Wachten op de Bijbel

Transcriptie

1 Wachten op de Bijbel Bijbelver in 2017

2

3 Wachten op de Bijbel Bijbelvertaalstatistieken 2017 De resultaten van dit onderzoek zijn beschikbaar onder de Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License. De voorwaarden zijn in te zien op creativecommons.org/licenses/ by-nc-sa/4.0/. De onderzoeksresultaten in dit document zijn gepubliceerd onder verantwoordelijkheid van Wycliffe Global Alliance, 34 Craig Road #B1-07 Chinatown Plaza, Singapore, Singapore. CC November 2017

4 Bijbel bereikbaar voor 200 miljoen mensen Zeker 200 miljoen mensen kregen in het afgelopen jaar toegang tot de Bijbel in hun eigen taal. Een veelvoud daarvan moet het echter nog doen met de Bijbel in een taal die ze niet of nauwelijks beheersen. Dat blijkt uit onderzoek van Wycliffe Bijbelvertalers. Het grootste deel van de wereldbevolking kan de Bijbel lezen of horen in een taal die ze werkelijk begrijpt. Miljoenen mensen moeten het echter nog doen zonder Bijbel, of met een vertaling in een taal die men nauwelijks echt beheerst. De organisatie publiceert jaarlijks een schatting van het aantal waarin de Bijbel (deels) is vertaald. Op dit moment is de Bijbel geheel of gedeeltelijk vertaald in 3312 levende. Voor 114 miljoen mensen, verspreid over 1636 taalgroepen, geldt dat zij geen enkel fragment van de Bijbel beschikbaar hebben in hun eigen taal. En vaak zijn het juist deze mensen die daaraan wel grote behoefte hebben, stelt directeur Bram van Grootheest van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. In veel kerken wereldwijd gaat de Bijbel wel open, maar begrijpen de luisteraars niet wat er gelezen wordt. Daarnaast zijn er veel groepen in afgelegen gebieden of mensen die leven in landen waar sprake is van vervolging of waar het christendom nauwelijks wordt geaccepteerd. Juist deze mensen hebben het nodig om de Bijbel zelf te kunnen lezen, omdat ze geen toegang hebben tot andere vormen van (Bijbels) onderwijs, zegt Van Grootheest. Ook hebben deze christenen het vaak moeilijk als ze hun geloof in de praktijk willen brengen: christelijke waarden als vergeving of afstand nemen van het occulte, staan vaak haaks op de lokale cultuur. Juist dan is het belangrijk om te begrijpen wat die woorden betekenen in de taal waarin de Bijbel tot je komt. Veel mensen die op dit moment behoefte hebben aan een Bijbel in de eigen taal, spreken een taal die niet op schrift is gesteld. Daarom neemt de publicatie van luisterbijbels een steeds belangrijker plaats in. We maken daarvoor gebruik van speciale apparatuur, maar door de razendsnelle opkomst van de mobiele telefonie is het verspreiden van een MP3-audiobestand vaak al heel effectief, stelt Van Grootheest. Op dit moment zijn audiofragmenten van de Bijbel beschikbaar in meer dan 1100, via de door Wycliffe ondersteunde website youversion.com. Wycliffe Bijbelvertalers en haar wereldwijde partners houden zich bezig met het ver van de Bijbel. Bij 82 procent van de huidige vertaalprojecten zijn deskundigen betrokken van de Wycliffe Global Alliance, de internationale koepel van Bijbelvertvertalers. Het onderzoek Bijbel- en Taalstatistieken 2017 is uitgevoerd door de Wycliffe Global Alliance, de koepelorganisatie waarvan ook Wycliffe Bijbelvertalers Nederland deel uitmaakt. De publieksversie van het onderzoek, inclusief kaartmateriaal en gedetailleerde informatie, is te downloaden via Driebergen, 10 november 2017 Bram van Grootheest Directeur Wycliffe Bijbelvertalers Nederland.

