Federatie van partners voor werk. Natural resources. Menselijk kapitaal neemt hoge vlucht

Transcriptie

1 Federatie van partners voor werk Natural resources Menselijk kapitaal neemt hoge vlucht

2 Natural resources Menselijk kapitaal neemt hoge vlucht Jaarverslag 2007

3 Voorwoord Duurzaam beleid van menselijk kapitaal nodig 2 JAARVERSLAG federgon 2007 De voornaamste bron Vandaag wordt de aandacht van de overheden, de bedrijven en de individuen vooral gevestigd op de bronnen waarover wij beschikken. Concepten zoals duurzame ontwikkeling nemen in onze economische modellen een steeds belangrijkere plaats in. Wanneer over resources beheer wordt gesproken, wordt over het algemeen in de eerste plaats gedacht aan petroleum en andere grondstoffen. Dergelijke reflex is logisch, gezien de aandacht die momenteel uitgaat naar het tekort aan deze grondstoffen. Dit moet echter niet verhullen dat de voornaamste bron waarmee onze economie zich voedt het Menselijk Kapitaal is. De natuurlijke bron bij uitstek. Zoals elke bron, is deze verbonden aan vraag en aanbod en ontsnapt zij bijgevolg ook niet aan problemen van schaarste of slechte toewijzing. In een gemondialiseerde economie onderscheidt een land of regio zich van de anderen door de optimalisering van Menselijk Kapitaal. Deze optimalisering kan enkel gebeuren in een goed werkende arbeidsmarkt die aan iedereen gelijke kansen biedt en door een volwassen human resources beleid, ondersteund door een aangepast overheidsbeleid dat ruimte geeft aan dynamisme van de private bedrijven. We kunnen dan ook niet anders dan ons verheugen over het feit dat de problematiek van de tewerkstelling, de arbeidsmarkt alsook de uitdagingen met betrekking tot het daarmee verbonden human resources beleid vandaag meer dan ooit in het middelpunt van het sociaal-economisch leven staan. Het is noodzakelijk een duurzaam beleid van ons menselijk kapitaal te ontwikkelen om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen die ons te wachten staan: het tekort aan arbeidskrachten en de vergrijzing van onze bevolking. De bedrijven van Federgon positioneren zich meer dan ooit als partners in het duurzaam beheer van human resources. De evoluties en tendensen binnen de sector bevestigen dit. Zij bevestigen tevens de nieuwe positionering van Federgon als federatie van de HR-dienstverleners, maar versterken ook haar statuut van partner voor werk. Annemie Verschetse Voorzitter Herwig Muyldermans Algemeen Directeur waarmee onze economie zich voedt, is het Menselijk Kapitaal. De natuurlijke bron bij uitstek.

4 Inhoud Voorwoord p 2 Inhoud p 3 De werking van Federgon p 4 De Federatie in 2007 p 12 De Federgon-dossiers p 16 Federgon Uitzendarbeid p 18 Federgon Recruitment, Search & Selection p 20 Federgon Outplacement p 21 Federgon Projectsourcing p 22 Federgon Opleiding p 23 Federgon Interim Management p 24 Federgon Diensten aan Particulieren p 25 Economisch verslag 2007 p 26 3 JAARVERSLAG federgon 2007

5 De werking van Federgon Raad van Beheer van Federgon 4 De 7 sectoren die Federgon vertegenwoordigt (uitzendarbeid recruitment, search & selection outplacement - interim management opleiding projectsourcing dienstencheques) vormen evenveel departementen. Ieder departement is autonoom en heeft een eigen Bestuursraad en Algemene Vergadering. Zo kunnen ze elk een eigen strategie uitwerken voor hun specifieke dossiers en prioriteiten. Om de gemeenschappelijke dossiers en de gezamenlijke strategie te bepalen wordt Federgon bestuurd door een Raad van Beheer, samengesteld uit vertegenwoordigers van de verschillende departementen, en door een Algemene Vergadering, waarin alle leden samen zetelen. Annemie Verschetse Voorzitter (Konvert Interim) Johan De Meyer Eggerik Dockx Philippe Lacroix Philippe Melis Danny Nijns Herman Nijns Marleen Smekens Marc Theuns François Van Vyve Voorzitter van Federgon Opleiding (Kluwer Opleidingen) Lid van de Bestuursraad van Federgon Projectsourcing (Talent Planet) Voorzitter van Federgon Uitzendarbeid (Manpower Belgium) Voorzitter van Federgon Diensten aan Particulieren (Vedior) Voorzitter van Federgon Interim Management (Robert Half Interim Management) Lid van de Raad (Randstad Belgium) Voorzitter van Federgon Recruitment, Search & Selection (Stand-By Creative HR Services) Lid van de Raad (MenT Associates) Voorzitter van Federgon Outplacement (Galilei Randstad) Organisaties en instanties waar Federgon vertegenwoordigd is JAARVERSLAG federgon 2007 Om haar opdracht m.b.t. het verdedigen van de belangen van haar leden zo goed mogelijk in te vullen, is Federgon vertegenwoordigd in heel wat organisaties en instanties. Werkgeversorganisaties Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) Vlaams Economisch Verbond (VEV - VOKA) Union Wallonne des Entreprises (UWE) Brussels Entreprises Commerce and Industry (BECI) International Confederation of Private Employment Agencies (CIETT) en Eurociett European Confederation of Search and Selection Associations (ECSSA)

6 Paritaire instanties Paritair Comité voor de Uitzendarbeid Paritair Subcomité voor de erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten Vzw Vormingsfonds voor de Uitzendkrachten Fonds voor Bestaanszekerheid voor de erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren Commissie van Goede Diensten voor de sector uitzendarbeid Vzw Preventie en Interim Commissie voor de private arbeidsbemiddeling (Vlaanderen) Commission consultative d agrément en matière de placement (Capla - Wallonië) Erkenningscommissie voor de privé tewerkstellingsagentschappen (Brussel) Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor de Bedienden (ANPCB) Nationale Arbeidsraad (NAR) Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) Conseil Economique et Social de la Région Wallonne (CESRW) Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling (ACTIRIS) Institut Bruxellois Francophone pour la formation professionnelle (Bruxelles Formation) Brussels Nederlandstalig Comité voor Tewerkstelling en Opleiding (BNCTO) Overlegplatform Vlaamse arbeidsbemiddelingsbureaus Plate-forme de concertation relative aux agences de placement (Wallonië) Overlegplatform werkgelegenheid (Brussel) Commission consultative Formation Emploi Enseignement (Brussel) Territoriaal Pact voor de Werkgelegenheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Commission chèques formation (Wallonië) Het kinderdagverblijf van Actiris (Brussel) Praktijkcommissie Syntra Vlaanderen Adviescommissie voor de erkenningen van dienstenondernemingen Commissie Opleidingsfonds Dienstencheques Contactpersonen bij Federgon Herwig Muyldermans Algemeen Directeur 5 JAARVERSLAG federgon 2007 Ingrid Geboors Ann Cattelain Paul Verschueren Arnaud Le Grelle Sébastien Delfosse Dominique Vincke Verantwoordelijke secretariaat Directeur van de Juridische Dienst Directeur van de Economische Dienst Directeur Wallonië - Brussel Directeur Public Relations Ombudsdienst private arbeidsbemiddeling en dienstencheque - werknemers Ledenlijst De lijst van de Federgon-leden is beschikbaar op de website

7 Departement Uitzendarbeid Federgon Uitzendarbeid is de federatie van de uitzendbureaus. Naast hun gewone activiteit van terbeschikkingstelling van uitzendkrachten, bieden deze ondernemingen hun klanten ook een ruime waaier van diensten en consultancy inzake human resources. 76 aangesloten uitzendbureaus, die 96 % van de uitzendactiviteit in België vertegenwoordigen agentschappen vaste werknemers uitzendkrachten per dag Bestuursraad Voorzitter Philippe Lacroix (MANPOWER) Ondervoorzitter Philip Cracco (ACCENT JOBS FOR PEOPLE) 6 JAARVERSLAG federgon 2007 Financial Controller Christophe Velge (AXIS) Leden van de Bestuursraad Marie-Claire Clabots (PEOPLE INTERIM) Marie-José Janssen (IDEAL INTERIM) Annemie Verschetse (KONVERT INTERIM) Herman Nijns (RANDSTAD) Erwin van Iersel (ADECCO PERSONNEL SERVICES) Hubert Vanhoe (START PEOPLE) Mark Verstraete (T-GROEP) Contactpersoon bij Federgon Herwig Muyldermans

8 Departement Recruitment, Search & Selection De leden van Federgon Recruitment, Search & Selection (RSS) zijn ondernemingen met als belangrijkste activiteiten werving, executive search en selectie van personeel. Deze bureaus hebben tevens een ruime expertise uitgebouwd wat assessment en gespecialiseerde consultancy inzake human capital management betreft. 129 aangesloten bureaus medewerkers selecties per jaar Bestuursraad Voorzitter Marleen Smekens (Stand-By Creative HR-Services) Ondervoorzitter Marc Theuns (MenT) Leden van de Bestuursraad Ineke Arts (Hoffman&Associates) Gilles Klass (Mercuri Urval) Philippe Meysman (Hudson) Walter Reynaert (Randstad Recruitment & Selection) Inez Senecaut (HRCC) Erna Sterckx (Kern Selection) Christine Van Velthoven (CPM - Consultants Personnel Management) Guy Vereecke (Ahead) Contactpersoon bij Federgon Ann Cattelain 7 JAARVERSLAG federgon 2007

9 Departement Outplacement Federgon Outplacement vertegenwoordigt de outplacementbureaus: bedrijven die een geheel van diensten en consultancy aanbieden voor het begeleiden van individuen of groepen, voor rekening van een werkgever, opdat ontslagen werknemers zo snel mogelijk opnieuw werk zouden vinden bij een nieuwe werkgever, of een beroepsactiviteit als zelfstandige zouden kunnen opstarten. 31 leden die 90% van de activiteit in België vertegenwoordigen begeleidingen per jaar Voorzitter François Van Vyve (Galilei - Randstad) Contactpersoon bij Federgon Eric Galand 8 Departement Projectsourcing JAARVERSLAG federgon 2007 Federgon Projectsourcing is de federatie van de bedrijven met als belangrijkste activiteit het inzetten van specialisten van hoog niveau voor projecten of delen van projecten van klanten ondernemingen. Daar waar het oorspronkelijk ging om technische projecten of om informatica, komt er in de sector thans steeds meer verscheidenheid in de activiteit, die verruimd wordt tot projecten van financiële, juridische of administratieve aard, alsook m.b.t. HR of marketing. 28 leden 269 vaste medewerkers projectmedewerkers per jaar Bestuursraad Eggerik Dockx (Talent Planet) Dominique Hermans (Randstad Professionals) Wouter Van Goeye (Multi, Delta Marine Engineering) Erelid Danielle Krekels Contactpersoon bij Federgon Brigit Frunt

