Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF. Jaarverslag Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen

Transcriptie

1 Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF Jaarverslag 2010 Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen

2 2 - UAF Jaarverslag 2010

3 Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF Jaarverslag 2010 Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen 3 - UAF Jaarverslag 2010

4 Inhoudsopgave 1. Studie en werk van vluchtelingen 8 2. Van aanmelding tot student Begeleiding van vluchtelingstudenten en werkzoekenden Samenwerkingsprojecten Fondsenwerving Communicatie Organisatie en beleid Evaluatie Toekomstplannen Financiën Samenvatting Verantwoordingsverklaring Accountantsverklaring 79 Colofon Tekst en redactie: Erik van den Bergh, Elisa Veini Ontwerp: Piraña grafisch ontwerp, Utrecht Fotografie: Aleksandra Mihajlovic, Ardeshir Sourmehi, Venus Veldhoen 4 - UAF Jaarverslag 2010

5 Voorwoord Het vluchtelingenprobleem heeft niets te maken met liefdadigheid. Het is geen probleem van mensen met wie je medelijden zou moeten hebben, het is veel meer een probleem van mensen die bewonderd zouden moeten worden. Het is het probleem van mensen die ergens, op de een of andere manier, ooit, de moed hadden om het gevoel ergens thuis te horen op te geven. Liever dan hun gevoel van menselijke vrijheid op te geven, wat voor hen van hogere waarde was. Deze woorden sprak de eerste Nederlandse Hoge Commissaris Gerrit Jan van Heuven Goedhart toen hij in 1954 de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst mocht nemen. Zijn hartstochtelijke pleidooien voor ratificatie van het Vluchtelingenverdrag van Genève (1951) en zijn dringende oproepen om vluchtelingen scholing, arbeidsbemiddelingen en steun bij het opzetten van eigen bedrijven te bieden hebben de Nederlandse reputatie in de wereld veel goed gedaan. Zijn appèl is ook vandaag nog zeer actueel. Het UAF-jaarverslag laat ook dit jaar zien hoeveel resultaten een positieve aanpak oplevert. Ook in 2010 konden 3235 vluchtelingen worden gesteund bij hun studie in Nederland en het vinden van werk. Ook kon het afstuderen worden gevierd van 220 hoogopgeleide vluchtelingen. Ondanks de economische crisis vonden 284 vluchtelingen met steun van het UAF een baan en 320 een stageplaats of vrijwilligerswerk. Voor die resultaten wil ik graag mijn waardering tot uitdrukking brengen. In de eerste plaats denk ik daarbij aan de vluchtelingen die wij mochten steunen. Hun doorzettingsvermogen onder vaak niet eenvoudige omstandigheden bevestigt mijn beeld van de kracht waarover veel vluchtelingen beschikken. Ook bestuur en medewerkers van het UAF wil ik laten delen in mijn waardering. Hun inzet is voor veel vluchtelingen van grote betekenis. Tenslotte gaat mijn dank uit naar de donateurs, de Nationale Postcode Loterij, het Ministerie van OCW en andere fondsen die het werk van onze organisatie in financiële zin mogelijk hebben gemaakt. De afgelopen jaren heb ik bij diverse gelegenheden aangegeven dat ik mij zorgen maak over het klimaat in Nederland met betrekking tot vluchtelingen. Het is mijn diepe overtuiging dat een kleurrijk Nederland ook een rijker Nederland is. Diversiteit verrijkt ons in veel opzichten. We kunnen ons daarbij laten inspireren door de indringende woorden van de Duits-Roemeense vluchteling en Nobelprijswinnaar Herta Müller: Vreemd is voor mij niet het tegendeel van bekend maar het tegendeel van vertrouwd. Het onbekende hoeft niet vreemd te zijn, maar het bekende kan vreemd worden. Ruud Lubbers Voorzitter UAF 5 - UAF Jaarverslag 2010

6 Het UAF in cijfers Toename vluchtelingstudenten In 2010 hielp het UAF 3235 vluchtelingen van hen studeerden, 620 zochten werk of stage en het grootste deel van de overigen bereidde zich op een studie voor. Het aantal door het UAF gesteunde vluchtelingen steeg met 7,8 procent ten opzichte van aanmeldingen per maand Opnieuw meldden meer asielzoekers en vluchtelingen zich bij het UAF aan dan de afgelopen jaren. Van de bijna 1400 aanmeldingen werden er 1150 in behandeling genomen. In 2010 werd gestart met de begeleiding van 649 nieuw aangemelde vluchtelingen. Afgestudeerd Jaarlijks organiseert het UAF een feest voor vluchtelingstudenten die dat jaar afstuderen. In 2010 werden de 220 afgestudeerde vluchtelingen gefeliciteerd door Gerdi Verbeet, voorzitter van de Tweede Kamer, en UAF-voorzitter Ruud Lubbers. Banen Ondanks de economische crisis heeft het UAF vluchtelingen bemiddeld naar 284 banen, 251 stageplekken en 69 vrijwilligersplekken. 6 - UAF Jaarverslag 2010

7 Kansen voor kunstenaars Van 2010 tot 2013 worden gevluchte kunstenaars opgeleid tot creatieve ondernemers. Het samenwerkings project De Werkelijkheid van het UAF, de Vrolijkheid en VluchtelingenWerk wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij. en voor gevluchte artsen De afgelopen drie jaar heeft het UAF meer dan vijftig gevluchte artsen, tandartsen, verpleegkundigen en paramedici begeleid naar een alternatief beroep in de zorg. Ook werd gewerkt aan een voorbereidend traject voor toelating tot de artsenopleiding. Steun voor vluchtelingvrouwen Samenwerking van de Unie van Soroptimistclubs met het UAF bleek zeer waardevol. Veel vluchtelingvrouwen werden door vakvrouwen geholpen bij het leren van Nederlands en het vergroten van hun netwerk. Fondsenwervende acties binnen dit meerjarenproject voor het UAF-werk hebben meer dan opgebracht. 1 miljoen De Nationale Postcode Loterij verdubbelde de jaarlijkse bijdrage aan het UAF tot Financiële steun Dankzij de bijdrage van donateurs heeft het UAF in aan inkomsten uit eigen fondsenwerving verworven. In totaal werd ontvangen aan giften en subsidies. 7 - UAF Jaarverslag 2010

8 1. Studie en werk van vluchtelingen Voor veel vluchtelingen betekent contact met het UAF intensief werken aan een nieuwe toekomst. Als mensenrechtenorganisatie hanteert het UAF een eigen acceptatieprocedure, onafhankelijk van de juridische procedure van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Het UAF steunt vluchtelingen die, naar het oordeel van de organisatie, terecht een beroep doen op het Vluchtelingenverdrag van Genève en andere verdragen en richtlijnen die bescherming bieden tegen vervolging, onmenselijke of discriminatoire behandeling of bestraffing. Dit betekent dat asielzoekers niet op een verblijfsvergunning hoeven te wachten voordat zij met (de voorbereiding op) hun studie kunnen beginnen. Hierdoor worden frustraties beperkt en kan de gedwongen wachttijd zinvol worden gebruikt. De ondersteuning van het UAF gaat uit van maatwerk en het aanreiken van instrumenten waarmee vluchtelingstudenten een nieuw bestaan kunnen opbouwen. Zij blijven daarbij zelf volledig verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling. woonplaats onderwijsinstelling reisafstanden Het UAF helpt vluchtelingen en asielzoekers in heel Nederland. Veel vluchtelingstudenten wonen ver van hun onderwijsinstelling en moeten dus veel reizen. 8 - UAF Jaarverslag 2010

