Marktverslag Week 47. Verwachtingen week 47 Spot Frontmaanden Lange Termijn. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal.

Transcriptie

1 Verwachting voor week 47 Verwachtingen week 47 Spot Frontmaanden Lange Termijn Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1

2 Power NL Power Spot NL, lagere prijzen verwacht De gemiddelde day-aheadprijs realiseerde afgelopen week op een vergelijkbaar niveau met de week daarvoor in de afgelopen week tegen in de week daar voorafgaand. De gemiddelde novemberrealisatie ligt op voor base en voor piek. De laatste settlement van het Nov-17-contract was 44.20/54.30 /MWh voor basis/piek. November zit daarmee nog boven het niveau van de settlement. De afgelopen week had niet altijd evenveel wind en zon. Bovendien was het op sommige dagen behoorlijk fris. Daarom zijn voor de tweede week op rij een paar dure dagen gerealiseerd met piekprijzen tot boven 70 euro. Ook het wegvallen van de Maasvlaktecentrale heeft niet geholpen om de prijzen te drukken. Toen de wind weer opstak daalden de prijzen weer naar een niveau dat zich verhoudt tot de closing van de future. De komende week gaat er wel het een en ander veranderen. Het wordt duidelijk warmer met temperaturen ruim boven de 10 graden. Ook is er bijna de hele week een Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 7-nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov Gemiddelde Nov: vrij stevig windaanbod. Vanuit het buitenland neemt de Franse nucleaire beschikbaarheid ruim toe naar 46 GW. De Nederlandse beschikbaarheid kolen en gas is met 9 GW samen goed, ook al hapert de Rijnmondcentrale af en toe in levering. Het gevaar voor krapte is daarom een stuk kleiner en prijzen kunnen dalen. Het spotmodel komt voor deze week uit op voor base en voor piek. 2

3 Power NL Power NL-forwards, hogere prijzen verwacht De steenkoolprijzen zijn de afgelopen week behoorlijk gedaald naar een niveau rond 82 $/Mt en ook de olieprijs is na een maximum even gedaald. Dat kan voor beide producten koopinteresse wekken en de prijs opdrijven. Ook de gasprijs stijgt; niet in de laatste plaats door duur LNG. De spark spread is de afgelopen week min of meer ongewijzigd gebleven. Naast de koopinteresse in gas, kolen en olie speelt voor de contracten op kortere termijn ook de kans op kouder decemberweer mee. De wintermaanden kunnen iets in prijs gaan stijgen. Vanaf Cal-20 kan een daling verwacht worden, nu de onderhandelingen voor een nieuwe Duitse regering zijn stukgelopen. Voorgenomen beleid, zoals een coal exit of het heffen Power NL dec jan feb Q Q Q Q Cal Cal Cal van een CO2-taks zijn daarom voorlopig uitgesteld. Omdat de Duitse prijs daalt, zakt de Nederlandse vanaf Cal-20 ook mee. Dit samen zorgt voor een gemengd beeld in de futures. Dit samen leidt voor de futures waarschijnlijk tot verschil in de curve op kortere en langere termijn. 3

4 Power BE Power BE Spot, lagere prijzen verwacht Van daling was in de Belgische spotprijzen de afgelopen week nauwelijks sprake. Het weekgemiddelde kwam uit op /MWh, terwijl de week ervoor het gemiddelde /MWh was. Een laag windaanbod werd gecombineerd met aanhoudende krapte in de Franse en Belgische nucleaire levering. Het Franse nucleaire aanbod was zelfs nog iets lager dan verwacht en dit voorkwam dat er van een echte daling sprake was. Pas vrijdag, met meer wind, werd een duidelijk lagere spot gerealiseerd. De hoge prijzen leveren nu al een hoog maandgemiddelde op van De settlement van Nov-17 is echter maar De komende week moet de daling echt worden ingezet. De basis daarvoor is de terugkomst van Tihange 1, afgelopen weekeinde. Ook wordt het de komende week behoorlijk warm en is er op vrijwel alle dagen een ruim aanbod windenergie. Ook in Frankrijk neemt de nucleaire beschikbaarheid duidelijk toe na een week waarin deze beschikbaarheid tegenviel. Alleen de Franse hydro blijft aan de lage kant. De grote vraag is daarom in hoeverre dit de daling remt, maar een flink lagere prijs moet goed mogelijk zijn. Power BE (Belpex), Day Ahead Base Peak 7-nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov Gemiddelde Nov: wer BE 4