5 Wachten op de Bijbel Bijbelver in 2017 Kengetallen Anno 2017 zijn er volgens onderzoekers levende bekend. In is sprake van een actief vertaalprogramma. In is behoefte aan (aanvullend) Bijbelvertaalwerk. De Wycliffe Global Alliance waarvan Wycliffe Bijbelvertalers Nederland deel uitmaakt, is betrokken bij de vertaling van de Bijbel of het Nieuwe Testament in meer dan 950. Daarnaast is zij betrokken bij het ver van Bijbelverhalen of fragmenten in nog eens 600. Bijna Bijbelvertalingen in meer dan zijn online te raadplegen via de website YouVersion.com. De organisatie Faith Comes By Hearing heeft de beschikking over audiobijbels in meer dan De Jezus-film, een videovertaling, is beschikbaar in Volledige Bijbel : Nieuwe Testament : 1521 (en enkele fragmenten) + enkele fragmenten : 1121 (één of meerdere Bijbelboeken) = 3312 Talen waarin delen van de Bijbel beschikbaar zijn Vertaalprojecten en behoefte Wereldwijd wachten mensen in taalgroepen op de Bijbel in hun eigen taal. Onderstaande grafiek biedt een overzicht van de actieve vertaalprogramma s (in groen) en de mogelijke (rood) en onbekende (bruin) behoefte. De kleuren in de tabel corresponderen met de punten op het kaartje. Een toelichting op de gebruikte termen is te vinden in de FAQ op pag. 9. Taalgroepen en Bijbelvertalingen Taalgroepen zonder Bijbel Geen behoefte bekend Uitdrukkelijke of mogelijke behoefte Actief vertaalprogramma Wereldwijde behoefte aan (aanvullende) Bijbelvertaling Geen vertaling Fragmenten Oude Nieuwe Testament & Complete Totaal Testament fragmenten vertaling Actief vertaalprogramma Geen actief vertaalprogramma Totaal

6 Beschikbare vertalingen Een overzicht van beschikbare vertalingen van de gehele Bijbel, het Nieuwe Testament of Bijbelfragmenten in die anno 2017 actief worden gesproken. Onder moedertaalspreker (of native speaker) wordt verstaan: een persoon die de taal als kind via een natuurlijk taalverwervingsproces heeft geleerd. Een verklaring van de gebruikte terminologie is te vinden in de FAQ. Complete Bijbel Taalgroepen Aantal moedertaalsprekers Wereldwijd 670 5,3 miljard Afrika miljoen Noord en Zuid Amerika miljoen Azië 223 3,1 miljard Europa 71 1,6 miljard Oceanië 54 2,2 miljoen Nieuwe Testament Taalgroepen Aantal moedertaalsprekers Wereldwijd miljoen Afrika miljoen Noord en Zuid Amerika miljoen Azië miljoen Europa miljoen Oceanië 336 3,4 miljoen Fragmenten Taalgroepen Aantal moedertaalsprekers Wereldwijd miljoen Afrika miljoen Noord en Zuid Amerika miljoen Azië miljoen Europa miljoen Oceanië 186 0,6 miljoen Geen vertaling beschikbaar Taalgroepen Aantal moedertaalsprekers Wereldwijd miljoen Afrika miljoen Noord en Zuid Amerika 479 6,1 miljoen Azië miljoen Europa 99 3,1 miljoen Oceanië 737 0,6 miljoen

7 Wachten op de Bijbel Bijbelver in 2017 Legenda Volledige Bijbel Nieuwe Testament Bijbelfragmenten Geen vertaling bekend Taalgroepen met een eigen Bijbelvertaling = 25 circa 7,099 worden elke dag gesproken , Wachten op een Bijbel... in de taal van je hart 5,1 miljard met een eigen Bijbel 658 miljoen 398 miljoen 220 miljoen

