CODIA. Aanprikken en controleren van een shunt. Codia Waterland. Dialysecentrum voor de regio Waterland

Transcriptie

1 CODIA Dialysecentrum voor de regio Waterland Aanprikken en controleren van een shunt Codia Waterland

2 Inleiding U ontvangt deze folder omdat u een shunt heeft. Deze folder is bedoeld om u te informeren over het aanprikken en controleren van de shunt als u gaat dialyseren. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u deze stellen aan de arts of de verpleegkundige. Aanprikken De shunt wordt door een gespecialiseerde dialyseverpleegkundige aangeprikt. De shunt wordt over het algemeen aangeprikt met twee naalden. Eén naald voert uw ongezuiverde bloed naar de kunstnier, de andere naald voert het bloed dat gezuiverd is door de kunstnier weer terug naar uw lichaam. Het aanprikken van een shunt kan pijnlijk zijn. Het is daarom mogelijk om gebruik te maken van een verdovende huidzalf of een verdovende huidspray. Indien van toepassing krijgt u van de verpleegkundige informatie en instructie hoe u de zalf moet gebruiken. Naalden verwijderen Na een dialysebehandeling worden de naalden uit de shunt verwijderd en de prikgaatjes met de hand afgedrukt. Dit gebeurt met steriele gaasjes. De dialyseverpleegkundige leert u hoe u uw shunt moet afdrukken. De afdruktijd is gemiddeld minuten. Na het afdrukken worden de prikgaatjes afgeplakt met pleisters. Zo nodig wordt de arm verbonden met een verband. Door het aanprikken ontstaan er korstjes op de shunt. Deze korstjes mag u er niet afhalen. Het verwijderen van de korstjes geeft kans op ontstekingen en de gaatjes zouden opnieuw kunnen gaan bloeden. Het controleren van uw shunt Een shunt is voor u heel belangrijk. Zonder een goede shunt is dialysebehandeling niet mogelijk. Voor een zo lang mogelijke levensduur van de shunt is het belangrijk dat u 1 keer per dag ( s morgens) uw shunt blijft controleren, ook als u regelmatig op de Dialyseafdeling komt. Door de shunt elke dag te bekijken, te voelen en te luisteren kunt u veranderingen vaststellen. De veranderingen die u kunt waarnemen zijn: verkleuring van de huid. zwelling. warme, pijnlijke, rode en/of harde shunt. de trilling in de shunt is niet goed voelbaar. gevoelloze, koude en/of blauwe vingers. wondjes of andere onregelmatigheden van de huid. 3

3 U kunt de shunt (eventueel met behulp van een stethoscoop) beluisteren. Het shuntgeluid dat u hoort wordt veroorzaakt door de kracht waarmee het bloed door de shunt stroomt. Veranderingen van het shuntgeluid kunnen zijn: een zachter geluid. een hoger geluid. geen geluid. Wanneer er veranderingen in de waarneming optreden is het van belang dat u onmiddellijk contact opneemt met de Dialyseafdeling ook in het weekend of s nachts. Door tijdig in te grijpen bij veranderingen kan de shunt vaak nog behouden blijven. Leefregels De shuntarm mag op geen enkele wijze worden afgekneld. Dit kan de bloeddoorstroming belemmeren waardoor de shunt dicht kan gaan zitten. Probeer niet op de shunt arm te gaan liggen. Draag geen knellende kleding, armbanden of horloges aan de shuntarm. Krab niet aan korstjes op de shuntarm. Draag geen zware spullen (bijvoorbeeld een tas) aan de shuntarm. Vermijd extreme warmte of koude. Gebruik de shuntarm niet voor bloeddrukmetingen. Er mag geen bloed worden afgenomen aan de shuntarm. Er mag geen infuus worden aangelegd in de shuntarm. Mogelijke complicaties Nabloeden uit de prikgaatjes Het komt soms voor dat een prikgaatje weer gaat bloeden. Dit kan gepaard gaan met flink bloedverlies. Indien een prikgaatje weer gaat bloeden drukt u direct het prikgaatje af, bij voorkeur met een steriel gaas. Wij adviseren u dit minimaal 15 minuten onafgebroken te doen, totdat het prikgaatje niet meer bloedt. U krijgt een aantal gaasjes en pleisters mee naar huis. Gaat het prikgaatje niet dicht dan kunt u contact opnemen met de dialyseverpleegkundige die u verdere instructie geeft. Vernauwing van de shunt of stolling Door 1 maal per dag ( s morgens) uw shunt te voelen en (met behulp van een stethoscoop) te beluisteren raakt u bekend met de trilling en het geluid in de shunt. Hierdoor bent u in staat veranderingen op te merken. Verandering of geen geluid in de shunt kan wijzen op een vernauwing of stolling. 4