10 Departement Interim Management Federgon Interim Management vertegenwoordigt de bureaus die instaan voor een volledige dienstverlening van opvolging en begeleiding vóór, tijdens of na een interim managementopdracht. Deze opdrachten worden toevertrouwd aan zelfstandige interim managers die tijdelijk leidinggevende functies of functies met verantwoordelijkheid vervullen in de bedrijven klanten. Vroeger waren ze gespecialiseerd in crisismanagement. Nu is er meer verscheidenheid in de sector en gaat het ook om het management van groei, overgangsmanagement, optimalisatie van processen, enz. 11 aangesloten ondernemingen interim management opdrachten per jaar 9 JAARVERSLAG federgon 2007 Bestuursraad Voorzitter - Danny Nijns (Robert Half Interim Management) Ondervoorzitter - Albert De Wilder (AIM) Financial Controller - Rudi Hendrickx (PMA) Contactpersoon bij Federgon Dominique Vincke

11 Departement Opleiding De leden van Federgon Opleiding zijn bedrijven uit de privésector met commerciële doeleinden die professioneel hoofdzakelijk actief zijn op het vlak van opleidingen voor arbeiders, bedienden en kaderleden. Deze ondernemingen zijn veel meer dan louter leveranciers van opleidingen, en bieden globale oplossingen die beantwoorden aan de noden van organisaties inzake opleiding en competentieontwikkeling. 43 aangesloten ondernemingen Meer dan 40% van de opleidingsmarkt Bestuursraad Voorzitter Johan De Meyer (Kluwer Opleidingen) 10 Leden van de Bestuursraad Paul Bertels (VIK) Dirk De Clercq (Randstad Training) Stefaan Devogelaere (DS Consult) Léon Lesire (Lesire & Partners) Florence Pourtois (Manacoach) Frank Strobbe (Amelior) Bruno Vanneste (SD Worx Opleidingen) Eric Werbrouck (Berlitz) Contactpersoon bij Federgon Paul Verschueren JAARVERSLAG federgon 2007

12 Diensten aan Particulieren Federgon Diensten aan Particulieren is de federatie van de erkende commerciële bedrijven die actief zijn op de markt van de dienstencheques. 45 aangesloten ondernemingen dienstencheque-werknemers in klanten in ,3 miljoen gepresteerde uren in 2007 Bestuursraad Voorzitter Philippe MELIS (Vedior) Leden van de Bestuursraad Eddy ANNYS (Randstad Household Services) Jean-Olivier COLLINET (Daoust Intérim) Wouter DUVILLIER (Dienstenthuis Plus) Stijn GERMEYS (Flexpoint) Hilde HAEMS (Start People Services) Philip NICHELSON (Greenhouse) Walter VERWIMP (T-Groep) Contactpersoon bij Federgon Sébastien Delfosse 11 JAARVERSLAG federgon 2007

13 De Federatie in 2007 Federgon positioneert zich als de federatie van de HR-dienstverleners De "visie-oefening" gemaakt door de federatie 12 JAARVERSLAG federgon 2007 Meest opmerkelijke gebeurtenis in 2007 was dat Federgon zich opnieuw heeft gepositioneerd. Waarom? Omdat er in de sectoren die Federgon vertegenwoordigt de voorbije jaren belangrijke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden, en dit overigens ook de komende jaren zo zal zijn. De toenemende complexiteit van het Human Resources beleid en van de andere ontwikkelingen op de arbeidsmarkt heeft tot gevolg dat de ondernemingen steeds meer geneigd zijn, en zullen zijn, externe HR dienstverleners in te zetten. Eén van de tendensen die daaruit voortvloeien, is dat vele ondernemingen zich gaan opstellen als HR-dienstverleners. Tegen deze achtergrond was het vanzelfsprekend dat ook de federatie zelf de evolutie bij haar leden in de eigen positionering zou vertolken. Zo heeft ze beslist weliswaar de federatie van partners voor werk te blijven, maar zich ook te positioneren als de federatie van de HR-dienstverleners. Federgon is er van overtuigd dat er zich voor de sector van de Human Resources vele ingrijpende veranderingen aandienen en heeft daarom in 2007 beslist tot een grote visieoefening. Doel was een analyse te maken van de grote ontwikkelingen die plaatshebben in de Federgon sectoren. Deze oefening nam de vorm aan van een uitgebreid onderzoek over de tendensen en perspectieven inzake Human Resources. Het werd uitgevoerd door het studiebureau TILKON. Uit dit onderzoek blijkt dat er thans twee belangrijke tendensen zijn op de arbeidsmarkt, met name de grotere nood aan flexibiliteit, en de moeilijkheid om de juiste kandidaten te vinden. Deze beide tendensen impliceren een wijziging in het HR-beleid van de werkgevers: de werkgevers hebben een ruimere waaier aan flexibiliteitsinstrumenten nodig; de werkgevers hechten meer belang aan competentieontwikkeling. Uit de resultaten van het onderzoek komen tevens de belangrijkste ontwikkelingen naar voor die kunnen worden verwacht wat de dienstverleners betreft: de vraag naar externe HR-dienstverlening zal de volgende jaren blijven toenemen; de grote meerderheid van de HRdienstverleners streeft naar een verruiming van het aangeboden gamma van diensten; de klanten vragen steeds meer flexibele systemen en oplossingen op maat voor hun HR-noden, in plaats van standaardprocedures. De resultaten van deze visieoefening werden omgezet in drie publicaties: De arbeidsmarkt in beweging, HR in beweging en Dynamiek en groei. Deze drie studis zijn ter beschikking op de site Trends op de arbeidsmarkt en in het HR-beleid DE ARBEIDSMARKT IN BEWEGING JUNI 2007 Resultaten van de Federgon-enquête bij 522 werkgevers in België HR IN BEWEGING JUNI 2007 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in het HR-beleid DYNAMIEK EN GROEI JUNI 2007 Literatuurstudie in opdracht van Federgon door Wouter Van den Berghe, Studie- en Adviesbureau Tilkon Onderzoek uitgevoerd door Wouter Van den Berghe, Studie- en Adviesbureau Tilkon Document opgemaakt voor Federgon door Wouter Van den Berghe, Studie- en Adviesbureau Tilkon

14 Het memorandum van Federgon voor de federale verkiezingen van 10 juni 2007 In het kader van de federale verkiezingen van juni 2007, stelde Federgon een memorandum op dat werd voorgelegd aan de Belgische politieke partijen. Vermits tijdens de vorige legislatuur het thema werkgelegenheid bovenaan de prioriteitenlijst van de federale regering stond, vroeg Federgon aan de nieuwe regering dit zo te houden. 13 De vragen van Federgon hadden voornamelijk betrekking op volgende punten: het actualiseren van de reglementering inzake uitzendarbeid en het openstellen van de openbare sector voor uitzendarbeid; versterking van het systeem van de Dienstencheques en de verankering ervan in de begroting; verruiming van het recht op outplacement tot alle werknemers en cofinanciering van outplacement door de overheid; het stimuleren van opleiding in de onderneming en meer vraaggestuurde subsidiëring; gelijke behandeling van de privéspelers en van de overheidsdiensten bij het invullen van het beleid; en tenslotte, het volledig openstellen van de grenzen voor het vrij verkeer van werknemers, om het hoofd te kunnen bieden aan het structureel tekort aan personeel in heel wat sectoren. JAARVERSLAG federgon 2007

15 De dossiers van Federgon Flexizekerheid Kraptes op de arbeidsmarkt 14 JAARVERSLAG federgon 2007 In 2007 heeft Federgon een eerste oproep gericht tot de politieke middens opdat deze, wat de arbeidsmarkt betreft, van flexizekerheid hun eerste prioriteit zouden maken. Federgon is immers de mening toegedaan dat het debat rond flexizekerheid de komende jaren de belangrijkste uitdaging zal zijn voor de arbeidsmarkt en voor de wereld van de Human Resources. Het concept flexizekerheid betekent: de arbeidsmarkt flexibeler maken en tegelijkertijd zorgen voor zo veel mogelijk werkzekerheid voor de werknemers. Dit begrip past in een economische context waar er steeds minder sprake is van jobzekerheid en steeds meer van de zekerheid (opnieuw) werk te vinden. In een systeem van flexizekerheid zijn de arbeidsverhoudingen tussen het bedrijf en de werknemer soepeler, en krijgt de werknemer de nodige opleidingen om zich staande te houden op de arbeidsmarkt en om aan competentieontwikkeling te doen. Voor Federgon is het concept flexizekerheid onlosmakelijk verbonden met professionele mobiliteit en employability. In dit verband spelen de verschillende Federgon sectoren een centrale rol, omdat ze transitiezekerheid bieden, dit wil zeggen zorgen voor de overgang: tussen studies en werk; tussen werk en ander werk; tussen werkloosheid en werk; tussen uiteenlopende soorten arbeidsovereenkomsten. Opdat er een antwoord zou kunnen geboden worden op de uitdagingen van de arbeidsmarkt van morgen zal Federgon verder bij de federale regering en bij de gewestregeringen pleiten om van flexizekerheid het centrale thema van hun werkgelegenheidsbeleid te maken. De kraptes op de arbeidsmarkt waren nooit groter dan nu. En alles wijst er op dat deze in de komende jaren enkel zullen toenemen, met name wegens de demografische evolutie en de vergrijzing van de bevolking. Deze kraptes, waarvan het belang geenszins geminimaliseerd mag worden, zijn een rem op de economische groei van de bedrijven. De strijd tegen deze kraptes, en de inspanningen om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen, vormen een grote uitdaging voor de sectoren vertegenwoordigd door Federgon. Zij hebben dag na dag af te rekenen met deze problematiek en trachten er de best mogelijke oplossingen aan te geven. Hoewel we vaststellen dat de ondernemingen, en meer in het bijzonder deze uit de HR-sector, heel wat moeite doen en vernieuwingen doorvoeren om deze kraptes te verhelpen, zullen deze inspanningen onvoldoende zijn om een antwoord te bieden aan de toenemende tekorten. Een gecoördineerde aanpak van de verschillende overheden is dan ook onontbeerlijk. De strijd tegen de kraptes op de arbeidsmarkt is slechts mogelijk mits een globale benadering en na overleg, waarbij het sterker activeren van werklozen, verhoogde inspanningen inzake opleiding, en meer professionele mobiliteit samengaan. Toch zullen deze maatregelen alleen nog niet volstaan. Buitenlandse werknemers inzetten is dus noodzakelijk.