8 Beschikbare bijbelvertalingen wereldwijd Voor een goed overzicht wordt elke taal maar éénmaal geteld en toegewezen aan één land. Alle sprekers worden aan dat land toegewezen. De werkelijkheid is aanzienlijk complexer Europa 287 verschillende Azië N. en Z. Amerika 2294 verschillende 1064 verschillende Afrika 2144 verschillende Oceanië 1313 verschillende Welke hebben de Bijbel nodig? Niet, maar mensen hebben de Bijbel nodig. Welke mensen wachten nog op een Bijbel in de taal van hun hart? Ieder mens heeft de Bijbel nodig in een taal die hij werkelijk begrijpt en die het hart raakt. Voor de meeste mensen is dat hun moedertaal, de taal die zij als kind hebben geleerd. Een kleine groep mensen spreekt twee of meer op hetzelfde gevoelsniveau. In welke moet de Bijbel nog vertaald worden? Alleen de vertaling van enkele verhalen is niet genoeg. In duizenden taalgroepen is nog maar een klein deel van de Bijbel beschikbaar. De getallen geven een beeld van het werk dat wacht: het zijn de die nu een vertaling nodig hebben, maar waar nog geen vertalers actief zijn.

9 Wachten op de Bijbel Bijbelver in 2017 FAQ Methodiek Al sinds het ontstaan van het christendom is de Bijbel voortdurend vertaald en verspreid. In de laatste honderd jaar nam het aantal Bijbelvertalingen snel toe. Onderzoek naar het aantal wereldwijd beschikbare Bijbelvertalingen is daarom voortdurend in ontwikkeling. In het afgelopen jaar werkten onderzoekers van Wycliffe Bijbelvertalers aan een verbeterde onderzoeksmethode en maakten zij beschikbare informatie beter toegankelijk en vergelijkbaar. Een van de uitkomsten van deze verbeterde onderzoeksmethodiek is dat er meer vertalingen beschikbaar blijken dan tot nu toe gedacht. In dit overzicht vindt u een onderbouwing van en toelichting op de gepresenteerde statistieken. De cijfers in dit onderzoek zoals gehanteerd door de Wycliffe Global Alliance zijn gebaseerd op de inbreng van verscheidene (vertaal)organisaties. Onderzoekers en aan het onderzoek gelieerde organisaties hebben zich ingespannen om de data zo zorgvuldig mogelijk samen te stellen. Incidentele dubbelingen en inconsistentie in de data zijn daarbij echter niet geheel uit te sluiten. De doelstelling van dit onderzoek is om een zo getrouw mogelijk beeld te geven van het aantal beschikbare Bijbelvertalingen en fragmenten. Vergelijking Alle informatie in dit document is gerelateerd aan de data zoals deze voor de Wycliffe Global Alliance beschikbaar waren per 1 november Vergelijking met eerdere rapportages is complex en geeft in bepaalde gevallen een vertekend beeld, mede vanwege de voortdurende verfijning en verbetering van definities en onderzoeksmethodiek. De oorspronkelijke (Engelstalige) verantwoording bij dit onderzoek is te vinden op 1. Waarom zijn er nieuwe categorieën om behoefte/nood/tekort aan Bijbels te verklaren? De methode om de behoefte aan Bijbelvertaalwerk te categoriseren leidde in het verleden tot vragen. De voornaamste onduidelijkheid onstond door overlap tussen categorieën, veroorzaakt door de wijze waarop data werd verzameld. In de nieuwe methodiek brengen we zowel actief Bijbelvertaalwerk als onvervulde behoefte aan vertaling consequent onder in maximaal één categorie, waardoor dubbeltelling niet meer nodig (of mogelijk) is. Actieve vertaalprojecten Uitdrukkelijk uitgesproken & mogelijke behoefte Geen noodzaak / behoefte Actieve vertaalprojecten: Eén of meerdere vertaalorganisaties voeren het vertaalproject uit, of de lokale gemeenschap bereidt zich voor op of participeert in Bijbelvertaalwerk. (Onder voorbereidend vertaalwerk wordt ondermeer verstaan: taalkundig onderzoek, alfabetisering, op schrift stellen van de taal). Mogelijke behoefte: Onder deze categorie vallen waarin geen vertaling van (delen van) de Bijbel beschikbaar is, waarin geen vertaalprojecten plaatsvinden of hebben plaatsgevonden én waarin de gemeenschap zich niet uitdrukkelijk heeft uitgesproken. De in deze categorie zijn voldoende vitaal om een eventueel vertaalproject te ondersteunen. Uitgesproken behoefte: Taalgroepen waarin kerken, de lokale gemeenschap en andere partijen expliciet hebben gevraagd om Bijbelvertaling of daarin interesse hebben geuit. Geen behoefte: Taalgroepen waar volgens kerken, de lokale gemeenschap en/of andere partijen is voldaan aan de vraag naar Bijbelvertalingen of waarin geen behoefte bekend is. Onder deze categorie vallen ook taalgroepen die onvoldoende levensvatbaar zijn.

