Versie 18 oktober 2014 Marieke de Groot, senior onderzoeker Vrije Universiteit afdeling klinische psychologie

Transcriptie

1 KEHR SUICIDE Een nieuw instrument voor systematische, multidisciplinaire toetsing van suïcide cases aan de uitgangspunten van de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Versie 8 oktober 04 Marieke de Groot, senior onderzoeker Vrije Universiteit afdeling klinische psychologie

2 Achtergrond Suïcide in de Westerse landen mt toe sinds 008 (Chang, 03). In Nederland is het aantal suïcides toegenomen van.354 in 007 tot.754 in 0 (CBS, 0). Naar schatting vinden arlijks suïcidepogingen plaats en hiervan hebben gevallen medische behandeling nodig in het ziekenhuis (Bool, Blekman, De Jong, Ruiter, & Voordouw, 007). Ongeveer 40% van de personen die suïcide pleegden ontving op dat moment hulp van de geestelijke gezondheidszorg en ongeveer 75% ontving ooit enige vorm van zorg (Huisman, 00). Het laat zien dat suïcidaal gedrag een kostbaar probleem is en benadrukt de noodzaak tot effectieve hulp aan suïcidale personen. Sinds 008 voert GGZ Nederland het Patiënt Veiligheidsprogramma Veilige Zorg Ieders Zorg uit. Het doel van dit programma is het vergroten van de patiëntveiligheid in de geestelijke gezondheidszorg. Doelen zijn onder meer suïcidepreventie, naast het implementeren van patiëntveiligheidssystemen, veiligheidsmanagement en het veilig melden van incidenten (GGZNederland, 0). Richtlijnimplementatie is een manier om de patiëntveiligheid te vergroten (Burgers, 0), maar de toepassen van richtlijnen is niet vanzelfsprekend. Om volgens richtlijnen te werken zijn extra inspanningen nodig (Grol & Grimshaw, 003). In 0 verscheen de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag (Van Hemert, Kerkhof, de Keijser, & Verwey, 0)(verder afgekort MRSG). Om het gebruik van de MRSG te stimuleren werd tegelijkertijd de PITSTOP studie uitgevoerd, een door ZON-MW gesubsidieerde multicenter cluster gerandomiseerde trial. In dit onderzoek werd een e- learning ondersteund train-de-trainerprogramma (verder afgekort: TdT-e) ontwikkeld (De Groot, De Beurs, & Kerkhof, 0) en getoetst. Getoetst werd of implementatie van de richtlijn via TdT-e leidt tot een betere toepassing van de MRSG dan gebruikelijke implementatie (verspreiding van de MRSG via internet, reviews, in boekvorm, via conferenties etc) (De Beurs et al., 0). Aan deze trial deden 0 GGZ-instellingen mee. Voorlopige resultaten laten zien dat TdT-e in GGZ-instellingen wordt gezien als een geschikte manier om de richtlijn te verspreiden. Hulpverleners die werden getraind volgens TdT-e blijken meer volgens de MRSG te werken,