9 Lang leve het leven onder de zeespiegel Sepehr Joussefi uit Iran is actief in het alumninetwerk van het UAF. Tijdens een bijeenkomst van alumni vertelde hij over zijn ervaringen in Nederland: In Nederland leven we met een paar illusies. We denken dat we alles meetbaar, maakbaar en beheersbaar kunnen maken. Het valt niet te ontkennen dat wij door duinen, dijken en sluizen de natuur hebben kunnen indammen. Maar kunnen we dit succes op complexe maatschappelijke ontwikkelingen projecteren? Als er een scheur in de dijk ontstaat, stellen we de autoriteiten verantwoordelijk. Ze horen het te dichten. Maar wat als een scheur in de samenleving ontstaat? Als we bezeten door angst langs elkaar heen leven? Op wie kunnen we dan rekenen? Is er een 112-lijn voor maatschappelijke calamiteiten? Gek genoeg kreeg ik problemen met mijn autochtone landgenoten toen ik juist het gevoel had dat ik daadwerkelijk ingeburgerd was. Men vond me niet meer aardig en vriendelijk omdat ik in de communicatie niet meer indirect en beleefd en qua opstelling niet meer bescheiden en ingetogen was. Ik had een Hollandse metamorfose ondergaan. Ik werd assertief en kreeg een grote mond. Ik wilde niet meer dragen maar liever klagen. Als de trein vanwege herfstblaadjes op het spoor eventjes te laat kwam, vervloekte ik de hoogste baas van de NS en al die losse blaadjes. Ik veranderde in een spiegel waarin autochtonen zichzelf konden herkennen, maar gelukkiger was ik niet geworden. Hoe dan ook hou ik van deze polder. Ik geloof in deze polder. Mijn Iraanse wortels zijn gehecht aan deze vruchtbare bodem. Hier, op deze natte venen, wil ik ooit tussen de grote rivieren in een eeuwige vrede sterven. Maar voordat het zover is: lang leve het leven onder de zeespiegel. 9 - UAF Jaarverslag 2010

10 2. Van aanmelding tot student In 2010 meldden zich opnieuw meer vluchtelingen bij het UAF aan dan de afgelopen jaren. Daardoor verdubbelde het aantal studenten dat zich voorbereidt op een studie. In totaal groeide het aantal personen dat zich voorbereidt op een studie met 16 procent naar Dit heeft geleid tot een forse wachtlijst Toelating Het UAF wil zoveel mogelijk vluchtelingen helpen die hoog opgeleid zijn of de capaciteiten hebben om een (hogere) opleiding in Nederland te volgen. Om in aanmerking te komen voor steun beoordeelt het UAF of een asielzoeker terecht een beroep op het vluchtelingschap doet. Er moet een asielaanvraag ingediend zijn of een status toegekend zijn (maximaal acht jaar geleden). Het Vluchtelingenverdrag van Genève en andere verdragen die bescherming bieden tegen vervolging, onmenselijke of discriminatoire behandeling of bestraffing zijn het uitgangspunt voor deze toetsing. Verder moeten asielzoekers of vluchtelingen beschikken over voldoende vooropleiding en een opleiding (willen) volgen op universitair niveau, hbo-niveau of op mbo 3- of 4-niveau. Ook moet communicatie in het Nederlands, Engels of Frans mogelijk zijn. Zonder elementaire kennis van één van deze talen is begeleiding door het UAF niet mogelijk. Ongeveer tien procent van de kandidaten wordt niet toegelaten. In 2010 werden 649 asielzoekers en vluchtelingen door het UAF geaccepteerd. Aanmelding voor begeleiding door de afdeling Job Support staat open voor alle UAFstudenten. Daarnaast worden in beperkte mate vluchtelingen begeleid die uitsluitend op zoek zijn naar werk. Dat betreft veelal projecten die worden uitgevoerd in opdracht van en met subsidie van derden, zoals het Banenoffensief voor vluchtelingen. Voorlichting aan vluchtelingen Het UAF geeft voorlichting aan vluchtelingen en professionals die met vluchtelingen werken (VluchtelingenWerk, Centraal Orgaan Néné Barry was zestien, toen zij in haar eentje uit Guinee naar Nederland moest vluchten. Na een mbo 4-studie bouwkunde rondde zij in 2010 haar hbo-studie technische bedrijfskunde af. Voor haar twee afstudeerscripties kreeg zij de ECHO Award, een stimuleringsprijs voor allochtoon talent. Pas na een verblijf van zeven jaar in Nederland kreeg zij eindelijk haar verblijfsvergunning. Dat het UAF vluchtelingen al tijdens de asielprocedure een toekomst biedt, is uniek. Nu vervolgt Néné haar studie aan de Technische Universiteit Eindhoven. Het UAF is uniek 10 - UAF Jaarverslag 2010

11 Iran 354 Irak 649 Afghanistan 196 Eritrea 70 Armenië 80 Soedan 70 Azerbeidjan 99 Burundi 93 Somalië 95 landen waaruit in 2010 studenten kwamen Landen van herkomst landen waaruit in 2010 de meeste studenten kwamen Belangrijkste landen van herkomst Asielzoekers (COA) en gemeenten). De voorlichting betreft vooral de mogelijkheden tot steun door het UAF en de voorwaarden waaronder vluchtelingen daarvan gebruik kunnen maken. Ook wordt aandacht besteed aan het Nederlandse onderwijssysteem. De nadruk ligt daarbij op stappen die vluchtelingen zelf kunnen zetten om zich voor te bereiden op hun toekomst (en toekomstige studie) in Nederland. In 2008 en 2009 is meer werk gemaakt van het Studentenbegeleider Gaya Blom (r) in gesprek met een UAF-studente geven van voorlichting in de asielzoekerscentra. Daarmee werd de informatieachterstand weggewerkt die was ontstaan in de periode dat minister Verdonk de dienst uitmaakte. De mogelijkheden om voorlichting te geven in de asielzoekerscentra waren toen zeer beperkt. Deze inhaalslag en de versoepeling van de aanmeldingsprocedure leidden tot een grote toename van aanmeldingen in Ook in 2010 was het aantal aanmeldingen gemiddeld 110 per maand, ondanks minder voorlichting in de asielzoekerscentra dan in het voorgaande jaar (21 voorlichtingsbijeenkomsten in 2010 en 39 in 2009). Zowel COA, VluchtelingenWerk als veel gemeenten blijken het UAF goed op het netvlies te hebben staan en verwijzen asielzoekers en vluchtelingen regelmatig door naar het UAF. Meer dan de helft van de asielzoekers en vluchtelingen die zich melden bij het UAF heeft de organisatie via internet gevonden. De digitale informatiefolder in zeven talen en het te downloaden aanmeldingsformulier hebben daaraan bijgedragen. In 2011 zal de aanmelding verder vereenvoudigd worden door een elektronisch aanmeldingsformulier. Vluchtelingen komen hierdoor ook eerder te weten of ze door het UAF ondersteund kunnen worden UAF Jaarverslag 2010