5 Power BE Power BE-Forwards, hogere prijzen verwacht De krapte vanuit Frankrijk lijkt vanaf nu duidelijk af te nemen. Er komen deze week veel centrales terug en dit vergroot de leveringszekerheid voor de wintermaanden. In België zelf wordt in de loop van de week Tihange 1 terugverwacht; Doel 3 is daarentegen weer uitgesteld en komt pas na de winter weer op het net. Voor de kortste termijn kunnen de prijzen daarom dalen. Op de lange termijn kan een iets hogere prijs verwacht worden, en de reden daarvan ligt in de prijs voor gas en olie. De olieprijs lijkt een voorlopig maximum een tijdje terug bereikt te hebben en is sindsdien gedaald. Dit kan de koopinteresse aanwakkeren en voor de contracten op langere termijn enige steun gaan geven. Samen moet dit een min of meer neutraal totaalbeeld opleveren. Power BE dec jan feb Q Q Q Q Cal Cal Cal

6 Gas TTF Gas Spot TTF, hogere prijzen verwacht Het TTF-weekgemiddelde is afgelopen week verder gestegen naar /MWh. De week ervoor realiseerde op een gemiddelde van /MWh. Voor Nov-17 ligt het gemiddelde op dit moment op een prijs van /MWh, tegen een laatste settlement van het Nov-17- contract van /MWh. De spotmarkt opende op maandag 13 november sterk en er werden uiteindelijk transacties boven de 20 /MWh verricht. Echter, hogere temperaturen in de weermodellen zorgden in de loop van de week voor een zwakke forwardcurve en daardoor ook voor druk op de spotmarkt. De prijs zakte hierbij kort onder de 19 /MWh. Deze week laten de weermodellen zien dat de periode met hogere temperaturen van korte duur zal zijn en dat volgende week weer normale tot lagere temperaturen het weerbeeld zullen bepalen. Vanuit de forwards zal in dat geval ook weer steun komen aan de spot. Van kortere duur zal de steun aan de spotprijs door onderhoud aan een Noors gasveld zijn. Van november zal daardoor 10 mcm/d aan capaciteit eruit liggen. Al met al zijn hogere prijzen de verwachting. Gas TTF (LEBA) End of day 7-nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov nov Gemiddeld Nov:

7 Gas TTF Gas TTF-forwards, hogere prijzen verwacht Gas TTF dec jan feb Een correctie op de gasprijzen heeft uiteindelijk afgelopen week plaatsgevonden. Dit was met name het gevolg van weersvoorspellingen die voor een korte periode hogere temperaturen laten zien en door een zwakke olieprijs. Op 15 november was er een uitspraak van de Raad van State over de gaswinning in Groningen. De zaak was aangespannen door zowel de NAM als bewoners van Groningen en milieubewegingen. Bij de uitspraak werden de twee voorgaande besluiten van minister Kamp, met als laatste om de gaswinning te reduceren naar 21.6 bcm per jaar, vernietigd. Er zou bij de redenering omtrent deze 21.6 bcm te weinig rekening gehouden zijn met de risico s voor de omwonenden. De minister krijgt 1 jaar de tijd om met een nieuw voorstel en onderbouwing te komen. De 21.6 bcm blijft tot die tijd gehandhaafd. Dit maakt de situatie voor 2018 ongewijzigd, maar voor de toekomst is de onzekerheid toegenomen. Q Q Q Q Cal Cal Cal Cal Cal Ook afgelopen week zijn de LNG-prijzen weer verder gestegen en noteren nu op 9.85 $/mmbtu, ofwel 28.5 /MWh. Het plafond voor TTF ligt daarmee wat hoger. Met kouder weer op komst en hogere olieprijzen verwachten we een stijging van de TTF-curve. 7