3 voelen zich competenter en ervaren meer zelfvertrouwen om suïcidaal gedrag te beoordelen dan hulpverleners die volgens de gebruikelijke strategie met de richtlijn in aanraking kwamen. Cliënten die werden behandeld door teams getraind volgens TdT-e gaven vaker aan dat suïcidegedachten onderwerp van gesprek is in contacten met hun hulpverlener en zij zijn meer tevreden over de wijze waarop hulpverleners met hun suïcidegedachten omgingen dan cliënten die werden behandeld door teams die op de gebruikelijke wijze met de richtlijn in aanraking kwamen (De Beurs et al. in progress). Op organisatieniveau blijkt dat TdT-e leidt tot meer initiatieven om de zorg voor suïcidale cliënten te verbeteren en een toegenomen belangstelling voor suïcidepreventie bijvoorbeeld door verbeterde samenwerking in de zorgketen, meer scholing, betere verspreiding van over suïcidepreventie informatie in de instelling (De Groot et al. in progress). Probleemstelling Samengevat blijkt dat het TdT-e model voor de implementatie van de MRSG een positieve impuls geeft aan suïcidepreventie binnen GGZ-instellingen. Dit manifesteert zich op het niveau van de cliënt, de hulpverlener en de organisatie. Echter, instellingen geven aan dat voortdurende inspanningen nodig zullen zijn om de positieve effecten te behouden en de te borgen, hetgeen ook in de literatuur wordt beschreven (Grol & Grimshaw, 999). Blended learning een manier van leren waarbij verschillende strategieën met hetzelfde doel worden gecombird (Burgers, 0) zijn het meest effectief om richtlijnen te implementeren. De Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt beschouwd als instituut met een belangrijke rol in het stimuleren en bewaken van het toepassen van richtlijnen. Sinds 0 is de rol van de inspectie als externe toezichthouder met betrekking tot suïcide veranderd om instellingen te stimuleren interne procedures voor het evalueren van suïcides toe te passen (Huisman, 00). Dit proces wordt aangeduid als retrospectieve risico-analyse. Verschillende instrumenten zijn hiervoor beschikbaar, zoals DAM, PRISMA, SIRE, Tripod Beta (GGZNederland, 0). Deze instrumenten worden ingezet als blijkt dat de suïcide het gevolg is van tekortkomingen in het professiol handelen rond een suïcidale cliënt. In dat geval wordt een suïcide beschouwd als een calamiteit (vs. incident) en is het verplicht om de suïcide te melden bij de inspectie (GGZNederland, 0; Van Hemert et al., 0).

4 Suïcides worden op teamniveau meestal wel geëvalueerd, maar niet op systematische wijze. Uit de PITSTOP-studie is gebleken dat: de bestaande instrumenten als hoog geaggregeerd worden beschouwd; verbinding met de werkvloer ontbreekt; evaluaties teveel gericht zijn op de vraag of er fouten zijn gemaakt; de toetsing van het handelen aan de MRSG zich afspeelt buiten het gezichtsveld van direct betrokken hulpverleners; eventuele maatregelen die er uit voortvloeien worden ervaren als top-down en meestal niet tot uitdrukking komen in aanpassingen van procedures op het niveau van het team of individuele hulpverleners; hulpverleners op de werkvloer te weinig profiteren van de uitkomsten die de bestaande instrumenten opleveren (De Groot et al in progress). Samengevat worden kansen om op systematische wijze van suïcide te weinig benut. Er zijn op dit moment bovendien geen instrumenten beschikbaar waarmee bij evaluaties een koppeling wordt gemaakt tussen het feitelijke handelen rond suïcide en de MRSG-richtlijn. Een dergelijk instrument zou zinvol zijn als hulpmiddel om te kunnen reflecteren op suïcides door direct betrokkenen (hulpverleners zowel binnen als buiten de GGZ) en in het kader van de MRSG. Dit bevordert de toepassing van de MRSG en het Kwaliteitsinstrument Ketenzorg rond Suïcidaliteit (Hermens, van Wetten, & Sinnema, 00) kunnen bevorderen (Burgers, 0). 3 KEHR SUICIDE Een succesvolle benadering voor kwaliteitsverbeteringen is het gebruik een mix van topdown en bottom-up interventies. Zij versterken de rol van professionals en omvatten zowel externe regulatie en toetsing (Burgers, 0). In een studie van (While et al., 0) werd aangetoond dat multidisciplinaire evaluatie van suïcide leidt tot een afname van suïcide. Voor dit doel werd KEHR SUICIDE ontwikkeld, een instrument voor kwalitatieve evaluatie voor het handelen rond suïcide op teamniveau. Het gebruik van bestaande instrumenten komt hiermee niet te vervallen; KEHR SUICIDE is een aanvulling op het gebruik van bestaande instrumenten.

