"VERZEKERING TER BEURZE". COASSURANTIE IN THEORIE EN PRAKTIJK

Transcriptie

1 "VERZEKERING TER BEURZE". COASSURANTIE IN THEORIE EN PRAKTIJK onder redactie van Prof. mr. N. van Tiggele-van der Velde Prof. mr. J.H. Wansink Mr. R.G.L. Gerrits Mr. P. Soeteman Serie Onderneming en Recht deel 67 KLUWER - DEVENTER

2 INHOUDSOPGAVE AFKORTINGEN VOORWOORD R.].W. van der Wal XVII XXI ALGEMEEN DEEL I. INLEIDING: "VERZEKERING TER BEURZE". WAT, HOE EN WAAROM? 3 D. van Velzen Inleiding Financieringsmethode Het ontstaan van de assurantiebeurzen 3.1 Assurantiebeurzen in Amsterdam en Rotterdam 3.2 Eén beursgebouw? 3.3 De Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs 3.4 Internationale dimensie 3.5 Existentiële vragen De spelers, het spel en de regels 4.1 De spelers 4.2 Het spel 4.3 Centrale rol makelaar 4.4 Premie en schade 4.5 Beëindiging en in- en uitstappen 4.6 Rekening-courant Horizontale en verticale risicospreiding Het toezicht Enkele cijfers over de coassurantiemarkt VII

3 II. DE VERZEKERAAR: RISICODRAGERS TER BEURZE, INTERNATIONALE PROGRAMMA'S EN MASTERPOLICIES 33 J.B. Londonck Sluijk 1. Assuradeuren en verzekeraars Coassurantie bij grote risico's Coassurantie via 'horizontale' en 'verticale' verdeling van risico's Onderlinge verhoudingen tussen 'verticale' lagen van verzekering Verzekering op basis van internationale programma's (On)mogelijkheden van grensoverschrijdend verzekeren Structuur van internationale verzekeringsprogramma's Wereldwijd gelijke dekking: DIC en reverse DIC clausules Aansluiting tussen lokale polissen en Master Onderlinge verhouding tussen verzekeraars bij coassurantie Tot slot 45 Interview: Risicodragen is een vak 47 III. DE MAKELAAR: DE SPIN IN HET WEB... WIENS WEB EIGENLIJK? 53 J.G.C. Kamphuisen <*> 1. Inleidende observaties Civielrechtelijke aspecten Enkele publiekrechtelijke aspecten: wat is verzekeren? Slot 96 Interview: Het loon van de makelaar 98 IV. DE ADVOCAAT: JURIDISCHE REFLECTIES BIJ (HET GESPREK OVER) DE BRANDVERZEKERING TER BEURZE 107 P.J.M. Drion 1. Inleiding De assurantiemakelaar De expert De verzekeraar (ook de verzekeraars onderling) Bekendheidsclausule Helderheid in polisclausules Bedrijfsschade 131 VIII

4 8. Continuatie of nieuwe polis Slot 135 Interview: Brandverzekering in coassurantie 137 V. VOORWAARDEN TER BEURZE 151 M.J. Tolman 1. Inleiding Het juridische kader: de polis, als drager van verzekeringsvoorwaarden, ontleed en in kaart gebracht Totstandkoming van schadeverzekeringsovereenkomsten: de verschillen tussen de posities van partijen aan de assurantiebeurs en in de 'provinciale praktijk' De polis juridisch ontleed Functie, gebruik en totstandkoming van de modellen van de VNAB in de praktijk van de assurantiebeurs Waarom zelfstandige beursvoorwaarden? Van beursmodel naar makelaarspolis Het geeft de verhoudingen weer bij de marketing van aan de beurs gesloten verzekeringen Aanpassen aan doelgroepen Actualiseren van de dekking Geen beursmodellen beschikbaar De beursmodellen van de VNAB en hun geschiedenis Totstandkoming en beheer van de VNAB modellen De inhoud van de beursmodellen De model teksten van de VNAB naar aanleiding van de invoering van het nieuwe verzekeringsrecht De deponering Enkele aspecten van uitleg van beursvoorwaarden Algemeen Uitgangspunt bij verzekeringsovereenkomsten: objectieve uitleg Soms subjectieve elementen Toerekening van kennis van het intermediair aan de verzekerde Aandachtspunten voor de praktijk Ter afronding 182 IX