8 Overige producten Power DE (PHELIX) De onderhandelingen voor een nieuwe Duitse regering zijn afgelopen weekeinde stukgelopen; er is daarom nog geen zicht op nieuw Duits kolenbeleid. De markt reageert daar erg sterk op door het voorlopig uitblijven van dit beleid, door vanaf Cal-20 maar liefst 1 tot 2 euro lager te vragen. Steenkool en olie zijn technisch gesproken op dit moment iets aantrekkelijker geprijsd na maxima in de afgelopen weken bereikt te hebben. Dit kan koopinteresse aanwakkeren en de prijzen iets opdrijven voor de kortste termijn. Ook frisser weer kan prijsopdrijvend kunnen werken voor de contracten in de wintermaanden. Deze effecten verdampen echter volledig bij het effect op de Duitse politieke situatie voor de contracten op de langste termijn. Kolen (API2) De API2-kolenprijs is afgelopen week sterk lager gesloten op een prijs van $/Mt, tegen een vorige settlement van $/Mt. Ondanks een zwakkere dollar waren de kolenprijzen zeer zwak. Een aankondiging van massale stakingen dit weekend in kolenmijnen in Zuid- Afrika leek ook weinig uit te halen. Uiteindelijk is de staking alsnog voorkomen doordat de mijnbouwbedrijven nieuwe salarisvoorstellen hebben gedaan aan de vakbonden. Over deze voorstellen wordt nog vergaderd, maar er kan alsnog gestaakt worden als de vakbonden niet instemmen. Groeiende kosten vanwege hogere olieprijzen en een zwakkere dollar kunnen steun geven aan de kolenprijzen. 8

9 Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent-frontmaandcontract sloot afgelopen week lager op een prijs van $/vat, tegen vorige week $/vat. De olieprijs kwam deze week onder druk te staan door een verder gegroeide Amerikaanse olieproductie. Het hoogste record is nu miljoen vaten per dag, een stijging van 25 duizend vaten per dag. Niet alleen de aanbodkant kwam deze week aan bod. Ook de verwachting van de groei van de vraag werd naar beneden bijgesteld door de IEA naar 1.5 miljoen vaten per dag in 2017 en Eerder was de verwachting een groei van 1.6 miljoen vaten per dag. Nu we de eerste helft van november gepasseerd hebben, komt de meeting van OPEC en non-opec op 30 november steeds dichterbij. We verwachten dan ook dat deze meeting het sentiment in de oliemarkt zal gaan bepalen. Tezamen met een zwakke dollar zal dit naar verwachting tot een stijging van de olieprijs leiden. Crude Oil, WTI Het WTI Nov-17-contract is vorige week licht gedaald. De frontmaand sloot vrijdag op $56.55/bbl tegenover $56.74/bbl de week daarvoor. Ondanks een verdere stijging van de Amerikaanse olieproductie, die eerder leidde tot een stijging van de Brent-WTI spread, is deze spread nu juist gedaald. Mogelijk heeft dit te maken met een afname van de olievoorraden in Cushing, waardoor de doorstroom van olie in de VS minder dreigt vast te lopen. In heel de VS waren de ruwe olievoorraden volgens het EIA-rapport echter toegenomen met miljoen vaten. De trend van de afgelopen maanden lijkt daarom wat te keren. Volgens het commitment of traders-rapport van de CFTC groeien in aanloop naar de OPEC-meeting de longposities naar de recordniveaus van februari dit jaar. 9