5 KEHR SUICIDE is gebaseerd op de MRSG en het TdT-e model zoals in PITSTOP werd ontwikkeld en getoetst is. De verbindende factor tussen de drie (MRSG, TdT-e en KEHR) is het geïntegreerde model van stress-kwetsbaarheid en entrapment; het verklaringsmodel voor suïcidaal gedrag zoals centraal staat in de MRSG (Van Hemert et al., 0). Een ander gemeenschappelijk aspect in de MRSG, het TdT-e programma en KEHR SUICIDE is contact maken over suïcidaal gedrag als basis voor het systematische onderzoek naar suïcidaal gedrag. 4 DOELEN VAN HET GEBRUIK VAN KEHR Met het gebruik van KEHR SUICIDE worden de volgende doelen geïntegreerd: ) retrospectieve risico analyse van concrete suïcidegevallen op teamniveau; ) booster education op basis van het TdT-e model dat is ontwikkeld en getoetst in de PITSTOP studie. 3) De data-gestuurde aard van het instrument biedt de unieke mogelijkheid om gegevens te verzamelen over het feitelijke handelen rond suïcide, waarmee organisaties in velerlei opzichten inzichten kunnen verwerven. Het is bijvoorbeeld mogelijk om verschillen in handelen tussen disciplines/organisatieonderdelen zichtbaar te maken, scholingsbehoeften in kaart te brengen, effecten van interventies te toetsen enz enz. Op basis van de uitkomsten kan de dagelijkse praktijk worden aangepast, zodanig dat de richtlijnen (beter) worden gevolgd. 4) Bevorderen van de communicatie over de omgang met suïcidale patiënten, zowel in de één op één relatie tussen hulpverleners en patiënten, tussen ketenpartners, tussen hulpverleners en familieleden van patiënten. 5) Data worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld voor onderzoek naar richtlijn-adherence en onderzoek naar de differentiatie van suïcidale individuen.

6 5 Hoe KEHR SUICIDE op dit moment werkt 5. Invullen vragenlijst Na een suïcide worden betrokken hulpverleners uitgenodigd een 60-item vragenlijst in te vullen (zie Appendix ). Er worden enkele gegevens gevraagd over de betreffende hulpverlener en de patiënt. De vragen betreffen aanbevelingen uit de richtlijn en zijn geclusterd rond de thema s uit de richtlijn: contact maken, onderzoek van stress- en kwetsbaarheidsfactoren, zorg voor veiligheid en continuïteit, betrekken van naasten bij diagnostiek en behandeling. Door met of aan te geven of een richtlijnaanbeveling wel of niet is opgevolgd, wordt geïnventariseerd in hoeverre respondenten de richtlijnaanbevelingen hebben gevolgd. De vragenlijsten worden anoniem ingevuld. 5. Wie vullen de vragenlijst in? Hulpverleners bepalen zelf welke betrokkenen in aanmerking komen om voor de evaluatie van een suïcide de vragenlijst in te vullen. Behalve teamleden kunnen ook personen van buiten het team of de instelling de lijst invullen, bijvoorbeeld verwijzers, de huisarts van de patiënt, persol van ketenpartners zoals de GGD-arts, politiefunctionarissen of personen werkzaam op de Spoedeisende Hulp van algemene ziekenhuizen. Deelname van betrokkenen buiten de GGZ kan een positieve impuls geven aan het verbeteren van veiligheid en continuïteit in de zorgketen, hetgeen aansluit bij de MRSG en aanbevelingen uit het Kwaliteitsdocument Ketenzorg rond suïcidaliteit (Van Hemert, Kerkhof et al. 0)(Hermens, van Wetten et al. 00). Een voorwaarde is dat personen die de vragenlijsten invullen bereid zijn om in multidisciplinair teamverband de uitkomsten te bespreken. 5.3 Presentatie van uitkomsten Na het invullen worden de uitkomsten gepresenteerd op zodanige wijze dat teamperformance zichtbaar wordt. De uitkomsten worden gepresenteerd in figuren die clusters van handelingen rond de thema s uit de richtlijn vertegenwoordigen. Niet zichtbaar is het individuele handelen van degene die de vragenlijsten invulden. In Appendix is een voorbeeld van een rapport opgenomen. 5.4 Bespreken van de uitkomsten

