Jaarverslag Werken aan een leefbare, veilige en mobiele Antwerpse regio

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Werken aan een leefbare, veilige en mobiele Antwerpse regio

2

3 Jaarverslag 2011 Verslag van de raad van bestuur Voorwoord 2011 was een bijzonder jaar voor de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM). De beslissing van de Vlaamse regering in september 2010 tot het Masterplan 2020 en een ondertunnelde oplossing voor de Oosterweelverbinding had belangrijke gevolgen voor de BAM als organisatie. De BAM is niet langer verantwoordelijk voor de voorbereiding, coördinatie en uitvoering van alle projecten uit het masterplan. Die verantwoordelijkheid werd door de Vlaamse regering teruggelegd bij de verschillende bevoegde overheidsinstanties. De BAM blijft wel verantwoordelijk voor de projecten die ze al was opgestart. Verschillende van die projecten waren in 2011 op kruissnelheid. We mochten onze twee gerenoveerde zeesluizen inhuldigen. De tramprojecten in Deurne-Wijnegem en Mortsel-Boechout waren volop in uitvoering. We keurden de aanbesteding van het project Spoorbruggen goed en er was een doorstart bij de heraanleg van de Leien en tramlijn Ekeren, en bij de fietsprojecten. Anderzijds kreeg de BAM van de Vlaamse regering uitdrukkelijk de opdracht om de ondertunnelde oplossing voor de Oosterweelverbinding voor te bereiden en uit te werken. De stad Antwerpen en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen engageerden zich om bij te dragen in de meerkost van dit project. Deze engagementen werden in 2011 vastgelegd in samenwerkingsovereenkomsten. Voor de mensen in onze organisatie was 2011 een moeilijk jaar. De veranderde context in het dossier Oosterweelverbinding en de reorganisatie vergden veel flexibiliteit van hen. Tegelijkertijd werd een berg werk verzet en werden de gewenste resultaten bereikt. We wensen hen te bedanken voor hun inzet. De raad van bestuur

4 Missie Wie naar en in Antwerpen rijdt, ervaart het meteen. Het gaat niet goed met de mobiliteit in de Antwerpse regio. Dagelijks zijn er files. Niet alleen op de ring rond Antwerpen, maar ook op de toekomende snelwegen en het onderliggende wegennet. De Vlaamse regering wil een oplossing voor de mobiliteitsproblemen in de Antwerpse regio. Die oplossing heeft ze gevonden in de realisatie van het Masterplan Uit de verkeerscijfers van het Vlaams Verkeerscentrum blijkt dat de uitvoering van het volledige Masterplan 2020 nodig is om de mobiliteitsproblemen in de Antwerpse regio structureel op te lossen. Multimodaliteit staat daarbij voorop. Het masterplan voorziet in een veelheid van projecten gericht op verschillende vervoersmiddelen: projecten rond wegen, waterwegen, openbaar vervoer en fietsprojecten. Want naast het oplossen van het verkeersinfarct is het belangrijk dat ook rekening wordt gehouden met de leefbaarheid van de regio en de veiligheid. De Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel bouwt met de haar toevertrouwde projecten mee aan een bereikbaar, veilig en leefbaar Antwerpen. Mensen De beslissing van de Vlaamse regering eind 2010 hield onder meer de reorganisatie van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel in. Er was immers gebleken dat volgens Eurostat de ESRneutraliteit van het project Oosterweelverbinding niet voldoende gegarandeerd is om het project uit de Vlaamse begroting te houden. Eurostat heeft zich positief uitgelaten over het voorstel om het project middels een concessie aan de nv Liefkenshoektunnel te realiseren. In 2011 werd de eerste noodzakelijke stap hiervoor, de wijziging van het BAM-decreet, aangevat. De nieuwe wending in het dossier Oosterweelverbinding en de oplevering van een aantal projecten brachten met zich mee dat de taken van een aantal personeelsleden wijzigden. Zo bleken de taken van de financieel manager niet langer in overeenstemming met de opdracht waarvoor hij was aangeworven, waarna de raad van bestuur hem liet vertrekken. Zijn taak wordt overgenomen door de algemeen manager, die hem ook vervangt in de raad van bestuur van de SPV Brabo 1. Na een contractperiode van 10 jaar werd de raamovereenkomst tussen BAM en het studiebureau TV SAM (Tijdelijke Vereniging Studiegroep Antwerpen Mobiel) beëindigd bij de afloop van het contract op 30 september Met TVSAM zijn wel nog deelcontracten afgesloten voor het afwerken an de studieopdrachten en ondersteuning bij de projecten Brabo 1, Brabo 2 en de fietsprojecten. BAM reorganiseerde de technische ondersteuning, versterkte hierop haar personeelskader, intensifieerde de samenwerking met expertisecentra in de Vlaamse overheidsdiensten en startte procedures op voor het aantrekken van goed afgebakende externe expertise. Zo werd in 2011 een mobiliteitsadviseur aangesteld. De opdracht werd gegund aan de THV EGT (Euro Immo Star, Grontmij, TTE nv). Oosterweelverbinding Eind 2010 besliste de Vlaamse regering tot de ondertunnelde oplossing voor de Oosterweelverbinding. De keuze voor tunnels impliceert echter een hogere kost van 352,8 miljoen

