ICTLINK. > Inloggen met KLM-ID pas en één wachtwoord: Proef met Single Sign On geslaagd. > Software Kiosk. > Zelf bestanden terugzetten

Transcriptie

1 ICTLINK mei 2011, jaargang 9 nummer 3 > Inloggen met KLM-ID pas en één wachtwoord: Proef met Single Sign On geslaagd > Software Kiosk 03 > Zelf bestanden terugzetten > IMO Support: Ondersteuning voor alle IMO s

2 inhoud 4 ImpacT 6 SpirIT programma afgerond 7 Girlsday bij Information Services 8 Inloggen met KLM-ID pas en één wachtwoord 10 Software Kiosk 12 Zelf bestanden terugzetten 14 IMO Support: Ondersteuning voor alle IMO s Collegae 2 ICTLINK MEI 2011

3 Op de omslag Redactioneel Op 1 maart belde Apple met Air France IT en stelde hen de vraag of de mobiele boardingpass functionaliteit in de volgende release van de iphone app gebouwd kon worden. Apple wil, ter introductie van hun nieuwe iphone, de app met de barcode functionaliteit gebruiken in hun volgende TV-reclame. Deze TV-reclame zal worden uitgezonden in Frankrijk en Spanje, met Zwitserland als mogelijke optie. De timing kon niet beter. Deze release stond bij de KLM al op de roadmap ingepland, echter met een go live datum van vier weken later dan Apple s deadline. Op 7 maart gaf de business een go om gebruik te maken van het aanbod. KLM IT herplande de sprint om te focussen op de barcode functionaliteit. Binnen één week had KLM IT een demo versie gereed, die gebruikt kon worden voor de opname van de TV-reclame. Binnen drie weken was de functionaliteit gebouwd. Voor de eerste keer was er een Mobile Check-In (MCI) service op internet beschikbaar voor de ongeïdenti ficeerde gebruiker; normaal wordt dit alleen gedaan voor een enkele service provider. Pasen 2011 vestigde een warmterecord. Wat zal de maand mei ons brengen? Dat is de vraag die velen bezighoudt. Ik kan in ieder geval stellen dat het prachtige weer van de afgelopen maand velen in mijn omgeving vrolijk heeft gemaakt. Het was in ieder geval een prima voorproefje van de zomer die ons nog te wachten staat. Wat velen ook vrolijk zal stemmen zijn de IT services die recent LIVE zijn gegaan of zeer binnenkort worden opgeleverd. Zo is bij een groep E&M medewerkers met de introductie van Single Sign On de jarenlange opgebouwde ergernis, veroorzaakt door het moeten onthouden van vele gebruikersnamen en wachtwoorden voor het inloggen in verscheidene applicaties, als sneeuw voor de zon verdwenen. En zullen collega s bij de Vracht blij zijn met hun vernieuwde hardware, meer hierover op pagina 20. Maar ook de service Personal restore, waarmee medewerkers zelf hun zoekgeraakte of beschadigde databestanden kunnen terug zetten én de introductie van de KLM Software Kiosk zal voor veel blije KLM gezichten zorgen. In de laatste week van maart werd de functionaliteit door de IMO geaccepteerd en finaliseerde de UAT met een live test op de luchthaven. Een go werd afgegeven en de app werd ter goedkeuring naar Apple verzonden. Deze keurde de app binnen een dag goed, waardoor deze beschikbaar kwam voor download. Niet just in time, maar perfect op tijd! Apple heeft nog geen datum vrijgegeven wanneer de TV-reclame verschijnt. Wellicht zien we enkele van deze blije gezichten dan als een Delfts blauwe portretfoto terug op een echte ! Lees op pagina 18 meer over Tile & Inspire, een nieuwe KLM campagne via de social media. Dit en meer in deze mei editie. Zonnige artikelen die jou als lezer hopelijk ook blij zullen stemmen! Veel leesplezier! Naast al het iphone geweld is er ook de Android app. Deze is onlangs featured in de Android Market. De downloads schieten omhoog. Petra Holst Communication Management SPL/XG 16 icrew View: Een nieuwe manier van kijken naar crewinformatie 19 Optimaal resultaat door geautomatiseerde testuitvoer 22 Altéa DC: Een ambitieus project! Cainofobie Jouw Delfts blauwe portret op een ? ICTLINK MEI

4 ImpacT: fotografie: KLM archief Beste collega s, We hebben inmiddels een groot aantal Open Podium sessies achter de rug. Dankzij het veelvuldig invullen van enquêtes na afloop van deze bijeenkomsten, weten we dat ze erg goed worden gewaardeerd. De reden die hier vaak voor wordt gegeven, is de openheid waarmee verschillende zaken kunnen worden besproken. Daarmee zeggen we natuurlijk dat niet alleen de presentatoren open zijn, maar vooral ook dat de mensen die deelnemen actief, open en betrokken zijn. Dat is erg belangrijk en wordt ook gewaardeerd door de presentatoren. Open, Committed & Together Deze openheid en betrokken houding zijn twee van de kernwaarden die we als Air France KLM groep graag willen uitdragen: Open en Committed. Het sámen realiseren van de doelstellingen vormt de derde waarde: Together. Deze drie kernwaarden willen we uitdragen met behulp van ons eerste gecombineerde AFKL jaarplan Embark. Zoals ik in één van de Open Podium sessies over Embark aangaf, hebben we met het verschijnen van Embark een volgend plan aan onze aanzienlijke hoeveelheid plannen toegevoegd. Eerder verschenen onder andere het Group Strategic Framework (GSF), het Industrial Plan (IP) en het KLM ICT businessplan Voor een groot bedrijf als Air France KLM is dat niet heel bijzonder. Wel is het van belang dat we een goed overzicht houden. Voor onze ICT community houden Edwin Borst en ik daarom tweemaal een Embark Open Podium sessie waarin we ook stilstaan bij de samenhang van alle plannen. Kort boekjaar Ben Steeman en Taco Brouw hebben de Open Podium sessie die aanvankelijk voor 17 december 2010 stond gepland tijdens het SpirIT evenement, inmiddels ook gehouden. Daarmee heb ik dan gelukkig alweer tweederde van mijn beloftes uit de januari ICTLink vervuld. Dat is dit jaar bijzonder belangrijk om snel te doen, want dit boekjaar gaat slechts negen maanden duren. Met ingang van het kalenderjaar 2012, zal het AFKL boekjaar voor het eerst gelijk gaan lopen met het kalenderjaar. Om daarmee aan te sluiten bij de meerderheid van de grote luchtvaartmaatschappijen en bij onze belangrijke Joint Venture en SkyTeam partners. Grote vraag naar nieuwe projecten Voor velen van ons betekent deze fiscale aanpassing eenvoudigweg een extra project in een toch al volle agenda. Als ICT community mogen we ons namelijk opnieuw verheugen in een zeer grote vraag naar nieuwe projecten. Dit jaar gaan we deze projecten (anders dan in voorgaande jaren) bespreken in ons AFKL MT-ICT. Daaraan nemen naast de combined IS managers alle IMO s deel. Deze open bespreking van alle projecten is natuurlijk geheel in lijn met onze open, committed & together houding. We verwachten daarmee voor elkaar te krijgen dat we ons innovatiegeld nog beter in lijn met de AFKL doelstellingen kunnen besteden. 4 ICTLINK MEI 2011