16 De grenzen openen voor de werknemers uit de nieuwe Lidstaten en economische migratie Onze economie heeft mensen nodig die beschikken over de nodige competenties. De kraptes op de arbeidsmarkt, maar ook de vergrijzing van de bevolking, maken het ruimer openstellen van onze arbeidsmarkt voor buitenlandse werknemers noodzakelijk. In deze context is het van belang de grenzen onmiddellijk en volledig te openen voor de onderdanen van de nieuwe Lidstaten van de Europese Unie. De vorige regering nam een eerste gunstige beslissing wat de liberalisering van het vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe Lidstaten betreft, door de procedure te versoepelen voor de knelpuntberoepen. Deze gedeeltelijke vrijmaking toonde in 2007 aan dat het openen van onze grenzen voor deze werknemers geen aanleiding gaf tot een onevenwicht op de Belgische arbeidsmarkt. Integendeel, dit biedt op korte termijn een oplossing voor het gebrek aan kandidaten in een aantal sectoren. Nu moet er snel en voorgoed worden overgegaan naar de volledige openstelling van onze arbeidsmarkt voor deze werknemers die, laat het ons niet vergeten, toch volwaardige Europese burgers zijn. Daarnaast moet er werk worden gemaakt van het werven van gekwalificeerde werknemers van buiten de Unie, via de economische migratie van gekwalificeerde werknemers die kunnen bijdragen tot een oplossing van de personeelstekorten in een aantal sectoren in België. 15 JAARVERSLAG federgon 2007

17 De Federgon-dossiers Opleiding 16 JAARVERSLAG federgon 2007 Sinds een paar jaar krijgt opleiding eindelijk wat welverdiende aandacht, zowel bij de bedrijven als bij de overheid. Het idee van Life Long Learning (of levenslang leren) maakt voortaan deel uit van elk arbeidsmarktbeleid, zowel op Europees als op federaal of regionaal vlak. De politieke, economische en sociale middens zijn het eens over het belang en de toegevoegde waarde van opleiding. Het is een essentieel gegeven, zowel voor hooggekwalificeerde werknemers, die de motor achter de vernieuwing zijn en die zeker niet vergeten mogen worden, als voor laaggekwalificeerde werknemers en werkzoekenden, die opnieuw een plaats op de arbeidsmarkt willen verwerven. Zo is opleiding een middel in de strijd tegen de kraptes op de arbeidsmarkt. Opleiding speelt ook een belangrijke rol in de werknemersmobiliteit die onze arbeidsmarkt zo hard nodig heeft, en is daarom een essentieel onderdeel van het concept flexizekerheid. De werknemers moeten mobieler kunnen worden op de arbeidsmarkt, door maatregelen ten gunste van het versterken van hun competenties, onder meer via opleiding, en door begeleiding bij elke transitie in hun carrière (ontslag, heroriëntering, herintrede op de arbeidsmarkt, enz.). Dat het belang van opleiding wordt erkend kan ons enkel verheugen. En toch moeten we vaststellen dat de opleidingsinspanningen onvoldoende blijven. De opleidingsmarkt is onderontwikkeld in België ten opzichte van wat er zich afspeelt in onze buurlanden, zoals Nederland, het Verenigd Koninkrijk of Frankrijk. De privé opleiders worden afgeremd. Er wordt niet, of in ieder geval onvoldoende, gekozen voor een vraaggestuurd beleid, dat de opleidingssector de nodige dynamiek kan geven. Eén van de oorzaken van het feit dat er onvoldoende vormingsinspanningen worden gedaan is het ontbreken van een werkelijk volwassen opleidingsmarkt. Federgon wil dus, op het vlak van de sectoren die de federatie vertegenwoordigt, een bijdrage leveren aan een beleid afgestemd op opleiding. Dit is slechts mogelijk in een partnerschap met alle politieke, economische en sociale gesprekspartners. Een mooi voorbeeld hiervan is het gemeenschappelijk engagement inzake vorming van de uitzendkracht, dat onlangs werd ondertekend in de uitzendsector.

18 De relatie tussen de privésector en de overheidsdiensten naar meer partnerships? Er is een voortdurende interactie tussen de bedrijven aangesloten bij Federgon en de openbare sector, die één of meer rollen kan spelen: organiserende instantie of regisseur, actor, concurrent, subsidiërende instantie. Soms is de overheidsdienst een partner van de privésector (PPS publiek - private samenwerking). De leden van Federgon en de openbare sector in ruime zin hebben echter iets gemeen: hun doelstelling is het verbeteren van de werking van de arbeidsmarkt. Zowel de private als de publieke actoren zijn er om de werknemers te begeleiden en te helpen bij het verbeteren van hun employability, vrijgeleide voor een mobiele loopbaan, en om de transitie tussen de verschillende etappes in hun beroepsleven vlot te laten verlopen. Daarom zijn partnerships, met name tussen de private en de publieke actoren, noodzakelijk. We moeten komen tot een meer gemengd arbeidsmarktbeleid. In een aantal gevallen komen de private en publieke actoren echter met elkaar in concurrentie. Deze concurrentie heeft niets negatiefs, wel integendeel, maar zij moet loyaal en gerechtvaardigd zijn. Het is immers van essentieel belang dat alle actoren onder gelijke voorwaarden kunnen werken om, binnen de krijtlijnen getrokken door de overheid, taken uit te voeren. Onder gelijke voorwaarden moet onder meer worden verstaan: gelijkheid inzake fiscaal statuut, met inbegrip van wat verband houdt met de BTW, gelijkheid inzake normen en kwaliteitslabels, enz. Enkel dan kan uit de selectie de beste actor voor een opdracht naar voor komen. Tenslotte moet de vraag gesteld worden naar de taken van de publieke sector in het kader van de opdrachten die hem worden toevertrouwd. Het is niet meer nodig dat hij taken opneemt die reeds worden aangeboden door een aantal commerciële en niet-commerciële actoren. Dit draagt in niets bij tot een doeltreffende werking van de overheidsdiensten. De verschillende partnerships die reeds werden gesloten tussen enkele sectoren van Federgon en de overheidsdiensten bewijzen daarentegen hun toegevoegde waarde. Daarom zal Federgon verder pleiten voor het versterken van deze partnerships. 17 JAARVERSLAG federgon 2007

19 Federgon Uitzendarbeid Sectoraal akkoord JAARVERSLAG federgon 2007 In juli 2007 ondertekende Federgon samen met de vakbonden een sectoraal akkoord in het paritair comité voor de uitzendarbeid. Dit belangrijke akkoord steunt op drie pijlers: een gemeenschappelijk engagement inzake vorming van de uitzendkracht, het verbeteren van de arbeidsveiligheid van de uitzendkracht, en een verhoging van de koopkracht van de uitzendkrachten. Wat opleiding betreft sloten de sociale partners een akkoord rond een gemeenschappelijk engagement inzake vorming van de uitzendkracht. Doelstelling is de inspanningen van alle partijen betrokken bij de vorming van de uitzendkrachten aanzienlijk te verhogen. De uitzendbureaus vervullen immers een belangrijke rol bij de instroom van werknemers in de bedrijven. En het is vooral bij het begin van de tewerkstelling dat de nood aan een geschikte vorming het hoogst is. Bovendien wordt de samenwerking nu op alle niveaus structureel aangepakt, waarbij in een gelijke bijdrage wordt voorzien, zowel voor de klanten als voor de uitzendbureaus. Ook de samenwerking met de partners bij de regionale overheden zal geoptimaliseerd worden. Met betrekking tot de arbeidsveiligheid werd de nadruk gelegd op veiligheidsopleidingen, informatie en begeleiding van de uitzendkrachten. Er werd een aanzienlijk budget uitgetrokken voor veiligheidsopleidingen. Inzake koopkracht werd de eindejaarspremie van de uitzendkrachten verhoogd vanaf Wat het sectoraal pensioen betreft werd de bijdrage, van kracht voor de vaste werknemers in de sectoren waar er een sectoraal pensioen bestaat, voor de uitzendkrachten die daar ter beschikking gesteld worden omgezet in een equivalente bruto loonsverhoging. Dit is een belangrijke stap, die de gelijke behandeling van de uitzendkrachten bevestigt. Anderzijds zijn de sociale partners begonnen met een grondige studie rond het uitbouwen van een eigen systeem van sectoraal pensioen voor de uitzendsector. Federgon Uitzendarbeid neemt nieuwe maatregelen om de strijd tegen discriminatie doeltreffender te maken Federgon Uitzendarbeid heeft in 2007 nieuwe maatregelen genomen om de strijd tegen discriminatie doeltreffender te maken, en meer in het bijzonder deze tegen discriminerende vragen van klanten. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de inspanningen die reeds worden geleverd door de uitzendbureaus, die zich al jaren inzetten voor de strijd tegen de (verschillende vormen van) discriminatie bij aanwerving. De uitzendsector heeft altijd al een pioniersrol gespeeld in de strijd tegen discriminatie. Er werden al heel wat initiatieven genomen, hetzij individueel (door de uitzendbureaus), hetzij collectief (door de sector), om alle vormen