7 Uitgangspunt voor het bespreken van de uitkomsten is de mogelijkheid om van richtlijnaanbevelingen berederd af te wijken (van Everdingen et al., 004). Benadrukt wordt dat KEHR SUICIDE tot doel heeft te reflecteren op het handelen als team, niet om vast te stellen wat individuele teamleden/respondenten goed of fout hebben gegaan. Het gaat om het uitwisselen van motieven en argumenten van individuele respondenten om richtlijnaanbevelingen wel of juist niet op te volgen. Hierbij wordt uiteraard niet uitgesloten dat het toekomstig handelen in vergelijkbare situaties wordt aangepast, op basis van argumenten die uit de bespreking naar voren zijn gekomen. Het streven is om de uitkomsten op een veilige manier te bespreken. Daarom gebeurt dit aan de hand van een besprekingsformat dat de volgende vragen omvat: ) Worden de uitkomsten door het team herkend? ) (Hoe) zijn de uitkomsten te verklaren? 3) Zijn we tevreden met de uitkomsten? 4) Wat is nodig om ons handelen te veranderen? 5.5 Formuleren van verbeteringen De uitkomst van de bovenstaande vragen worden vastgelegd. Aan de hand hiervan kunnen verbeteringen worden geformuleerd zodanig dat het gehele team zich hieraan kan verbinden (Zie Appendix ). 6 Stand van zaken op dit moment (oktober 04) De Vrije Universiteit (afdeling klinische psychologie) stimuleert de ontwikkeling van het instrument door subsidie beschikbaar te stellen voor een pilot die sinds nuari 04 wordt uitgevoerd bij GGZ Drenthe door onderzoeker dr. Marieke de Groot onder supervisie van Prof. dr. Ad Kerkhof, hoogleraar klinische psychologie. Een reden om een bepaalde richtlijnaanbeveling niet te volgen kan bijvoorbeeld zijn dat deze aanbeveling buiten het handelingsdomein van een bepaalde discipline valt. Bijvoorbeeld: de beoordeling van de wilsbekwaamheid (in de vragenlijst behoort dit tot het cluster veiligheid en continuïteit van zorg zie APPENDIX A); dit valt in het handelingsdomein van de arts (-assistent). Het nalaten om deze aanbeveling op te volgen kan dus berederd worden door een verpleegkundige, maar juist niet door een arts (-assistent).

8 Sinds nuari 04 zijn alle 8 suïcides van patiënten binnen de instelling geëvalueerd met direct betrokkenen volgens de stappen zoals in paragraaf 5.4 uiteengezet. In de pilot werd onderzocht of het KEHR instrument bruikbaar is en welke stappen nodig zijn om de toepassing te verbeteren. Zo zijn de vragenlijsten in de loop der tijd diverse keren aangepast en de rapportages verbeterd. Dit gebeurde in samenspraak met de gesheer-directeur Mw W. van der Plas), de gebruikers en de onderzoeker. De ervaringen zijn zeer positief en de medewerking van professionals boven verwachting goed. Na elke suïcide werd de vragenlijst door minimaal twee betrokken behandelaren en verpleegkundigen ingevuld. In totaal is de vragenlijst 54 keer ingevuld. Resultaten worden gepresenteerd in Appendix 3. 7 De beoogde toekomst van KEHR We stellen voor om KEHR SUICIDE verder te ontwikkelen en het gebruik ervan te evalueren. Om het gebruik efficiënter te maken stellen we voor om KEHR om te vormen tot een e-health toepassing. Door het gebruik via een website aan te bieden kunnen instellingen via diverse functionaliteiten hun handelen in kaart kunnen brengen. Een idee is om aan gebruikers informatie terug te koppelen over de omgang met suïcidaal gedrag (bijvoorbeeld op instellingsniveau, op individueel niveau, op het niveau van de diagnostische categorie, behandeldiscipline enzovoort). De website zal daarnaast een nauwe koppeling hebben met de MRSG waardoor gebruikers kunnen zoeken op uitgangsvragen en aanbevelingen in de richtlijn. Een bijkomend product is een grote hoeveelheid data over het feitelijke handelen rond suïcide binnen GGZ-instellingen. Het gebruik van het instrument kan worden gestimuleerd door de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het verdient echter de voorkeur dat het instrument een GGZ-instrument is en dat de anonimiteit van betrokken professional en patiënten anoniem is en blijft. Er zijn op dit moment drie GGZ-instellingen die belangstelling hebben om met het instrument te gaan werken. Een publicatie over de ervaringen en uitkomsten van de pilot is in voorbereiding (De Groot in progress). 8 Kosten Voor het bouwen van een website is een eenmalige investering van circa.500,= nodig (afhankelijk van de diverse toepassingen). Hiermee kan KEHR op brede schaal worden