10 Overige producten Emissierechten De EUA-contracten hadden vorige week weer een volatiele handelssessie. Een op teleurstelling lijkende daling na de afronding van de hervorming van de EU ETS werd al snel opgevolgd door een heropleving. Deze heropleving kwam als een verrassing, aangezien de rest van de markt juist zeer bearish was. Uiteindelijk werd de 7.80 /ton aangetikt om vervolgens veel lager te sluiten op 7.48 /ton. De gestrande coalitiegesprekken in Duitsland kunnen nog enige invloed hebben op de EUA-prijs. Daarnaast komt nog een extra onzekerheid vanuit de dreiging van de Britten om tegen het Brexit-amendement te stemmen samen met andere landen die erg afhankelijk zijn van kolencentrales (Polen, Duitsland, Nederland etc.). Het Brexit-amendement staat toe om gealloceerde EUA s te cancelen indien Groot-Brittannië uit de EU ETS stapt. Het tegenstemmen van de Britten en andere partijen tegen het Brexit-amendement kan zorgen voor vertraging in het proces voor de hervorming van de EU ETS. De kans is echter klein dat de Britten een meerderheid kunnen vinden. De verwachting is dat de EUA-prijs volatiel blijft maar netto een zijwaartse beweging maakt. 10

11 Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) zijn een manier om de winstgevendheid van gas- en kolengestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forwardspreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% voor een gemiddelde kolencentrale in Duitsland en op 44% voor een gemiddelde kolencentrale in Nederland. De emissiefactor voor gas is en voor kolen is het De calorische waarde van kolen is MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse Cal 18-powerfuture (ICE-Endex en EEX), TTF en NCG-gas (ICE-Endex), API2-coalforwards (EEX) en EUA s (ICE- ECX). De gascorrectiefactor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gasprijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11

12 Weersvooruitzicht Deze week trekt een bonte stoet lagedrukgebieden voorbij aan de Benelux. Maandag wordt deze al begonnen door een eerste kleine depressie die vooral bewolking en regen brengt. De drie systemen die daarop volgen (passage wordt verwacht op respectievelijk woensdag, donderdag en zaterdag) maken het herfstbeeld compleet doordat de wind behoorlijk toeneemt. Ook de temperatuur loopt flink op naar waarden ruim boven 10 graden. Pas in de loop van zondag brengt een hogedrukgebied iets meer rust in de atmosfeer. Dan is het bearishe weekbeeld echter al genoeg benadrukt. Temperatuur: Bearish Normaal voor deze week is een graad of 8 overdag. Maandag loopt de temperatuur op naar 9 graden. Daarna wordt het echt warm, met dinsdag 12, woensdag 13 en donderdag zelfs 14 graden. Vrijdag wordt het een graad of 11. Zaterdag en zondag zijn met een graad of 7 duidelijk frisser. In de nacht is ongeveer 4 graden normaal. Daarna volgt een serie extreem warme nachten met van dinsdag tot donderdag 10 of 11 graden. Vrijdag zakt het kwik naar 8 graden, en in het weekeinde koelt het af naar 3 of 4 graden. De warme midweek betekent uiteraard een bearish beeld. Zon: Bullish De zon heeft door de nabijheid van veel hogedrukgebieden weinig in te brengen. Maandag en dinsdag is het daardoor behoorlijk bewolkt. Een positieve uitzondering vormt woensdag en in mindere mate donderdag, doordat het systeem iets noordelijker voorbijtrekt. De zon krijgt daardoor even meer ruimte. Vanaf vrijdag komen de lagedrukgebieden wel duidelijk dichterbij en trekt de hemel weer snel dicht. Ook het weekeinde verloopt meest bewolkt. Het zonbeeld is daarom bullish. Wind: Bearish De wind heeft bijna de hele week een duidelijk stempel op het weer. Maandag en dinsdag is deze al vrij gemiddeld voor de tijd van het jaar. Het eerste lagedrukgebied heeft namelijk geen uitgesproken windveld. Het trio lagedrukgebieden dat daarop volgt heeft dat wel. Van woensdag tot zaterdag is de wind daarom vrij stevig van karakter. Pas zondag zwakt de wind weer iets af wanneer de druk duidelijk stijgt. De week is dan als geheel vrij winderig en dus bearish. 12

13 Macro-economische agenda Dinsdag 21 november: VS - API-weekrapport olievoorraden Woensdag 22 november: VS - EIA-weekrapport olievoorraden VS - EIA-weekrapport aardgasvoorraden Donderdag 23 november: VS - Thanksgiving Vrijdag 24 november: VS - CFTC commitment of traders VS - Baker Hughes Oil Rig count Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 13