5 IT Focus Plan De doelstellingen van het nieuwe jaar zijn opnieuw gericht op het verbeteren van de financiële situatie van het bedrijf. In de laatste jaren zijn we erg goed door de economische crisis gekomen. Echter, wel ten koste van een grotere schuldenlast. Samen met een erg hoge olieprijs vormt dat een zware uitdaging. Als ICT community zullen we daaraan onze bijdrage gaan leveren. Hoe we dit doen staat te lezen in het IT Focus Plan, het combined AFKL IT businessplan voor In dit plan hebben we onze IT doelstellingen opgehangen aan de Embark domeinen Customer, Operations, People, Development en Finance. Op 19 mei a.s. is er weer een Open Podium sessie over Embark, dus kom vooral langs als je meer wilt weten over de AFKL groepsambitie Embark en dit joint IT Focus Plan. Jappe Blaauw EVP Information Services & CIO ICTLINK MEI

6 KLM SpirIT programma ten einde Het SpirIT programma is ooit bedoeld om de organisatieverandering van CIO/IS professioneel te begeleiden en KLM voor te bereiden op Combined IT en de samenwerking met Air France. De SpirIT Stuurgroep heeft onlangs vast gesteld dat het grootste deel van de gestelde doelen en de daarbij behorende initiatieven is afgerond. Het is niet langer nodig om hiervoor een programma organisatie in de lucht te houden. Edwin Borst, eigenaar van het KL SpirIT programma en SpirIT programma manager Martin Grobbe aan het woord. Martin Grobbe Edwin Borst fotografie: KLM archief De combined organisatie staat de gewenste identiteit en het imago Jean-Christophe Lalanne en satie. Zo maak ik dagelijks gebruik en de belangrijkste acties die van CIO/IS. Iedereen heeft daar Florence Rivière. De voortgang van mijn polycom om persoonlijke we in het SpirIT programma hebben wel zijn of haar ideeën bij, die wij ervan wordt gevolgd in het ITC. videocalls te voeren met Air France gedefinieerd zijn klaar, vertelt terug zagen tijdens drie ener gieke Dit project is niet klaar, maar netjes collega s, vertelt Martin enthousiast. Edwin Borst. De resterende acties mood board sessies met het belegd in de lijn organisatie. uit het programma zullen worden management en medewerkers. Het SpirIT project Programma organisatie belegd bij de lijnmanagers uit het We gaan acties uitzetten om te Customer is op zoek heeft zijn rol vervuld MT-XA. Ik ben er trots op dat we komen tot het gewenste beeld van gegaan naar kansen om Het SpirIT programma wordt formeel met zijn allen deze organisatie- onze IT organisatie. We kijken daarbij de relatie met onze opdrachtgevers in de maand mei 2011 beëindigd. verandering goed hebben door- nauwkeurig naar hoe dit past binnen nog hechter te maken. Zo zijn een Thema s uit de SpirIT koker als visie, lopen en dat het programma prima de context en waarden van de Business/IMO/IS planning proces en values (in relatie met de nieuwe heeft gefunctioneerd. We zien dat gecombineerde AFKL IT organisatie. een customer satisfaction survey groepsambitie EMBARK) en onze bijvoorbeeld terug in de scores Een project als ontwikkeld, die we ook na het SpirIT identiteit blijven we de komende tijd van het medewerkeronderzoek. Involvement, waarmee programma zullen handhaven. aandachtig volgen in het MT-XA. het programma voorziet Omdat het bij een organisatie- Joint SpirIT thema s worden ook De status van de in het creëren van dialoog en het verandering vooral om de mensen gevolgd aan de ITC tafel, omdat SpirIT projecten faciliteren van feedback, is natuurlijk gaat, is er veel joint HR focus gezet het AFKL SpirIT programma ook Het project Visie heeft nooit echt klaar. Het is belangrijk op het gebied van binnenkort wordt beëindigd. geresul teerd in een visie om de dialoog tussen management Culture & People en Edwin: Combined IT betekent voor het KLM domein. en medewerkers levend te houden. Competences & samen werken en dat is waar we Tijdens een Open Podium sessie is De reeks Open Podium sessies Work. Trainingen die nu echt aan zijn begonnen. We deze denkrichting gepresen teerd is dan ook een mooie oogst van ontwikkeld zijn om hebben de fundamenten hiervoor in door Jappe Blaauw en mijzelf. het SpirIT programma. We blijven mensen beter samen te place, dankzij het SpirIT programma. De visie is continu in beweging en deze bijeenkomsten plannen, laten werken, worden nu standaard Terugkijkend: we hebben met de heeft een sterke link met andere met uiteenlopende onderwerpen, aangeboden. Een andere belang- ondersteuning van het SpirIT SpirIT thema s. Ook geeft hij aldus Edwin. rijke SpirIT opbrengst in dit kader is programma één van de grootste duidelijk richting aan initiatieven Het project Processen de joint medewerker enquête, die veranderingen in de KLM CIO/IS voor de toekomst. In dat kader en Besluitvorming een terugkerend karakter krijgt. organisatie succesvol ingevoerd. hebben we ook de werk groep wordt gezamenlijk Ten slotte heeft het Ik wil Martin Grobbe hartelijk Imago & Identiteit opgericht, met Air France opgepakt om onze project Tools diverse danken voor zijn inspanningen als onder leiding van Martin Grobbe. samenwerking nog efficiënter te communicatietools programma manager en alle SpirIT Martin Grobbe vervolgt: Met een laten verlopen. Daartoe is een gebracht om beter, sneller en Stuurgroepleden die een bijdrage groep enthousiastelingen uit de hele speciaal Process Management efficiënter samen te kunnen werken hebben geleverd aan de mooie IT organisatie brainstormen we over Committee (PMC) opgericht door in de nieuwe Combined IT organi- SpirIT uitkomsten. 6 ICTLINK MEI 2011