4 Neem in dat geval contact op met de Dialyseafdeling. Bloeduitstorting/blauwe plek Een bloeduitstorting/blauwe plek onder de huid kan op verschillende manieren ontstaan. Bijvoorbeeld wanneer het aanprikken moeizaam verloopt of na het afdrukken van de prikgaatjes. Meestal verdwijnt de bloeduitstorting vanzelf binnen 1 tot 2 weken. Wordt de bloeduitstorting groter en neemt de pijn toe, neem dan contact op met de Dialyseafdeling. Mogelijk ontstoken shunt Uw shunt is mogelijk ontstoken als deze: Pijnlijk is Rood ziet Hard aanvoelt Warm of gezwollen is Heeft u een of meerdere van deze klachten? Meet dan uw temperatuur en neem daarna contact op met de dialyseverpleegkundige. Een pijnlijke, rode shunt kan ook wijzen op een irritatie van de huid van uw shuntarm. Mogelijke oorzaken zijn het gebruik van pleisters, ontsmettingsmiddelen of het gebruik van verdovende huid zalf. Gevoelloze, koude en/of blauwe vingers Door de aanleg van de shunt kan een verminderde bloedtoevoer naar uw hand optreden, waardoor u gevoelloze, koude of blauwe vingers kunt krijgen. U kunt de bloeddoorstroming naar de hand verbeteren door uw hand wat lager te leggen of uw shunthand te verwarmen, bijvoorbeeld door een handschoen aan te trekken. Geef deze klachten bij een volgend bezoek door aan uw behandelend nefroloog of dialyseverpleegkundige. Onderzoeken De dialyseverpleegkundige zal met enige regelmatig een shuntflowmeting verrichten tijdens de dialysebehandelingen. De shuntflowmeting geeft informatie over hoeveel bloed er per minuut door uw shunt stroomt. Als de shuntflow afwijkend is zal er een aanvullend onderzoek plaats moeten vinden. Er kan dan beoordeeld worden of de shunt niet wordt belemmerd door bijvoorbeeld een vernauwing. Er wordt voor u een afspraak gemaakt op de afdeling Radiologie, in het Zaans Medisch Centrum of het Westfriesgasthuis, waar de volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden: een duplex echografie (door geluidsgolven die worden weerkaatst 5

5 op de vaatwand ontstaat er een echobeeld die informatie geeft over de vorm van de vaatwand en over de snelheid waarmee het bloed door de vaten stroomt). een angiografie (foto van de shunt met contrastvloeistof). een dotterprocedure (oprekken van een vernauwing in het bloedvat door het opblazen van een ballonnetje ter hoogte van de vernauwing). Soms is het noodzakelijk een belemmering in de shunt operatief te behandelen. Als radiologieonderzoek van de shunt aan de orde is kan de dialyseverpleegkundige u uitleg geven over de betreffende procedure. Contact afdeling De Dialyseafdeling is bereikbaar op telefoonnummer: (0299) De Dialyseafdeling is elke dag geopend van uur m.u.v. zaterdag. Buiten bovengenoemde tijden kunt u voor dringende zaken bellen naar het Waterlandziekenhuis, telefoonnummer (0299) De dienstdoende dialyseverpleegkundige heeft contact met de dienstdoende nefroloog. Er is altijd een nefroloog bereikbaar. 6

6 Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis Informatie adres: augustus 2017