20 Samenwerking tussen Federgon en de regionale overheidsdiensten voor tewerkstelling van discriminatie bij aanwerving op een proactieve manier aan te pakken. De cijfers bevestigen het: de uitzendsector stelt drie maal méér mensen met een nationaliteit van buiten de EU aan tewerk dan de andere werkgevers. Federgon heeft evenwel vastgesteld dat deze inspanningen niet altijd volstaan om een aantal discriminaties te verhinderen, en wou dus verder gaan, door volgende maatregelen te nemen: Het optimaliseren van de interne werking van de uitzendbureaus, en meer in het bijzonder van de procedures ter bestrijding van discriminerende vragen naar uitzendkrachten, met name door in elk uitzendbureau één of meer personen, gespecialiseerd in het omgaan met dergelijke vragen, aan te duiden als aanspreekpunten. Communicatie binnen de sector over klanten die discriminerende aanvragen formuleren. De federatie heeft beslist om een intern communicatiesysteem op te zetten voor discriminerende vragen. Doelstelling is te vermijden dat een klant probleemloos kan overstappen van het ene uitzendbureau naar het andere. Verbeterde communicatie tussen de regionale sociale inspectie en de ombudsdienst van Federgon. De VDAB behandelt de werkaanbiedingen voor uitzendkrachten voortaan op dezelfde manier als de andere werkaanbiedingen In oktober 2007 werd een nieuw samenwerkingsakkoord tussen Federgon en de VDAB ondertekend. Dit historisch akkoord is zondermeer een belangrijke stap naar meer samenwerking tussen Federgon en de VDAB. Een zeer belangrijk element in dit nieuwe akkoord betreft de toeleiding van werkzoekenden vanuit de VDAB naar de uitzendkantoren waarbij de VDAB expliciet aangeeft uitzendvacatures op dezelfde wijze te zullen behandelen als andere vacatures. De nieuwe samenwerking kent daarenboven een belangrijke plaats toe aan opleiding en het opzetten van innovatieve projecten. Tot slot voert het akkoord een duidelijke communicatiestructuur in tussen Federgon en de VDAB die de communicatie in de regio s bevordert, met duidelijke contactpunten. Deelname aan het project JobTonic van de Forem In 2007 heeft de Waalse regering de Forem belast met het opzetten van een pilootproject voor de activering en begeleiding van jongeren (-25 jaar), in het bijzonder laaggeschoolden. Dit plan, gekend onder de naam JobTonic, heeft tot doel de wachttijd om te zetten in een periode van intense kennismaking met werk. Het plan, dat op 1 september 2007 van start ging, werd in twee subregio s gerealiseerd in samenwerking met Federgon en haar leden. Federgon verheugt zich over deze initiatieven waar overheid en privé samen deelnemen aan een betere en sterkere mobilisatie ten voordele van werkzoekenden. Deelname aan de 4de oproep tot projecten van de Forem In het kader van de uitvoering van het samenwerkingsakkoord betreffende de begeleiding en de opvolging van werklozen, heeft de Forem in 2007 een vierde oproep tot projecten gelanceerd waarbij private operatoren, uit de profit of non-profit, het aanbod aan begeleiding van werkzoekenden versterken en diversifiëren om hun (re)integratie op de arbeidsmarkt te bevorderen. De leden van Federgon hebben niet getwijfeld en hun projecten ingediend. Uit een eerste evaluatie door Federgon bleek dat deze oproep tot projecten voor de private operatoren een succes was waarvan het aandeel voor alle weerhouden analyse-criteria nog steeds toeneemt. Federgon wil dat dergelijke oproepen tot projecten herhaald en verder uitgewerkt worden, en dat zij voor de Forem een structurele manier van werken worden. Actiris 2007 was, met de implementatie van het nieuw beheerscontract, voor Actiris een cruciaal jaar. Actiris en Federgon hebben dan ook samengewerkt in verschillende belangrijke dossiers, zoals het opzetten van een Internet-site Mijn Actiris Werkgevers, bedoeld om het invoeren van vacatures ook voor de uitzendkantoren te vergemakkelijken, en het beheer van partnerships te herzien zodat het opzetten van tenders mogelijk wordt. 19 JAARVERSLAG federgon 2007

21 Federgon Recruitment, Search & Selection Federgon Recruitment, Search & Selection lanceert het concept CareerPartner 20 JAARVERSLAG federgon 2007 Met de lancering van het concept CareerPartner, wilden de bureaus voor recruitment, search & selection er aan herinneren dat ze klaar staan om kandidaten te helpen bij het vinden van de meest geschikte job, die bovendien zo goed mogelijk past in hun carrièreplanning. In die zin zijn ze de Career- Partners van de kandidaten. Dit concept werd gelanceerd met een communicatiecampagne, in eerste instantie in de gespecialiseerde pers, alsook op het Internet Voor de kandidaten vormt het concept CareerPartner in de eerste plaats een bewijs van kwaliteit en betrouwbaarheid. De leden van Federgon Recruitment, Search & Selection bieden, naast een kwalitatief hoogstaande dienstverlening, waarborgen die werden omgezet in een aantal engagementen, gebaseerd op de Gedragscode van de federatie en samengebracht in het Charter van de CareerPartner : Kandidatengids Succesvol veranderen van job met de steun van een Een initiatief van de leden van Feedback: de kandidaten hebben inzagerecht in hun dossier en recht op bijkomende uitleg Respect: er wordt met het grootste respect omgegaan met kandidaturen en kandidaten; Vrijheid: de kandidaten kiezen zelf welke bedrijven hun kandidatuur ontvangen; Kosteloosheid; Non-discriminatie; Deze engagementen zijn onder meer opgenomen in de Kandidatengids die door de federatie werd gepubliceerd, waarin het verloop van een wervingsprocedure wordt uitgelegd en de kandidaten een aantal praktische tips vinden. Deze publicatie is ter beschikking op Het invoeren van individuele audits om de kwaliteit van de dienstverlening aan de kandidaten nog te verbeteren Om de kwaliteit van de recruitmentsector nog beter aan te tonen, en deze zo nodig te verbeteren, heeft Federgon Recruitment, Search & Selection een audit ingevoerd waarmee de kwaliteit van de individuele leden wordt geëvalueerd. Deze audit neemt de vorm aan van een enquête bij de kandidaten, en past perfect in het Kwaliteitslabel van Federgon Recruitment, Search & Selection. Doelstelling is de leden de mogelijkheid te bieden lessen te trekken uit de manier waarop de kandidaten de dienstverlening van hun bureau beoordelen.

22 Federgon Outplacement De toegang tot outplacement verruimen Nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst 82bis In het kader van het debat rond flexizekerheid bekleedt outplacement een prominente plaats. Het is immers het instrument bij uitstek om de transities in een carrière veilig te stellen. Het is dan ook van essentieel belang dat de overheden outplacement verder aanmoedigen. De wederinschakeling van ontslagen werknemers behoort immers tot de verantwoordelijkheid van zowel de overheid als de bedrijven. Daarom pleit de sector voor een verruiming van het recht op outplacement, dat op dit ogenblik enkel geldt voor 45-plussers. Federgon Outplacement suggereert hier een systeem van cofinanciering van outplacement door de overheid en door de ondernemingen, om voor deze laatste de ontslagkosten niet al te veel op te drijven. Na verschillende maanden onderhandelen werd in de zomer van 2007 een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) 82bis goedgekeurd, die op 1 december 2007 van kracht werd. Deze nieuwe CAO wijzigt CAO 82 betreffende outplacement voor werknemers van vijfenveertig jaar en ouder die worden ontslagen. Als gevolg van het Generatiepact moest de CAO 82 gewijzigd worden, omdat outplacement voor werknemers van vijfenveertig jaar en ouder die worden ontslagen, voortaan een verplichting is, zowel voor de werkgever als voor de werknemer. Deze verschuiving van een recht naar een verplichting had tot gevolg dat onder meer de procedure die tot nog toe voorzien was, moest worden gewijzigd. De sociale partners gingen echter nog een stap verder, met name een bijwerking van CAO 82 die rekening houdt met de evoluties sinds 2002 (jaar waarin CAO 82 van kracht werd). In dit kader voert CAO 82bis voortaan kwaliteitscriteria in betreffende de outplacementprocedures. Deze kwaliteitscriteria zijn in grote mate geïnspireerd op die vervat in de gedragscode van Federgon Outplacement. 21 JAARVERSLAG federgon 2007

23 Federgon Projectsourcing Kwaliteitslabel Federgon Projectsourcing Certified In het kader van het beheer van projecten van allerlei aard, hebben de bedrijven de mogelijkheid om, tijdelijk, specialisten van hoog niveau in te zetten voor het uitvoeren van opdrachten die geen deel uitmaken van de kernactiviteit. De sector hecht al jaren bijzondere aandacht aan de kwaliteit en heeft een kwaliteitslabel ingevoerd om de klanten-bedrijven de garantie te geven dat het bureau waarmee zij werken over het vereiste professionalisme beschikt. Daarom heeft het departement in 2007 zijn kwaliteitslabel versterkt. Dit kwaliteitslabel biedt een aantal garanties, aan de klanten maar ook aan de medewerkers, met betrekking tot het naleven van de professionele gedragscode. In 2007 werden de verschillende gemeenschappelijke regels met bijhorende controlemechanismen versterkt door het departement. De toepassing van deze gemeenschappelijke regels en van de deontologie wordt nagegaan door een externe audit bij elk aangesloten bedrijf. Het lid moet deze audit met gunstig gevolg doorlopen om het label Federgon Projectsourcing Certified te bekomen. 22 JAARVERSLAG federgon 2007

24 Federgon Opleiding Publicatie van een brochure om de toegevoegde waarde te tonen van de private opleidingsverstrekkers In 2007 heeft Federgon Opleiding een uitgebreide studie en analyse uitgevoerd, wat resulteerde in een hele reeks besluiten. Deze werden samengevat in een brochure De private opleidingsbedrijven: partners voor inzetbaarheid en professionele ontwikkeling. Met deze brochure wil de federatie de toegevoegde waarde tonen van de private opleidingsverstrekkers. Dit doet zij aan de ene kant door haar leden eens goed in de kijker te zetten, aan de andere kant spreekt Federgon Opleiding haar verwachtingen uit ten aanzien van de overheden. De federatie constateert immers dat het enorme potentieel van de private sector onvoldoende wordt benut en pleit voor een actievere rol van de sector in de uitvoering van het beleid van de overheden. Begin 2008 heeft de federatie bovendien een oproep gericht aan de regionale en federale overheden om de kwaliteit en de troeven van de sector méér te gebruiken bij de uitwerking en de uitvoering van het beleid met betrekking tot opleiding, bijscholing en talentontwikkeling. Anderzijds heeft Federgon Opleiding zeven fiches uitgewerkt die elk een voor de private opleidingsverstrekkers essentieel thema behandelen. Deze fiches en de brochure zijn beschikbaar op de website van Federgon 23 DE PRIVATE OPLEIDINGSBEDRIJVEN: PARTNERS VOOR INZETBAARHEID EN PROFESSIONELE ONTWIKKELING 1 JAARVERSLAG federgon 2007

25 Federgon Interim Management Verplichte beroepsverzekering voor de interim managers die werken met een interim management bureau aangesloten bij Federgon 24 Vanuit de bekommernis om hun toegevoegde waarde nog te verhogen, verzekeren de leden van Federgon Interim Management aan hun klanten dat zij een verzekering beroepsaansprakelijkheid hebben afgesloten die de verantwoordelijkheid dekt voor de activiteiten geleverd in uitvoering van hun contract. Zij garanderen eveneens dat hun interim managers een dergelijke verzekeringspolis hebben afgesloten. In dit kader heeft Federgon Interim Management voordelige voorwaarden onderhandeld voor de interim managers die zich moeten verzekeren. Deze garantie, aangeboden aan de klanten, betekent een echte meerwaarde en is een bewijs van kwaliteit. JAARVERSLAG federgon 2007