7 Kernwoorden CSR Europees initiatief Excursie bij KLM IT Girlsday 2011 Marianne IJff en Laura Hulsbosch - Meisjes en techniek. Veel mensen zullen er nog steeds om lachen. In Nederland is dit geen combinatie die heel veel voorkomt. Girlsday probeert een duwtje te geven in de richting van verandering! Donderdag 14 april werd IS bezocht door een schoolklas meisjes in het kader van deze Girlsday. Aan ons de schone taak om bij de meiden interesse te wekken voor ICT. Meisjes, bèta, techniek en ICT Tijdens Girlsday staat Nederland in het teken van meisjes én bèta, techniek en ICT! Het is belangrijk dat juist meisjes hier al jong mee in aanraking komen. Ze hebben vaak geen idee wat een technisch beroep inhoudt en kennen nauwelijks technische bedrijven. Het is voor hen een eye-opener om op Girlsday vrouwen te ontmoeten in technische functies. Girlsday draagt ertoe bij dat het blikveld van meisjes, wat betreft opleiding- en beroeps mogelijkheden in techniek, bèta en ICT wordt verruimd en dat zij hun opties voor de toekomst vergroten. Met een aansprekend programma dat aansluit bij de belevingswereld van 10- tot 15-jarige meisjes, is de kans groot dat er iets beklijft van wat ze horen en zien. Het kan de dag zijn die de eerste interesse voor techniek aanwakkert en hen helpt wanneer ze voor hun profielof opleidingskeuze staan. Marianne IJff is vrijwilliger bij VHTO-Spiegelbeeld. Zij heeft samen met diverse enthousiaste IT collega s de dag bij KLM IT georganiseerd. Het Vellesan College uit IJmuiden was ook dit jaar weer gematched. Vierentwintig meiden van een jaar of 14 zorgden voor een gezellige chaos op Schiphol-Rijk. Na een korte kennis making met de KLM, de ICT-beroepen en een KLM-quiz (hoeveel vrouwelijke piloten heeft KLM?), konden we beginnen met het hoogte punt van het programma: het bedenken, ontwerpen en presenteren van een smart phone app. De app! Het thema van de app was Jongerenreizen, zoeken en boeken! Het belangrijkst was wel dat de app niet zo serieus moest worden, het ging ten slotte om jongeren. Gebruiksgemak, uitstraling (kleurgebruik!) en vooral meer plaatjes dan tekst, waren belangrijk als het om een goede app gaat. Zon, winkels, disco en budget, dat waren wel de belangrijkste zoekcriteria. Andere enigszins opvallende criteria waren Heineken en coffeeshops. Ja de aanwezige leraar en ouders moesten toch wel even slikken. En qua bestemmingen? Zuid-Afrika, Spanje en Kerkrade. Welke zou hiervan binnen het budget vallen? Omvergeblazen jury De teams sloten af met een verkoop presentatie, ook onderdeel van het ICT vak, gejureerd door Taco Brouw, Joël Tomasoa en Martin van Rhijn. Impressed en gaaf waren de eerste reacties van de duidelijk omver geblazen heren. Zit er misschien een nieuwe app in? We vliegen niet op Kerkrade, maar wie weet?! De winnaars kregen in ieder geval een cadeau. Resultaat Zoals het echte IT-ers betaamt, zijn jullie natuurlijk geïnteresseerd in het resultaat! Welnu, het werd de meiden duidelijk dat IT niet alleen voor nerds is. Aan het eind van de dag zagen enkelen zich wel in dit gebouw werken, als Projectmanager of Informatie Analist. Het ontwerpen werd als erg leuk ervaren. De meiden waren tijdens een rondje door het gebouw verbaasd te zien dat het ook echt zo gebeurt. Met dank aan alle vrijwilligers, hebben de meisjes goed aan het ICT vak binnen de KLM kunnen proeven. Over tien jaar staat wellicht één van deze meiden weer op de stoep, maar dit keer om de KLM te helpen inspringen op de nieuwste ontwikkelingen op ICT gebied. fotografie: KLM archief ICTLINK MEI