5 euro ten opzichte van de brugvariant. De stad Antwerpen en de Antwerpse haven engageerden zich om die meerkost te betalen. Samenwerkingsovereenkomsten met stad en haven Het Vlaams Gewest, bij monde van BAM, de stad en de haven werkten in de loop van 2011 vijf overeenkomsten uit om de inbreng van de stad Antwerpen en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen in de Oosterweelverbinding te verankeren. Deze overeenkomsten regelen de uitvoering van het financieel akkoord dat de partijen hebben afgesloten naar aanleiding van de beslissing voor een tunneloplossing. De stad Antwerpen financiert de overkapping voor de aanleg van een stedelijk plein ter hoogte van het Sportpaleis na de afbraak van het viaduct van Merksem. Tevens zal de stad BAM een toelage geven voor het verplaatsen van de nutsleidingen en de meerwaarde die de stad realiseert op het Eilandje ten gevolge van het gewijzigde project. De stad zal ook de gronden nodig voor de realisatie van de Oosterweelverbinding overdragen. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen draagt financieel bij in de kosten voor de realisatie van een bouwdok waarin de tunnelelementen voor de Oosterweelverbinding zullen worden gebouwd. De haven voorziet ook de financiële middelen voor de afbraak van bestaande en de bouw van nieuwe kaaimuren. Veel werk achter de schermen Intussen lag het studiewerk niet stil. De ingenieurs van BAM organiseerden workshops met de stad Antwerpen en andere stakeholders om het tunnelconcept voor het deel van de Oosterweelverbinding op Rechteroever verder te verfijnen, de vele nutsleidingen op te lijsten en een gedetailleerde planning op te stellen. Via de afdeling Geotechniek gebeurden er sonderingen in het Albertkanaal en Lobroekdok om de samenstelling van de bodem te onderzoeken. De verkeerscijfers van het Vlaams Verkeerscentrum stelden BAM in staat een financieel model op te maken. In 2011 is de zoektocht gestart naar een studiebureau om de ondertunnelde oplossing voor de Oosterweelverbinding op Rechteroever uit te tekenen. Vier kandidaten schreven hiervoor in. Drie daarvan werden toegelaten tot de onderhandelingsprocedure. Verwacht wordt dat het studiebureau nog voor de zomer van 2012 zal kunnen starten. De plannen voor Linkeroever blijven ongewijzigd. De Vlaamse regering heeft aan Europa gevraagd of Noriant, het bouwconsortium dat de voorkeursbieder was voor de Oosterweelverbinding met een brugvariant, het deel op Linkeroever en de Scheldetunnel mag uitvoeren. Een uitspraak hierover wordt ten laatste eind 2012 verwacht. Eerste procedure gestart Voor de ondertunnelde oplossing voor de Oosterweelverbinding is een nieuw Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan nodig. De eerste stap hierbij is de opmaak van een milieueffectenrapport (plan- MER) : experts onderzoeken welke gevolgen het plan om de Antwerpse ring te sluiten kan hebben voor mens en milieu. Na een openbare aanbesteding werd Antea Belgium nv aangesteld als onafhankelijke coördinator om de plan-mer studie met een team van MER-deskundigen te voeren. Voor deze experts aan de slag gaan, stellen ze een kennisgevingsdossier op. In dit dossier beschrijven ze welke plannen en alternatieven zullen worden bestudeerd. Tegelijk geven de experts ook aan welke effecten ze in kaart zullen brengen. Het gaat hier onder meer over de effecten op het vlak van

6 gezondheid, veiligheid, mobiliteit, ruimtelijke ontwikkelingen. Ook de effecten op bodem, water, lucht, fauna, flora, landschap en geluid zullen worden bestudeerd. Van 16 november tot 16 december 2011 kon het brede publiek het kennisgevingsdossier voor de plan-mer inkijken in 16 steden en gemeenten. Tijdens deze periode konden de mensen vanuit hun kennis van de omgeving vragen om varianten of bijkomende alternatieven te onderzoeken of extra effecten te bekijken. Om deze procedure toe te lichten organiseerde BAM een infomoment voor de ambtenaren van deze steden en gemeenten. Daarnaast waren er infotentoonstellingen in de stad Antwerpen, Zwijndrecht en in het Provinciehuis van Antwerpen. Op basis van de ingezamelde reacties zal de dienst MER van de Vlaamse administratie uiteindelijk de richtlijnen van de plan-mer bepalen. Waterwegenprojecten In 2011 konden opnieuw twee waterwegenprojecten uit het Masterplan 2020 worden afgerond. De renovatie van de Van Cauwelaertsluis en de Kattendijksluis was klaar. De Van Cauwelaertsluis is een belangrijke toegangspoort tot de haven voor de binnenvaart. Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits kwam in juni 2011 de sluis officieel inhuldigen. Enkele maanden later werd ook de Kattendijksluis, hoofdzakelijke bedoeld voor de pleziervaart, officieel ingehuldigd en onder luid getoeter ingevaren door enkele tientallen plezierjachten. In 2011 werd een volgend waterwegenproject op het juiste spoor gezet. Het project Spoorbruggen werd gegund aan de THV CEI-De Meyer en Betonac. De werken starten in Het project is een samenwerking tussen BAM en Infrabel. Infrabel neemt hier de projectcoördinatie op zich. Naast de verhoging van de spoorbruggen over het Albertkanaal (en de aanpassing van de bruggen over de Merksemsestraat) maakt Infrabel van de gelegenheid gebruik om ook de spoorbruggen over de Ijzerlaan te vernieuwen. Openbaarvervoerprojecten Het Masterplan omvat verschillende openbaarvervoerprojecten. BAM werkt mee aan twee van hen. Voor Brabo 1 verzorgt BAM het contractmanagement bij uitvoering, voor Brabo 2 neemt BAM de projectcoördinatie op zich van ontwerp tot aan contractsluiting. Brabo 1 Het project Brabo 1 draaide in 2011 op volle toeren. De werken gingen goed vooruit. Dat konden geïnteresseerden met eigen ogen aanschouwen bij de openstelling van de Stelplaats in Deurne tijdens Openwervendag. In de loop van het jaar kregen echter zowel de tramlijnverlenging Mortsel-Boechout als de tramlijnverlenging Deurne-Wijnegem met hindernissen af te rekenen. In Mortsel startte de gemeente met de heraanleg van het Stadsplein. Deze werken kruisten de werken voor de tramlijnverlenging naar Boechout. Dankzij een goede projectcommunicatie en overleg tussen de aannemers konden de werken voor het tramproject en de werken van de stad Mortsel aan Stadsplein op elkaar worden afgestemd.