26 Federgon Diensten aan Particulieren Vraag van de sector voor een structureel mechanisme voor de financiering van de sector Een paritair comité dat zeer positief evolueert dankzij een verantwoord sociaal overleg Eind 2006 besliste de federale regering, in het kader van de begroting 2007, om de tussenkomst uitgekeerd aan de dienstencheque-ondernemingen te verlagen. Deze beslissing had een niet te verwaarlozen impact op de marge van de bedrijven en zou, op termijn, hun rentabiliteit in gevaar brengen. Federgon Diensten aan Particulieren heeft in 2007 dan ook talrijke stappen ondernomen bij haar verschillende politieke gesprekspartners om een structurele financiering voor het systeem van de dienstencheques te bekomen. Federgon vraagt een structurele financiering die rekening houdt met de toekomstige evoluties, zoals de loonindexeringen en de loonsverhogingen overeengekomen in het kader van sectorale akkoorden. Federgon heeft deze demarches ondernomen in overleg met de syndicale organisaties in het paritair comité, want een structurele financiering is nodig om het voortbestaan van de tewerkstelling in de sector te garanderen. De sector van de dienstencheques heeft de laatste jaren een exponentiële ontwikkeling gekend. Hij ressorteert onder een paritair subcomité (PSC ) dat nog maar sinds 2005 bestaat. Zowel Federgon als de andere sociale partners hebben sinds de oprichting van dit paritair subcomité talrijke inspanningen geleverd om een echt sociaal overleg tot stand te brengen voor de ondernemingen en hun werknemers. Een belangrijke stap in het kader van dit overleg was het sluiten van een collectieve arbeidsovereenkomst betreffende de syndicale afvaardiging in de dienstencheque-ondernemingen, in de zomer van Na vele maanden van onderhandelen werd deze collectieve overeenkomst bestempeld als zijnde evenwichtig en het bewijs dat een goed sociaal overleg in het belang is van iedereen, werknemers en ondernemingen. 25 JAARVERSLAG federgon 2007

27 Economisch verslag 2007 De globaal gunstige economische context en het toenemend bewustzijn rond het belang van HR in het algemeen waren een goede voedingsbodem voor verdere ontwikkeling van de Federgon-sectoren. 26 jaarrapport federgon 2007

28 Economische context Internationaal Gevolgen voor de arbeidsmarkt Ondanks een lichte vertraging ten opzichte van 2006 bleef de wereldeconomie in 2007 stevig groeien, in reële termen met zowat 5 pct. Drijvende krachten waren de opkomende landen, met China op kop. Ook de meeste geavanceerde economieën deden het meer dan bevredigend. De groei in het eurogebied bedroeg 2,6% tov. 2,9% in De Amerikaanse economie daarentegen bleek in 2007 een relatief zwakke schakel te zijn. België De binnenlandse werkgelegenheid nam in 2007 toe met personen. Deze toename is in hoofdzaak toe te schrijven aan de particuliere sector zelfstandigen, waarvan een aanzienlijk deel afkomstig uit de nieuwe Oost-Europese EU-lidstaten, en dit ondanks de versoepelde regeling om als loontrekkende aan de slag te gaan sedert werknemers in conjunctuurgevoelige bedrijfstakken (afname in de industrie, toename in de bouw en de dienstensectoren) werknemers in de particuliere niet-marktsector ( gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, gemeenschapsvoorzieningen en sociale en persoonlijke diensten en particuliere huishoudens met werknemers. ) 2 Ook de Belgische economie bleef in 2007 onderhoudend groeien. Het bbp nam in 2007 nog met 2,8% toe, tegen 2,9% in Oorzaak van deze goede prestatie was enerzijds de stevige buitenlandse vraag vanwege de opkomende economieën in Azië, Oost-Europa én de olieproducerende landen. De Belgische economie profiteerde rechtstreeks maar evenzeer onrechtstreeks via de handelsrelaties tussen deze economieën en onze handelspartners in het eurogebied. Ook de binnenlandse vraag zorgde mee voor de economische groei. Het toenemend bruto-exploitatie-overschot van bedrijven zorgde voor bijkomende investeringen. De particuliere consumptie kon groeien door de verbetering van de situatie op de arbeidsmarkt. Door de creatie van ruim nieuwe banen nam het beschikbare particuliere inkomen in reële termen immers met 2,5% toe. Gemiddeld over het jaar liep de inflatie terug tot 1,8% in Dit cijfer verbergt evenwel de toename van de inflatie tot 2,7% in het laatste kwartaal van 2007 als gevolg van de forse stijging van de prijzen van energiedragers en levensmiddelen. In het zog van de toegenomen werkgelegenheid nam ook de werkgelegenheidsgraad toe tot 62,0% van de bevolking op arbeidsleeftijd (15-64 jaar), weliswaar met belangrijke regionale discrepanties (54,8% in Brussel, 66,1% in Vlaanderen en 57,0% in Wallonië). Ook de geharmoniseerde werkloosheidsgraad daalde fors van 8,3% in 2006 tot 7,5% in Het aantal niet-werkende werkzoekenden bedroeg eind jaarrapport federgon De tewerkstelling binnen het kader van de dienstencheques zit deels vervat in de conjunctuurgevoelige bedrijfstakken en deels in de categorie van de particuliere niet-marktsector. In 2007 wordt het aantal nieuwe banen binnen de marktdiensten in het stelsel geraamd op Zie vorige voetnoot. 3 De cijfers uit deze paragrafen zijn afkomstig uit het jaarverslag 2007 van de Nationale Bank van België en de Enquête naar de Arbeidskrachten van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (FOD Economie), persbericht 14/05/2008.

29 Economische context België Brussel Vlaanderen Wallonië Werkgelegenheidsgraad 62,0% 54,8% 66,1% 57,0% Werkloosheidsgraad 7,5% 17,2% 4,4% 10,5% Niet-werkende werkzoekenden (evolutie 2007/2006) (-9,5%) (-3,5%) (-16,8%) (-5,8%) 28 jaarrapport federgon 2007 Door de economische groei van de voorbije jaren is de spanning op de arbeidsmarkt (sterk) toegenomen. In bepaalde regio s en voor bepaalde beroepen is de werkloosheid nu reeds gedaald tot het niveau van frictionele werkloosheid, wat duidt op nagenoeg volledige tewerkstelling. Het aandeel niet werkende werkzoekenden ten opzichte van de beroepsbevolking (werkenden én werklozen) is het laagst in de regio Kortrijk-Roeselare (4,72%) en in de regio Brugge (4,99%). 4 Het is dan ook niet verwonderlijk dat interregionale mobiliteit, activering, immigratie van buitenlandse werknemers, knelpuntberoepen, dossiers zijn met politieke prioriteit, zeker indien er rekening mee wordt gehouden dat de gekende demografische evoluties de inkrimping van de beroepsbevolking op arbeidsleeftijd in de toekomst nog zullen accentueren. Toch nog een belangrijke vaststelling tot slot. In 2007 waren er in België ruim personen tussen 20 en 64 jaar die één of andere uitkering genoten vanwege de RVA. 5 Hiervan was bijna een kwart ( ) zonder betrekking en niet op zoek naar werk. Het gaat hier hoofdzakelijk over vrijgestelde oudere werklozen en voltijds bruggepensioneerden. De overige kunnen worden verdeeld in twee nagenoeg gelijke deelgroepen. De eerste bestaat uit werkenden die een RVA-vergoeding kregen. Tijdelijke werkloosheid en activerings maatregelen, maar vooral tijdskrediet en loopbaanonderbreking zijn de grootste groepen. De tweede telt uitkeringsgerechtigde nietwerkende werkzoekenden. Het is duidelijk dat een creatief beleid nog heel wat marge heeft om stille reserves te activeren en aldus de werkzaamheidsgraad op te trekken. Professionele arbeidsmarktactoren kunnen hierin een belangrijke rol spelen. 4 Jaarverslag arbeidsmarkt Vlaanderen, VDAB. 5 Jaarverslag 2007, RVA.

30 Uitzendarbeid conjuncturele en structurele trends hefboom voor de groei in 2007 De groei van de uitzendactiviteiten zette zich door in de loop van Toch wijzigde in de loop van het jaar het groeiritme in de beide segmenten (arbeiders, bedienden) en in de drie regio s. Dit kan in belangrijke mate worden verklaard door de conjuncturele evolutie. De grafiek toont de groei op jaarbasis van de uitzendactiviteit en het Bruto Binnenlands Produkt. 5% 30% 4% 25% 20% 3% 15% 2% 10% 1% 5% 0% 0% -1% 1996-I 1996-III 1997-I 1997-III 1998-I 1998-III 1999-I 1999-III 2000-I 2000-III 2001-I 2001-III 2002-I 2002-III 2003-I 2003-III 2004-I 2004-III 2005-I 2005-III 2006-I 2006-III 2007-I 2007-III -10% -15% BBP: verandering t.o.v. dezelfde periode van vorig jaar (linkerschaal) UZA: verandering t.o.v. dezelfde periode van vorig jaar (rechterschaal) BBP en Uitzendarbeid 29 Na een sterk eerste kwartaal, met zowel in het arbeiders- (+11,76%) als het bediendesegment (+13,42%) een double digit -groei, tekende zich naar het einde van het tweede kwartaal een duidelijke groeivertraging af, die haast volledig op de rekening van het conjunctuurgevoelige arbeiderssegment is te schrijven. Deze tendens zette zich verder in de zomerperiode met een kwartaalgroei op jaarbasis van de activiteiten in het arbeiders segment die terugviel tot +3,30% terwijl het bediendesegment aanhoudend sterk bleef presteren (+11,87%). In het laatste kwartaal viel de totale groei terug tot +2,72% op jaarbasis. De verschillende prestaties in de beide segmenten zetten zich verder door. Het arbeiderssegment kromp met -1,12%, en dit na 16 achtereenvolgende kwartalen van groei. Het aantal gepresteerde uren door uitzendkrachten- bedienden nam toe met +9,81%. Over het volledige jaar 2007 is de resultante van de evoluties in de beide segmenten een globale groei van de uitzendactiviteiten met +8,20%. Het gerealiseerd volume uitzendarbeid komt daarmee uit op 187,3 miljoen gepresteerde uren. Het aantal bediendenuren nam toe met +13,06%, het aantal uitzenduren gepresteerd door arbeiders met +5,53%. Dit correspondeert met FTE-uitzendkrachten die gemiddeld per dag aan het werk zijn. Het totaal aantal unieke uitzendkrachten dat in de loop van 2007 aan het werk is geweest bedraagt individuen. Hier dienen tevens jobstudenten te worden aan toegevoegd die via het speciale RSZ-regime werden tewerkgesteld. jaarrapport federgon 2007

