DE KIEM ZWANGERSCHAPSCENTRUM. duurzaam en lokaal samenwerken voor een betere perinatale gezinsondersteuning

Transcriptie

1 DE KIEM ZWANGERSCHAPSCENTRUM duurzaam en lokaal samenwerken voor een betere perinatale gezinsondersteuning met Centering Pregnancy als voorbeeldzorgmodel Hilde De Grave Lector Artevelde hogeschool Gent Vroedvrouw, Vita nova praktijk, Sint-Niklaas

2 aanzet vanuit ervaring zwangerschapstraject WijkGezondheidsCentrum, WGC De Vlier: zwangerschapsbegeleiding = hoge financiële drempels vaak geen of zeer klein netwerk weg vinden binnen kluwen aan aanbod = moeilijk niet enkel medische ondersteuning noodzakelijk maar ook sociale, administratieve en psychologische hulp belangrijk: alles onder 1 dak laagdrempelig Herkenbaar

3 WAT ER IS EN WAT ER NODIG IS : VERKENNEND ONDERZOEK NAAR DE PERINATALE ZORG IN VLAANDEREN Annemarie Hoogewys, Hilde De Grave, Patricia Van Ham en Griet van de Velde Artevelde hogschool, opleiding vroedkunde, Gent In opdracht van de Koning Boudewijnstichting voor%20een%20betere%20perinatale%20gezinsondersteuning&type=docs

4 aanzet Werkcolleges opstart zelfstandige praktijk Studenten-opdracht naar verloskundige zorgmodellen Good practices in binnen - en buitenland

5 Kansarmoede in Sint-Niklaas 18,7 % in 2015 Kansarmoede-index en 2015 Kansarmoede-index 2015, per origine van de moeder

6 doelstelling een gezonde start voor elk gezin! versterken en uitbouwen van een multidisciplinair netwerk rond maatschappelijk kwestbare zwangeren en hun gezin uitwerken van een individueel en groepstraject voor deze zwangeren aanleunend bij het zorgmodel Centering Pregnancy zorgtraject op maat lage financiële drempel zelfzorg stimuleren verhogen van kennisniveau groepsondersteuning / uitwisseling

7 doelpubliek / rekrutering vrouwen woonachtig in Sint-Niklaas ingeschreven patiënten van WGC De Vlier (52 verschillende nationaliteiten) doorverwezen vanuit het Sint-Niklase middenveld in financiële moeilijkheden zwanger of met zwangerschapswens voornamelijk gericht op kansengroep kansarmoede in de ruime zin: financiële armoede, tienerzwangerschap, ongewenste zwangerschap, ouders met psychiatrische problemen, nodig: zorgtraject op maat

8 partners en organisatie 1. Projectleider en coördinator 2. kernteam Zorg: 2 gynaecologe(n) 5 vroedvrouwen (1 vrvr volgde opleiding CP in NL) 1 gezinsondersteuner van KenG 1 maatschappelijk werker Huis van het Kind 1 huisarts WGC De Vlier 3. extra betrokkenen: kinesist psycholoog sociaal verpleegkundige / maatschappelijk werker Kind & Gezin AZ Nikolaas andere toeleidende partners 4. stuurgroep: alle samenwerkende diensten

9 kernteam nauw overleg en consensus tussen de zorgverleners over de te hanteren protocollen bij bepaalde aandoeningen Gebaseerd op evidence based richtlijnen Een intensieve, open en laagdrempelige communicatie Draaiboek

10 individuele zwangerschapsopvolging Aantal weken Wat Wie Diagnose zwangerschap huisarts intakegesprek en pc aan huis/toeleiding tot CP en overhandigen map vroedvrouw 12 termijnecho, prenatale screening gynaecoloog 16 Prenataal consult vroedvrouw 20 Structurele echo gynaecoloog 24 Prenataal consult huisarts 28 Prenataal consult, geboorteplan vroedvrouw

11 individuele zwangerschapsopvolging Aantal weken Wat Wie 32 3 e echo gynaecoloog 34 Rondleiding ziekenhuis vroedvrouw 36 Prenataal consult huisarts (primi-mult) Prenataal consult vroedvrouw 40 plus Echo/CTG en Prenataal consult Vrvr/ Gynaecoloog

12 maandelijkse groepssessies volgens het zorgmodel CP 1 e trimester zwangerschap gezonde levensstijl ontwikkeling van de ongeboren baby, veranderingen in het zwangere lichaam Voorstelling van maatschappelijk werker huizen van het kind 2 e trimester zwangerschap arbeid oefeningen relaxatie ism kinesiste (Pools) 3 e trimester zwangerschap voorbereiding naar de bevalling toe bevalling zelf kraamtijd borstvoeding babyzorg ouderschap Voorstelling Gezinsbemiddelaar KenG Aanwezigheid maatschappelijk werker huizen van het kind (kraamgeldkindergeld-huisvesting..) Elke prenatale controle van 12 tem 36 weken wordt gekoppeld aan een groepssessie (7) Moedergroep 6 weken na bevalling papa-lessen in progress vaders welkom behalve in oefensessie zwangerschapskiné (pré- en postnataal) kan ook individueel indien noodzakelijk