5 VI. MEDEDINGING EN COASSURANTIE: EEN OVERZICHT 185 P.L. Soeteman 1. Coassurantie Mededingingsaspecten van coassurantie De positie van de verzekeringsindustrie en coassurantie in het bijzonder in het Europese en Nationale mededingingsrecht Onderzoek naar de "business Insurance sector" De eigen positie van de verzekeringssector Enkele nadere aspecten van de groepsvrijstellingsverordening Standaard( model) polisvoorwaarden (Verzekerings)pools Makelaarspools Afschaffing van enkele vrijstellingen in de groepsvrijstellingsverordening die per 1 april 2010 in werking trad De nieuwe groepsvrijstellingsverordening van 24 maart verordening (eu) nr.267/2010 van de commissie Overleg met de NMa rond toepassing van de oude en nieuwe GVO Een schets van het verloop Het Protocol Tenslotte 222 VII. DE MEDEDELINGSPLICHT BIJ HET AANGAAN VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST IN COASSURANTIE: DE LASTIGE GRENS TUSSEN 'MOETEN MELDEN' EN 'MOETEN VRAGEN' 225 N. van Tiggele-van der Velde 1. Inleiding Vooraf: een (zeer) korte schets van 'de mededelingsplicht' bij het aangaan van de verzekeringsovereenkomst 'De mededelingsplicht' ter beurze. Een spel met drie spelers De onderlinge verhouding tussen de betrokken partijen: 'moeten melden' en 'moeten vragen' Bespreking van jurisprudentie: het arrest Royal Nederland/RDM De (complicerende) rol van de bekende derde Goed om steeds te (blijven) realiseren: 'de mededelingsplicht' geldt alleen bij een nieuwe overeenkomst De tussentijdse toetreding van een verzekeraar voor een (vervangend) aandeel in een bestaande in coassurantie gesloten verzekering 249

6 4.2 De vervolgovereenkomst: nieuwe verzekering of niet? Een aantal omstandigheden belicht De mededelingsplicht bij coassurantie en het morele risico Afronding 262 Interview: De mededelingsplicht bij totstandkoming van een coassurantiecontract 263 VIII. DE SCHADEREGELING 275 A.Ch.H. Franken en S.Y.Th. Meijer 1. Inleiding Melding Informatieplicht Bereddingskosten Schadebehandeling Schadevaststelling Standpuntbepaling dekking Uitkering Geschillenbeslechting 304 Interview: De schaderegeling als ultiem moment 306 IX. BETALINGSVERKEER TER BEURZE 311 D. van Velzen 1. Inleiding Rekening-couranten Het delcredererisico Verrekenen premie met schade Uitkering aan de tussenpersoon De regeling Betalingsverkeer Coassurantie De Premie- en schadebetalingsclausule VNAB Schema financiële risico's 325 X. ASSURANTIEBELASTING IN NATIONAAL EN INTERNATIONAAL PERSPECTIEF. "LEUKER KUNNEN WIJ HET NIET MAKEN" 327 P.L. Soeteman en N. Rooknwaker 1. Hoofdlijnen van de Nederlandse assurantiebelasting Hoe is de assurantiebelasting ontstaan? Welke risico's zijn onderworpen aan Nederlandse assurantiebelasting? 329 XI

7 1.3 Waarover wordt assurantiebelasting berekend? Wat is het tarief? Wat zijn de vrijstellingen? Verzekering van zeeschepen/algemeen Verzekering van zeeschepen/ Scheepsaanbouwverzekeringen Samengestelde verzekeringen Wie dient aangifte te doen en af te dragen? Wanneer is assurantiebelasting verschuldigd? Assurantiebelasting en premierestitutie In welke gevallen dienen beursmakelaars BTW in rekening te brengen? Assurantiebelasting in internationaal perspectief Inleiding In welk land is het risico belast? Waarover wordt IPT berekend? Grondslagen Bruto premie in- of exclusief belastingen? Commissie en fees Wat is het tarief? Wat zijn de vrijstellingen? Wie dient aangifte te doen en af te dragen? Wanneer is assurantiebelasting verschuldigd? Premierestituties Conclusie en aanbevelingen 367 BIJONDER DEEL (SPECIFIEKE VERZEKERINGEN) XI. INLEIDING 371 XII. NIET-POLIS GEBONDEN BIJZONDERE CLAUSULES, POLISTECHNIEKEN, VERWEREN EN BEGRIPPEN "TER BEURZE" 373 J.H. Wansink 1. Inleiding De begrippen "ondernemersrisico" en "bedrijfsrisico" Onzekerheidsclausule Samenloop clausules Interne verhouding bij gelayeerde dekking(programma's) 384 XII