31 Uitzendarbeid conjuncturele en structurele trends hefboom voor de groei in 2007 De grafiek 6 toont aan dat het groeiend aantal jobstudenten-uitzendkrachten samengaat met een groeiend aantal reguliere uitzendkrachten. Hieruit kan de economische relevantie en zelfs noodzakelijkheid van de tewerkstelling van jobstudenten worden afgelezen. Jobstudenten betreden steeds frequenter de arbeidsmarkt, en dit om tal van redenen. Voor bedrijven zijn jobstudenten een interessante arbeidsr eserve Aantal unieke uitzendkrachten (linkerschaal) Aantal unieke studenten (linkerschaal) Aantal VTE (rechterschaal) Evolutie aantal uitzendkrachten 0 jaarrapport federgon 2007 Parallel met het volume gepresteerde uren uitzendarbeid was er een toename van het nominaal sectoraal omzet - cijfer tot 4,176 miljard (+ 11,3%). De aanhoudende groei in de sector werd ondersteund via nieuwe investeringen in agentschappen en eigen medewerkers. Het netwerk groeide tot agentschappen en het aantal eigen medewerkers groeide netto aan met 571 tot Agentschappen Vaste werknemers Evolutie van het aantal agentschappen en het aantal vaste werknemers 6 Enige verduidelijking bij de grafiek. Het aantal voltijds equivalente uitzendkrachten (lichtblauwe curve rechterschaal) wordt berekend op basis van de werkelijk gepresteerde uren door alle categorieën van uitzendkrachten. Het aantal unieke uitzendkrachten per jaar wordt vanaf 2001 opgesplitst in het aantal reguliere uitzendkrachten (donkerblauwe staafgrafiek linkerschaal) en het aantal jobstudenten (grijze staafgrafiek linkerschaal) die werden tewerkgesteld in het speciale RSZ-tarief. Sedert 2006 bevat de laatste categorie bovendien de jobstudenten die ook werden tewerkgesteld buiten de vakantiemaanden, en dit als gevolg van de verruiming van de maatregel.

32 Wie zijn de uitzendkrachten? Overzicht van een aantal profielkenmerken Door het volledig afzonderen van de jobstudenten is het aandeel van de jongeren (< 21 jaar en in mindere mate jaar) in de groep van de reguliere uitzendkrachten aanzienlijk afgenomen. Het aandeel van de ouderen (> 45 jaar) neemt opnieuw toe, zowel in absolute aantallen als in hun aandeel in de totale groep uitzendkrachten. Leeftijd (zonder jobstudenten) < 21 jaar 7,7% jaar 29,7% jaar 20,4% jaar 31,5% > 45 jaar 10,8% Totaal 100,0% Geslacht en statuut (zonder jobstudenten) Man Vrouw Arbeiders 43,5% 18,2% 61,7% Bedienden 14,5% 23,8% 38,3% 58,0% 42,0% Nationaliteit EU Belgisch 85,1% Buurlanden 6,1% Zuid-Europa 2,1% Andere 15-EU 0,2% Nieuwe Lidstaten (10) 0,5% Buiten EU Maghreb en Turkije 2,6% Andere buiten EU 3,2% 31 Uitzendarbeid draagt in aanzienlijke mate bij tot de creatie van werkgelegenheid. De rol van uitzendarbeid op de arbeidsmarkt wordt ten volle duidelijk via de bijdrage van de sector tot de nettowerkgelegenheidscreatie. Tussen 2004 en 2007 werden in totaal jobs gecreëerd in België, en dit in de privé- en publieke sector, in de profit en de non-profitsectoren. Ruim hiervan, of 14%, werden gecreëerd via uitzendarbeid jaarrapport federgon % % % % cumul 14 % Netto-jobcreatie zonder uitzendarbeid Netto-toename VTE-uitzendkrachten Uitzendarbeid en jobcreatie

33 Uitzendarbeid conjuncturele en structurele trends hefboom voor de groei in 2007 Regionale evolutie van de uitzendsector Ondanks een groeivertraging, die volledig in de lijn ligt van de conjuncturele evolutie, is de penetratiegraad van de uitzendactiviteit in alle regio s gestegen. Dit bevestigt dat structurele trends - zoals HR-outsourcing- mee de evolutie van de uitzendactiviteit bepalen. Brussel: > gunstige evolutie ondersteund door dominantie tertiaire sector 20% 32 jaarrapport federgon De uitzendsector kende vorig jaar in Brussel een totale groei van +7,46% in gepresteerde uren. Het arbeiderssegment nam globaal in volume toe met +0,42 %, terwijl het bediendesegment, dat 72% van de activiteit vertegenwoordigt in volume, sterk groeide met +8,55%. De positieve groeicijfers zijn dus in Brussel het gevolg van de sterke prestaties van het bediendesegment doorheen heel het jaar. Het arbeiderssegment kende daarentegen een gevoelige krimp (-5,42%) in het vierde kwartaal, na de reeds matige prestaties in de drie vorige kwartalen. Het aandeel van Brussel in de totale uitzendactiviteit komt in 2007 uit op 8,18%. Evolutie op langere termijn Na een aantal moeilijke jaren heeft de uitzendsector sedert het vierde kwartaal van 2003 opnieuw aangeknoopt met groei. De regio-index bereikte in het laatste kwartaal van ,90 punten tegenover een gemiddelde basiswaarde van 100 in Door de gunstige evolutie van de activiteiten is de penetratiegraad van uitzendarbeid in Brussel opgelopen tot 1,27% van de loontrekkende werkgelegenheid, tegenover 1,20% in % 10% 5% 0% -5% -10% 3,23% 2,82% 1,75% Q1/2007 Arbeiders Bedienden Totaal 11,75% 11,17% 8,81% 7,48% 6,50% 6,07% 4,18% 1,98% -5,42% Q2/2007 Q3/2007 Q4/2007 Kwartaalgroei op jaarbasis in Brussel 3% 178,90 2% ,37% 1,40% 1,48% 1,35% 1,11% 1,20% 1,19% 0,99% 0,89% 0,88% 0,88% 1,00% 1,09% 1,09% 1,16% 0,82% 1,20% 1,27% 1% 0 0% Penetratiegraad (rechterschaal) Index 90=100 (linkerschaal) Evolutie van de uitzendactiviteit en penetratiegraad in Brussel ( )

34 Vlaanderen: > groeivertraging ingezet vanaf het derde kwartaal > penetratiegraad overschrijdt voor het eerst de 3%-drempel 2007 In 2007 werden in Vlaanderen 9,04% meer uitzenduren gepresteerd. Deze evolutie wordt ondersteund door een positieve - maar ongelijkmatige - groei in de beide segmenten, nl. +5,91% in het arbeiderssegment en +13,84% in het bediendesegment. De groeivertraging, die zich duidelijk aftekent vanaf het derde kwartaal, is vooral het gevolg van de verzwakking in het steeds dominante arbeiderssegment, dat 65% van de activiteit vertegenwoordigt. In het vierde kwartaal werd hier - voor het eerst sedert 8 kwartalen - een daling genoteerd van het volume. Het aandeel van Vlaanderen in de totale uitzendactiviteit komt in 2007 uit op 67,18%. Evolutie op langere termijn De ononderbroken groei die sedert begin 2003 werd ingezet vlakt af vanaf het derde kwartaal. De regio-index schommelt rond de 400 punten tussen het tweede en vierde kwartaal (401,45 punten in Q4 07) en dit tegenover een gemiddelde basiswaarde van 100 in Anders gesteld, op een periode van 17 jaar is de uitzendactiviteit verviervoudigt in volume. De penetratiegraad van uitzendarbeid in Vlaanderen is opgelopen tot 3,10% van de loontrekkende werkgelegenheid, tegenover 2,89% in % 15% 10% 5% 0% -5% -10% 16,52% 16,30% 13,80% 14,70% 11,58% 12,94% 10,59% 9,34% 7,41% 4,56% 2,15% -1,93% Q1/2007 Q2/2007 Q3/2007 Q4/2007 Arbeiders Bedienden Totaal Kwartaalgroei op jaarbasis in Vlaanderen ,01% 0,98% 1,00% 0,95% 1,25% 2,08% 2,00% 1,82% 1,48% 1,57% 2,89% 2,31% 2,16% 2,48%2,58% 2,15% 2,14% 401,45 3,10% 4% 3% 2% 1% jaarrapport federgon % Penetratiegraad (rechterschaal) Index 90=100 (linkerschaal) Evolutie van de uitzendactiviteit en penetratiegraad in Vlaanderen ( )

35 Uitzendarbeid conjuncturele en structurele trends hefboom voor de groei in 2007 Wallonië: > scherpere terugval van de groei in het bediendesegment > regionale index bereikt topwaarde in Q De uitzendactiviteit in Wallonië kende in de loop van 2007 een groei met +6,20%. Ook hier is er sprake van een ongelijkmatige bijdrage van de beide segmenten. Zo groeide het aantal uren uitzendarbeid voor arbeiders met +3,88% en het aantal uren uitzendarbeid voor bedienden met +10,89%. Het arbeiderssegment vertegenwoordigt 67,9% van de totale activiteit. De groeicurve toont qua verloop opmerkelijke verschillen met Brussel en Vlaanderen. Zo was de groeivertraging in het derde kwartaal meer uitgesproken, vooral door de nulevolutie van het arbeiderssegment. Ook de vertraging in het bediendesegment is scherper in Wallonië met een verval van 16,47% in Q2 tot 6,53% in Q4. In tegenstelling tot de andere regio s krimpt de activiteit in het arbeiderssegment niet in Q4. In 2007 komt het aandeel van Wallonië in de totale uitzendactiviteit uit op 24,64%. 20 % 18 % 16 % 14 % 12 % 8 % 4 % 0 16,47% 13,41% 9,66% 9,80% 9,03% 8,07% 7,06% 6,53% 3,11% 3,15% 1,66 % 0,25% Q1/2007 Q2/2007 Q3/2007 Q4/2007 Arbeiders Bedienden Totaal Kwartaalgroei op jaarbasis in Wallonië 34 jaarrapport federgon 2007 Evolutie op langere termijn Sedert Q2 07 vertaalt de groeiverzwakking zich in een stabilisering van de regionale index die in Q4 uitkomt op 332,71 punten. Dit is meteen de hoogste waarde ooit. Het gunstig verloop van de activiteiten stuwt de penetratiegraad van uitzendarbeid in Wallonië naar 2,47% tegenover 2,36% in ,99% 1,01% 0,95% 0,79% 0,97% 1,17% 1,24% 1,45% 2,06% 1,96% 1,73% 1,80% 1,88% 1,91% 1,98% 2,08% 332,71 2,36% 2,47% 4% 3% 2% 1% 0% Penetratiegraad (rechterschaal) Index 90=100 (linkerschaal) Evolutie van de uitzendactiviteit en penetratiegraad in Wallonië ( )