8 Kernwoorden E&M SIAM programma Strong Authentication RFID toepassing Inloggen met KLM-ID pas en één wachtwoord Proef met Enquête resultaten Als SSOX beschikbaar komt, zou u het dan willen hebben? 1 Projectcijfer Single Sign On geslaagd 9 29% 10 14% 7 12% Michel Okkerse en Wim van der Zee SPL/XX - Het grote aantal gebruikersnamen en wachtwoorden, die medewerkers moeten onthouden om te kunnen inloggen in verscheidene applicaties, vormt al jaren een enorme ergernis binnen E&M. Wachtwoorden 8 45% en gebruikersnamen worden opgeschreven, vergeten of verkeerd ingevoerd. Al met al veroorzaakt dit een hoop irritatie en kost het de medewerker veel tijd. Single Sign On blijkt uitkomst te bieden. Het product is met groot enthousiasme ontvangen. 2 Tijdwinst 0-5 min 39% 6-10 min 13% 3 Gebruikersgemak Zeer goed 38% Volledig 71% Geen idee 29% min 19% Goed 10% Uitstekend 52% 4 Oplossen passwordprobleem Geen idee 3% Niet 3% Een beetje 23% Op de werkvloer beschikt een medewerker al gauw over zo n achttien verschillende gebruikersnamen en wachtwoorden. Deze gegevens worden, over het algemeen, als geheugensteun bewaard in een boekje óf worden op post-it s op de computer of onder het toetsenbord geplakt. Dit leidt tot verhoogde beveiligingsrisico s. SSOX proef Het CIO-Office programma SIAM, is in samenwerking met de Business Development Office en de IS Organiser E&M gestart met een proef: het introduceren van een Single Sign On pakket van de firma Avencis, genaamd SSOX. Air France gebruikt dit programma al in het ASTROLAB; het gebouw van de toekomst in Orly. Het pakket is geïnstalleerd op een server die door ADAM gelinkt is aan de AD server voor authenticatie. Vervolgens is de SSOX client software geladen op de werkstations van de deelnemende medewerkers. De gebruiker legt zijn KLM-pas nu op de kaartlezer en ziet alle applicaties op één scherm verschijnen. Geweldig wanneer krijgen we het? Daarna hoeft hij de applicatie alleen maar aan te klikken, z n pincode of wachtwoord in te voeren en heeft direct toegang tot de gewenste applicatie. Centrale configuratie Er zijn momenteel meer dan 40 inlogschermen, van voornamelijk E&M applicaties, geconfigureerd in het pakket. Het grote voordeel van de applicatie is dat alle data centraal geconfigureerd kan worden. Voor de proef zijn diverse soorten kaartlezers aangeschaft om verschillende typen smartcards te kunnen testen. Verder wordt bekeken welk type cardreader het beste past bij een bepaald type werkplek. Radio Frequency Identification Een groep van veertig engineers, op diverse locaties op Schiphol-Oost, en zestig GWK s in hangar 11 hebben testen uitgevoerd. Door gebruik te maken van RFID is er direct begonnen met Strong Authentication: je hebt iets en je weet iets, namelijk je pas en pincode/wachtwoord. Voor de proef is gebruik gemaakt van blanco RFID kaarten, op het moment dat het product definitief beschikbaar komt zal de blanco pas vervangen worden door een nieuwe KLM-pas met een geïntegreerde RFID chip. Kiosk of normale PC Er zijn momenteel twee typen werkstations gedefinieerd. De kiosk PC voor de GWK s en 8 ICTLINK MEI 2011

9 fotografie: Ivonne Hilgers een normale PC of laptop bij de medewerkers van Central Engineering. In de onderstaande tabel zij de verschillen aangegeven. Planning Het product is met groot enthousiasme ontvangen. De deelnemers aan de proef willen het product niet meer kwijt. De proef is inmiddels afgesloten. Alle voorbereidingen zijn ingang gezet om het product na de zomer stapsgewijs voor heel E&M uit te rollen. De diverse IS en BDO medewerkers die betrokken zijn geweest bij de proef, worden ook betrokken in het vervolgtraject. Trailer Scan met de camera van je smartphone de hier afgebeelde Quick Response Code (QRC) om de trailer te bekijken of ga naar MyKLM om te zien dat de GWK s daadwerkelijk in de rij staan voor dit nieuwe product: Myklm> E&M> Projecten E&M> SSOX Single Sign On Trailer. Download een barcode reader op je smartphone van bijvoorbeeld: V.l.n.r.: Mark Lautenbach, Raimond van Duijkeren, Michel Okkerse, Frank Rodenberg en zittend achter de PC de GWK s J. Koolen en R. Jonker. Kiosk PC versus Normale PC PC is ingelogd met een algemeen account zonder rechten Inloggen voor het menu met eigen KLM pas en Pincode of Password Na wegnemen van de pas gaat de PC door een timer op slot (5 seconden) Wanneer dezelfde medewerker terug komt staat alles nog open. Bij een nieuwe medewerker worden alle openstaande applicaties afgesloten en wordt het eigen menu met gebruikersnamen en passwords getoond Inloggen met eigen KLM pas en Pincode of Password Eigen menu met daarin de applicaties met gebruikersnamen en passwords PC op slot zetten door de pas van de lezer te verwijderen Opnieuw inloggen met pincode of password om verder te gaan ICTLINK MEI

10 Kernwoorden Software distributie Applicatie aanbod Zelf downloaden fotografie: istockphoto Software Kiosk Asher Lake SPL/XZ - Op 1 april 2011 zou het zover zijn. Grapje zeker, was de reactie. Nee, het was bloedserieus. Helaas werden we op het laatste moment van de testfase (twee dagen voor het moment suprème ) overvallen door een voor ons onverwachte bug. Dit artikel zoomt in op de vraag: De KLM Software Kiosk, wat is het precies en wat kan de medewerker er mee? Hoe het nu gaat! De conventionele, voor sommigen zelfs een ouder wetse manier van software distributie binnen de KLM, krijgt een uitbreiding. Normaliter kan men, al dan niet via de Local Site Coördinator, of direct zelf in de Agency AMS Changeportal een aanvraag indienen voor de installatie van een applicatie (software). Nog afgezien van het goedkeuringstraject aan de business kant, duurt de aanvraag van de officiële KLM software installatie, in de meeste gevallen maximaal vijf werkdagen. Je kunt je voorstellen dat dit in sommige situaties erg lang is. Als Agency AMS gaan we zorgvuldig om met het officieel beschikbaar maken van de software. Nadat, samen met de Functional Application Manager van de applicatie (software), het Software Intake proces is doorlopen wordt de applicatie beschikbaar gemaakt in de software distributie tool die Air France en KLM gebruiken. De Agency Onsite organisatie schiet vanaf 10 ICTLINK MEI 2011