9 aangeboden aan GGZ-instellingen. Als de applicatie eenmaal is ontwikkeld komt het gebruik ervan voor rekening van de GGZ-instellingen. 9 Wat wordt van deelnemende GGZ instellingen gevraagd? We vragen instellingen mee te denken over de ontwikkeling van het instrument, door KEHR te gebruiken voor het evalueren van suïcide. Uitgangspunt is dat de ervaring van gebruikers leidend is voor de verdere ontwikkeling. Voor informatie kunt u contact opnemen met Marieke de Groot, senior onderzoeker Vrije Universiteit mariekedegroot@ziggo.nl

10 Bool, M., Blekman, J., De Jong, S., Ruiter, M., & Voordouw, I. (007). Verminderen van suïcidaliteit. Actualisering van het Advies inzake Suïcide Gezondheidsraad 986. Utrecht. Burgers, J; Ouwens, M; Van Splunteren, P; Ovretveit,J. (0) Effectieve implementatiestrategieën.. New perspectives on Effective Implementation of Guidelines. Nijmegen: Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ healthcare), UMC St Radboud. Chang, S; Stuckler, D; Yip, P; Gunell, D. (03). Impact of 008 on global economic crisis on suicide: time trend study in 54 countries. British Medical Journal, 347, f539. De Beurs, DP, De Groot, MH, de Keijser, J, Verwey, B, Mokkenstorm, J, Twisk, J,... Kerkhof, AJFM. (0). Improving the application of a practice guideline for the assessment and treatment of suicidal behavior by training the full staff of psychiatric departments: Cluster RCT study protocol of an e-learning supported Train the Trainer program. BMC Trails. De Groot, M, De Beurs, DP, & Kerkhof, AJFM. (0). On implementing the Dutch multidisciplinary practice guideline on the assessment and treatment of suicidal behavior in mental health care (PITSTOP SUICIDE study). Explanation of an e-learning supported Train-the-trainer (TdT-e) approach. vvvvv. GGZNederland. (0). Handreiking uniforme meldingsroute bij suïcides en suïcidepogingen met ernstig letsel. Veilige zorg, ieders zorg. GGZ Patiëntveiligheidsprogramma Grol, R., & Grimshaw, J. (999). Evidence-based implementation of evidence-based medicine. Jt Comm J Qual Improv., 5(0), Grol, R., & Grimshaw, J. (003). From best evidence to best practice: effective implementation of change in patients' care. Lancet, 36(939), Hermens, M, van Wetten, H, & Sinnema, H. (00). Kwaliteitsdocument Ketenzorg bij suïcidaliteit. Utrecht: Trimbos Instituut. Huisman, A. (00). Learning from suicides. Towards an improved supervision procedure of suicides in mental health care,. Amsterdam.: Vrije Universiteit. van Everdingen, JJE, Burgers, JS, WJJ, Assendelft, Swinkels, JA, Van Barneveld, TA, & van de Klundert, JLM. (004). Evidence based richtlijnontwikkeling Een leidraad voor de praktijk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Van Hemert, AM, Kerkhof, A, de Keijser, J, & Verwey, B. (0). Multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Utrecht: De Tijdstroom. While, David, Bickley, Harriet, Roscoe, Alison, Windfuhr, Kirsten, Rahman, Shaiyan, Shaw, Jenny,... Kapur, Navt. (0). Implementation of mental health service recommendations in England and Wales and suicide rates, : a cross-sectional and before-and-after observational study. The Lancet, 379(980), doi:

11 APPENDIX KEHR-Suïcide vragenlijst versie 7.0 * De KEHR-Suïcide vragenlijst gaat over uw handelen rond een (suïcidale) cliënt. * De lijst is bedoeld voor professionals die betrokken waren bij de zorg voor een cliënt die is overleden door suïcide en de zorg in multidisciplinair verband willen evalueren. * De vragenlijst is anoniem. Noteer nergens uw naam, de naam van de cliënt of de afdeling. * De uitkomsten van de vragenlijst worden aan het multidisciplinaire team teruggekoppeld in een rapport. * Het rapport dient als leidraad bij het (na)bespreken van de suïcide met leden van het multidisciplinaire team. * De identiteit van de overledene, de respondent en/of de instelling is niet af te leiden uit de rapportage. * Kruis bij de vragen het antwoord aan dat het meest overeenkomt. * Er is geen goed of fout. * Denk niet te lang na. * Kies steeds één antwoord. APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina

12 In hoeverre vindt u dat u in de afgelopen maand in het contact met de cliënt aandacht besteed heeft aan de thema s die centraal staan in de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag? Contact gemaakt over suïcidegedachten mee eens neutraal niet mee eens Systematisch onderzoek naar de oorsprong van de suïcidegedachten mee eens neutraal niet mee eens 3 Naasten van de cliënt betrokken bij de zorg mee eens neutraal niet mee eens 4 Veiligheid mee eens neutraal niet mee eens 5 Continuïteit van zorg mee eens neutraal niet mee eens 6 Suïcidaal gedrag als focus van diagnostiek en behandeling mee eens neutraal niet mee eens APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina

13 Was u (in de afgelopen maand) mbt suïcidegedachten van uw cliënt op de hoogte: Hoe wanhopig de cliënt zich voelde Of de cliënt een plan had om suïcide te plegen 3 Hoe urgent de suïcidewens was voor de cliënt 4 Of de cliënt beschikte over middelen om suïcide mee te plegen 5 Of de cliënt controle had over zijn/haar drang om suïcide te plegen 6 Of de cliënt anderen op de hoogte had gebracht van zijn/haar suïcideplannen 7 Hoe lang de cliënt al suïcidegedachten had 8 Wat de cliënt dacht te bereiken met zijn/haar suïcide APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 3

14 3 Was u (in de afgelopen maand) op de hoogte van kwetsbaarheids- en beschermende factoren bij uw cliënt die een rol spelen in het bepalen van het suïciderisico? Eerdere episoden waarin de cliënt suïcidegedachten had Eerdere suïcidepogingen 3 Suïcidaal gedrag bij familieleden van de cliënt 4 Kenmerken van de persoonlijkheid van de cliënt 5 Mate waarin de cliënt beschikte over een steunend sociaal netwerk 6 Een bepaalde levensovertuiging van de cliënt die hem/haar al dan niet belemmerde in het uitvoeren van zijn/haar suïcideplannen APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 4

15 4 Was u (in de afgelopen maand) op de hoogte van stressfactoren bij uw cliënt die een rol speelden bij het bepalen van het suïciderisico? Psychiatrische (co)morbiditeit Middelengebruik 3 Somatische (co)morbiditeit 4 Verlieservaringen Ja Nee 5 Eenzaamheid 6 Krenking 7 Verminderd vermogen tot impulscontrole Ja Nee 8 Geringe mate van oplossingsgerichtheid APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 5