12 De uit Irak gevluchte arts Hussain Al Kurashy kwam in aanraking met het UAF tijdens een voorlichtingsbijeenkomst in het asielzoekerscentrum. Ik vond de voorlichting duidelijk en praktisch. Ik kreeg de indruk dat het UAF mij echt wil helpen. Dat is ook gebeurd: naast zijn baan als educator/voorlichter bij de GGD Gelre-IJssel leert Al Kurashy Nederlands aan de Radboud Universiteit. Hij hoopt zijn Staatsexamen NT2 in 2011 te halen Wachttijd De wachttijd voordat een vluchteling door het UAF in begeleiding kan worden genomen bedroeg begin 2010 gemiddeld elf weken en was in december opgelopen tot gemiddeld vijftien weken. Om de aanwas van aanmeldingen te kunnen opnemen zou het UAF maandelijks negentig personen moeten accepteren, maar de financiële middelen reiken slechts tot zeventig acceptaties per maand. Dat betekent dat er maandelijks twintig vluchtelingen minder aangenomen worden dan wenselijk is en dertig tot veertig dossiers blijven liggen. In 2010 werd een experiment voorbereid om aan de UAF-poort te selecteren op basis van motivatie, leerbaarheid en (arbeidsmarkt-)kansen van asielzoekers en vluchtelingen. Daarmee zullen studenten doelmatiger kunnen worden geholpen. Studenten die (dreigen) vast (te) lopen in hun studie kunnen beter worden verwezen naar andere trajecten die aansluiten bij hun wensen en mogelijkheden. Op basis van twee pilots zal in de zomer van 2011 een besluit worden genomen over deze aanpak Wie zijn de UAF-studenten? De vluchtelingen die het UAF steunt zijn afkomstig uit 83 landen. Zij zijn vooral afkomstig uit gebieden die geteisterd worden door ernstige schendingen van mensenrechten, langdurige conflicten of oorlog. De belangrijkste herkomstlanden zijn Iran, Irak en Afghanistan, gevolgd door Azerbeidzjan, Somalië en Burundi. Van de UAF-studenten is 62 procent man en 38 procent vrouw. De gemiddelde leeftijd is 32 jaar. Het aandeel vrouwen ligt onder het gemiddelde van de totale studentenpopulatie in Nederland maar ver boven het gemiddelde van vluchtelingen in Nederland. Het grootste deel van de UAF-studenten (86 procent) is erkend als vluchteling en heeft een verblijfsvergunning. 13 procent is nog in procedure en minder dan één procent is uitgeprocedeerd. Het UAF blijft onder voorwaarden uitgeprocedeerde vluchtelingen steunen, zolang zij nog hun studie kunnen vervolgen. Het aandeel UAF-studenten zonder verblijfsvergunning is vooral dankzij het Generaal Pardon de afgelopen jaren fors gedaald. Peter Ehiorobo moest uit Nigeria vluchten, omdat hij daar als homoseksueel zwaar onder druk werd gezet. De IT-er moest ruim een half jaar wachten, voordat hij door het UAF geholpen kon worden. In september 2010 kon hij eindelijk met zijn studievoorbereiding beginnen. Hij hoopt uiteindelijk een Nederlands diploma informatica of elektrotechniek te behalen UAF Jaarverslag 2010

13 Ik moest opnieuw leren in mezelf te geloven De Liberiaanse acteur Bright O. Richards ontvluchtte de burgeroorlog, die zijn land twintig jaar geleden ontwrichtte. In Nederland volgde hij de acteursopleiding, speelde hij onder andere bij het RO Theater en zette hij zijn eigen productiemaatschappij op. Zijn doel: de kloof tussen verschillende culturen en religies overbruggen. In 2010 ging As I Left My Fathers House, zijn indrukwekkende toneelstuk over vluchten, in première. Het UAF heeft heel veel voor mij betekend. Het hielp mij om verder te gaan en weer in mezelf te geloven. Daar ben ik dankbaar voor UAF Jaarverslag 2010

14 3. Begeleiding van vluchtelingstudenten en werkzoekenden Nadat iemand door het UAF is geaccepteerd, krijgt de vluchtelingstudent een studentenbegeleider toegewezen die hem of haar ondersteunt vanaf het moment van acceptatie totdat het diploma is behaald. Omdat studeren in Nederland in vele opzichten afwijkt van het studeren in het land van herkomst, is persoonlijke begeleiding bij studiekeuze, studievoorbereiding en tijdens de studie van groot belang. Afhankelijk van de persoonlijke situatie van de vluchteling loopt de steun van het UAF uiteen van hulp bij studiekeuze tot de financiering van taalonderwijs, collegegeld, boekengeld en reiskosten. Een consulent van het UAF biedt steun bij het vinden van een stageplaats en na het afstuderen bij het zoeken naar een werkervaringsplaats of passende baan. Van de UAF-studenten waren er in bezig met hun studie. De anderen bereidden zich daarop voor. De meeste door het UAF gesteunde studenten volgen een hbo-opleiding. In 2010 was dat 47 procent; 38 procent studeert aan een universiteit en 15 procent volgt een mbo-opleiding Begeleiding Na acceptatie is de welkomstbijeenkomst het eerste contactmoment tussen vluchtelingen en UAFbegeleiders. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd als kennismaking met het UAF en de hulp die het UAF kan bieden. Ook wordt in hoofdlijnen verteld over het Nederlandse onderwijssysteem Welkomstbijeenkomst met Job Support consulent Mery Redjopawiro en de Nederlandse maatschappij. Daarna wordt de eigen situatie van de vluchteling in kaart gebracht en een trajectplan opgesteld, waarmee de vluchteling zelf aan de slag gaat. De begeleider is waar nodig bereikbaar, maar de aankomende student wordt geacht zelf de nodige stappen te nemen om met een studie of voorbereiding te kunnen beginnen. De begeleider treedt vaak op als bemiddelaar als bijvoorbeeld de steun door gemeente niet goed is georganiseerd of als het studietraject niet meteen aanslaat. De inzet van studentenbegeleiders blijkt vooral bij het begin van het traject zeer gewenst en varieert sterk per vluchtelingstudent. Zodra de vluchteling met de studie start, wordt het contact doorgaans minder intensief Studievoorbereiding en studiekeuze Omdat in asielzoekerscentra Nederlandse taallessen alleen op een basaal niveau worden gegeven en omdat de toelatingscriteria van het UAF zijn verruimd, melden veel vluchtelingen zich nu bij de organisatie aan voordat zij het Nederlands voldoende beheersen. Ook staan hun studieplannen vaak nog helemaal open. Dit vraagt om een intensieve begeleiding vooral in de voorbereidingsfase. Veel vluchtelingen weten niet hoe ze aan informatie over studeren moeten komen en hoe ze met die informatie moeten omgaan. Het UAF helpt hen bij afspraken met onderwijsinstellingen en beoordeelt of de vluchteling aan de toelatingscriteria kan voldoen. Vaak hebben cliënten geen realistisch beeld van hun mogelijkheden. Sommige vluchtelingen schatten hun taalkennis te hoog in of hebben geen zicht op de arbeidsmarkt. Statusval is voor velen moeilijk 14 - UAF Jaarverslag 2010

