aug-11 Sep-11 Oct-11 Nov-11 Dec-11 Duration Average life Implicit cost Page 21

22 Structuur portefeuille en strategie De kostprijs (rentekosten) van de federale schuld in termen van het BBP is blijven dalen, ondanks de stijging van de schuldratio in 2008, 2009, 2010 én In 2011 heeft de financieringskost van de federale staatsschuld een niveau van 3,07% van het BBP bereikt. In de nabije toekomst zou de kostprijs terug kunnen stijgen, maar dan toch in beperkte mate. miljarden euros De financiële kostprijs van de schuld is constant gedaald Rentelasten (federale schuld): realisaties en begroting 16,00 15,00 14,00 13,48 13,22 13,00 12,59 12,66 12,26 12,08 12,24 12,08 12,00 11,46 11,40 3,98% 11,06 11,00 3,79% 3,65% 3,25% 3,15% 3,54% 3,16% 10,00 3,08% 3,37% 9,00 3,12% 3,07% 5,50 % 5,00 % 4,50 % 4,00 % 3,50 % 3,00 % % van BBP 8,00 2,50 % e 2012e 2013e 2014e 2015e 3mth-rate 1.18% 1.69% 2.72% 2.53% 2.02% 10-yr rate 4.11% 4.28% 4.52% 4.88% 4.95% Page 22

23 Structuur portefeuille en strategie Diverse producten van de schuld, aangepast aan de behoeften van de verschillende klantensegmenten Middellange en lange termijn OLO s (lineaire obligaties): gestandaardiseerde ineens terugbetaalbare leningen Professioneel & particulier vastrentend of vlottend 25 lijnen (28/03/2012 tot 28/03/2041) Euro Medium Term Notes (EMTN): Europees standaardformaat flexibele instrumenten In principe professioneel in deviezen of niet, eenvoudig of gestructureerd, Page 23 Schuldscheine: privéleningen naar Duits recht (nieuw voor België) Staatsbons: ineens terugbetaalbare leningen primaire markt excl. particulier In principe professioneel In principe particulier

24 Structuur portefeuille en strategie Diverse producten van de schuld, aangepast aan de behoeften van de verschillende klantensegmenten (vervolg) Korte termijn (< 12 maand) Schatkistcertificaten: gestandaardiseerde effecten In principe professioneel interesten op het einde betaald 12 lijnen (één per maand) Belgian Treasury Bills ( commercial paper ) op maat gemaakt In principe professioneel in deviezen of niet Page 24

25 Structuur portefeuille en strategie Het sterk verminderde kastekort en het onverwachte succes van de Staatsbons in december 2011 resulteren voor 2012 in lagere financieringsbehoeften. Er werd trouwens opnieuw rekening gehouden met een belangrijke opbrengst vanuit de Staatsbons. Bijgevolg daalt de OLOuitgifte tot 26,0 miljard euro. Het financieringsplan voor 2012 voorziet in meer diversificatie (figures in EUR billion) 2012 Plan 2011 realisaties Financieringsbehoeften Federaal kastekort Terugbetalingen lange termijnschuld Voorfinanciering Andere financieringsbehoeften Financieringsmiddelen OLO s EMTN & Schuldscheine Staatsbons Schatkistbons - Zilverfonds Andere Wijziging omloop Schatkistcertificaten Wijziging omloop schuld in deviezen Wijziging omloop andere schulden Page 25

26 Structuur portefeuille en strategie De eerste resultaten voor 2012 Datum Instrument Bedrag Vervaldag Rente 03 januari 2012 Schatkistcertificaat idem idem 12 januari 2012 Schuldschein 13 januari 2012 OLO idem idem 1,280 mld 19/04/2012 0,264% 1,155 mld 14/06/2012 0,364% 0,135 mld ,100 mld 28/03/2028 4,232% 0,300 mld 28/03/2035 4,330% + enkele Belgian Treasury Bills Page 26