16 5 In hoeverre was u (in de afgelopen maand) op de hoogte van het toekomstperspectief van de cliënt? Wist u: Hoe de cliënt zijn/haar toekomst zag? Of de cliënt kans zag op verbetering van zijn/haar toekomstperspectief? 3 Wat de cliënt veranderd wilde zien? 4 Hoe groot de cliënt de kans achtte dat veranderingen zouden plaatsvinden? APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 6

17 6 In hoeverre heeft u in de afgelopen maand naasten van de cliënt betrokken bij de diagnostiek en de behandeling? Gesproken met naastbetrokkenen over oorzaken van het suïcidale gedrag Geïnventariseerd welke oplossingen naastbetrokkenen wenselijk vonden 3 Steun uitgesproken tegen naastbetrokkenen 4 Draagkracht van naastbetrokkenen nagevraagd 5 De moeilijkheid om suïcide te voorspellen besproken met naastbetrokkenen 6 Het risico van suïcide besproken met naastbetrokkenen 7 Met naastbetrokkenen besproken wat zij konden doen om de veiligheid van de cliënt te helpen waarborgen APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 7

18 7 In hoeverre heeft u in de afgelopen maand aandacht besteed aan veiligheid en continuïteit van zorg voor uw cliënt? De wilsbekwaamheid van de cliënt beoordeeld Veiligheidsplan opgesteld 3 Middelen waarmee de cliënt suïcide kon plegen verwijderd uit zijn/haar bereik 4 Intercollegiaal overleg gevoerd/intervisie of supervisie ontvangen 5 De veiligheid van de gekozen behandelsetting herhaaldelijk geëvalueerd 7 Extra veiligheidsmaatregelen getroffen bij overplaatsing naar een andere behandelsetting Indien van toepassing: 8 Extra veiligheidsmaatregelen getroffen bij ontslag 9 Voor ontslag afspraken gemaakt met ketenpartners (huisarts, regulier GGZ-contact etc) 0 Voor ontslag maatregelen getroffen voor het tot stand komen van nazorgcontact APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 8

19 Hierna vragen wij enkele persoonlijke gegevens, gegevens over uw functie, de overleden cliënt en de mate van onverwachtheid van de suïcide. * Omcirkel het antwoord dat van toepassing is. * Noteer nergens uw naam, de naam van de cliënt of de naam van de instelling of afdeling waar de cliënt werd behandeld. Wat is uw functie in het multidisciplinaire team?. psychiater/assistent psychiater. psycholoog/psychotherapeut.3 verpleegkundige/verpleegkundig specialist/spv (omcirkel de functie van toepassing).4 anders nl Hoeveel ren werkervaring heeft u?. minder dan 5 ar. 5 tot 0 ar.3 meer dan 0 ar 3 Wat is uw geslacht? 3. man 3. vrouw 4 Wat was de leeftijd van de overleden cliënt? 4. jonger dan 0 ar ar ar 4.4 ouder dan 65 ar 5 Wat is het geslacht van de overleden cliënt? 5. man 5. vrouw 6 Wat was de behandelsetting waarin de cliënt zich op het moment van de suïcide bevond? 6. gesloten 6. besloten 6.3 open 6.4 ambulant 6.5 anders, namelijk 7 Had de cliënt een psychiatrische voorgeschiedenis? weet niet APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 9