15 Zonder het voorbereidende jaar had ik het niet gered Zonder het voorbereidende jaar had ik het niet gered, zegt Hany Ibrahim Mohammed uit Eritrea. Hij volgde het schakeljaar aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Vooral de actieve manier van leren was voor hem nieuw. Toen ik voor het eerst op de VU kwam, had ik nooit kunnen geloven dat ik voor het toelatingsexamen zou slagen. In Eritrea schreef je op wat de leraar zei. Je leerde de lesboeken uit je hoofd. In 2010 is hij op dezelfde universiteit begonnen met de studie International Business Administration (IBA). te accepteren. Vluchtelingen onderscheiden zich door een sterke motivatie, maar ze kampen vaak met onzekerheid over hun verblijfsvergunning en/of de psychische nasleep van de vlucht. Gedurende de voorbereidingsfase die gemiddeld één jaar duurt, leren zij Nederlands en de vakken die nodig zijn voor de beoogde studie. Ook maken zij kennis met het Nederlandse studiesysteem en probleemgestuurd onderwijs. Ongeveer een kwart van de vluchtelingen die zich voorbereiden op een studie volgt een schakeljaar. Anderen volgen veelal een taalcursus. Terugdringen van studie-uitval in de voorbereidingsfase Het UAF heeft de afgelopen jaren te maken gehad met ongewenste studie-uitval onder beginnende vluchtelingstudenten. Overigens is het uitvalpercentage van de door het UAF geholpen vluchtelingen ongeveer gelijk aan de uitval onder Nederlandse studenten en lager dan onder nietwesterse studenten. Er zijn veel redenen voor studie-uitval waar het UAF geen invloed op heeft, zoals ziekte of psychische problemen. Wel kan het UAF de uitval terugdringen door goede begeleiding in de voorbereidende fase te geven. In 2009 werd met de ontwikkeling van een begeleidingsmethodiek gestart. Het doel was na te gaan welke begeleidingsvormen het meest effectief zijn en of een intensievere begeleiding betere resultaten oplevert. In 2010 werd een onderzoeksgroep van tachtig beginnende vluchtelingstudenten geformeerd. Deze studenten studeren in Utrecht en Noord-Brabant en worden begeleid door twee UAF-begeleiders. De onderzoeksgroep wordt gespiegeld aan een controlegroep bestaande uit de overige beginnende vluchtelingstudenten. In 2011 zal de methodiek in de praktijk worden getoetst onder leiding van een onafhankelijke expert. Het Kenniscentrum Educatie van de Hogeschool Utrecht overweegt dit onderzoek uit te voeren. Het onderzoeksverslag en de bijbehorende evaluatie worden gebundeld in een methodiekbeschrijving. Naar verwachting zal de methodiek medio 2012 beschikbaar zijn Studeren Het eerste studiejaar is voor meeste studenten het zwaarste. Het tempo is hoog, de taalkennis is nog niet toereikend, het probleemgestuurde onderwijs valt niet mee. Voor eerstejaarsstudenten heeft het UAF verschillende begeleidingsmogelijkheden. Alle beginnende studenten worden uitgenodigd voor een startersbijeenkomst. Het UAF organiseert deze bijeenkomsten zowel in eigen pand als op hogescholen en universiteiten in alle delen van het land. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om beginnende studenten ervaringen en tips met elkaar te laten wisselen. Vluchtelingstudenten ervaren dat zij niet alleen staan, dat ook anderen met dezelfde problemen worden geconfronteerd. De bijeenkomsten zijn zeer arbeidsintensief, terwijl de opkomst veelal niet hoog is. Daarom wordt de werkwijze in UAF Jaarverslag 2010

16 Verdeling van de studies per niveau HBO WO MBO 38% 47% 15% Vluchtelingstudenten studeren bijvoorbeeld voor arts, ingenieur, jurist of apothekersassistent. Beroepen waar vraag naar is op de arbeidsmarkt. cliëntschap beëindigd. In de laatste fase van de studie wordt de vluchtelingstudent overdragen aan de afdeling Job Support. Sommigen komen al eerder in aanraking met de afdeling als ze een stageplaats zoeken. Speciale training Met een speciale training voor eerstejaarsstudenten wil het UAF studie-uitval zo veel mogelijk helpen voorkomen. In een reeks bijeenkomsten delen de eerstejaarsstudenten hun ervaringen en krijgen ze instrumenten aangereikt om op eigen kracht de ergste hobbels in de studie te doorstaan. De training gaat uitgebreid in op de vraag wat je kunt doen om je thuis te voelen in je nieuwe onderwijsinstelling. In het najaar van 2010 hebben dertig studenten deze training gevolgd. Natuur en Techniek 26% Economie en Rechten 33% 21% 20% Gezondheidszorg Overig Aandacht voor taal In 2010 zijn plannen ontwikkeld voor een intensieve taalcursus voor beginnende studenten. Taal is de sleutel voor de meeste studies, maar veel vluchtelingen krijgen weinig kansen om de taal op een goed niveau te leren. Dit heeft te maken met de beperkte taallessen in de asielzoekerscentra. Vluchtelingen zonder verblijfsvergunning mogen niet deelnemen aan taalcursussen in het inburgeringstraject. Gebrekkige beheersing van het Nederlands bemoeilijkt niet alleen de studie maar ook de integratie van de vluchteling in de samenleving. Met het taalproject wil het UAF dit probleem bij de wortel aanpakken. De eerste groep zal in 2011 beginnen. geëvalueerd. Gekeken zal worden naar de methodiek en het moment in het studietraject waarop de bijeenkomsten plaatsvinden. Meer respons krijgen de begeleiders op de die zij alle starters sturen om na te gaan of de student goed op de weg is. Dit contactmoment helpt om tijdig in te grijpen bij problemen. Een keer per studiejaar worden de studieresultaten (schriftelijk) gecontroleerd. Ook deze controle helpt de begeleiders om in te grijpen als de resultaten niet voldoen. Bij problemen kan de begeleider de student doorverwijzen naar de studieadviseur in de onderwijsinstelling, of een afspraak maken. Als de student (structureel) niet reageert op uitnodigingen, mails en telefoontjes, wordt het Mohammed Ali Hanli studeert politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. De training leerde mij hoe ik mijn studieproblemen kan aanpakken. Het is vooral belangrijk om niet in het eerste jaar te denken aan stoppen met de studie, maar optimistisch naar de toekomst te kijken UAF Jaarverslag 2010