7 In mei 2011 werd bekend dat de Raad van State de bouwvergunning voor de tramlijnverlenging van Deurne naar Wijnegem vernietigde. Daarop moesten de werken worden stilgelegd. De verschillende overheidsdiensten deden er alles aan om de hinder voor omwonenden, handelaars en dagelijkse passanten tot een minimum te beperken. Een deel van de werken kon worden afgewerkt. Intussen werd een nieuwe bouwaanvraag ingediend om de tramlijn te regulariseren. In november werd de bouwaanvraag goedgekeurd en konden de laatste werken worden aangevat. Dankzij de goede samenwerking kon de impact op de werken uiteindelijk tot een minimum worden beperkt, zelfs zonder effect op de globale uitvoeringstermijn. De tramwerken in Mortsel-Boechout en Deurne-Wijnegem zullen in de loop van 2012 klaar zijn. Brabo 2 In september 2011 kwamen Vlaanderen en de stad Antwerpen tot een overeenkomst. Ze investeren 401 miljoen euro in een autoluw Operaplein, de heraanleg van Leien en Noorderlaan, en in 10 km nieuw tramnet. De stad draagt daarvan 24,5 miljoen euro bij. Met deze investering zetten de Vlaamse regering en de stad Antwerpen definitief het licht op groen voor Brabo 2. Dit project zal de Antwerpse Noorderleien een nieuw aanzicht geven, van het Operaplein blikvanger in de stad maken en de verdere uitbouw van het Antwerpse tram- en premetronet realiseren. BAM neemt in dit project voor de stad Antwerpen, De Lijn en het Agentschap Wegen en Verkeer de projectcoördinatie op zich voor het ontwerp tot aan het bekomen van de bouwvergunning en de contractsluiting voor realisatie. In 2011 werd het ontwerp afgewerkt tot op het niveau van voorontwerp en werd een milieueffectenrapport op projectniveau opgemaakt. De start van de werken is gepland eind Dit openbaar vervoer project vormt meteen het sluitstuk van de herinrichting van de Leien en strekt de vingers uit naar de stedelijke ontwikkelingen op het eilandje en in het noorden van de stad. Fietsprojecten De Vlaamse regering heeft in 2005 in het kader van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen initieel een budget van 12,4 miljoen euro uitgetrokken voor fietsprojecten. Intussen werd de fietsprojecten uitgebreid in het Masterplan De BAM blijft verantwoordelijk voor de eerstgenoemde fietsprojecten. Voor volgende routes werd het studiewerk reeds aangevat: de Havenroute, de Sint-Bernardusroute (Hoboken-Hemiksem), de Districtenroute en de Welenroute (Beatrijslaan-Burcht). Voor de Havenroute werd de aanvraag voor een bouwvergunning voorbereid. Het gedeelte van de Welenroute in Burcht is in uitvoering. Op Linkeroever werd een infotentoonstelling gehouden over de geplande werken op de Beatrijslaan.

8 Resultaat Het geconsolideerde balanstotaal stijgt van EUR per 31 december 2010 naar EUR per 31 december Het geconsolideerde resultaat is een winst van over het boekjaar 2011 ten opzichte van een verlies van EUR over het boekjaar Het geconsolideerde resultaat ontstaat uit de consolidatie van BAM nv en haar volle dochter nv Tunnel Liefkenshoek. nv Tunnel Liefkenshoek De totale omzet in 2011 bedroeg EUR (exclusief BTW), en ligt daarmee 8,6 % hoger dan in Rekening houdende met een omzetstijging van 12% van het boekjaar 2010 ten opzichte van het jaar 2009 heeft de vennootschap in 2011 een iets minder sterke groei gekend. Gelet op de economische situatie is dit een sterk resultaat en heeft de onderneming de crisis goed doorstaan. Sinds de tweede jaarhelft van 2009 is het mechanisme van de retributie in werking getreden, waarbij 85 procent van het brutoresultaat uitbetaald wordt aan het Vlaams Gewest als concessiegever. Aangezien het Vlaams Gewest deze vorderingen heeft ingebracht bij BAM, zijn de retributies door TLH verschuldigd aan BAM, en worden zij in de consolidatie geëlimineerd. nv BAM Het balanstotaal van de nv BAM steeg van EUR per 31 december 2010 naar EUR per 31 december Het kapitaal van de vennootschap is per 31 december 2011 volledig opgevraagd. De enkelvoudige jaarrekening over het boekjaar 2011 wordt afgesloten met een winst van EUR ten opzichte van een verlies van het boekjaar 2010 ten belope van Dit resultaat is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van het resultaat van het vorig boekjaar, ook bij abstractie van de uitzonderlijke afboekingen in beide jaren. Afwikkeling van gerealiseerde projecten Op 23 december 2011 keurde de Vlaamse Regering de samenwerkingsovereenkomst Brabo 2 tussen het Vlaams Gewest, De Lijn, de Stad Antwerpen en BAM goed. Deze overeenkomst bepaalt dat BAM uiterlijk op het ogenblik van contractsluiting de resultaten van haar ontwerp- en studiekosten zal verkopen aan De Lijn, voor een geraamd bedrag van 12,7 miljoen euro. Deze overeenkomst legt tevens de verkoop vast van de segmenten van de Noorderlaan die BAM voor het project Brabo2 alvast en gecoördineerd met de realisatie van de Noorderlaanbrug had uitgevoerd. BAM zal deze segmenten verkopen aan De Lijn (tramgedeelte) en het Vlaams gewest (Agentschap Wegen en Verkeer, weggedeelte) voor een totaal bedrag van circa 6,7 miljoen euro.

9 In 2011 werden alle voorbereidingen getroffen voor de verkoop van de pas gerealiseerde projecten Van Cauwelaertsluis en de Noorderlaanbrug (activa in aanbouw en studiekosten) aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, respectievelijk nv De Scheepvaart, voor een totaal bedrag van circa 93 miljoen euro. Op 10 maart 2012 heeft de Vlaamse regering deze overeenkomsten goedgekeurd. De transacties zijn in uitvoering. Tevens werd in lijn met de afbouw van BAM ook de beheersvergoeding die het Vlaams gewest vanaf 2011 aan BAM verschuldigd is ter dekking van de algemene kosten, teruggeschroefd van 24,5 naar 4,8 miljoen euro. Waardering van studiekosten en werken in uitvoering De boekhoudkundige waardering van bepaalde studiekosten en bepaalde werken in uitvoering dient te worden beschouwd in het licht van de beslissingen van de Vlaamse regering inzake het Masterplan 2020 en de aanpak en afwikkeling van de lopende Masterplanprojecten bij BAM. Bij elk actief bestanddeel werd nagegaan of het in de gewijzigde omstandigheden zijn waarde behoudt, dan wel geheel of gedeeltelijk dient te worden afgeboekt. Ingevolge de beslissing van de Vlaamse regering van eind september 2010 werd reeds bij de jaarafsluiting 2010 een saldo van oude studiekosten afgeboekt met betrekking tot de Oosterweel- en andere Masterplanprojecten. Deze afboeking hield nog geen rekening met alle studies inzake openbaar vervoer (Brabo-projecten), gelet op de hangende besluitvorming in het dossier Brabo 2 (Leien, Tramlijn Ekeren). Op 23 september 2011 heeft de Vlaamse regering definitief de contouren van het project Brabo 2 vastgelegd, en op 23 december 2011 keurde de Vlaamse regering de samenwerkingsovereenkomst Brabo 2 goed. De overeenkomst bepaalt dat BAM de resultaten van haar ontwerp- en studiekosten zal verkopen aan De Lijn. In deze context is geëvalueerd welke studiekosten in aanmerking komen voor deze verkoop. Redelijkerwijze dient erkend dat het jarenlange beleidsmatige beslissingsproces ertoe geleid heeft dat een aantal in de vroegere jaren gemaakte studiekosten niet meer relevant is, buiten de contouren valt, of niet meer ten dienste is van het project Brabo 2 zoals het nu gedefinieerd is. Daarnaast zijn er nog enkele oude studiekosten aangetroffen die betrekking hebben op Brabo 1 en overige tramlijnen, waarvoor met de gewijzigde rol van BAM een toekomstige valorisatie uitgesloten is. Evaluatie van al deze geboekte studiekosten op de balans van 31 december 2011 met betrekking tot openbaar vervoer heeft geleid tot een afboeking ten bedrage van 3,3 mio euro. In 2011 werden geen verdere afboekingen gedaan met betrekking tot het Oosterweelproject. Overeenkomst tussen de Vlaamse overheid en het consortium Noriant Op 23 september 2011 sloten de Vlaamse overheid en BAM een overeenkomst af met het consortium Noriant om van de Europese Commissie uitsluitsel te bekomen inzake de mogelijkheid om een tot Linkeroever en Scheldetunnel ingeperkte opdracht toe te kennen aan de voorkeursbieder Noriant, binnen de lopende onderhandelingsprocedure voor de Oosterweelverbinding. Het antwoord op deze vraag wordt verwacht in het najaar 2012.