13 praktisch Afsprakenkaart individuele consultaties en groepssessies op vaste locatie WGC De Vlier (huizen van het kind was ook optie maar logistiek niet mogelijk) wekelijks vrijdag gebruik van tolken, moeilijk realiseerbaar

14 praktisch Indien de zwangerschap een normaal verloop kent, hebben de zwangere vrouwen de keuze met welke zorgverlener ze gaan bevallen. Ze kunnen bij de gynaecoloog in het ziekenhuis bevallen of met een zelfstandige vroedvrouw. Bij deze kwetsbare groep zwangeren verloopt echter de helft van de zwangerschappen pathologisch (omwille van een drugsverleden, tienerzwangerschappen, diabetes, of traumata ten gevolge van een eerdere bevalling). Deze zwangeren worden dan voor de bevalling doorverwezen naar een gynaecoloog. In het zwangerschapsmapje wordt genoteerd of de zwangere vrouw al dan niet het traject van de Kiem volgt, van belang voor de collega s in het ziekenhuis Na ontslag uit het ziekenhuis worden zwangeren uit het traject terug opgevolgd door de vroedvrouw van hun Kiemgroep. De opvolging loopt tot 6 à 8 weken postpartum.

15 timing / planning juni 2015: Infomoment voor middenveld, vroedvrouwen, huisartsen en gynaecologen tot september 2015: rekruteren van zwangere vrouwen via WGC, netwerk K&G, CAW, De Keerkring, tot september 2017 : organisatie van individuele en groepsbijeenkomsten voor zwangere vrouwen oktober 2017 : eindevaluatie van project na september 2017 : consolidatie van project

16 bekendmaking voorstellingsfolder website stek op website van WGC De Vlier, professionelen zwangere vrouwen en hun familie infomoment voor huisartsen, gynaecologen en het middenveld van Sint-Niklaas netwerking

17 Aandachtspunten Belgische nomenclatuur overleg met riziv Gemeenschappelijke taal Middelen om tweede begeleider te betalen Aanklampend gedrag Logistiek Financiën Gemeenschappelijk digitaal cliëntendossier

18 financiering Koning Boudewijnstichting wijkgezondheidscentrum De Vlier stad Sint-Niklaas individuele giften

19 centering pregnancy verloskundig zorgmodel

20 centering pregnancy uit onderzoek blijkt dat verloskundige groepszorg in de zwangerschap volgens de methode van Centering Pregnancy vergeleken met de standaard individuele zorg, effectief is vooral bij vrouwen met een lage sociaal economische status, allochtone vrouwen en zwangere tieners het integreren van de verloskundige- medische zorgen met drie belangrijke componenten voor gezondheid, namelijk: zelfmanagement, ontwikkeling van kennis en groepsondersteuning het is een zorgmodel dat gedragsverandering bij de participanten promoot om te komen tot betere perinatale uitkomsten

21 centering pregnancy verlaagt de kans op vroeggeboorte en laag geboortegewicht verhoogt de kans op het geven van borstvoeding verhoogt de kennis omtrent zwangerschap en ouderschap verhoogt de tevredenheid verhoogt de gezondheidsvaardigheden van de zwangere

22 voorwaarden op regelmatige basis samenkomen onder begeleiding van een vroedvrouw steeds dezelfde groep van 8 tot 12 zwangeren ongeveer dezelfde zwangerschapsduur zwangeren stimuleren om te participeren in de groepsdiscussie leren op een interactieve wijze samenkomen in vast prenataal schema vragen worden beantwoord door de groep en bijgestuurd door vroedvrouw zorgverlener en zorgvrager leren mekaar beter kennen wat de zorgverlening ten goed komt vriendschappen en netwerken kunnen ontstaan wat vrouwen uit achterstandsituaties ten goede kan komen Ieder brengt om beurt iets mee om te eten..

23

24 CP integreert het prenataal spreekuur met 3 vaste componenten zelfzorg stimuleren (zelf bloeddruk/gewicht nemen, urine onderzoek onder supervisie) verhogen van kennisniveau bij de zwangeren groepsondersteuning Dit zorgaanbod wordt reeds toegepast in VS, Engeland, Zweden, Australië en Nederland

25 Gegevens verzamelen NAAM PATIËNTE LES 1 LES 2 LES 3 LES 4 LES 5 LES 6 LES 7 LES PP EXTRA NOA ANN AW NAAM MAMA NAAM BABY GEBOOR TE DATUM GEBOOR TE TERMIJN GEBOORT E GEWICHT FLES OF BORSTVOEDI NG EINDE BORSTVOEDI NG EXTRA