10 2. Hoe nauwkeurig zijn de genoemde bevolkingsaantallen? De bevolkingscijfers die we in dit onderzoek hanteren zijn de meest recente statistieken van individuen die de betreffende als eerste taal (moedertaal) gebruiken ; dat maakt dat het totaal aanzienlijk lager ligt dan het nu bekende totale bevolkingscijfer van 7.6 miljard. 3. Hoe wordt de behoefte aan Bijbelvertaling geclassificeerd en geteld? Het bepalen van de behoefte aan Bijbelvertaling is niet zou eenvoudig als het lijkt: zo gaat het bijvoorbeeld niet op om alle waarin al dan niet een Bijbelvertaling beschikbaar is bij elkaar op te tellen. Juist waarin een deel van de Bijbel al beschikbaar is, hebben vaak behoefte aan meer of volledige vertaling van de Bijbel en in sommige landen is er (grote) behoefte aan een complete revisie van de beschikbare vertaling of een nieuwe vertaling. De meeste organisaties onder de Wycliffe Global Alliance spreken over behoefte aan vertaling bij taalgroepen waarin nog geen vertaling is gestart. Uit beschikbaar onderzoek blijkt dat een inventarisatie naar de levensvatbaarheid van een taalgroep een goede indicator is voor het aantal taalgroepen waarin Bijbelvertaalwerk op termijn kan worden aangevat. 4. Waarom worden niet alle zonder complete Bijbel gerekend tot landen waarin vertaling nodig is? De Bijbel wordt niet vertaald voor, maar voor individuele mensen die de Bijbel willen begrijpen. Er kunnen verschillende oorzaken zijn waarom de start van nieuw of extra vertaalwerk in een land minder voor de hand liggend is. Soms wordt de taal niet langer gebruikt binnen de lokale gemeenschap of is het gebruik zeer beperkt, bijvoorbeeld omdat de taal alleen bij bijzondere gelegenheden of alleen door ouderen gesproken wordt. In andere gevallen is de gemeenschap waarin de taal gesproken wordt zo sterk beïnvloed door een andere taal, dat de bevolking tussen de 20 en 45 jaar zich vlekkeloos uit in een andere taal en is men gemotiveerd om deze taal te spreken. Vertaling is niet nodig als de Bijbel al in deze andere taal voorhanden is. 5. Is er behoefte aan vertaling in taalgroepen waar al Bijbelgedeelten beschikbaar zijn? Het ligt voor de hand dat de beschikbaarheid van een deel van de Bijbel de vraag naar meer vertaling uitlokt. Daarnaast is het ook mogelijk dat een reeds beschikbare vertaling in aanmerking komt voor een revisie of dat het tijd is voor een compleet nieuwe vertaling. Talen zijn voortdurend in verandering. Sommige woorden raken in onbruik en hetzelfde geldt voor zinsverbanden en zegswijzen. Daarom is het vrij gebruikelijk dat een vertaling van de Bijbel op een gegeven moment onvoldoende toegankelijk wordt voor het merendeel van de lezers. In uitzonderlijke gevallen komt het voor dat een oorspronkelijke vertaling van onvoldoende kwaliteit is: de vertaling is soms niet geheel nauwkeurig, onduidelijk of vertolkt overduidelijk de opvattingen van een specifieke denominatie of een specifieke Bijbelinterpretatie. In andere gevallen zijn de verschillen tussen dialecten van een taal zo groot, dat het grote meerwaarde heeft om de Bijbel ook in deze variaties te ver (in lijn met ISOstandaarden).

11