10 Risicobeheer BAM heeft reeds in 2008, in voorbereiding op de uitvoeringsfase van diverse infrastructuurwerken, een geïntegreerd systeem van risicobeheer opgezet, gebaseerd op de Risman-methodologie. BAM heeft tevens een riskmanager aangetrokken. Voornamelijk met het oog op de Oosterweelverbinding werd een stevige basis gelegd voor een risicogedreven project- en contractbeheer. Dit risicobeheer wordt volop in praktijk gebracht op lopende werken zoals bijvoorbeeld Brabo1. In 2011 werd de aanzet gegeven om het risicoprofiel van BAM te actualiseren in het licht van de gewijzigde context voor de realisatie van de Oosterweelverbinding. Vanuit deze aanpak heeft BAM in 2011 diverse initiatieven genomen voor het inperken en beheersen van risico s. Naar aanleiding van de aanstelling van een nieuw studiebureau werd resoluut geopteerd voor een integrale aanpak met de toepassing van Systems Engineering. Systems Engineering ontwikkelt met een gestructureerde en multidisciplinaire werkwijze een integraal ontwerp voor de complete levenscyclus van het project. Het vroegtijdig definiëren en documenteren van de beoogde specificaties en randvoorwaarden, en een iteratief proces van verificatie en validatie zijn belangrijke facetten in deze aanpak. Het studiebureau krijgt tevens een taakstellend budget voor de kostprijs van het project als doelstelling en dient het ontwerp te optimaliseren in functie van kwaliteit, timing en budget. Tegelijkertijd streeft BAM naar een doorgedreven vereenvoudiging van de aanpak en transparantie in de allocatie van risico s. Met het invoeren van de concessiestructuur stapt BAM af van de complexe DBfM-structuur, en kan de concessienemer autonoom de aanbestedingsstrategie bepalen, in functie van een optimale marktwerking. In 2011 heeft BAM de interne processen hertekend en afgestemd op de integrale aanpak inzake risicobeheer en kostenbeheer. Zo werd onder meer een aanpak inzake documentbeheer uitgewerkt, een budget-businessplan proces ingevoerd, en de nodige software aangeschaft ter ondersteuning van Systems Engineering en documentbeheer. In 2011 werd het personeelskader vastgelegd voor de periode tot 2014 en versterkte BAM haar bestaffing voor de meest prioritaire functies. Afsluiting deelcontract studiebureau TV SAM Na een contractperiode van 10 jaar werd de raamovereenkomst tussen BAM en het studiebureau TV SAM (Tijdelijke Vereniging Studiegroep Antwerpen Mobiel) beëindigd bij de afloop van het contract op 30 september Bij het afsluiten van dit raamcontract wenste BAM alle zorgvuldigheid aan de dag te leggen in het opstellen van de eindafrekeningen, zich ervan te vergewissen dat alle aangerekende prestaties volledig in lijn zijn met de contractuele bepalingen, en een controle uit te voeren op de geleverde en de aangerekende prestaties. Ernst & Young werd door BAM NV gevraagd om een contractaudit uit te voeren. Deze opdracht kadert in de decretale opdracht (art. 24) van BAM om de nodige initiatieven te nemen om haar activiteiten extern te laten evalueren.

11 Tijdens de uitvoering van deze contractreview zijn geen probleemgebieden aan de oppervlakte gekomen met betrekking tot financiële en procesmatige afwikkeling van het contract tussen TVSAM en BAM. Belangenconflict Op de vergadering van de raad van bestuur van 20 mei 2011 werd beslist over het verlengen van de vertrouwelijkheids- en vrijwaringsovereenkomst tussen de vennootschap, het Vlaams Gewest en de bestuurders van de vennootschap. De verantwoording voor deze beslissing is dezelfde als die voor de beslissing destijds tot afsluiting van het contract en de daaropvolgende verlenging(en). Conform de bepalingen van art. 523 W.Venn. worden hieronder de notulen van de raad van bestuur van 20 mei 2011 met betrekking tot het belangenconflict opgenomen: Na beraadslaging op basis van de toelichting opgenomen in de voorgelegde nota en op basis van wat hierboven werd uiteengezet besluit de raad van bestuur met eenparigheid van stemmen om de voorgestelde verlenging van de vertrouwelijkheids- en vrijwaringsovereenkomst tussen het Vlaamse Gewest, de Vennootschap en elke bestuurder goed te keuren. De raad van bestuur meent dat zijn besluit in het belang van de vennootschap is. Hij overweegt in dat verband dat het van belang is dat ook de nieuwe bestuurders bij machte zijn hun functie te blijven uitoefenen en dit op een serene, professionele, objectieve en onafhankelijke wijze. De vermogensrechtelijke gevolgen van dit besluit voor de Vennootschap kunnen worden beschreven als volgt: de kosten van verdediging en van schadeloosstelling ingeval van aanspraken t.a.v. de bestuurders op basis van hun bestuurdersaansprakelijkheid. De omvang daarvan kan op heden onmogelijk ingeschat worden. Andere meldingen De vennootschap heeft geen bijkantoren. In toepassing van art. 96, 6 e van het wetboek van vennootschappen bevestigt de raad van bestuur de continuïteit van de vennootschap. De jaarrekeningen werden opgesteld op basis van waarderingsregels in de veronderstelling van continuïteit. Diverse projecten zijn in voorbereiding (studiefase) of in uitvoering (bouwfase), maar zullen pas bij oplevering opbrengsten gaan genereren. Tot zolang zullen de kosten van de vennootschap voor deze projecten groter zijn dan de opbrengsten. Dit is eigen aan de aard van de vennootschap. Daarnaast verwijzen we naar art. 2 en art. 3 van het BAM-decreet van 2002, waarin wordt bepaald dat BAM slechts kan worden ontbonden bij besluit van de Vlaamse regering en dat BAM niet is onderworpen aan de bepalingen inzake het gerechtelijk akkoord en het faillissement.