8 6. Molest-clausule Terrorisme-clausule 390 Interview: Samen een beurspolis maken 399 XIII. DE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING 403 J.H. Wansink 1. Inleiding Niet-polis gebonden, algemene clausules/begrippen De verzekerde hoedanigheid Het begrip "de aansprakelijkheid voor door derden geleden schade" Inleiding De uitsluiting voor supercontractuele aansprakelijkheid (Aansprakelijkheidsbeperkende) leveringsvoorwaarden Het begrip "verzekerde schade" Inleiding Zuivere vermogensschade Het begrip "zaakbeschadiging" Tenietgaan (vernietiging) en verlies (vermissing, verdwijning) van een zaak Verzekerde schade in relatie tot de betaling van gelden door een verzekerde aan nietrechthebbende derden, respectievelijk de ontvangst van gelden door een "niet-rechthebbende" verzekerde De begrenzing naar bedrag Inleiding Een limiet per aanspraak/gebeurtenis Serieschaden-clausule Jaarlimiet (aggregate) De vergoeding van kosten van verweer, bereddingskosten en wettelijke rente Cumulatie binnen polis De begrenzing naar tijd Inleiding Het claims made-beginsel ter begrenzing van de dekking naar tijd Een dubbele verzachting van de uitsluiting van het uitlooprisico bij claims made 442 XIII

9 2.5.4 Overgang aansprakelijkheidsverzekeringen op claims made-basis Clausules/begrippen in de bedrijfsaansprakelijksverzekering (AVB-polis) Het begrip "verzekerden" Inleiding Onderlinge aansprakelijkheid Ontlening van rechten Uitbreiding begrip verzekerden De uitsluiting van het opzichtrisico Inleiding De reikwijdte van de opzichtclaule De uitsluiting van vervangingskosten Inleiding De reikwijdte van de vervangingskostenclausule De uitsluiting van het motorrijtuigrisico Inleiding Samenhang met (verplichte) WAM-verzekering Het motorrijtuigrisico in het kader van bedrijfsongevallen op bedrijfsterreinen Het motorrijtuigrisico en regiefouten Clausules/begrippen in de aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen (BCA-polis) Severability clause Limitering van vergoeding van kosten binnen de verzekerde som per aanspraak Clausules/begrippen in de beroepsaansprakelijkheidsverzekering Betaalfouten Limitering van vergoeding van kosten en wettelijke rente tot ten hoogste een bedrag gelijk aan het verzekerd bedrag per aanspraak 482 Interview: De aansprakelijkheidsverzekering, het verzekeren van lastig te overziene risico's 485 XIV. DE CAR-VERZEKERING 495 T.J. Dorhout Mees 1. Algemeen Structuur polis Het werk 498 XIV

10 4. De verschillende rubrieken Rubriek Het Werk Rubriek Bestaande Eigendommen Rubriek Aansprakelijkheid Materiële schade Serieschades Diverse specifieke beursclausules 518 Interview: Car-verzekering, iets verzekeren waar de klant heel veel verstand van heeft 521 XV. DE GOEDERENVERZEKERING 529 R. de Haan en M.R. Lauxterntann 1. Inleiding De invloed van het Engelse recht op de Nederlandse transportverzekeringspraktijk Verzekerd belang Overname en meerderewaardeverzekering Verzekeren van "commodities" Gedekte risico's Aard of gebrek van de verzekerde zaak Seller's interest Rejection 551 Interview: De goederenmarkt, van brieven met potlood naar rechttoe-rechtaan 554 BIJLAGEN Pressemitteilung 25/ Verordeningen 565 Voorbeeld Reactie NMa op berichtgeving over samenwerking verzekeraars in notarispool Notarispool 585 Protocol intermediaire pools 587 XV