27 Inhoudstafel Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 27

28 Distributie van de Schuld Er is een zekere trend naar meer binnenlandse plaatsing.. 100% Buitenlandse investeerders hielden per 30 september ,3% van alle OLO s aan. Dit percentage stijgt al een vijftal kwartalen op rij. 90% 80% 70% 60% ,3% buiten België 50% 40% 30% 20% % 0% Page 28 Dec-98 Mar-99 Jun-99 Sep-99 Dec-99 Mar-00 Jun-00 Sep-00 Dec-00 Mar-01 Jun-01 Sep-01 Dec-01 Mar-02 Jun-02 Sep-02 Dec-02 Mar-03 Jun-03 Sep-03 Dec-03 Mar-04 Jun-04 Sep-04 Dec-04 Mar-05 Jun-05 Sep-05 Dec-05 Mar-06 Jun-06 Sep-06 Dec-06 Mar-07 Jun-07 Sep-07 Dec-07 Mar-08 Jun-08 Sep-08 Dec-08 Mar-09 Jun-09 Sep-09 Dec-09 Mar-10 Jun-10 Sep-10 Dec-10 Mar-11 Jun-11 Sep-11 Bron: NBB Belgium EA16 (excl. Belgium) Outside the eurozone

29 Distributie van de Schuld Deze trend wordt bevestigd door de rapporten van de Primary Dealers. OLO s: Netto-verkoop door Primary Dealers op de secundaire markt (01/ /2011) (miljoenen euro) De primaire plaatsing door syndicaties zorgt ervoor dat de herverdeling niet nog sneller gebeurt België Eurozone Europa niet-euro Azië Amerika's Rest wereld Page 29

30 Distributie van de Schuld. Buitenlandse investeerders hielden per 30 september ,3% van alle Schatkistcertificaten aan. 100% 90% 80% 70% Bij de Schatkistcertificaten is de toestand wel nog anders 60% 50% 40% 89,3% buiten België 30% 20% 10% 0% dec/98 mrt/99 jun/99 sep/99 dec/99 mrt/00 jun/00 sep/00 dec/00 mrt/01 jun/01 sep/01 dec/01 mrt/02 jun/02 sep/02 dec/02 mrt/03 jun/03 sep/03 dec/03 Belgium mrt/04 jun/04 sep/04 dec/04 mrt/05 jun/05 EA16 (excl. Belgium) sep/05 dec/05 mrt/06 jun/06 sep/06 dec/06 mrt/07 jun/07 Outside the eurozone sep/07 dec/07 mrt/08 jun/08 sep/08 dec/08 mrt/09 jun/09 sep/09 dec/09 mrt/10 jun/10 sep/10 dec/10 mrt/11 jun/11 sep/11 Page 30 Bron: NBB

31 Inhoudstafel Deel 1 Het Agentschap van de Schuld Deel 2 Crisis van de overheidsschulden in de Eurozone Deel 3 Structuur van de schuldportefeuille en strategie Deel 4 Distributie van de schuld Deel 5 De schuld als beleggingsproduct voor de particulier Page 31

32 Beleggen in Belgische schuld Staatsbon tegenover OLO Door de plaatsingscommissie ligt de Kenmerk Staatsbon OLO rente op de Staatsbon doorgaans iets lager dan die op de corresponderende OLO. Termijnen 3-8 jaar (maar kan veranderen) 1-30 jaar (24 lijnen) Rente Gebaseerd op OLO, maar met plaatsingscommissie Bepaald door financiële markt Uitgifte 4 x per jaar (exclusief voor privébeleggers) Aankoop op secundaire markt steeds mogelijk, eventueel ook op primaire markt Verkoop voor vervaldag Via beurs Via beurs Staatsbons worden meestal tegen pari uitgegeven: dit maakt het een eenvoudiger instrument dan de OLO Page 32

33 Beleggen in Belgische schuld De meest recente emissie van Staatsbons was erg succesvol In december 2011 werd 11 maal zo veel uitgegeven als bij het vorige record. Daarbij komt nog dat de particulieren in diezelfde week voor 265 miljoen euro aan OLO s kochten Page 33

34 Beleggen in Belgische schuld Dagelijkse inschrijvingen (niet-cumulatief) in december ,800 Elke dag werd meer opgehaald 1,600 1,400 1,200 Millions 1, Day 1 Day 2 Day 3 Day 4 Day 5 Day 6 Day 7 3 year 5 year 8 year Page 34