12 Zoals hoger toegelicht, werden de nodige waardecorrecties geboekt om rekening te houden met de beslissingen van de Vlaamse regering in het kader van het Masterplan 2020 en de afwikkeling van de lopende Masterplanprojecten bij BAM. De raad van bestuur is van oordeel dat de waarden van de overblijvende studiekosten en activa in aanbouw kunnen worden behouden in functie van de toekomstige gebruikswaarde (Oosterweelverbinding ) of verkoopwaarde (Brabo 2, Noorderlaanbrug en Van Cauwelaertsluis). De raad van bestuur bevestigt dat zij voor het overige geen weet heeft van omstandigheden die de ontwikkeling van de vennootschap aanmerkelijk kunnen beïnvloeden en dat er zich na de afsluiting van het boekjaar geen bijzondere gebeurtenissen hebben voorgedaan die een invloed hebben gehad op de jaarrekening opgesteld op 31 december Tenslotte wenst de raad van bestuur alle medewerkers te bedanken voor hun uitzonderlijke inzet in soms moeilijke omstandigheden.

13 EUR NAT. Datum neerlegging Nr. Blz. E. D. CONSO 1 9 JAARREKENING IN EURO (2 decimalen) NAAM VAN DE CONSOLIDERENDE ONDERNEMING XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX OF VAN HET CONSORTIUM (1) (2) : Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel Rechtsvorm:... Naamloze vennootschap Adres:... Rijnkaai Nr.: Bus:... Postnummer: Gemeente:... Antwerpen Land:... België Rechtspersonenregister (RPR) - Rechtbank van Koophandel van:... Antwerpen Internetadres (3) :... Ondernemingsnummer BE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING voorgelegd aan de algemene vergadering van 10 / 05 / 2012 met betrekking tot het boekjaar dat de periode dekt van 01 / 01 / 2011 tot 31 / 12 / 2011 Vorig boekjaar van 01 / 01 / 2010 tot 31 / 12 / 2010 De bedragen van het vorige boekjaar zijn / XXXXXX zijn niet (1) identiek met die welke eerder openbaar werden gemaakt. VOLLEDIGE LIJST met naam, voornamen, beroep, woonplaats (adres, nummer, postnummer en gemeente) van de BESTUURDERS OF ZAAKVOERDERS van de consoliderende onderneming en van de COMMISSARISSEN die de geconsolideerde jaarrekening hebben gecontroleerd Karel Vinck Sint-Hubertusdreef 39, 3090 Overijse, België Voorzitter van de Raad van Bestuur 12/05/ /05/2012 David Van Herreweghe Groenstraat 150, 9400 Nederhasselt, België Ondervoorzitter van de Raad van Bestuur 12/05/ /05/2012 Greta Bernaers Lode Vleeshouwerslaan 57, 2900 Schoten, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Gabriël De Buysscher Handbooglaan 9, 2960 Brecht, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Wivina Demeester - De Meyer Monnikendreef 5, 2980 Zoersel, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Zijn gevoegd bij deze geconsolideerde jaarrekening : - het geconsolideerde jaarverslag - het controleverslag over de geconsolideerde jaarrekening ZO DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING VAN EEN BUITENLANDSE VENNOOTSCHAP DOOR EEN BELGISCHE DOCHTER WORDT NEERGELEGD Naam van de Belgische dochter die de neerlegging verricht (artikel 113, 2, 4 a van het Wetboek van vennootschappen) Ondernemingsnummer van de Belgische dochter die de neerlegging verricht Totaal aantal neergelegde bladen:...secties 44 van het standaardformulier die niet werden neergelegd omdat ze niet dienstig zijn:... (1) Schrappen wat niet van toepassing is. (2) Een consortium dient de sectie CONSO 4.4 in te vullen. (3) Facultatieve vermelding. Handtekening (naam en hoedanigheid) Handtekening (naam en hoedanigheid) OCR9002

14 CONSO 1.1 LIJST VAN DE BESTUURDERS, ZAAKVOERDERS EN COMMISSARISSEN (vervolg van de vorige bladzijde) Toon Colpaert Diamantslijpersstraat 6, 8000 Brugge, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Wouter De Geest Rozenlaan 1, 2950 Kapellen (Antw.), België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Koen Kennis Bosduifstraat 19, 2018 Antwerpen, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 Patrick Verjans Poverstraat 34, 1700 Dilbeek, België Bestuurder 12/05/ /05/2012 PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren bcvba Nr.: BE Lidmaatschapsnr.: B00009 Vertegenwoordigd door: Peter Van den Eynde Lidmaatschapsnr.: A01530 Woluwedal 18, 1932 Sint-Stevens-Woluwe, België Woluwedal 18, 1932 Sint-Stevens-Woluwe, België Commissaris 11/09/ /05/2012 First - CONSO / 44

15 CONSO 2.1 GECONSOLIDEERDE BALANS NA WINSTVERDELING* ACTIVA Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar VASTE ACTIVA... 20/ , ,06 Oprichtingskosten Immateriële vaste activa , ,52 Positieve consolidatieverschillen Materiële vaste activa / , ,17 Terreinen en gebouwen , ,83 Installaties, machines en uitrusting , ,91 Meubilair en rollend materieel , ,81 Leasing en soortgelijke rechten Overige materiële vaste activa , ,92 Activa in aanbouw en vooruitbetalingen , , Financiële vaste activa / , ,37 Vennootschappen waarop vermogensmutatie is toegepast Deelnemingen Vorderingen Andere ondernemingen / , ,37 Deelnemingen, aandelen en deelbewijzen , ,00 Vorderingen / , ,37 VLOTTENDE ACTIVA... 29/ , ,30 Vorderingen op meer dan één jaar Handelsvorderingen Overige vorderingen Voorraden en bestellingen in uitvoering Voorraden²**... 30/ Grond- en hulpstoffen... 30/ Goederen in bewerking Gereed product Handelsgoederen Onroerende goederen bestemd voor verkoop Vooruitbetalingen Bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste één jaar... 40/ , ,86 Handelsvorderingen , ,14 Overige vorderingen , ,72 Geldbeleggingen... 50/ , ,66 Eigen aandelen Overige beleggingen... 51/ , ,66 Liquide middelen... 54/ , ,86 Overlopende rekeningen / , ,92 TOTAAL VAN DE ACTIVA... 20/ , ,36 * Artikel 124 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen. ** De voorraadposten kunnen worden samengevoegd (cf. artikel 158, paragraaf 1, tweede lid van voormeld koninklijk besluit). First - CONSO / 44