11 dat moment de bestelde software naar de betreffende machines toe, waarna de gebruiker de software kan gebruiken. Wat biedt de kiosk? En dan nu, de KLM Software Kiosk. Met behulp van dezelfde software distributie tool kan men via de Applicatie Kiosk functie nu zelf applicaties installeren. Het betreft vooralsnog een beperkte set aan software. Samen met de technische afdeling van de Agency en met Licentie Management is vastgesteld aan welke regels de software dient te voldoen. Applicaties die nu aan deze regels voldoen zijn terug te vinden in de Applicatie Kiosk functie en toekomstige applicaties zullen aan deze regels getoetst worden. Wanneer ze zogezegd compliant zijn worden ze automatisch, na het intake proces, in de KLM Software Kiosk aangeboden. Hoe is de kiosk opgebouwd? Via MyKLM.org kan je het aanbod van applicaties in de KLM Software Kiosk bekijken. Momenteel worden er zo n veertien applicaties aangeboden, als CutePDF writer, Flash player, Silverlight, Viewer Visio, KPN SMS mail en Quicktime. Hoe kan ik zelf een applicatie downloaden? Door op de gewenste applicatie te klikken, krijg je hier meer informatie over. Zo wordt bijvoorbeeld vermeld of de computer wel of niet opnieuw zal opstarten na installatie van de software. Maar ook staat kort beschreven welk functioneel doel de betreffende applicatie heeft. Door de link aan te klikken kom je direct in de KLM Software Kiosk. Hier kan de gebruiker de software kiezen die hij/zij graag geïnstalleerd wil hebben. Door op Additional info te klikken ontvangt de gebruiker meer informatie over de vermelde status. Wat levert het op? De Kiosk wordt dus ingericht met software die zowel bij Air France als bij KLM wordt gebruikt. Op deze manier profiteren we van elkaars software. Daarbij is de constructie dat we onze Service Provider per installatie betalen. Bij Air France waren in de eerste maanden na implementatie van de Kiosk al ruim installaties gedaan. Gemiddeld bijna één installatie per persoon. KLM bespaart 11,54 per installatie die de medewerker zelf via de Kiosk installeert. Wat misschien nog wel belangrijker is, is dat we hiermee een stap zetten richting het (meer) selfservice maken van de KLM IT dienstverlening. Natuurlijk is het nog geen I-tunes of App-store. Maar de eerste stap is gezet. En we hopen hiervan te leren. We zetten hiermee een stap richting het (meer) self-service maken van de KLM IT dienstverlening. Informatie Bezoek de KLM Software Kiosk pagina op MyKLM voor meer informatie over de werking en de beperkingen van de Kiosk. Mocht je suggesties hebben voor bestaande applicaties die voldoen aan de elf geboden van de KLM Software Kiosk, dan kan je die bij de eigen IMO organisatie aanmelden. Note van de redactie: Op het moment van schrijven is er geen nieuwe implementatie datum bekend. Zodra de KLM Software Kiosk LIVE gaat wordt je geïnformeerd via de Wolkenridder Actueel en/of MyKLM. fotografie: KLM archief ICTLINK MEI

12 Kernwoorden Dataopslag Centraliseren Duurzaamheid Personal restore Mogelijkheid om zelf bestanden terug te zetten Asher Lake SPL/XZ - Dit jaar zijn de laatste stappen gezet in het optimaliseren van de wijze waarop gegevens worden opgeslagen. Onze gegevens, de persoonlijke of die we delen als afdeling of zelfs met onze Franse collega s, groeien in aantal. Databeheer van essentieel belang Ook binnen de KLM zijn gegevens en de analyse ervan steeds crucialer van aard. Synergie maar ook het onnodig dubbel opslaan van gegevens zorgt voor een duurzamere manier van data opslag. Vandaar dat KLM net als Air France gekozen heeft voor de Storage oplossing van één van de grootste spelers in de wereld als het gaat om slim en duurzaam opslaan van gegevens. Werner Soeteman, Manager Agency AMSterdam Operations: De belangrijkste aanleiding dat het anders moest, waren twee grote incidenten op de locaties Centrum en E&M waarbij onze techniek niet meer voldeed aan de opslagbehoefte van de business met een productie stagnatie tot gevolg. Door toename van multimedia, en internetgebruik (stijging van 880% t.o.v. 2006) en door toename van kantoorautomatiseringtoepassingen, verdrievoudigt de opslagbehoefte van de KLM momenteel elke twee jaar. Daar waar we nu momenteel bijna 35 Terrabyte opslag hebben, is 105 Terrabyte nodig over twee jaar. Door nieuwe technieken daalt maandelijks de kosten voor de opslag per Gb. Dataopslag op zich kost tegenwoordig niets meer, het is het managen van de grote hoeveelheid opslag die kostbaar is. Moeten we daarom ongelimiteerd datacapaciteit uitbreiden of moeten we juist de gebruiker beperken in zijn opslag (quoteren)? Bij een autonome behoefte aan groei ben ik van mening dat je de gebruiker niet moet beperken in zijn/haar opslag, maar juist de middelen moet bieden om data efficiënt op te slaan door data deduplicatie, data eigenaarschap en data lifecycle. Wat doet KLM? In juni 2010 startte Agency AMSterdam met de migratie naar een centrale oplossing. In niet meer dan twee 19 inch kasten worden de kantoorautomatiseringgegevens op een veilige manier opgeslagen. Hierdoor worden de decentrale servers niet meer gebruikt voor het opslaan van deze gegevens en wordt het beheer aanzienlijk vereenvoudigd. fotografie: Ivonne Hilgers Asher Lake De stappen Stap 1: Migreren van de gegevens per site Stap 2: Aanzetten van deduplicatie. Hierdoor wordt er een aanzienlijke besparing van de huidige opslag capaciteit bereikt. Dubbele bestanden worden auto matisch verwijderd, maar blijven beschikbaar op de oorspronkelijk opgeslagen locatie. 12 ICTLINK MEI 2011

13 Bij een autonome behoefte aan groei moet je de gebruiker de middelen bieden om data efficiënt op te slaan. De percentages van de ontdubbelde gegevens van de gemigreerde sites: E&M: resp. 21% en 28% (winst van respectievelijk 730 GB en 1,3 TB) CIO/IS: 26% (winst 874 GB) Cargo: 23 % (winst 558 GB) Amstelveen: resp. 16% en 22% (winst van resp. 412 GB en 838 GB) Oost: resp. 30% en 18% (winst van resp. 942 GB en 304 GB) Centrum 25% en 14% (winst van resp. 467 GB en 350 GB) In totaal hebben we met deduplicatie maar liefst 6,7 Tb bespaard. Meer info deduplicatie: watch?v=b0b-ufv_qro zetten. Dit kan tot 7 dagen in het verleden. En van de vorige dag zelf van meerdere momenten op de dag. Deze mogelijkheid zal naar verwachting een besparing opleveren in de restore kosten doordat deze actie niet meer door de Helpdesk uitgevoerd hoeft te worden. Let wel het gaat alleen om bestanden die op het netwerk zijn opgeslagen. Bestanden die op de eigen PC zijn opgeslagen kunnen niet op deze wijze terug gezet worden. Op MyKLM vind je de beschrijving hoe je zelf bestanden kan terugzetten. Stap 3: Aanzetten Personal restore. Mogelijkheid om zelf bestanden te kunnen terugzetten (restoren). Personal restore Met Personal restore kunnen medewerkers zelf hun zoekgeraakte of beschadigde databestanden terug ICTLINK MEI