17 Mbo-studies op niveau 3 en 4 Traditiegetrouw richt het UAF zich op hoger onderwijs. Gaandeweg heeft het UAF voor een ruimere optiek gekozen, mede omdat veel vluchtelingen afkomstig zijn uit gebieden waar het onderwijssysteem niet goed functioneert vanwege interne strijd of burgeroorlog. Voor hen is instroom in het hoger onderwijs niet direct mogelijk. Ook om andere redenen kan een hbo- of wo-studie onhaalbaar zijn, terwijl de vluchteling wel capaciteiten heeft om een goede bijdrage aan de maatschappij te leveren. Daarom steunt het UAF ook mbo-studies op niveau 3 en 4. Daarmee vult het UAF een gat in de studiefinanciering van vluchtelingen; in de praktijk blijkt dat mbo mbo 1- en 2-studies veelal door gemeenten gefinancierd worden, maar hogere niveaus vaak niet. Tegelijk is er op de arbeidsmarkt een groeiende vraag naar professionals met mbo als startkwalificatie. In 2010 heeft het UAF extra aandacht besteed aan mbo 3-studies. Een deel van de vluchtelingen dat voor mbo 3 kiest varieert van voortijdige schoolverlaters (in het land van herkomst) tot studenten die door hun vlucht en daarmee samenhangende trauma s niet in staat zijn om op een hbo of universiteit te studeren. Voor hen is een mbo 3-opleiding de beste manier om snel in de Nederlandse samenleving te integreren. Het UAF begeleidt hen intensief, vooral in de voorbereidings- en startfase. Begeleiders worden toegerust met kennis over de inhoud en aard van mbo-studies; consulenten stellen een acquisitieplan op voor het actief benaderen van werkgevers. Om meer inzicht te krijgen in de praktijk zullen begeleiders in 2011 gekoppeld worden aan één mbo-student uit hun eigen bestand, met wie zij een dag gaan meelopen (studentenbegeleiders op de opleiding en consulenten op de werkplek). Studiefinanciering Het UAF functioneert als informatie- en adviespunt over studiefinanciering door de overheid. Voltijdstudenten onder de dertig jaar met een verblijfsgunning bij het begin van de studie (ca. 500 vluchtelingen) komen in aanmerking voor studiefinanciering. Het UAF bemiddelt bij de aanvraag voor een studiebeurs bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO, voorheen IB-groep). Het UAF betaalt het college- en boekengeld en verrekent in de loop van het jaar de bedragen met de student. Studenten ouder dan dertig jaar of zonder verblijfsvergunning kunnen geen studiebeurs van de overheid krijgen. Voor hen betaalt het UAF de studie- en reiskosten. Hierbij geldt dat voor zestig procent gift en voor veertig procent lening Resultaten afgestudeerden banen stageplekken vrijwilligersplekken 17 - UAF Jaarverslag 2010

18 De relatief korte studieduur is deels te verklaren door de vooropleiding waarover veel vluchtelingen beschikken: een groot aantal is in het land van herkomst al afgestudeerd, en velen hadden daar al een carrière opgebouwd. Dankzij vrijstellingen hoeven zij niet in het eerste jaar te beginnen maar kunnen zij direct hoger geplaatst worden. Soms heeft een vluchtelingstudent voldoende aan een kort traject van maximaal twee jaar voor het behalen van een diploma of andere startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Op 25 september 2010 vond het jaarlijkse UAF afstudeerfeest plaats in het Haagse Hogeschool. Mevrouw Gerdi Verbeet, voorzitter van de Tweede Kamer, en UAF-voorzitter Ruud Lubbers spraken een feestrede uit waarin zij de afgestudeerden feliciteerden. Op het goed bezochte feest konden de bezoekers workshops volgen, onder andere over studeren en netwerken. Voor kinderen organiseerde het kunstenaarsproject De Werkelijkheid een middagvullende workshop. is, tenzij er geld is uit een andere bron. De lening wordt na het afronden van de studie in termijnen terugbetaald aan het UAF. De studie- en reiskosten van studenten en voorbereiders met verblijfsvergunning worden deels gedekt door de overeenkomst die het UAF met het Ministerie van OCW heeft. Uit de OCW-subsidie kan het UAF voor bepaalde studenten met een verblijfstitel studiekosten als het collegegeld of boeken- en reisgeld betalen. En ook bijvoorbeeld de kosten van studenten die een schakeljaar volgen. Tot en met 2010 gold de regeling alleen bij hbo- en wo-studies; vanaf 2011 betaalt de OCW-sectie beroeps- en volwasseneneducactie ook mee aan mbo 3- en 4- opleidingen. De financiering door het UAF en het OCW dekt in principe geen kosten voor levensonderhoud. Studieduur In het verslagjaar studeerden 220 vluchtelingen af met steun van het UAF. De afgestudeerde vluchtelingen deden gemiddeld 3,6 jaar over hun studie. Zij studeren in een nieuw verworven taal en vaak onder allesbehalve ideale omstandigheden, maar compenseren onzekerheid over hun verblijfsstatus, het verblijf in een asielzoekerscentrum en het verwerken van vluchtervaringen met een buitengewoon sterke motivatie om een nieuw leven op te bouwen Na de studie: begeleiding naar werk Het UAF begeleidt vluchtelingen zowel individueel als groepsgewijs naar werk. Daarbij gaat het om betaald werk maar ook om stages, werkervaringsplaatsen en vrijwilligerswerk. Het UAF wil werkzoekende vluchtelingen zo snel mogelijk aan werk helpen om te voorkomen dat zij een grote afstand tot de arbeidsmarkt krijgen. In 2010 hebben 284 vluchtelingen met hulp van het UAF een baan gevonden, bijna even veel als in Daarmee heeft het UAF ondanks de economische crisis haar doelstelling gehaald. 251 vluchtelingen vonden een stageplek en 69 anderen vrijwilligerswerk. Vooral het aantal stageplekken is opvallend gegroeid; in de vorige periode werden 149 stages gerealiseerd. De toename is mede te danken aan de geïntensiveerde samenwerking tussen de afdelingen Studentenbegeleiding en Job Support. Ook de economische malaise heeft een rol gespeeld: studenten willen de moeilijke periode benutten om werkervaring op te doen. Daarmee groeit de vraag naar stages. Loopbaanbegeleidster en coach Els Lips was al jaren donateur van het UAF toen zij bedacht dat ze ook haar eigen expertise zou kunnen inzetten. Sinds twee jaar traint ze het UAFconsulententeam. Vrijwillig. Daarmee draagt ze bij aan de verdere professionalisering van de organisatie. Het UAF is hard nodig, vooral in deze tijd UAF Jaarverslag 2010