16 CONSO 2.2 PASSIVA Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar EIGEN VERMOGEN... 10/ , ,74 Kapitaal , ,00 Geplaatst kapitaal , ,00 Niet-opgevraagd kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Geconsolideerde reserves...(+)/(-) , ,26 Negatieve consolidatieverschillen Omrekeningsverschillen...(+)/(-) Kapitaalsubsidies , ,00 BELANGEN VAN DERDEN Belangen van derden VOORZIENINGEN, UITGESTELDE BELASTINGEN EN BELASTINGLATENTIES , ,12 Voorzieningen voor risico's en kosten / , ,12 Pensioenen en soortgelijke verplichtingen , ,90 Belastingen Grote herstellings- en onderhoudswerken Overige risico's en kosten / , ,22 Uitgestelde belastingen en belastingslatenties SCHULDEN... 17/ , ,50 Schulden op meer dan één jaar , ,03 Financiële schulden / , ,00 Achtergestelde leningen , ,00 Niet-achtergestelde obligatieleningen , ,00 Leasingschulden en soortgelijke schulden Kredietinstellingen ,00 Overige leningen Handelsschulden Leveranciers Te betalen wissels Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen Overige schulden / ,03 Schulden op ten hoogste één jaar / , ,46 Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen ,07... Financiële schulden Kredietinstellingen / Overige leningen Handelsschulden , ,31 Leveranciers / , ,31 Te betalen wissels Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten , ,68 Belastingen / , ,28 Bezoldigingen en sociale lasten / , ,40 Overige schulden... 47/ , ,47 Overlopende rekeningen / , ,01 TOTAAL VAN DE PASSIVA... 10/ , ,36 First - CONSO / 44

17 CONSO 3 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING (Uitsplitsing van de bedrijfsresultaten naar hun aard)* Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar Bedrijfsopbrengsten... 70/ , ,60 Omzet , ,82 Voorraad goederen in bewerking en gereed product en bestellingen in uitvoering: toename (afname)...(+)/(-) Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten , ,78 Bedrijfskosten...(+)/(-) 60/ , ,39 Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Inkopen / Voorraad: afname (toename)...(+)/(-) Diensten en diverse goederen , ,28 Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen...(+)/(-) , ,98 Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa , ,09 Waardeverminderingen op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen)...(+)/(-) 631/ , ,78 Voorzieningen voor risico's en kosten: toevoegingen (bestedingen en terugnemingen)...(+)/(-) 635/ , ,12 Andere bedrijfskosten / , ,14 Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten..(-) Afschrijvingen op positieve consolidatieverschillen Bedrijfswinst (Verlies)...(+)/(-) , ,21 Financiële opbrengsten , ,08 Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa , ,65 Andere financiële opbrengsten / , ,43 Financiële kosten...(+)/(-) , ,18 Kosten van schulden , ,53 Afschrijvingen op positieve consolidatieverschillen Waardeverminderingen op vlottende activa andere dan voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen)...(+)/(-) Andere financiële kosten...(+)/(-) 652/ , ,65 Winst (Verlies) uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting...(+)/(-) , ,89 * De bedrijfsresultaten kunnen ook worden gerangschikt naar hun bestemming (in toepassing van artikel 158, paragraaf 2 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen). First - CONSO / 44

18 CONSO 3 Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar Uitzonderlijke opbrengsten , ,58 Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa Terugneming van afschrijvingen op consolidatieverschillen Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa , ,85 Andere uitzonderlijke opbrengsten / , ,73 Uitzonderlijke kosten...(+)/(-) , ,22 Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa , ,96 Uitzonderlijke afschrijvingen op positieve consolidatieverschillen Waardeverminderingen op financiële vaste activa Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten: toevoegingen (bestedingen)...(+)/(-) Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa Andere uitzonderlijke kosten / , ,26 Als herstructureringskosten geactiveerde uitzonderlijke kosten...(-) In het resultaat opgenomen negatieve consolidatieverschillen...(-) Winst (Verlies) van het boekjaar vóór belasting...(+)/(-) , ,53 Onttrekking aan de uitgestelde belastingen en de belastingslatenties Overboeking naar de uitgestelde belastingen en de belastinglatenties Belastingen op het resultaat...(+)/(-) 67/ Belastingen / Regularisering van belastingen en terugneming van voorzieningen voor belastingen Winst (Verlies) van het boekjaar...(+)/(-) , ,53 Aandeel in de winst (het verlies) van de vennootschappen waarop vermogensmutatie is toegepast...(+)/(-) Winstresultaten...(+)/(-) Verliesresultaten...(+)/(-) Geconsolideerde winst (verlies)...(+)/(-) , ,53 Aandeel van derden...(+)/(-) Aandeel van de groep...(+)/(-) , ,53 First - CONSO / 44