14 Kernwoorden Ondersteuning IMO Industrial Plan Masterclass IMO Support Ondersteuning Muriel van der Heide SPL/XG - Sinds mei 2010 is binnen het KLM CIO Office een nieuwe subafdeling opgericht onder de naam IMO Support. Deze rol bestond al een tijdje in het Air France domein en Mark Jan Beutler pakt deze rol op voor KLM. Samen met zijn Air France counterpart Frank Philippe heeft hij als belangrijkste taak de ontwikkeling en uniforme werkwijze van de IMO s te ondersteunen en daarmee een effectieve en efficiënte IMO organisatie neer te zetten. Mark Jan vertelt over zijn IMO support activiteiten. Als BPM goed wordt toegepast zullen onze businessprocessen efficiënter en effectiever worden. IMO Support werkt voornamelijk op verzoek van de verschillende IMO s, maar krijgt ook opdrachten vanuit de CIO. De focus ligt op het ondersteunen van de IMO s met processen, methoden, tooling en training. Ik maak ook deel uit van het maandelijkse IMO overleg en ben op die manier goed aangehaakt op alles dat speelt. Industrial Plan voor IMO Het Industrial Plan voor IMO is op dit moment in de maak, waarin op basis van IT demand (zowel innovatie als continuïteit) de workload en de benodigde mankracht (FTE s) bepaald gaat worden. Mark Jan vervolgt: Hiertoe is een model en een tool ontwikkeld, waarmee we op dit moment hard aan de slag zijn. Hierin zit de verwachte vraag (demand) van de business versleuteld die vervolgens vertaald wordt naar workload. Hiermee zullen we vervolgens ervaring opdoen en waar nodig verfijnen. Opzetten masterclasses Ook houdt Mark Jan zich bezig met het ontwik kelen van een masterclass op het gebied van IT en business alignment ten behoeve van alle Information Managers. In deze masterclass zitten onderwerpen als: hoe om te gaan met change management, portfolio management, de waarde en nut van business architectuur en niet onbelangrijk: cultuurverschillen. Het idee is om deze onderwerpen door senior managers te laten vertellen en ook hoogleraren uit te nodigen vanuit verschillende disciplines. Eenzelfde concept van masterclasses is uit te werken voor bijvoorbeeld de business architecten. De ambitie is om deze winter met een IM masterclass te starten. Support bij Business Change Management Daarnaast is er de zogenaamde Business Change readiness approach. Dit is een aanpak om zeker te stellen dat de business voldoende voorbereid is bij de introductie van een nieuw systeem of een change. Is iedereen goed getraind en geïnformeerd? Vanaf de pre-studie tot en met de implementatie toets je hiermee of het project op koers ligt of dat er interventies nodig zijn om de business change succesvol te implementeren. fotografie: KLM archief 14 ICTLINK MEI 2011 Engineering & Maintenance is een belangrijke gebruiker van Aris. Business Process Management (BPM) Onlangs hebben we met de business architecten een DIN opgesteld (Doel Inspanningen Netwerk) om te komen tot continue verbetering van Business Process Management. Hierbij gaat het om het ontwikkelen van skills op het gebied van businessarchitectuur, businessmodelleren en simulatie en het overzien van procesrelaties. Als BPM goed wordt toegepast zullen onze businessprocessen efficiënter en effectiever

15 voor alle IMO s Collegae Jubilea 25 jaar Mei 1 mei Arnold Langelaar, Application Developer 1 mei Peter van der Meer, Project Architect 1 mei G.C. Samsom, Functional SAP consultant Juni 1 juni Imro Valpoort, Project Architect 1 juni E.C.M. Caspers, Functioneel SAP consultant 16 juni Frans Dieleman, Process Controller Agency fotografie: Ivonne Hilgers Mark-Jan Beutler 40 jaar Mei 1 mei Franklin D. Herstein, Application Developer IS Development worden, leiden tot lagere kosten per eenheid en tot hogere marges. Aris support voor business analisten Aris is een joint tool voor het modelleren van business processen. Samen met Air France zijn we bezig met een migratie naar een nieuwere versie. Engineering & Maintenance is een belangrijke gebruiker van Aris, omdat daarin bijvoorbeeld werkinstructies voor werktuigbouwkundigen worden vastgelegd. De voorwaarde voor vliegveiligheid is dat werkinstructies altijd duidelijk zijn en gemakkelijk toegankelijk. We gaan nu over op een nieuwe Aris versie waarmee de modellen en instructies ook op het web gepubliceerd kunnen worden. Het speerpunt voor de komende tijd voor IMO support is het Industrial Plan, de Aris migratie en de masterclass voor Information Managers. Op MyKLM onder de tab CIO/IS kun je meer lezen over IMO Support. Zoek dan op PMO, IMO Support & Portfolio Management, zoals de naam officieel luidt! Laat het ons weten! Heb je ander werk, ben je getrouwd of ga je met pensioen en wil je dit delen met je IT collega s? Mail dit naar ICTCommunications@klm.com ICTLINK MEI