19 Gerdi Verbeet, voorzitter van de Tweede Kamer: Nederland heeft u en uw talent gewoon heel hard nodig. Ons land heeft een grote behoefte aan hoger opgeleiden. We hebben een grote behoefte aan afgestudeerden in de bèta-richingen, techniek en medische wetenschappen - de richtingen die juist vluchtelingstudenten heel vaak kiezen. En Nederland heeft een grote behoefte aan mensen met de inzet, de energie en het doorzettingsvermogen die we bij u allemaal zien. (...) U bent de verpersoonlijking van de overtuiging dat de toekomst beter zal zijn dan het heden. U bent het bewijs van de kracht van mensen. U vertegenwoordigt de hoop. Vanwege personele onderbezetting is het in 2010 niet gelukt om Duurzaam en divers, het project voor loopbaanbegeleiding, te starten. Met dit project wil het UAF doorgroei en duurzame instroom van vluchtelingen op de arbeidsmarkt bevorderen. Het project zal in 2011 starten als er financiering wordt gevonden. Trainingen Consulenten brengen de mogelijkheden en wensen van de werkzoekende in kaart, bespreken de behoefte aan aanvullende trainingstrajecten en helpen met het opstellen van sollicitatiebrieven en de voorbereiding op gesprekken. Alle werkzoekende vluchtelingen kunnen bij het UAF twee groepstrainingen volgen: arbeidsmarktoriëntatie en sollicitatietraining. Beide trainingen kenden in 2010 een hoge opkomst. Het UAF hanteert een actieve werkgeversbenadering. Er is een bestandsanalyse gemaakt van de vijf belangrijkste beroepssectoren economisch, gezondheidszorg, technisch, agogisch-sociaal en rechten en er wordt actief contact gehouden met werkgevers die open staan voor vluchtelingen. Werkgevers treden ook op als externe deskundigen bij trainingen en projecten. Zo heeft een aantal HR-managers hun expertise op vrijwillige basis geleverd. Pilot mentoring In het najaar 2010 is krachtig geprobeerd nieuwe mentoren voor vluchtelingstudenten te werven. De mentoren UAF-alumni, maar ook hoger opgeleide Nederlanders vormen een belangrijke aanvulling op het werk van de begeleiders en consulenten. Als ervaringsdeskundigen geven zij studenten advies over studie en werk. Zij helpen hen bij het solliciteren en het leren van de Nederlandse taal. Het mentorschap is onbezoldigd, maar niet vrijblijvend. Het UAF heeft voor de mentoren en de mentees een handreiking opgesteld, met daarin de afspraken waaraan beide partijen zich dienen te houden. Het mentorschap duurt in principe een half jaar, maar soms blijft het contact veel langer bestaan. In 2010 waren er 30 mentoren; in 2011 hoopt het UAF 25 nieuwe mentoren te werven. Deze succesvolle pilot zal in 2011 verankerd worden in de reguliere dienstverlenging van het UAF. Gebremichael Musie Sium uit Eritrea moest zijn hbo-studie bestuurskunde staken, omdat het vereiste niveau Nederlands te hoog voor hem was. Met steun van het UAF volgt hij nu een korte opleiding personeelszaken. Je kunt je doel bereiken als je erin blijft geloven, ondanks alle moeilijkheden UAF Jaarverslag 2010

20 Herkansing voor uitvallers Om uiteenlopende redenen breken sommige vluchtelingen hun voorbereidingstraject of studie af. Soms zijn het psychische en gezondheidsproblemen die de studie belemmeren, soms ligt het taalniveau te hoog. Voor deze vluchtelingen biedt het UAF extra begeleiding wanneer zij gemotiveerd zijn om een opleiding te volgen. In een intensief traject van een half jaar stellen zij een nieuw opleidings- of werkplan op. Daarbij worden hun kwaliteiten zo breed mogelijk in beeld gebracht. Sommige deelnemers stromen uit naar mbo-studies op niveau 2 en worden bijvoorbeeld taxichauffeur, schoonheidsspecialiste of pedagogisch medewerker, andere doen werkervaring op met een stage of vrijwilligerswerk. Het hoofddoel is sociale activering van deze vluchtelingen en economische zelfredzaamheid. Startende ondernemers Na twee succesvolle projectjaren werd de begeleiding van startende ondernemers onderdeel van het reguliere werk van het UAF. Daarmee komt de organisatie aan de vraag van vluchtelingen tegemoet. Wie plannen heeft voor het opzetten van een eigen bedrijf in Nederland, heeft doorgaans veel behoefte aan informatie en advies. De samenwerking met STEW Advies & Training Kleinbedrijf, de Stichting Ondernemersklankbord en Entrepreneur Consultancy BV is voortgezet. Trainingsbijeenkomsten geven de deelnemers een realistisch beeld van ondernemerschap en helpen hen bij het opzetten van een eigen ondernemingsplan. Bovendien kunnen zij elkaar als klankbord gebruiken. In 2010 hebben negentien zeer gemotiveerde vluchtelingen het traject met succes doorlopen. Zeven deelnemers zijn al gestart met een eigen bedrijf. Het gaat om uiteenlopende bedrijven: een koeriersbedrijf en een kinderdagverblijf; ook een schermleraar, een importeur/verkoper sieraden en een modeontwerper hebben een eigen onderneming opgezet. Naast het begeleiden van nieuwe startende ondernemers richt het UAF zich in 2011 ook op het opbouwen van expertise over ondernemerschap binnen het team consulenten. Losseni Keita uit Ivoorkust studeerde met steun van het UAF informatica aan de Hogeschool van Amsterdam. Nu werkt hij als software tester bij ASR Nederland. Ik werd door mijn consulent geattendeerd op de vacature. De sollicitatietraining van het UAF heeft zeker geholpen bij mijn sollicitatiegesprek. Ik heb de procedure ook met mijn consulent doorgenomen. In de toekomst wil ik mijn eigen ICT-bedrijf starten. Alumniproject Het alumniproject heeft als doel oud-studenten in contact te brengen met elkaar en de banden met het UAF in stand te houden. Daarmee vergroten de alumni hun netwerk en leert het UAF van hun ervaringen en vaardigheden. De activiteiten worden georganiseerd in nauw overleg met een kerngroep van vijf alumni. In 2010 is het netwerk gegroeid van 215 naar 317 alumni. Er werden vier bijeenkomsten georganiseerd waarin gezocht werd naar een combinatie van informatie-uitwisseling, training en ontmoeting. Daarbij kwamen taalvaardigheden en netwerkontwikkeling uitgebreid aan bod. De enthousiaste deelname van enkele tientallen alumni aan een bezoek aan het Openluchtmuseum in Arnhem en een bezoek aan de Tweede Kamer leert dat oud-studenten geïnteresseerd zijn in dit soort uitstapjes. In 2010 werden vier elektronische nieuwsbrieven naar de alumni verstuurd en werd ook op de website voor alumni relevante informatie aangeboden. Feedback van afgestudeerden is voor het UAF van groot belang. Gemengd samengestelde alumnipanels hebben met studentenbegeleiders en consulenten van gedachten gewisseld In december 2010 bezochten alumni de Tweede Kamer. Uit het verslag van UAF-alumna Bojana Mikus: Voor mij persoonlijk was het een intens moment toen ik de Tweede Kamer in het geheel bekeek: nog geen drie jaar geleden werden er in diezelfde ruimte debatten gehouden over het Generaal Pardon, dat ons lot en onze levens volledig veranderde UAF Jaarverslag 2010