19 CONSO 4.1 TOELICHTING BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING LIJST VAN DE GECONSOLIDEERDE DOCHTERONDERNEMINGEN EN VAN DE VENNOOTSCHAPPEN WAAROP DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE WORDT TOEGEPAST NAAM, volledig adres van de ZETEL, RECHTSVORM en, zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het ONDERNEMINGSNUMMER Toegepaste methode (I/E/V1/V2/V3/V4) 1 2 Gehouden deel van het kapitaal (in %) 3 Wijziging in het percentage van het gehouden kapitaal (t.o.v. het vorige boekjaar) 4 Tunnel Liefkenshoek BE Naamloze vennootschap Sint-Annalaan 1, 9130 Kieldrecht (Beveren), België I 100,0 0,0 1 I. Integrale consolidatie E. Evenredige consolidatie (met opgave, in de eerste kolom, van de gegevens waaruit het gezamenlijke bestuur blijkt). V1. Vermogensmutatiemethode toegepast op een geassocieerde vennootschap (artikel 134, eerste lid, 3 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen) V2. Vermogensmutatiemethode toegepast op een dochteronderneming waarover de consoliderende vennootschap een controle in feite bezit indien de consolidatie zou indruisen tegen het beginsel van het getrouwe beeld (artikel 108 jo. 110 van voormeld koninklijk besluit) V3. Vermogensmutatiemethode toegepast op een dochteronderneming in vereffening of die heeft besloten haar bedrijf stop te zetten of waarvoor er niet meer kan van worden uitgegaan dat zij haar bedrijf zal voortzetten (artikel 109 jo. 110 van voormeld koninklijk besluit) V4. Vermogensmutatiemethode toegepast op een gemeenschappelijke dochteronderneming waarvan het bedrijf niet nauw geïntegreerd is in het bedrijf van de vennootschap die over de gezamenlijke controle beschikt (artikel 134, tweede lid van voormeld koninklijk besluit). 2 Indien een wijziging in het percentage van het gehouden deel van het kapitaal een wijziging met zich meebrengt van de toegepaste methode, wordt de aanduiding van de nieuwe methode gevolgd door een sterretje. 3 Deel van het kapitaal van deze ondernemingen dat wordt gehouden door de in de consolidatie opgenomen ondernemingen en door personen die in eigen naam optreden maar voor rekening van deze ondernemingen. 4 Indien de samenstelling van het geconsolideerde geheel in de loop van het boekjaar een aanmerkelijke wijziging heeft ondergaan door wijzigingen in dit percentage, worden bijkomende inlichtingen verstrekt in de sectie CONSO 4.5 (artikel 112 van voormeld koninklijk besluit). First - CONSO / 44

20 CONSO 4.2 LIJST VAN DE NIET OPGENOMEN EXCLUSIEVE EN GEMEENSCHAPPELIJKE DOCHTERONDERNEMINGEN (IN TOEPASSING VAN ARTIKEL 107 VAN HET KONINKLIJK BESLUIT VAN 30 JANUARI 2001 TOT UITVOERING VAN HET WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN) EN VAN DE GEASSOCIEERDE ONDERNEMINGEN WAAROP DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE NIET WORDT TOEGEPAST (IN TOEPASSING VAN ARTIKEL 157 VAN VOORVERMELD KONINKLIJK BESLUIT) NAAM, volledig adres van de ZETEL, RECHTSVORM en, zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het ONDERNEMINGSNUMMER Reden van de uitsluiting (A,B, C, D of E) 1 Gehouden deel van het kapitaal (in %) 2 Wijziging in het percentage van het gehouden kapitaal (t.o.v. het vorige boekjaar) 3 Project Brabo I BE Naamloze vennootschap Karel Oomsstraat 37, 2018 Antwerpen, België A 24,0 0,0 1 Reden van de uitsluiting: A. Dochteronderneming van te verwaarlozen betekenis. B. Ingrijpende en duurzame beperkingen die in wezenlijke mate de effectieve uitoefening van de controlebevoegdheid over de dochteronderneming dan wel de aanwending van het vermogen van laatstgenoemde bemoeilijken. C. De gegevens die nodig zijn om de dochteronderneming in de consolidatie op te nemen kunnen niet zonder onevenredige kosten of onverantwoorde vertraging worden verkregen. D. De aandelen van de dochteronderneming worden uitsluitend met het oog op latere vervreemding gehouden. E. Geassocieerde vennootschap indien de toepassing van de vermogensmutatiemethode van te verwaarlozen betekenis is, gelet op het beginsel van het getrouwe beeld. Bij (verplichte of facultatieve) uitsluiting van ondernemingen uit de consolidatiekring worden gedetailleerde gegevens verstrekt in de sectie CONSO Deel van het kapitaal van deze ondernemingen dat wordt gehouden door de in de consolidatie opgenomen ondernemingen en door personen die in eigen naam optreden maar voor rekening van deze ondernemingen. 3 Indien de samenstelling van het geconsolideerde geheel in de loop van het boekjaar door een aanmerkelijke wijziging van dit percentage werd gekenmerkt, worden bijkomende inlichtingen verstrekt in de sectie CONSO 4.5 (artikel 112 van voormeld koninklijk besluit). First - CONSO / 44

21 CONSO 4.3 VENNOOTSCHAPPEN DIE NOCH DOCHTERVENNOOTSCHAPPEN, NOCH GEASSOCIEERDE VENNOOTSCHAPPEN ZIJN Hieronder worden de vennootschappen vermeld die niet bedoeld worden in de secties CONSO 4.1 en CONSO 4.2 van de toelichting, waarin de in de consolidatie opgenomen ondernemingen en de buiten de consolidatie gelaten ondernemingen (op grond van de artikelen 107 en 108 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen), hetzij zelf, hetzij via een persoon die in eigen naam, maar voor rekening van deze ondernemingen optreedt, ten minste 10% van het kapitaal bezitten. Deze gegevens mogen achterwege worden gelaten indien zij, gelet op het beginsel van het getrouwe beeld, van te verwaarlozen betekenis zijn. NAAM, volledig adres van de ZETEL, RECHTSVORM en, zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het ONDERNEMINGSNUMMER Gehouden deel van het kapitaal 1 Jaarrekening per Gegevens uit de laatst beschikbare jaarrekening 2 Muntcode Eigen vermogen (+) of (-) (in munteenheden) Nettoresultaat 1 Deel van het kapitaal dat wordt gehouden door de in de consolidatie opgenomen en buiten de consolidatie gelaten ondernemingen. 2 Deze gegevens mogen achterwege worden gelaten wanneer de betrokken vennootschap niet verplicht is ze openbaar te maken. First - CONSO / 44

22 CONSO 4.4 CONSORTIUM Aanduiding van de ondernemingen die deel uitmaken van het consortium, met voor elke onderneming de lijst van dochterondernemingen met aanduiding van de methode van opname in de consolidatie en het gehouden deel van het kapitaal. First - CONSO / 44

23 CONSO 4.5 CONSOLIDATIECRITERIA EN WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING Aanduiding van de criteria die worden gehanteerd voor de toepassing van de integrale consolidatie, de evenredige consolidatie en de vermogensmutatiemethode en van de gevallen, met motivering ervan, waarin van deze criteria wordt afgeweken (in toepassing van artikel 165, I. van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen). Inlichtingen die een zinvolle vergelijking mogelijk maken met de geconsolideerde jaarrekening over het vorige boekjaar, indien de samenstelling van het geconsolideerde geheel in de loop van het boekjaar een aanmerkelijke wijziging heeft ondergaan (in toepassing van artikel 112 van voormeld koninklijk besluit). First - CONSO / 44