16 Kernwoorden INCRA Crew informatie SCRUM icrew View Een nieuwe manier van kijken naar crewinformatie Margreet Sandee SPL/OX - Momenteel werken we aan de implementatie van icrew ter vervanging van INCRA. Naast het rostering- en trackingsysteem voor crew omvat icrew satelliet applicaties, zoals Crew check in, Crew meal ordering, Pride fotografie: Marijke Groensmit De keyusers ervaren wat voor hen wel werkt en wat niet. Crew Datawarehouse en circa zestig interfaces met bestaande applicaties als Vakplan, Captains en Carmen. Voor de gebruikersgroep, die nu een kijkfunctie heeft in INCRA, ontwikkelen we een specifieke webapplicatie met de naam icrew View. icrew view en binnen Inflight Services. Zij hebben crew icrew view staat voor een nieuwe manier van kijken informatie nodig om hun dagelijkse werk te kunnen naar crew informatie. Dat betekent dat gebruikers doen. Het gaat daarbij onder andere om het verifiëren alleen maar die informatie kunnen zien die zij echt van de inzet van crew, de beschikbaarheid en nodig hebben voor hun werk. icrew view is gemakkelijker in het gebruik dan INCRA omdat de informatie over werk afspraken, trainingen dan wel sollicitaties inzet baarheid van crew, en het contacten van crew over zichtelijk en op maat aangeboden wordt. en/of reïntegratie. Maar ook voor de operationele besturing in het OCC is icrew view van belang. Voor wie is de kijkfunctie van belang? De kijkfunctie wordt gebouwd voor crew enablers, Hoe zijn we te werk gegaan? de ondersteunende afdelingen binnen de Vliegdienst Web Development en key-users ontwikkelen de kijkfunctie momenteel volgens de SCRUM methodiek. Dit houdt in dat key-users met praktijkvoorbeelden (o.a. van de crew samen stelling op een multi-leg vlucht en/of het rooster van cockpit of cabine crew) aangeven met welke vragen uit de operatie zij geconfronteerd worden, en hoe zij die beantwoord willen zien door middel van icrew View. We ontwikkelen met die input generieke functionaliteit die voor een grote gebruikersgroep uitkomst kan bieden. Ook boeken we volgens de key-users winst waar het gaat om gebruikersvriendelijkheid. De key-users ervaren tijdens het scrummen wat voor hen wel werkt en wat niet, en de developers haken daar direct op in. Zo maken we elke week vorderingen en gaat het ook bij de eindgebruikers steeds meer leven. We kunnen nu al in managementteam meetings van eind gebruikers vertellen wat we aan het ontwikkelen zijn, en wat er 16 ICTLINK MEI 2011

17 Het i-crew View Scrum Team, met v.l.n.r.: Eric Kop (Architect), Jacqueline Bouwman (Hoofd Cabin Crew Service Center & Key user), Bas Biesheuvel (Developer), Gerbrand de Goeij (Scrum master), Maaike Meekes (General Service Manager B747 & Key user), Jan Hoetink (Business lead icrew View), Vineeth Madhusoodanan (Testmanagement), Andre Hogenkamp (Developer). voor hen verandert ten opzichte van het huidige gebruik van INCRA-crew. Daarmee scheppen we de juiste verwachtingen en kunnen we concreet aan geven wat we van de organisatie verwachten om de uitrol van icrew View tot een succes te maken. Naast voordelen zitten er ook nadelen aan het scrummen binnen icrew. We maken gebruik van icrew services waarvan een deel nu nog getest wordt. We hebben wat dat betreft een sterke afhankelijkheid van het opleveren van icrew services en dat loopt niet altijd in de pas met het tempo dat we met icrew View moeten maken. Daarom houden we de communicatielijnen kort met het icrew-projectteam en is het geven en nemen. Zo zal een deel van de data in icrew View pas zichtbaar worden op het moment dat icrew live is. We streven ernaar om icrew View live te brengen voor de geplande Go Live van icrew op 7, 8, 9 oktober Dit geeft ons de mogelijkheid om eventuele kinderziektes eruit te halen. Wie zijn daarbij betrokken? Web Development doet de bouw en implementatie van icrew View middels SCRUM. Key users zijn direct betrokken bij het bouwen en testen. Zij werken samen met de businesslead en businessrepresentatives en FAM-ers aan het specificeren van requirements, het voorbereiden van de organisatie en het live brengen van gebruikers. 7, 8 en 9 oktober. In vier sprints bouwen we nu een oplossing die uitkomst biedt aan een deel van de crew operatie dat straks geen INCRA crew meer tot zijn/haar beschikking heeft. Wat zijn de resultaten? Waar INCRA een veelheid aan dwarsdoorsneden op individuele pagina s toont, die moeilijk te lezen zijn, geeft icrew View binnen drie een voudig te navigeren pagina s een totaalbeeld van de benodigde gegevens. icrew View is een tool die gemakkelijk in het gebruik is en alleen die crew informatie bevat die relevant is voor gebruikers. Zo eenvoudig dat er geen uitgebreide training nodig is. In eerste instantie wordt icrew View weliswaar nog gevoed met INCRA data. In de periode 7, 8 en 9 oktober wordt voor icrew View de knop omgezet naar voeding op basis van icrew data en is de migratie compleet. Wat gaat er verder nog gebeuren? Door middel van inloopsessies, myklm.org en een tijdelijke support desk gaan we de gebruikers op weg helpen met icrew View als vervanging van INCRA crew. Vervolgens gaan we groepsgewijs icrew View bij de verschillende afdelingen uitrollen. Waarom doen we het zo? Jan Hoetink, business lead voor icrew View: We kozen voor de SCRUM aanpak omdat het om een relatief eenvoudige kijkfunctie op crew informatie gaat, waarbij we gebruik kunnen maken van reeds bestaande crew services. Verder waren de requirements voor icrew View niet uitgespecificeerd, en moeten we voor icrew live gaan als risico beperkende maatregel voor Rooster scherm voor een geanonimiseerde medewerker ICTLINK MEI

18 Kernwoorden Social Media campagne Portretfoto Boeing Jouw Delfts blauwe portret op een ? Petra Holst SPL/XG - Delfts blauw is natuurlijk oer-hollands. Hoogste tijd om er weer iets leuks mee te doen! Op 27 april lanceerde KLM een nieuwe campagne via de social media: Tile & Inspire. Dit is een uniek concept waarbij KLM Facebook fans, Flying Blue leden en KLM medewerkers kans maken om met een Delfts blauwe portretfoto op een echte Boeing te komen. De foto vul je aan met een inspirerende slogan. Alle KLM medewerkers én de Flying Blue leden kregen een dag eerder al de primeur om een persoonlijk tegeltje te creëren! De meest originele en inspirerende Delfts blauwe tiles maken kans op een van de ruim 4000 tegeltjes afgebeeld op een echt KLM-vliegtuig van het type Boeing Hoe werkt het? Maak een Delfts blauw tegeltje van je eigen profielfoto. Tot eind mei kun je je meest inspirerende tegeltje maken, een inspirerende spreuk toevoegen en deze delen met je Facebook vrienden. Begin juni worden de winnaars bekend gemaakt. Half juni staat de eerste vlucht gepland en maakt de hele wereld kennis met KLM als inspirerende luchtvaartmaatschappij! Meer informatie Ga voor meer informatie naar Mocht je geen Facebook account hebben? Geen probleem! Op de website lees alles over deze unieke campagne en hoe je mee kunt doen! 18 ICTLINK MEI 2011