21 Martijn Driessen, directeur Entrepreneur Consultancy: Ik noem het maatschappelijk vruchtbaar ondernemen. Deze startende ondernemers hebben huis en haard moeten verlaten. Het is mooi om hen te kunnen helpen met het opbouwen van een nieuw bestaan in Nederland, en zelfs met een eigen bedrijf. over de werkwijze van de organisatie. De panels worden in 2011 aangevuld met oud-studenten die meedenken over communicatie en fondsenwerving. Andere speerpunten voor 2011 zijn het verder opbouwen van het alumninetwerk, een onderzoek naar de wensen van afgestudeerden, het organiseren van sociale en informatieve bijeenkomsten voor alumni en feedback op de werkwijze van het UAF. Ook wordt nagegaan hoe alumni als ambassadeurs een bijdrage kunnen leveren aan het vergroten van de naamsbekendheid en aan fondsenwervende activiteiten van het UAF. Je bent niemand, je hebt alleen de kleren die je aanhebt. Zo beschrijft de Iraanse ingenieur Masi Mohammadi haar aankomst in Nederland. Tien jaar later, in 2010 promoveerde zij in technische bouwkunde. Nu ontwerpt ze technische toepassingen voor verzorgingstehuizen. Daarmee heeft haar kennis een belangrijke toegevoegde waarde voor de Nederlandse samenleving UAF Jaarverslag 2010

22 4. Samenwerkingsprojecten Het UAF streeft naar vergroting van het draagvlak voor de opvang en participatie van vluchtelingen in Nederland. Het UAF adviseert overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties over het slechten van belemmeringen die vluchtelingen ondervinden bij hun participatie in de maatschappij. Samenwerking met andere instellingen is voor het UAF van toenemend belang, niet in de laatste plaats vanwege het huidige politieke klimaat: samen kunnen wij laten zien dat (kansrijke) vluchtelingen hun plek verdienen in de Nederlandse samenleving Samenwerking met onderwijsinstellingen Het UAF onderhoudt intensieve contacten met veel onderwijsinstellingen. Over begeleiding van individuele vluchtelingstudenten overlegt het UAF met studieadviseurs van de opleidingen. Het UAF faciliteert het Platform Schakeljaren. De schakeljaren zijn van groot belang voor veel vluchtelingstudenten die met een studie willen starten. Deze voorbereidende trajecten dichten de kloof tussen het onderwijs in het land van herkomst en een studie aan een Nederlandse hboinstelling of universiteit. Verder participeert het UAF in de Kommissie Buitenlandse Studerenden van het Landelijk Beraad Studentendecanen. Met onderwijsinstellingen is afgesproken dat vluchtelingstudenten voor wie het UAF de studiekosten betaalt op basis van het reguliere collegegeld mogen studeren. De veel hogere tarieven voor buitenlandse studenten blijven hen bespaard. Tegelijkertijd zijn veel onderwijsinstellingen ook begunstigers van het UAF (zie hoofdstuk 5). Vervolgde Wetenschappers Met het project Vervolgde Wetenschappers wil het UAF in samenwerking met universiteiten en het Amerikaanse netwerk Scholars at Risk wetenschappers die in eigen land bedreigd worden vanwege hun werk, het uiten van hun mening of vanwege hun maatschappelijke positie, een tijdelijke werkplek aanbieden in Nederland. Zo blijven belangrijke stemmen uit landen met repressieve regimes behouden. Als de situatie in het land van herkomst veilig is, keren de (meeste) wetenschappers weer terug. Met de in Nederland opgedane kennis en contacten kunnen zij een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van hun land. In 2010 zijn zeven vervolgde wetenschappers op een Nederlandse universiteit geplaatst, onder wie vier uit Iran. Sinds de verkiezingen in juni 2009 zijn honderden Iraanse wetenschappers, activisten en studenten het land ontvlucht. Het UAF werkt in dit project onder andere samen met HIVOS en Amnesty International. Om aandacht te vragen voor de situatie in Iran organiseerde het UAF in samenwerking met het SIB Amsterdam op 12 oktober een debat over Iran onder leiding van Paul Aarts, docent Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam. Een van de sprekers was de bekende mensenrechtenadvocaat Mohammad Mostafaei, die Sakineh Mohammadi Ashtiani vertegenwoordigde in het geruchtmakende proces waarin ze wegens overspel werd veroordeeld tot dood door steniging. In 2011 zullen op verschillende universiteiten lezingen en debatten plaatsvinden over het bevorderen van (academische) vrijheid, democratie en respect voor de mensenrechten in de landen van herkomst van de vervolgde wetenschappers. Het doel is om Nederlandse collega s en studenten bewust te maken van de mensenrechtensituatie in deze landen en tegelijkertijd dit project en het UAF te promoten. Onderzoek naar diversiteit Gegeven de toenemende belangstelling voor vragen over diversiteit, deed Ewa Szepietowska van de Vrije Universiteit in Amsterdam op verzoek van het UAF onderzoek naar diversiteit in veertig goededoelenorganisaties. De onderzoekster werd begeleid door professor Halleh Ghorashi, zelf oud-uaf-studente. Begin 2010 publiceerden het UAF en de VU de resultaten in het rapport 'Diversiteit is meer dan kleur in organisatie'. Uit het onderzoek blijkt dat goede doelen de waarde van diversiteit onderkennen maar zich onvoldoende inspannen om allochtoon personeel aan te trekken en te behouden. De onderzoeksresultaten werden gepresenteerd tijdens een bijeenkomst georganiseerd door de VFI, de brancheorganisatie voor goede doelen. Het UAF zal met de VFI overleggen hoe het thema diversiteit 22 - UAF Jaarverslag 2010