24 CONSO 4.6 WAARDERINGSREGELS EN METHODES VOOR DE BEREKENING VAN DE FISCALE LATENTIES Opgave van de gehanteerde criteria voor waardering van de verschillende posten van de geconsolideerde jaarrekening, inzonderheid: - voor de vorming en aanpassing van afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico's en kosten, alsmede voor de herwaarderingen (in toepassing van artikel 165, VI.a. van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen) - voor de omrekeningsgrondslagen van de bedragen die in een andere munt zijn of oorspronkelijk waren uitgedrukt dan de munt waarin de geconsolideerde jaarrekening is opgesteld en van de boekhoudstaten van dochterondernemingen en van geassocieerde vennootschappen naar buitenlands recht (in toepassing van artikel 165, VI.b. van voormeld koninklijk besluit). ALGEMENE REGELS De actiefbestanddelen worden gewaardeerd tegen hun aanschaffingswaarde of hun kostprijs en worden tegen diezelfde waarde in de balans opgenomen onder aftrek van de desbetreffende afschrijvingen. De ingebrachte elementen worden gevaloriseerd tegen de bedongen waarde van de inbrengen. Ze bevatten geen belastingen en kosten met betrekking tot de inbreng. De materiële of financiële vaste activa kunnen het voorwerp uitmaken van een herwaardering wanneer de waarde van de activa, bepaald in functie van hun nut voor de onderneming, op vaststaande en duurzame wijze uitstijgt boven hun boekwaarde. De betrokken activa worden slechts geherwaardeerd in de mate waarin de aldus uitgedrukte meerwaarde wordt verantwoord door de rendabiliteit van de onderneming of van het betrokken bedrijfsonderdeel. In juli 2004 verwierf BAM een participatie in de Belgische vennootschap Tunnel Liefkenshoek N.V. ten belope van 100 %. Deze participatie wordt opgenomen volgens de integrale consolidatie methode. Oprichtingskosten Oprichtingskosten worden onmiddellijk ten laste van het resultaat genomen van het boekjaar. Immateriële vaste activa Algemeen De immateriële vaste activa worden gewaardeerd aan aanschaffingswaarde en afgeschreven. De afschrijvingen worden berekend op lineaire basis en worden pro rata temporis toegepast. Indien afschrijvingen van kosten voor onderzoek en ontwikkeling en goodwill over meer dan vijf jaar worden gespreid moet dit in de toelichting worden verantwoord. Studiekosten Studiekosten, gerelateerd aan specifieke projecten zoals onder meer constructies, grote herstellingswerken e.d. zullen worden opgenomen onder de rubriek van de immateriële vaste activa indien het project eveneens voorwerp uitmaakt van opname onder de rubriek van de vaste activa. De opname van de studiekosten onder de rubriek van de immateriële vaste activa zal gebeuren onder de voorwaarde dat de kostprijs van het project inclusief de studiekosten de gebruikswaarde ervan niet overstijgt. Studiekosten opgenomen onder de rubriek van de immateriële vaste activa zullen aan een afschrijvingsritme worden onderworpen gelijk aan het afschrijvingsritme van de geactiveerde bestanddelen van het project waarop de studiekosten betrekking hebben. Algemene studiekosten welke niet aan een specifiek project zijn gerelateerd (haalbaarheidsstudies, algemeen onderzoek) zullen worden ten laste genomen van het resultaat op het moment dat de kosten First - CONSO / 44

25 CONSO 4.6 zich voordoen. Concessie-verlenging De concessie-verlenging voor de uitbating van de Liefkenshoektunnel wordt afgeschreven over de periode van de verlenging ( ). Consolidatieverschillen De positieve consolidatieverschillen, geboekt op het actief van de balans, worden afschreven tegen 20% per jaar, indien dit verantwoord wordt door de rentabiliteit of vooruitzichten van de betrokken onderneming. Materiële vaste activa Algemeen De materiële vaste activa worden gewaardeerd aan aanschaffingswaarde. Op de onroerende goederen wordt geen afschrijving toegepast. De overige materiële vaste activa worden lineair afgeschreven op basis van percentages welke rekening houden met de vermoedelijke economische levensduur van het actief bestanddeel. De raad van bestuur kan beslissen aanvullende of uitzonderlijke afschrijvingen toe te staan hetzij wanneer de boekhoudkundige waarde hoger is dan de gebruikswaarde voor de onderneming, hetzij wanneer overeenkomstig fiscale bepalingen terzake, versnelde afschrijvingen zouden toegelaten zijn. Liefkenshoektunnel De tunnel wordt afgeschreven over een periode van 18 jaar ( ). Constructiewerken De constructiewerken zullen worden gewaardeerd aan de aanschaffingswaarde voor zover deze de gebruikswaarde niet te boven gaat. De aanschaffingswaarde zal alle kosten bevatten die rechtstreeks aan de constructie kunnen worden toegewezen. Kosten die slechts indirect toewijsbaar zijn aan de constructie kunnen niet worden opgenomen als bestanddeel van de aanschaffingswaarde. Interesten zullen aan de aanschaffingswaarde worden toegevoegd voor zover ze betrekking hebben op leningen die specifiek zijn aangegaan voor de financiering van de constructie en voor zover de financieringskosten betrekking hebben op de periode voorafgaande aan het moment waarop het project klaar is voor gebruik. Tijdens de constructiewerkzaamheden zullen de constructiekosten worden opgenomen onder de rubriek 'materiele vaste activa in aanbouw'. Bij de beëindiging van de constructiewerkzaamheden zal de constructie worden overgeboekt naar de desbetreffende rubriek waarop het betrekking heeft overeenkomstig de M.A.R. Op de constructiewerken worden afschrijvingen toegepast overeenkomstig de lineaire methode en berekend pro rata temporis. Er wordt een aanvang gemaakt met de afschrijvingen van zodra de constructie klaar is voor de ingebruikname. Voor de toepassing van de afschrijvingen zal de constructie worden verdeeld in verschillende individuele toewijsbare bestanddelen. Voor ieder afzonderlijk bestanddeel zal een afschrijvingstermijn worden bepaald overeenkomstig de economische levensduurte. Onderhoud en herstellingen Vervanging van de verschillende bestanddelen van bestaande constructies zal worden opgenomen onder de rubriek van de materiele vaste activa. De waardering en afschrijving zal gebeuren overeenkomstig de principes van de waardering van constructiewerken. First - CONSO / 44