20 8 Werd de cliënt behandeld in het kader van een BOPZ-maatregel? 8. 8., namelijk 8.3 weet niet 9 In hoeverre was de suïcide naar uw mening verwacht? 9. totaal verwacht 9. enigszins verwacht 9.3 niet verwacht/niet onverwacht 9.4 enigszins onverwacht 9.5 totaal onverwacht 0 Bent u op de hoogte van het bestaan van de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag? 0. volledig 0. wel eens van gehoord 0.3, nooit van gehoord Heeft u ooit training gevolgd in het omgaan met suïcidaal gedrag?., binnen een GGZ-instelling (huidige of vorige)., bij een opleidingsinstituut buiten de (huidige of een vorige) GGZ-instelling.3 Denkt u dat training in richtlijntoepassing voor u iets zal toevoegen wat betreft uw kennis en vaardigheden mbt de omgang met suïcidaal gedrag?.., misschien.3 weet niet.4 NB Een samenvatting van de multidisciplinaire richtlijn is te downloaden via De volledige richtlijn is te vinden via de website van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie APPENDIX A: KEHR Suïcide vragenlijst Pagina 0

21 APPENDIX Voorbeeld van een KEHR-rapport KEHR Suïcide ~ Rapportage Kwalitatieve Evaluatie van het Handelen Rond Suïcide Respons De KEHR-vragenlijst werd drie keer ingevuld en teruggestuurd. Resultaten Tabel toont de kenmerken van de overledene en de respondenten. Tabel Kenmerken van de overledene en de respondenten* kenmerken overledene geslacht man leeftijdsgroep suïcidant -40 behandelsetting gesloten bopz van kracht psychiatrische voorgeschiedenis kenmerken van de respondenten vrouw n=3 functie in het team psychiater n= psycholoog n= sociotherapeut n= ren werkervaring 5-0 ar n= <0 ar n= *n=aantal Uitkomsten Figuren t/m geven de uitkomsten grafisch weer. APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina

22 Bij de bespreking van Figuur t/m staan de volgende vragen centraal: zijn de uitkomsten herkenbaar? (hoe) zijn de uitkomsten te verklaren? 3 welke aanpassingen zijn gewenst? 4 wat is nodig om deze te realiseren? De uitkomsten van de bespreking kunnen worden genoteerd in het evaluatieformulier (zie Bijlage ). Voor vragen over de KEHR-vragenlijst kunt u contact opnemen met marieke.de.groot@ggzdrenthe.nl APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina

23 niet mee eens neutraal mee eens Figuur Mate waarin de respondenten van mening zijn dat de thema s uit de richtlijn in de behandeling van de cliënt aan bod zijn gekomen. 3 0 Figuur Mate waarin onderwerpen met betrekking tot de suïcidegedachten met de cliënt zijn besproken. APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 3

24 Figuur 3 Mate waarin duurzame risico- en beschermende factoren voor suïcide met de cliënt zijn geïnventariseerd Figuur 4 Mate waarin stressfactoren voor suïcide met de cliënt zijn geïnventariseerd. APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 4

25 3 3 0 Figuur 5 Mate waarin het toekomstperspectief van de cliënt is besproken Figuur 6 Mate waarin naasten van de cliënt zijn betrokken bij diagnostiek en behandeling van de cliënt. APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 5

26 3 0 Figuur 7 Mate waarin veiligheid van de cliënt en continuïteit van zorg zijn gewaarborgd. NB Vraag 7 t/m 9 zijn door één respondent niet beantwoord. 3 0 Figuur 8 (On)verwachtheid van de suïcide APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 6

27 9 3 0 volledig, wel eens van gehoord Figuur 9 Bekendheid met de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag 3 0, binnen huidige of vorige GGZ instelling Figuur 0 Training gevolgd in het omgaan met suïcidaal gedrag 3 0, misschien weet niet Figuur APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 7

28 Verwachting dat training in de toepassing van de richtlijn deskundigheid zal bevorderen APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 8

29 Bijlage Formulier voor het rapporteren van de uitkomst van de bespreking Zijn de uitkomsten herkenbaar? (Hoe) zijn de uitkomsten te verklaren? 3 Welke aanpassingen zijn gewenst? 4 Wat is nodig om dit te realiseren? APPENDIX : Voorbeeldrapport KEHR Pagina 9