23 De Iraanse wetenschapper Emadeddin Baghi, winnaar van de Martin Ennalds Award for Human Rights Defenders in 2009, kreeg een tijdelijke aanstelling aan de Universiteit Nijmegen aangeboden. Van dit aanbod heeft hij nog geen gebruik kunnen maken. Eind 2010 is hij namelijk door het Iraanse regime gevangen genomen. Kort daarvoor zei hij in een interview met het Nijmeegse universiteitsblad VOX: De aanstelling is een kans om frisse lucht te krijgen, door te gaan met mijn wetenschappelijk onderzoek en mijn ideeën te verrijken. nadrukkelijker op de agenda geplaatst kan worden, zodat meer mensen met een migratieof vluchtelingachtergrond bij ideële organisaties aan de slag kunnen Samenwerking met vluchtelingenorganisaties en maatschappelijke organisaties Het UAF heeft ook in 2010 uiteenlopende projecten en activiteiten ontplooid in samenwerking met andere organisaties. Naast meerjarige projecten zoals de samenwerking met de Unie van Soroptimistclubs participeerde het UAF in Vluchtelingenkrant, een gezamenlijk initiatief van VluchtelingenWerk, UHNCR, de Vrolijkheid, IOM, Kerk in Actie, Stichting Vluchteling, Amnesty International en het UAF. De krant werd op 20 juni ter gelegenheid van Wereldvluchtelingendag in een oplage van meer Dit is een uitgave van Metro CustoM Publishing Vluchtelingenkrant Juni 2010 Wereldvluchtelingendag u Sta jij er weleens bij stil wat het betekent om halsoverkop je huis te verlaten en je dagen te slijten in een vluchtelingenkamp of asielzoekerscentrum? Zie je jezelf al zitten in een kamp zonder baan, geld, privacy en ver weg van familie en vrienden? Om de situatie van vluchtelingen onder de aandacht te brengen, heeft de Verenigde Naties in juni uitgeroepen tot Wereldvluchtelingendag. In allerlei landen, inclusief Nederland, zijn er activiteiten en evenementen. De VN hoopt hiermee mensen en organisaties te bewegen oplossingen te zoeken voor de miljoenen vluchtelingen in de wereld die op zoek zijn naar een veilige toekomst. Daarnaast is het doel van Wereldvluchtelingendag ervoor te zorgen dat we deze mensen niet vergeten. Angelina Jolie, noodkreet van een superster u Pagina 2 Miljoenen mensen op de vlucht, onderweg naar een toekomst u Pagina 3 De gevangenis is toch voor criminelen? u Pagina 4 Ik kreeg de kans om opnieuw te leven u Pagina 7 In deze krant lees je over vluchtelingen; mensen zoals jij, maar met minder geluk. Ook lees je over vluchtelingen die ondanks hun situatie iets hebben bereikt of met succes zijn teruggekeerd naar hun land, en van Nederlanders die zich dagelijks inzetten voor vluchtelingen. dan exemplaren als bijlage bij het dagblad Metro verspreid. Ook nam het UAF deel aan de vrijheidstrein Stilstaan bij vrijheid, een samenwerking van Nationaal Comité 4 en 5 mei, de NS en andere organisaties. Uitgenodigde vluchtelingen In 2010 zijn door de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) ongeveer vluchtelingen gehervestigd in westerse landen. Het gaat om mensen die na hun vlucht binnen de eigen regio in levensgevaar verkeren en om vergeten vluchtelingen die jaren uitzichtloos in grote opvangkampen doorbrengen. Nederland nodigt momenteel jaarlijks gemiddeld vijfhonderd vluchtelingen uit voor hervestiging in Nederland. In deze groep bevinden zich ook tientallen studenten. In het project Uitgenodigde vluchtelingen werkt het UAF samen met UNHCR, IND, COA, VluchtelingenWerk en gemeenten om ervoor te zorgen dat talentvolle uitgenodigde vluchtelingen na aankomst in Nederland snel kunnen beginnen met hun voorbereiding op een studie door middel van intensieve taaltraining en voorbereidende cursussen. In 2010 namen zeventig vluchtelingen deel aan het project, waarvan er al acht met een studie in het hoger onderwijs zijn begonnen. Op dit moment worden uitgenodigde vluchtelingen eerst zes maanden opgevangen in het asielzoekerscentrum in Amersfoort. Het UAF verzorgt daar om de zes weken voorlichting over studiemogelijkheden in Nederland, waarna vluchtelingen die aan criteria van het UAF voldoen worden uitgenodigd voor een intakegesprek. Samen met een studentenbegeleider wordt een persoonlijk opleidingsplan opgesteld. Daarna begint de voorbereiding op de studie met intensief taalonderwijs. Het UAF zorgt voor individuele begeleiding gedurende het voorbereidingstraject, de studie en 23 - UAF Jaarverslag 2010

24 De Koerdische kunstenaar Pala Salih studeerde met steun van het UAF. Hij is een van de deelnemers aan het project De Werkelijkheid. Wat ik wil laten zien met mijn werk is wat zich achter de zogenoemde werkelijkheid verbergt. Ik zoek naar de brug die het zichtbare verbindt met het onzichtbare. De Werkelijkheid biedt mij de kans tot onderzoek doen, kennis delen en samenwerking. het zoeken naar een passende baan. Het ministerie heeft besloten het opvangmodel voor deze groep in 2011 te veranderen. Uitgenodigde vluchtelingen zullen voortaan ergens in Nederland direct een huis krijgen. Het UAF overlegt met andere organisaties hoe gewaarborgd kan worden dat talentvolle vluchtelingen de weg naar een studie blijven vinden. Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2011 en wordt gefinancierd door het Europees Vluchtelingen Fonds (nationaal programma 2008). Banenoffensief Vluchtelingen Na de succesvolle afronding van het eerste Banenoffensief voor vluchtelingen ( ) bleek een vervolg zeer wenselijk. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid sprak bij de slotbijeenkomst haar grote waardering uit voor de bereikte resultaten, maar bleek een tweede banenoffensief slechts in beperkte mate te kunnen financieren. De samenwerkende organisaties (VluchtelingenWerk/Emplooi, UAF en UWV) besloten de koers enigszins te veranderen. Gekozen werd voor een tweejarig project ( ) waarbij in een beperkt aantal regio s intensieve samenwerking met de gemeenten gezocht zou worden. Daarbij werd vooral ingezet op verankering van ruimte voor vluchtelingen in het gemeentelijk beleid. De praktijk bleek evenwel weerbarstig. Op bestuurlijk vlak vormden de maanden voor en na de gemeenteraadsverkiezingen een lastige periode om tot afspraken te komen. Daarnaast zorgden omvangrijke bezuinigingen waarvoor gemeenten zich geplaatst zagen voor weinig ontvankelijkheid om structurele ruimte voor de specifieke doelgroep vluchtelingen te verankeren. Ook de mogelijkheden van de gemeente als werkgever bleken beperkter dan gehoopt. Toch heeft het eerste jaar van dit project een aantal waardevolle resultaten opgeleverd. Het UAF heeft in de zes regio s waarin het Banenoffensief zich voltrekt in vluchtelingen met succes begeleid naar een baan, werkervaringsplaats, stage of vrijwilligerswerk. De doelstelling van honderd plaatsingen werd daarmee niet gehaald. Een ander doel van het project, een intensievere samenwerking tussen de verschillende organisaties, werd wel gerealiseerd. Voor het UAF is het van groot belang ook op regionaal niveau goed te kunnen samenwerken met zowel VluchtelingenWerk/Emplooi als met het UWV. Een grondige beschrijving van de door alle betrokken organisaties gebruikte methodieken zal in 2011 worden afgerond. Ook de uitwisseling van informatie en ervaringen tijdens landelijke kennisdagen versterkt de samenwerking en de effectiviteit. Eind 2010 bleek oud-wethouder Arrien Kruyt uit Amersfoort bereid om als ambassadeur voor het Banenoffensief aan de slag te gaan. In 2011 zal ook de samenwerking met Divosa (de vereniging van gemeentelijke managers op het terrein van participatie, werk en inkomen) worden geïntensiveerd UAF Jaarverslag 2010