36 Outplacement: belangrijke stap voorwaarts Een overzicht van de historische activiteit leert dat een onderhouden economische groei in principe geen stimulans is voor de groei van de outplacementactiviteit. Dit is logisch te verklaren : door de goede conjunctuur zijn er globaal genomen minder afvloeiingen en ontslagen. 0% 20% 40% 60% 80% 100% Herstructureringen grote bedrijven Delocalisatie bedrijfsactiviteiten Overheidsmaatregelen outplacement Houding vakbonden naar outplacement Houding bedrijven naar outplacement Herstructurering KMO s Uitbesteding door de overheid Veroudering van beroepsbevolking Gebruik outplacement in overheid Structureel Conjunctuur Politiek Belangrijke factoren die de evolutie van outplacement beïnvloeden 35 Het Tilkon-onderzoek 7 toont daarenboven aan dat bij de out place mentbedrijven naast herstructureringen in grote bedrijven en delokalisatie van bedrijfsactiviteiten de overtuiging leeft dat de activiteit in zeer belangrijke mate wordt beïnvloed door overheidsmaatregelen en de houding van de vakbonden. Een internationale vergelijking van outplacement bevestigt dat nergens in de EU outplacement zo sterk is gereglementeerd dan in België en dit zowel naar inhoudelijke aspecten van outplacement, regelgeving rond herplaatsing van ouderen als regelgeving inzake herstructureringen kan worden beschouwd als een jaar waarin outplacement in België vrij sterk is geëvolueerd onder invloed van een aantal belangrijke tussenkomsten vanwege de overheid en de sociale partners. jaarrapport federgon 2007 Het aantal begeleidingen bij de Federgon-leden nam in 2007 globaal genomen gevoelig toe (+ 72% kandidaten) 9. 7 Resulltaten van een enquête bij de Federgon-leden over de evoluties op de arbeidsmarkt en in het HR-beleid. Studie-en adviesbureau Tilkon, Van werk naar werk, de markt van het outplacement, onderzoek van HIVA en Idea Consult in het kader van VIONA, publicatie in de loop van De in dit deel opgenomen cijfers hebben betrekking op de leden van Federgon Outplacement.

37 Outplacement: belangrijke stap voorwaarts Individuele begeleiding Collectieve begeleiding Begeleiding Evolutie aantal begeleidingen De volgende tendensen tekenen zich af : 36 jaarrapport federgon 2007 Het aantal individuele begeleidingen (binnen CAO 51) kwam uit op Dit is slechts een lichte toename ten opzichte van In een breder tijdsperspectief bekeken lijkt dit type outplacementactiviteit eerder te stagneren. Het aantal kandidaten dat genoot van outplacement binnen een collectieve begeleiding kende een belangrijke groei in 2007 (3.265 tov kandidaten). Deze evolutie is volledig voor rekening van de begeleiding in het kader van de uit het Generatiepact voortkomende tewerkstellingscellen, en in mindere mate door een toename van het aantal begeleidingen in het Vlaams Herplaatsingsfonds. Het aantal bedrijven waar een tewerkstellingscel werd opgericht nam toe van 18 (2006) tot 92 (2007), wat meteen aangeeft dat de groei van het aantal bereikte kandidaten niet enkel het gevolg is van een aantal grote herstructureringsdossiers (vb. VW Vorst). Ook in het Herplaatsingsfonds nam het aantal betrokken bedrijven toe van 44 tot 115. Tegelijkertijd stellen we een daling vast van het aantal collectieve dossiers binnen CAO 51. Tewerkstellingscel: (61,4%) CAO 51 collectief: 632 (19,4%) Vlaams Herplaatsingsfonds: 628 (19,2%) Aantal kandidaten in een collectieve begeleiding

38 Dé belangrijkste toename noteren we bij de begeleiding voor 45-plussers (CAO 82). Het aantal begeleidingen nam hier toe van tot in Terzelfdertijd nam het aantal opdrachtgevers nagenoeg evenredig toe van tot Het is duidelijk dat dit verplichte outplacement een belangrijke stimulans heeft gekregen door een aantal aanpassingen die werden beslist in het Generatiepact. Toch moet er rekening mee worden gehouden dat het terugschroeven van de boete (sedert april 2007 van tot 1.800) mogelijks een effect heeft gehad op de ontwikkeling van de activiteit sedert het derde trimester 10. Óf en eventueel hoe de in CAO 82 bis opgenomen wijzigingen een invloed zullen hebben op de verdere ontwikkeling van de sector is momenteel niet meteen duidelijk 11. CAO 82 bis is pas in werking getreden in december 2007, waardoor de invloed op de activiteiten in 2007 alleszins verwaarloosbaar is geweest. Er zijn bovendien indicaties dat ondermeer omwille van de sterke reglementering een parallelle dienstverlening in de transities van werk en werkloosheid naar werk zich verder ontwikkelt naast de gekende outplacementformules. Deze dienstverlening kan de vorm aannemen van inplacement, loopbaanbegeleiding, coaching, career counselling, De gemiddelde duur van een outplacementbegeleiding is voor alle types outplacement afgenomen. De afname van de gemiddelde duur van de begeleiding is allicht een gevolg van de vraag op de arbeidsmarkt. Opmerkelijk is de afname van de gemiddelde begeleidingsduur in het collectief outplacement. Deze gaat samen met de ontwikkeling van de tewerkstellingscellen en het aandeel arbeiders hierin. Een mogelijke verklaring is dat aanwervingsprocedures voor arbeiders over het algemeen korter zijn dan procedures voor bedienden. Gemiddelde duur van de begeleiding 2007 Individuele begeleiding Collectieve begeleiding Begeleiding 45+ Type begeleiding en statuut Kader Bediende Arbeider Individuele begeleiding 54,9% 40,3% 4,8% Collectieve begeleiding 5,0% 28,% 66,8% Begeleiding ,2% 49,7% 36,1% 5,6 maanden 4,5 maanden 4,4 maanden 37 jaarrapport federgon Beslissing genomen in uitvoering van het Interprofessioneel Akkoord Het gaat in het bijzonder om het verplicht aanbieden van outplacement door de werkgever binnen de 15 dagen na ontslag van de werknemer (voor meer info over CAO 82 bis, zie deel 1).

39 Diensten aan particulieren: opnieuw een sterke groei De activiteiten van de leden in het departement Diensten aan Particulieren situeren zich nagenoeg volledig in de markt van de dienstencheques. Gelet op de aard van de dienstverlening en de aanhoudend sterke groei van het systeem is de precieze correlatie met de economische conjunctuur momenteel moeilijk te bepalen. In december 2007 waren niet minder dan bedrijven erkend als dienstencheque-onderneming onder hen waren lid van Federgon Diensten aan Particulieren. Zij vertegen woordigen evenwel 35,3% van de markt. De totale markt, gemeten via het aantal terugbetaalde cheques aan erkende dienstencheque-bedrijven nam toe met 53% tot 49,1 miljoen uren. Het aantal gepresteerde uren huishoudhulp bij de Federgon-leden groeide met 48,8% op jaarbasis tot ruim 17,3 miljoen. De leden van Federgon Diensten aan Particulieren hebben dus op een quasi-evenredige wijze bijgedragen tot de globale groei van de dienstenchequesector ,8% % jaarrapport federgon Aantal gepresteerde uren dienstencheques Marktaandeel Federgon DAP-leden op basis van gepresteerde uren Jaarverslag RVA 2007

40 Om deze groei te realiseren was uiteraard een aanzienlijke bijkomende aanwerving noodzakelijk van dienstenchequewerknemers. Op 31/12/2007 waren ruim werknemers in dienst bij de Federgon-bedrijven, of een toename van bijna 30% ten opzichte van eind Voor de totale markt bedroeg het aantal werknemers op 31/12/2007 bijna , wat goed is voor een toename met 42% ,5% Aantal werknemers dienstencheques op De populariteit van de dienstencheques blijkt eveneens uit het aantal gebruikers bij de Federgon-leden. Hun aantal groeide met 43,6% tot ruim ,6% Aantal particulieren/klanten dienstencheques 39 jaarrapport federgon 2007

41 Interim Management: sterk 2007 Gedreven door de gunstige conjunctuur is de balans die de Federgon Interim Management Providers kunnen voorleggen zeer positief. Zowel het aantal interim managers dat werd ingezet (+24,9%), maar ook het aantal opdrachten (+56,1%) als het aantal klanten (+39,8%) is sterk toegenomen in De omzet van de Federgon-leden kwam uit op 42,9 miljoen, hetzij een toename met 47,9% op jaarbasis. De vrij sterke vooruitgang van interim management als activiteit in een periode van gunstige conjunctuur bevestigt dat interim management anno 2007 ver verwijderd is van het beeld van crisis management waarmee het lang werd geassocieerd. Er zijn een aantal trends die er mee voor zorgen dat het interim management duidelijk met een structureel groeipatroon te maken heeft. Er is enerzijds een betere kennis en profilering van interim management op de markt, mede als gevolg van de toenemende professionalisering van de sector. Terzelfdertijd wordt interim management steeds meer gezien en gebruikt als Human Resources-instrument en profiteert de sector mee van de toenemende trend tot HRoutsourcing. Andere 2,7% ICT 3,3% General management 3,7% HR management 7,0% 40 Ondanks de aanwezigheid in verschillende domeinen, blijven opdrachten in Finance & Administration (47,2%) en Commerciële departementen (27,8%) de duidelijke koplopers. Sales & marketing 27,8% Logistiek & productie 8,4% jaarrapport federgon 2007 Finance & administration 47,2% Verdeling interim management naar functionele domeinen