19 Kernwoorden SAP MRO CC CC Testmanagement Geautomatiseerde testset Optimaal resultaat door geautomatiseerde testuitvoer V.l.n.r.: Paul Reijling, Wim van der Zee, Harold Geenhuizen, Peter Vos, Eric de Graaf, Christiaan Hoppenbrouwers, Rob den Haan, Michel Weidemann en Gerben Samsom. Niet op de foto: Linda Helversteijn en Henk Kuil. Mariska Westhoff SPL/XQ en Wim van der Zee SPL/XX De uiterst bedrijfskritische aard van de binnen KLM gebruikte SAP systemen en processen maakt het nood zakelijk dat deze regelmatig worden getest. Omdat testen een complexe en arbeidsintensieve zaak is, staat binnen het SAP MRO Competence Center het geauto matiseerd testen al lange tijd hoog op de prioriteitenlijst. Het Competence Center Testmanagement heeft daarom het heeft een integratie met SAP te moeten programmeren en SAP TAO tool aangeschaft. Samen Solution Manager en met HP Quality met de Organizer E&M, het SAP Center. Om met TAO een test te MRO Competence Center en maken van een business proces, expertise partner EclipseIT is een kan een business analist of een implemen tatie project gestart om functioneel SAP consultant het voor drie hoofdprocessen van proces in SAP handmatig uitvoeren, E&M een geautomatiseerde bijvoorbeeld op basis van testset op te bouwen. bestaande testscripts. SAP TAO volgt de geraakte schermen, Test Acceleration and Optimization handelingen en invoerdata en (TAO) is een revolutionaire zet deze om in een volledig test oplossing die het mogelijk geautomatiseerde test. Deze maakt om geautomatiseerd te geautomatiseerde test kan later testen op de SAPGUI zonder direct worden bewerkt door een ervaren test engineer voor meer complexe testsituaties. Tevens kan TAO kan bepalen welke SAP schermen veranderd zijn door een wijziging in het systeem. Zodoende kan er geanticipeerd worden welke testcases zeker uitgevoerd en mogelijk gerepareerd moeten worden. Onze implementatiepartner is EclipseIT, omdat zij ruime ervaring hebben met TAO-implementaties. Zij worden tijdens de implementatiefase ondersteund door test engineers van CC Test Management (SPL/XQ) en functioneel consultants van CC SAP MRO (SPL/XY). Deze KLM projectmedewerkers zijn, na opleiding, in staat om zelfstandig de geautomatiseerde testen te onderhouden en de TAO-toe passingen verder uit te breiden. Binnen Europa loopt KLM hiermee nu voorop op het gebied van SAP testen. SAP consultant Michel Weidemann over TAO: Vanwege de omvang en com plexiteit van SAP zijn de mede werkers van het SAP MRO CC gespecialiseerd in een specifieke SAP module. Voor het testen is een multidisciplinair team nodig. Data wordt vaak door meerdere mede werkers gedeeld en hergebruikt. Een van de complexe bedrijfsprocessen die we nu in TAO hebben opgenomen is het Engine Shopvisit proces. In het verleden hadden we 2 à 3 uur nodig voor het testen van één Shopvisit proces, mits we de juiste personen en integere data tot onze beschikking hadden. Was dit niet het geval, dan kon de testduur oplopen tot een hele dag. Het testen gaat niet alleen sneller, in dezelfde tijd kan nu ook meer worden getest. Dit leidt tot een hogere test dekkingsgraad en reduceert hiermee het risico van onder tijdsdruk te weinig testen. ICTLINK MEI

20 Kernwoorden Cargo Hardware vervanging Desktop Management Service Cainofobie fotografie: KLM archief Asher Lake SPL/XZ - Het boek Angst, Fobieën en Dwang zegt dat er in de loop der tijd een heleboel excessen zijn ontstaan op het gebied van benamingen voor fobieën. Pseudo-Griekse termen die niet allemaal op die manier gediagnosticeerd zijn, worden gebruikt om angsten voor van alles en nog wat te benoemen. Maar wat ik persoonlijk een erg boeiende vond in deze context is Cainofobie: Angst voor nieuwe dingen. Daar hebben we tijdens het Cargo Hardware vervangingproject niets van gemerkt. Nou ja bijna niets dan Aanleiding Beleid Over het algemeen geldt voor desktop hardware De Air France en KLM IT assetmanagers hebben een levenscyclus van ongeveer 3 à 4 jaar. De een beleid vastgesteld dat zich richt op het recessie heeft er toe bijgedragen dat KLM, net minimaliseren van het aantal modellen. Dit zorgt als vele andere bedrijven, de gebruikscyclus van ervoor dat beheerinspanningen en daarmee haar pc s, laptops en servers heeft opgerekt. Het de kosten teruggebracht kunnen worden. besluit was om pas in dit boekjaar, , de Immers, verouderde machines dragen bij aan verouderde desktop hardware te vervangen en een toename van het aantal incidenten en te starten bij die divisie waar men met de oudste ander soortige ongemakken. Daarnaast machines werkt: De KLM Cargo divisie. vergen moderne applicaties steeds meer van Naast het feit dat deze machines op 1 april 2010 de hardware waar ze op draaien. ouder waren dan 5 jaar, werd ook vastgesteld dat bepaalde types moesten worden uit gefaseerd zoals de beruchte IBM ThinkPad R51. Dit project kenmerkte zich, zoals de De aanpak meeste zorgvuldig uitgevoerde projecten, door een goede samenwerking met de IMO en de business. Er was een nauwe betrokkenheid van Tako Huisman (Exploitation Manager AF/KL Cargo en lid van de stuurgroep) en Jack Mul (Infrastructure Manager) bijgestaan door stagiair Harry Santbulte. Tako en Jack hebben er voor gezorgd dat er op de verschillende MT lagen voldoende aandacht was. Succes bleek gegarandeerd. Tako: Een project waar je van te voren alleen maar van kunt dromen! Mede door een grondige voorbereiding en een zeer goede samenwerking tussen alle partijen (IT, agency, business en IMO) is het hardware renewal project geruisloos geïmplementeerd. De werkstations en laptops zijn volgens planning opgeleverd. De gebruikers zijn zeer tevreden. Wat wil je nog meer! Uitrolcoördinatoren Jack heeft veel energie gestoken om bij de verschillende teams en afdelingen in de business zogenaamde uitrolcoördinatoren aan te wijzen. 20 ICTLINK MEI 2011