26 Praktijk wetenschappelijk onderzoek, Artevelde hogeschool, Gent Het verkennen van een nieuw zorgmodel waarbij de vroedvrouw in de eerste lijn centraal staat in de perinatale zorg. Schematisch overzicht van het onderzoek Internationale zorgmodellen Literatuurstudie naar OLC a / MLC b OLC (arts) Vlaamse zorgmodellen MLC (vroedvrouw) a OLC = Obstetric Led Care b MLC = Midwifery Led Care Ziekenhuisbevalling met vroedvrouw Praktijkonderzoek (Focusgroepen) Centering Pregnancy

27 Onderzoeksvraag 1 Welke zorgmodellen worden op dit moment in de internationale literatuur beschreven voor de perinatale begeleiding van zwangere koppels Zorgmodellen in de perinatale zorg Woman-centered care Midwifery Led Care of Vroedvrouwgeleide zorg Centering pregnancy

28 Onderzoeksvraag 2 Welke perinatale zorgmodellen worden op dit moment in Vlaanderen gebruikt in de 1e lijn? Belgische / Vlaamse zorgmodellen Medisch model Gynaecoloog MLC Zelfstandige vroedvrouw Vernieuwende zorgmodellen Doet bevalling in het ziekenhuis Doet bevalling thuis Centering pregnancy Midwifery led care Vb :De Kiem Sint niklaas Vb : Le cocon

29 Onderzoeksvraag 3 Hoe effectief zijn de bestaande perinatale zorgmodellen vanuit het perspectief van de zorgverstrekker(s) en vanuit het perspectief van de zorgvrager(s)? Via focusinterviews bij zorgvrager en zorgverlener Semi-gestructureerd interview Algemeen Gevoel Afspraken Samenwerking Voorbereiding op de kraamtijd * Enkel bij zorgverleners Kwaliteit Vertrouwen Kwetsbare gezinnen* Struikelblokken Meerwaarde Terug in de tijd

30 Ervaringen zorgverlener - Algemeen goed gevoel - Sterk afhankelijk van groep - Zeer positief mbt multidisciplinair samenwerken (verhoogt de kwaliteit van zorg), met ziekenhuis loopt communicatie soms mank - Goede voorbereiding indien groot aantal lessen gevolgd werden - taalbarriere aanwezigheid tolken - Persoonlijk verrijkend

31 Ervaringen Zorgvrager Zie citaten

32 Citaten zorgvragers Citaat 1 : 'Het is een aanrader. Het is heel anders, maar je hebt er meer aan. Vroeger gesteund door ouders of vrienden, maar nu een vroedvrouw. Dit is heel positief. Ze stellen ons gerust. Citaat 2 : 'De vroedvrouw legt alles goed uit. Ze probeert echt duidelijk te spreken. Na de sessies kan je ook altijd bellen.' Citaat 3 : 'Altijd bij iemand terecht, De Kiem: Chapeau. Je krijgt veel meer dan alleen bij de gynaecoloog. Hier moet je alleen maar bellen en je hebt antwoord of ze maken tijd. Je weet bij wie je terecht kan.' Citaat 4 : 'Ik was goed voorbereid. De vroedvrouw had alles duidelijk gemaakt en alles geleerd. Filmpjes over bevallen op de kruk. We hebben ook veel gelachen, met of zonder epidurale, ' Citaat 5 : 'Ook al was ik al mama, ik wist nog heel veel dingen niet. Hoe de baby in de buik zit, hoe hij ontwikkelt. Ik heb superveel geleerd! Je begrijpt veel meer hoe het lichaam werkt. Vorige keer wou ik dat ook al gehad hebben.' Citaat 6 : 'Groepsbegeleiding is een meerwaarde. Dit maakt veel uit! Je bent opener. Als je alleen bent, zou ik minder vertellen. Je kan veel meer met elkaar praten. Je hoort eens een andere mening. Je hoort eens als iemand ook iets anders heeft, vb. ik heb iets, de andere vertelt ook dat ze het heeft. Dit was heel positief. Dan voel je je ook normaal. Wij hadden een goede groep. Iedereen deed zijn best om elkaar te verstaan.' Citaat 7 : 'Ik keek uit naar de sessie, dit stond zelfs op mijn kalender.'

33 centering parenting of moedergroep idem maar voor jonge ouders

34 bruikbare middelen VBOV tijdschrift jaargang 23 nr 2 Bachelorproef Laura Van Cauwenberge taalbarrières : kleine misverstanden grote problemen,gebruik van pictogrammen Koffer CP, aan te kopen in NL Cultureel sensitieve voorlichtingskoffer Kind in Beeld, KenG

35

36

37 contact Zwangerschapscentrum De Kiem Truweelstraat Sint-Niklaas t M e dekiem@wgcdevlier.be contact: Kim Verschueren

38

39 vragen?