42 Opleiding: toenemende participatie De markt van de voortgezette beroepsopleiding in België is zeer versnipperd. Het aantal private opleidingsorganisaties dat zich op deze markt begeeft wordt geschat op minstens Hun marktaandeel bedraagt ruim 40 % 13. Een grote meerderheid van deze bedrijven is zeer klein (eenmanszaken en part-time freelancers) 14. Daarnaast is er een belangrijke diversiteit in de diensten die door de private opleiders worden aangeboden. De meting van de kwantitatieve evolutie op de opleidingsmarkt is mede hierdoor een moeilijke zaak. Bovendien valt opleiding onder de bevoegdheden van de gewesten, waardoor er weinig statistieken beschikbaar zijn van de gehele markt en de gebruikte definities kunnen verschillen per gewest. Toch kunnen we een aantal indicatoren weergeven die samen een beeld geven van de ontwikkeling van de activiteit opleiding. De participatie aan opleiding neemt toe. De participatiegraad aan levenslang leren wordt als indicator gebruikt op Europees niveau in het kader van de Lissabondoelstellingen. Tegen 2010 moet 12,5% van de bevolking (25-64 jaar) hebben deelgenomen aan opleiding (in een referentieperiode van 4 weken). Men ziet dat over de periode de opleidingsinspanningen in België behoorlijk zijn toegenomen, met name in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest België 6,2% 7,5% Brussel 6,7% 10,4% Vlaanderen 6,9% 8,4% Wallonië 4,7% 5,1% Daarnaast hebben de sociale partners afgesproken dat in 2010, één op de 2 werknemers in de loop van het jaar een opleiding moet kunnen volgen. De analyse van de sociale balansen van bedrijven toont aan dat tussen 2000 en 2006 de deelname graad aan opleidingen op jaarbasis licht is gestegen van 35,1% tot 36,4% 16. De financiële inspanning neemt af. In 2000 werd 1,42% van de loonmassa gespendeerd aan opleiding. In 2006 zou het gaan om 1,2%. Als gevolg van de wellicht onvolledige registratie van opleidingsinspanningen van bedrijven in de sociale balansen is er een onderschatting van de werkelijke inspanning. Het toenemend gebruik van meer informele en minder formele vormen van leren komt te weinig in beeld. Nochtans winnen deze vormen van leren aan belang. Vanaf 2008 zal de sociale balans worden aangepast. Uit de enquête gehouden onder de leden van Federgon komt naar voren dat er een stijgende evolutie wordt verwacht van de opleidingsinspanningen. De opleidingsbereidheid van de bedrijven wordt ook als belangrijkste factor genoemd dat de opleidingsmarkt zal beïnvloeden jaarrapport federgon Vormingsinspanningen van Belgische ondernemingen. Resultaten van de CVTS enquête FOD Economie, Brussel (2007). 14 De opleidingsmarkt in België binnen een Europees perspectief. Intern rapport voor Federgon. Wouter Van den Berghe, Studie- en adviesbureau Tilkon, Brussel (oktober 2007) Jaarverslag Nationale Bank van België. 17 Resultaten van een enquête bij de Federgon-leden over de evoluties op de arbeidsmarkt en in het HR-beleid. Studie-en adviesbureau Tilkon, 2007.

43 Opleiding: toenemende participatie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Opleidingsbereidheid bedrijven Stimuli overheid / sociale partners Ontwikkeling competentiedenken Innovatie in bedrijven Opleidingsbereidheid werknemers Gebruik e- en blended learning Activeringsbeleid werkzoekenden Verhoging kwalificatieniveau Structureel Conjunctuur Politiek Belangrijkste factoren die de opleidingsmarkt beïnvloeden Federgon schat dat de markt van de (uitbestede) voortgezette beroepsopleiding in 2007 goed was voor circa 15 miljoen opleidingsuren. 42 jaarrapport federgon 2007

44 Projectsourcing: evolutie volgens de verwachtingen Ook voor de leden-bedrijven van Federgon Projectsourcing was 2007 een jaar dat aan de verwachtingen voldeed. De activiteit groeide met +11,4% tot nagenoeg 4,8 miljoen gefactureerde uren. De omzet volgde een vergelijkbare evolutie en nam toe met 14,41 % tot 219,6 miljoen. Voor de realisatie van deze prestatie werd een beroep gedaan op 269 interne medewerkers vanuit 42 verschillende kantoren. Het aantal projectmedewerkers nam toe tot (+12,2%). Office + call center 25,7% Logistiek 0,8% Engineering 49,9% ICT 17,1% Human Resources 1,1% Finance 5,3% Door de verruiming van zowel het deelnemersveld aan het onderzoek als het aantal in aanmerking genomen activiteiten is een evolutie over langere termijn niet mogelijk. Engineering is de belangrijkste functionele activiteit, gevolgd door office en call center en ICT. Het is alleszins de verwachting dat deze formule van aanleveren van externe expertise in steeds diversere vakgebieden in de toekomst structureel verder zal doen toenemen. Gemiddeld genomen zijn de ingeschakelde projectmedewerkers vrij hoog gekwalificeerd. Ruim 6 op de 10 is hooggschoold. De leeftijdsverdeling toont een evenwichtig opgebouwde structuur. Verdeling projectsourcing activiteiten naar functionele domeinen 43 Secundair onderwijs 29,1% Andere 7,3% Master 24,7% jaar 13,2% jaar 14,6% > 55 jaar 7,2% < 30 jaar 36,5% jaarrapport federgon 2007 Professioneel Bachelor 38,9% jaar 28,5% Kwalificatieniveau projectmedewerkers Leeftijd projectmedewerkers

45 Projectsourcing: evolutie volgens de verwachtingen Niet geheel onverwacht, en in overeenstemming met de functionele verdeling van de activiteiten, blijft de industrie de belangrijkste afnemer van de projectsourcingdiensten, gevolgd door dienstenverlening aan bedrijven en de energiesector. Binnen de industrie zijn vooral de (petro-)chemische nijverheid en de automobielindustrie de grote afnemers. Bijna drie kwart van de klanten zijn grote bedrijven (> 250 medewerkers). Slechts 8% van de klanten telt minder dan 50 werknemers. 44 Verdeling volgens de sector van de klant Industrie 44,56% Diensten aan bedrijven 15,26% Energie 12,87% Transport en distributie 9,65% Financiële activiteiten 6,28% Bouw 6,26% Andere 3,23% Openbaar bestuur (inclusief autonome overheidsbedrijven) 1,90% jaarrapport federgon 2007 > Industrie Chemische nijverheid (inclusief farmaceutische nijverheid) 9,6% Automobielnijverheid 9,1% Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen (machinebouw) 6,6% Vervaardiging van elektrische en elektronische apparaten 6,1% Staalnijverheid 4,7% Petrochemie 2,9% Metaal en metaalverwerking 2,6% Andere industrie (te bepalen) 2,5% Voedingsnijverheid (inclusief de drankenindustrie) 0,5%

46 Recruitment, Search & Selection: toenemende specialisatie en diversificatie De sector van het professionele recruitment, search & selection is continu gericht op specialisatie en diversificatie van haar aanbod. Dit vertaalt zich in een steeds uitgebreider pallet aan HR-diensten op maat van bedrijven en kandidaten, die in termen van omzet in 2007 reeds meer dan een derde van de activiteiten vertegenwoordigt. Voor het eerst werd rekening gehouden met deze evoluties door in het jaarlijks onderzoek de ontwikkeling van deze nieuwe diensten in kaart te brengen. De Federgon RSS-leden brachten in de loop van bemiddelingen tot een goed einde, hetzij een toename van +18,6% op jaarbasis. Dit was goed voor 64% van de totale omzet van de sector, (Recruitment, Search & Selection, HR Consultancy, Assessment en Coaching) die 151,2 miljoen bedroeg. Coaching op vraag van de opdrachtgever 6% Assessment 20% Coaching op vraag van de werknemer 1% HR consultancy 9% Recruitment, Search & Selection 64% Aandeel van de deelactiviteiten in de omzet De groei van de activiteiten heeft ook in 2007 aanleiding gegeven tot een toename van het eigen personeelsbestand. In totaal stelden de Federgon RSS-leden mensen tewerk, hetzij een toename met +13,3% tegenover Het niveau van de in de sector tewerkgestelde professionals is gemiddeld hoog. 60% heeft een master, 30% is bachelor. Middengeschoold 9% Professioneel gerichte bachelor 26% jaarrapport federgon 2007 Master 60% Academisch gerichte bachelor 4% Kwalificatieniveau RSS-professionals

47 Recruitment, Search & Selection: toenemende specialisatie en diversificatie Zoals gebruikelijk lichten we eveneens een aantal ka rakte ristieken toe van de gerealiseerde bemiddelingen. Deze informatie werd verzameld via een daarvoor ontwikkelde webapplicatie. Het aandeel van de sales, marketing & communicatiefuncties blijft dominant met een kwart van de plaatsingen. Sales, marketing & communicatie 25,5% Techniek en productie Finance, legal, banking & insurance Administratie 11,5% 12,5% 13,4% Varia 8,6% ICT & internet 6,7% 46 Logistiek, aankoop, supply chain Human resources management Algemene directie Research & development, wetenschap Medisch en paramedisch Onderwijs, opleiding 5,4% 5,2% 4,0% 2,9% 2,0% 1,4% Secretariaat & onthaal 0,9% Kandidaten volgens functietype jaarrapport federgon 2007 Ruim de helft van de bemiddelde kandidaten heeft een master-diploma. De Federgon-RSS-leden richten zich naar alle leeftijdscategorieën. De meeste kandidaten situeren zich in de groep van de jarigen. Het aandeel van de 45-plussers is toegenomen tot 10,4%. De opdrachtgevers zijn in belangrijke mate grote bedrijven. 35% van alle plaatsingen werd gerealiseerd in bedrijven met meer dan 250 werknemers, 40 % in bedrijven tussen 50 en 250 werknemers. Kadidaten volgens leeftijd < 25 jaar 13,1% jaar 46,6% jaar 29,9% jaar 9,6% > 55 jaar 0,8%

48 Totaaloverzicht van de Federgon-sectoren 2007 Omzetcijfer Aantal vaste medewerkers Kerncijfers Aantal leden (op datum van publicatie) Recruitment, Search & selection 151,2 miljoen medewerkers plaatsingen 36 % van de omzet wordt gerealiseerd via HR consultancy, coaching en assessment 129 Outplacement kandidaten in begeleiding (+72%) 31 Opleiding 44 Diensten aan Particulieren werknemers (+28,5%) 17,3 miljoen uren (+48,8%) particulieren klanten (+43,6%) 45 Interim Management 42,9 miljoen (+47,9%) 690 lopende opdrachten 612 interim managers 13 Projectsourcing 219,6 miljoen (+14,4%) 269 interne medewerkers projectmedewerkers 4,8 miljoen gefactureerde uren 28 Uitzendarbeid 4,176 miljard (+11,3%) ,3 miljoen gepresteerde uren (+8,2%) uitzendkrachten/jaar (+ 9,6 %) jaarrapport federgon 2007

49 Havenlaan 86C/ BRUSSEL Tel: 02/ Fax: 02/